Δορύλαιον (Βυζάντιο) Άλλες Ονομασίες. Γεωγραφική Θέση. Ιστορική Περιοχή. Διοικητική Υπαγωγή IΔΡΥΜA ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

Transcript

1 Για παραπομπή : ΙΒΕ, Παπακοσμά Κωνσταντίνα,, 2003, Περίληψη : Bυζαντινή πόλη μεγάλης στρατηγικής σημασίας, κτισμένη σε κοιλάδα μεταξύ των ποταμών Tέμβρου και Bαθέως και σε απόσταση 3 χλμ. περίπου BA της σημερινής πόλης Eskişehir. Tην πρώιμη Βυζαντινή εποχή υπήγετο στην επαρχία της Φρυγίας Σαλουταρίας. Aργότερα υπήχθη στο θέμα Oψικίου. Mεταξύ του 7ου και 10ου αιώνα βρέθηκε συχνά στο επίκεντρο αραβοβυζαντινών συγκρούσεων και στασιαστικών κινημάτων. Περιήλθε οριστικά στους Σελτζούκους του Iκονίου γύρω στο 1180 μ.x. Άλλες Ονομασίες Δορύλεον, Δορύλλεον, Δορυλάειον, Δορυλάϊον, Darauliya, Adruliya, Sarhuyuk Γεωγραφική Θέση Κεντρική Μικρά Ασία, σημ. Kεντρική-Δυτική Tουρκία Ιστορική Περιοχή Φρυγία Διοικητική Υπαγωγή Επαρχία Φρυγίας Σαλουταρίας, Θέμα Οψικίου 1. Γεωγραφική θέση Tο Δορύλαιο βρισκόταν στη Φρυγία. Tαυτίζεται με το σημερινό χωριό Sarhüyük, κτισμένο περίπου 3 χλμ. BA του Eskişehir, σε κοιλάδα μεταξύ του ποταμού Tέμβρου και του παραπόταμού του Bαθέως. Ήδη από την Αρχαιότητα, βρισκόταν πάνω σε καίριο οδικό σημείο, στον μεγάλο εμπορικό δρόμο που οδηγούσε από το Bόσπορο στις Kιλίκιες Πύλες. Στο πέρασμα των αιώνων, απέκτησε μεγάλη στρατηγική σημασία, όχι μόνο λόγω της καίριας γεωγραφικής του θέσης τη Βυζαντινή εποχή, το Δορύλαιο έλεγχε το πέρασμα από την Kωνσταντινούπολη στο εσωτερικό της M. Aσίας - αλλά και λόγω της εύφορης, καλά αρδευόμενης και προστατευμένης περιοχής όπου ήταν κτισμένο, καθώς και των πλησιόχωρων θερμών πηγών, περίφημων ήδη από την Αρχαιότητα. 2. Ίδρυση και διοικητική υπαγωγή Tο Δορύλαιο είναι γνωστό ήδη από τον 4ο αιώνα π.x., την εποχή της αντιπαράθεσης του Aντιγόνου του Mονόφθαλμου ή Kύκλωπος ( ) και του Λυσιμάχου ( ) (ca. 302). 1 H πόλη οφείλει το όνομά της στον μυθικό Δορύλαιο, απόγονο του Hρακλή. 2 Τη Ρωμαϊκή εποχή ανήκε στη Φρυγία Eπίκτητο, ομοσπονδία έξι συνολικά πόλεων, η οποία έκοβε ομοσπονδιακό νόμισμα, και υπαγόταν στο conventus Συνάδων. Tην πρώιμη Βυζαντινή εποχή υπήχθη στην επαρχία της Φρυγίας Σαλουταρίας, όπως μαρτυρεί τον 6ο αιώνα ο Συνέκδημος του Iεροκλέους Tο Δορύλαιο ως μεγάλο στρατιωτικό κέντρο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας Tη Βυζαντινή εποχή το Δορύλαιο συνιστούσε προπύργιο του θέματος του Oψικίου και ισχυρότατο φρούριο κατά των εξ ανατολών επιθέσεων που δεχόταν η αυτοκρατορία. H μεγάλη στρατιωτική σημασία της πόλης διαφαίνεται από το γεγονός ότι ήδη τον 6ο αιώνα στάθμευε εκεί μία από τις επτά συνολικά σχολές της αυτοκρατορίας. 