19 μαθητές-19 χώρες-19 παραμύθια

Transcript

1 Γυμνάσιο Λ.Τ. Δαύλειας 19 μαθητές-19 χώρες-19 παραμύθια Ο γύρος της Ευρώπης μέσα από παραμύθια

2 19 μαθητές-19 χώρες-19 παραμύθια Ο γύρος της Ευρώπης μέσα από παραμύθια Μαρία Μάγγα Καθηγήτρια Αγγλικής Γλώσσας (ΠΕ06) Γυμνάσιο-Λ.Τ. Δαύλειας Βοιωτίας Περίληψη Tο διδακτικό πρόγραμμα αφορά στη γνωριμία των μαθητών των τριών τάξεων του Γυμνασίου της Δαύλειας (σύνολο 19 μαθητές) με τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσα από τα παραμύθια τους που αποτελούν και αναπόσπαστο κομμάτι της πολιτιστικής κληρονομιάς τους, αξιοποιώντας ταυτόχρονα τις Τεχνολογίες της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών. Οι μαθητές κλήθηκαν να αναπτύξουν την κριτική τους σκέψη και τη φαντασία τους και να πραγματοποιήσουν ένα ταξίδι στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσα από την αναζήτηση, την ανάγνωση, την ερμηνεία, τη μετάφραση λαϊκών παραμυθιών και τη δημιουργία μιας ψηφιακής συλλογής. Στα πλαίσια, λοιπόν, του μαθήματος της Αγγλικής Γλώσσας οι μαθητές αναζήτησαν στο διαδίκτυο παραμύθια των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην αγγλική γλώσσα. Στη συνέχεια, επέλεξαν παραμύθια από τις χώρες, και τα μελέτησαν. Κατόπιν, με τη βοήθεια αγγλοελληνικών λεξικών αλλά και ηλεκτρονικών λεξικών μετέφρασαν στα ελληνικά τα παραμύθια. Σε τελικό στάδιο, επέλεξαν λέξειςκλειδιά από τα παραμύθια και ανάλογα με τα νοήματα των παραμυθιών δημιούργησαν συννεφόλεξα (wordart), ενώ όλα τα παραμύθια συγκεντρώθηκαν σε μία ψηφιακή συλλογή. Συμπερασματικά, όπως έδειξε και η αξιολόγηση του προγράμματος από τους μαθητές, το πρόγραμμα τους βοήθησε να γνωρίσουν τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τρόπο ευχάριστο και δημιουργικό μέσα από τη λαϊκή τους παράδοση και το λαϊκό τους πολιτισμό, τα παραμύθια τους. Λέξεις Κλειδιά: πολιτιστική κληρονομιά, παραμύθια, μετάφραση, αγγλική γλώσσα, Τεχνολογίες της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών

3 Εισαγωγή Αφορμή για την επιλογή του θέματος στάθηκε η ανακήρυξη του 2018 ως Ευρωπαϊκό Έτος Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Η πολιτιστική κληρονομιά έχει οικουμενική αξία για εμάς ως άτομα, κοινότητες και κοινωνίες. Για το λόγο αυτό, είναι σημαντικό να διατηρηθεί και να κληροδοτηθεί στις μελλοντικές γενιές. Παρόλο που η πολιτιστική κληρονομιά μπορεί να θεωρηθεί ότι ανήκει στο παρελθόν ή ότι είναι κάτι το στατικό, στην πραγματικότητα εξελίσσεται μέσα από την ουσιαστική συμμετοχή μας σε αυτή. Μέσα από τη μελέτη της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, μπορούμε να ανακαλύψουμε την πολυμορφία μας και να ξεκινήσουμε διαπολιτισμικό διάλογο σχετικά με ό,τι έχουμε κοινό. Τα παραμύθια, οι μύθοι και οι διηγήσεις είναι τρόποι εκδήλωσης της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς. Στο πρόγραμμά μας όμως επιχειρήσαμε να συνδέσουμε τα παραμύθια με την εξάσκηση στη χρήση της αγγλικής γλώσσας. Η ανάγνωση εκτεταμένων κειμένων μέσω των παραμυθιών και η επεξεργασία τους μπορεί να ενθαρρύνει την αγάπη για το διάβασμα, να εξοικειώσει τους μαθητές με τρόπους διαχείρισης άγνωστου λεξιλογίου και να βοηθήσει στην προώθηση δεξιοτήτων κατανόησης και στρατηγικών μάθησης για το χειρισμό άγνωστων φράσεων, λέξεων ή περιεχομένου. Επιπλέον, στο πρόγραμμά μας προσπαθήσαμε να αξιοποιήσουμε την τεχνολογία και τα ψηφιακά εργαλεία μάθησης. Εξάλλου, η αξιοποίηση της τεχνολογίας στην εκπαίδευση και η ενσωμάτωσή της στη διδακτική διαδικασία ευνοούν τη συνεργασία και την επικοινωνία μεταξύ των μαθητών, ενισχύουν την αυτονομία της μάθησης, την ενεργή συμμετοχή όλων και την επίτευξη υψηλότερων μαθησιακών αποτελεσμάτων. Διδακτικοί στόχοι Αναφορικά με τους στόχους του συγκεκριμένου προγράμματος αυτοί αναλύονται σε στόχους γνώσεων, δεξιοτήτων και στάσεων ανάλογα με τους τομείς της μάθησης (Bloom, 1956). Πιο συγκεκριμένα, αναμένεται οι μαθητές να να αναγνωρίσουν και να επιλέξουν παραμύθια από χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στη συνέχεια με τη βοήθεια λεξικών να τα μεταφράσουν και να τα ερμηνεύσουν. Ακόμη επιδιώκεται οι μαθητές

