H ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "H ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ"

Transcript

1 Peter Mackridge H ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Περιγραφική ανάλυση της νεοελληνικής κοινής Μετάφραση Κώστας Ν. Πετρόπουλος ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΤΑΚΗ /ηφ0 ^ rrl

2 1 Φ Θ Ο ΓΓΟ Ι K A I Ο Ρ Θ Ο ΓΡ Α Φ ΙΑ ΤΗ Σ Ν Ε Α Σ Ε Λ Λ Η Ν ΙΚ Η Σ 1.1 Τ Ο Φ Ω Ν Ο Λ Ο Γ ΙΚ Ο Σ Υ Σ Τ Η Μ Α Το φωνολογικό σύστημα της νέας ελληνικής είναι οικονομικό: οι φθόγγοι με διαφοροποιητική αξία, που ανήκουν σ αυτό, είναι είκοσι τοεκ (πίνακα 1. 1). ΠΙΝΑΚΑΣ 1.1 Φωνήεντα Σύμφωνα a e i ο u P b f v k g X Y t d Θ δ m n s Z 1 r Αυτές οι είκοσι τρεις υποκείμενες φωνολογικές μονάδες του συστήματος μαζί με τις φωνητικές τους παραλλαγές παρουσιάζουν

3 60 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 πολύ μεγάλη αντιστοιχία με τα είκοσι επτά φωνήματα που έχει το φωνολογικό σύστημα της ισπανικής. Ο πίνακάς μας (αντίστοιχος με αυτόν που δίνει ο Σετάτος 1974, σελ. 14) δεν παρέχει οριστική ούτε γενικά αποδεκτή απαρίθμηση των φωνημάτων της νέας ελληνικής. Μερικοί μελετητές (π.χ. jioutsoudas 1962, σελ. 11) αντιμετωπίζουν το!μ_ οι; ξεγωοιστό φώνημα. Άλλοι (π.χ. Mirambel 1959) θεωρούν ξεχωριστά φωνήματα τα προστριβόμενα /ts/ και /dz/. Για διαφορετικές θεωρήσεις βλ. Warburton (1970 6, σελ. Γ6-Ϊ7Ϊ και Rüge (1976, σελ. 17 και 24). 1.2 Τ Ο Α Λ Φ Α Β Η Τ Ο Η νέα ελληνική έχει το ίδιο ακριβώς αλφάβητο της κλασικής ελληνικής με τα είκοσι τέσσερα γράμματα: δίνονται παρακάτω (πίνακας 1.2) σε κεφαλαία και πεζά, καθένα με την ονομασία που έχει στα ελληνικά και με τον πιο συνηθισμένο τρόπο (ή τρόπους) προφοράς του. ΠΙΝΑΚΑΣ 1.2 A a άλφα [a] Β ξ ξι [ks] B 6 βήτα [ν] Ο ο όμικρον [ο] Γ γ γάμα Μ, Ü1 Π π πι [ρ] A δ δέλτα [δ] Ρ ρ ρο Μ Ε ε έψιλον [e] Σ σ (ς στο τέλος λέξης) ζ ς ζήτα [z] σίγμα [S], [Ζ] Η η ήτα [i] T r ταυ [t] Θ θ θήτα [θ] y υ ύψιλον [ί] I ι y ιώτα [il [j]> [ς] Φ φ φι [f] Κ κ κάπα [k], [c] Α χ Μ, [Ç] Λ λ λάμδα [1] Ψ ψ ψι [ps] Μ μ μι Μ Ω ω ωμέγα [ο] Ν ν VI [η] Τα ζεύγη όμοιων συμφώνων (66, κκ, λλ, μμ, νν, ππ, ρρ, σσ, ττ) προφέρονται κανονικά σαν να ήταν απλά σύμφωνα. Εξαίρεση α ποτελεί το γγ και θα το δούμε πιο κάτω, στο Ι

4 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 61 Για τα at, ει, οι, υι, ον, βλ. στο Για τα μπ, αν, εν, βλ. στο Για τα γγ, γκ, γι, γν, γει, βλ. στο Για τα ντ, τζ, βλέπε στο (Μερικά γράμματα έχουν κι άλλη πιο κοινή ονομασία: έτσι, για τα φωνήεντα χρησιμοποιείται αντί για όνομα ο ίδιος ο φθόγγος τους, π.χ. «το α», «το ε»- επίσης τα σύμφωνα δηλώνονται και απευθείας με το φθόγγο τους που συνοδεύεται όμως κι από ένα «ου», π.χ. «το βου», «το γου»). 1.3 T O N IK A Σ Η Μ Ε ΙΑ, Π Ν Ε Υ Μ Α Τ Α, Δ ΙΑ Λ Υ Τ ΙΚ Α Παντού στη μελέτη μας αυτή γίνεται διάκριση δυναμικού τόνου, τονισμού και εμφαντικού τονισμού. Ο δυναμικός τόνος ανήκει στο φωνητικό επίπεδο και θα δούμε, στο 1.8, πώς ορίζεται. Ο τονισμός συνίσταται στη γραφή κάποιου τονικού σημείου πάνω σε ένα από τα φωνήεντα κάθε λέξης, για ένδειξη του δυναμικού τόνου, συνήθως (αλλά όχι πάντα). Ο εμφαντικός τόνος ανάγεται στη σημαντική της γλώσσας κι έχει την έννοια ότι προσδίδει κανείς ιδιαίτερη σπουδαιότητα σε ορισμένη ή σε ορισμένες από τις λέξεις που εκφωνεί ή γράφει. Σύμφωνα με το παραδοσιακό τονικό σύστημα, σε όποια λέξη αρχίζει από φωνήεν, αυτό το αρχικό φωνήεν παίρνει ένα από τα δύο σημεία που λέγονται «πνεύματα»: όπου αρχικό λέξης είναι ένα δίψηφο ή ένας από τους συνδυασμούς αν, εν κτλ., το πνεύμα, «ψιλή» ( ) ή «δασεία» (' ), σημειώνεται πάνω στο δεύτερο ψηφίο του δίψηφου (ή του συνδυασμού). Από συγχρονική άποψη τα πνεύματα δεν έχουν αξία. Δείχνουν απλώς αν στην κλασική ελληνική πριν από το φωνήεν υπήρχε μια άχνα στην προφορά (όπου σημειώνεται ως πνεύμα η δασεία) ή όχι (όπου σημειώνεται ως πνεύμα η ψιλή). Επιπλέον, όλες οι λέξεις που έχουν δύο ή περισσότερες συλλαβές (και πάρα πολλές από τις μονοσύλλαβες) παίρνουν ένα «σημείο τονισμού». Στις λέξεις με δύο και πάνω συλλαβές ο τονισμός σημειώνεται πάνω στο φωνήεν που παίρνει το δυναμικό τόνο, ενώ στις μονοσύλλαβες λέξεις ο τονισμός που σημειώνεται πάνω στο φωνήεν δεν εξυπηρετεί καμιά φωνητική λειτουρ-

5 62 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 γία. Ο τονισμός των δίψηφων (ή των συνδυασμών αν, ευ κτλ.) σημειώνεται πάνω στο δεύτερο ψηφίο. Αν το φωνήεν που έχει το δυναμικό τόνο είναι γραμμένο με κεφαλαίο γράμμα, το σημείο του τονισμού, μαζί με το πνεύμα, προτάσσεται από το γράμμα. Στα αι, ει, οι, ου, αυ, εν, όταν προφέρονται σαν δύο χωριστά φωνήεντα, το δεύτερο φωνήεν παίρνει διαλυτικά ("), εκτός αν στο πρώτο υπάρχει σημείο τονισμού ή πνεύμα. Τα σημεία του τονισμού είναι τρία: η «οξεία» ('), η «βαρεία» (') και η «περισπωμένη» (~). Και τα τρία εκπληρώνουν [από συγχρονική άποψη] την ίδια λειτουργία: δείχνουν σε ποια θέση βρίσκεται ο δυναμικός τόνος. Οι κανόνες που ρυθμίζουν ποιο σημείο τονισμού χρησιμοποιείται σε κάθε περίπτωση εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τη χρονική αξία που είχαν τα φωνήεντα στην αρχαία ελληνική (βλ. 1.7). Ανάμεσα σε άλλους ισχύουν οι ακόλουθοι κανόνες τονισμού: (α) Η περισπωμένη μπορεί να τεθεί μόνο πάνω σε μακρό φωνήεν και μόνο αν αυτό το φωνήεν βρίσκεται στην παραλήγουσα ή στη λήγουσα μιας λέξης. (β) Μόνο η οξεία μπορεί να τεθεί πάνω στο φωνήεν της παραλήγουσας, αν το φωνήεν της λήγουσας είναι μακρό. (γ) Η βαρεία παίρνει τη θέση τής οξείας στη λήγουσα των λέξεων εκτός αν υπάρχει μετά τη λέξη σημείο στίξης ή λέξη άτονη (όχι τα άρθρα ο, η κτλ.), οπότε παραμένει η οξεία. Μια και στη NE μάλλον δεν υπάρχει τρόπος να προβλέπει κανείς τη θέση του δυναμικού τόνου και επειδή ο δυναμικός τόνος είναι σπουδαίος συντελεστής σημασιολογικής διαφοροποίησης των λέξεων, χρειάζεται να προσέχουμε πολύ ποια είναι η θέση του κάθε φορά. Και είναι ενδεδειγμένο, ιδίως για λόγους παιδαγωγικούς, να μην πάψει η χρησιμοποίηση του τονικού σημείου. (Για μεταγενέστερες τονικές μεταρρυθμίσεις βλ. 1.9.) 1.4 Φ Ω Ν Η Τ ΙΚ Η Αφού είδαμε τις θεωρητικές βάσεις του φωνολογικού συστήματος της ΝΕΚ, καθώς και το αλφάβητό της και τα τονικά σημεία κτλ., τώρα θα εξετάσουμε κάπως λεπτομερειακά πώς πραγματώνεται κάθε φωνολογική μονάδα στο φωνούμενο λόγο και πώς παριστάνεται στο γραφόμενο λόγο. Σύμφωνα με την καθιερωμένη μέθοδο

6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 63 της σύγχρονης γλωσσολογίας, δίνουμε χωριστά τη φωνολογική μεταγραφή, ανάμεσα σε δύο όρθιες γραμμές /.../, και χωριστά τη φωνητική μεταγραφή ανάμεσα σε αγκύλες [...], κατά το Διεθνές Φωνητικό Αλφάβητο σε μια τροποποιημένη κάπως μορφή του. Βλ. και τη σχετική Σημείωση, σελ. 38. Δεν τηρούμε δηλ. εδώ όλες τις λεπτολογικές διακρίσεις του Διεθνούς Φωνολογικού Αλφαβήτου {International Phonetic Alphabet, IP A). Έτσι: - To σύμβολο [ λ ] θα αντιπροσωπεύει είτε ένα πλευρικό ουρανοποιημένο οδοντικό (ή φατνία ;ό) είτε ένα πλευρικό ουρανικό. - Το σύμβολο [ji] θα αντιπροσωπεύει ένα έρρινο ουρανοποιημένο οδοντικό (ή φατνιακό) ή ένα έρρινο ουρανικό. - Τα σύμβολα [η] και [1] τέλος θα αντιπροσωπεύουν φθόγγους που άλλοτε μπορεί να είναι οδοντικοί και άλλοτε φατνιακοί Φ ΩΝ Η ΕΝ ΤΑ Τα πέντε φωνήεντα της ΝΕΚ είναι τα εξής (δεξιά σημειώνουμε πώς παριστάνεται στη γραφή καθένα από τα φωνήεντα): [a] κάτω κεντρικό [e] μέσο πρόσθιο [ί] άνω πρόσθιο [ο] μέσο οπίσθιο [u] άνω οπίσθιο a ε, αι η, ι, ν, ει, οι, νι ο, ω ου Ο τόπος άρθρωσης των νεοελληνικών φωνηέντων [στα φωνητήρια όργανα] αποδίδεται με το παρακάτω σχήμα: i e a u ο Τα φωνήεντα της ΝΕΚ είναι φθόγγοι με εντυπωσιακά καθαρό ποιόν. Η μακρότητα δεν αποτελεί διαφοροποιητικό χαρακτηριστικό τους: όλα εκφωνούνται με την ίδια σταθερή διάρκεια που είναι κάπου ανάμεσα στο βραχύ και στο μακρό φωνήεν της αγγλικής, αλλά πλησιάζουν πιο πολύ προς το μακρό. Ένα τονιζόμενο φωνήεν της ΝΕΚ διατηρεί το ίδιο ποιόν με το άτονο. Κανονικά είναι

