ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: «Η ΦΩΤΙΑ ΣΤΟ ΔΑΣΟΣ»

Transcript

1 ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟ ΧΟΡΟ ΚΑΙ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: «Η ΦΩΤΙΑ ΣΤΟ ΔΑΣΟΣ» Δράσεις που υλοποιήθηκαν με την Ε 1 και Ε2 Τάξη του 2ουΔημοτικού Σχολείου Καλοχωρίου Φεβρουάριος Ιούνιος 2012

2 1

3 Συντελεστές προγράμματος Οι μαθητές/ριες της Ε1,Ε2 τάξεις του 2 ου Δημοτικού Σχολείου Καλοχωρίου, σε συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς των δύο τμημάτων, Κασσιανή Καραγιαννάκη και Κυριακή Ευθυμιάδου. Επίσης, η συνεργάτιδα του προγράμματος Ελίζα Μοσχοπούλου. Συντονίστρια του προγράμματος: Αγγελική Τσαπακίδου Υπεύθυνη των παρεμβάσεων στο δημιουργικό χορό και παιχνίδι: Λεμονιά Τσαρούχα 2

4 Συνοπτική παρουσίαση του προγράμματος Το πρόγραμμα διήρκησε ένα σχολικό έτος Κάθε Project διαρκούσε από έξι έως δέκα ώρες με συμμετοχή όλων των παιδιών της κάθε τάξης. Κάθε θέμα ολοκληρώνονταν σύμφωνα με το επίπεδο των παιδιών και την ηλικία. Βασικός στόχος των δραστηριοτήτων ήταν η διαθεματική προσέγγιση του θέματος μέσω της δημιουργικής κίνησης - χορός, δίνοντας βάρος στο γραμματισμό. Αρχικά το πρόγραμμα ξεκίνησε με απλές δημιουργικές δραστηριότητες προκειμένου να μάθουν τα παιδιά να δημιουργούν με το σώμα τους (γνώση του σώματος), να αξιοποιούν το χώρο τους (γνώση του χώρου), να ελέγχουν και συντονίζουν τις κινήσεις σύμφωνα με την δυναμική (χρόνος-δυναμική) και να δημιουργούν σχέσεις με την ομάδα τους (σχέσεις). Το περιεχόμενο των πρώτων μαθημάτων ήταν απλές δραστηριότητες που εξελίσσονταν σε παιχνίδια με ζεύγη και ομάδες πολλών παιδιών. Η κάθε δραστηριότητα ξεκινούσε από απλή ατομική με στοιχεία μουσικής, 3

5 χρήση υλικών, στοιχεία αυτοσχεδιασμού και εξελίσσονταν σε σύνθετη και ομαδική. Οι δημιουργικές δραστηριότητες παρείχαν σημαντικές ευκαιρίες στα παιδιά για μάθηση, για την ενίσχυση της γλώσσας σαν φυσική δεξιότητα, καθώς και την κατανόηση εννοιών και καταστάσεων. Όπως: σχήμα, μέγεθος, χώρος και γραμμές μπορούν να καλλιεργηθούν μέσω της κίνησης. Όταν τα παιδιά τοποθετούν τα σώματα τους στο χώρο μπορούν να ανακαλύψουν κινητικές και γλωσσικές έννοιες. Το παιχνίδι, ο χορός, είναι ένας χώρος όπου μπορούν να καλλιεργηθούν και να κατανοηθούν έννοιες σχετικές με χρώματα, μεγέθη, γράμματα, μέρη του σώματος, προθέσεις (πάνω, κάτω, εμπρός, πλάι, δίπλα, πίσω), κατευθύνσεις (ευθείες, κύκλος, ζικ -ζακ), επίπεδα (χαμηλό, μεσαίο, ψηλό), ταχύτητες (γρήγορα / αργά), κατανόηση χώρου (ατομικός, γενικός). Όλες αυτές οι έννοιες συνδυάστηκαν με κινήσεις όπως είναι το περπάτημα, το τρέξιμο με γόνατα ψηλά, πλάγιες κατευθύνσεις, γκάλοπ, χόπλα, βάδην, ασκήσεις συντονισμού. 4

