Μελισσοκέρι Βασικός παράγοντας για την υγεία των μελισσών. Αθανασία Αγγέλου Υπεύθυνη Γεωπόνος Κέντρου Μελισσοκομίας

Transcript

1 Μελισσοκέρι Βασικός παράγοντας για την υγεία των μελισσών Αθανασία Αγγέλου Υπεύθυνη Γεωπόνος Κέντρου Μελισσοκομίας

2 KΕΡΙ Παράγεται από τους κηρογόνους αδένες της μέλισσας και χρησιμοποιείται για την κατασκευή των κηρηθρών, για επέκταση της γονοφωλιάς και αποθήκευσης μελιού.

3 Κυριότερες χρήσεις μελισσοκεριού Παραγωγή φύλλων κηρήθρας Βιομηχανίες καλυντικών Κηραλοιφές για φαρμακευτικούς σκοπούς Κατασκευή κεριών ή λαμπάδων για εκκλησιαστικούς σκοπούς Διακοσμητικά κεριά

4 Τρόποι επιβάρυνσης του κεριού (υπολείμματα χημικών ουσιών, σπόρια ασθενειών) Χρήση χημικών σκευασμάτων στην κυψέλη για αντιμετώπιση διαφόρων ασθενειών π.χ. Βαρρόα Χρήση έτοιμων / άκτιστων κηρηθρών που ήταν ήδη επιβαρυμένες με υπολείμματα ή σπόρια χωρίς να το γνωρίζει ο μελισσοκόμος Ανάμειξη κεριών διαφόρων προελεύσεων, χωρίς έλεγχο για την καταλληλότητα χρήσης στην κατασκευή κηρηθρών Επιβάρυνση κατά την επεξεργασία (ακατάλληλα δοχεία) ή τη φύλαξη (σε χώρους με φυτοφάρμακα ή προϊόντα με έντονες οσμές) Ανταλλαγή πατωμάτων ή πλαισίων με άλλους μελισσοκόμους Από το περιβάλλον με ψεκασμούς σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις κατά τις περιόδους ανθοφορίας

5 ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΠΟΥ ΣΤΑΛΗΚΕ ΣΤΗΝ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΚΗΡΗΘΡΩΝ ΣΤΗ ΝΕΑ ΖΗΛΑΝΔΙΑ

6 Η ΑΡΝΗΤΙΚΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΠΟΥ ΛΑΒΑΜΕ ΑΠΟ ΤΗ ΝΕΑ ΖΗΛΑΝΔΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΚΗΡΗΘΡΩΝ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΓΙΑ ΧΡΗΣΗ ΣΤΗ ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΑ

7 Η ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ ΠΟΥ ΛΑΒΑΜΕ ΓΙΑ ΤΟ ΟΤΙ ΑΔΥΝΑΤΟΥΝ ΝΑ ΣΤΕΙΛΟΥΝ ΚΗΡΗΘΡΕΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ

8 Προϋποθέσεις χρήσης κεριού για προφύλαξη της ποιότητας Διαχωρισμός πολύ μαύρων κηρηθρών από τις ανοιχτόχρωμες Αποφυγή μεταλλικών δοχείων από χαλκό και μπρούντζο, γιατί δίνουν πράσινη απόχρωση στο κερί. Χρήση δοχείων από αλουμίνιο ή ανοξείδωτο ατσάλι Λιώσιμο κηρήθρων αμέσως μετά τον τρύγο Προστασία αποθηκευμένων κηρήθρων από τον κηρόσκωρο. Διατήρηση σε χαμηλές θερμοκρασίες (5-7 ο C) Καθαρισμός πλαισίων από πρόπολη για αποφυγή ξένης οσμής και αλλοίωσης του χρώματος στο κερί

9 Η κηρήθρα απομακρύνεται όταν: Οι κηρήθρες πρέπει να απομακρύνονται μετά από 2 έως 4 χρόνια παραμονής τους στην κυψέλη Τα κελιά στενεύουν από τα κουκούλια Συγκέντρωση παθογόνων μικροοργανισμών, υπολείμματα φαρμάκων και βαρέα μέταλλα στο κερί

10 Στις σύγχρονες πρακτικές ο μελισσοκόμος συγκεντρώνει το κερί Από λιώσιμο κηρηθρών Από λιώσιμο απολεπισμάτων που προκύπτουν από τη διαδικασία του τρυγιτού Από ξύσιμο διαφόρων μερών της κυψέλης, όπως τροφοδότες, καππάκια κλπ.