7 64 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 κάπως μακρότερο, αλλά μόνο ελάχιστα. Γιατί ο δυναμικός τόνος συνίσταται κυρίως στη μεγαλύτερη ένταση της φωνής ^(βλ. και 1.8). Ωστόσο υπάρχει η περίπτωση του HI, που όταν είναι.άτονο και ακολουθείται από φωνήεν (εκτός αν πρόκειται για λέξη λόγιας προέλευσής ή αν πριν από αυτό υπάρχει σύμφωνο +/r/), πραγματώνεται στο φωνούμενο λόγο κατά έναν από τους ακόλουθους τρόπους: (α) ως ουράνωση προηγούμενου υπερωικού συμφώνου ή προηγούμενου /1/η7ϊΐ77 (β) ως [j], αν πριν απ αυτό δεν υπάρχει σύμφωνο ή υπάρχει ηχηρό σύμφωνο (ή επίσης αν υπάρχει ΙτΙ), (γ) φς [ç], αν πριν απ αυτό υπάρχει μη υπερωικό άηχο σύμφωνο στην ίδια λέξη. (Τα [j] και [ç], όπως θα δούμε παρακάτω, είναι τα ουρανικά αντίστοιχα των [γ] και [χ]. Και είναι: τα [γ] και [j] ηχηρά, τα [χ] και [ç] άηχα). Η ουράνωση ενός συμφώνου επηρεάζει ελαφρά το ποιόν του προηγούμενού του φωνήεντος, κάτι που ωστόσο δεν αποδίδεται στη φωνητική μεταγραφή: (α) κιάλια /kiâlia/ ['caàa] γκιώνης /giônis/ ['jonis] χιόνι /χίόηί/ î'çoni] γιαλός A/ialôs/ [ja'los] πανιά /paniâ/ [pa'jïaj (β) γιατρός /iatrôs/ [ja'tros] παιδιά /peôiâ/ [pe'ôja] σιτάρια /sitâria/ [si'tarja] (όμως: άγρια l&yù&l [^ ria ] (γ) μάτια /mâtia/ ['matça] ποιος /piôs/ [pços] Σε λόγιες λέξεις το άτονο HI πριν από φωνήεν διατηρεί πολλές φορές τη φωνηεντική του αξία. Η περίπτωση όμως παρουσιάζει κάποια αστάθεια: σ αυτό το φωνητικό περιβάλλον το άτονο HI ποικίλλει τόσο σε μακρότητα όσο και σε βαθμό τριβής. Υπάρχουν ωστόσο περιπτώσεις όπου με την παρουσία [i], [j] ή [ç] γίνεται

8 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 65 κανονική διαφοροποίηση λέξεων, όπως παρακάτω (το πρώτο πα- ~ρά&εγγματϊαθγφο^^ προέλευσης): (α) σκιάζω (κάνω σκιά) σκιάζω (φοβίζω) /skiâzo / [sci'azo] ['scazo] (β) λόγια (π.χ. η λόγια παράδοση, τα λόγια στοιχεία) λόγια (π.χ. τα λόγια μον) /lôyia/ [lojia] [loja] Μήδεια (η) μύδια (τα) /miôia/ ['miôia] ['miôja] (γ) ποιώ (π.χ. ειδοποιώ) πιω (π.χ.δώσ μον να πιω) /ρίό/ [pi'o] [pç ] (Ά λλα παραδείγματα εναλλακτικής παρουσίας των [i], [j], [ç] βλ. στο και στο 1.5). Εκτός από τους παραπάνω κανονικούς τρόπους πραγμάτωσης του HI, που έχουν υποχρεωτικό χαρακτήρα, πολλές φορές στην ταχύτερη ομιλία τα κλειστά φωνήεντα HI και /u/ (και το Id σε ορισμένες θέσεις), όταν είναι άτονα εξασθενούν. αλλά τέτοιου είδους εξασθένωση αποφεύγεται από όσους προσπαθούν να «μιλούν καλά». Όταν υπάρχει άηχο σύμφωνο πριν ή μετά το φωνήεν που εξασθενεί, επέρχεται σίγηση του φωνήεντος. Αν προηγείται υπερωικό σύμφωνο, τότε το lit ή το /e/ μπορεί να εκπέσει αλλά σαν ύστατο σημείο της υποκείμενης παρουσίας του εναπομένει η ουράνωση του υπερωικού (βλ. Theophanopoulou-Kondou ). Για την έκθλιψη των φωνηέντων βλ. στο ΣΥΜ Φ Ω Ν Α Χ ειλικ ά Στις υποκείμενες φωνολογικές μονάδες (φωνήματα) της NE υπάρχουν τέσσερα χειλικά σύμφωνα, εκτός από το έρρινο /m/ (γι αυτό βλ. στο ):

9 66 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Ρ [ρ] άηχο διχειλικό κλειστό b [b] ηχηρό διχειλικό κλειστό f [f] άηχο χειλοδοντικό τριβόμενο ν Μ ηχηρό χειλοδοντικό τριβόμενο π μπ, π φ, (α)υ, (ε)υ 6, (α)υ, (ε)υ (Το υ προφέρεται όπως σημειώνουμε, [f] ή [ν], όταν πριν απ αυτό υπάρχει ένα από τα γράμματα που δείχνουμε σε παρένθεση). Το άηχο άφωνο μη δασύ /ρ/φιετά από έρρινο ηχποοποιείται. όπως και τα επίσης άηχα κλειστά μη δασέα /k/ και It/ (οπότε γίνονται, αντίστοιχα, [b], [g] και [d]). Το δίψηφο μπ στην αρχή λέξης (πολλές φορές και μέσα στη λέξη) αντιπροσωπεύει ηχηρό κλειστό [b], όπως και τα δίψηφα γκ και ντ αντιπροσωπεύουν, αντίστοιχα, [g] και [d]. Οι συνδυασμοί αν και εν πριν από άηχο σύμφωνο (καθώς και στο τέλος λέξης, αν ή επόμενη λέξη δεν αρχίζει από ηχηρό σύμφωνο) προφέρονται [af] και [ef], αντίστοιχα ενώ πριν από ηχηρό σύμφωνο (ηχηρά είναι βέβαια και τα Iml και /η/ και τα 11/ και ΙτΙ) ή -μέσα στην ίδια λέξη- πριν από φωνήεν προφέρονται [av] και [εν], αντίστοιχα. Όταν όμως ακολουθεί ΙίΙ ή /ν/, τότε οι συνδυασμοί αν καί εν απομένουν απλώς /a/ και /ε/ αντίστοιχα, σύμφωνα με την αρχή ότι δύο όμοια σύμφωνα προφέρονται σαν ένα σύμφωνο. ιπποδρόμιο /ipoôrômio/ [ipo'ôromio] πόλεμος /pôlemos/ ['potemos] στον πόλεμο /ston ρόΐεπιο/ [stom'bokmo] λάμπα /lâmba/ ['lamba] μπαμπάς /babas/ [ba'bas] άνεν όρων /âræf ôron/ ['ano'foron] αυτοκίνητο /aftokinito/ [afto'cinito] αύριο /âvrio/ ['avrio] Ενα /éva/ ['8va] εύφορος /éforos/ [éforos] Εύβοια /évia/ ['ovia] Υπερωικά και ουρανικά Καθένα από_τα_τέσσερα υπερωικά σύμφωνα, που αποτελούν φωνήματα (υποκείμενες φωνολογικές μονάδες), πραγματώνεται με

10 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 67 μια υπερωική και μ,εμια ουρανική μορφή. Αντιστοιχούν από άποψη ήχήρότητας και τρόπου άρθρωσης ακριβώς με τα τέσσερα χειλικά και με τα τέσσερα οδοντικό.. k [k] άηχο υπερωικό κλειστό [c] άηχο ουρανικό κλειστό g [g] ηχηρό υπερωικό κλειστό [j] ηχηρό ουρανικό κλειστό χ [χ] άηχο υπερωικό τριβόμενο [ς] άηχο ουρανικό τριβόμενο γ [γ] ηχηρό υπερωικό τριβόμενο []] ηχηρό ουρανικό τριβόμενο κ γκ, γγ, κ X X. 1 y γ,ι,γι,γν,γει Τα υπερωικά, όταν ακολουθούνται από τα ποόσθια φωνήεντα Id και /il, γίνονται ουρανικά. To [j] πολλές φορές χαρακτηρίζεται ημίφωνο, αλλά πιθανόν ορθότερος χαρακτηρισμός γι αυτό είναι: ήχΐίρό ουρανικό τριβόμενο. Το γράμμα γ μπορεί να αντιστοιχεί φωνητικά με [γ] ή [j], αλλά και με [η] (όταν βρίσκεται πριν από γ ή χ ή κ), καθώς και με [g] ή [ }] (όταν βρίσκεται μετά από γ). Στην αρχή λέξης το δίψηφο γκ αντιστοιχεί φωνητικά με [g] ή [ } ], ενώ μέσα σε λέξη το δίψηφο αυτό, καθώς και το διπλό γγ, αντιστοιχούν φωνητικά με [ rjg] ή [ η I ] ή [g] ή [ } ]. εκκλησία /eklisia/ [ekli'sia] καρπός /karpôs/ [kar'pos] στον καρπό /stonkarpô/ [εΐοη gar'po] κέρασα /kérasa/ ['cerasa] τον κέρασα /tonkérasa/ [toq'j erasa] άγχος /άηχοε/ [ώηχοε] Χέρι ΙχέήΙ f'çeri] γάμος lyàmosl ['yamos] γερός /yerôs/ [je'ros] καράβια /karâvia/ [ka'ravja] γιαλός /yialôs/ [ja'los] γυαλιά /ialiâ/ [ja'λ a] γεια σου /yiâsu/ î'jasu] γκρίνια /grinia/ ['grjtfa] ji ανάγκη /anângi/ [a 'i^ ji] κάλος /kâlos/ ['kalos]

11 68 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 κι άλλος /kiâlos/ ['calos] χώνει /χόηί/ f'xoni] χιόνι /χίόπί/ ï'çoni] ράφια /râfia/ ['rafça] γκιόνης /giônis/ ['jonis] Τέλος θα παρατηρήσουμε ότι το [Π είναι δυνατό να προκύπτει φωνητικά είτε από /ί/ είτε από /γ/, όπως και το [ς] είναι δυνατό να προκύπτει φωνητικά είτέ απο /ί/ 'εγτε από /χ/ Ο δοντικά Υπάρχουν τέσσερα οδοντικά σύμφωνα, εκτός από το έρρινο ΙηΙ (γι αυτό βλ. στο ). t [t] άηχο οδοντικό κλειστό d [d] ηχηρό οδοντικό κλειστό θ [θ] άηχο οδοντικό τριβόμενο δ [δ] ηχηρό οδοντικό τριβόμενο τ ντ, τ θ δ Σε αρχή λέξης το δίψηφο ντ αντιστοιχεί φωνητικά με [d], ενώ μέσα σε λέξη αντιστοιχεί με fndl ή ιιε fdl. Τα δίψηφα τσ και τζ αντιπροσωπεύουν προστριβη~(προστρι6όμενα), δηλ. το άηχο ποοστοιβέε [ts] και το ηχηρό προστριβές [άζ]λ αντίστοιχα. περιττός /peritôs/ [peri'tos] τρόπος /trôpos/ ['tropos] τον τρόπο /tontrôpo/ [ton'dropo] πάντα /panda/ ['panda] νταντά /dada/ [da'da] θέλω /θέΐο/ ['θείο] είδα /fôa/ [iôa] τσακίζω /tsakizo/ [tsa'cizo] τζάκι /dzâki/ ['dzaci]

12 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Έρρινα Υπάρχουν στη νέα ελληνική δύο έρρινα σύμφωνα, που πραγματώνονται στον φωνούμενο λόγο με τις εξής μορφές: m [m] (ηχηρό) διχειλικό έρρινο [τη] (ηχηρό) χειλοδοντικό έρρινο ^ ν η [η] (ηχηρό) οδοντικό (ή φατνιακό) έρρινο [ji] (ηχηρό) ουρανικό έρρινο [ Ό] (ηχηρό) υπερωικό έρρινο ν, γ (ί) Πριν από φωνήεν τα /m/ και /η/ κανονικά προφέρονται [m] και [η], αντίστοιχα. Σε περιπτώσεις ουράνωσης (δηλ. όταν έπεται ένα εξασθενημένο /ϊ/+ φωνήεν) το /m/ γίνεται [mj] ή (σε ορισμένες ιδιολέκτους) και [mji] (αυτό μπορεί να συμβαίνει ακόμα κάγπρϊν ί"!'1 απο'τό^ιξόμ^ η ουράνωση του /η/ σε [ji] γίνεται όχι μόνο όταν έπεται εξασθενημένο /ί/+φωνήεν, αλλά (σε ορισμένες ιδιολέκτους) ακόμα κι όταν έπεται το φωνήεν [ί] στην πλήρη βαθμίδα του. Η φωνητική εκφορά [mji] και η ουράνωση του In/ πριν από το /ί/ (όπως και του /I/ πριν από το HI επίσης) κανονικά θεωρούνται σημεία όχι προσεγμένης προφοράς, αν και αποτελούν χαρακτηριστικό πολλών κι όχι των πιο ασήμαντων νεοελληνικών διαλέκτων. (ii) Όταν βρεθεί στη νέα ελληνική έρρινο πριν από σύμφωνο, είναι δυνατό να επέλθουν διάφορα φαινόμενα: (α) Το έρρινο μπορεί να αφομοιωθεί με το επόμενο σύμφωνο, ως προς τον τόπο άρθρωσης. (6) Άηχο κλειστό μπορεί να τΐγηροποιτιθεί ιιετά το έρρινο. (γ) Μπορεί το έρρινο ως χωριστός φθόγγος να σιγηθεί, αλλά να ερρινοποιήσει το προηγούμενό του φωνήεν. Τέλος (δ) μπορεί να σιγηθεί εντελώς το έρρινο. Αυτά τα τέσσερα φαινόμενα δεν αλληλόαποκλείόνται, αλλά ποιό θα επέλθει και ποιο όχι σε κάθε περίπτωση εξαρτάται^από το είδος του επόμενου συμφώνου, από τον συγκεκριμένο ομιλητή (καταγωγή, μόρφωση, ύφος κτλ.) και μερικές φορές από την ετυμολογία της λέξης. Το πρώτο φαινόμενο πάντως, δηλ. η [αρθρωτική] αφομοίωση του έρρινου, είναι ομαλό χαρακτηριστικό της κοινής λαλιάς.' Ύ ά έρρινα, όταν βρίσκονται ~π ρ Γναπ σσύμιριπνΐγ, -'εναλμσσ0ύν'χαρακτήρα κι έχουν ίδιο τόπο άρθρωσης με το επόμενο αυτό σύμφωνο. Έτσι: πριν από οδοντικά

