Π Ολοκληρωµένα παραδείγµατα εκπαιδευτικών σεναρίων ανά γνωστικό αντικείµενο µε εφαρµογή των αρχών σχεδίασης. Κείµενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας

Transcript

1 Π Ολοκληρωµένα παραδείγµατα εκπαιδευτικών σεναρίων ανά γνωστικό αντικείµενο µε εφαρµογή των αρχών σχεδίασης Κείµενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Γ Λυκείου Τίτλος: «Έφηβοι και νέοι χαρακτήρες στο θέατρο: από την εφηβεία στην ΕΛΕΝΗ ΠΕΤΡΙΔΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ Θεσσαλονίκη 2011

2 ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΓΟΥ ΠΡΑΞΗ: «Δηµιουργία πρωτότυπης µεθοδολογίας εκπαιδευτικών σεναρίων βασισµένων σε ΤΠΕ και δηµιουργία εκπαιδευτικών σεναρίων για τα µαθήµατα της Ελληνικής Γλώσσας στην Α/βάθµια και Β/βάθµια εκπαίδευση» MIS (κωδ ), - ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΠΡΑΞΗ, στους άξονες προτεραιότητας του Επιχειρησιακού Προγράµµατος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση», η οποία συγχρηµατοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταµείο) και εθνικούς πόρους. ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: Ι.Ν. ΚΑΖΑΖΗΣ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗΣ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Π Ολοκληρωµένα παραδείγµατα εκπαιδευτικών σεναρίων ανά γνωστικό αντικείµενο µε εφαρµογή των αρχών σχεδίασης ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟΥ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΗΣ Υπεύθυνος υπο-οµάδας εργασίας λογοτεχνίας: Βασίλης Βασιλειάδης ΦΟΡΕΑΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ: Καραµαούνα 1 Πλατεία Σκρα Τ.Κ Καλαµαριά, Θεσσαλονίκη Τηλ.: , Φαξ: , centre@komvos.edu.gr 2 από 23

3 Περιεχόµενα Ταυτότητα Σεναρίου 4 Εισαγωγή 4 Σκοποθεσία 5 Δεξιότητες 6 Αξιοποίηση των ΤΠΕ 7 Κείµενα 7 Μεθόδευση της διδασκαλίας 12 Αναλυτική περιγραφή των φάσεων υλοποίησης του σεναρίου 13 Α φάση: Πριν από την ανάγνωση 13 Β Φάση: Ανάγνωση 15 Γ Φάση: Μετά την ανάγνωση 20 Αξιολόγηση 22 Φύλλα Εργασίας 22 Άλλες εκδοχές - Κριτική 23 Βιβλιογραφία για τον εκπαιδευτικό 23 3 από 23

4 Ταυτότητα Σεναρίου Tίτλος: Έφηβοι και νέοι χαρακτήρες στο θέατρο: από την εφηβεία στην ενηλικίωση. Τάξη: A Λυκείου Δηµιουργός: Πετρίδου Ελένη Γνωστικό αντικείµενο: Νεοελληνική Λογοτεχνία Συµβατότητα µε το νέο ΠΣ: Προβλέπεται διδακτική ενότητα µε θέµα το θέατρο στην Α Λυκείου Είδος διδακτικής πρακτικής: project, οµαδοσυνεργατική διδασκαλία Προτεινόµενη διάρκεια: 24 ώρες Δοκιµάστηκε στο σχολείο ή όχι: Πρόκειται για παραδειγµατικό σενάριο που προορίζεται για πιλοτική εφαρµογή και αξιολόγηση στη διδακτική πράξη στο πλαίσιο του Ψηφιακού Σχολείου. Μπορεί να εφαρµοστεί στην τυπική ή/και στην ηµιτυπική / άτυπη εκπαίδευση: Το συγκεκριµένο σενάριο σχεδιάστηκε µε γνώµονα την τυπική εκπαίδευση. Επιµέρους σηµεία του θα µπορούσαν να αξιοποιηθούν στην κατεύθυνση της ηµιτυπικής ή και της άτυπης εκπαίδευσης. Εισαγωγή Στόχος του παρόντος σεναρίου είναι να φέρει σε επαφή τους µαθητές µε τον θεατρικό λόγο και τη θεατρική πράξη. Πιο συγκεκριµένα, επιδιώκεται οι µαθητές να γνωρίσουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των θεατρικών κειµένων, να εντρυφήσουν στη θεατρική καλλιτεχνική έκφραση και να εξοικειωθούν µε τις πολλαπλές παραµέτρους του θεατρικού είδους. Ταυτόχρονα, επιδιώκεται να εκφραστούν και οι ίδιοι µέσα από δραστηριότητες δραµατοποίησης και θεατρικές πρακτικές. Το σενάριο επιχειρεί να βοηθήσει στη µύηση του µαθητή στο θεατρικό είδος έχοντας ως θέµα του νεανικούς χαρακτήρες που παρουσιάζονται σε θεατρικά κείµενα και έρχονται σε σύγκρουση µε το περιβάλλον τους. Η σύγκρουση των εφήβων και 4 από 23

