Πολιτισμός και Ανθρώπινη Ανάπτυξη. Η θεωρία του Piaget Εθνοθεωρίες των γονέων Παιχνίδι και εργασία Σχολική εκπαίδευση και πρακτική αγωγή

Transcript

1 Πολιτισμός και Ανθρώπινη Ανάπτυξη Η θεωρία του Piaget Εθνοθεωρίες των γονέων Παιχνίδι και εργασία Σχολική εκπαίδευση και πρακτική αγωγή

2 Η δομική θεωρία του Piaget: Βασικές αρχές Τέσσερα στάδια γνωστικής ανάπτυξης: αισθησιοκινητικό, προ-λογικό, συγκεκριμένης νόησης και τυπικών συλλογισμών. Η προσαρμογή αναφέρεται στη μετάβαση από απλά σε πιο σύνθετα γνωστικά σχήματα. Αυτή συντελείται μέσω της εξισορρόπησης, δηλ. της αφομοίωσης των νέων εμπειριών σε προϋπάρχοντα σχήματα και της συμμόρφωσης των σχημάτων σε νέες εμπειρίες.

3 Η δομική θεωρία του Piaget: Στάδιο των συγκεκριμένων συλλογισμών Οι γνωστικές διεργασίες των συγκεκριμένων συλλογισμών είναι οικουμενικές. Δεν υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις για την ύπαρξη πολιτισμικά μοναδικών σταδίων. Οι διαφορές στο ρυθμό κατάκτησης των σταδίων αφορούν την επίδοση παρά την ικανότητα. Τοπικός δομισμός: Οικουμενικότητα ιεραρχικής ακολουθίας των σταδίων, πολιτισμική ποικιλία του χρόνου ανάπτυξης.

4 Η δομική θεωρία του Piaget: Στάδιο των τυπικών συλλογισμών Η ύπαρξη του σταδίου των τυπικών συλλογισμών δεν επιβεβαιώνεται πάντα, ακόμα και σε ενδοπολιτισμικές έρευνες. Στη διαπολιτισμική έρευνα, οι τυπικοί συλλογισμοί συνδέονται με τη σχολική εκπαίδευση. Οι διαφορές αποδίδονται σε πολιτισμικές προτιμήσεις (ανάγκη για ημική προσέγγιση). «Πειραματικό-αναλυτικό» (πώς;) vs. «εμπειρικό» (γιατί;) γνωστικό ύφος αντί τυπικής νόησης;

5 Η εξελικτική θέση (Super & Harkness) Ενσωματώνει τα πορίσματα της ψυχολογίας και της ανθρωπολογίας για την ανάπτυξη. Περιλαμβάνει 3 συνθετικά στοιχεία: Το φυσικό και κοινωνικό πλαίσιο στο οποίο ζει το παιδί. Τις πολιτισμικά καθορισμένες μεθόδους ανατροφής και εκπαίδευσης. Τα ψυχολογικά χαρακτηριστικά των γονέων.

6 Εθνοθεωρίες των γονέων για την ανάπτυξη (Super & Harkness): Τι είναι; Αναφέρονται στην πρόσληψη και ερμηνεία-απόδοση του τρόπου με τον οποίο αναπτύσσονται τα παιδιά, καθώς και στη διασύνδεση αυτών των πεποιθήσεων με σημαντικούς τομείς στην πορεία της ανάπτυξης. Απέχουν από το να είναι απλές περιγραφές. Συνήθως εμπεριέχουν: αντικειμενικά στοιχεία, υποκειμενικά στοιχεία, στοιχεία σφάλματος.

7 Εθνοθεωρίες των γονέων για την ανάπτυξη: Από πού προέρχονται; Οικοδομούνται ανάλογα με την εμπειρία των γονέων από το παιδί. Η εμπειρία αυτή ενδέχεται να διαφοροποιείται μεταξύ πατέρων μητέρων (δευτερογενής επίδραση πηγής). Ενισχύουν τη δέσμευση των γονέων αναφορικά με τον γονεϊκό τους ρόλο. Ορισμένες αντιλήψεις αποδίδουν πιθανή μελλοντική αποτυχία στο παιδί (όχι στον γονέα). Αντανακλούν την εσωτερίκευση των κοινωνικών και πολιτισμικών κανόνων (Goodnow & Kollins, 1990).

8 Εθνοθεωρίες των γονέων για την ανάπτυξη: Ποιες συνέπειες έχουν; Επηρεάζουν τη γονεϊκή συμπεριφορά και την πορεία της ανάπτυξης με πολλούς τρόπους: Διαθέτουν ισχυρή κοινωνική δύναμη (δύναμη αμοιβής και εξαναγκασμού, νόμιμη δύναμη, δύναμη εμπειρίας-γνώσης, δύναμη ταύτισης), διαμορφώνουν αυτοεκπληρούμενες προφητείες με τη μορφή συγκεκριμένων προσδοκιών, είναι φορείς πολιτισμικής μεταβίβασης.

9 Καθημερινότητα: Παιχνίδι και εργασία Η σχέση μεταξύ πολιτισμικής πολυπλοκότητας και χρόνου εργασίας είναι καμπυλόγραμμη (U). Παιχνίδια φυσικών δεξιοτήτων: Σε όλες τις κοινωνίες. Τυχερά παιχνίδια: Πιο συχνά σε χώρες με οικονομική ή κοινωνική αβεβαιότητα. Παιχνίδια στρατηγικής: Πιο συχνά σε κτηνοτροφικές ή αγροτικές κοινωνίες. Παιχνίδια προσποίησης: Συμβολή στην κοινωνικοποίηση. Παιχνίδια-αντικείμενα: «Αγορίστικα». Πιο δημιουργικά στις αναπτυσσόμενες κοινωνίες.

10 Μορφές εκπαίδευσης Συστηματική εκπαίδευση: Φοίτηση στο σχολείο. Στις Δυτικές κοινωνίες, φορέας συντήρησης. Στις μη-δυτικές κοινωνίες, φορέας κοινωνικής αλλαγής. Εξωσχολική αγωγή: Εκπαιδευτικά προγράμματα για όσους δεν φοιτούν στο σχολείο. Πρακτική αγωγή ή παραδοσιακή / παράλληλη εκπαίδευση: Δεν παρέχεται από κρατικούς φορείς. Προσαρμοσμένη στο τοπικό πολιτισμικό σύστημα, το οποίο τείνει να διαιωνίζει.

11 Πρακτική αγωγή vs. σχολική εκπαίδευση ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ Ενσωματωμένη στην καθημερινή ζωή Ο μαθητής υπεύθυνος Ασαφείς μέθοδοι, δάσκαλοι συγγενείς Συνέχεια, παράδοση Παρατήρηση, μίμηση Κίνητρο η κοινωνική συνεισφορά ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Αποκομμένη από το κοινωνικό πλαίσιο Ο δάσκαλος υπεύθυνος Σαφής δομή, δάσκαλοι όχι συγγενείς Αλλαγή, εκσυγχρονισμός Γλωσσική συνδιαλλαγή Ατομικά μάλλον παρά κοινωνικά κίνητρα