Η αναπνοή στα φυτά. Γνωστικό αντικείμενο: Βιολογία. Δημιουργός: Ευάγγελος Σταματέρης

Transcript

1 Η αναπνοή στα φυτά Βέλτιστο Σενάριο Γνωστικό αντικείμενο: Βιολογία Δημιουργός: Ευάγγελος Σταματέρης ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ

2 Σημείωση Το παρόν έγγραφο αποτελεί προϊόν αυτόματης δημιουργίας και εκτύπωσης του Ψηφιακού Διδακτικού Σεναρίου με Τίτλο: «Η αναπνοή στα φυτά». Δημιουργήθηκε στις 11/01/ :48:57 και έχει υποστηρικτικό ρόλο στο έργο του εκπαιδευτικού. Δεν αντικαθιστά το Ψηφιακό Διδακτικό Σενάριο, το οποίο περιέχει όλο το Διαδραστικό Περιεχόμενο και αξιοποιεί τις ψηφιακές δυνατότητες της Πλατφόρμας «Αίσωπος». Το σενάριο αυτό έχει χαρακτηρισθεί ως «Βέλτιστο» ύστερα από αξιολόγηση από δύο αξιολογητές και είναι αναρτημένο με το πλήρες ψηφιακό περιεχόμενό του στην Πλατφόρμα «Αίσωπος». Το Διαδραστικό Ψηφιακό Διδακτικό Σενάριο με το πλήρες ψηφιακό περιεχόμενό του βρίσκεται στον σύνδεσμο: Επισημαίνεται ότι τα σενάρια της Πλατφόρμας «Αίσωπος» διακρίνονται σε: Υποδειγματικά Σενάρια: Ψηφιακά Διδακτικά Σενάρια που έχουν προκύψει από επιστημονικές επιτροπές εμπειρογνωμόνων (Εκπαιδευτικοί Αυξημένων Προσόντων, Σχολικοί Σύμβουλοι, Μέλη ΔΕΠ / Επιστημονικό Προσωπικό του ΙΕΠ). Βέλτιστα Σενάρια: Αξιολογημένα Ψηφιακά Διδακτικά Σενάρια εκπαιδευτικών με βαθμολογία άνω των 70 μονάδων. Επαρκή Σενάρια: Αξιολογημένα Ψηφιακά Διδακτικά Σενάρια εκπαιδευτικών με βαθμολογία από 50 έως 70 μονάδες. ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΓΟΥ ΠΡΑΞΗ: «Ανάπτυξη Mεθοδολογίας και Ψηφιακών Διδακτικών Σεναρίων για τα Γνωστικά Αντικείμενα της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Γενικής και Επαγγελματικής Εκπαίδευσης» - MIS: , ΣΑΕ: 2014ΣΕ Η πράξη συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΚΤ) και το Ελληνικό Δημόσιο στο πλαίσιο του ΕΠ «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» του ΕΣΠΑ και υλοποιείται σε σύμπραξη από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής και την Ειδική Υπηρεσία Εφαρμογής Εκπαιδευτικών Δράσεων του Υ.ΠΟ.ΠΑΙ.Θ. Η Πλατφόρμα Ανάπτυξης, Σχεδίασης, Υποβολής, Αξιολόγησης και Παρουσίασης Ψηφιακών Διδακτικών Σεναρίων «Αίσωπος», αναπτύχθηκε με ίδια μέσα από το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής στο πλαίσιο του Υποέργου 2: «Ψηφιακό Σύστημα Ηλεκτρονική Πλατφόρμα Υποβολής, Αξιολόγησης, Διαχείρισης και Αξιοποίησης Ψηφιακών Σεναρίων καθώς και καθοδήγησης και Υποστήριξης των Εκπαιδευτικών» της Πράξης. Ομάδα Επιστημονικής και Διοικητικής Εποπτείας της Πράξης: Επιστημονικός Υπεύθυνος Πράξης για τις Δράσεις που αφορούν το Ι.Ε.Π: Ιωάννης Σταμουλάκης, Φιλόλογος, Σύμβουλος Α' Υ.ΠΟ.ΠΑΙ.Θ. Υπεύθυνος Υποέργου 1: Ιωάννης Σταμουλάκης, Φιλόλογος, Σύμβουλος Α' Υ.ΠΟ.ΠΑΙ.Θ. Υπεύθυνος Υποέργου 2: Νικόλαος Γραμμένος, Πληροφορικός, Σύμβουλος Γ' Ι.Ε.Π. Υπεύθυνος Υποέργου 3: Νικόλαος Γραμμένος, Πληροφορικός, Σύμβουλος Γ' Ι.Ε.Π. Επιστημονική Συντονίστρια των ειδικών επιστημόνων του Υποέργου 1: Βασιλική Καραμπέτσου, Φιλόλογος, Εισηγήτρια Ι.Ε.Π. Σελίδα 2/15