4 να διακρίνουν και να λύσουν μεταφραστικά προβλήματα που μπορεί να τίθενται από τη χρήση ιδιωματισμών ή λογοπαιγνίων, να εξετάσουν λάθη στην ακρίβεια της διατύπωσης και στη διαμόρφωση του κατάλληλου ύφους και να επιλέξουν κατάλληλους εκφραστικούς τρόπους. Εξάλλου οι μαθητές καλούνται να δημιουργήσουν ευανάγνωστα πεζογραφικά κείμενα στα ελληνικά και να να φανταστούν και αναπαραστήσουν εικονικά τα παραμύθια τους με την κατασκευή συννεφόλεξων. Επιπλέον, μέσα από τα παραμύθια, οι μαθητές αναμένεται να να ανακαλύψουν και να ενστερνιστούν την πολιτιστική κληρονομιά της Ευρώπης. Στόχος είναι να αισθανθούν ότι ανήκουν σε έναν κοινό ευρωπαϊκό χώρο αλλά και να αντιληφθούν το σημαντικό ρόλο που παίζει η πολιτιστική μας κληρονομιά στη διαμόρφωση του μέλλοντος της Ευρώπης, ώστε να συμμετέχουν πιο ενεργά στη διατήρησή της. Μεθοδολογία Οι μαθητές έκαναν στοχευμένες αναζητήσεις στο διαδίκτυο, για να ανακαλύψουν τα παραμύθια της χώρας που είχαν αναλάβει να παρουσιάσουν. Καθώς δεν ήταν σίγουρο πως όλοι οι μαθητές θα είχαν αρκετά μεγάλο βαθμό εξοικείωσης με τη χρήση του διαδικτύου όσον αφορά την στοχευμένη αναζήτηση πληροφοριών και την ορθή πλοήγηση, η εκπαιδευτικός έδωσε στους μαθητές συγκεκριμένες ιστοσελίδες από τις οποίες θα μπορούσαν να αντλήσουν το υλικό τους. Ακόμη, για τη συγκέντρωση του υλικού όλων των μαθητών, αξιοποιήθηκαν τα Έγγραφα Google. Τα Έγγραφα Google (Google docs) αποτελούν εφαρµογή του Web 2.0 που επιτρέπει σε µεµονωµένα άτοµα ή σε οµάδες ατόµων να εργάζονται µαζί σε αρχεία. Ο δηµιουργός του εγγράφου έχει τη δυνατότητα να το διαµοιράσει στους άλλους δικτυακά, αλλά το σηµαντικότερο είναι ότι µπορούν να δηµιουργήσουν και να επιµεληθούν κείµενο από κοινού. Σχετικά με την αξιοποίηση των Εγγράφων Google στην εκπαιδευτική διαδικασία, η από κοινού εργασία σε ένα θέµα εξασφαλίζει την καλλιέργεια της προσωπικής ευθύνης, της αυτοεκτίµησης, της αλληλοϋποστήριξης. Οι µαθητές µαζί µε τον διδάσκοντα αποτελούν µία οµάδα µε δυνατότητα συνεργασίας και διαµοιρασµού αρχείων σε πραγµατικό χρόνο, µε απόλυτη ασφάλεια. Ταυτόχρονα, ο εκπαιδευτικός μπορεί να παρακολουθεί την