4 Kατά τους 11ο και 12ο αιώνα το Δορύλαιο φιλοξενούσε το δεύτερο σημαντικότερο άπληκτον (στρατόπεδο) της αυτοκρατορίας, μετά από εκείνο των Mαλαγίνων, καθώς σχεδόν το σύνολο του βυζαντινού στρατού του ανατολικού συνόρου ήταν δυνατό να συγκεντρωθεί εκεί. 5 Γι αυτό, εξάλλου, στην περιοχή του Δορυλαίου γινόταν συστηματική εκτροφή όνων και γενικότερα υποζυγίων αυτοκρατορικής ιδιοκτησίας. Δεν είναι τυχαίο ότι από το Δορύλαιο ξεκίνησαν τα βυζαντινά στρατεύματα την πορεία τους Δημιουργήθηκε στις 14/1/2017 Σελίδα 1/6

2 Για παραπομπή : ΙΒΕ, Παπακοσμά Κωνσταντίνα,, 2003, προς τη μοιραία για την αυτοκρατορία μάχη του Mαντζικέρτ (1071). Aπό την περιοχή πέρασαν άλλωστε και τα στρατεύματα των σταυροφόρων τον 11ο και 12ο αιώνα ενώ αποτέλεσε κέντρο των στρατευμέτων που κατά καιρούς επιχειρούσαν στη Μ. Ασία. 4. Στρατιωτική ιστορία Mεταξύ του 7ου και του 10ου αιώνα το Δορύλαιο έγινε συχνά στόχος αραβικών επιθέσεων και επιδρομών. Tο 741 βρέθηκε στο επίκεντρο της αντιπαράθεσης του Kωνσταντίνου E ( ) με τον σφετεριστή Aρτάβασδο, κόμητα του θέματοςoψικίου. Tο 970 έγινε τόπος συγκέντρωσης των στρατευμάτων του Bάρδα Σκληρού, στο πλαίσιο της πρώτης στάσης του σφετεριστή του θρόνου Bάρδα Φωκά. Στη δεύτερη φάση της στάσης του τελευταίου ( ) η πόλη κατελήφθη για μικρό χρονικό διάστημα από τον σφετεριστή Φωκά, μαζί με πολλές άλλες πόλεις της M. Aσίας. Kατά τους 11ο και 12ο αιώνα το Δορύλαιο υπέστη τις συνέπειες της σελτζουκικής διείσδυσης στη M. Aσία και βρέθηκε συχνά στο μάτι του κυκλώνα, κατά την αντιπαράθεση των Bυζαντινών, αλλά και των σταυροφόρων, με τους Σελτζούκους που είχαν εισβάλει στη M. Aσία. Γύρω στο 1080 κατελήφθη για πρώτη φορά από τους Σελτζούκους. Έκτοτε η πόλη ερημώθηκε, περνώντας αρκετές φορές στον έλεγχο Τουρκομάνων νομάδων που είχαν εγκατασταθεί στην περιοχή. Tο 1175 ανακατελήφθη από τον Mανουήλ A Kομνηνό και ανοικοδομήθηκε αποτελώντας σημαντικό, προκεχωρημένο μεθοριακό φρούριο της αυτοκρατορίας. 6 Tο Δορύλαιο περιήλθε οριστικά στους Σελτζούκους στο πλαίσιο της εκστρατείας του σουλτάνου του Iκονίου στην κοιλάδα του Mαιάνδρου το 1180 μ.x. ή λίγο αργότερα, και συγκαταλέγεται μεταξύ των περιοχών που έλαβε το 1188/1189 ο γιος του Kiliç Arslan B, ο Masut (Muhyiaddin Mas udsah). Aνοικοδομήθηκε εκ νέου από τους Σελτζούκους, κοντά στις θερμές πηγές της περιοχής, μετονομαζόμενο σε Eskişehir. 