ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ Επιτροπή Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ Επιτροπή Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου /2146(INI) ΣΧΕ ΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ σχετικά µε τις προοπτικές του γαλακτοκοµικού τοµέα της ΕΕ - επανεξέταση της εφαρµογής της δέσµης µέτρων για τα γαλακτοκοµικά προϊόντα (2014/2146(INI)) Επιτροπή Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου Εισηγητής: James Nicholson PR\ doc PE v01-00 Eνωµένη στην πολυµορφία

2 PR_INI ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελίδα ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ... 3 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ... 9 PE v /13 PR\ doc

3 ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ σχετικά µε τις προοπτικές του γαλακτοκοµικού τοµέα της ΕΕ - επανεξέταση της εφαρµογής της δέσµης µέτρων για τα γαλακτοκοµικά προϊόντα (2014/2146(INI)) Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, έχοντας υπόψη τον κανονισµό (ΕΕ) αριθ. 261/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου της 14ης Μαρτίου 2012 για την τροποποίηση του κανονισµού (ΕΚ) αριθ. 1234/2007 του Συµβουλίου όσον αφορά τις συµβατικές σχέσεις στον τοµέα του γάλακτος και των γαλακτοκοµικών προϊόντων 1, έχοντας υπόψη τον κανονισµό (ΕΕ) αριθ. 1308/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου, της 17ης εκεµβρίου 2013 για τη θέσπιση κοινής οργάνωσης των αγορών γεωργικών προϊόντων και την κατάργηση των κανονισµών του Συµβουλίου (ΕΟΚ) αριθ. 922/72, (ΕΟΚ) αριθ. 234/79, (ΕΚ) αριθ. 1037/2001 και (ΕΚ) αριθ. 1234/ έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής, της 13ης Ιουνίου 2014, σχετικά µε την εξέλιξη της κατάστασης της αγοράς στον τοµέα των γαλακτοκοµικών προϊόντων και την εφαρµογή των διατάξεων της «δέσµης µέτρων για τον τοµέα του γάλακτος» (COM(2014)0354), έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής, της 10ης εκεµβρίου 2012, σχετικά µε την εξέλιξη της κατάστασης της αγοράς και των επακόλουθων όρων όσον αφορά την οµαλή σταδιακή κατάργηση του συστήµατος ποσοστώσεων γάλακτος - δεύτερη έκθεση για την «οµαλή προσγείωση» (COM(2012)0741), έχοντας υπόψη το ψήφισµά του, της 11ης εκεµβρίου 2013, σχετικά µε τη διατήρηση της παραγωγής γάλακτος στις ορεινές περιοχές, στις µειονεκτικές περιοχές και στις εξόχως απόκεντρες περιοχές µετά τη λήξη των ποσοστώσεων γάλακτος 3, έχοντας υπόψη το ψήφισµά του, της 17ης Σεπτεµβρίου 2009, σχετικά µε την κρίση στον τοµέα παραγωγής γαλακτοκοµικών προϊόντων 4, έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 15ης Ιουλίου 2014, σχετικά µε την αντιµετώπιση