6. Το Πρότυπο Ανταγωνιστικό Υπόδειγμα του Διεθνούς Εμπορίου

Transcript

1 Τ"ή"α Οικονο"ικής Ε,ιστή"ης, Οικονο"ικό Πανε,ιστή"ιο Αθηνών 6. Το Πρότυπο Ανταγωνιστικό Υπόδειγμα του Διεθνούς Εμπορίου 1373 ιεθνής Οικονο+ική Καθ. Γιώργος Αλογοσκούφης

2 Κοινά Στοιχεία των Υποδειγμάτων που Βασίζονται στον Τέλειο Ανταγωνισμό Τα υ:οδείγ+ατα του συγκριτικού :λεονεκτή+ατος (Ricardo), των εξειδικευ+ένων συντελεστών (Jones Samuelson) και των αναλογιών των συντελεστών (Heckscher Ohlin) έχουν +ία σειρά α:ό κοινά στοιχεία. Οι :αραγωγικές δυνατότητες των οικονο+ιών συ+:υκνώνονται στις κα",ύλες,αραγωγικών δυνατοτήτων (κα+:ύλες +ετασχη+ατισ+ού) και διαφορές στις ιδιότητες αυτών των κα+:υλών είναι ο βασικός λόγος για την ύ:αρξη και τα οφέλη του διεθνούς ε+:ορίου. Οι :αραγωγικές δυνατότητες καθορίζουν τη σχετική συνάρτηση :ροσφοράς +ιας οικονο+ίας. Η :αγκόσ+ια ισορρο:ία :ροσδιορίζεται α:ό την εξίσωση +ιας κα+:ύλης σχετικής ζήτησης και σχετικής :ροσφοράς :ου κείνται +εταξύ των εθνικών κα+:υλών σχετικής ζήτησης και σχετικής :ροσφοράς. Λόγω αυτών των κοινών στοιχείων, τα υ:οδείγ+ατα :ου έχου+ε +ελετήσει +:ορούν να θεωρηθούν ως ειδικές :ερι:τώσεις ενός γενικότερου ανταγωνιστικού υ:οδείγ+ατος της διεθνούς οικονο+ίας. Πολλές :τυχές του διεθνούς ε+:ορίου +:ορούν να αναλυθούν +ε βάση αυτό το γενικότερο υ:όδειγ+α. 2

3 Το Τυπικό Ανταγωνιστικό Υπόδειγμα του Διεθνούς Εμπορίου 1. Σχέση +εταξύ κα+:υλών :αραγωγικών δυνατοτήτων και κα+:ύλης σχετικής :ροσφοράς. 2. Σχέση +εταξύ σχετικών τι+ών και κα+:ύλης σχετικής ζήτησης 3. Προσδιορισ+ός :αγκόσ+ιας ισορρο:ίας α:ό την εξίσωση σχετικής :ροσφοράς +ε σχετική ζήτηση. 4. Ε:ι:τώσεις των όρων ε",ορίου της σχετικής τι+ής εξαγωγών και εισαγωγών +ιας χώρας στην εθνική ευη+ερία. 3

4 Οι Όροι Εμπορίου και η Εθνική Ευημερία Οι όροι ε",ορίου +ιας χώρας ορίζονται α:ό τη σχετική τι+ή των εξαγωγών :ρος τις εισαγωγές της. Οροι Ε",ορίου και Εθνική Ευη"ερία: Όσο υψηλότεροι είναι οι όροι ε+:ορίου +ιας χώρας τόσο υψηλότερη είναι η εθνική της ευη+ερία. Α,όδειξη: Με ισοσκελισ+ένο ε+:όριο, η αξία των εξαγωγών ισούται +ε την αξία των εισαγωγών. Όσο υψηλότεροι είναι οι όροι ε+:ορίου, τόσο +ικρότερος θα είναι ο όγκος των εξαγωγών :ου θα α:αιτείται για δεδο+ένο όγκο εισαγωγών. Η χώρα θα :ρέ:ει να εξάγει λιγότερα :ροϊόντα ανά +ονάδα εισαγωγών. Αυτό οδηγεί σε βελτίωση της ευη+ερίας της. Παράδειγ"α: Υ:οθέστε ότι η χώρα έχει συγκριτικό :λεονέκτη+α στον το+έα των τροφί+ων, ό:ως στο διάγρα++α :ου ακολουθεί. Η αξία των εξαγωγών της σε τρόφι+α και των εισαγωγών υφασ+άτων δίνεται α:ό, P T (Q B T QC T ) = P Y(Q C Y QB Y ) ιαιρώντας και τις δύο :λευρές +ε την τι+ή των υφασ+άτων, βλέ:ου+ε ότι το γινό+ενο των όρων ε+:ορίου και του όγκου των εξαγωγών, ισούται +ε τον όγκο των εισαγωγών. P T P Y (Q B T QC T ) = (QC Y QB Y ) Όσο υψηλότεροι είναι οι όροι ε+:ορίου, τόσο λιγότερος είναι ο όγκος των εξαγωγών :ου α:αιτείται ανά +ονάδα όγκου εισαγωγών. Η χώρα έχει στη διάθεσή της :ερισσότερα αγαθά και υ:ηρεσίες για εσωτερική κατανάλωση, άρα η ευη+ερία της είναι υψηλότερη. 4