11 Τρόποι επεξεργασίας κεριού Ηλιακός κηροτήκτης: Απλός, εύκολος τρόπος παραγωγής κεριού υψηλής ποιότητας Χαμηλό κόστος συσκευής Λεύκανση κεριού από την ηλιακή ακτινοβολία

12 Κηροτήκτης με ατμό: Αποτελείται από δύο δοχεία Στο εσωτερικό τοποθετούνται οι κηρήθρες και στο εξωτερικό νερό. Με τη θέρμανση του νερού παράγεται ατμός, το κερί λιώνει και συλλέγεται σε μουσκεμένα δοχεία με νεροσάπουνο για να μην κολλήσει.

13 Το κερί είναι ένα υπερευαίσθητο υλικό, που απαιτεί αυστηρότατους κανόνες προφύλαξης, διαχείρισης και επεξεργασίας. - Μπορεί να απορροφήσει χημικές ουσίες και οσμές - Συγκράτηση και προστασία σπορίων ασθενειών (σηψηγονία) για δεκάδες χρόνια - Αποδεύσμευση ουσιών στο μέλι ή στις νεαρές λάρβες στη γονοφωλιά

14 Η συνύπαρξη διαφόρων χημικών ουσίων και μορίων που προκύπτουν από την διάσπαση κάποιων χημικών ουσιών, προκαλούν αλυσιδωτά προβλήματα, τόσο στην υγιεινή των μελισσών όσο και στην ποιότητα του τελικού προϊόντος που μπορεί να είναι το μέλι, ο βασιλικός πολτός ή η κηρήθρα με μέλι. Μέλια τα οποία προέρχονται από σκουρόχρωμες, πεπαλαιωμένες κηρήθρες παρουσιάζουν έντονο σκούρο χρώμα σε αντίθεση με άσπρες κηρήθρες. Στην πρόσφατη επίσκεψη του Γάλλου καθηγητή κτηνιατρικής Dr Marc Edouard Colin, εντοπίστηκε ποσοστό τοξικότητας σε εκκολαπτόμενο γόνο, τόσο σε παλιές κηρήθρες όσο και σε εντελώς νέες.

15 Σωστή αξιοποίηση και προστασία κεριού Χρήση χημικών ή άλλων σκευασμάτων πρέπει να γίνεται βάση των οδηγιών χρήσης και με την υπεύθυνη συμβουλή είδικού κτηνίατρου ή γεωπόνου Αυστηρή τήρηση χρονοδιαγράμματος ως προς την παραμονή των σκευασμάτων στην κυψέλη και κατάλληλη διαχείριση του μετά την απομάκρυνση από την κυψέλη (ΔΕΝ πετάμε ΠΟΤΕ σκευάσματα στο έδαφος) Μολυσμένα πλαίσια ή άλλα υλικά με οποιασδήποτε μορφής σηψηγονία δεν αναμειγνύονται με άλλα. Τα πλαίσια καταστρέφονται με τρόπο που να μην επιμολύνουν το περιβάλλον ή τα άλλα μελίσσια Πατώματα βάσεις- τροφοδότες κλπ. απολυμένονται με φλόγιστρο και με ζεστό πιεσμένο νερό

16 Πλαίσια τα οποία παρέμειναν στην γονοφωλιά για 3-4 χρόνια ή έχουν μαυρίσει ή αλλοιωθεί, λιώνονται, απολυμαίνονται και επανατοποθετούνται νέα φύλλα κηρήθρας από προεπιλεγμένο και ελεγμένο κερί Κεριά από λιωμένες κηρήθρες ΔΕΝ επαναχρησιμοποιούνται στη μελισσοκομία ΟΥΤΕ για ανθρώπινη χρήση. ΜΟΝΟ για εκκλησιαστικούς σκοπούς ή διακοσμητικούς. Το πολύ σκουρόχρωμο κερί, μπορείτε να το καθαρίσετε με προσθήκη οξαλικού οξέος σε αναλογία 30gr / L λιωμένο κερί. Απολεπίσματα κεριού που προκύπτουν κατά τη διαδικασία του τρυγιτού, από φρεσκοσφραγισμενες κηρήθρες, προσφέρονται σαν μία πρώτη καλή επιλογή κεριού για την κατασκευή κηρηθρών

