ΗΠΑΤΟΜΕΓΑΛΙΑ ΣΠΛΗΝΟΜΕΓΑΛΙΑ

Transcript

1 ΗΠΑΤΟΜΕΓΑΛΙΑ ΣΠΛΗΝΟΜΕΓΑΛΙΑ Ελενα Γκόγκα Παθολόγος-Ογκολόγος Α Παθολογική Κλινική, Ιατρικής Σχολής Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Μάρτιος 2014

2 ΗΠΑΤΟΜΕΓΑΛΙΑ Ψηλάφηση του ήπατος Ανω όρια του ήπατος επίκρουση δεξιού ημιθωρακίου όρια της ηπατικής αμβλύτητας 5ο μεσοπλεύριο διάστημα προσθίως 7ο μεσοπλεύριο διάστημα μέση μασχαλιαία γραμμή 9ο μεσοπλεύριο διάστημα οπίσθιο Η προς τα άνω αύξηση των ορίων υποδηλεί διόγκωση και σε παράλυση του δεξιού ημιδιαφράγματος/ή σε ασκίτη Η προς τα κάτω παρεκτόπιση επί εμφυσηματικού θώρακος Φυσιολογικά το χείλος του ήπατος αψηλάφητο ή μόλις ψηλαφητό κατά την βαθειά εισπνοή. Ομαλό, λείας επιφάνειας, μαλθακής συστάσεως και λίγο ευαίσθητο στην πίεση

3 Μέγεθος της διόγκωσης Σύσταση του χείλους του ήπατος (μαλθακή, υπόσκληρη, σκληρή) Υφή της επιφάνειας (ομαλή, ανώμαλη, σκληρή) Βαθμός ευαισθησίας πολύ ευαίσθητο, κάμψη δεξιάς κοιλίας λόγω απότομης διάτασης της ηπατικής κάψας Ηπατικός φλεβικός σφυγμός επί βαρείας κάμψεως της δεξιάς κοιλίας

4 Κύρια αίτια διόγκωσης ήπατος, χαρακτήρες (1) Αίτια Συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια Οξεία φλεγμονή (ηπατίτιδα, χολαγγειϊτιδα) Χαρακτήρες ηπατικής διόγκωσης Μαλθακό, επώδυνο, ομαλό. Συνυπάρχουν διάταση φλεβών του τραχήλου και οιδήματα κάτω άκρων. Δεν υπάρχει διόγκωση σπλήνα Επώδυνο, υπόσκληρο, ομαλό. Συνυπάρχει πυρετός, ίκτερος και μερικές φορές μικρή διόγκωση σπλήνα

5 Κύρια αίτια διόγκωσης ήπατος, χαρακτήρες (2) Αίτια Απόστημα (αμοιβαδικό ή από βακτηρίδια) Εχινοκοκκική κύστη Χαρακτήρες ηπατικής διόγκωσης Επώδυνο, υπόσκληρο, ανώμαλο, με υψηλό πυρετό. Δεν υπάρχει διόγκωση σπλήνα Ομαλό, λείο, ανώδυνο. Δεν υπάρχει διο γκωση σπλήνα Ογκοι (ηπάτωμα, μεταστατικό καρκίνωμα) Συμπαγές, ανώμαλο και ανώδυνο. Συνυπάρχει πολλές φορές ίκτερος και ασκίτης. Δεν υπάρχει συνήθως σπληνομεγαλία

6 Κύρια αίτια διόγκωσης ήπατος, χαρακτήρες (3) Κίρρωση Αίτια Νόσοι του αίματος (μυελοσκλήρυνση, λευχαιμία, λεμφώματα) Χαρακτήρες ηπατικής διόγκωσης Ανώμαλο, υπόσκληρο, ανώδυνο. Συνυπάρχει πολλές φορές ασκίτης, σπληνομεγαλία και επίφλεβο κατά κανόνα Σκληρό, ανώδυνο, ομαλό. Συνυπάρχει αναιμία και σπληνομεγαλία κατά κανόνα