3 Φύλλα Εργασίας Σεναρίου Το παρόν ψηφιακό σενάριο περιέχει φύλλα εργασίας, τα οποία είναι συννημένα στο αρχείο «PDF» και μπορείτε να τα ανοίξετε κάνοντας διπλό κλικ πάνω στο εικονίδιο. 1η Φάση: 2η Φάση: Δεν υπάρχει 3η Φάση: Δεν υπάρχει Σελίδα 3/15

4 Γενική Περιγραφή Σεναρίου Γνωστικό αντικείμενο: Βιολογία Θεματική ταξινομία: Βιολογία -> Αναπνοή -> Φυτικοί οργανισμοί Εκπαιδευτικό πρόβλημα: Σκοπός του σεναρίου είναι να κατανοήσουν οι μαθητές την λειτουργία της αναπνοής στους φυτικούς οργανισμούς και να τη διαχωρίσουν από την λειτουργία της φωτοσύνθεσης. Οι μαθητές του γυμνασίου συγχέουν συχνά τις δύο αυτές λειτουργίες και οδηγούνται σε παρανοήσεις και λανθασμένες αντιλήψεις. Συνήθεις παρανοήσεις και αντιστάσεις των μαθητών είναι: Ότι τα φυτά δεν αναπνέουν αλλά χρησιμοποιούν την φωτοσύνθεση για την παραγωγή ενέργειας. Ότι τα ζώα εισπνέουν οξυγόνο και εκπνέουν διοξείδιο του άνθρακα, ενώ τα φυτά εισπνέουν διοξείδιο του άνθρακα και εκπνέουν οξυγόνο. Τα φυτά αναπνέουν μόνο κατά τη διάρκεια της ημέρας. Γενική περιγραφή περιεχομένου: Το παρόν σενάριο αναφέρεται στην διδασκαλία της λειτουργίας της αναπνοής των φυτών στην Α' Γυμνασίου. Σύμφωνα με τις οδηγίες διδασκαλίας της Βιολογίας Α' Γυμνασίου, προτείνεται να διδάσκεται η αναπνοή των φυτών μετά τη φωτοσύνθεση και την κυτταρική αναπνοή, ώστε οι μαθητές να συσχετίσουν τη φωτοσύνθεση με την αναπνοή ως τις δύο διαδικασίες με τις οποίες παράγεται και καταναλώνεται οξυγόνο αντίστοιχα. Προϋπάρχουσες γνώσεις: Οι μαθητές έχουν διδαχθεί τις διαδικασίες της φωτοσύνθεσης και της κυτταρικής αναπνοής. Ανάλυση σεναρίου: Το σενάριο εξελίσσεται σε μία διδακτική ώρα και αποτελείται από τρεις φάσεις. Τα υλικά διδασκαλίας είναι φυλλάδια εργασίας, ηλεκτρονικές υπολογιστές και βιντεοπροβολέας. Οι μαθητές εργάζονται σε ομάδες (ομαδοσυνεργατική μεθοδος) στο εργαστήριο υπολογιστών. Κάθε ομάδα μαθητών χρησιμοποιεί έναν υπολογιστή. Εναλλακτικά, μπορεί να γίνει στην τάξη με φυλλάδια εργασίας και προβολή της παρουσίασης σε διαδραστικό πίνακα (smartboard). Η διδακτική μέθοδος του σεναρίου αξιοποιεί τις δυνατότητες που προσφέρουν οι Τ.Π.Ε. για ενεργητική μάθηση. Πρώτη φάση: Επιδιώκεται η διερεύνηση των προηγούμενων γνώσεων, η ενεργοποίηση και η εμπλοκή των μαθητών. Οι μαθητές ανακαλούν προηγούμενες γνώσεις και σχολιάζουν καθιερωμένες αντιλήψεις σχετικές με το αντικείμενο της διδασκαλίας (π.χ. τα φυτά δεν πρέπει να βρίσκονται σε υπνοδωμάτια) Δεύτερη φάση: Σκοπός είναι η ενσωμάτωση νέων γνώσεων με την ενεργή συμμετοχή των μαθητών. Χρησιμοποιείται διαδραστική παρουσίαση η οποία έχει ως αφετηρία προϋπάρχουσες γνώσεις και σταδιακά καθοδηγεί την ομάδα των μαθητών στην εξαγωγή συμπερασμάτων. Συγκεκριμένα: Επισημαίνεται η παρουσία των μιτοχονδρίων σε όλα τα κύτταρα των φυτών και η παρουσία χλωροπλαστών μόνο στα πράσινα μέρη Τονίζεται ο ρόλος των στομάτων στην ανταλλαγή αερίων Περιγράφεται η διαδικασία της κυτταρικής αναπνοής και διαχωρίζεται από την αυτήν της φωτοσύνθεσης Τρίτη φάση: Σύνθεση, αναστοχασμός και αξιολόγηση. Οι μαθητές συνδυάζουν νέες και τις προηγούμενες γνώσεις για να απαντήσουν σε σύνθετα ερωτήματα. Η ομάδα αυτοαξιολογείται με σύντομο κουίζ ερωτήσεων. Καλούνται επίσης να ανασκευάσουν τις απαντήσεις που έδωσαν στις προηγούμενες φάσεις. Σελίδα 4/15