5 νέων χαρακτήρων µε το περιβάλλον τους προσλαµβάνει στα θεατρικά κείµενα διάφορες µορφές. Έτσι, ο έφηβος ή νέος ήρωας µπορεί να παρουσιάζεται σε διαµάχη µε το οικογενειακό περιβάλλον, την κοινωνική τάξη πραγµάτων ή το πολιτικό κατεστηµένο και η διαµάχη αυτή µπορεί να εδράζεται σε διαφορετικά κίνητρα και αίτια: στην προσπάθειά του να ορίσει τη µοίρα του, να ανατρέψει τα εµπόδια που θέτει η καθεστηκυία τάξη πραγµάτων, να διεκδικήσει το δικαίωµα στη διαφορετικότητα, στη φιλία, στον έρωτα, στην προσωπική επιλογή. Η προσέγγιση αυτή του θεάτρου, µέσα από κείµενα και παραστάσεις που σχετίζονται µε το πέρασµα από την εφηβεία στην ενηλικίωση, επιλέχθηκε, για να υποστηρίξει µια πιο ενεργή και βιωµατική εµπλοκή των µαθητών µε τον θεατρικό λόγο και τη θεατρική πράξη. Οι έφηβοι αναµένεται να αναγνωρίσουν στα θεατρικά κείµενα και τις παραστάσεις τους προβλήµατα και καταστάσεις που και οι ίδιοι αντιµετωπίζουν στην καθηµερινότητά τους. Έτσι η ενασχόληση µε το θεατρικό είδος γίνεται ελκυστικότερη και πιο ενδιαφέρουσα για τους µαθητές. Το σενάριο ταυτόχρονα µε τον τρόπο αυτό αποκτά διαθεµατική διάσταση, καθώς θεµατοποιεί την εφηβεία και προσεγγίζει µέσα από τα θεατρικά κείµενα τα ζητήµατα της ψυχολογίας και της κοινωνικοποίησης των εφήβων. Στο σενάριο συµπεριλαµβάνονται πέρα από σύγχρονα θεατρικά έργα και αρχαία δράµατα και ενθαρρύνεται η συγκριτική προσέγγιση αρχαίου και σύγχρονου θεάτρου, η οποία θα προσφέρει την ευκαιρία να επισηµανθούν τόσο στοιχεία της ιστορίας του θεάτρου όσο και και αυτό ενδιαφέρει περισσότερο στοιχεία που αφορούν στην παράσταση αρχαίων και σύγχρονων δραµάτων στη νεοελληνική σκηνή. Η ταυτόχρονη προσέγγιση αρχαίου και σύγχρονου θεάτρου προσθέτει άλλη µια διαθεµατική διάσταση στο σενάριο. Σκοποθεσία Με το σενάριο αυτό επιδιώκουµε οι µαθητές και οι µαθήτριες:! Να γνωρίσουν τα χαρακτηριστικά γνωρίσµατα του θεατρικού λόγου. 5 από 23

6 ! Να γνωρίσουν σηµαντικούς έλληνες και ξένους θεατρικούς συγγραφείς.! Να προβληµατιστούν γύρω από τη σχέση λογοτεχνίας και θεάτρου.! Να κατανοήσουν τη σηµασία των δραµατουργικών στοιχείων (χώρος, χρόνος, χαρακτήρες, σύγκρουση).! Να αντιληφθούν τη σχέση ανάµεσα στο θεατρικό προϊόν και το πολιτισµικό περιβάλλον στο οποίο παράγεται.! Να συνειδητοποιήσουν ότι η θεατρική παράσταση αποτελεί ένα σύνθετο καλλιτεχνικό προϊόν στο οποίο συµβάλλουν πολλές τέχνες.! Να κατανοήσουν ότι η παράσταση (ως αποτέλεσµα µιας ορισµένης σκηνοθεσίας) είναι ερµηνεία του θεατρικού έργου. Δεξιότητες Με την ολοκλήρωση του σεναρίου επιδιώκουµε οι µαθητές και οι µαθήτριες να είναι σε θέση:! Να αναγνωρίζουν τα στοιχεία από τα οποία συντίθεται µια θεατρική παράσταση και να τα σχολιάζουν.! Να συγκρίνουν ένα θεατρικό έργο µε ένα λογοτεχνικό αφήγηµα και να εντοπίζουν τις οµοιότητες και τις διαφορές.! Να εντοπίζουν το κεντρικό διακύβευµα-σύγκρουση σε ένα θεατρικό έργο.! Να αναγνωρίζουν τη λειτουργία των σκηνών στο πλαίσιο της συνολικής δραµατουργίας του θεατρικού έργου.! Να διακρίνουν την ποιότητα του θεατρικού έργου από την ποιότητα της παράστασης.! Να επιδίδονται σε δραµατική έκφραση, µέσα από τη χρήση δραµατικών τεχνικών και συµβάσεων.! Να σκηνοθετούν το δικό τους «θεατρικό σύµπαν» σε δεδοµένες συνθήκες. 6 από 23

7 Αξιοποίηση των ΤΠΕ Με την ολοκλήρωση του σεναρίου επιδιώκουµε οι µαθητές και οι µαθήτριες να µπορούν:! Να εντοπίζουν στο διαδίκτυο κείµενα διαφορετικών σηµειωτικών συστηµάτων που σχετίζονται µε τη θεατρική πράξη (θεατρικά προγράµµατα, θεατρικές κριτικές, φωτογραφίες παραστάσεων, ραδιοφωνικές παραστάσεις κλπ.).! Να χρησιµοποιούν τις διαθέσιµες διαδικτυακές πηγές για να αντλούν πληροφορίες για τα θεατρικά κείµενα και τις παραστάσεις τους.! Να αντιµετωπίζουν κριτικά τις ψηφιακές πηγές και να είναι σε θέση να τις ανασυνθέτουν για την παραγωγή των δικών τους πολυτροπικών κειµένων µε θέµα τα θεατρικά κείµενα και τις παραστάσεις τους. Να αναπτύσσουν δεξιότητες διαχείρισης της πληροφορίας µε ψηφιακά µέσα. Γενικότερα, οι ΤΠΕ στο παρόν σενάριο προσφέρουν τη δυνατότητα να προσεγγιστεί το θέατρο ολοκληρωµένα ως καλλιτεχνικό προϊόν που αξιοποιεί πολλές τέχνες και επιτρέπουν να δοθεί βαρύτητα στη θεατρική παράσταση και όχι µόνο στο κείµενο, όπως συνέβαινε ως τώρα. Αυτό επιτυγχάνεται µε την αξιοποίηση οπτικοακουστικού υλικού από ψηφιακά αρχεία που είναι διαθέσιµα στο διαδίκτυο, όπως το αρχείο της ΕΡΤ, το ψηφιοποιηµένο αρχείο του Εθνικού Θεάτρου κ.ά. Το υλικό αυτό είναι χρήσιµο όχι µόνο για να αντιληφθούν οι µαθητές το θέατρο ως µια τέχνη κατεξοχήν παραστατική, αλλά και για να προσφέρει στους µαθητές τα κατάλληλα ερεθίσµατα ώστε να εκφραστούν και οι ίδιοι θεατρικά. Κείµενα 1) Από τα κείµενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Γυµνασίου ή Λυκείου όλων των τάξεων: ΚΝΛ Β Λυκείου Γρηγόριος Ξενόπουλος, «Στέλλα Βιολάντη» (απόσπασµα). 7 από 23