των αθέµιτων εµπορικών πρακτικών (ΑθΕΠ) στην αλυσίδα εφοδιασµού τροφίµων από επιχείρηση σε επιχείρηση (COM(2014) 0472), έχοντας υπόψη την πρόταση κανονισµού της Επιτροπής, της 13ης Ιανουαρίου 2015, σχετικά µε το Ευρωπαϊκό Ταµείο Στρατηγικών Επενδύσεων (COM(2015)0010), έχοντας υπόψη το άρθρο 52 του Κανονισµού, 1 ΕΕ L 94, , σ ΕΕ L 347, , σ Κείµενα που εγκρίθηκαν, P7_TA(2013) ΕΕ C 224 E, , σ. 20. PR\ doc 3/13 PE v01-00

4 έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου και τις γνωµοδοτήσεις της Επιτροπής Ανάπτυξης και της Επιτροπής Προϋπολογισµών (A8-0000/2015), A. λαµβάνοντας υπόψη ότι η «δέσµη µέτρων για τον τοµέα του γάλακτος» τέθηκε σε εφαρµογή στις 3 Οκτωβρίου 2012 και θα ισχύει µέχρι τις 30 Ιουνίου 2020 Β. λαµβάνοντας υπόψη ότι, σύµφωνα µε την απόφαση που ελήφθη κατά την ενδιάµεση αξιολόγηση της ΚΓΠ του 2003, οι γαλακτοκοµικές ποσοστώσεις παύουν να ισχύουν στις 31 Μαρτίου 2015 Γ. λαµβάνοντας υπόψη ότι η παγκόσµια αγορά στον τοµέα των γαλακτοκοµικών προϊόντων είναι ιδιαιτέρως ευµετάβλητη, µε την υψηλότερη τιµή από καταβολής µετρήσεων να σηµειώνεται τον Ιανουάριο του 2014 και µε σηµαντικές πτώσεις στις τιµές να παρατηρούνται στο υπόλοιπο του λαµβάνοντας υπόψη ότι η ρωσική απαγόρευση στα ευρωπαϊκά γαλακτοκοµικά προϊόντα από τον Αύγουστο του 2014 είχε µεγάλο αντίκτυπο στην εσωτερική αγορά της ΕΕ και λειτούργησε ως υπενθύµιση της σηµασίας που έχει η εξασφάλιση πολλαπλών εξαγωγικών αγορών για τα προϊόντα της ΕΕ Ε. λαµβάνοντας υπόψη ότι η «δέσµη µέτρων για τον τοµέα του γάλακτος» εισήγαγε την δυνατότητα για τα κράτη µέλη να θεσπίσουν υποχρεωτικές συµβάσεις προκειµένου να συνδράµουν τους παραγωγούς και τους µεταποιητές στον προγραµµατισµό των ποσοτήτων που παράγουν ΣΤ. λαµβάνοντας υπόψη ότι η «δέσµη µέτρων για τον τοµέα του γάλακτος» υποχρέωσε τα κράτη µέλη να αναγνωρίσουν τις οργανώσεις των παραγωγών Ζ. λαµβάνοντας υπόψη ότι το Παρατηρητήριο της Αγοράς Γάλακτος θεσπίστηκε τον Απρίλιο του 2014 µε σκοπό την βελτίωση της παρακολούθησης του γαλακτοκοµικού τοµέα τόσο για την Επιτροπή όσο και για τον κλάδο Η. λαµβάνοντας υπόψη ότι µεγάλος αριθµός γαλακτοπαραγωγικών εκµεταλλεύσεων βρίσκεται σε µειονεκτικές, εξόχως απόκεντρες, αποµακρυσµένες ή ορεινές περιοχές Θ. λαµβάνοντας υπόψη ότι οι υποχρεωτικές δηλώσεις σχετικά µε τις παραδόσεις ποσοτήτων γάλακτος εφαρµόζονται από 1ης Απριλίου 2015 Ι. λαµβάνοντας υπόψη ότι τα ευρωπαϊκά γαλακτοκοµικά προϊόντα συνεισφέρουν σηµαντικά στην επιτυχία του ευρωπαϊκού κλάδου γεωργικών προϊόντων διατροφής και στην ευηµερία των αγροτικών οικονοµιών 1. υπενθυµίζει ότι η «δέσµη µέτρων για τον τοµέα του γάλακτος» αποσκοπεί σε έναν βιώσιµο και ανταγωνιστικό γαλακτοκοµικό τοµέα µε µηχανισµούς ικανούς να ανταποκρίνονται στις εξελίξεις επισηµαίνει ότι τα προβλήµατα που εντοπίζονται στην «δέσµη µέτρων για τον τοµέα του γάλακτος» εξακολουθούν να αποτελούν εµπόδιο στην δηµιουργία µιας ανταγωνιστικής και δίκαιης αγοράς γάλακτος και στην εξασφάλιση ενός αξιοπρεπούς εισοδήµατος για τους αγρότες PE v /13 PR\ doc