13 70 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 εμφανίζεται το [η],πριν από διχειλικά το [m], ποιν από υπερωικά και ουρανικά το [η] και πριν από χειλοδοντικά το [τη]. (ϊ) πράγμα /ρτήγη^/ ['ρτηγπω] βλέμμα /vléma/ ['vlema] Νάσος /nâsos/ ['nasos] Άννα lânal ['ana] τζάμια /dzâmia/ ['dzamja] ή ['dzam p a] r μπετονιέρα /betoniéra/ [beto^era] φωνή lîonil [fo'ni] ή [ίο'μί] (ίί)(α/β) κίντρε'ας /andréas/ [an'dreas] (α/β) κάμπος /kâmbos/ ['kambos] (α/β) ανάγκη /anângi/ [a'nat) ji] (α) συμφωνία /simfonia/ [sinjfo'nia] ή [sinjfo'pia] (α) των φίλων /ton filon/ [ton]'filon] Στην παραδοσιακή δημοτικιχ έρρινο μπορούσε να βρίσκεται μόνο πριν από φϋ3νήεν ή_^ιν από (και το ηχηρό κλειστό ήταν πολλές φορές ένα υποκείμενο άηχο κλειστό που ηχηροποιήθηκε από τη συνεκφορά ακριβώς με το έρρινο, ό πως σε παραδείγματα που είδαμε, π.χ. στον πόλεμο, τον κέρασα, τον τρόπο). Επίδραση από τη φωνολογία της καθαρεύουσαςχπου δεν ήταν παρά ή αθρόα εισδοχή όλων ή σχεδόν όλων των συμφωνικών συμπλεγμάτων που ήταν δυνατό να υπάρχουν στην ΑΕ. αλλά με τη νεοελληνική προφορά για κάθε γράμμα), καθώς και η εισροή ξένων λέξεων, συντέλεσμν στη.δυνατότητα συνεκφοράς,έρρινου πριν από: άηνα τοιβόμενα [f, [γ, [Θ1,.ηχηρά τριβόμενα Μ, [γ], [δ], συριστικά, [s], [z], ή υγρά [1], [γ]. Δε βρίσκουμε συνήθως (όλους αυτούς τους συνδυασμούς μέσα σε λέξεις, αλλά κάθε τέτοιος συνδυασμός φθόγγων είναι δυνατό να σχηματιστεί κατά τη συνάντηση μιας γενικής πληθυντικού του οριστικού άρθρου (ίων) ΐ ή- μιας αιτιατικής ενικού του αρσενικού γένους της προκλιτικής [επαναληπτικής] αντωνυμίας (τον) με την επόμενη λέξη. Ας δούμε πρώτα τους συνδυασμούς από έρρινο-!-σύμφωνο που υπήρχαν στην παραδοσιακή δημοτική. Σε μερικές διαλέκτους η προφορά του έρρινου ήταν πάντα πλήρης, σε άλλες το έρρινο δεν

14 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 71 προφερόταν καθόλου και σε άλλες υπήρχε ως προς αυτό κάποια ποικιλομορφία. Οι γραμματικές εξάλλου δίδασκαν ότι η προφορά ή όχι του έρρινου καθορίζεται ανάλογα με κάποια προγενέστερη μορφή των λέξεων, δηλαδή ότι το έρρινο πρέπει να προφέρεται σε λέξεις όπου παλιότερα υπήρχε έρρινο, αλλά όχι εκεί που δεν υ πήρχε: έτσι, βρίσκουμε π.χ. από την Α Ε κόμβος > κόμπος ['kombos], από την τουρκική tempel > τεμπέλης [tem'belis], ενώ επίσης από την τουρκική soba > σόμπα ['soba]. Αυτός ο κανόνας μπορούσε να έχει όλο το κύρος του για την περίπτωση διαφόρων διαλέκτων, τότε που οι άνθρωποι πρόφεραν τα ηχηρά κλειστά με το έρρινο πριν απ αυτά ή χωρίς έρρινο επειδή ακριβώς έτσι τα βρήκαν και όχι επηρεασμένοι από χΐ γραπτή μορφή των λέξεων. Με την αυξανόμενη όμως αγωγή στη γραηή και την ανάγνωση οι χρήστες της γλώσσας κάθε φορά που ολέπουν μπ, ντ, και γγ ή γκ, σε οποιαδήποτε λέξη, το διαβάζουν παντού ίδια, ή δηταδη~πάντογ με έρρινο ή πάντα δίχως έρρινο, καθένας ανάλογα με τη δική του ^ 1 J ^διάλεκτο. Άλλωστε δεν μπορεί να περιμένει κανείς όλοτοσογμιλούν μια γλώσσα να γνωρίζουν και την ετυμολογική προέλευση κάθε λέξης που μεταχειρίζονται. Όπως εμφανίζεται σήμερα η κατάσταση, τουλάχιστον στην Αθήνα, η απουσία του έρρινου σε τέτοι.ες περιπτιόσεις γενικεύεται, ακόμα και μετα ύ ανθρώπων με fcl ανώτερη μόρφωση, πιο πολύ όμως μεταξύ των νέων και ιδίως των άρρένών'κατ^τοίν /Χγότερό μορφωμένων -είναι το φαινόμενο που αριθμήσαμε ίΐ(δ) πιο πάνω. Όσοι όμως νιώθουν περήφανοι για την προσεγμένη τους έκφραση, αυτοί τηρούν ακόμα τον κανόνα που βασίζεται στην ετυμολογική προέλευση. Εξίσου συχνά πάλι ακούει κανείς ανθρώπους να παρεμβάλλουν στην ομιλία τους έρρινο εκεί που ετυμολογικά δεν υπάρχει, απρ υπέρβάλλουσα ορθοέπεια κατά την προφορά δάνειων λέξεων. Έ τσι'π.χ. τη δάνεια λέξη μοντέρνος (από την ιταλ. moderno) την προφέρουν [mon'dernos] αντί [mo'dernos]. Επίσης τη λέξη βεντέ- _τα^,_είτε με τη σημασία της «κορυφαίας καλλιτέχνιδας» (δάνειο από τη γαλλ. vedette), είτε με τη σημασία της «αντεκδίκησης» (δάνειο από την ιταλ. vendetta) την προφέρουν και στις δύο περιπτώσεις [ven'deta], όσο κι αν οι γραμματικές συνιστούν να γίνεται διάκριση των δύο σημασιών κατά την προφορά. Είναι αλήθεια ότι η παρο.υσία-ή-απουσία έοοινου πριν από rr/ri-, ρό κλειστό δεν έχει ποτέ διαφοροποιητική αξία (με μοναδική ίσως εξαίρεση τη βεντέτα). Παρόλα αΰταπολλοί θεωρούν ατϊοματνδεΐ-

15 72 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ξη εκφραστικής αμέλειας τη σίγηση του έρρινου σε τέτοια θέση, όταν η παρουσία του είναι ετυμολογικά έγκυρη. στον Πόρο κάμπος δεν τέλειωσα πέντε στον κόσμο Αγγλία [stom'boro] ή [sto'boro] ['kambos] ή ['kabos] [ôen'de Aosa] ή [ôe'de Aosa] ['pende] ή ['pede] [εΐοη 'gozmo] ή [sto'gozmo] [ar) 'glia] ή [a'glia] Από το άλλο μέρος πάλι, δε θα πρέπει κανείς αμέσως να καταλήξει ότι το έρρινο ή ακούγεται ή δεν ακούγεται. Κάθε άλλο: ανάμεσα σ αυτές τις δύο ακραίες δυνατότητες εμφανίζεται μια αδιάκοπη συνέχεια ενδιάμεσων καταστάσεων είτε προς την κατεύθυνση μιας ελαφρός προερρινοποίησης του κλειστού είτε προς την κατεύθυνση μιας ελαφρός ερρινοποίησης του φωνήεντος πριν από το κλειστό είτε προς ένα συνδυασμό και των δύο. Δεν είναι ασυνήθιστο, τουλάχιστο στην ομιλούμενη γλώσσα της Αθήνας, τα προτασσόμενα υποτακτικά μόρια να και θα να,ηχηροποιούν τ ο Ιίΐ μïcίcπ^κλιτικήc αντωνυμίασπου ακολουθεί, φαινόμενο που κανονικά δεν δηλώνεται στη γραφή (π.χ. να το πω [nado'po], θα το 'λεγα [0a'doleja]). ΓΓροκειμένου για δάνειες λέξεις, ορισμένοι συνδυασμοί έρρινου με άηχο άφωνο, τουλάχιστο σε μερικές ιδιολέκτους, αντιστέκονται στην τάση της ηχηροποίησης: έτσι, π.χ. την κουμκάν ία (όμιλο) θα την ακούσει κανείς [kumpa'nia], το ντοκουμέντο [doku'mento] κτλ. Παρόμοια αντίσταση στην ηχηροποίηση αποτελεί μάλιστα κανόνα, όταν σύνδυασμοί τέτοιου είδους έχουν προέλθει από συγκοπή: κοινότατο παράδειγμα γι αυτό είναι η προστακτική (κάνετε>) κάντε ['kante], Χρειάζεται επίσης να προσέξουμε και ορισμένους συνδυασμούς τριών φθόγγων: αυτοί σχηματίζονται όταν μετά το έρρινο υπάρχει ένα υποκείμενο σύμπλεγμα /pt/, /kt/, /ps/, /ks/ ή /ts/. Από αυτά, το /pt/ και το /kt/ εμφανίζονται μόνο σε λέξεις που δεν είναι δημοτικής προέλευσης^ Κανονικά εδώ ηχηροποίηση δεν παρατηρείται, ενώ συχνά το /k/ ή το /t/ παραλείπεται στην ομιλία: Πέμπτη ['pempti] ή ['pemti] - πβ. και Πέφτη, που είναι τύπος της παραδοσιακής δημοτικής και σχηματίστηκε με ανομοίωση του /ρ/ πριν από το It/ και σε συνέχεια με αποβολή του

16 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 73 έρρινου πριν από το τριβόμενο Hl σε αντίθεση όμως με αυτό έχουμε στη ΝΕΚ πάμφτωχος, με πλήρη προφορά ['parqftoxos] σαλπιγκτής [salpiq'ktis] Τα υπόλοιπα τώρα συμπλέγματα /ps/, /ks/ και Its/ κανονικά ηχηροποιούνται μόνο σε αρχή λέξης, όταν άμέσώςπροηγείται έρρινο: τον τσάκωσα στην ψυχή λάμψη δεν ξέρω Σφιγξ [ton'dzakosa] ή [to'dzakosa] [stimbzi'çi] ή [stibzi'çi] ['lampsi] [ôeq'gzero] ή [Ôe'gzero] [sfirjks] Ας δούμε τώρα τι συμβαίνει με τα τριβόμενα ύστερα από έρρινα: στην παραδοσιακή δημοτική ποτέ δεν υπάρχει μπροστά από τέτοιους φθόγγους έρρινο και πολλοί στην ομιλία τους με δυσκολία προφέρουν τα έρρινα πριν από τριβόμενα. Σήμερα ακόμα, μετά από τόσες δεκαετίες εντατικής εξάσκησης στα σχολεία, πολλοί Έλληνες ή παραλείπουν στην προφορά τους το έρρινο που παρουσιάζεται στη γραφή πριν από τριβόμενο, ή αντί για την προφορά του έρρινου ερρινοποιούν το προηγούμενό του φωνήεν (αυτά είναι τα φαινόμενα ϋ(δ) και ίί(γ), αντίστοιχα, που αναφέραμε πιο πάνω), ( ζ ÿ ) Κατά την παραδοσιακή δημοτική (σύμφωνα και με τους κανόνες που δίνονται στις περισσότερες γραμματικές), μερικέςρλέξεις αποβάλλουν το τελικό τους /η/, όταν ο αρχικός φθόγγος της επόμενης λέξί}ς δεν είναι ούτε φωνήεν ούτε κλειστό σύμφωνο. Οι λέξεις αυτές είναι: τα αρνητικά μόρια δεν και μην, τα οριστικά άρθρα τον και την, ορισμένες αντωνυμίες (βλ. στο ) και το αριθμητικό και αόριστο άρθρο έναν. (Θα προσθέταμε, ακολουθώντας την παλιά δημοτική, το σύνδεσμο αν και την πρόθεση και σύνδεσμο σαν. Σήμερα οι λέξεις αυτές γράφονται κανονικά και προφέρονται με το τελικό /η/ (ν), όποιος φθόγγος κι αν το ακολουθεί). Όσοι δείχνουν προσοχή για τη δημοτική στο γράψιμό τους, θα τηρούν πιστά τον πιο πάνω κανόνα. Στην πράξη πάντως το τελικό /η/ γράφεται και προφέρεται, πολλές φορές κι εκεί που δε χρειάζεται. Παραθέτουμε μερικά παραδείγματα του κανόνα: δεν έρχομαι δε θα ρθω