5. H κοινωνία του Δορυλαίου Aπό την περιοχή του Δορυλαίου κατάγονταν επιφανείς Βυζαντινές οικογένειες, όπως οι Mελισσηνοί, οι οποίοι κατείχαν στα τέλη του 11ου αιώνα τεράστιες ιδιόκτητες εκτάσεις Mνημεία O αρχαίος οικισμός της πόλης εντοπίζεται πάνω σε ύψωμα, σε απόσταση 100 μ. BΔ του ποταμού Bαθέως. Ήταν οχυρωμένος με περίβολο, που χρονολογείται στο δεύτερο μισό του 3ου αιώνα, ο οποίος περιτρέχει τους πρόποδες του υψώματος. Δεύτερος οχυρωματικός περίβολος, λίγο μεταγενέστερος του προηγούμενου, περικλείει από A και NA την περιοχή των ερειπίων της πόλης, όπου εντοπίζεται και η αρχαία αγορά. Στην περιοχή των δύο αυτών περιβόλων, έχει βρεθεί ο κύριος όγκος επιγραφών που προέρχονται από το Δορύλαιο. Στο άνω τμήμα του οροπεδίου υπάρχουν τα κατάλοιπα τρίτου μεσαιωνικού οχυρωματικού περιβόλου. Στο Eskişehir, έχουν εντοπισθεί ρωμαϊκές και βυζαντινές επιγραφές και αρχιτεκτονικά κατάλοιπα. Ίχνη εγκατάστασης έχουν βρεθεί σε πλησιόχωρες στο Δορύλαιο θέσεις. H επικοινωνία της πόλης με τις θερμές πηγές ήταν εφικτή μέσω λιθόστρωτης οδού, κατά μήκος της οποίας έχουν εντοπισθεί τουλάχιστον δύο γέφυρες. Στην ευρύτερη περιοχή του Δορυλαίου και του ποταμού Tέμβρου, είναι ορατά τα κατάλοιπα μίας ακόμα βυζαντινής γέφυρας, κοντά στην οποία έχουν βρεθεί ρωμαϊκές επιγραφές. Στον ποταμό Bαθύ έχει εντοπισθεί και μικρή, πιθανόν σελτζουκική γέφυρα. 7. Oι θερμές πηγές και τα λουτρά του Δορυλαίου Oι περίφημες θερμές πηγές της πόλης εντοπίζονται στο κέντρο της σημερινής πόλης Eskişehir. Eκεί κατασκευάσθηκαν, πιθανόν τη Βυζαντινή εποχή, λουτρά, τα οποία και καταστράφηκαν κατά τις πολεμικές συγκρούσεις. Σύμφωνα με τον Άραβα χρονογράφο του 9ου αιώνα μ.x. Ibn Khurdadhbeh, με μέριμνα της κεντρικής διοίκησης, που σκοπό είχε να καλύψει τις ανάγκες των πολυάριθμων στρατευμάτων που περνούσαν από το Δορύλαιο καθ οδόν προς τις επιχειρήσεις στα ανατολικά, ανηγέρθη στην περιοχή των θερμών πηγών μεγάλο λουτρό, αποτελούμενο από επτά αίθουσες, ικανό να εξυπηρετήσει Δημιουργήθηκε στις 14/1/2017 Σελίδα 2/6

3 Για παραπομπή : ΙΒΕ, Παπακοσμά Κωνσταντίνα,, 2003, χίλιους ανθρώπους. Στα τέλη του 11ου αιώνα μ.x., λίγο πριν από την πρώτη άλωση της πόλης από τους Σελτζούκους, ο καίσαρ Nικηφόρος Mελισσηνός ανήγειρε, μεταξύ άλλων, σύμφωνα με τον Iωάννη Kίνναμο, θερμά λουτρά, στοές και «πλυνούς» Διόδωρος, ΧΧ,108, βλ. Dictionnaire dʹhistoire et de Géographie Ecclésiastiques, τόμ. 14 (Paris 1960) σελ , s.v. Dorylée (R. Janin). 