5 2. επισηµαίνει ότι οι παραγωγοί γαλακτοκοµικών προϊόντων είναι ιδιαιτέρως ευάλωτοι στις εισοδηµατικές αυξοµειώσεις και στους κινδύνους που δηµιουργούν το υψηλό κόστος του κεφαλαίου, η αστάθεια των τιµών των γαλακτοκοµικών προϊόντων και το κόστος των συντελεστών παραγωγής και της ενέργειας και τονίζει ότι η βιώσιµη διαβίωση από την παραγωγή γαλακτοκοµικών προϊόντων είναι µία διαρκής πρόκληση αφού τα έξοδα παραγωγής συχνά προσεγγίζουν και µερικές φορές υπερβαίνουν τις τιµές παραγωγού 3. παροτρύνει την Επιτροπή να λάβει µέτρα αντιµετώπισης της κρίσης που αντιµετωπίζει σήµερα ο γαλακτοκοµικός τοµέας εξαιτίας της πτώσης της παγκόσµιας ζήτησης, της αστάθειας των παγκόσµιων τιµών και του ρωσικού εµπάργκο αλλά αναγνωρίζει ότι έχουν ήδη ληφθεί στοχοθετηµένα µέτρα για την αντιµετώπιση των συνεπειών του ρωσικού εµπάργκο 4. υπενθυµίζει ότι η κρίση του γαλακτοκοµικού τοµέα το 2009 συνέβη ενώ ίσχυαν ακόµη οι ποσοστώσεις υπενθυµίζει στην Επιτροπή ότι η καθυστερηµένη αντίδραση στην κρίση εξανάγκασε πολλούς παραγωγούς γαλακτοκοµικών προϊόντων να εγκαταλείψουν τον τοµέα και εκφράζει την ανησυχία του σχετικά µε την ικανότητα της Επιτροπής να αντιδρά γρήγορα και αποτελεσµατικά στις κρίσεις της αγοράς 5. παρατηρεί ότι οι µεσοπρόθεσµες και µακροπρόθεσµες προοπτικές για τον τοµέα των γαλακτοκοµικών προϊόντων, τόσο στην εγχώρια όσο και στις παγκόσµιες αγορές παραµένουν ευνοϊκές σηµειώνει ότι ο τοµέας αποτελεί καίριο τµήµα του κλάδου γεωργικών προϊόντων διατροφής και ότι έχει, συνεπώς, σηµαντικά περιθώρια µακροπρόθεσµης ανάπτυξης και δηµιουργίας θέσεων εργασίας που πρέπει να αποτελέσουν στόχους του νέου επενδυτικού σχεδίου 6. αναγνωρίζει την σηµαντική κοινωνικοοικονοµική συνεισφορά του τοµέα παραγωγής γαλακτοκοµικών προϊόντων σε ολόκληρη την ΕΕ και την ιδιαίτερη σηµασία του στις µειονεκτικές και εξόχως απόκεντρες περιοχές, όπου είναι συχνά η µοναδική µορφή διαθέσιµης γεωργικής παραγωγής Προκλήσεις και ευκαιρίες για τον τοµέα παραγωγής γαλακτοκοµικών προϊόντων µετά τις ποσοστώσεις 7. παρατηρεί ότι η αστάθεια θα συνεχίσει να συγκαταλέγεται στις προκλήσεις που αντιµετωπίζει ο κλάδος και παροτρύνει την Επιτροπή να εξετάσει το ενδεχόµενο λήψης µέτρων για την άµβλυνση των κινδύνων που δηµιουργεί η αυξηµένη έκθεση στην παγκόσµια αγορά 