8 (Στο σχολικό εγχειρίδιο περιλαµβάνεται απόσπασµα από το πεζό κείµενο µε αυτόν τον τίτλο. Χρήσιµο για το σενάριο είναι καταρχήν το οµότιτλο θεατρικό κείµενο, αλλά και το πεζό για τις συγκρίσεις που µπορούν να γίνουν µεταξύ των δύο). ΚΝΛ Γ Λυκείου Μπέρτολτ Μπρεχτ, «Ο σπιούνος». 2) Παράλληλα κείµενα Επιλέγονται κείµενα από το αρχαίο δράµα, το νεοελληνικό, το ευρωπαϊκό και αµερικάνικο θέατρο που παρουσιάζουν έφηβους ή νέους χαρακτήρες να έρχονται σε σύγκρουση µε το περιβάλλον τους, οικογενειακό, κοινωνικό ή πολιτικό. Η σύγκρουση αυτή συχνά σηµατοδοτεί ταυτόχρονα και το πέρασµα από τη νεότητα στην ωριµότητα για τους χαρακτήρες αυτούς. Αρχαιοελληνικό Δράµα Ευριπίδης, Ηλέκτρα. Μτφρ. Νίκος Χουρµουζιάδης. Αθήνα: Στιγµή, [Υπόθεση: Μετά τη δολοφονία του Αγαµέµνονα, ο Αίγισθος έχει παντρέψει την Ηλέκτρα µε έναν γεωργό ο οποίος όµως δεν την έχει αγγίξει. Ο Ορέστης καταφτάνει µε τον Πυλάδη και γίνεται η αναγνώρισή του µε την Ηλέκτρα. Τα δύο αδέλφια συµφωνούν να εκδικηθούν τον θάνατο του πατέρα τους. Ο Ορέστης σκοτώνει τον Αίγισθο και την Κλυταιµνήστρα µε τη βοήθεια της Ηλέκτρας. Στο τέλος η Ηλέκτρα παντρεύεται τον Πυλάδη και ο Ορέστης πηγαίνει στην Αθήνα για να δικαστεί από τον Άρειο Πάγο.] Ευριπίδης, Ορέστης. Μτφρ. Νίκος Χουρµουζιάδης. Αθήνα: Στιγµή, [Υπόθεση: Μετά το φόνο της µητέρας του, Κλυταιµνήστρας, ο Ορέστης µε τη βοήθεια του Πυλάδη και της Ηλέκτρας βάζει σε εφαρµογή ένα σχέδιο εκδίκησης µε θύµατα την Ελένη και την κόρη της Ερµιόνη. Οι πράξεις του θα τον οδηγήσουν σε ένα φαύλο κύκλο οργής και βίας ως την λύτρωση από τον Απόλλωνα που εµφανίζεται ως από µηχανής θεός.] Σοφοκλής, Αντιγόνη. Μτφρ. Σοφία Νικολαΐδου. Αθήνα: Κέδρος, [Υπόθεση: Η Αντιγόνη συγκρούεται µε τον θείο της και νέο βασιλιά της Θήβας, Κρέοντα, όταν ο τελευταίος διατάζει να µην ταφεί ο αδελφός της Πολυνείκης, ο οποίος στράφηκε 8 από 23

9 εναντίον της πατρίδας του. Η Αντιγόνη παραβιάζει την εντολή και έρχεται αντιµέτωπη µε την αυταρχικότητα και την αναλγησία του Κρέοντα.] Σοφοκλής, Ηλέκτρα. Μτφρ. Κώστας Γεωργουσόπουλος (Κ.Χ. Μύρης). Αθήνα: Κάκτος, [Υπόθεση: Μετά τον θάνατο του Αγαµέµνονα η Κλυταιµνήστρα ζει στα ανάκτορα µε τον εραστή της Αίγισθο, ενώ η κόρη της Ηλέκτρα θρηνεί διαρκώς τον πατέρα της. Επιστρέφει στις Μυκήνες ο Ορέστης για να εκδικηθεί τον θάνατο του πατέρα του. Αφού αναγνωρίζεται µε την αδελφή του, σκοτώνει τη µητέρα του και τον εραστή της.] Νεοελληνικό θέατρο Ιάκωβος Καµπανέλλης, Έβδοµη µέρα της δηµιουργίας. Η αυλή των θαυµάτων. Η ηλικία της νύχτας. Αθήνα: Κέδρος, [Στο θέµα του σεναρίου ανταποκρίνεται το θεατρικό έργο Η ηλικία της νύχτας. Υπόθεση: Ο Δηµήτρης, γιος του πλούσιου αστού Καρρά, έχει βαρεθεί την υπερπροστασία της οικογένειάς του. Απογοητεύεται ακόµα από τη συµπεριφορά των φίλων και την απάτη της κοπέλας που αγαπά. Συγκινείται όµως από τη στάση της Μαρίνας και των άλλων προσφύγων που είναι εγκατεστηµένοι στο ισόγειο του σπιτιού του και συγκρούεται µε τον πατέρα του που θέλει να τους διώξει.] Αντώνιος Μάτεσις, Ο Βασιλικός. Αθήνα: Πελεκάνος, [Υπόθεση: Ο Φιλιππάκης, ένας νεαρός ζακυνθινός αστός, και η Γαρουφαλιά κόρη του άρχοντα Δαρείου Ρονκάλα, είναι ερωτευµένοι. Ο γάµος όµως συναντά τα ταξικά εµπόδια που θέτει ο Ρονκάλας, ο οποίος επιµένει να κλείσει την κόρη του σε µοναστήρι και έτσι να γλιτώσει την προίκα. Ο τελευταίος πληροφορείται πως ο Φιλιππάκης σκοπεύει να πάρει τη γλάστρα µε το βασιλικό, που έχει η κόρη του στο παράθυρό της και βάζει να τον σκοτώσουν. Όταν ανακαλύπτει ότι ο Φιλιππάκης ζει και η κόρη είναι έγκυος, αναγκάζεται να υποκύψει σ έναν γάµο που θεωρεί ανάρµοστο. Η ήττα του Ρονκάλα προσφέρει στους ήρωες του έργου την αναγκαία λύση.] Γιώργος Μανιώτης, Το µατς. Αθήνα: Κέδρος, από 23