5 Όροι Εμπορίου, Παραγωγή, Κατανάλωση και Ευημερία Υφάσµατα Q Y Q C' Y Q Y max κλίση= -dq Y /dq T C' Q C Y C A Q B Y B κλίση= -P T Q B' Y B' Q T max Q C T Q B T Q B' T Τρόφιµα Q T 5

6 Καμπύλες Σχετικής Ζήτησης και Σχετικής Προσφοράς Αύξηση της σχετικής τι+ής των εξαγο+ένων αγαθών (των τροφί+ων στο :αράδειγ+ά +ας) :ροκαλεί αύξηση της σχετικής :αραγωγής τους. Η κα+:ύλη σχετικής :ροσφοράς έχει συνε:ώς θετική κλίση. Α:ό την άλλη, η αύξηση της σχετικής τι+ής των εξαγο+ένων (τροφί+ων) :ροκαλεί +είωση της σχετικής ζήτησής τους α:ό τους καταναλωτές. Η κα+:ύλη σχετικής ζήτησης D R έχει συνε:ώς αρνητική κλίση. Η σχετική τι+ή των δύο αγαθών θα :ροσδιορίσει τη σχετική ζήτηση και τη σχετική :ροσφορά, άρα και τον όγκο των εισαγωγών και των εξαγωγών. 6

7 Συναρτήσεις Σχετικής Προσφοράς και Σχετικής Ζήτησης και Προσδιορισμός Εξαγωγών και Εισαγωγών Σχετική Τιµή των Τροφίµων P T Συνάρτηση Σχετικής Ζήτησης Τροφίµων D R ( P T ) ' ( Q T /Q Y )C' Συνάρτηση Σχετικής Προσφοράς Τροφίµων ( Q T /Q Y ) B' ( P T ) ( Q T /Q Y )C ( Q T /Q Y ) B ( P T ) Α ( Q T /Q Y ) Α Σχετική Ποσότητα Τροφίµων Q T /Q Y 7

8 Συναρτήσεις Παγκόσμιας Σχετικής Προσφοράς και Ζήτησης Εάν η Η+εδα:ή έχει συγκριτικό :λεονέκτη+α στον κλάδο των τροφί+ων, τότε ισχύει ότι για κάθε σχετική τι+ή, η σχετική :ροσφορά τροφί+ων της Η+εδα:ής είναι υψηλότερη α:ό τη σχετική :ροσφορά τροφί+ων της Αλλοδα:ής. Η :αγκόσ+ια σχετική :ροσφορά τροφί+ων είναι ο σταθ+ικός +έσος των σχετικών :ροσφορών της Η+εδα:ής και της Αλλοδα:ής. ό:ου, S R ( Q T P = S T R Q Y ( P Y ) > Q* T P = S* T Q* R ( Y P Y ) P T P Y ) = P T πsr ( P Y ) + (1 π)s* P T R ( P Y ) π = ( Q Y Q Y + Q* Y ) < 1 Λόγω της υ:όθεσης ταυτόση+ων :ροτι+ήσεων, οι :αγκόσ+ια σχετική ζήτηση τροφί+ων είναι η ίδια +ε την σχετική ζήτηση τροφί+ων της Η+εδα:ής και της Αλλοδα:ής. Η :αγκόσ+ια σχετική τι+ή των τροφί+ων (οι όροι ε+:ορίου της Η+εδα:ής) :ροσδιορίζεται α:ό την εξίσωση της :αγκόσ+ιας σχετικής :ροσφοράς και της :αγκόσ+ιας σχετικής ζήτησης τροφί+ων. 8

9 Ο Προσδιορισμός της Παγκόσμιας Σχετικής Τιμής των Τροφίμων (Όρων Εμπορίου) Σχετική Τιµή των Τροφίµων P T * ( P T ) E E D R (Q* T /Q* Y ) E (Q T /Q Y ) E Σχετική Ποσότητα Τροφίµων Q T /Q Y 9