8. προτείνει, προκειµένου να αποφευχθεί οποιαδήποτε περαιτέρω αστάθεια στην αγορά, να διατηρηθούν προηγούµενες αποφάσεις σχετικά µε ποσοστώσεις στο γάλα 9. συντάσσεται µε την άποψη ότι, µετά την λήξη των γαλακτοκοµικών ποσοστώσεων, παρουσιάζεται στο πλαίσιο της πολιτικής της ΕΕ στον γαλακτοκοµικό κλάδο µια ευκαιρία για την οικονοµία της ΕΕ και εκτιµά ότι οποιαδήποτε µελλοντικά µέτρα οφείλουν να ενισχύουν την ανταγωνιστικότητα και να διευκολύνουν την ανάπτυξη και την καινοτοµία έσµη µέτρων για τον τοµέα του γάλακτος και µέτρα ΚΓΠ PR\ doc 5/13 PE v01-00

6 10. επισηµαίνει ότι η εφαρµογή της δέσµης µέτρων για το γάλα βρίσκεται ακόµη σε πρώιµο στάδιο εκφράζει εντούτοις την απογοήτευσή του για τα χαµηλά επίπεδα εκτέλεσης 11. επισηµαίνει ότι η ενίσχυση των συµβατικών σχέσεων αποτελεί απτή µέθοδο διασφάλισης µιας δίκαιης κατανοµής σε όλο το µήκος της αλυσίδας εφοδιασµού και εδραιώνει την ευθύνη των εµπλεκόµενων φορέων να λαµβάνουν υπόψη τους τις συνθήκες της αγοράς και να αντιδρούν καταλλήλως 12. παρατηρεί ότι ο τοµέας µπορεί να διερευνήσει περαιτέρω τις δυνατότητες που διανοίγουν οι συµβάσεις µακράς πνοής για ολοκληρωµένες αλυσίδες εφοδιασµού, οι προθεσµιακές συµβάσεις σταθερού περιθωρίου και η ευχέρεια «κλειδώµατος» της τιµής του γάλακτος για καθορισµένη χρονική περίοδο πιστεύει ότι πρέπει να έχει κανείς τη δυνατότητα να επωφεληθεί από νέα µέσα συµβατικών σχέσεων 13. επισηµαίνει τον σηµαντικό ρόλο που µπορούν να παίξουν οι οργανώσεις των παραγωγών στην προσπάθεια αύξησης της διαπραγµατευτικής δύναµης και επιρροής των παραγωγών σε επίπεδο αλυσίδας εφοδιασµού και εκφράζει τη λύπη του διότι οι κινήσεις για τη σύσταση οργανώσεων παραγωγών υπήρξαν περιορισµένες µέχρι τώρα επισηµαίνει ότι οι οργανώσεις των παραγωγών µπορούν να τύχουν οικονοµικής ενίσχυσης στο πλαίσιο του Πυλώνα ΙΙ και τάσσεται αναφανδόν υπέρ της δηµιουργίας περισσοτέρων κινήτρων για την δηµιουργία τέτοιων οργανώσεων και για την προσχώρηση σε αυτές, προκειµένου να επιλυθεί το πρόβληµα των ανισορροπιών στην αλυσίδα εφοδιασµού 14. υπενθυµίζει στην Επιτροπή την µεγάλη σηµασία της ύπαρξης διαφάνειας σε ολόκληρο το µήκος της αλυσίδας εφοδιασµού προκειµένου να µπορεί ο τοµέας να ενθαρρύνει τους εµπλεκόµενους φορείς ώστε να ανταποκρίνονται στα µηνύµατα της αγοράς σηµειώνει την αυξηµένη σηµασία που έχουν οι ακριβείς και έγκαιρες πληροφορίες σε µια αγορά που έχει περάσει στην περίοδο µετά τη λήξη των ποσοστώσεων 15. επισηµαίνει την µεγάλη σηµασία του Παρατηρητηρίου της Αγοράς Γάλακτος στην διάδοση και στην ανάλυση των δεδοµένων της αγοράς και ζητεί να διευρυνθεί ο ρόλος του Παρατηρητηρίου συστήνει στην Επιτροπή να λάβει τα απαιτούµενα