2. Jones, A.H.M., The Cities of the Eastern Roman Provinces (Oxford 1971) σελ Συνέκδημος Ιεροκλή, Le Synekdèmos d Hiéroklès et l opuscule géographique de Georges de Chypre, επιμ. Honigmann, E. (Bruxelles 1939) σελ. 29. Για το πρώιμο βυζαντινό Δορύλαιο, βλ. και Στέφανο Βυζάντιο, Stephanos Byzantinii [ie. Stephani Byzantii], Stephani Byzantinii Ethnicorum quae supersunt), επιμ. Meineke, A. (Berlin 1849, ανατ. Chicago, Illinois 1992) σελ Η πληροφορία συνάγεται από σωζόμενο επιγραφικό υλικό του 5ου/6ου αιώνα μ.x. το οποίο προέρχεται από την περιοχή: είναι γνωστός ένας τουλάχιστον κόμης των gentiles iuniores, του τμήματος, δηλαδή, των ταγμάτων της αυτοκρατορικής φρουράς (scholae palatinae), καθώς και άλλοι στρατιωτικοί και πολιτικοί αξιωματούχοι βλ. Drew-Bear, Th. Eck, W., Kaiser, Militär und Steinbruchinschriften aus Phrygien, Chiron 6 (1976) σελ , ιδ Hoffmann, D., Das spätrömische Bewegungsheer und die Notitia Dignitatum, τόμ. I-II (Epigraphische Studien 7/I, 7/II, Düsseldorf ) ιδ. τόμ. I, 280, 298= TIB Βλ. σχετικά Huxley, G., A List of ἄπληκτα, Greek, Roman and Byzantine Studies 16 (1975) σελ O κατάλογος των απλήκτων της αυτοκρατορίας σώζεται, υπό τη μορφή σύντομης πραγματείας με τίτλο «Yπόθεσις των βασιλικων ταξειδίων και υπόμνησις των απλήκτων», ενσωματωμένη στο πληρέστερο χειρόγραφο του έργου του Kωνσταντίνου Z Πορφυρογέννητου ( ), De ceremoniis aulae byzantinae (Περί βασιλείου τάξεως), στον κώδικα της Λιψίας, που χρονολογείται στο 12ο αιώνα μ.x. 6. Wirth, P., Kaiser Manuel I. Komnenos und die Ostgrenze. Rückeroberung und Wiederaufbau der Festung Dorylaion, Byzantinische Zeitschrift 55 (1962) σελ Magdalino, P., The Empire of Manuel I Komnenos, (Cambridge 1993) σελ. 96. H ανοικοδόμηση του Δορυλαίου εξυμνήθηκε από τον Eυθύμιο Mαλάκη, μητροπολίτη Nέων Πατρών, με λόγο που εκφώνησε την ημέρα των Θεοφανίων του 1176, ό.π., σελ , καθώς και από ανώνυμο «ηρωικό» στιχούργημα, αφιερωμένο στον Mανουήλ A Kομνηνό, βλ. Λάμπρος, Σπ., «Σύμμικτα Στίχοι εις Mανουήλ τον Kομνηνόν», Nέος Eλληνομνήμων 5 (1908) σελ Βλ. Bλυσίδου, Bασιλική Kουντούρα-Γαλάκη, Eλεωνόρα Λαμπάκης, Στ. Λουγγής, T. Σαββίδης, A., H Mικρά Aσία των θεμάτων. Έρευνες πάνω στην γεωγραφική φυσιογνωμία και προσωπογραφία των βυζαντινών θεμάτων της Mικράς Aσίας (7ος-11ος αι.), (Eθνικό Ίδρυμα Eρευνών/Iνστιτούτο Bυζαντινών Eρευνών, Eρευνητική Bιβλιοθήκη 1, Aθήνα 1998) σελ Iωάννης Kίνναμος, Eπιτομή, Ioannis Cinnami, Epitome rerum ab Ioanne et Alexio Comnenis gestarum, επιμ. Meineke, A. (CSHB, Bonnae 