10 [Υπόθεση: Ο Στάθης τσακώνεται µε τη µάνα του για µικροπράγµατα. Δουλεύει και πάει σε νυχτερινό σχολείο. Ερωτεύεται µια νέα που στη συνέχεια, ύστερα από πιέσεις της µάνας, εγκαταλείπει. Τελικά παντρεύεται µια άλλη, τη Ζανέτα, µε την οποία κάνει δύο παιδιά.] Γρηγόριος Ξενόπουλος, Ραχήλ. Στέλλα Βιολάντη. Αθήνα: Αδελφοί Βλάσση, [Στο θέµα του σεναρίου ανταποκρίνεται το θεατρικό έργο Στέλλα Βιολάντη. Υπόθεση: Η Στέλλα Βιολάντη, κόρη του πλούσιου µεγαλέµπορου Παναγή Βιολάντη, γνωρίζεται µε τον Χρηστάκη Ζαµάνο και οι δύο νέοι ανταλλάσσουν ερωτικές επιστολές. Όταν το µαθαίνει ο πατέρας της Στέλλας θεωρεί τον Χρηστάκη ανάξιο για γαµπρό του και φυλακίζει την κόρη του στη σοφίτα του σπιτιού, για να την τιµωρήσει για την ανυπακοή της.] Γεράσιµος Σταύρου, Καληνύχτα Μαργαρίτα. Αθήνα: Κέδρος, [Υπόθεση: Η Μαργαρίτα Περδικάρη, αντίθετα µε τις αρχές της αριστοκρατικής της οικογένειας, δουλεύει ως νηπιαγωγός. Χωρίς να το καταλάβει, µπαίνει στην Αντίσταση και γίνεται στέλεχος. Συµπτωµατικά οι δικοί της ανακαλύπτουν έναν πολύγραφο που έκρυβε στη σοφίτα και το καταδίδουν στους Γερµανούς που τη συλλαµβάνουν.] Δηµήτριος Ταγκόπουλος, Οι αλυσίδες. Αθήνα: Δωδώνη, [Υπόθεση: Ο Δήµος Στρωτός είναι υποψήφιος βουλευτής. Έχει προοδευτικές ιδέες που συγκινούν την Αστρούλα, κόρη του συνεργάτη του Στρατίδη. Η Αστρούλα έχει τον Δήµο ως ίνδαλµα και τον θαυµάζει για την ιδεολογία του. Αυτός όµως συµβιβάζεται µε τις απαιτήσεις των άλλων βουλευτών του κόµµατός του και αρνείται να πει την αλήθεια στο λαό. Η Αστρούλα απογοητεύεται, πολύ περισσότερο όταν διαπιστώνει ότι ο Δήµος είναι εραστής της γυναίκας κάποιου βουλευτή που τον βοήθησε στην εκλογή του και τον κατηγορεί δηµόσια.] Ευρωπαϊκό και Αµερικάνικο Θέατρο Ζαν Ανούιγ, «Αντιγόνη». Θεατρικά Έργα. Αθήνα: Γκόνης, [Υπόθεση: Μεταφορά του αρχαιοελληνικού µύθου στο κλίµα του Β Παγκοσµίου Πολέµου.] Ζαν Κοκτώ, Οι Τροµεροί Γονείς. Αθήνα: Δωδώνη, [Υπόθεση: Ένας γιος νοσηρά προσκολληµένος στα φουστάνια της «ξεχαρβαλωµένης» µητέρας του τολµάει να ερωτευτεί µια νέα κοπέλα, την οποία όµως αποδεικνύεται πως έχει ερωµένη και ο πατέρας του.] 10 από 23

11 Ευγένιος Ο Νηλ, Το πένθος ταιριάζει στην Ηλέκτρα. Αθήνα: Κέδρος, [Υπόθεση: Ανήµερα της 4ης Ιουλίου, ηµέρας ανεξαρτησίας της Αµερικής, η οικογένεια Μίλερ ετοιµάζεται να γιορτάσει την επέτειο. Ο κύριος Μίλερ είναι δηµοσιογράφος εφηµερίδας και προοδευτικός. Ο γιος του Ρίτσαρντ διαβάζει αναρχικά βιβλία και είναι ερωτευµένος µε την Μύριελ µε την οποία σχεδιάζει να παντρευτεί. Ο πατέρας της ΜΥΡΙΕΛ ανακοινώνει στον Νατ Μίλερ ότι η κόρη του δεν θέλει πλέον τον γιο του εξαιτίας των αναρχικών ιδεών που της γράφει. Ο Ρίτσαρντ απογοητεύεται πολύ αλλά η όρεξή του δεν κόβεται για το επικείµενο εορταστικό γεύµα στο σπίτι του. Λίγο αργότερα, ο καλός του φίλος Γουΐντ τον παρακαλεί να τον συνοδεύσει σε ένα µπαρ το βράδυ όπου θα συναντήσουν δυο νεαρές κοπέλες. Ο ρόλος του Ρίτσαρντ θα είναι να κρατήσει συντροφιά στην Μπέλλα. Ο Ρίτσαρντ δέχεται και συναντά την Μπέλλα η οποία συνηθίζει να κρατά συντροφιά σε πολλούς άνδρες. Όµως, είναι άµαθος στο ξενύχτι και το αλκοόλ και η συµπεριφορά του προκαλεί καυγά µε έναν έµπορο. Ως αποτέλεσµα θα τον διώξουν από το νυχτερινό µαγαζί. Παράλληλα, στο σπίτι του Ρίτσαρντ η µητέρα του ανησυχεί που ο νεαρός γιος της έχει αργήσει να επιστρέψει. Όταν επιστρέψει οι γονείς του θα αποφασίσουν να τον τιµωρήσουν. Την επόµενη µέρα ο Ρίτσαρντ λαµβάνει ένα νέο γράµµα από την Μύριελ που του γράφει ότι το προηγούµενο ήταν γραµµένο από τον πατέρα της. Κανονίζουν ένα ροµαντικό ραντεβού στην παραλία. Η Μύριελ είναι φοβισµένη αλλά µόλις συναντά τον Ρίτσαρντ ο έρωτάς τους ξαναζεί. Ο Νατ Μίλερ ανακοινώνει στο γιο του ότι η τιµωρία του για την συµπεριφορά του είναι να µην πάει στο πανεπιστήµιο του Γέιλ να σπουδάσει. Ο Ρίτσαρντ χαίρεται τόσο πολύ και του ανακοινώνει τα σχέδια γάµου που κάνει µε την Μύριελ. Ο πατέρας του αρχικά εκνευρίζεται αλλά έπειτα συγκινείται σκεπτόµενος τα δικά του νεανικά χρόνια αλλά και ότι ο Ρίτσαρντ µεγάλωσε.] Ουίλλιαµ Σαίξπηρ, Ρωµαίος και Ιουλιέτα. Αθήνα: Κέδρος, [Υπόθεση: Στην Βερόνα της Ιταλίας δύο οικογένειες, οι Μοντέγοι και οι Καπουλέτοι βρίσκονται σε διαµάχη. Όταν ο γιος και η κόρη των δύο οικογενειών, ο Ρωµαίος και η Ιουλιέτα, ερωτεύονται, αποφασίζουν να παντρευτούν κρυφά. Η Ιουλιέτα, για να αποφύγει τον γάµο µε τον Πάρη, παίρνει ένα ελιξίριο που της προκαλεί νεκροφάνεια. Ο Ρωµαίος µαθαίνει 11 από 23