5 εξέλιξη της δηµιουργίας και να αξιολογεί την εµπλοκή των µαθητών του στη διαδικασία. Αναφορικά με τη διαδικασία της μετάφρασης πρέπει να σημειωθεί ότι αξιοποιήθηκαν τόσο συμβατικά λεξικά (αγγλοελληνικά) όσο και διαδικτυακά λεξικά όπως το Wordreference. Αξίζει ακόμα να αναφερθεί ότι κάθε παραμύθι συνοδεύεται και από ένα συννεφόλεξο που έχουν φτιάξει οι μαθητές με τη βοήθεια του web 2.0 εργαλείου wordart. To συγκεκριμένο εργαλείο δίνει τη δυνατότητα στον χρήστη να παρέμβει και να επιλέξει τις λέξεις που θα είναι βασικές σε ένα σύννεφο λέξεων. Επίσης του παρέχει τη δυνατότητα να διαμορφώσει και να εντάξει το κείμενό του σε ένα σχήμα της επιλογής του, διαμορφώνοντας τη μορφή, το θέμα, το χρώμα, το φόντο, τη γραμματοσειρά, την κατεύθυνση του κειμένου, το σχήμα, το διάστημα μεταξύ των λέξεων. Το συννεφόλεξο μπορεί να χρησιμοποιηθεί παιδαγωγικά ως ερέθισμα για τον εμπλουτισμό του λεξιλογίου των μαθητών, τον έλεγχο εμφάνισης των λέξεων, την έκφραση των απόψεων των μαθητών και την ανάλυση κειμένων. Επιλέον η χρήση του διαδικτυακού εργαλείου CollageMaker (befunky) έδωσε τη δυνατότητα στους μαθητές να δημιουργήσουν κολάζ με αντιπροσωπευτικές φωτογραφίες από τις χώρες που ανέλαβαν να παρουσιάσουν τα παραμύθια τους. Η δημιουργία ενός φωτογραφικού κολάζ αποτελεί μια ιδιαίτερα ευχάριστη δραστηριότητα με πολλά μαθησιακά οφέλη για τους μαθητές. Ενισχύει την ικανότητα τους να συλλέγουν και να επεξεργάζονται πληροφορίες και υλικό (συνήθως φωτογραφίες), ενώ παράλληλα ενισχύει την αισθητική και την αντίληψη τους στο να παρουσιάζουν με κατανοητό τρόπο το υλικό που συνέλεξαν. Τέλος, οι εργασίες των μαθητών δεν παραδόθηκαν απλώς μετά την ολοκλήρωσή τους στην καθηγήτρια αλλά συγκεντρώθηκαν σε μια ψηφιακή συλλογή, ώστε να δημιουργηθεί ένα ηλεκτρονικό βιβλίο (e-book). Το βιβλίο αυτό δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα του σχολείου και είναι διαθέσιμο στο ευρύ κοινό.