17 74 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 μην το λες τον μπαμπά την Καίτη έναν άνθρωπο μη λες τίποτα το θείο τη Ρένα ένα μήνα Σχετικά με τα έρρινα βλ. πλατύτερη διαπραγμάτευση από τον Newton (1972 β, ο ) Συριστικά Δύο συριστικά υπάρχουν στους υποκείμενους φθόγγους (φωνήματα) της νέας ελληνικής: s [s] άηχο φατνιακό τριβόμενο ζ [ζ] ηχηρό φατνιακό τριβόμενο σ, ς ζ, σ, ς Είναι φθόγγοι πιο πολύ φατνιακοί και όχι οδοντικοί. Αλλά επειδή στη ΝΕΚ δεν υπάρχει θέμα σημασιολογικής διαφοροποίησης ανάμεσα σε φατνιακά και ουρανοφατνιακά τριβόμενα, είναι δυνατό η άρθρωση των συριστικών από πολλούς να μεταφέρεται προς τα πίσω, σε βαθμό που τα [s] και [ζ] να μην ξεχωρίζουν από τα [J] και [3], αντίστοιχα. Άλλοι πάλι, από αυτούς ιδίως που έχουν στενή επαφή με ξένες γλώσσες, όπως τα αγγλικά ή τα γαλλικά, πολλές φορές όποτε χρησιμοποιούν δάνειες λέξεις προφέρουν διαφορετικά εκείνες που έχουν στην ξένη γλώσσα [J] ή [3] από εκείνες που έχουν [s] ή [ζ]. Ας δούμε το φαινόμενο στα πιο κάτω παραδείγματα: σοκάκι (< τουρκ.sokak) [so'kaci] σοκ (<γαλλ. choc) [sok] ή [Jok] ζέστη (< Α Ε ζέω) ['zesti] ζελέ (<γαλλ. gelee) [ze'le] ή fôe'le] Βέβαια, δε θα πρέπει καθόλου να θεωρήσουμε ότι διαφοροποιήσεις όπως αυτές έχουν πλατύτερη διάδοση ούτε ότι υποδεικνύονται από τις γραμματικές. Πρόκειται μάλλον για μεμονωμένες περιπτώσεις προσώπων που προσπαθούν να μιμούνται την προφορά φθόγγων ξένης γλώσσας. Το ίδιο συμβαίνει και στην προφορά

18 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 75 άλλων φθόγγων σε ξένες λέξεις, όπως [blœ] ή [bl0] αντί απλά [ble] (μπλε <γαλλ. bleu), ή όπως [')ο1άτ)].αντί απλά ['sokin] (σόκιν <γαλλ.<αγγλ. shocking) και fôâ'bô] αντί [zam'bon] (ζαμπόν <γαλλ. jambon). Πάντως σε μερικές διαλέκτους της νέας ελληνικής υπάρχει διάκριση ανάμεσα στα φατνιακά και τα ουρανοφατνιακά τριβόμενα. Ο φθόγγος [s] αντιπροσωπεύεται με το γράμμα σ (στο τέλος λέξης γράφεται ς) το οποίο πριν από φωνήεντα και άηχα σύμφωνα προφέρεται πάντα [s], καθώς και όταν αμέσως μετά απ αυτό υπάρχει σημείο στίξης. Ο φθόγγος [ζ] πριν από φωνήεντα αντιπροσωπεύεται με το γράμμα ζ, ενώ πριν από ηχηρά σύμφωνα με το γράμμα σ/ς ([ζ] πριν από άηχο σύμφωνο δεν εμφανίζεται. κατά την αρχή της «φωνητικής-ταύτισης»; βλ. πιο κάτω, στο 1.5). Ως προς την προφορά [s] ή [ζ] πριν από τα υγρά III και Irl, παρουσιάζονται ατομικές παραλλαγές μεταξύ ομιλητών της NE. Πιο πάνω είδαμε ότι τα /I/ και ΙτΙ μετά από τους συνδυασμούς αν και εν λειτουργούν ως ηχηρά. Ωστόσο, το σ/ς πριν από /I/ κανονικά προφέρεται [s], ενώ πριν από Irl κανονικά προφέρεται [ζ]. Αλλά σε μερικούς ομιλητές παρατηρούμε και το αντίθετο φαινόμενο: στην πραγματικότητα, όπου προφέρεται [si], πρόκειται για επίδραση της ορθογραφίας στην προφορά. άσσος είσαι κομουνιστής κομουνισμός Σλάβος της Λίτσας Ισραήλ /âsos/ /ίse/ /komunistis/ /komunizmôs/ /slâvos/ /tislitsas/ /izrail / ['asos] ['ise] [komuni'stis] [komuni'zmos] ['slavos] [ti'slitsas] [izra'il] Υγρά Υπάρχουν στους υποκείμενους φθόγγους (φωνήματα) δύο υγρά: 1 [1] οδοντικό (ή φατνιακό) πλευρικό χ [λ] ουρανικό πλευρικό r [τ] φατνιακό παλλόμενο ρ

19 76 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 (0) καλός (το) κάλλος /kâlos/ ['kalos] μαλλί /mall'/ [ma'li] or [ma'xi] μαλλιά /maliâ/ [ma'xa] όρος /ôros/ ['oros] ορρός /orôs/ [o'ros] Ο Σετάτος (1974, σελ. 14) χαρακτηρίζει αυτούς τους φθόγγους ηχηρούς, ενώ άλλοι γλωσσολόγοι τους κατατάσσουν στους «φωνη- ~τικά 'όρδέτερους» (π.χ. Warburton 1970 β, σελ ). Τα υγρά, όταν υπάρχει πριν από αυτά υποκείμενος φθόγγος is/, μπορεί να τον ηχηροποιούν ή όχι (βλ. στο ), αλλά πάντα ηχηροποιούν το χειλικό τριβόμενο στις λέξεις που πριν από ένα υγρό έχουν αν ή ι ν (όλ ). Πάντως, είναι δυνατό πριν από τα IV και ΙτΙ να βρίσκεται ή ηχηρό σύμφωνο ή άηχο: σταυρός /stavrôs/ [sta'vros] αβρός /avrôs/ [a'vros] αφρός / afrôs/ [a'fros] Ο πίνακας 1.3 συνοψίζει τα κύρια φωνητικά γνωρίσματα των συμφώνων της ΝΕΚ: ΠΙΝΑΚΑΣ 1.3 Λιχει- Χειλο- Οδοντικό Ουρα- Υπερω λικό δοντικό Φατνιακό νικό ικό Κλειστό pb td c 1 kg Τριβόμενο fv θ δ s ζ Ç ί ΧΥ Έρρινο m τη η Τ 0 Πλευρικό 1 X Παλλόμενο r Όπου υπάρχουν ζεύγη συμβόλων, το πρώτο σύμβολο παριστάνει άηχο, το δεύτερο ηχηρό.

Η πρώτη μου γραμματική

Η πρώτη μου γραμματική Η πρώτη μου γραμματική με εργασίες 1 ο τεύχος Φθόγγοι και γράμματα, το ελληνικό αλφάβητο, δίψηφα γράμματα, διπλά γράμματα, συνδυασμοί, δίφθογγοι, όμοια σύμφωνα Όνομα μαθητή/τριας:.. Δάσκαλος: Χρήστος Σαμαντζόπουλος

Διαβάστε περισσότερα

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η Γραμματική εντάσσεται στα ευρύτερα πλαίσια του γλωσσικού μαθήματος. Δε διδάσκεται χωριστά, αλλά με βάση την ενιαία προσέγγιση της γλώσσας, όπου έμφαση δίνεται στη λειτουργική χρήση της. Διδάσκεται

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΛΟΓΟΥ ΚΑΙ ΑΚΟΗΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΛΟΓΟΥ ΚΑΙ ΑΚΟΗΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΛΟΓΟΥ ΚΑΙ ΑΚΟΗΣ Ενότητα 4: Χαρακτηριστικά της Ομιλίας Φωνητική και Φωνολογία (2ο Μέρος) Οκαλίδου Αρετή Τμήμα Εκπαιδευτικής και Κοινωνικής Πολιτικής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 2 : Β. Πώς έγραφαν οι αρχαίοι Έλληνες Γ. Φθόγγοι και γράμματα

Ενότητα 2 : Β. Πώς έγραφαν οι αρχαίοι Έλληνες Γ. Φθόγγοι και γράμματα Αρχαία Ελληνική Γλώσσα Α Γυμνασίου Ενότητα 2 : Β. Πώς έγραφαν οι αρχαίοι Έλληνες Γ. Φθόγγοι και γράμματα 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Διαφάνειες Πώς έγραφαν οι αρχαίοι Έλληνες 3-8 Φθόγγοι και γράμματα 9-14 Άσκηση 15-16

Διαβάστε περισσότερα

Στόχος του βιβλίου αυτού είναι να κατακτήσουν οι μικροί μαθητές

Στόχος του βιβλίου αυτού είναι να κατακτήσουν οι μικροί μαθητές Π Ρ Ο Λ Ο Γ Ο Σ Στόχος του βιβλίου αυτού είναι να κατακτήσουν οι μικροί μαθητές τον μαγικό κόσμο της γραμματικής, ώστε να οδηγηθούν στη σωστή χρήση του γραπτού λόγου. Μια σειρά από ασκήσεις με γραμματικά

Διαβάστε περισσότερα

9.1. Υγρά πλευρικά 1. φατνιακό [ l ]

9.1. Υγρά πλευρικά 1. φατνιακό [ l ] 9. Υγρά (α) διαφορά από κυρίως σύµφωνα: απουσία αναταραχής στο ρεύµα του αέρα διαφορά (β) από ρινικά: ο αέρας περνάει από τη στοµατική κοιλότητα επίσης: χαρακτηριστικά φωνηέντων δύσκολο να µελετηθούν /

Διαβάστε περισσότερα

Γραμματική και Συντακτικό Γ Δημοτικού ανά ενότητα - Παρασκευή Αντωνίου

Γραμματική και Συντακτικό Γ Δημοτικού ανά ενότητα - Παρασκευή Αντωνίου Ενότητα 1η: «Πάλι μαζί!» Σημεία στίξης: τελεία ερωτηματικό...4 Η δομή της πρότασης: ρήμα υποκείμενο αντικείμενο...5 Ουσιαστικά: αριθμοί γένη...6 Ονομαστική πτώση ουσιαστικών...6 Οριστικό άρθρο...7 Ερωτηματικές

Διαβάστε περισσότερα

Το τελικό -ν- Γραφή και προφορά

Το τελικό -ν- Γραφή και προφορά 1 Το τελικό -ν- Γραφή και προφορά Σύμφωνα με την επίσημη Νεοελληνική Γραμματική, σελίδα 38, 47, το τελικό -ν- άλλοτε φυλάγεται και άλλοτε χάνεται σε μερικές λέξεις. Οι λέξεις αυτές είναι: Το άρθρο : τον,

Διαβάστε περισσότερα

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ. Παναγιώτης Δεμέστιχας Στέλλα Γκανέτσου

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ. Παναγιώτης Δεμέστιχας Στέλλα Γκανέτσου ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Παναγιώτης Δεμέστιχας Στέλλα Γκανέτσου ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Συγγραφείς: Παναγιώτης Δεμέστιχας, Στέλλα Γκανέτσου Υπεύθυνη Παραγωγής: Φωτεινή

Διαβάστε περισσότερα

«Φωνές και Γράμματα» Μέθοδος πρώτης ανάγνωσης και γραφής

«Φωνές και Γράμματα» Μέθοδος πρώτης ανάγνωσης και γραφής «Φωνές και Γράμματα» Μέθοδος πρώτης ανάγνωσης και γραφής Ως σήμερα η διδασκαλία της ανάγνωσης και της γραφής βασίζεται στα γράμματα. Στο Νηπιαγωγείο πολλά αντικείμενα έχουν την καρτέλα με το όνομά τους

Διαβάστε περισσότερα

ª ıëì 1: ºıfiÁÁÔÈ Î È ÁÚ ÌÌ Ù

ª ıëì 1: ºıfiÁÁÔÈ Î È ÁÚ ÌÌ Ù ª ıëì 1: ºıfiÁÁÔÈ Î È ÁÚ ÌÌ Ù Α. Οι φθόγγοι της ελληνικής γλώσσας 1. Όταν μιλάμε, χρησιμοποιούμε προτάσεις: α. Καλημέρα, μητέρα. β. Γεια σου, πατέρα. γ. Φεύγω για το σχολείο. 2. Κάθε πρόταση αποτελείται

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΦΟΡΑ ΦΘΟΓΓΩΝ ΑΕ ΚΑΙ ΓΡΑΦΗΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

ΠΡΟΦΟΡΑ ΦΘΟΓΓΩΝ ΑΕ ΚΑΙ ΓΡΑΦΗΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΠΡΟΦΟΡΑ ΦΘΟΓΓΩΝ ΑΕ ΚΑΙ ΓΡΑΦΗΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ Εισαγωγή Προφορά φθόγγων: Δύση 15 ος αιώνας 1503 Antonius Nebrisensis Errores Graecorum (η-ε, ο- ω, ζ-σδ, β-φ). 1508 Aldus Manutius Alphabetum Graecum (βη-βη).

Διαβάστε περισσότερα

ª ıëì 1: ºıfiÁÁÔÈ Î È ÁÚ ÌÌ Ù

ª ıëì 1: ºıfiÁÁÔÈ Î È ÁÚ ÌÌ Ù ª ıëì 1: ºıfiÁÁÔÈ Î È ÁÚ ÌÌ Ù Φθόγγοι Για να προφέρουμε τις λέξεις, βγάζουμε ήχους από το στόμα μας. Αυτούς τους ήχους τους ονομάζουμε φθόγγους. Π.χ., η λέξη ένα σχηματίζεται από τους φθόγγους ε, ν, α.