6 Επιπλέον, τα παιδιά εξερευνώντας το σώμα τους, τον φίλο τους ανακάλυπταν τους ίδιους τους εαυτούς τους και τους συμμαθητές τους, επικοινωνούσαν, συνεργάζονταν δίχως πολιτισμικές διαφορές, επιβεβαιώνοντας την Πικα ότι η κίνηση είναι μέσο αυτόέκφρασης και κοινωνικής αλληλεπίδρασης. (Schilling και συν.,2006). (Griss, 1994). Η ευχαρίστηση που εισέπραταν οι μαθητές από το μάθημα του δημιουργικού χορού, μείωνε το άγχος, αύξανε την προσοχή των παιδιών και τις δυνατότητές τους για επικοινωνία και καλλιέργεια της γλώσσας (Daley, 1988). (Pica και Short, 1999). (Cone et al., 1998). Το τελικό αποτέλεσμα ήταν τα παιδιά να νιώθουν την κίνηση το ρυθμό να συνθέτουν και να δημιουργούν χορευτικές φόρμες αβίαστα. Καθώς να παιδιά μάθαιναν τη γλώσσα του σώματος, τους κώδικες επικοινωνίας με το δάσκαλο, προχωρήσαμε στο σχεδιασμό Project που στόχευε σε μια ολοκληρωμένη παρουσίαση όλου του θέματος, σε επίπεδο παράστασης 5

7 Γενικοί διδακτικοί στόχοι Να επιτρέπει τη μοναδική και προσωπική έκφραση του κάθε παιδιού Να παρέχει πρόσβαση σε μια ξεχωριστή φόρμα γνώσης και κατανόησης Παρέχει ευκαιρίες για δημιουργία και αξιολόγηση καλλιτεχνικών στοιχείων Δίνει ευκαιρίες για εξερεύνηση των σχέσεων μεταξύ συναισθημάτων, αξιών και έκφρασης Προωθεί την ευγενική και ευαίσθητη συνεργασία με άλλους. Γνωρίζουν διάφορες τεχνικές και τρόπους, ώστε να εκφράζονται με δημιουργικό τρόπο και να μεταβιβάζουν απόψεις, συναισθήματα και βιώματα Μαθαίνουν να παρατηρούν και να εκτιμούν μια δράση, να την αναγνωρίζουν και να μπορούν να συζητάνε για τα δομικά στοιχεία μιας κινήσης, για την έκφραση, την ποιότητα και τις δυναμικές της. Έτσι, θα μπορέσουν να αποκωδικοποιούν την κίνηση, το χορό και όλα τα απαραίτητα στοιχεία για 6

8 τη σωματική, νοητική, γνωστική και συναισθηματική τους ανάπτυξη Θέμα: η φωτιά στο δάσος. Χώρος: αύλειος χώρος και γυμναστήριο Υλικά: πολύχρωμα πανιά, γκοφρέ χαρτί Μέσα: μουσική του συνθέτη Yann Tiersen από το soundtrack της ταινίας Amelie Σκοπός: Σχεδιασμός και οργάνωση Project οικολογικού περιεχομένου Στόχος: Ενσωμάτωση των παιδιών ρομά στην τάξη. Συνεργασία και ομαδικότητα μέσω του δημιουργικού χορού. Τα παιδιά θα μάθουν να συνθέτουν από απλές κινήσεις μέχρι παιχνίδια και ολοκληρωμένα κινητικά μοτίβα. Ανάπτυξη της δημιουργικής σκέψης, Ανάπτυξη δεξιοτήτων παρουσίασης και παράστασης Εισαγωγή του χορού στα παιδιά ως θεατρική τέχνη. Ανάπτυξη της αυτοπεποίθησης 7

9 Να αναγνωρίζουν και να συζητούν τα δομικά στοιχεία μιας κίνησης, την ποιότητα και τις δυναμικές της. Επι μέρους στόχοι: Γραμματισμός Σχεδιασμός Οι μαθητές χωρίστηκαν σε έξι ομάδες. Ανακοινώθηκε στους μαθητές το θέμα, και τους ζητήθηκε να σκεφτούν και να περιγράψουν πως φαντάζονται το δάσος. Οι μαθητές χρησιμοποίησαν τους εξής χαρακτηρισμούς: Μεγάλο Γεμάτο ζώα Ζωηρό Γεμάτο μεγάλα και μικρά δέντρα Πράσινο Γεμάτο οξυγόνο Γεμάτο καθαρό αέρα Γεμάτο από ήχους της φύσης και Χαρούμενο 8

10 Με τον ίδιο τρόπο ζητήθηκε από τους μαθητές να σκεφτούν και να περιγράψουν πως είναι ένα δάσος κατεστραμμένο από φωτιά. Οι χαρακτηρισμοί ήταν: Γεμάτο μαύρο καπνό Σκοτεινό φοβισμένο Χωρίς οξυγόνο Λυπημένο Με πολλά νεκρά ζώα Κατεστραμμένο Πεθαμένο Τρομακτικό, γεμάτο φλόγες Σκοπός της δραστηριότητας ήταν: να συνεργαστούν τα παιδιά σε ομάδες, έτσι ώστε να νιώσουν μέρος ενός συνόλου και μιας ομάδας. Να ανταλλάξουν απόψεις περιγράφοντας στοιχεία του θέματος. Με τον τρόπο αυτό αναπτύσσεται το λεξιλόγιό τους, η φαντασία και η δημιουργική σκέψη. Στη συνέχεια κάθε ομάδα των μαθητών με την βοήθεια των εκπαιδευτικών τους σχεδίασε μία ιστορία που να περιέχει όλες τις λέξεις και τους χαρακτηρισμούς που χρησιμοποίησαν τα παιδιά. Τονίστηκε στα παιδιά πως 9