6 Πορεία υλοποίησης προγράμματος Το πρόγραμμά μας οργανώθηκε σε πέντε στάδια και αυτά περιγράφονται παρακάτω. 1 ο στάδιο: ταξίδι στο χάρτη της Ευρώπης επιλογή χωρών Στη διάρκεια του μαθήματος της Αγγλικής Γλώσσας και με τη βοήθεια του ευρωπαϊκού χάρτη, βιβλίων του μαθήματος της Γεωγραφίας και ευρωπαϊκών εντύπων οι μαθητές πραγματοποίησαν ένα «ταξίδι» στην Ευρώπη και κατέληξαν να επιλέξουν δεκαεννιά χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στη συνέχεια πραγματοποιήθηκε κλήρωση μεταξύ των μαθητών, ώστε να αντιστοιχεί ένας μαθητής σε κάθε χώρα. Αξίζει να σημειωθεί πως πραγματοποιήθηκε κλήρωση καθώς η πλειοψηφία των μαθητών γνώριζε πολλά στοιχεία για κάποιες χώρες και ελάχιστα για κάποιες άλλες, με αποτέλεσμα οι πρώτες να είναι πολύ δημοφιλείς και οι δεύτερες να συγκεντρώνουν ελάχιστο ενδιαφέρον. 2 ο στάδιο: γνωριμία με τις χώρες αναζήτηση - συγκέντρωση πληροφοριών Στη συνέχεια οι μαθητές ερεύνησαν περισσότερο για τις χώρες τους. Εργάστηκαν στο εργαστήριο πληροφορικής, όπου αναζήτησαν στοιχεία των χωρών όπως πρωτεύουσες, σημαίες, γλώσσες και νόμισμα. Οι πληροφορίες συγκεντρώθηκαν σε ένα συνεργατικό έγγραφο Google (Google Doc). 3 ο στάδιο: αναζήτηση παραμυθιών επιλογή μελέτη μετάφραση Στο τρίτο στάδιο του προγράμματος οι μαθητές συνέχισαν να εργάζονται στο εργαστήριο πληροφορικής. Έχοντας συγκεκριμένες οδηγίες από την εκπαιδευτικό σε ποιες ιστοσελίδες να ψάξουν για τα παραμύθια τους οι μαθητές αναζήτησαν παραμύθια των ευρωπαϊκών χωρών στην αγγλική γλώσσα, τα ανάγνωσαν και επέλεξαν τα πιο ενδιαφέροντα ή αντιπροσωπευτικά κατά τη γνώμη τους. Έπειτα, τα αποθήκευσαν στο συνεργατικό Έγγραφο Google (Google Doc) και άρχισε η μελέτη και η επεξεργασία τους. Οι μαθητές μπορούσαν να συμβουλεύονται για το άγνωστο λεξιλόγιο το διαδικτυακό λεξικό Wordreference αλλά και το συμβατικό λεξικό Oxford English Greek Learner s Dictionary. Ακόμη, καθώς το έγγραφο ήταν συνεργατικό και μπορούσαν όλοι να έχουν πρόσβαση στις μεταφράσεις όλων, οι μαθητές μπορούσαν να συνεργάζονται σε σημεία που παρουσίαζαν δυσκολία λόγω ιδιωματισμών ή λογοπαίγνιων.

7 4 ο στάδιο: δημιουργία συννεφόλεξων δημιουργία φωτογραφικών κολάζ Στο τέταρτο στάδιο οι μαθητές με το βασικό λεξιλόγιο των παραμυθιών τους και τη βοήθεια του ελεύθερου εργαλείου web 2.0 wordart κατασκεύασαν συννεφόλεξα. Το θέμα και το περιεχόμενο των παραμυθιών τους αποτέλεσαν και την έμπνευση για τη μορφή, το χρώμα, το φόντο, τη γραμματοσειρά και την κατεύθυνση του κειμένου στο συννεφόλεξό τους. Στη συνέχεια οι μαθητές αναζήτησαν και επέλεξαν χαρακτηριστικές φωτογραφίες των χωρών που τους αντιστοιχούσαν. Οι φωτογραφίες αποθηκεύτηκαν στο συνεργατικό έγγραφο, ενώ αξιοποιήθηκαν και στη δημιουργία κολάζ με τη βοήθεια του ελεύθερου εργαλείου collage maker (befunky.com). Τα φωτογραφικά κολάζ χρησιμοποιήθηκαν στην παρουσίαση των παραμυθιών των χωρών από τους μαθητές. 5 ο στάδιο: συγκέντρωση παραμυθιών δημιουργία ψηφιακής συλλογής (e-book) παρουσίαση Στο τελικό στάδιο του προγράμματος τα παραμύθια συγκεντρώθηκαν σε μία ψηφιακή συλλογή και παρουσιάστηκαν στην τάξη και το σχολείο. Ακόμα, κατασκευάστηκε με το web 2.0 εργαλείο issuu ένα ψηφιακό βιβλίο (e-book) (Παράρτημα 1) προκειμένου τα παραμύθια και η εργασία να είναι διαθέσιμα σε όποιον επιθυμεί να τα διαβάσει. Κριτική Αξιολόγηση Η συμμετοχή και η εργασία των μαθητών αξιολογήθηκαν σε όλες τις φάσεις του προγράμματος, και από την εκπαιδευτικό (ειδικά με τη χρήση του συνεργατικού εγγράφου) αλλά και από τους συμμαθητές τους κατά την παρουσίαση της τελικής εργασίας. Αυτό που παρουσιάζει όμως ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι πώς αξιολόγησαν οι ίδιοι οι μαθητές το συγκεκριμένο πρόγραμμα και τη συμμετοχή τους σε αυτό. Για τις ανάγκες αυτής της αξιολόγησης δόθηκε στους μαθητές να απαντήσουν ένα σύντομο ερωτηματολόγιο.