17 Τοποθέτηση απολεπισμάτων σε κηροτήκτη Λιώσιμο και διαχωρισμός απολεπισμάτων από το μέλι Ξέπλυμα κεριού και τοποθέτηση σε καθαρό μεταλλικό δοχείο με λίγο καθαρό νερό Ανάδευση για ομοιόμορφο λιώσιμο του κεριού Σούρωμα κεριού με τη βοήθεια τρυπητού φίλτρου σε καθαρό δοχείο. Το σκεπάζουμε με ένα πανί και το αφήνουμε να κρυώσει

18 Το επιλεγμένο κερί μπορεί να επαναχρησιμοποιηθεί για την κατασκευή νέων κηρηθρών, αφού βεβαιωθούμε ότι στο εργαστήρι δεν έχει γίνει ανάμιξη με άλλο κερί και τα μηχανήματα είχαν απολυμανθεί. Είναι προτιμότερο στον μελιτοθάλαμο να υπάρχουν ΜΟΝΟ άκτιστα φύλλα κηρήθρας και να φέρει κάποια σήμανση ουτως ώστε όταν θα τρυγήσουμε να διαχωρίσουμε τα πατώματα για να μπορέσουμε να έχουμε πιο καθαρά απολεπίσματα και κατεπέκταση πιο καθαρό κερί που να μπορεί πλέον να χρησιμοποιείται για οποιοδήποτε σκοπό και σίγουρα σε πιο ψηλή τιμή.

19 Φυσικές ιδιότητες κεριού Από τις μέλισσες παράγεται άσπρο ή διαφανές Κίτρινο χρώμα κηρήθρας (γύρη, πρόπολη) Πολύ έφλεκτο (ΔΕΝ πρέπει να θερμαίνεται απευθείας στην φλόγα) Αδιάλυτο στο νερό Χαμηλό σημείο τήξης (63-65 ο C) Οξύτητα: Ευεργετικές ιδιότητες κεριού για την ανθρώπινη υγεία: Αντιφλεγμονώδη Αντισηπτικές Επουλωτικές Ενυδατικές Καταπραϋντικές

20 Νοθεία κεριού - ανίχνευση Κυριότερος τρόπος νοθείας: Παραφίνη Ανίχνευση με τεστ σαπωνοποίησης Η τιμή ιωδίου κεριού της μέλισσας θα πρέπει να κυμαίνεται μεταξύ 9 14 μονάδες. Χαμηλότερη του 9 προσδιορίζει νοθεία με παραφίνη. Αναλύσεις υδρογονανθράκων και λιπαρών οξέων Ανάλυση τριγλυκεριδίων (ανίχνευση φυτικού κεριού)

21 Ανεκτές ποσότητες καταλοίπων για το κερί που προορίζεται για φαρμακευτική εφαρμογη ΧΗΜΙΚΗ ΟΥΣΙΑ MRL mg / Kg Fluvalinate 0,05 Amitraz 0,2 Flumethrin 0,005 Coumaphos 0,1 Thymol 0,8 Μόλυβδος 1 Κάδμιο 0,1 Οι πιο πάνω τιμές είναι οι ελάχιστες αποδεκτές, όμως για μας σκοπός και στόχος θα πρέπει να είναι οι όσο το δυνατόν χαμηλότερες συγκεντρώσεις.

22 Το κερί είναι ο δικός μας ΧΡΥΣΟΣ, από το δικό μας χρυσορυχείο που λέγεται Μέλισσα. Διαφυλάξτε το. Κρατήστε το καθαρό και παρθένο όπως το φτιάχνουν οι μέλισσες μας.

23 Αξιοποιήστε το για να έχετε υγιή μελίσσια. Για να βελτιώσουμε την ανθρώπινη υγεία μέσα από την μελισσοθεραπεία.

24 Για να γίνει ο κόσμος μας πιο όμορφος Για να αυξηθούν τα εισοδήματα σας, για να ανταμειφθεί ο κόπος και ο μόχθος όλων σας.

25