Διαβάστε περισσότερα

ΥΛΙΚΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟΥ ΓΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥΣ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΕΝΤΑΞΗΣ 4ΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΕΑΕ

ΥΛΙΚΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟΥ ΓΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥΣ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΕΝΤΑΞΗΣ 4ΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΕΑΕ Λόγος & Ομιλία ΥΛΙΚΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟΥ ΓΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥΣ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΕΝΤΑΞΗΣ 4 ΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΕΑΕ -ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2015- Σοφία Γεωργακάκου Νηπιαγωγός-Λογοπεδικός ΚΕΔΔΥ Δ ΑΘΗΝΑΣ sofia.georgakakou@yahoo.gr Τα όργανα της

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ: ΦΩΝΗΤΙΚΗ

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ: ΦΩΝΗΤΙΚΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ: ΦΩΝΗΤΙΚΗ Κώστας Δ. Ντίνας ΦΛΩΡΙΝΑ Σκοπός του µαθήµατος Γνωριµία µε βαθύτερες πτυχές της δοµής και της λειτουργίας των γλωσσών και ιδιαίτερα της νέας ελληνικής. Κατανόηση της φωνητικής,

Διαβάστε περισσότερα

ΦΩΝΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ & ΙΑΤΑΡΑΧΕΣ

ΦΩΝΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ & ΙΑΤΑΡΑΧΕΣ Τ. Ε. Ι. ΠΑΤΡΑΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ & ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΦΩΝΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ & ΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ιδάσκουσα : ρ. Αγγελική Κωτσοπούλου ΠΑΤΡΑ 2007-0 - ΕΝΟΤΗΤΑ 1 η Φωνολογία και φωνητική Στη γλωσσολογία

Διαβάστε περισσότερα

Φωνητική-Φωνολογία της Ιταλικής Γλώσσας

Φωνητική-Φωνολογία της Ιταλικής Γλώσσας Φωνητική-Φωνολογία της Ιταλικής Γλώσσας Γεώργιος Κ. Μικρός Φιλοσοφική Σχολή Τμήμα Ιταλικής Γλώσσας και Φιλολογίας Φωνήεντα Η διάκριση των γλωσσικών ήχων σε φωνήεντα και σύμφωνα αποτελεί μία από τις σημαντικότερες

Διαβάστε περισσότερα

Β τάξη. Κειµενικοί στόχοι Λεξικογραµµατικοί στόχοι Γραπτά µηνύµατα του περιβάλλοντος

Β τάξη. Κειµενικοί στόχοι Λεξικογραµµατικοί στόχοι Γραπτά µηνύµατα του περιβάλλοντος Β τάξη Στο δρόµο για το σχολείο Ενότητα Κειµενικοί στόχοι Λεξικογραµµατικοί στόχοι Γραπτά µηνύµατα του περιβάλλοντος Προφορικός λόγος: Απαντητική ετοιµότητα Αναδιήγηση Συζήτηση Διατύπωση γνώµης Κατάτµηση

Διαβάστε περισσότερα

ΓΩΝΙΟΜΕΤΡΗΣΗ ΑΡΤΕΜΗΣ ΣΩΡΡΑΣ ΤΩΝ 27 ΣΥΜΒΟΛΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΝΙΑΣ ΑΙΘΕΡΙΚΗΣ ΓΡΑΦΗΣ ΤΩΝ ΚΑΙ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΜΕΡΟΣ 7 Ο

ΓΩΝΙΟΜΕΤΡΗΣΗ ΑΡΤΕΜΗΣ ΣΩΡΡΑΣ ΤΩΝ 27 ΣΥΜΒΟΛΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΝΙΑΣ ΑΙΘΕΡΙΚΗΣ ΓΡΑΦΗΣ ΤΩΝ ΚΑΙ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΜΕΡΟΣ 7 Ο ΓΩΝΙΟΜΕΤΡΗΣΗ ΚΑΙ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΩΝ 27 ΣΥΜΒΟΛΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΝΙΑΣ ΑΙΘΕΡΙΚΗΣ ΓΡΑΦΗΣ ΤΩΝ ΑΡΤΕΜΗΣ ΣΩΡΡΑΣ ΜΕΡΟΣ 7 Ο ΓΩΝΙΟΜΕΤΡΗΣΗ ΚΑΙ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΣΥΜΒΟΛΩΝ ΤΗΣ ΑΩ ΣΥΜΠΑΝΤΙΚΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Αρθρωτικές-Φωνολογικές διαταραχές Αποκατάσταση φωνημάτων /f/ - /v/

Αρθρωτικές-Φωνολογικές διαταραχές Αποκατάσταση φωνημάτων /f/ - /v/ Αρθρωτικές-Φωνολογικές διαταραχές Αποκατάσταση φωνημάτων /f/ - /v/ Φοιτήτρια : Τεκτονίδου Βαρβάρα (12871) Καθηγήτρια: Παίλα Νικολέτα T.E.I Ηπείρου, 2014 Ταξινόμηση φωνολογικών/αρθρωτικών διαταραχών Αναπτυξιαξή

Διαβάστε περισσότερα

ΦΩΝΗΤΙΚΗ-ΦΩΝΟΛΟΓΙΑ (Ι)

ΦΩΝΗΤΙΚΗ-ΦΩΝΟΛΟΓΙΑ (Ι) ΦΩΝΗΤΙΚΗ-ΦΩΝΟΛΟΓΙΑ (Ι) Βασικά σηµεία Η φωνητική µελετά τους φθόγγους Οι φθόγγοι διακρίνονται: κατά τον τόπο (διχειλικά, οδοντικά κτλ.) κατά τον τρόπο άρθρωσης (κλειστά, τριβόµενα κτλ.) Η Φωνολογία µελετά

Διαβάστε περισσότερα

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΝΕΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Α, Β, Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΝΕΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Α, Β, Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 21-0058_1-16_1-16 12/13/12 2:30 PM Page 1 ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΝΕΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Α, Β, Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 21-0058_1-16_1-16 3/29/13 11:19 AM Page 2 ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ ΚΡΙΤΕΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΤΕΣ ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΥΠΕΥΘΥΝOI ΤΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

ΓΩΝΙΟΜΕΤΡΗΣΗ ΚΑΙ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΩΝ 27 ΣΥΜΒΟΛΩΝ ΤΗΣ ΑΙΘΕΡΙΚΗΣ ΕΛΛΑΝΙΑΣ ΓΡΑΦΗΣ ΤΩΝ ΑΩΩΑ ΑΡΤΕΜΗΣ ΣΩΡΡΑΣ ΜΕΡΟΣ 5 Ο

ΓΩΝΙΟΜΕΤΡΗΣΗ ΚΑΙ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΩΝ 27 ΣΥΜΒΟΛΩΝ ΤΗΣ ΑΙΘΕΡΙΚΗΣ ΕΛΛΑΝΙΑΣ ΓΡΑΦΗΣ ΤΩΝ ΑΩΩΑ ΑΡΤΕΜΗΣ ΣΩΡΡΑΣ ΜΕΡΟΣ 5 Ο ΓΩΝΙΟΜΕΤΡΗΣΗ ΚΑΙ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΩΝ 27 ΣΥΜΒΟΛΩΝ ΤΗΣ ΑΙΘΕΡΙΚΗΣ ΕΛΛΑΝΙΑΣ ΓΡΑΦΗΣ ΤΩΝ ΑΩΩΑ ΑΡΤΕΜΗΣ ΣΩΡΡΑΣ ΜΕΡΟΣ 5 Ο ΓΩΝΙΟΜΕΤΡΗΣΗ ΚΑΙ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΣΥΜΒΟΛΩΝ ΤΗΣ ΑΩ ΣΥΜΠΑΝΤΙΚΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Αντώνης Μποτίνης 1. 3 International Phonetic Association. Η Διεθνής Φωνητική Εταιρία διατηρεί ιστοσελίδα στη

Αντώνης Μποτίνης 1. 3 International Phonetic Association. Η Διεθνής Φωνητική Εταιρία διατηρεί ιστοσελίδα στη Αντώνης Μποτίνης 1 Εισαγωγή Η γλώσσα αποτελεί το πρώτιστο μέσον επικοινωνίας του ανθρώπου διαχρονικά, είτε πρόκειται για την προφορική είτε για τη γραπτή μορφή της. Θα πρέπει όμως να επισημάνουμε αφενός

Διαβάστε περισσότερα

ΑΜΑΛΙΑ ΑΡΒΑΝΙΤΗ, University of California, San Diego (UCSD)

ΑΜΑΛΙΑ ΑΡΒΑΝΙΤΗ, University of California, San Diego (UCSD) 1 APPENDIX I Εισαγωγικό Επίπεδο ΑΜΑΛΙΑ ΑΡΒΑΝΙΤΗ, University of California, San Diego (UCSD) ΠΡΟΦΟΡΑ ΚΑΙ ΕΠΙΤΟΝΙΣΜΟΣ Η επιτυχία της επικοινωνίας εξαρτάται από την ικανότητα να αντιλαμβάνεται κανείς τον

Διαβάστε περισσότερα

Σπουδάστρια: Ευθυμίου Μαρία Υπεύθυνη καθηγήτρια: Ζακοπούλου Βικτωρία

Σπουδάστρια: Ευθυμίου Μαρία Υπεύθυνη καθηγήτρια: Ζακοπούλου Βικτωρία Σπουδάστρια: Ευθυμίου Μαρία Υπεύθυνη καθηγήτρια: Ζακοπούλου Βικτωρία Λίγα λόγια για την εργασία Οι Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες, σήμερα, αποτελούν μια πολύ συνηθισμένη κατάσταση στο σχολείο. Ωστόσο πολλά

Διαβάστε περισσότερα

Η πρόταση. Πρόταση λέγεται ένα σύντομο κομμάτι του λόγου, που περιλαμβάνει μια σειρά από λέξεις με ένα τουλάχιστον ρήμα και έχει ολοκληρωμένο νόημα.

Η πρόταση. Πρόταση λέγεται ένα σύντομο κομμάτι του λόγου, που περιλαμβάνει μια σειρά από λέξεις με ένα τουλάχιστον ρήμα και έχει ολοκληρωμένο νόημα. Η πρόταση Πρόταση λέγεται ένα σύντομο κομμάτι του λόγου, που περιλαμβάνει μια σειρά από λέξεις με ένα τουλάχιστον ρήμα και έχει ολοκληρωμένο νόημα. Ορθογραφικές παρατηρήσεις 1. Το πρώτο γράμμα κάθε πρότασης

Διαβάστε περισσότερα

ΛΕΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ. Δεν υπάρχει προγλωσσική περίοδος παρά μόνο προλεκτική (δηλ. πριν την ομιλία του ίδιου του παιδιού),

ΛΕΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ. Δεν υπάρχει προγλωσσική περίοδος παρά μόνο προλεκτική (δηλ. πριν την ομιλία του ίδιου του παιδιού), ΛΕΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ Δεν υπάρχει προγλωσσική περίοδος παρά μόνο προλεκτική (δηλ. πριν την ομιλία του ίδιου του παιδιού), εφόσον το παιδί έρχεται σε επαφή μετηγλώσσακαιτην ομιλία από την προγεννητική περίοδο.

Διαβάστε περισσότερα

Διαίρεση φωνηέντων Φωνήεντα Μακρόχρονα Βραχύχρονα

Διαίρεση φωνηέντων Φωνήεντα Μακρόχρονα Βραχύχρονα Ενότητα 2 η - Αρχαία Ελληνικά Α Γυμνασίου Ονοματεπώνυμο: Ημερομηνία: Μέρος Β - Η εκπαίδευση των παιδιών στην αρχαία Αθήνα Γραμματική Φθόγγοι και γράμματα Ο τονισμός Πώς έγραφαν οι αρχαίοι Έλληνες; Η αρχαία

Διαβάστε περισσότερα

Θέµατα ιστορίας της Ελληνικής Γλώσσας I. Κώστας Δ. Ντίνας Πανεπιστήµιο Δυτικής Μακεδονίας

Θέµατα ιστορίας της Ελληνικής Γλώσσας I. Κώστας Δ. Ντίνας Πανεπιστήµιο Δυτικής Μακεδονίας Θέµατα ιστορίας της Ελληνικής Γλώσσας I Κώστας Δ. Ντίνας Πανεπιστήµιο Δυτικής Μακεδονίας 1 Η παρουσίαση επιλογή σηµαντικών θεµάτων της ιστορίας της ελληνικής γλώσσας κριτήριο: η επίδρασή τους και στις

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Εισαγωγή στη Γλωσσολογία Ι. Φωνολογία

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Εισαγωγή στη Γλωσσολογία Ι. Φωνολογία ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Εισαγωγή στη Γλωσσολογία Ι Διδάσκοντες: Επίκ. Καθ. Μαρία Λεκάκου, Λέκτορας Μαρία Μαστροπαύλου Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες

Διαβάστε περισσότερα

Διπλωματική εργασία: Φαινόμενα συνάρθρωσης της νέας ελληνικής και η κατάκτησή τους από ρωσόφωνους ομιλητές: Η ηχηροποίηση του άηχου συριστικού

Διπλωματική εργασία: Φαινόμενα συνάρθρωσης της νέας ελληνικής και η κατάκτησή τους από ρωσόφωνους ομιλητές: Η ηχηροποίηση του άηχου συριστικού Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Σχολή Επιστημών της Αγωγής Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Κατεύθυνση: Εφαρμοσμένη Γλωσσολογία. Διδακτική Γλώσσας Διπλωματική

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΜΕΙΝΕΙ ΑΝΕΠΑΦΗ!