8 Το ερωτηματολόγιο που συμπλήρωσαν οι μαθητές Τα αποτελέσματα από τις απαντήσεις που έδωσαν οι μαθητές είναι τα ακόλουθα (Παράρτημα 2). Οι περισσότεροι μαθητές βρήκαν αρκετά ενδιαφέρον το να διαβάσουν παραμύθια από άλλες ευρωπαϊκές χώρες, ενώ δυσκολεύτηκαν ελάχιστα στη μετάφραση των παραμυθιών. Εξάλλου, η χρήση εργαλείων web 2.0, όπως Google Docs, wordart, collage maker φάνηκε πολύ χρήσιμη στην πλειοψηφία των μαθητών. Τέλος, οι περισσότεροι μαθητές πιστεύουν πως έμαθαν αρκετά για τον πολιτισμό της Ευρώπης μέσα από τα παραμύθια και θα ήθελαν πολύ να συμμετέχουν σε ένα ακόμα πρόγραμμα Teachers4Europe την επόμενη σχολική χρονιά. Συμπεράσματα Με το συγκεκριμένο πρόγραμμα έγινε μια προσπάθεια οι μαθητές να ταξιδέψουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση και να μάθουν περισσότερα για τις χώρες που την αποτελούν μέσα από τα παραμύθια τους που είναι αναπόσπαστο κομμάτι της πολιτιστικής κληρονομιάς τους. Παράλληλα, επιχειρήθηκε οι μαθητές να αναπτύξουν ικανότητες στη χρήση της αγγλικής γλώσσας αλλά και να αξιοποιήσουν το διαδίκτυο

9 και τις δυνατότητες που προσφέρει μέσω των εργαλείων web 2.0 με τρόπο ευχάριστο και δημιουργικό. Έτσι λοιπόν, κρίνοντας από τα τελικά αποτελέσματα του προγράμματος και την αξιολόγησή του μπορούμε να πούμε πως κατάφερε να πετύχει τους σκοπούς για τους οποίους οργανώθηκε.

10 Βιβλιογραφία Βέτσιος, Ε. (Απρίλιος, 2014) Αξιοποίηση εργαλείων web 2.0 στη διδασκαλία των φιλολογικών μαθημάτων, 3 ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Συνέδριο Ημαθίαςμε θέμα: «Αξιοποίηση των Τ.Π.Ε. στη διδακτική πράξη», Νάουσα, Θεοφανέλλης Τ., Σωτηρίου Σ. (Μάιος, 2011) Τα Έγγραφα Google και η αξιοποίηση τους στην εκπαίδευση. 6 ο Πανελλήνιο Συνέδριο των Εκπαιδευτικών για τις ΤΠΕ, Σύρος, Καραβά, Ε. & Ζουγανέλη, Κ. (2013) Εκπαιδευτικές Προσεγγίσεις του ΕΠΣ-ΞΓ. Σε Δενδρινού, Β. & Καραβά, Ε. (εκδ.) ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΥΓΛΩΣΣΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΣΗΜΕΡΑ: Προσεγγίσεις και πρακτικές διδασκαλίας, (σελ ) Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Κασσωτάκης, Μ. (2003). Η αξιολόγηση της επίδοσης των μαθητών. Αθήνα: Εκδόσεις Γρηγόρη. Σεραλίδου Ε. (Απρίλιος, 2017) «Το υλικό του υπολογιστή». 9 ο Πανελλήνιο Συνέδριο των Εκπαιδευτικών για τις ΤΠΕ, «Αξιοποίηση των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας στη Διδακτική Πράξη», Σύρος Bloom B. S. (1956). Taxonomy of Educational Objectives, Handbook I: The Cognitive Domain. New York: David McKay Co. Inc. Ηλεκτρονική Βιβλιογραφία Ευρωπαϊκό έτος πολιτιστικής κληρονομιάς

11