7 Κύρια αίτια διόγκωσης ήπατος, χαρακτήρες (4) Αίτια Μεταβολικές παθήσεις (αμυλοείδωση, λιποειδώσεις, αιμοχρωμάτωση, ηπατοφακοειδής εκφύλιση, γαλακτοζαιμία, κλπ) Χαρακτήρες ηπατικής διόγκωσης Ανώδυνο, ανώμαλο, σκληρό. Συνυπάρχει σπληνομεγαλία κατά κανόνα

8 ΣΠΛΗΝΟΜΕΓΑΛΙΑ Ψηλάφηση σπληνός Φυσιολογικά αψηλάφητος Ψηλάφηση δυνατή μόνο επί παθολογικής διόγκωσης Όταν φθάσει στο ύψος του πλευρικού τόξου υπολογίζεται ότι το μέγεθος έχει υπερβεί το διπλάσιο του φυσιολογικού Συνήθως επιφάνεια λεία Μέγεθος Ευαισθησία κατά την ψηλάφηση Σύσταση Παρουσία ήχου τριβής

9 Αίτια διογκώσεως του σπληνός Νοσήματα του αίματος και του λεμφικού ιστού Χρονία μυελογενής λευχαιμία Μυελοσκλήρυνση Χρόνια λεμφογενής λευχαιμία Πολυκυτταραιμία Λεμφώματα Κακοήθης αναιμία Μεσογειακή αναιμία

10 Αίτια διογκώσεως του σπληνός Λοιμώξεις Ιογενής ηπατίτιδα Ιώσεις (λοιμώδης μονοπυρήνωση κλπ) Μελιταίος πυρετός Τυφοειδής πυρετός. Εντερολοιμώξεις Φυματίωση Βακτηριδιακή ενδοκαρδίτιτδα. Σηψαιμία Λεϊσμανίαση, Ελονοσία Σύφιλη

11 Αίτια διογκώσεως του σπληνός Φλεγμονώδη νοσήματα Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος Σύνδρομο Felty, νόσος του Still Ρευματικός πυρετός Σαρκοείδωση Ιδιοπαθής μη τροπική σπληνομεγαλία

12 Αίτια διογκώσεως του σπληνός Ογκοι ή κύστεις του σπληνός Απόστημα σπληνός Ψευδοκύστεις μετά τραυματισμό ή έμφρακτο Εχινοκοκκική κύστη Δερμοειδής κύστη Κυστικό λεμφαγγείωμα, Κυστικό αιμαγγείωμα Αιμαγγείωμα Λεμφαγγείωμα Ινωμα Αμάρτωμα Αγγειοσάρκωμα Ινοσάρκωμα Μεταστατικό νεόπλασμα Μεταστατικό μελάνωμα

13 Αίτια διογκώσεως του σπληνός Αλλα αίτια Υπερθυρεοειδισμός Ερυθροποιητική πορφυρία Κληρονομική αιμορραγική τηλαγγειεκτασία Ενδοκαρδίτις Loffler Αντίδραση του μοσχεύματος κατά του ξενιστή

14 ΑΙΤΙΑ ΣΠΛΗΝΟΜΕΓΑΛΙΑΣ Λόγω στάσης Προηπατικά αίτια: Πυλαία φλέβα Θρόμβωση Στένωση Ατρησία Αρτηριοφλεβώδη ανευρύσματα Πίεση (λεμφαδένες, απόστημα, όγκοι) Σπληνική φλέβα Δυσπλασίες Θρόμβωση Στένωση Ατρησία Αρτηριοφλεβική επικοινωνία Πίεση (κύστη παγκρέατος, ανεύρυσμα πληνικής αρτηρίας