10 Καμπύλες Διάθεσης και Γενική Ισορροπία Εισαγωγές Ηµεδαπής Εξαγωγές Αλλοδαπής Καµπύλη Διάθεσης Ηµεδαπής Καµπύλη Διάθεσης Αλλοδαπής Όροι Εµπορίου Εξαγωγές Ηµεδαπής Εισαγωγές Αλλοδαπής 10

11 Ανισομερής Μεγέθυνση Εξαγωγικός Προσανατολισμός Υφάσµατα Q Y Q Y Ε Q Y Ε' Ε Ε' C Q T Ε Q T Ε Τρόφιµα Q T 11

12 Ανισομερής Μεγέθυνση Εισαγωγικός Προσανατολισμός Υφάσµατα Q Y Q Y Ε' Ε' Q Y Ε Ε Q T Ε Q T Ε Τρόφιµα Q T 12

13 Εξαγωγικά Προσανατολισμένη Μεγέθυνση και Όροι Εμπορίου Σχετική Τιµή των Τροφίµων P T * ' ' (P T ) E (P T ) E' E E' D R Σχετική Ποσότητα Τροφίµων Q T /Q Y 13

14 Εισαγωγικά Προσανατολισμένη Μεγέθυνση και Όροι Εμπορίου Σχετική Τιµή των Τροφίµων P T * ' ' (P T ) E' (P T ) E E' E D R Σχετική Ποσότητα Τροφίµων Q T /Q Y 14

15 Οικονομική Μεγέθυνση και Όροι Εμπορίου Η εξαγωγικά :ροσανατολισ+ένη οικονο+ική +εγέθυνση τείνει να χειροτερεύσει τους όρους ε+:ορίου της +εγεθυνό+ενης οικονο+ίας, :ρος όφελος του υ:ολοί:ου κόσ+ου. Η εισαγωγικά :ροσανατολισ+ένη οικονο+ική +εγέθυνση τείνει να βελτιώσει τους όρους ε+:ορίου της +εγεθυνό+ενης οικονο+ίας σε βάρος του υ:ολοί:ου κόσ+ου. Αν η Η+εδα:ή +εγεθύνεται +ε έ+φαση στην υ:οκατάσταση των εισαγωγών και η Αλλοδα:ή +ε έ+φαση στις :αραδοσιακές εξαγωγές της, οι όροι ε+:ορίου θα +εταβληθούν εις βάρος της Αλλοδα:ής. Το γεγονός ότι κά:οιες ανα:τυσσό+ενες οικονο+ίες δεν +:ορούν εύκολα να ανα:τυχθούν :αρά +όνο +έσω του εξαγωγικού τους κλάδου, οδήγησε στην ανάλυση ενός φαινο+ένου :ου ονο+άστηκε εξαθλιωτική "εγέθυνση (immiserizing growth). ηλαδή ανά:τυξη +ε συνεχή ε:ιδείνωση των όρων ε+:ορίου, η ο:οία δεν οδηγεί σε ανάλογη βελτίωση του βιοτικού ε:ι:έδου. Σε :ολλές χώρες :ου βασίζονται στην εξαγωγή :ρώτων υλών, οι όροι ε+:ορίου :αρουσιάζουν τεράστιες διακυ+άνσεις, λόγω των διακυ+άνσεων των τι+ών των :ρώτων υλών. Το ίδιο και το ΑΕΠ τους, :ου εξαρτάται κατά κρίσι+ο τρό:ο α:ό τους όρους ε+:ορίου. 15

16 Εισαγωγικοί Δασμοί και Εξαγωγικές Επιδοτήσεις Οι εισαγωγικοί δασ+οί (φόροι ε:ί των εισαγο+ένων αγαθών) :ροκαλούν +ία διαφορά +εταξύ των τι+ών στις ο:οίες τα αγαθά ανταλλάσονται διεθνώς (διεθνείς σχετικές τι+ές) και των τι+ών στις ο:οίες τα αγαθά ανταλλάσονται στο εσωτερικό +ιας χώρας (εγχώριες σχετικές τι+ές). Το ά+εσο α:οτέλεσ+α ενός εισαγωγικού δασ+ού είναι να ανεβάσει τη σχετική τι+ή του εισαγο+ένου αγαθού σε ε:ί:εδα :άνω α:ό τη διεθνή σχετική τι+ή του. Οι εξαγωγικές ε:ιδοτήσεις (:ληρω+ές στους εγχώριους :αραγωγούς :ου εξάγουν) ανεβάζουν τη σχετική τι+ή του εξαγο+ένου αγαθού στην εγχώρια αγορά :άνω α:ό τη διεθνή τι+ή, σε ε:ί:εδο :ου κάνει τους :αραγωγούς αδιάφορους για το αν :αράγουν για εξαγωγή ή για εγχώρια κατανάλωση. Για +ια +εγάλη οικονο+ία, :ου έχει +εγάλη ε:ιρροή στις συνθήκες της :αγκόσ+ιας σχετικής :ροσφοράς και ζήτησης, τόσο οι εισαγωγικοί δασ+οί όσο και οι εξαγωγικές ε:ιδοτήσεις έχουν ε:ι:τώσεις στους όρους ε+:ορίου της. Για +ία +ικρή οικονο+ία δεν έχουν :αρά +ία ασή+αντη ε:ί:τωση, η ο:οία +:ορεί να αγνοηθεί. 16