12 ότι έχει πεθάνει και αυτοκτονεί. Όταν η Ιουλιέτα ξυπνά, τον βρίσκει νεκρό και αυτοκτονεί και αυτή.] 1 4) Εκπαιδευτικό υλικό Πολυµεσικό εκπαιδευτικό υλικό µπορεί να αντληθεί από τις παρακάτω ιστοσελίδες:! Ψηφιοποιηµένο αρχείο του Εθνικού Θεάτρου! Ψηφιακή βιβλιοθήκη του ΚΘΒΕ! Συλλογές του Κέντρου Μελέτης και Έρευνας του Ελληνικού Θεάτρου (Μουσείο Θεάτρου)! Ψηφιακό Αρχείο της ΕΡΤ! Θεατρική Βιβλιοθήκη Ραδιοφώνου της ΕΡΤ! Ψηφιοποιηµένες συλλογές ΕΛΙΑ Μεθόδευση της διδασκαλίας Στην πρώτη φάση θα πρέπει να εισαχθούν οι µαθητές στο θέµα, ενώ ταυτόχρονα ο εκπαιδευτικός θα προσπαθήσει να ενεργοποιήσει το ενδιαφέρον των µαθητών για το θεατρικό είδος και να καθοδηγήσει τους µαθητές να εκφραστούν θεατρικά, µέσω δραµατοποιήσεων. Στην συνέχεια, στην κυρίως φάση υλοποίησης του σεναρίου, οι µαθητές, αφού έχουν εισαχθεί στο θέµα καλούνται να µελετήσουν τα θεατρικά κείµενα και τις παραστάσεις τους και να παραγάγουν προσωπικό λόγο για αυτά, είτε µέσω δραµατοποιήσεων είτε µέσω γραπτών εργασιών. Ο εκπαιδευτικός έχει καθοδηγητικό και συµβουλευτικό ρόλο κατά την υλοποίηση των δραστηριοτήτων και των εργασιών και διασφαλίζει το κατάλληλο κλίµα µέσα στις οµάδες. Στη φάση αυτή πέρα από τις δραστηριότητες ανά οµάδα που έχουν ως κύριο στόχο τη γνωριµία των µαθητών µε 1 Οι περιλήψεις των νεοελληνικών έργων, εκτός από τον Βασιλικό και τη Στέλλα Βιολάντη αντλήθηκαν από το Γραµµατάς 1990: Οι περιλήψεις για τον Βασιλικό και για Το πένθος ταιριάζει στην Ηλέκτρα αντλήθηκαν από το αρχείο της ΕΡΤ. 12 από 23

13 το θεατρικό είδος και την ενθάρρυνση της έκφρασής τους µέσω του θεατρικού λόγου, προβλέπονται επίσης και συναντήσεις της ολοµέλειας. Στις συναντήσεις αυτές οι οµάδες παρουσιάζουν τις εργασίες που έχουν υλοποιήσει πάνω στο θεατρικό έργο που µελετούν. Έτσι, οι µαθητές έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν και άλλα θεατρικά κείµενα πέρα από αυτό που διαβάζουν στα πλαίσια της οµάδας και να πραγµατοποιήσουν συνδέσεις ανάµεσα στα έργα που προέρχονται από διαφορετικά ρεπερτόρια. Ο εκπαιδευτικός θα πρέπει να ενθαρρύνει τέτοιου είδους συνδέσεις στις συζητήσεις και στον σχολιασµό που θα ακολουθεί κάθε παρουσίαση. Στην τρίτη και τελική φάση θα διαφανεί η εξοικείωση των µαθητών µε τα κείµενα, το θέµα και την θεατρική έκφραση. Στις συνθετικές εργασίες που πραγµατοποιούνται σε σχολικό, αλλά και (σε µεγάλο βαθµό) σε εξωσχολικό χρόνο, ενεργοποιούνται τόσο οι γνώσεις και οι δεξιότητες που οι µαθητές απέκτησαν στις προηγούµενες φάσεις σχετικά µε το θέµα και το θεατρικό είδος, αλλά και η δηµιουργικότητα και οι κοινωνικές δεξιότητες των µαθητών. Οι τελευταίοι καλούνται να υποδυθούν τους ήρωες των δραµάτων που διάβασαν αξιοποιώντας τα ηλεκτρονικά µέσα. Ο εκπαιδευτικός θα πρέπει, πέρα από τον καθοδηγητικό ρόλο που θα έχει µέσα στην τάξη, να παρακολουθεί τη δραστηριότητα των µαθητών στο διαδίκτυο, που πραγµατοποιείται φυσικά σε εξωσχολικό χρόνο. Αναλυτική περιγραφή των φάσεων υλοποίησης του σεναρίου Α φάση: Πριν από την ανάγνωση (6 διδακτικές ώρες) Οι µαθητές:! Τις πρώτες τρεις διδακτικές ώρες παρακολουθούν την παράσταση «Καληνύχτα Μαργαρίτα» ή την παράσταση «Ο Βασιλικός» από το αρχείο της ΕΡΤ. 13 από 23