5 Διδακτικοί Στόχοι: Να Να Να Να διαπιστώνει την αλληλεπίδραση της θρέψης και της αναπνοής στην εξασφάλιση ενέργειας από τα φυτά συσχετίζει την πρόσληψη οξυγόνου και την αποβολή διοξειδίου του άνθρακα με την αναπνοή των φυτών συγκρίνει τις διαδικασίες της φωτοσύνθεσης και της αναπνοής και να προσδιορίζει τις διαφορές τους προσδιορίζει τον χρόνο διεξαγωγής της φωτοσύνθεσης και της αναπνοής μέσα σε ένα εικοσιτετράωρο Λέξεις κλειδιά που χαρακτηρίζουν τη θεματική του σεναρίου: Κυτταρική αναπνοή φυτά αναπνοή στα φυτά Φωτοσύνθεση οξυγόνο ενέργεια Υλικοτεχνική υποδομή: Φύλλα εργασίας, υπολογιστές, βιντεοπροβολέας Τυπικός χρόνος αλληλεπίδρασης με το εκπαιδευτικό σενάριο σε διδακτικές ώρες για δουλειά εντός του σχολείου: 1 ώρα Πνευματικά δικαιώματα ή άλλοι αντίστοιχοι περιορισμοί: Δεν υπάρχουν Εκτιμώμενο Επίπεδο Δυσκολίας: Εύκολο Τύπος διαδραστικότητας : Συνδυασμός παθητικής και ενεργητικής μάθησης Επίπεδο διαδραστικότητας : Υψηλό Προτεινόμενη ηλικιακή ομάδα του τελικού χρήστη: Εκπαιδευτική βαθμίδα που απευθύνεται το σενάριο: Γυμνάσιο Σελίδα 5/15

6 Σύνοψη φάσεων σεναρίου: 1η Φάση: Ενεργοποίηση - Έλεγχος γνώσεων Χρονική Διάρκεια: 10 λεπτά της ώρας Χώρος Διεξαγωγής: Εργαστήριο υπολογιστών ή σχολική τάξη Αριθμός φύλλων εργασίας: 1 Δομικά - Διαδραστικά στοιχεία: Ερώτηση Ερώτηση Ερώτηση Ερώτηση Ερώτηση για προβληματισμό 2η Φάση: Διαδραστική παρουσίαση της αναπνοής των φυτών Χρονική Διάρκεια: 15 λεπτά της ώρας Χώρος Διεξαγωγής: Εργαστήριο υπολογιστών ή σχολική τάξη Δομικά - Διαδραστικά στοιχεία: 1. Η αναπνοή στα φυτά 3η Φάση: Επέκταση - Αξιολόγηση Χρονική Διάρκεια: 15 λεπτά της ώρας Χώρος Διεξαγωγής: Εργαστήριο υπολογιστών ή σχολική τάξη Δομικά - Διαδραστικά στοιχεία: 1. Η αναπνοή και η φωτοσύνθεση στη διάρκεια ενός 24ώρου 2. Ερώτηση Αναστοχασμού Σελίδα 6/15