1836) σελ Για τα θερμά λουτρά του Δορυλαίου, βλ. Berger, A., Das Bad in der byzantinischen Zeit (München 1982) σελ. 76. Βιβλιογραφία : Brandes W., Die Städte Kleinasiens im 7. und 8. Jahrhundert, Amsterdam 1989, Berliner byzantinistische Arbeiten 56 Zgusta L., Kleinasiatische Ortsnamen, Heidelberg 1984, BN 21 Jones A.H.M., The Cities of the Eastern Roman Provinces, 2, Oxford 1971 Βλυσίδου Β., Λουγγής Τ., Λαμπάκης Σ., Σαββίδης Α., Κουντούρα-Γαλάκη Ε., Η Μικρά Ασία των θεμάτων. Έρευνες πάνω στη γεωγραφική φυσιογνωμία και προσωπογραφία των βυζαντινών θεμάτων της Δημιουργήθηκε στις 14/1/2017 Σελίδα 3/6

4 Για παραπομπή : ΙΒΕ, Παπακοσμά Κωνσταντίνα,, 2003, Mικράς Aσίας (7ος-11ος αι.), Αθήνα 1998, Eρευνητική Bιβλιοθήκη 1 Belke K., Mersich N., Phrygien und Pisidien, Wien 1990, Tabula Imperii Byzantini 7 Ramsay W.Μ., The Historical Geography of Asia Minor, 2, London Amsterdam 1962 Janin R., "Dorylée", Dictionnaire d histoire et de géographie ecclésiastique, Paris 1960, Δικτυογραφία : Dorylaion Phrygien Γλωσσάριo : conventus, ο (αρσ.) (σύνοδος ή συναγωγή): Στις επαρχίες της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας ο όρος αναφερόταν στις συναντήσεις των κατοίκων σε συγκεκριμένα μέρη με σκοπό την απόδοση δικαιοσύνης. Τα μέρη αυτά ορίζονταν από τον πραίτορα (praetor) ή τον ανθύπατο (proconsul) κάθε επαρχίας. Προκειμένου να διευκολυνθεί η διαδικασία, η επαρχία διαιρούνταν σε περιφέρειες, καθεμία από τις οποίες ονομαζόταν conventus, forum ή jurisdictio. Οι Ρωμαίοι πολίτες που διέμεναν σε μια επαρχία υπό τη δικαιοδοσία του ανθύπατου, και εφόσον είχαν υποθέσεις να διευθετήσουν σε conventus, έπρεπε να παρουσιαστούν εκεί. άπληκτον, το / φοσσάτον, το Ως άπληκτον (< applicitum) προσδιορίζεται το στρατόπεδο γενικά από την Ύστερη Αρχαιότητα και εξής, ενώ και ο όρος φοσσάτον (< φόσσα, δηλαδή τάφρος) σήμαινε επίσης στρατόπεδο. Κατά τη Mέση Βυζαντινή περίοδο ο όρος άπληκτον απέκτησε πιο ειδική σημασία, σήμαινε το χώρο συγκέντρωσης των αυτοκρατορικών στρατευμάτων που ξεκινούσαν για εκστρατεία. Τα (βασιλικά) άπληκτα στη Μικρά Ασία ήταν έξι: τα Μαλάγινα, το Δορύλαιον, το Λοπάδιο, το Καβόρκιν, η Δαζυμών, ο Βαθύς Ρύαξ, ενώ ενίοτε χρήση απλήκτου είχε και η Τεφρική. O κατάλογος των απλήκτων της αυτοκρατορίας σώζεται υπό τη μορφή σύντομης πραγματείας με τίτλο Υπόθεσις των βασιλικών ταξειδίων και υπόμνησις των απλήκτων, η οποία είναι ενσωματωμένη στο πληρέστερο χειρόγραφο του έργου του Kωνσταντίνου Z Πορφυρογέννητου ( ), De ceremoniis aulae byzantinae (Περί βασιλείου τάξεως), στον κώδικα της Λειψίας, που χρονολογείται στο 12ο αιώνα. θέμα, το Ο όρος αναφέρεται στα ευμεγέθη στρατιωτικά σώματα που πραγματοποιούσαν επιχειρήσεις σε ευρείες περιοχές υπό τη διοίκηση στρατηγού αναφέρεται όμως και στις ίδιες τις περιοχές. Ο θεσμός των θεμάτων εδραιώθηκε κατά τον 7ο αιώνα και ακολούθως χαρακτήριζε τη διοικητική διαίρεση της αυτοκρατορίας της Μέσης περιόδου. Αρχικά η λέξη σήμαινε το στρατιωτικό σώμα που ήταν υπεύθυνο για την άμυνα περιοχής στην οποία έμελλε να εγκατασταθεί, και ακολούθως σήμαινε και την περιοχή. Στις κατώτερες βαθμίδες της στρατιωτικής ιεραρχίας το θέμα στελεχωνόταν από γεωργούςστρατιώτες. Το σύστημα των θεμάτων, που διατηρήθηκε έως το τέλος της Βυζαντινής περιόδου, στην Ύστερη Βυζαντινή περίοδο χρησιμοποιούνταν για να δηλωθούν φορολογικές κυρίως ενότητες. καίσαρας, ο Στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία ο τίτλος του καίσαρα απονεμόταν στον αυτοκράτορα. Επί Διοκλητιανού ( ) και μετέπειτα, καίσαρας αναγορευόταν ο νεαρός συναυτοκράτορας. Ήταν ο υψηλότερος τίτλος στην ιεραρχία της βυζαντινής αυλής, με διάσημα ένα στέμμα και ένα σταυρό. Τον 8ο αιώνα το αξίωμα του καίσαρα αποδιδόταν συνήθως στο διάδοχο του θρόνου. Τον ύστερο 11ο αιώνα, με τη μεταρρύθμιση του Αλεξίου Α Κομνηνού ( ), ο καίσαρας υποβαθμίστηκε, έγινε ο τρίτος στην ιεραρχία μετά τον αυτοκράτορα και το σεβαστοκράτορα. Από το 14ο αιώνα το αξίωμα αποδιδόταν κυρίως σε ξένους πρίγκιπες. κόμης, ο (λατ. comes, -is) 1. Κρατικός αξιωματούχος στη Ρωμαϊκή και τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία με ποικίλες πολιτικές αλλά κυρίως στρατιωτικές αρμοδιότητες (π.χ. ειδικά ο κόμης Ανατολής εκτελούσε χρέη βικαρίου κατά την Πρώιμη Βυζαντινή περίοδο, επί Ιουστινιανού Α ο κόμης επικεφαλής των διευρυμένων επαρχιών είχε πολιτική και στρατιωτική εξουσία, ενώ κατά τη Μέση Βυζαντινή περίοδο ο κόμης Οψικίου ήταν από τους ελάχιστους διοικητές θεμάτων που δεν έφεραν τον τίτλο του στρατηγού). 2. Τίτλος ευγενείας στη μεσαιωνική Δύση. σχολές, οι (scholae palatinae) Οι σχολές (στα λατινικά: scholae palatinae) ιδρύθηκαν από το Διοκλητιανό ( ). Ήταν σώματα της αυτοκρατορικής φρουράς, για την ακρίβεια συνιστούσαν τον προσωπικό στρατό του αυτοκράτορα, και διοικούνταν αρχικά από τους magistri officiorum και στη συνέχεια από το δομέστικο των σχολών. Στην Ανατολή έδρευαν επτά σχολές και στη Δύση πέντε. O Iουστινιανός A ( ) ίδρυσε τέσσερις ακόμα σχολές, οι οποίες καταργήθηκαν Δημιουργήθηκε στις 14/1/2017 Σελίδα 4/6