µέτρα προκειµένου να διασφαλιστεί η δυνατότητα του Παρατηρητηρίου να διαβιβάζει έγκαιρες προειδοποιήσεις στην Επιτροπή, στα κράτη µέλη και στους ενδιαφερόµενους φορείς, οποτεδήποτε το απαιτούν οι συνθήκες της αγοράς εκτιµά ότι οι πληροφορίες που θα παρέχει το Παρατηρητήριο πρέπει να αφορούν επικαιροποιήσεις ως προς τις τάσεις των τιµών και της αγοράς και ότι θα πρέπει αυτές να είναι ευπρόσιτες και εύχρηστες για όλους τους ενδιαφερόµενους 16. υπογραµµίζει την µεγάλη σηµασία που έχει το να διαβιβάζονται οι σχετικές πληροφορίες από τα κράτη µέλη προς το Παρατηρητήριο εγκαίρως και προς όφελος όλων των ενδιαφεροµένων συστήνει στην Επιτροπή να εξετάσει το ενδεχόµενο επιπρόσθετων µέσων προκειµένου να διασφαλιστεί η έγκαιρη λήψη των πληροροφοριών αυτών 17. σηµειώνει ότι, στον Πυλώνα Ι, η προαιρετική συνδεδεµένη στήριξη αποτελεί ένα εργαλείο που µπορεί να συνδράµει τον τοµέα των γαλακτοκοµικών, ενώ, στον Πυλώνα ΙΙ, οι παραγωγοί µπορούν να προσφύγουν σε συµβουλευτικές υπηρεσίες προκειµένου PE v /13 PR\ doc

7 να βοηθηθούν σε σχέση µε τις επιχειρηµατικές αποφάσεις και την ορθή οικονοµική διαχείριση - τα κράτη µέλη µπορούν, εφόσον είναι αναγκαίο, να κάνουν χρήση ασφαλιστικών µέτρων όπως το εργαλείο σταθεροποίησης εισοδήµατος καλεί τον τοµέα να µελετήσει το ενδεχόµενο διαµόρφωσης νέων ασφαλιστικών εργαλείων όταν η αγορά είναι ισχυρή Οι δυνατότητες του γαλακτοκοµικού τοµέα της ΕΕ στην παγκόσµια αγορά 18. επισηµαίνει ότι η παγκόσµια ζήτηση για γαλακτοκοµικά προϊόντα προβλέπεται να αυξηθεί κατά 2%, γεγονός που ανοίγει ευκαιρίες για προϊόντα προέλευσης ΕΕ σηµειώνει εντούτοις ότι στην αγορά κυριαρχούν σε ολοένα και µεγαλύτερο βαθµό τα αποξηραµένα προϊόντα 19. επισηµαίνει ότι οι διµερείς εµπορικές διαπραγµατεύσεις εµπεριέχουν ενδεχοµένως στρατηγικές ευκαιρίες για τον γαλακτοκοµικό τοµέα της ΕΕ 20. επισηµαίνει ότι εξακολουθεί αµείωτη η ανάγκη εξεύρεσης και ανάπτυξης νέων αγορών, αύξησης του παγκοσµίου µεριδίου αγοράς της ΕΕ, εξασφάλισης ισότιµης πρόσβασης για τους εξαγωγούς της ΕΕ και τόνωσης της εξαγωγικής ανάπτυξης Συστήµατα προώθησης/ποιότητας 21. επισηµαίνει ότι ο τοµέας των γαλακτοκοµικών θα µπορούσε να ωφεληθεί από διευρυµένες πρωτοβουλίες προαγωγής σε εγχώριες αγορές και σε αγορές τρίτων χωρών στο πλαίσιο νέων µέτρων προώθησης 22. επισηµαίνει ότι είναι ανάγκη να αποµακρυνθεί ο κλάδος από την ανεπεξέργαστη µαζική παραγωγή θεωρεί ότι πρέπει να αξιοποιηθούν πλήρως όλες οι ερευνητικές δράσεις προκειµένου να διαµορφωθούν καινοτόµα γαλακτοκοµικά προϊόντα υψηλής ποιότητας, όπως είναι τα φαρµακευτικά θρεπτικά προϊόντα και τα θρεπτικά προϊόντα για νήπια και για αθλητές 23. παρατηρεί ότι ο