Κλινική εξέταση του αναπνευστικού συστήματος. Βασιλική Γεωργακοπούλου, Ειδικευόμενη Πνευμονολόγος-Φυματιολόγος

Transcript

1 Κλινική εξέταση του αναπνευστικού συστήματος Βασιλική Γεωργακοπούλου, Ειδικευόμενη Πνευμονολόγος-Φυματιολόγος

2 Τοπογραφία θώρακα

3

4

5

6

7 ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΔΕΡΜΑΤΟΣ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΜΑΣΤΩΝ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΣΧΗΜΑΤΟΣ ΘΩΡΑΚΑ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΑΝΑΠΝΟΗΣ ΚΥΑΝΩΣΗ ΠΛΗΚΤΡΟΔΑΚΤΥΛΙΑ

8 ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΣΧΗΜΑΤΟΣ ΘΩΡΑΚΑ Χωανοειδής θώρακας ή των υποδηματοποιών Τροπιδοειδής ή πτηνοειδής θώρακας Πιθοειδής ή βαρελοειδής θώρακας Στενός ή μακρύς θώρακας Κυφωτικός σκολιωτικός κυφωσκολιωτικός θώρακας Προπέτεια του ημιθωρακίου Σύμπτωση του ημιθωρακίου

9

10

11

12

13

14

15

16 ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΑΝΑΠΝΟΗΣ Συχνότητα αναπνοής ταχύπνοια βραδύπνοια Τύποι αναπνοής θωρακικός διαφραγματικός-κοιλιακός Παθολογική υπερίσχυση θωρακικής αναπνοής Επώδυνες εστίες στην περιοχή διαφράγματος Μηχανικό κώλυμα στη διαφραγματική αναπνοή Παράλυση ή σπασμός του διαφράγματος Παθολογική υπερίσχυση διαφραγματικής αναπνοής Έντονο θωρακικό άλγος Παράλυση των θωρακικών μυών Ακινησία του θωρακικού τοιχώματος Σύσφιξη θώρακα (σκληρόδερμα)

17 Έκπτυξη του θώρακα Καθολικός περιορισμός έκπτυξης Eμφύσημαμφύσημα Πλευριτική συλλογή άμφω Διάχυτη πνευμονική ίνωση Υπερίσχυση διαφραγματικής αναπνοής Ασύμμετρη έκπτυξη ημιθωρακίων Ατελεκτασία Πύκνωση Ρίκνωση πνεύμονα Πλευριτική συλλογή Πνευμοθώρακας Παχυπλευρίτιδα Πνευμονεκτομή Ετερόπλευρες παθήσεις διαφραγματικής αναπνοής

18 Παθολογικοί τύποι αναπνοής Άπνοια -Υπόπνοια Αναπνοή Kussmaul Αναπνοή Cheyne-Stokes Αναπνοή Biot-Αταξική Τρεπόπνοια-Πλατύπνοια Σπασμωδική αναπνοή(gasping)) Ορθόπνοια

19 Πληκτροδακτυλία Αυξημένη κύρτωση των ονύχων-πλάκα ωρολογίου Διόγκωση ολόκληρης της ονυχοφόρου αύλακας δίκην πλήκτρου τυμπάνου Πάχος στο μέσον της τελικής φάλαγγας/πάχος της άπω φαλαγγικής >1 Εξαφάνιση της ονυχοφόρου αύλακας-θετικό σημείο Schamroth Αίσθημα αντιτυπίας

20 Κυάνωση Κεντρική κυάνωση Περιφερική κυάνωση Σε αναιμία? Σε πολυερυθραιμία?

21 ΨΗΛΑΦΗΣΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΔΕΡΜΑΤΟΣ ΕΠΩΔΥΝΑ ΣΗΜΕΙΑ ΔΙΟΓΚΩΣΕΙΣ ΛΕΜΦΑΔΕΝΩΝ ΔΙΟΓΚΩΣΕΙΣ ΜΑΣΤΩΝ ΕΚΠΤΥΞΗ ΠΝΕΥΜΟΝΩΝ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΘΩΡΑΚΙΚΟΥ ΤΟΙΧΩΜΑΤΟΣ ΥΠΑΡΞΗ ΥΠΕΖΩΚΟΤΙΚΗΣ ΤΡΙΒΗΣ-ΚΡΙΓΜΟΥ ΥΠΑΡΞΗ-ΕΝΤΑΣΗ ΦΩΝΗΤΙΚΩΝ ΔΟΝΗΣΕΩΝ

22 ΕΚΠΤΥΞΗ ΠΝΕΥΜΟΝΩΝ Κατακεκλιμένος σε 30-45, παλάμες σε προσθιοπλάγιες επιφάνειες στη βάση, αντίχειρες στην ξιφοειδή απόφυση. Καθιστή θέση, παλάμες σε οπισθοπλάγιες επιφάνειες στη βάση, αντίχειρες στα πλάγια της Σ.Σ