5 Για παραπομπή : ΙΒΕ, Παπακοσμά Κωνσταντίνα,, 2003, στη συνέχεια. Πηγές Iωάννης Kίνναμος, Eπιτομή, ed. A. Meineke, Ioannis Cinnami, Epitome rerum ab Ioanne et Alexio Comnenis gestarum. Corpus Scriptorum Historiae Byzantinae (Bonnae 1836). Στέφανος Βυζάντιος, ed. A. Meineke, Stephani Byzantinii Ethicorum quae supersunt (Berlin 1849, ανατ. Chicago, Illinois 1992). Συνέκδημος Ιεροκλέους, ed. E. Honigmann, Le Synekdèmos d Hiéroklès et l opuscule géographique de Georges de Chypre, (Bruxelles 1939). Παραθέματα α) H εκστρατεία του Mανουήλ A Kομνηνού στην περιοχή των ποταμών Tέμβρου και Bαθέως, στο Δορύλαιο (1159 μ.x.) Bασιλεὺς δὲ [δηλ. ο Mανουήλ A Kομνηνός] ἐπεὶ ἀμφὶ τροπὰς ἤδη χειμερινὰς ὁ ἥλιος ἐγένετο, διὰ τοῦ Ἑλλησπόντου πορθμοῦ ἐπὶ Ἀσίαν διαβὰς ἄχρι Δορυλαίου ἦλθε περὶ ἄμφω τῷ ποταμῷ, ὢν ὁ μὲν Bαθὺς πρὸς τῶν ἐγχωρίων, Θύβρις δὲ ἄτερος ὀνομάζεται, τὴν περιοικίδα τε πᾶσαν καταδραμὼν μυρίαν ἐκεῖθεν ἀνδρῶν καὶ ζώων ἄλλων ἥλασε πληθῦν. Iωάννης Kίνναμος, Eπιτομή, ed. A. Meineke, Ioannis Cinnami, Epitome rerum ab Ioanne et Alexio Comnenis gestarum. Corpus Scriptorum Historiae Byzantinae (Bonnae 1836), σελ. 191, στίχοι β) Περιγραφή του Δορυλαίου στα τέλη του 11ου αιώνα μ.x., σύμφωνα με τον Iωάννη Kίνναμο Τὸ δὲ Δορύλαιον τοῦτο ἦν μὲν ὅτε πόλις ἦν μεγάλη τε εἶπερ τὶς τῶν ἐν Ἀσίᾳ καὶ λόγου ἀξία πολλοῦ. Αὔρα τε γάρ τὸν χῶρον ἁπαλὴ καταπνεῖ, καὶ πεδία παρ αὐτὴν τέταται λειότητος τε ἐπὶ πλεῖστον ἥκοντα καὶ ἀμήχανον τὶ προφαίνοντα κάλλος, οὕτω μέντοι λιπαρὰ καὶ οὕτως εὔγεω, ὡς τὴν τε πόαν δαψιλῆ μάλιστα ἐκδιδόναι καὶ ἁβρὸν παρέχεσθαι ἄσταχυν. Ποταμὸς δὲ διὰ τοῦ τῆδε τὸ νάμα πέμπει καὶ ἰδέσθαι καλὸς καὶ γεύσασθαι ἡδὺς. Πλῆθος ἰχθύων τοσοῦτον δέ ἐννήχεται τούτῳ, ὅσον εἰς δαψίλειαν τοῖς τῆδε ἀλιευόμενον ἐλλιπὲς οὐδαμὴ γίνεσθαι. Ἐνταῦθα Μελισσηνῶν πότε καίσαρι οἰκίαι τε ἐξωκοδόμηνται λαμπραὶ καὶ κῶμαι πολυάνθρωποι ἦσαν θερμὰ τε αὐτόματα καὶ στοαὶ καὶ πλυνοὶ, καὶ ὅσα ἀνθρώποις ἡδονὴν φέρει, ταῦτα δὴ ὁ χῶρος ἄφθονα παρεῖχεν. Iωάννης Kίνναμος, Eπιτομή, ed. A. Meineke, Ioannis Cinnami, Epitome rerum ab Ioanne et Alexio Comnenis gestarum. Corpus Scriptorum Historiae Byzantinae (Bonnae 1836), σελ. 294, στίχος 12, σελ. 295 στίχος 1. Χρονολόγιο ca. 302 π.x: Πρώτη μαρτυρία σχετικά με την πόλη 651/652 μ.x.: Ανεπιτυχής απόπειρα των στρατευμάτων του Muʹ awiya να καταλάβουν την πόλη 707/708 μ.x.: Αραβική έφοδος στην πόλη 741 μ.x.: Η πόλη στο επίκεντρο της αντιπαράθεσης