14 ! Την τέταρτη ώρα συζητούν µέσα στην τάξη µε την καθοδήγηση του εκπαιδευτικού για το θέµα της παράστασης, τους θεατρικούς χαρακτήρες και τις συγκρούσεις τους.! Αναλαµβάνουν να διαβάσουν στο σπίτι πληροφοριακά κείµενα που αφορούν τη θέση των νέων, τα προβλήµατα που αντιµετωπίζουν, καθώς και τα δικαιώµατά τους. Τα κείµενα επιλέγονται από τους ίδιους τους µαθητές µε έρευνα στην ιστοσελίδα για τη νεότητα του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικής Αλληλεγγύης και στην Ευρωπαϊκή Δικτυακή Πύλη της Νεολαίας.! Με βάση τις πληροφορίες που έχουν συλλέξει κατά οµάδες των τεσσάρων ατόµων, οι µαθητές οργανώνουν µια δραµατοποίηση µε θέµα τη σύγκρουση ενός νέου µε το περιβάλλον του. Η δραµατοποίηση προετοιµάζεται σε σχολικό χρόνο (1 διδακτική ώρα).! Παρουσιάζονται οι δραµατοποιήσεις στην ολοµέλεια και ακολουθεί συζήτηση µέσα στην τάξη για τα θέµατα τους και τον τρόπο µε τον οποίων παρουσιάστηκαν (1 διδακτική ώρα. Προτείνονται οι ακόλουθες τεχνικές δραµατοποίησης: 1. Τεχνική ρεπορτάζ-εκποµπής. Οι µαθητές επινοούν µια ιστορία σχετική µε τη θεµατολογία που εξετάστηκε και οργανώνουν µια εκποµπή στην οποία ο καθένας αναλαµβάνει έναν ρόλο (π.χ. τον ρόλο του νέου-εφήβου, του γονέα, του δασκάλου, του ψυχολόγου, του κοινωνιολόγου, του γιατρού κλπ.) 2. Αυτοσχεδιασµός. Επινοούνται από την τάξη συγκεκριµένοι χαρακτήρες και, αν θεωρηθεί απαραίτητο, ο κορµός µιας ιστορίας που σχετίζεται µε τα θέµατα που εξετάστηκαν. Οι µαθητές αναλαµβάνουν ρόλους και η δραµατοποίηση προχωρά αυθόρµητα. 14 από 23

15 Β Φάση: Ανάγνωση (12 διδακτικές ώρες) Στη φάση αυτή οι µαθητές χωρίζονται σε οµάδες και η διδασκαλία προχωρά µε τα ακόλουθα βήµατα:! Ο εκπαιδευτικός παρουσιάζει στους µαθητές τα θεατρικά έργα που προτείνει να διαβαστούν. Αναφέρεται στο θέµα και στην ειδικότερη σύγκρουση που παριστάνεται στο κάθε έργο.! Ο εκπαιδευτικός καλεί τους µαθητές να ανακαλέσουν θεατρικές και αναγνωστικές εµπειρίες και να προτείνουν και οι ίδιοι θεατρικά έργα προς ανάγνωση.! Οι οµάδες επιλέγουν το θεατρικό έργο που θα διαβάσουν και προγραµµατίζουν τις δραστηριότητές τους (βλ. παρακάτω Δραστηριότητες ανά οµάδα) µε τη βοήθεια του εκπαιδευτικού.! Ορίζονται οι συναντήσεις της ολοµέλειας (3 διδακτικές ώρες) και τα θέµατα των συναντήσεων. Σε κάθε συνάντηση κάποιες από τις οµάδες παρουσιάζουν ορισµένες από τις εργασίες τους (για τα συγκεκριµένα θέµατα των παρουσιάσεων βλ. και παρακάτω Δραστηριότητες ανά οµάδα). Οι συναντήσεις της ολοµέλειας διασφαλίζουν τη γνωριµία των µαθητών µε περισσότερα θεατρικά κείµενα από αυτό που διαβάζεται στο πλαίσιο της οµάδας τους και επιτρέπουν την υλοποίηση των συνθετικών εργασιών της τρίτης φάσης. Κοινές δραστηριότητες για όλες τις οµάδες Οι µαθητές:! Επιλέγουν τις βασικές σκηνές των δραµάτων και τις διαβάζουν µε διανοµή ρόλων. 15 από 23

16 ! Ερευνούν στο διαδίκτυο τον τόπο και τον χρόνο στον οποίο τοποθετείται η δράση του θεατρικού έργου.! Αναζητούν στο διαδίκτυο και στη βιβλιοθήκη του σχολείου πληροφορίες για τον συγγραφέα του θεατρικού έργου.! Ερευνούν µε τη βοήθεια των ψηφιοποιηµένων αρχείων του Εθνικού και του Κρατικού Θεάτρου αν υπήρξαν παραστάσεις του θεατρικού έργου στην ελληνική σκηνή και συλλέγουν υλικό για αυτές (κριτικές, προγράµµατα, οπτικοακουστικό υλικό). Δραστηριότητες ανά οµάδα 1η οµάδα Κείµενο: Η ηλικία της νύχτας, Ιάκωβου Καµπανέλη. Δραστηριότητες:! Παράλληλα µε την ανάγνωση του έργου παρακολουθούν το ντοκιµαντέρ της Εκπαιδευτικής Τηλεόρασης Ο Ιάκωβος Καµπανέλλης στην αυλή των θαυµάτων.! Επεξεργάζονται και εµπλουτίζουν το λήµµα της Wikipedia για τον Ιάκωβο Καµπανέλλη.! Επιλέγουν ο καθένας έναν θεατρικό χαρακτήρα από το έργο και συγγράφουν το ηµερολόγιό του.! Συλλέγουν από το διαδίκτυο φωτογραφικό υλικό που µπορεί να απεικονίσει τον τόπο και τον χρόνο στον οποίο τοποθετείται το έργο.! Στη συνέχεια, φτιάχνουν από µια µικρή ψηφιακή ιστορία για έναν από τους χαρακτήρες χρησιµοποιώντας αποσπάσµατα από το ηµερολόγιο που έχουν συγγράψει και το φωτογραφικό υλικό που έχουν συλλέξει.! Οι ψηφιακές ιστορίες παρουσιάζονται στην ολοµέλεια. 16 από 23

17 2η οµάδα Κείµενο: Αντιγόνη, Σοφοκλή. Δραστηριότητες: Οι µαθητές:! Ερευνούν το ψηφιοποιηµένο αρχείο του Εθνικού Θεάτρου και την ψηφιακή βιβλιοθήκη του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος και συλλέγουν οπτικοακουστικό υλικό από παραστάσεις της Αντιγόνης του Σοφοκλή.! Χρησιµοποιώντας το υλικό που συνέλεξαν παρουσιάζουν µε λογισµικό παρουσίασης τους δύο βασικούς χαρακτήρες του έργου που συγκρούονται, την Αντιγόνη και τον Κρέοντα.! Παρακολουθούν αποσπάσµατα από την παράσταση της Αντιγόνης του Ζαν Ανουΐγ από το αρχείο της ΕΡΤ.! Επισηµαίνουν τις διαφορές στον χώρο και στον χρόνο, στους χαρακτήρες, στα χαρακτηριστικά της σύγκρουσης που διαπίστωσαν ανάµεσα στα δύο δράµατα.! Οργανώνουν µια παράσταση της σκηνής της σύγκρουσης Αντιγόνης-Κρέοντα, την οποία µεταφέρουν στη σύγχρονη εποχή. Για τον σκοπό αυτό µοιράζονται αρµοδιότητες στα µέλη της οµάδας ανάλογα µε τα ενδιαφέροντά τους (συγγραφή κειµένου, υποκριτική, σκηνοθεσία, κοστούµια, µουσική κ.ο.κ.). 3η οµάδα Κείµενο: Ηλεκτρα, Σοφοκλή. Δραστηριότητες:! Παράλληλα µε την ανάγνωση του κειµένου, διαβάζουν τις κριτικές από τις παραστάσεις του που είναι διαθέσιµες στο ψηφιοποιηµένο αρχείο του Εθνικού Θεάτρου.! Παρακολουθούν το επεισόδιο της εκποµπής «Παρασκήνιο» που είναι αφιερωµένο στις παραστάσεις της Ηλέκτρας από το αρχείο της ΕΡΤ. 17 από 23