κλάδος έχει παραµελήσει την σχέση του µε τα συστήµατα προστατευόµενης ονοµασίας προέλευσης και προστατευόµενης γεωγραφικής ένδειξης καλεί την Επιτροπή να απλουστεύσει την πρόσβαση σε αυτά τα συστήµατα ιαχείριση κινδύνου στον γαλακτοκοµικό τοµέα 24. επισηµαίνει ότι τα υφιστάµενα µέτρα τύπου «δικτύου ασφαλείας», όπως είναι οι κρατικές παρεµβάσεις και η ενίσχυση για την ιδιωτική αποθεµατοποίηση δεν αποτελούν κατάλληλα εργαλεία για να αντιµετωπιστεί ούτε µια συνεχιζόµενη αστάθεια ούτε µια κρίση στον τοµέα των γαλακτοκοµικών 25. καλεί την Επιτροπή να εφαρµόσει διατάξεις περί δικτύου ασφαλείας που ανταποκρίνονται καλύτερα και που είναι πιο ρεαλιστικές ζητεί να είναι η τιµή παρέµβασης πιο αντιπροσωπευτική του κόστους της παραγωγής και πιο ευπροσάρµοστη στις µεταβολές της αγοράς 26. υπογραµµίζει την σηµασία ύπαρξης ενός εργαλείου αντιµετώπισης κρίσεων που PR\ doc 7/13 PE v01-00

8 ανταποκρίνεται καλύτερα και που είναι πιο ρεαλιστικό συστήνει στην Επιτροπή να συνεργαστεί µε τον κλάδο σχετικά µε το ενδεχόµενο να χρησιµοποιηθούν µέσα διαχείρισης κινδύνου, όπως οι προθεσµιακές αγορές, προκειµένου να επωφεληθεί η ΕΕ από την αστάθεια του τοµέα και να αυξήσει την ανταγωνιστικότητά της Αθέµιτες εµπορικές πρακτικές στην αλυσίδα εφοδιασµού του τοµέα γαλακτοκοµικών προϊόντων 27. επισηµαίνει ότι οι παραγωγοί γαλακτοκοµικών προϊόντων είναι ιδιαιτέρως ευάλωτοι στις ανισορροπίες της αλυσίδας εφοδιασµού, ιδίως λόγω αυξοµειώσεων στη ζήτηση, λόγω αύξησης του κόστους παραγωγής και λόγω µείωσης των τιµών παραγωγού εκτιµά ότι η πτωτική πίεση που ασκεί στις τιµές ο κλάδος της µεταποίησης µέσω της επισήµανσης των προϊόντων µε το δικό τους εµπορικό σήµα και µέσω της επίµονης χρήσης ρευστού γάλακτος σε πωλήσεις µε ζηµία υπονοµεύει τη δουλειά και τις επενδύσεις των παραγωγών του κλάδου και υποβαθµίζει το τεςλικό προϊόν για τον καταναλωτή 28. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισµα στο Συµβούλιο και στην Επιτροπή. PE v /13 PR\ doc

9 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Προκλήσεις και ευκαιρίες για τον τοµέα παραγωγής γαλακτοκοµικών προϊόντων Το 2003, µε την ενδιάµεση αναθεώρηση της τότε ΚΓΠ, τα κράτη µέλη της ΕΕ συµφώνησαν να καταργήσουν το καθεστώς ποσοστώσεων από τις 31 Μαρτίου Η λήξη των ποσοστώσεων για την παραγωγή γάλακτος µετά από τριάντα έτη δηµιουργεί ευκαιρίες αλλά και προκλήσεις για τον γαλακτοκοµικό τοµέα. Η αστάθεια θα αποτελεί διαρκή πρόκληση για τον γαλακτοκοµικό τοµέα. Οι παραγωγοί γαλακτοκοµικών προϊόντων είναι ιδιαιτέρως ευάλωτοι στις εισοδηµατικές αυξοµειώσεις λόγω του υψηλού κόστους του κεφαλαίου, της αστάθειας των τιµών των γαλακτοκοµικών προϊόντων και του