15 ΑΙΤΙΑ ΣΠΛΗΝΟΜΕΓΑΛΙΑΣ Λόγω στάσης Ηπατικά αίτια: Κίρρωση ήπατος (αλκοολική, μετανεκρωτική, χολική) Νόσος του Wilson, αιμοχρωμάτωση Κληρονομική ίνωση Φλεβοαποφρακτική νόσος του ήπατος Ηπατική σαρκοείδωση Σχιστοσωμίαση ήπατος Μεταηπατικά αίτια Δεξιά καρδιακή ανεπάρκεια Συμπιεστική περικαρδίτιδα Θρόμβωση των ηπατικών φλεβών

16 Πυλαία υπέρταση Κίρρωση του ήπατος Θρόμβωση σπληνικής φλεβός Μεταβολικές παθήσεις Αμυλοείδωση Λιποειδώσεις (νόσος του Gaucher) κ.α. Αιμοχρωμάτωση Ηπατοφακοειδής εκφύλιση (νόσος του Wilson) κα. Τοπικές παθήσεις σπληνός Εχινοκοκκική κύστη Εμφρακτα (κατά την οξεία φάση Ογκοι

17 Αίτια μεγάλης διόγκωσης σπλήνα Μυελοσκλήρυνση Χρονία μυελογενής λευχαιμία Ελονοσία Λεϊσμανίαση Τοπικές παθήσεις (εχινόκοκκος, λεμφώματα) Αίτια μέτριας διόγκωσης σπλήνα Τα παραπάνω 5 + λιποειδώσεις Αιμολυτικές αναιμίες Πυλαία υπέρταση Λευχαιμία Αίτια μικρής διόγκωσης σπλήνα Τα παραπάνω 9 + Ολες οι υπόλοιπες αιτίες σπληνομεγαλίας

18 Σπληνομεγαλία με ηπατομεγαλία Αιματολογικά νοσήματα Μεταβολικές παθήσεις Κίρρωση Λοιμώξεις

19 ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ Οξείες Σηψαιμία από ενδοκαρδίτιδα ανεξάρτητα μικροβίου Ιογενής ηπατίτιδα Λοιμώδης μονοπυρήνωση Τυφοειδής πυρετός Υποξείες ή χρόνιες Βραδεία ενδοκαρδίτις Βρουκέλλωση Φυματίωση Σύφιλη (κυρίως ή συγγενής) Τοξοπλάσμωση Ελονοσία Σπλαχνική λεϊσμανίαση Τρυπανοσωμίαση Εχινοκοκκίαση

20 Πυρετός και Σπληνομεγαλία Λεϊσμανίαση Ελονοσία Βρουκέλλωση Βακτηριδιακή ενδοκαρδίτιδα Σηψαιμία AIDS Λοιμώδης μονοπυρήνωση CMV Τοξόπλασμα Λεμφώματα- Λευχαιμίες Σαρκοείωση ΣΕΛ Σύνδρομο FELTY

21 Σπλήνας και Λεμφαδενοπάθεια ΣΕΛ ΧΜΛ Σαρκοείδωση

22 Αιτιολογική διάγνωση Πληροφορίες από το ιστορικό Ηλικία Συμβάματα Ταξίδια Ιστορικό χρονίων νοσημάτων κλπ Πλήρης κλινική εξέταση Διόγκωση λεμφαδένων Ηπατομεγαλία Σημεία πυλαίας υπέρτασης

23 Αιτιολογική διάγνωση Απλές εξετάσεις Γενική αίματος ΤΚΕ Ηλεκτροφόρηση λευκωμάτων Καλλιέργειες αίματος Ειδικές εξετάσεις Αναλογα με τον διαγνωστικό προσανατολισμό

24 Διαφορική διάγνωση από άλλους όγκους αριστερού υποχονδρίου Ογκοι νεφρού Ογκοι ουράς παγκρέατος Ογκοι αριστερού λοβού του ήπατος Ογκοι αριστεράς κολικής καμπής