17 Επιπτώσεις ενός Εισαγωγικού Δασμού σε μία Μικρή Οικονομία Σχετική Τιµή των Τροφίµων p T= P T Όφελος Καταναλωτών Τροφίµων=a+b Απώλεια Παραγωγών Τροφίµων=a+b+c+d+e Δασµολογικό Έσοδο=d Κοινωνικό Αποτέλεσµα=-(c+e) p T p T ' a A b c A' d B' e B D R q T A q T A' q T B' q T B Σχετική Ποσότητα Τροφίµων q T =Q T /Q Y 17

18 Επιπτώσεις ενός Εισαγωγικού Δασμού σε μία Μικρή Οικονομία Μία +ικρή οικονο+ία λα+βάνει τους όρους ε+:ορίου της ως δεδο+ένους, λόγω ασή+αντου +εγέθους ως :ρος την :αγκόσ+ια οικονο+ία. Ένας εισαγωγικός δασ+ός :εριορίζει την σχετική :αραγωγή του εξαγωγικού το+έα και αυξάνει τη σχετική :αραγωγή του εισαγωγικού το+έα. Το αντίθετο συ+βαίνει +ε τη σχετική ζήτηση, +ε α:οτέλεσ+α να :εριορίζεται ο όγκος του ε+:ορίου. Ένας εισαγωγικός δασ+ός ωφελεί τους :αραγωγούς των εισαγο+ένων και θίγει τους :αραγωγούς των εξαγο+ένων. Ένας εισαγωγικός δασ+ός ωφελεί τους καταναλωτές των εξαγο+ένων και θίγει τους καταναλωτές των εισαγο+ένων. Ένας εισαγωγικός δασ+ός :ροκαλεί στρεβλώσεις στη διάρθρωση της οικονο+ίας και το συνολικό κοινωνικό του α:οτέλεσ+α είναι αρνητικό, +ε την έννοια ότι υ:άρχουν συνολικές α:ώλειες α:οτελεσ+ατικότητας :ου +ειώνουν τη συνολική κοινωνική ευη+ερία. Για +ία +ικρή οικονο+ία ο βέλτιστος εισαγωγικός δασ+ός είναι +ηδέν. 18

19 Επιπτώσεις μιας Εξαγωγικής Επιδότησης σε Μία Μικρή Οικονομία Σχετική Τιµή των Τροφίµων p T= P T p T ' a Όφελος Παραγωγών Τροφίµων=a+b+c+d+e Απώλεια Καταναλωτών Τροφίµων=a+b Δαπάνη Επιδότησης=b+c+d+e+f Κοινωνικό Αποτέλεσµα=-(b+f) A' b c d e f B' p T A B D R q T A' q T A q T B q T B' Σχετική Ποσότητα Τροφίµων q T =Q T /Q Y 19

20 Επιπτώσεις μιας Εξαγωγικής Επιδότησης σε μία Μικρή Οικονομία Μία εξαγωγική ε:ιδότηση αυξάνει τη σχετική :αραγωγή του εξαγωγικού το+έα και :εριορίζει τη σχετική :αραγωγή του εισαγωγικού το+έα. Το αντίθετο συ+βαίνει +ε τη σχετική ζήτηση, +ε α:οτέλεσ+α να διευρύνεται ο όγκος του διεθνούς ε+:ορίου. Μία εξαγωγική ε:ιδότηση ωφελεί τους :αραγωγούς των εξαγο+ένων και θίγει τους :αραγωγούς των εισαγο+ένων. Μία εξαγωγική ε:ιδότηση θίγει τους καταναλωτές των εξαγο+ένων και ευνοεί τους καταναλωτές των εισαγο+ένων. Μία εξαγωγική ε:ιδότηση :ροκαλεί στρεβλώσεις στη διάρθρωση της οικονο+ίας και το συνολικό κοινωνικό της α:οτέλεσ+α είναι αρνητικό, +ε την έννοια ότι υ:άρχουν συνολικές α:ώλειες α:οτελεσ+ατικότητας :ου +ειώνουν τη συνολική κοινωνική ευη+ερία. Για +ία +ικρή οικονο+ία η βέλτιστη εξαγωγική ε:ιδότηση είναι +ηδέν. 20