7 1η Φάση: Ενεργοποίηση - Έλεγχος γνώσεων Σελίδα 7/15

8 1η Φάση: Ενεργοποίηση - Έλεγχος γνώσεων Χρονική Διάρκεια: 10 λεπτά της ώρας Χώρος Διεξαγωγής: Εργαστήριο υπολογιστών ή σχολική τάξη Φύλλα εργασίας: Τα φύλλα εργασίας είναι συνημμένα στην 3η σελίδα του εγγράφου. Εναλλακτικά μπορείτε να τα μεταφορτώσετε εκ νέου από τις παρακάτω διαδικτυακές θέσεις. Φύλλο Εργασίας 1 Ανακοινώνεται το θέμα της διδακτικής ενότητας και η κάθε ομάδα καλείται να απαντήσει στο κουίζ ερωτήσεων στον υπολογιστή ή στο φύλλο εργασίας. Ενθαρρύνεται η συζήτηση και ο ανοικτός προβληματισμός ανάμεσα στα μέλη της ομάδας για την απάντηση των ερωτήσεων. Στο τέλος, η κάθε ομάδα καλείται να σχολιάσει διαδεδομένες αντιλήψεις σχετικά με την αναπνοή των φυτών, όπως για παράδειγμα ότι δεν είναι σωστό να υπάρχουν φυτά σε υπνοδωμάτια ή ότι τα φυτά δεν χρειάζονται οξυγόνο για να επιβιώσουν. 1. Ερώτηση 1: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Εκφράσεις τύπου σωστό/λάθος Υπερσύνδεσμος: Περιγραφή Εργασίας: Διαλέξτε τη σωστή έκφραση. 1. Ποιά είναι η σωστή έκφραση; Τα φυτά φωτοσυνθέτουν για να συνθέσουν την τροφή τους Τα φυτά φωτοσυνθέτουν για να παράγουν ενέργεια 2. Ποιά είναι η σωστή έκφραση; Με την κυτταρική αναπνοή παράγεται οξυγόνο Με την κυτταρική αναπνοή παράγεται ενέργεια Σελίδα 8/15

9 3. Ποιά είναι η σωστή έκφραση; Τα μιτοχόνδρια υπάρχουν σε όλα τα κύτταρα των ανώτερων οργανισμών Τα μιτοχόνδρια υπάρχουν μόνο στα ζωικά κύτταρα 4. Ποιά είναι η σωστή έκφραση; Τα ζώα αναπνέουν και τα φυτά φωτοσυνθέτουν Τα ζώα και τα φυτά αναπνέουν 2. Ερώτηση 2: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Ερώτηση πολλαπλής επιλογής Υπερσύνδεσμος: Ερώτηση: Η φωτοσύνθεση γίνεται κατά τη διάρκεια: Διαθέσιμες απαντήσεις: Της νύχτας Όλης της ημέρας Της ημέρας 3. Ερώτηση 3: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Ερώτηση πολλαπλής επιλογής Υπερσύνδεσμος: Σελίδα 9/15

10 Ερώτηση: Ποιοι οργανισμοί της παραπάνω εικόνας χρειάζονται ενέργεια; Διαθέσιμες απαντήσεις: Τα φυτά για να κάνουν φωτοσύνθεση Όλοι οι οργανισμοί για να πραγματοποιούν τις απαραίτητες λειτουργίες της ζωής Τα ζώα γιατί κινούνται 4. Ερώτηση 4: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Ερώτηση αντιστοίχισης Υπερσύνδεσμος: Κάντε την παρακάτω αντιστοίχιση Διαδικασία που απελευθερώνει οξυγόνο Διαδικασία που απελευθερώνει διοξείδιο του άνθρακα Διαθέσιμες επιλογές: φωτοσύνθεση κυτταρική αναπνοή 5. Ερώτηση για προβληματισμό: Σελίδα 10/15