23

24 ΦΩΝΗΤΙΚΕΣ ΔΟΝΗΣΕΙΣ Παραγωγή φωνητικών δονήσεων Κανονική λειτουργικότητα φωνητικών χορδών Παραγωγή φωνητικού ήχου με ανάλογο θεμελιώδη τόνο Διατήρηση ελεύθερου αυλού των βρόγχων Φυσιολογική κατάσταση πνευμονικού παρεγχύματος Πλήρης επαφή πνεύμονα με το θωρακικό τοίχωμα Φυσιολογική κατάσταση θωρακικού τοιχώματος Ελάττωση ή εξαφάνιση φωνητικών δονήσεων Εξασθένηση φωνής Απόφραξη βρόγχου Πάχυνση υπεζωκότα (παχυπλευρίτιδα) Ύπαρξη υγρού ή αέρα στην υπεζωκοτική κοιλότητα Ατελεκτασία Πνευμονικό εμφύσημα Αύξηση έντασης φωνητικών δονήσεων Πνευμονική πύκνωση Πνευμονικές κοιλότητες

25

26 ΕΠΙΚΡΟΥΣΗ Εκτέλεση επίκρουσης Θέση ασθενούς Άμεση-έμμεση επίκρουση

27

28

29 ΕΠΙΚΡΟΥΣΤΙΚΟΙ ΗΧΟΙ Σαφής πνευμονικός Τυμπανικός Αμβλύς

30

31 ΕΠΙΚΡΟΥΣΤΙΚΟΙ ΗΧΟΙ Σαφής πνευμονικός (Φυσιολογικός) Τυμπανικός (Υπερέχει η περιεκτικότητα σε αέρα της περιεκτικότητας σε μάζα ή υγρό ) Πνευμονικό εμφύσημα Πνευμοθώρακας Πνευμονική κοιλότητα Αμβλύς (Υπερέχει η περιεκτικότητα σε μάζα ή υγρό της περιεκτικότητας σε αέρα) Πνευμονία Πλευριτική συλλογή Ατελεκτασία Πνευμονεκτομή Πνευμονικό έμφρακτο Παχυπλευρίτιδα

32 Ηπατική αμβλύτητα (Πρόσθια επιφάνεια, από τα κάτω όρια δεξιού πνεύμονος 5η-6η πλευρά προς τα κάτω μέχρι το πλευρικό τόξο) Χώρος Traube (Αρ. ημιθωράκιο, μετά από το 6ο μεσοπλεύριο διάστημα) Καρδιακή αμβλύτητα (Αρ. ημιθωρακιο, περιοχή που περιλαμβάνεται μεταξύ μεσοστερνικής και μεσοκλειδικής γραμμής, μεταξύ 4ου και 6ου πλευρικού χόνδρου) Έλεγχος κινητικότητας ημιθωρακίων (Διαφραγματική κινητικότητα)

33 ΑΚΡΟΑΣΗ ΚΑΝΟΝΕΣ ΑΚΡΟΑΣΗΣ Ησυχία Θερμοκρασία περιβάλλοντος Ηρεμία ασθενούς Αποβολή ενδυμάτων Καθιστή θέση Αναπνοή από το στόμα Τρίχωση θωρακικού τοιχώματος Συμμετρική ακρόαση ημιθωρακίων Σωστή τοποθέτηση στηθοσκοπίου Εμπειρία του εξετάζοντος ιατρού

34 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟΙ ΗΧΟΙ Αναπνευστικό ψιθύρισμα Φωνητική αντήχηση Επιπρόσθετοι ήχοι

35 ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΨΙΘΥΡΙΣΜΑ Κυψελιδικό στοιχείο (κυψελιδική αναπνοή) Βρογχικό στοιχείο (βρογχική αναπνοή)

36 Κυψελιδικός ήχος αναπνοής Μαλακός ήχος, χαμηλής έντασης Σχέση εισπνοής-εκπνοής 3:1 Φυσιολογικά ακούγεται σε όλο το πνευμονικό παρέγχυμα εκτός από την περιοχή άνωθεν της λαβής του στέρνου και της μεσοωμοπλάτιας χώρας Ακουστική παύλα μεταξύ εισπνοής και αρχής εκπνοής 1sec

37 Βρογχικός ήχος αναπνοής Έντονος ήχος, υψηλής συχνότητας σαν φύσημα Σχέση εισπνοής-εκπνοής 1:3 Αναπνευστική παύλα Ακουστός στην μεσοωμοπλάτιο χώρα και πάνω από τη λαβή του στέρνου.