21 Παγκόσμιες Επιπτώσεις ενός Εισαγωγικού Δασμού Σχετική Τιµή των Τροφίµων p T =P T 1 0 p T 1 E 1 p T 0 E 0 D R1 D R0 Σχετική Ποσότητα Τροφίµων q T =(Q T +Q* T )/(Q Y +Q* Y ) 21

22 Επιπτώσεις ενός Εισαγωγικού Δασμού σε μία Μεγάλη Οικονομία Μία +εγάλη οικονο+ία +:ορεί να ε:ηρεάσει τους όρους ε+:ορίου της, καθώς λόγω +εγέθους ε:ηρεάζει τη διεθνή σχετική τι+ή των εξαγωγών της. Η ε:ιβολή ενός εισαγωγικού δασ+ού α:ό +ία +εγάλη οικονο+ία οδηγεί σε βελτίωση των όρων ε+:ορίου της καθώς :εριορίζει την :αγκόσ+ια σχετική :ροσφορά των εξαγο+ένων της και αυξάνει την :αγκόσ+ια σχετική ζήτηση των εξαγο+ένων της. Όσο +εγαλύτερη είναι η οικονο+ία τόσο +εγαλύτερη είναι η ε:ί:τωση ενός εισαγωγικού δασ+ού στους όρους ε+:ορίου της. Η ε:ιβολή ενός εισαγωγικού δασ+ού δη+ιουργεί εγχώριες στρεβλώσεις ό:ως και στην :ερί:τωση της +ικρής οικονο+ίας. Ε:ι:λέον, η ε:ιβολή ενός εισαγωγικού δασ+ού θίγει τον υ:όλοι:ο κόσ+ο, καθώς οδηγεί σε χειροτέρευση των όρων ε+:ορίου του υ:ολοί:ου κόσ+ου. Για την ίδια τη χώρα :ου ε:ιβάλλει το δασ+ό, το όφελος α:ό τη βελτίωση των όρων ε+:ορίου +ετριάζεται α:ό το κόστος των εγχώριων στρεβλώσεων :ου δη+ιουργούνται. 22

23 Παγκόσμιες Επιπτώσεις μιας Εξαγωγικής Επιδότησης Σχετική Τιµή των Τροφίµων p T =P T 0 1 p T 0 E 0 p T 1 E 1 D R0 D R1 Σχετική Ποσότητα Τροφίµων q T =(Q T +Q* T )/(Q Y +Q* Y ) 23

24 Επιπτώσεις μιας Εξαγωγικής Επιδότησης σε μία Μεγάλη Οικονομία Η ε:ιβολή +ιας εξαγωγικής ε:ιδότησης α:ό +ία +εγάλη οικονο+ία οδηγεί σε ε:ιδείνωση των όρων ε+:ορίου της καθώς αυξάνει την :αγκόσ+ια σχετική :ροσφορά των εξαγο+ένων της και +ειώνει την :αγκόσ+ια σχετική ζήτηση των εξαγο+ένων της. Όσο +εγαλύτερη είναι η οικονο+ία τόσο +εγαλύτερη είναι η ε:ί:τωση +ιας εξαγωγικής ε:ιδότησης στους όρους ε+:ορίου της. Η ε:ιβολή +ιας εξαγωγικής ε:ιδότησης δη+ιουργεί εγχώριες στρεβλώσεις ό:ως και στην :ερί:τωση της +ικρής οικονο+ίας. Ε:ι:λέον, η ε:ιβολή +ιας εξαγωγικής ε:ιδότησης ωφελεί τον υ:όλοι:ο κόσ+ο, καθώς οδηγεί σε βελτίωση των όρων ε+:ορίου του υ:ολοί:ου κόσ+ου. Για την ίδια τη χώρα :ου ε:ιβάλλει την ε:ιδότηση, το κόστος α:ό την ε:ιδείνωση των όρων ε+:ορίου της εντείνει το κόστος των εγχώριων στρεβλώσεων :ου δη+ιουργούνται. 24