18 ! Γράφουν κριτικές για τις ερµηνείες της Ηλέκτρας που παρακολούθησαν στο ντοκιµαντέρ.! Μελετούν τα προγράµµατα από τις παραστάσεις του έργου που είναι διαθέσιµα στο ψηφιοποιηµένο αρχείο του Εθνικού Θεάτρου.! Επιλέγουν σκηνές από το έργο προκειµένου να τις παραστήσουν στην ολοµέλεια της τάξης.! Ετοιµάζουν µε ψηφιακά µέσα ένα πρόγραµµα για την παράστασή τους προκειµένου να το διανείµουν στους συµµαθητές τους. 4η οµάδα Κείµενο: Ρωµαίος και Ιουλιετα, Ουΐλιαµ Σαίξπηρ. Δραστηριότητες: Οι µαθητές:! Παρακολουθούν την ταινία Ρωµαίος και Ιουλιέτα (1996) του Baz Luhrmann και συγκρίνουν την απόδοση των χαρακτήρων και της σύγκρουσης στην κινηµατογραφική µεταφορά µε το θεατρικό έργο.! Γράφουν µια κριτική για την ταινία µε έµφαση στη σύγκριση µε το θεατρικό έργο.! Αναζητούν φωτογραφικό υλικό από παραστάσεις του θεατρικού έργου στο ψηφιοποιηµένο αρχείο του Εθνικού Θεάτρου και επιλέγουν να εικονογραφήσουν µε αυτό κάποιες σκηνές του έργου.! Συγγράφουν οµαδικά µε τη βοήθεια ιστολογίου ή ηλεκτρονικού ταχυδροµείου ένα εναλλακτικό τέλος του θεατρικού έργου.! Παριστάνουν το εναλλακτικό τέλος που συνέγραψαν µε τη µορφή παράστασης ή ταινίας στην ολοµέλεια της τάξης. 18 από 23

19 5η οµάδα Κείµενο: Στέλλα Βιολάντη, Γρηγορίου Ξενόπουλου. Δραστηριότητες: Οι µαθητές:! Διαβάζουν αρχικά το απόσπασµα από το οµώνυµο πεζό του Ξενόπουλου που περιλαµβάνεται στο σχολικό ανθολόγιο.! Μετατρέπουν τη σκηνή του αποσπάσµατος σε θεατρικό διάλογο προσθέτοντας και σκηνικές οδηγίες.! Διαβάζουν το θεατρικό κείµενο του Ξενόπουλου και συγκρίνουν το πεζό κείµενο, τις θεατρικές τους διασκευές και το θεατρικό κείµενο του Ξενόπουλου ως προς τη διαγραφή των χαρακτήρων και την απόδοση της σύγκρουσης.! Ανθολογούν αποσπάσµατα από το πεζό και τα θεατρικά κείµενα που καταδεικνύουν τα διαφορετικά µέσα που διαθέτουν ο θεατρικός και πεζός λόγος για τη διαγραφή των χαρακτήρων και την εξέλιξη της δράσης.! Συγγράφουν οµαδικά, µε τη βοήθεια ιστολογίου, το ηµερολόγιο της Στέλλας Βιολάντη ή άλλων χαρακτήρων του έργου.! Οργανώνουν µια δραµατοποίηση µε τη µορφή της «καρέκλας των αποκαλύψεων», όπου οι χαρακτήρες του έργου εξοµολογούνται. Η δραµατοποίηση παρουσιάζεται στην ολοµέλεια της τάξης. 6 η οµάδα Κείµενο: Οι τροµεροί γονείς, Ζαν Κοκτώ. Δραστηριότητες: Οι µαθητές:! Με τη βοήθεια ηλεκτρονικών και έντυπων λεξικών αναζητούν το περιεχόµενο των θεατρικών όρων: βουλεβάρτο, µαύρη κωµωδία, µελόδραµα, 19 από 23

20 ιλαροτραγωδία. Στη συνέχεια επιχειρούν να προσδιορίσουν τη σχέση του έργου µε τα παραπάνω είδη.! Αναζητούν στο διαδίκτυο πληροφορίες και φωτογραφικό υλικό από τις τελευταίες παραστάσεις του έργου στην ελληνική σκηνή (π.χ. Θέατρο Ήβη και Θέατρο της Άνοιξης, 2009).! Διαβάζουν κριτικές των πρόσφατων παραστάσεων και προσπαθούν µε βάση το υλικό που έχουν συλλέξει και τις κριτικές να προσδιορίσουν τη σκηνοθετική γραµµή που υιοθετήθηκε στις παραστάσεις που µελέτησαν και τις διαφορές ανάµεσα τους.! Χρησιµοποιώντας το υλικό που συνέλεξαν από το διαδίκτυο και αποσπάσµατα από το θεατρικό κείµενο κατασκευάζουν µε λογισµικό παρουσίασης µια πινακοθήκη των ηρώων του έργου.! Ξαναγράφουν σκηνές του έργου µεταφέροντας τη δράση σε σύγχρονο τόπο και χρόνο.! Παριστάνουν τις σκηνές που έγραψαν στην ολοµέλεια της τάξης. Γ Φάση: Μετά την ανάγνωση (6 διδακτικές ώρες) Μετά την ανάγνωση των κειµένων οι µαθητές ανά οµάδες ή και ατοµικά προγραµµατίζουν σε συνεργασία µε τον εκπαιδευτικό την υλοποίηση συνθετικών εργασιών µε θέµα τα κείµενα που διαβάστηκαν ή και άλλα θεατρικά κείµενα που έχουν υπόψη τους οι µαθητές. Οι µαθητές επιλέγουν ανάµεσα στα ακόλουθα θέµατα (ο εκπαιδευτικός και οι µαθητές µπορούν να προσθέσουν και άλλα θέµατα που να ανταποκρίνονται στα ενδιαφέροντά τους).! Η σύγκρουση του νέου µε το οικογενειακό του περιβάλλον.! Η σύγκρουση του νέου µε την εξουσία.! Νέες γυναίκες που αγωνίζονται. 20 από 23