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΜΕΙΝΕΙ ΑΝΕΠΑΦΗ! Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΜΕΙΝΕΙ ΑΝΕΠΑΦΗ! Με μεγάλη μας έκπληξη διαπιστώσαμε πως πρόσφατα (Νοέμβριος 2011) διανεμήθηκε προς διδασκαλία, στα δημοτικά σχολεία της χώρας μας ένα καινούργιο βιβλίο γραμματικής,

Διαβάστε περισσότερα

5. Λόγος, γλώσσα και ομιλία

5. Λόγος, γλώσσα και ομιλία 5. Λόγος, γλώσσα και ομιλία Στόχοι της γλωσσολογίας Σύμφωνα με τον Saussure, βασικός στόχος της γλωσσολογίας είναι να περιγράψει τις γλωσσικές δομές κάθε γλώσσας με στόχο να διατυπώσει θεωρητικές αρχές

Διαβάστε περισσότερα

Τα ουσιαστικά. Ενικός αριθµός Πληθυντικός αριθµός

Τα ουσιαστικά. Ενικός αριθµός Πληθυντικός αριθµός Τα ουσιαστικά Ανισοσύλλαβα ουσιαστικά λέµε τα ουσιαστικά που στον πληθυντικό έχουν µια παραπάνω συλλαβή, ενώ ισοσύλλαβα αυτά που έχουν στον ενικό και στον ενικό και τον πληθυντικό τον ίδιο αριθµό συλλαβών.τα

Διαβάστε περισσότερα

Πρόσεξε τα παρακάτω παραδείγματα:

Πρόσεξε τα παρακάτω παραδείγματα: 1 Το άρθρο, γενικά Πρόσεξε τα παρακάτω παραδείγματα: Αυτός είναι ο Γιάννης, αυτή είναι η Έλσα και αυτό είναι το σκυλάκι τους. Οι μπαμπάδες και οι μαμάδες καμιά φορά είναι αυστηροί με τα παιδιά τους. Γιωργάκη,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ: ΦΩΝΗΤΙΚΑ ΚΑΙ ΦΩΝΟΛΟΓΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΤΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Αφιερωμένο στην κόρη μου Μαρία

Αφιερωμένο στην κόρη μου Μαρία Αφιερωμένο στην κόρη μου Μαρία ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΧΑΣΙΩΤΗΣ Η πρώτη μου Γραμματική Με 250 γλωσσικές και ορθογραφικές ασκήσεις Με όλα τα γραμματικά φαινόμενα Με πολλά παραδείγματα Εικόνα εξωφύλλου: Άκης Μελάχρης Εικονογράφηση:

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόµενα: 5 Ο στάδιο: γράφω και διαβάζω τρισύλλαβες λέξεις 6 ο στάδιο: γράφω και διαβάζω λέξεις που αρχίζουν µε φωνήεν 7 ο στάδιο: γράφω και διαβάζω λέξεις που έχουν τελικό σίγµα (-ς) 8 ο στάδιο: γράφω

Διαβάστε περισσότερα

Α τάξη. Βρες και κύκλωσε παρακάτω όλες αυτές τις λέξεις που είναι γραμμένες δίπλα:

Α τάξη. Βρες και κύκλωσε παρακάτω όλες αυτές τις λέξεις που είναι γραμμένες δίπλα: [ Στον τομέα των ερευνών, σ αυτή την ιστοσελίδα, μπορεί να δει κανείς μια μικρή μας έρευνα για τα ορθογραφικά λάθη στο δημοτικό σχολείο. Με βάση τη συχνότητα των λαθών που διαπράχτηκαν κατά τμήμα, καταρτίσαμε

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ

ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ Συμπλήρωση πρωτοκόλλων ανάλυσης λαθών ορθογραφίας και αξιολόγησης του επιπέδου παραγωγής γραπτού λόγου ΣΥΓΓΡΑΦΗ: Κίτσου Γεωργία Εκπαιδευτικός ΠΕΟ3 ΑΘΗΝΑ 2015 1 Πρωτόκολλο

Διαβάστε περισσότερα

«Φωνολογική διαταραχή» Υλικό παρέμβασης για το ζεύγος θ φ.

«Φωνολογική διαταραχή» Υλικό παρέμβασης για το ζεύγος θ φ. ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΤΕΙ ΗΠΕΙΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ «Φωνολογική διαταραχή» Υλικό παρέμβασης για το ζεύγος θ φ. ΕΚΠΟΝΗΣΗ : Αυγουστίνου

Διαβάστε περισσότερα

Φωνολογική Ανάπτυξη και Διαταραχές

Φωνολογική Ανάπτυξη και Διαταραχές 1 Ελληνική Δημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Φωνολογική Ανάπτυξη και Διαταραχές Ενότητα 8: Διακριτικά χαρακτηριστικά (distinctive features) Ζακοπούλου Βικτωρία 2 Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΛΕΞΗ ΕΝΔΕΚΑΤΗ ΚΕΙΜΕΝΑ ΥΣΤΕΡΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ

ΔΙΑΛΕΞΗ ΕΝΔΕΚΑΤΗ ΚΕΙΜΕΝΑ ΥΣΤΕΡΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΔΙΑΛΕΞΗ ΕΝΔΕΚΑΤΗ ΚΕΙΜΕΝΑ ΥΣΤΕΡΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ 1. Πτωχοπρόδρομος - Το κείμενο έχει πολλές διαφορετικές γραφές στα χειρόγραφα που διασώζεται, λόγω του σχετικά δημώδους αλλά και σκωπτικού του χαρακτήρα. Δυσχεραίνει

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ:ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ ΚΥΒΕΛΗ

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ:ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ ΚΥΒΕΛΗ 6/ΘΕΣΙΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΑΠΑΔΙΑΝΙΚΩΝ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗΝ Α ΚΑΙ Β ΤΑΞΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ:ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ ΚΥΒΕΛΗ Γεια σας! Είμαι η κυρία «Γραμματικούλα». Με λένε έτσι γιατί έχω πάρα πολλές γνώσεις γραμματικής. Ήρθα

Διαβάστε περισσότερα

2 Χωρίς φυσικά να παραγνωρίζεται η σημασία των

2 Χωρίς φυσικά να παραγνωρίζεται η σημασία των Κεφάλαιο 1 Φωνητική Άγγελος Λέγγερης 1.1. Εισαγωγή Η φωνητική είναι ο κλάδος της γλωσσολογίας που ασχολείται με τη μελέτη των ήχων που παράγει ο άνθρωπος, κάθε άνθρωπος ανεξαρτήτως της γλώσσας που ομιλεί,

Διαβάστε περισσότερα

ζεύγος «Β - Δ». ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΊΔΡΥΜΑ ΗΠΕΙΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ Πτυχιακή Εργασία

ζεύγος «Β - Δ». ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΊΔΡΥΜΑ ΗΠΕΙΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ Πτυχιακή Εργασία ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΊΔΡΥΜΑ ΗΠΕΙΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ Πτυχιακή Εργασία Θέμα : «Φωνολογική διαταραχή και υλικό παρέμβασης για το ζεύγος «Β - Δ». Επιβλέπων Καθηγητής

Διαβάστε περισσότερα

Γραμματική και Συντακτικό Γ Δημοτικού ανά ενότητα - Παρασκευή Αντωνίου. Κύρια ονόματα

Γραμματική και Συντακτικό Γ Δημοτικού ανά ενότητα - Παρασκευή Αντωνίου. Κύρια ονόματα Ενότητα 2η : «Στο σπίτι και στη γειτονιά» Κύρια ονόματα...10 Γενική πτώση ουσιαστικών...11 Επίθετα...11 Συγκριτικός Βαθμός επιθέτων...11 Ενεστώτας: οριστική ενεργητικής και παθητικής φωνής...12 Βοηθητικό

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ: ΦΩΝΟΛΟΓΙΑ

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ: ΦΩΝΟΛΟΓΙΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ: ΦΩΝΟΛΟΓΙΑ 1 Κώστας Δ. Ντίνας ΦΛΩΡΙΝΑ Η Φωνολογία ο τοµέας της Γλωσσολογίας που µελετά, περιγράφει και αναλύει τις µονάδες του προφορικού λόγου που έχουν λειτουργική αξία τις αφηρηµένες

Διαβάστε περισσότερα

ΑΤΥΠΟ ΤΕΣΤ ΓΛΩΣΣΑΣ ΦΩΝΟΛΟΓΙΚΗ ΕΠΙΓΝΩΣΗ Ικανότητα διάκρισης της ομοιότητας ή διαφοράς μεταξύ προφορικών λέξεων

ΑΤΥΠΟ ΤΕΣΤ ΓΛΩΣΣΑΣ ΦΩΝΟΛΟΓΙΚΗ ΕΠΙΓΝΩΣΗ Ικανότητα διάκρισης της ομοιότητας ή διαφοράς μεταξύ προφορικών λέξεων ΑΤΥΠΟ ΤΕΣΤ ΓΛΩΣΣΑΣ ΦΩΝΟΛΟΓΙΚΗ ΕΠΙΓΝΩΣΗ 1. ΕΠΙΓΛΩΣΣΙΚΗ ΕΠΙΓΝΩΣΗ 1.1. Ικανότητα διάκρισης της ομοιότητας ή διαφοράς μεταξύ προφορικών λέξεων 1.1.1. Ικανότητα επισήμανσης της ομοιότητας στη συλλαβή. 1. γάλα

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΗ ΚΑΙ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΗ ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΤΩΝ ΕΛΛΑΝΙΩΝ ΣΥΜΒΟΛΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΤΡΙΑΔΩΝ ΟΛΟΤΗΤΩΝ ΤΩΝ 27 ΣΥΜΒΟΛΩΝ ΤΗΣ ΑΙΘΕΡΙΚΗΣ ΓΡΑΦΗΣ ΑΡΤΕΜΗΣ ΣΩΡΡΑΣ

ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΗ ΚΑΙ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΗ ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΤΩΝ ΕΛΛΑΝΙΩΝ ΣΥΜΒΟΛΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΤΡΙΑΔΩΝ ΟΛΟΤΗΤΩΝ ΤΩΝ 27 ΣΥΜΒΟΛΩΝ ΤΗΣ ΑΙΘΕΡΙΚΗΣ ΓΡΑΦΗΣ ΑΡΤΕΜΗΣ ΣΩΡΡΑΣ ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΗ ΚΑΙ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΗ ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΤΩΝ ΕΛΛΑΝΙΩΝ ΣΥΜΒΟΛΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΤΡΙΑΔΩΝ ΟΛΟΤΗΤΩΝ ΤΩΝ 27 ΣΥΜΒΟΛΩΝ ΤΗΣ ΑΙΘΕΡΙΚΗΣ ΓΡΑΦΗΣ ΑΡΤΕΜΗΣ ΣΩΡΡΑΣ ΤΩΡΑ, ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΠΟΛΥΤΗ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΚΑΙ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΗ ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΚΑΙ ΓΕΩΜΕΤΡΗΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

Δασκάλα - Φιλόλογος. Mε 115 δραστηριότητες, παραδείγματα, κείμενα και κανόνες. Για τις πρώτες τάξεις του Δημοτικού

Δασκάλα - Φιλόλογος. Mε 115 δραστηριότητες, παραδείγματα, κείμενα και κανόνες. Για τις πρώτες τάξεις του Δημοτικού Δασκάλα - Φιλόλογος Mε 115 δραστηριότητες, παραδείγματα, κείμενα και κανόνες Για τις πρώτες τάξεις του Δημοτικού Εικόνα εξωφύλλου: Άκης Μελάχρης Εικονογράφηση: Άκης Μελάχρης - Λιάνα Δενεζάκη Τυπογραφική

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ Δ/ΝΣΗ Π. ΕΚΠ/ΣΗΣ Δ/ΝΣΗ ΠΕ ΔΗΜΟΤΙΚΟ.

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ Δ/ΝΣΗ Π. ΕΚΠ/ΣΗΣ Δ/ΝΣΗ ΠΕ ΔΗΜΟΤΙΚΟ. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ Δ/ΝΣΗ Π. ΕΚΠ/ΣΗΣ Δ/ΝΣΗ ΠΕ ΔΗΜΟΤΙΚΟ. ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΕΚΠ/ΚΟΥ ΕΡΓΟΥ ΤΑΞΗΣ ΥΠΟΔΟΧΗΣ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΕΤΟΥΣ 20..-20.. Α/Α (Ονοματεπώνυμο,) τάξη μαθητή / μαθήτριας Αρχική

Διαβάστε περισσότερα

Π Ο Λ Ι Τ Ι Κ Α Κ Α Ι Σ Τ Ρ Α Τ Ι Ω Τ Ι Κ Α Γ Ε Γ Ο Ν Ο Τ Α

Π Ο Λ Ι Τ Ι Κ Α Κ Α Ι Σ Τ Ρ Α Τ Ι Ω Τ Ι Κ Α Γ Ε Γ Ο Ν Ο Τ Α Α Ρ Χ Α Ι Α Ι Σ Τ Ο Ρ Ι Α Π Ο Λ Ι Τ Ι Κ Α Κ Α Ι Σ Τ Ρ Α Τ Ι Ω Τ Ι Κ Α Γ Ε Γ Ο Ν Ο Τ Α Σ η µ ε ί ω σ η : σ υ ν ά δ ε λ φ ο ι, ν α µ ο υ σ υ γ χ ω ρ ή σ ε τ ε τ ο γ ρ ή γ ο ρ ο κ α ι α τ η µ έ λ η τ ο ύ

Διαβάστε περισσότερα

2 ΔΙΔΑΣΚΩΝ: Ι.Δ. ΠΛΑΤΗΣ Επτά Γέφυρες της Καινιξβέργης 1 απέδειξε ότι δεν μπορούμε να χαράξουμε διαδρομή στην πόλη, δια της οποίας θα διασχίζουμε ακριβ

2 ΔΙΔΑΣΚΩΝ: Ι.Δ. ΠΛΑΤΗΣ Επτά Γέφυρες της Καινιξβέργης 1 απέδειξε ότι δεν μπορούμε να χαράξουμε διαδρομή στην πόλη, δια της οποίας θα διασχίζουμε ακριβ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΕΜ Χειμερινό εξάμηνο 2017-18 ΜΕΜ231-ΤΟΠΟΛΟΓΙΑ 1, 1Η ΔΙΑΛΕΞΗ ΠΡΟΛΟΓΟΣ-ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: Ι.Δ. ΠΛΑΤΗΣ 1. Προλογος Η τοπολογία είναι η περιοχή εκείνη των μαθηματικών που ασχολείται με