38 ΕΛΑΤΤΩΣΗ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΨΙΘΥΡΙΣΜΑΤΟΣ Παχυσαρκία Μυώδη άτομα Κατακεκλιμένοι ασθενείς Εξασθενημένα άτομα Προθανάτιος περίοδος Περιορισμός αναπνευστικών κινήσεων Εμφύσημα Ατελεκτασία ρίκνωση πνευμόνων Πνευμονική συμφόρηση διήθηση Οίδημα θωρακικού τοιχώματος Πλευρίτιδα - πνευμοθώρακας

39 Παράταση εκπνοής: Ακουστό κυψελιδικό ψιθύρισμα μέχρι το τέλος της εκπνοής - Καταστάσεις με σοβαρή στένωση βρόγχων Βρογχοκυψελιδικός ήχος : Μεταβολή του κυψελιδικού ήχου στη πνευμονία και στην ατελεκτασία με ανοιχτό βρόγχο μικτός ήχος Σημείο ασκαύλου : Στένωση αεροφόρων οδών. Τέλος εισπνοής ή εκπνοής με ανοιχτή γλωττίδα όπου το α.ψ της αντίστοιχης αναπνευστικής φάσης εξακολουθεί να ακούγεται για μικρό χρονικό διάστημα.

40 ΑΥΞΗΣΗ ΕΝΤΑΣΗΣ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΨΙΘΥΡΙΣΜΑΤΟΣ Παιδιά Υπέρπνοια (οξέωση) Αντισταθμιστικός υπεραερισμός ΤΡΑΧΥΤΗΤΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΨΙΘΥΡΙΣΜΑΤΟΣ Αύξηση έντασης του κυψελιδικού ήχου Βρογχίτιδα Βρογχοπνευμονία Καπνιστές Λεπτά άτομα

41 ΒΡΟΓΧΙΚΗ ΑΝΑΠΝΟΗ Ή ΣΩΛΗΝΩΔΕΣ ΦΥΣΗΜΑ Σωληνώδες φύσημα Κατάργηση κυψελιδικής αναπνοής Οξύ και τραχύ Μεταλλική χροιά Λοβώδης πνευμονία Όγκοι πνεύμονα Πλευριτικό φύσημα Ασθενέστερο και μαλακότερο φύσημα Μέτρια ποσότητα πλευριτικής συλλογής Αμφορικό φύσημα Βρογχικός ήχος σε πνευμοθώρακα υπό τάση ή σε κοιλότητα πνεύμονα (σπηλαιώδης αναπνοή) που επικοινωνεί με βρόγχο

42 ΦΩΝΗΤΙΚΗ ΑΝΤΗΧΗΣΗ Τρόπος παραγωγής εξέτασης Ελάττωση ή εξάλειψη φωνητικής αντήχησης Πνευμοθώρακας Πλευριτική συλλογή Ατελεκτασία Αύξηση έντασης φωνητικής αντήχησης Πνευμονική πύκνωση διήθηση Βρογχοφωνία (πύκνωση) Στηθολαλιά (πύκνωση) Άφωνη στηθολαλιά (επίταση του ήχου) Αιγοφωνία (πλευριτικό υγρό πύκνωση, έρρινη απήχηση)

43 ΕΠΙΠΡΟΣΘΕΤΟΙ ΗΧΟΙ Μουσικοί και μη μουσικοί ρόγχοι Ήχος τριβής ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΡΟΓΧΩΝ Βρογχική στένωση (μουσικοί ξηροί) Ανακίνηση υγρού (βρόγχους κυψελίδες) Αποκόλληση τοιχωμάτων (βρογχιολίων κυψελίδων) Εξεταζόμενα στοιχεία Ακουστικός χαρακτήρας (υγρός ξηρός μεταλλικός αραιοί ή συχνοί ισομεγέθεις ή μη παραγωγή εγγύς του ωτός ή στο βάθος) Σύνδεση με αναπνευστική φάση Επίδραση βαθιάς αναπνοής ή βήχα Επίδραση πίεσης στηθοσκοπίου Εντόπιση (διάχυτη εντοπισμένη)

44 ΡΟΓΧΟΙ Συνεχείς ή μουσικοί (ξηροί) μουσικο(υγροί) Διακεκομένοι (κρότοι) ή μη Ρεγχάζοντες (Rhonchi) Τρίζοντες (Crackles) Συρίττοντες (Wheezing)) Εισπνευστικός συριγμός (Stridor)

45 Κριγμοί Δεν έχουν μουσική χροιά Παράγονται στους μεγάλους και στους μικρούς βρόγχους Προκαλούνται από την απότομη διάνοιξη από τον εισπνεόμενο αέρα, των μικρών βρόγχων, που τα τοιχώματά τους έχουν αποφραχθεί από οίδημα, ενώ στους μεγάλους βρόγχους οφείλονται στη ρήξη πολύ ξηρών, παχύρρευστων φυσαλίδων

46 Ήχος τριβής (Pleural friction rub) Είναι ήχος συνεχής Με την πίεση του ακουστικού ακούγεται κοντά στο αυτί Υπάρχει παύλα Είναι πιο έντονος στα σημεία μεγαλύτερης κινητικότητας

47