11 Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Κείμενο Υπερσύνδεσμος: Πολλοί ισχυρίζοναι ότι δεν είναι σωστό να έχουμε φυτά σε κλειστούς χώρους, ειδικά το βράδυ (π.χ. στο υπνοδωμάτιο μας). Μπορείτε να δώσετε μία εξήγηση για τον παραπάνω ισχυρισμό; Σελίδα 11/15

12 2η Φάση: Διαδραστική παρουσίαση της αναπνοής των φυτών Σελίδα 12/15

13 2η Φάση: Διαδραστική παρουσίαση της αναπνοής των φυτών Χρονική Διάρκεια: 15 λεπτά της ώρας Χώρος Διεξαγωγής: Εργαστήριο υπολογιστών ή σχολική τάξη Οι ομάδες χρησιμοποιούν την διαδραστική παρουσίαση στον υπολογιστή τους. Εναλλακτικά, προβάλλεται η παρουσίαση στην τάξη. Η παρουσίαση ξεκινάει από προϋπάρχουσες γνώσεις που έχουν οι μαθητές και σταδιακά τους οδηγεί σε νέα συμπεράσματα. Εστιάζει στην ενεργό συμμετοχή και την συνεργασία των μελών της ομάδας με την από κοινού αντιμετώπιση των ενσωματωμένων κουίζ και προβληματισμών. Η παρουσίαση τελειώνει με ερωτήματα και προβληματισμούς που απαιτούν σύνθεση και επέκταση των νέων γνώσεων, τα οποία θα συζητηθούν στην επόμενη φάση. 1. Η αναπνοή στα φυτά: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Διαδραστική παρουσίαση Υπερσύνδεσμος: Αυτό το διαδραστικό εργαλείο περιέχει διαδραστική παρουσίαση και είναι διαθέσιμη στον παραπάνω υπερσύνδεσμο. Σελίδα 13/15

14 3η Φάση: Επέκταση - Αξιολόγηση Σελίδα 14/15

15 3η Φάση: Επέκταση - Αξιολόγηση Χρονική Διάρκεια: 15 λεπτά της ώρας Χώρος Διεξαγωγής: Εργαστήριο υπολογιστών ή σχολική τάξη Στη τρίτη φάση ζητείται από τους μαθητές να σχολιάσουν και να εξηγήσουν τα ερωτήματα που τέθηκαν στο τέλος της προηγούμενης φάσης. Για την διευκόλυνση της συζήτησης, προβάλλεται ταυτόχρονα συνδυαστική παρουσίαση των διαδικασιών της αναπνοής και της φωτοσύνθεσης. Οι μαθητές διαθέτουν πλέον τα απαιτούμενα στοιχεία ώστε επεκταθούν σε πιο σύνθετες έννοιες και διαδικασίες. Ακολουθεί αυτοαξιολόγηση με 10 ερώτησεις σωστού - λάθους και ζητείται από τις ομάδες να διορθώσουν ή να συμπληρώσουν τις απαντήσεις των ερωτήσεων που τέθηκαν στην αρχή του μαθήματος. Παράλληλα, ζητείται από τις ομάδες να σχολιάσουν ποιες νέες γνώσεις απέκτησαν, οι οποίες τους βοήθησαν να διατυπώσουν νέα συμπεράσματα. 1. Η αναπνοή και η φωτοσύνθεση στη διάρκεια ενός 24ώρου: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Εξωτερικό περιεχόμενο Υπερσύνδεσμος: Διεύθυνση ιστοτόπου (URL): 2. Ερώτηση Αναστοχασμού: Τύπος Δομικού/Διαδραστικού Εργαλείου: Κείμενο Υπερσύνδεσμος: Τελικά τι άποψη έχετε για την αντίληψη ότι τα φυτά δεν πρέπει να βρίσκονται σε κλειστούς χώρους, ειδικά κατά τη διάρκεια της νύχτας; Έχετε την ίδια εξήγηση με αυτή που δώσατε στην αρχή του μαθήματος; Ποιες επιπλέον πληροφορίες έχετε στην διάθεση σας, οι οποίες βοήθησαν να ανασκευάσετε την άποψή σας; Σελίδα 15/15 Powered by TCPDF (