Διαβάστε περισσότερα

Φθόγγος - Φώνηµα - Γράµµα

Φθόγγος - Φώνηµα - Γράµµα Φθόγγος - Φώνηµα - Γράµµα Κώστας Δ. Ντίνας Πανεπιστήµιο Δυτικής Μακεδονίας επιλεγµένα θέµατα Η παρουσίαση Φωνητικής (οι φθόγγοι, Φωνητικά Αλφάβητα) Φωνολογίας (φωνήµατα, πάθη φωνηµάτων) και Γραφής της

Διαβάστε περισσότερα

Greek Braille Code. Περιεχόμενα

Greek Braille Code. Περιεχόμενα Greek Braille Code Περιεχόμενα Ελληνικό αλφάβητο...2 Δίφθογγοι...6 Αριθμοί...8 Σημεία στίξης...10 Τόνοι...12 Μαθηματικά Μενεΐδη...15 Μαθηματικά Nemeth...17 Braille σύμβολα...20 Διάφορα σύμβολα...21 Αγγλικό

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΛΕΞΗ ΤΡΙΤΗ ΤΟ ΑΛΦΑΒΗΤΟ ΚΑΙ Η ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΔΙΑΛΕΚΤΩΝ

ΔΙΑΛΕΞΗ ΤΡΙΤΗ ΤΟ ΑΛΦΑΒΗΤΟ ΚΑΙ Η ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΔΙΑΛΕΚΤΩΝ ΔΙΑΛΕΞΗ ΤΡΙΤΗ ΤΟ ΑΛΦΑΒΗΤΟ ΚΑΙ Η ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΔΙΑΛΕΚΤΩΝ 1. Από τη Γραμμική Β στην εισαγωγή του αλφαβήτου - Στον ελληνικό χώρο, υπήρχε ένα σύστημα γραφής μέχρι το 1200 π.χ. περίπου, η

Διαβάστε περισσότερα

2 Η ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΣ ΤΟΠΟΣ Η ΘΕΣΗ ΑΡΘΡΩΣΗΣ

2 Η ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΣ ΤΟΠΟΣ Η ΘΕΣΗ ΑΡΘΡΩΣΗΣ 2 Η ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΣ ΤΟΠΟΣ Η ΘΕΣΗ ΑΡΘΡΩΣΗΣ 1.ΧΕΙΛΗ 1.1. διχειλικά 1.1. Διχειλικά [p] [b] (το [m] θα µελετηθεί µε τα ρινικά) Τα δύο χείλη τελείως κλειστά κλειστοί φθόγγοι των λέξεων [pes] (άηχο)

Διαβάστε περισσότερα

ΦΩΝΟΛΟΓΙΑ. 1. Αντικείµενο της φωνητικής Η φωνητική ουσία Κοινή σε όλους/ες Ανατοµικές και αντίστοιχες διαφοροποιήσεις των φθόγγων.

ΦΩΝΟΛΟΓΙΑ. 1. Αντικείµενο της φωνητικής Η φωνητική ουσία Κοινή σε όλους/ες Ανατοµικές και αντίστοιχες διαφοροποιήσεις των φθόγγων. ΦΩΝΟΛΟΓΙΑ 1. Αντικείµενο της φωνητικής Η φωνητική ουσία Κοινή σε όλους/ες Ανατοµικές και αντίστοιχες διαφοροποιήσεις των φθόγγων. Ακόµη και συστηµατική παρατήρηση λ.χ. µετρώντας τη συχνότητα και την ένταση

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΛΟΓΟΥ ΚΑΙ ΑΚΟΗΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΛΟΓΟΥ ΚΑΙ ΑΚΟΗΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΛΟΓΟΥ ΚΑΙ ΑΚΟΗΣ Ενότητα 11: Γλωσσική Ανάπτυξη Οκαλίδου Αρετή Τμήμα Εκπαιδευτικής και Κοινωνικής Πολιτικής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

ΑΤΥΠΑ ΤΕΣΤ ΓΛΩΣΣΑΣ ΦΩΝΟΛΟΓΙΚΗ ΕΠΙΓΝΩΣΗ. 1.1. Ικανότητα διάκρισης της ομοιότητας ή διαφοράς μεταξύ προφορικών λέξεων

ΑΤΥΠΑ ΤΕΣΤ ΓΛΩΣΣΑΣ ΦΩΝΟΛΟΓΙΚΗ ΕΠΙΓΝΩΣΗ. 1.1. Ικανότητα διάκρισης της ομοιότητας ή διαφοράς μεταξύ προφορικών λέξεων ΑΤΥΠΑ ΤΕΣΤ ΓΛΩΣΣΑΣ ΦΩΝΟΛΟΓΙΚΗ ΕΠΙΓΝΩΣΗ 1. ΕΠΙΓΛΩΣΣΙΚΗ ΕΠΙΓΝΩΣΗ 1.1. Ικανότητα διάκρισης της ομοιότητας ή διαφοράς μεταξύ προφορικών λέξεων 1.1.1. Ικανότητα επισήμανσης της ομοιότητας στη συλλαβή. 1. γάλα

Διαβάστε περισσότερα

Óå Ýíá ó ïëåßï óôçí ÁèÞíá

Óå Ýíá ó ïëåßï óôçí ÁèÞíá 8 Eíüôçôá 1 Óå Ýíá ó ïëåßï óôçí ÁèÞíá speak about everyday activities school life ôá åëëçíéêü êé åìåßò... Παιδιά, αύριο θα είστε έτοιμοι αργότερα, γύρω στις δέκα. Στις έντεκα μας περιμένει η πρώτη τάξη

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚ ΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑ ΟΠΟΥΛΟΣ

ΕΚ ΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑ ΟΠΟΥΛΟΣ ΕΚ ΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑ ΟΠΟΥΛΟΣ Βασισμένο στην ύλη του σχολικού βιβλίου ΓΙΑΝΝΗΣ ΖΑΧΑΡΟΠΟΥΛΟΣ Γρήγορα τεστ Γλώσσα Γ Δημοτικού Γ 3 ΕΚ ΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑ ΟΠΟΥΛΟΣ Ενότητα 9η Άνθρωποι και μηχανές Βασικό λεξιλόγιο σιδηρουργός,

Διαβάστε περισσότερα

οπτικής και ακουστικής αντί ηψης β φ

οπτικής και ακουστικής αντί ηψης β φ Διάκριση συμφώνων Ειδικό πρόγραμμα οπτικής και ακουστικής αντί ηψης Ειδικά διαμορφωμένο για μαθητές με δυσλεξία και για δίγλωσσους μν β φ κ γ Η συγγραφική ομάδα του my-book.gr Περιεχόμενα Θεωρητικό υπόβαθρο...

Διαβάστε περισσότερα

Για μια ιστορία του ελληνικού λεξιλογίου

Για μια ιστορία του ελληνικού λεξιλογίου [Θέματα ιστορίας της ελληνικής γλώσσας] Για μια ιστορία του ελληνικού λεξιλογίου Henri Tonnet Tonnet, H. 1995 Ιστορία της Νέας Ελληνικής Γλώσσας Αθήνα: Παπαδήμας, 178-186. Παπαδήμας Συμπεράσματα Τώρα πλέον

Διαβάστε περισσότερα

Φωνολογική Ανάπτυξη και Διαταραχές

Φωνολογική Ανάπτυξη και Διαταραχές 1 Ελληνική Δημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Φωνολογική Ανάπτυξη και Διαταραχές Ενότητα 1: Εισαγωγικές Επισημάνσεις Ζακοπούλου Βικτωρία 2 Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ηπείρου Τμήμα

Διαβάστε περισσότερα

Στόχος 5 ος ιαβάζει και γράφει λέξεις που περιέχουν δίψηφα φωνήεντα και συνδυασµούς ει, ευ, ου, ια, αυ) π.χ. ευτυχία, ουρανός, αυτός κλπ.

Στόχος 5 ος ιαβάζει και γράφει λέξεις που περιέχουν δίψηφα φωνήεντα και συνδυασµούς ει, ευ, ου, ια, αυ) π.χ. ευτυχία, ουρανός, αυτός κλπ. ΕΝΟΤΗΤΑ 8 η Ι ΑΧΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΓΡΑΦΗΣ Κατά την Φλωράτου (2002) για τη διδαχή της πρώτης ανάγνωσης βάζουµε τους εξής στόχους : Στόχος 1 ος Αναγνωρίζει και γράφει κάθε γράµµα της αλφαβήτας χωρίς δισταγµούς.

Διαβάστε περισσότερα

Αναπτυξιακά ορόσημα λόγου

Αναπτυξιακά ορόσημα λόγου Αναπτυξιακά ορόσημα λόγου 0-6 μηνών 7-12 μηνών 13-18 μηνών 19-24 μηνών 2-3 ετών 3-4 ετών 4-5 ετών 5-6 ετών 6-7 ετών 0-6 μηνών Επαναλαμβάνει τους ίδιους ήχους Συχνά μουρμουρίζει, γελά και παράγει ευχάριστους

Διαβάστε περισσότερα

Σχηματισμός Ευκτικής Παρακειμένου Ενεργητικής Φωνής. Στις σημειώσεις μας θα εστιάσουμε στον περιφραστικό τύπο, καθώς αυτός είναι ο πιο εύχρηστος.

Σχηματισμός Ευκτικής Παρακειμένου Ενεργητικής Φωνής. Στις σημειώσεις μας θα εστιάσουμε στον περιφραστικό τύπο, καθώς αυτός είναι ο πιο εύχρηστος. Σχηματισμός Ευκτικής Παρακειμένου Ενεργητικής Φωνής Ο Παρακείμενος σχηματίζει την Ευκτική έγκλιση με δύο τρόπους: α. περιφραστικά (δηλ. χρησιμοποιώντας δύο λέξεις περιφραστικός ρηματικός τύπος στα νέα

Διαβάστε περισσότερα

Δοκίμιο Αξιολόγησης Α+ Προχωρημένη Τάξη

Δοκίμιο Αξιολόγησης Α+ Προχωρημένη Τάξη Δοκίμιο Τελικής Αξιολόγησης Α+ Προχωρημένη Τάξη Όνομα: Ημερομηνία: 1. Ακούω και γράφω (Ορθογραφία). 2. Ακούω τις προτάσεις και συμπληρώνω τις λέξεις που λείπουν. Η είναι χρονών. Μένει στην. Την παίζει

Διαβάστε περισσότερα

ΓΡΑΠΤΟΣ ΛΟΓΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ

ΓΡΑΠΤΟΣ ΛΟΓΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο γραπτός λόγος είναι μια βασική μορφή επικοινωνίας του ανθρώπου που τον βοηθά να αντλήσει, αλλά και να μεταδώσει γνώσεις και πληροφορίες. Απαραίτητη για το σκοπό αυτό είναι η κατάκτηση των δεξιοτήτων

Διαβάστε περισσότερα

Η γλώσσα της Κ.Δ. είναι η «κοινή» ελληνιστική, δηλαδή η δημώδης και η γλώσσα που ομιλείτο από τον 3 ο αι. π.χ. μέχρι τον 3 ο αι. μ.χ.

Η γλώσσα της Κ.Δ. είναι η «κοινή» ελληνιστική, δηλαδή η δημώδης και η γλώσσα που ομιλείτο από τον 3 ο αι. π.χ. μέχρι τον 3 ο αι. μ.χ. Η γλώσσα της Κ.Δ. είναι η «κοινή» ελληνιστική, δηλαδή η δημώδης και η γλώσσα που ομιλείτο από τον 3 ο αι. π.χ. μέχρι τον 3 ο αι. μ.χ. Οι κατακτήσεις του Μ. Αλεξάνδρου και η πολιτική ενοποίηση του χώρου

Διαβάστε περισσότερα

Δευτερόκλιτα επίθετα

Δευτερόκλιτα επίθετα Δευτερόκλιτα επίθετα Τα δευτερόκλιτα επίθετα χωρίζονται στις παρακάτω κατηγορίες: 1. Ασυναίρετα Τριγενή και τρικατάληκτα, π.χ. ὁ σοφὸς, ἡ σοφὴ, τὸ σοφόν, ὁ δίκαιος, ἡ δικαία, τὸ δίκαιον Τριγενή και δικατάληκτα,

Διαβάστε περισσότερα

Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ, ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΥΝΘΕΣΗ ΛΕΞΕΩΝ:

Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ, ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΥΝΘΕΣΗ ΛΕΞΕΩΝ: Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ, ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΥΝΘΕΣΗ ΛΕΞΕΩΝ: Σύνθεση = όταν ενώνουμε τα θέματα δύο λέξεων και δημιουργείται μια άλλη. Π.χ. καλός + τύχη καλότυχος 2 Τρόποι σύνθεσης: Με αχώριστο μόριο δύο ή

Διαβάστε περισσότερα

Ουσιαστικά. Ενικός αριθµός Πληθυντικός αριθµός

Ουσιαστικά. Ενικός αριθµός Πληθυντικός αριθµός Ουσιαστικά Ανισοσύλλαβα ουσιαστικά λέµε τα ουσιαστικά που στον πληθυντικό έχουν µια παραπάνω συλλαβή, ενώ ισοσύλλαβα αυτά που έχουν στον ενικό και τον πληθυντικό τον ίδιο αριθµό συλλαβών. Τα ουδέτερα ανισοσύλλαβα

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΒΛΙΟ ΔΑΣΚΑΛΟΥ «Γλώσσα Α-Γ Δημοτικού»

ΒΙΒΛΙΟ ΔΑΣΚΑΛΟΥ «Γλώσσα Α-Γ Δημοτικού» ΥΠΕΠΘ / ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ» Γ ΚΟΙΝΟΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΕΡΓO ΣΥΓΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΟΥΜΕΝO ΚΑΤΑ 80% ΑΠΟ ΤΟ ΕΚΤ ΚΑΙ ΚΑΤΑ 20% ΑΠΟ ΕΘΝΙΚΟΥΣ ΠΟΡΟΥΣ «Ολοκληρωμένη