11 δεν υπάρχει λάθος ή σωστό, υπάρχει διαφορετικός τρόπος σκέψης. Οι ιστορίες που δημιούργησαν τα παιδιά είχαν αρκετές ομοιότητες αλλά και αρκετές διαφορές μεταξύ τους. Οι περισσότερες ιστορίες περιείχαν έναν εμπρηστή που μάλιστα τον χαρακτήριζαν, «ο κακός». Οι διαφορές εντοπίζονται περισσότερο στο φινάλε της κάθε ιστορίας. Κάποιες ομάδες μαθητών, έδιναν στην ιστορία το καλό τέλος και κάποιες άλλες χρησιμοποιούσαν όλες τις λέξεις και τους χαρακτηρισμούς για να δείξουν την καταστροφή από τη φωτιά. Χρησιμοποιήθηκαν στοιχεία από όλες τις ιστορίες για τη δημιουργία μιας ιστορίας που θα αποτελέσει το θέμα της παράστασης. Μέσα από αυτή τη διαδικασία αναπτύσσεται η εμπιστοσύνη, η συνεργασία, η επικοινωνία και η εξοικείωση με τα μέλη της ομάδας. Επίσης, πολύ σημαντικό είναι ότι αναπτύσσεται η αυτοπεποίθηση των παιδιών, γιατί αναγνωρίζεται η προσπάθεια τους. Και επιπλέον δίνεται ευκαιρία 10

12 επίτευξης των προσπαθειών σε μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες. Το θέμα της ιστορίας που τελικά δημιουργήθηκε και επιλέχθηκε από τα παιδιά είναι: «Έξω από την πόλη, υπήρχε ένα όμορφο και μεγάλο καταπράσινο δάσος, γεμάτο δέντρα μικρά και μεγάλα. Στους κορμούς τους έπαιζαν ανέμελα τα ζωάκια του δάσους και στα κλαδιά τους πετούσαν και τιτίβιζαν πολύχρωμα πουλιά. Το όμορφο αυτό μέρος που ήταν πλούσιο σε οξυγόνο και καθαρό αέρα γέμιζε συχνά, από τις φωνές των παιδιών που πήγαιναν για να παίξουν και να απολαύσουν τους ήχους της φύσης. Ξαφνικά στο δάσος εμφανίστηκαν δύο κακοί άνθρωποι που έβαλαν φωτιά στα δέντρα και έφυγαν πολύ γρήγορα. Αμέσως μετά το δάσος τυλίχτηκε στις φλόγες και άρχισε να καίγεται. Ο ουρανός γέμισε μαύρο καπνό και τα ζωάκια έτρεχαν τρομαγμένα για να σωθούν. Μετά από λίγη ώρα έφτασαν οι πυροσβέστες και προσπάθησαν να σώσουν το δάσος, αλλά δεν τα 11

13 κατάφεραν, το δάσος είχε καεί. Τα δέντρα που λίγη ώρα πριν ήταν φουντωτά και γεμάτα φύλλα, τώρα είναι νεκρά και η εικόνα τους είναι τρομακτική. Τα παιδάκια επέστρεψαν στο δάσος φοβισμένα, αντίκρισαν την εικόνα και λυπημένα, έκλαψαν στο μέρος που λίγο πριν έπαιζαν χαρούμενα». Ακολούθησε συζήτηση με τα παιδιά και τις εκπαιδευτικούς για τον τρόπο παρουσίασης της ιστορίας. Στόχος ήταν: Η εισαγωγή του χορού στα παιδιά ως θεατρική τέχνη. Η ανάπτυξη χορευτικών δεξιοτήτων σε επίπεδο επίδειξης. Περιεχόμενο διαδικασία 1. Διαχωρισμός της ιστορίας σε σκηνές ενότητες 2. Κατανομή ρόλων στους μαθητές 3. Συζήτηση με τα παιδιά για τα συναισθήματα που αναδύονται σε κάθε σκηνή. 12