21 ! Ο έρωτας ως αιτία σύγκρουσης του νέου µε το οικογενειακό ή το κοινωνικό περιβάλλον.! Σχέσεις γονέων και παιδιών.! Η πορεία προς την ωριµότητα. Για την υλοποίηση των εργασιών δηµιουργούνται νέες οµάδες. Κάθε οµάδα περιλαµβάνει µαθητές από διαφορετικές οµάδες της προηγούµενης φάσης, ώστε οι µαθητές των ίδιων οµάδων να έχουν διαβάσει διαφορετικά έργα και να αξιοποιήσουν την ανάγνωση αυτή στις συνθετικές εργασίες. Οι µαθητές:! Διαβάζουν σκηνές από τα έργα της δεύτερης φάσης ή και από άλλα θεατρικά έργα που ανταποκρίνονται στο θέµα που επέλεξαν. (1 διδακτική ώρα µέσα στην τάξη και σε εξωσχολικό χρόνο)! Αναλαµβάνουν ο καθένας να υποδυθούν έναν από τους θεατρικούς χαρακτήρες που εµφανίζονται στις σκηνές που διαβάστηκαν.! Φτιάχνουν ένα ιστολόγιο όπου συγγράφουν κείµενα και συνδιαλέγονται υποδυόµενοι τους ήρωες που επέλεξαν. Εναλλακτικά, µπορεί να αξιοποιηθούν για την ίδια δραστηριότητα και σελίδες κοινωνικής δικτύωσης: οι µαθητές φτιάχνουν το «προφίλ» του ήρωά τους και δηµοσιεύουν υλικό, συµµετέχουν σε συζητήσεις κλπ. (1 διδακτική ώρα µέσα στην τάξη και σε εξωσχολικό χρόνο)! Οι ήρωες που επιλέχθηκαν από τους µαθητές συνδιαλέγονται διαδικτυακά µεταξύ τους µε επίκεντρο το θέµα της οµάδας. (σε εξωσχολικό χρόνο)! Η συζήτηση µεταφέρεται στον χώρο της τάξης. Η οµάδα επινοεί ένα επεισόδιο συνάντησης των ηρώων που υποδύθηκαν οι µαθητές και συγγράφει οµαδικά ένα µονόπρακτο αξιοποιώντας ταυτόχρονα το υλικό του ιστολογίου. (2 διδακτικές ώρες)! Το µονόπρακτο παρουσιάζεται στην ολοµέλεια της τάξης. (2 διδακτικές ώρες) 21 από 23

22 Αξιολόγηση Οι µαθητές αξιολογούνται τόσο για τις ατοµικές εργασίες τους όσο και για τη συµµετοχή τους στις οµαδικές εργασίες. Αξιολογούνται για τον προφορικό και γραπτό τους λόγο, για τη γενικότερη συµµετοχή τους στο µάθηµα και για τη συµβολή τους στη δουλειά της οµάδας τους. Αναµένεται οι µαθητές:! Να είναι σε θέση να διατυπώσουν το κεντρικό διακύβευµα-σύγκρουση σε ένα θεατρικό έργο.! Να εκφέρουν άποψη για µια θεατρική παράσταση δίνοντας έµφαση σε κάθε ένα από τα στοιχεία της.! Να γράφουν ή να µετατρέπουν θεατρικούς διαλόγους προσθέτοντας σκηνικές οδηγίες.! Να αναλύουν, προφορικά, γραπτά ή µε δραµατοποίηση, τους κεντρικούς χαρακτήρες ενός θεατρικού έργου.! Να συγκρίνουν δύο οµόθεµα ή οµοειδή θεατρικά έργα ή ένα αφηγηµατικό µε ένα θεατρικό κείµενο ή ένα θεατρικό µε την κινηµατογραφική µεταφορά του.! Να ερευνούν στο διαδίκτυο τα σχετικά µε ένα θεατρικό έργο: τον συγγραφέα του, την εποχή του αλλά κυρίως τις παραστάσεις του και τις κριτικές που δέχτηκαν. Φύλλα Εργασίας Φύλλα εργασίας δεν παρατίθενται καθώς το σενάριο προϋποθέτει ελευθερία κινήσεων, όσο το δυνατόν µικρότερη δέσµευση, ενώ παροτρύνει τους εκπαιδευτικούς να φτιάξουν δικές τους δραστηριότητες, ανάλογα µε τα ενδιαφέροντα και τις δυνατότητες της τάξης, και να αγνοήσουν από τις υπάρχουσες όσες θεωρούν ότι για κάποιο λόγο δεν τους εξυπηρετούν. 22 από 23

23 Άλλες εκδοχές - Κριτική Βιβλιογραφία για τον εκπαιδευτικό Γκότοβος, Αθ Νεολαία και Κοινωνική Μεταβολή: Αξίες, Εµπειρίες και Προοπτικές. Αθήνα: Gutenberg. Γραµµατάς, Θ Νεοελληνικό Θέατρο και Κοινωνία: Η σύγκρουση των νέων µε το σύστηµα στο ελληνικό θέατρο του 20 ου αιώνα. Αθήνα: Βασιλόπουλος. Κατσαρίδου, Μ Η µέθοδος της δραµατοποίησης στη διδασκαλία της λογοτεχνίας. Διδακτορική Διατριβή, Παιδαγωγικό Τµήµα Δηµοτικής Εκπαίδευσης. Θεσσαλονίκη: Α.Π.Θ. Παπανδρέου, Ν Περί θεάτρου. Θεσσαλονίκη: University Studio Press. * Τα κείµενα ακολουθούν τη νέα σχολική Γραµµατική Νέας Ελληνικής Γλώσσας Α, Β, Γ Γυµνασίου (Σ. Χατζησαββίδης σε συνεργασία µε Αθ. Χατζησαββίδου, ΟΕΔΒ 2007). ** Για πρακτικούς λόγους, η χρήση του αρσενικού γραµµατικού γένους θεωρείται ότι συµπεριλαµβάνει και το θηλυκό. 23 από 23