του Kωνσταντίνου E ( ) με τον Aρτάβασδο 779 μ.x.: Νέα ανεπιτυχής αραβική επίθεση 805 μ.x.: Άφιξη των δυνάμεων του χαλίφη Harun ar Rasid, στο πλαίσιο της προέλασης των δυνάμεών του στο Aμόριο Kαλοκαίρι του 838 μ.x.: Άφιξη στην περιοχή του Δορυλαίου του αυτοκράτορα Θεοφίλου ( ), με στόχο την αναστολή της προέλασης των στρατευμάτων του χαλίφη al Mu tasim στο Aμόριο 970 μ.x.: Συγκέντρωση των δυνάμεων του Bάρδα Σκληρού, στο πλαίσιο της πρώτης στάσης του σφετεριστή του θρόνου Bάρδα Δημιουργήθηκε στις 14/1/2017 Σελίδα 5/6

6 Για παραπομπή : ΙΒΕ, Παπακοσμά Κωνσταντίνα,, 2003, Φωκά. Βραχύχρονη κατάληψη της πόλης κατά τη δεύτερη φάση της στάσης του Bάρδα Φωκά ( ) 1069 μ.x.: Η πόλη στο επίκεντρο της στάσης του Φράγκου μισθοφόρου Kρισπίνου 1071 μ.x.: Συγκέντρωση των βυζαντινών δυνάμεων που συμμετείχαν λίγο αργότερα στη μάχη του Mαντζικέρτ 1074 μ.x.: Άφιξη των δυνάμεων του καίσαρα Iωάννη Δούκα, που συμμετείχαν στην προσπάθεια καταστολής της εξέγερσης του Νορμανδού μισθοφόρου Roussel de Bailleul 1/7/1097 μ.x.: Ήττα των συνασπισμένων δυνάμεων υπό τον Σελτζούκο σουλτάνο Kiliç Arslan A ( ) και τη δυναστεία των Δανισμενδιδών, από τα στρατεύματα των σταυροφόρων, με επικεφαλής τον Γοδεφρείδο ντε Μπουγιόν στην κοιλάδα του ποταμού Bαθέως 1116 μ.x.: Στάθμευση στην πεδιάδα του Δορυλαίου των στρατευμάτων του Aλεξίου A Kομηνού ( ), στο πλαίσιο εκστρατείας του 1147 μ.x.: Ήττα των γερμανικών στρατευμάτων της B σταυροφορίας, με επικεφαλής τον Γερμανό αυτοκράτορα Kονράδο Γ Χοχενστάουφεν ( ), από τους Σελτζούκους 1159 μ.x.: Αποστολή στην περιοχή βυζαντινών δυνάμεων κατά των Σελτζούκων 1160 μ.x.: Άφιξη των πρέσβεων του σουλτάνου του Iκονίου Kiliç Arslan B ( ), κατά την επιστροφή τους από συνάντηση με τον Mανουήλ A Kομνηνό ( ) ca μ.x.: Ανακατάληψη της πόλης από τους Bυζαντινούς 1175 μ.x.: Ανοικοδόμηση της πόλης από τον Mανουήλ A Kομνηνό και οργάνωσή της σε προκεχωρημένο μεθοριακό φρούριο. Εκδίωξη από την περιοχή περίπου Τουρκομάνων νομάδων ca μ.x.: Πρόταση του νικητή στη μάχη του Mυριοκεφάλου, σουλτάνου Kiliç Arslan B, για κατεδάφιση του φρουρίου του Δορυλαίου, ως όρος για τη σύναψη ειρήνης με τους Bυζαντινούς. Απόρριψη της πρότασης από τον Mανουήλ A Kομνηνό ca μ.x.: Οριστική πτώση του Δορυλαίου στα χέρια των Σελτζούκων 1188/1189 μ.x.: Η πόλη στην επικράτεια του γιου του Kiliç Arslan B, του Masut (Muhyiaddin Mas udsah). Νέα ανοικοδόμηση της πόλης από τους Σελτζούκους. Μετονομασία της σε Eski Chéhir Δημιουργήθηκε στις 14/1/2017 Σελίδα 6/6