14 4. Γλώσσα του σώματος, συζήτηση με τα παιδιά για τις ποιότητες της κίνησης 1. Διαχωρισμός της ιστορίας σε σκηνές ενότητες Για την επίτευξη της παρουσίασης της ιστορίας, οι μαθητές διέκριναν εφτά διαφορετικές σκηνές όπου κάθε σκηνή θα είχε διαφορετική μουσική επένδυση, ανάλογα με το περιεχόμενο. Σκηνή 1: Τα ζωάκια στο δάσος Σκηνή 2: Το παιχνίδι των παιδιών Σκηνή 3: Η εμφάνιση των εμπρηστών Σκηνή 4: Ο χορός της φωτιάς Σκηνή 5: Η προσπάθεια των πυροσβεστών Σκηνή 6: Η στεναχώρια και η θλίψη των παιδιών Σκηνή 7: Αποχαιρετισμός 2. Κατανομή ρόλων στους μαθητές Η κατανομή των ρόλων έγινε από τις εκπαιδευτικούς. Τονίστηκε στα παιδιά, ότι δεν έχει σημασία ο ρόλος αν είναι μικρός ή μεγάλος, ή αν είναι πρωταγωνιστικός ή 13

15 δευτερεύων. Αλλά ότι ένα καλό αποτέλεσμα θα επιτευχθεί μόνο μέσα από τη συνεργασία όλων και την υποστήριξη του ρόλου. Οι ρόλοι αποτυπώνονται στον παρακάτω πίνακα: Ρόλοι Δέντρα Ζωάκια Παιδάκια Εμπρηστές Φλόγες Πυροσβέστες 12 παιδιά 8 παιδιά 3 παιδιά 2 παιδιά 10 παιδιά 3 παιδιά 3. Συζήτηση με τα παιδιά για τα συναισθήματα που αναδύονται σε κάθε σκηνή. Ανάλυση της κάθε σκηνής και συζήτηση για τα συναισθήματα που προκαλεί κάθε σκηνή. Σκοπός είναι η ανάπτυξη μη λεκτικής επικοινωνίας, ανάπτυξη συντονισμού και κίνηση με έμφαση στις αισθήσεις. 14

16 4. Γλώσσα του σώματος, συζήτηση με τα παιδιά για τις ποιότητες της κίνησης Έγινε κατανοητό στα παιδιά ότι η ποιότητα της κίνησης είναι πολύ σημαντική στην παρουσίαση δημιουργικού χορού. Η κίνηση πρέπει να δηλώνει πρόθεση ή ενέργεια. Ζητήθηκε από τα παιδιά να κάνουν αναπαράσταση και κινησιοποίηση των λέξεων και των χαρακτηρισμών που χρησιμοποίησαν στην περιγραφή του δάσους. Σκοπός της άσκησης είναι να παρατηρήσουν τα παιδιά τον τρόπο με τον οποίο κινούνται τα άλλα παιδιά εντοπίζοντας τις ευκολίες, δυσκολίες και ιδιαιτερότητες που έχουν τα σώματα. Μπορεί όλοι να εκτελούν την ίδια κίνηση αλλά το αποτέλεσμα μπορεί να είναι διαφορετικό ή ακόμα και όταν είναι πανομοιότυπο ο κάθε μαθητής έχει άλλη στάση σώματος. Δεν υπάρχει λάθος ή σωστό παρά μόνο διαφορετικό. Με αυτόν τον τρόπο τα παιδιά δούλεψαν όλες τις σκηνές της παράστασης. Εντόπιζαν λέξεις κλειδιά σε κάθε σκηνή και έκαναν κινησιοποίηση και αναπαράσταση. 15

17 Tα παιδιά αναπαριστούν τα δέντρα Ο χορός της φλόγας 16

18 Τα παιδιά αναπαριστούν τα καμένα δέντρα Τα παιδάκια λυπημένα κλαίνε 17

19 Οι λέξεις κλειδιά που χρησιμοποίησαν οι μαθητές είναι οι παρακάτω: Για τα δέντρα: μεγάλα, ζωντανά, χαρούμενα, καταστροφή, λύπη, πεθαίνω. Για τα ζωάκια: χαρούμενα, ζωηρά, γρήγορα, αργά. Για τα παιδάκια: παιχνίδι, ζωντάνια, γέλιο, χαρά, φόβος, τρόμος(όταν είδαν τους εμπρηστές). Για τους εμπρηστές: αργά, ύπουλα, κακός, πονηρός. Για τους πυροσβέστες: γρήγορα, ένταση, φόβος, αγωνία, απογοήτευση. Για της φλόγες: γρήγορα, ένταση, μικρή, μεγάλη, δυνατά. Για τα παιδάκια: λύπη, στεναχώρια, απογοήτευση. Η μουσική επένδυση της παράστασης είναι του συνθέτη Yann Tiersen από το soundtrack της ταινίας Amelie και επιλέχθηκε σε συνεργασία με τους μαθητές και τις εκπαιδευτικούς. 18

20 Φωτογραφίες από την παράσταση των παιδιών Τα ζωάκια στο δάσος Το παιχνίδι των παιδιών 19

21 Οι εμπρηστές βάζουν φωτιά Τα δέντρα πεθαίνουν 20

22 Τα παιδιά θλιμμένα κλαίνε 21