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνολογία σύνθεσης φωνής από κείμενο

Τεχνολογία σύνθεσης φωνής από κείμενο Τεχνολογία σύνθεσης φωνής από κείμενο Ηεξέλιξησεδιεθνέςεπίπεδο Πρώτο σύστημα ~1939 Ταχύτερη εξέλιξη δεκαετία 70 με την ανάπτυξη των υπολογιστών Πρώτα χρήσιμα συστήματα τέλη δεκαετίας 80 Ωρίμανση της τεχνολογίας

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΩΝ ΦΘΟΓΓΩΝ. Καταργήθηκαν τα γράμματα η, ω, ξ και ψ στη νέα γραμματική του δημοτικού;

Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΩΝ ΦΘΟΓΓΩΝ. Καταργήθηκαν τα γράμματα η, ω, ξ και ψ στη νέα γραμματική του δημοτικού; Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΩΝ ΦΘΟΓΓΩΝ Καταργήθηκαν τα γράμματα η, ω, ξ και ψ στη νέα γραμματική του δημοτικού; Το παρόν έργο πνευματικής ιδιοκτησίας προστατεύεται από τις διατάξεις της ελληνικής νομοθεσίας (Ν. 2121/1993

Διαβάστε περισσότερα

ΓΝΩΣΤΙΚΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

ΓΝΩΣΤΙΚΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΝΩΣΤΙΚΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΤΑΞΗ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΑ ΔΙΔΑΚΤΕΣ Δειγματικές ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΑΡΚΕΙΑΣ δραστηριότητες ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

Χαρακτηριστικά άτυπης αξιολόγησης

Χαρακτηριστικά άτυπης αξιολόγησης Προσαρμογή Διδακτικών Στόχων σε μαθητές με Μαθησιακές Δυσκολίες Νιάκα Ευγενία Ειδική παιδαγωγός, Σχολική Σύμβουλος Τι λάβαμε υπόψη; Το ατομικό ιστορικό των μαθητών Την αξιολόγηση της διεπιστημονικής ομάδας

Διαβάστε περισσότερα

Διδάσκοντες: Επίκ. Καθ. Μαρία Λεκάκου, Λέκτορας Μαρία Μαστροπαύλου

Διδάσκοντες: Επίκ. Καθ. Μαρία Λεκάκου, Λέκτορας Μαρία Μαστροπαύλου Τίτλος Μαθήματος: Εισαγωγή στη Γλωσσολογία Ι Ενότητα: Φωνητική Διδάσκοντες: Επίκ. Καθ. Μαρία Λεκάκου, Λέκτορας Μαρία Μαστροπαύλου Τμήμα: Φιλολογίας Κεφάλαιο 1 Φωνητική Άγγελος Λέγγερης 1.1. Εισαγωγή Η

Διαβάστε περισσότερα

Η γλώσσα ως σύστημα και ως χρήση. Ασπασία Χατζηδάκη, Επίκουρη καθηγήτρια ΠΤΔΕ

Η γλώσσα ως σύστημα και ως χρήση. Ασπασία Χατζηδάκη, Επίκουρη καθηγήτρια ΠΤΔΕ Η γλώσσα ως σύστημα και ως χρήση Ασπασία Χατζηδάκη, Επίκουρη καθηγήτρια ΠΤΔΕ 2009-10 Τι είναι γλώσσα; Γλώσσα είναι το σύστημα ήχων ( φθόγγων ) και εννοιών που χρησιμοποιούν οι ανθρώπινες κοινότητες για

Διαβάστε περισσότερα

Γνωστική Ψυχολογία ΙΙ (ΨΧ 05) Γλώσσα (1)

Γνωστική Ψυχολογία ΙΙ (ΨΧ 05) Γλώσσα (1) Γνωστική Ψυχολογία ΙΙ (ΨΧ 05) Γλώσσα (1) Ποιοι μιλούν Η γλώσσα των ζώων Είναι αυτόγλώσσα; Η Dr Pepperberg και ο Alex (ο παπαγάλος) 3 Δομή της γλώσσας Πώς μελετούν τη γλώσσα η γνωστική ψυχολογία, η νευροψυχολογία

Διαβάστε περισσότερα

Δοκίμιο Τελικής Αξιολόγησης

Δοκίμιο Τελικής Αξιολόγησης Δοκίμιο Τελικής Αξιολόγησης Β Τάξη Όνομα Ημερομηνία 1. Ακούω και γράφω GeΓεΓεγειαΓεξξηη... 2. Ακούω το τραγούδι Παπαγάλος και Πεπόνι (στην ιστοσελίδα: https://www.youtube.com/watch?v=lr3bas1jq20 ). Διαβάζω

Διαβάστε περισσότερα

5 Ο Δ. Σ ΜΟΣΧΑΤΟΥ ΣΤ ΤΑΞΗ 26-04- 2013

5 Ο Δ. Σ ΜΟΣΧΑΤΟΥ ΣΤ ΤΑΞΗ 26-04- 2013 ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΣΧΑ ΓΛΩΣΣΑ 1. Στις παρακάτω προτάσεις να υπογραμμίσεις το αντικείμενο και να γράψεις μέσα στις παρενθέσεις σε ποια πτώση βρίσκεται, σε ποιον αριθμό και ποιο γένος Ο Βασίλης

Διαβάστε περισσότερα

ΣΕΡΒΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Ι. Ενότητα 1: Παράδοση του 1 Κεφαλαίου. Μπορόβας Γεώργιος Τµήµα Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών

ΣΕΡΒΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Ι. Ενότητα 1: Παράδοση του 1 Κεφαλαίου. Μπορόβας Γεώργιος Τµήµα Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών ΣΕΡΒΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Ι Ενότητα 1: Παράδοση του 1 Κεφαλαίου Μπορόβας Γεώργιος Τµήµα Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons.

Διαβάστε περισσότερα

Ε π ε ξ ε ρ γ α σ ί α Ο μ ι λ ί α ς κ α ι Φ υ σ ι κ ή ς Γ λ ώ σ σ α ς

Ε π ε ξ ε ρ γ α σ ί α Ο μ ι λ ί α ς κ α ι Φ υ σ ι κ ή ς Γ λ ώ σ σ α ς Τμήμα Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών Ε π ε ξ ε ρ γ α σ ί α Ο μ ι λ ί α ς κ α ι Φ υ σ ι κ ή ς Γ λ ώ σ σ α ς Ενότητα 2: Βασικά χαρακτηριστικά της ομιλίας Γ ε ώ ρ γ ι ο ς Κ ο υ ρ ο υ π έ τ ρ ο γ λ ο υ koupe@di.uoa.gr

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΟΜΕΑΣ ΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΑΣ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΟΜΕΑΣ ΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΑΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΟΜΕΑΣ ΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΑΣ Διατμηματικό Π.Μ.Σ. :«Η γλωσσική επικοινωνία και η νεοελληνική ως δεύτερη /ξένη γλώσσα» Θέμα διπλωματικής εργασίας: «Ανάλυση

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ βιβλιο_layout 1 24/12/2015 11:50 πμ Page 7 ΠΡΟΛΟΓΟΣ... 13 ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ 1. Εισαγωγή... 21 2. Τα αλφάβητα και οι λειτουργίες τους... 24 2.1 Το ελληνικό αλφάβητο: χαρακτήρες και χαρακτηριστικά

Διαβάστε περισσότερα

Περιληπτικά, τα βήματα που ακολουθούμε γενικά είναι τα εξής:

Περιληπτικά, τα βήματα που ακολουθούμε γενικά είναι τα εξής: Αυτό που πρέπει να θυμόμαστε, για να μη στεναχωριόμαστε, είναι πως τόσο στις εξισώσεις, όσο και στις ανισώσεις 1ου βαθμού, που θέλουμε να λύσουμε, ακολουθούμε ακριβώς τα ίδια βήματα! Εκεί που πρεπει να

Διαβάστε περισσότερα

2. Α ν ά λ υ σ η Π ε ρ ι ο χ ή ς. 3. Α π α ι τ ή σ ε ι ς Ε ρ γ ο δ ό τ η. 4. Τ υ π ο λ ο γ ί α κ τ ι ρ ί ω ν. 5. Π ρ ό τ α σ η. 6.

2. Α ν ά λ υ σ η Π ε ρ ι ο χ ή ς. 3. Α π α ι τ ή σ ε ι ς Ε ρ γ ο δ ό τ η. 4. Τ υ π ο λ ο γ ί α κ τ ι ρ ί ω ν. 5. Π ρ ό τ α σ η. 6. Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α 1. Ε ι σ α γ ω γ ή 2. Α ν ά λ υ σ η Π ε ρ ι ο χ ή ς 3. Α π α ι τ ή σ ε ι ς Ε ρ γ ο δ ό τ η 4. Τ υ π ο λ ο γ ί α κ τ ι ρ ί ω ν 5. Π ρ ό τ α σ η 6. Τ ο γ ρ α φ ε ί ο 1. Ε ι σ α γ ω

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγικά Παραδείγματα: Παρατηρήσεις:

Εισαγωγικά Παραδείγματα: Παρατηρήσεις: 1 Εισαγωγικά Η έννοια του συνόλου είναι πρωταρχική στα Μαθηματικά, δεν μπορεί δηλ. να οριστεί από άλλες έννοιες. Γενικά, μπορούμε να πούμε ότι σύνολο είναι μια συλλογή αντικειμένων. υτά λέμε ότι περιέχονται

Διαβάστε περισσότερα

Μεγάλο βραβείο, μεγάλοι μπελάδες. Μάνος Κοντολέων. Εικονογράφηση: Τέτη Σώλου

Μεγάλο βραβείο, μεγάλοι μπελάδες. Μάνος Κοντολέων. Εικονογράφηση: Τέτη Σώλου Συλλογή Περιστέρια 148 Εικονογράφηση εξωφύλλου: Εύη Τσακνιά 1. Το σωστό γράψιμο Έχεις προσέξει πως κάποια βιβλία παρακαλούμε να μην τελειώσουν ποτέ κι άλλα, πάλι, από την πρώτη κιόλας σελίδα τα βαριόμαστε;

Διαβάστε περισσότερα

Α ΚΛΙΣΗ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ. (Υπάρχει και η κατηγορία των συνηρημένων ουσιαστικών που θα τη μάθουμε σε μεγαλύτερες τάξεις.)

Α ΚΛΙΣΗ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ. (Υπάρχει και η κατηγορία των συνηρημένων ουσιαστικών που θα τη μάθουμε σε μεγαλύτερες τάξεις.) Α ΚΛΙΣΗ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ Η α κλίση ουσιαστικών περιλαμβάνει: Αρσενικά σε ας και -ης Θηλυκά σε α και -η (Υπάρχει και η κατηγορία των συνηρημένων ουσιαστικών που θα τη μάθουμε σε μεγαλύτερες τάξεις.) ΠΡΟΣΕΧΟΥΜΕ:

Διαβάστε περισσότερα

Το ταξίδι των λέξεων στον χρόνο...

Το ταξίδι των λέξεων στον χρόνο... Το ταξίδι των λέξεων στον χρόνο... Η Νέα Ελληνική γλώσσα προήλθε από την Αρχαία Ελληνική και είναι αποτέλεσμα συνεχούς εξέλιξης μέσα στους αιώνες. Η συγγένεια της Αρχαίας και της Νέας Ελληνικής είναι σαφής,

Διαβάστε περισσότερα

Το ρήμα λύω στην Οριστική Ε.Φ. Επιμέλεια: Ευθυμιάδου Ευφροσύνη

Το ρήμα λύω στην Οριστική Ε.Φ. Επιμέλεια: Ευθυμιάδου Ευφροσύνη Το ρήμα λύω στην Οριστική Ε.Φ. Επιμέλεια: Ευθυμιάδου Ευφροσύνη Δεν θα πρέπει να συγχέουμε τη φωνή με τη διάθεση. Φωνή: γραμματική κατηγορία που σχετίζεται με την κατάληξη του ρήματος Διάθεση: έχει να

Διαβάστε περισσότερα

1. Εισαγωγή. 2. Τεχνικές και «κρατούμενα»

1. Εισαγωγή. 2. Τεχνικές και «κρατούμενα» 1. Εισαγωγή Η προσέγγιση των Μαθηματικών της Β Δημοτικού από το παιδί προϋποθέτει την κατανόηση των μαθηματικών εννοιών που παρουσιάστηκαν στην Α Δημοτικού και την εξοικείωση του παιδιού με τις πράξεις

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ. Ορισμός της θεωρίας Θεωρία είναι το μάθημα που μας διδάσκει το γράψιμο και το διάβασμα της μουσικής.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ. Ορισμός της θεωρίας Θεωρία είναι το μάθημα που μας διδάσκει το γράψιμο και το διάβασμα της μουσικής. 1 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ Ορισμός της Μουσικής. Η Μουσική είναι μια τέχνη, η οποία εκφράζει τις αρετές της μέσα από την πλοκή και τον συνδυασμό των ήχων. Τα εργαλεία τα οποία χρησιμοποιούμε για την παραγωγή των

Διαβάστε περισσότερα

Μάθημα 1: Φθόγγοι και γράμματα

Μάθημα 1: Φθόγγοι και γράμματα Μάθημα 1: Φθόγγοι και γράμματα Φθόγγοι 2 Όταν μιλάμε, βγάζουμε από το στόμα μας ορισμένες φωνές, οι οποίες ενώνονται και σχηματίζουν τις λέξεις. Οι απλές αυτές φωνές από τις οποίες σχηματίζονται οι λέξεις

Διαβάστε περισσότερα