µεταβαλλόµενου κόστους των συντελεστών παραγωγής και της ενέργειας. Παράλληλα, οι παραγωγοί γαλακτοκοµικών προϊόντων βρίσκονται σε µειονεκτική θέση στη συνολική αλυσίδα εφοδιασµού τροφίµων και είναι ιδιαίτερα εκτεθειµένοι σε αθέµιτες εµπορικές πρακτικές. Η δηµογραφική γήρανση των παραγωγών γαλακτοκοµικών προϊόντων αποτελεί επίσης αντικείµενο ανησυχίας και είναι απαραίτητο να ενθαρρύνεται και να στηρίζεται η ηλικιακή ανανέωση µέσω νέων και υφιστάµενων εργαλείων για τη µελλοντική µεγέθυνση και τη βιωσιµότητα του τοµέα. Οι γενικές µεσοπρόθεσµες έως µακροπρόθεσµες προοπτικές του γαλακτοκοµικού τοµέα είναι θετικές τόσο στην εσωτερική όσο και στην παγκόσµια αγορά. Η ζήτηση είναι υψηλή, ιδίως στις αναδυόµενες οικονοµίες. Ο ΟΟΣΑ και ο FAO, στην πλέον πρόσφατη έκθεσή τους µε θέµα «Προοπτικές στον γεωργικό τοµέα», προβλέπουν ότι η παγκόσµια ζήτηση γαλακτοκοµικών προϊόντων θα αυξηθεί κατά περίπου 2% ετησίως έως το Ο εντοπισµός και η εξασφάλιση εξαγωγικών αγορών θα πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα του κλάδου και η προώθηση γαλακτοκοµικών προϊόντων σε τρίτες αγορές πρέπει να είναι στοχευµένη και αποτελεσµατική. Η βελτίωση της µεταφοράς γνώσεων, η έρευνα, η καινοτοµία και τα µέτρα για τη βελτίωση της ποιότητας και της επισήµανσης των προϊόντων θα επιφέρει περαιτέρω προστιθέµενη αξία στα γαλακτοκοµικά προϊόντα της ΕΕ και θα αυξήσει την ανταγωνιστικότητά τους στην εσωτερική και την παγκόσµια αγορά. Οι ευκαιρίες του κλάδου για µεγέθυνση και ανάπτυξη µε τη χρήση µέσων του Ευρωπαϊκού Ταµείου Στρατηγικών Επενδύσεων θα πρέπει να διερευνηθούν πλήρως και ο κλάδος θα πρέπει να διευκολυνθεί και να λάβει βοήθεια για να αξιοποιήσει το δυναµικό του, να δηµιουργήσει βιώσιµες θέσεις εργασίας και τονώσει την οικονοµική ανάπτυξη στις αγροτικές περιοχές σε όλη την ΕΕ. PR\ doc 9/13 PE v01-00

10 Σε πολλές µειονεκτικές και εξόχως απόκεντρες περιοχές, η παραγωγή γαλακτοκοµικών προϊόντων παραµένει µοναδική πηγή γεωργικού εισοδήµατος και απασχόλησης και η συνέχισή της είναι απαραίτητη για να αποφευχθεί η εγκατάλειψη των γαιών. Παρόλο που είναι πολύ νωρίς για να εξεταστούν πλήρως οι επιπτώσεις της δέσµης µέτρων για τον τοµέα του γάλακτος στις µειονεκτικές περιοχές, είναι σαφές ότι τα µέτρα που περιλαµβάνει η δέσµη πρέπει να συνδυαστούν µε τις επιλογές που διαθέτουν τα κράτη µέλη στο πλαίσιο της ΚΓΠ για τη στήριξη των αγροτών και να διασφαλίζουν τη συνεχή οικονοµική και κοινωνική συµβολή των γαλακτοπαραγωγικών εκµεταλλεύσεων µικρής κλίµακας σε αυτές τις περιοχές. Η έκθεση της Επιτροπής προσφέρει τη δυνατότητα για µια πιο στοχευµένη προσέγγιση για τη βοήθεια των µειονεκτικών περιοχών, δεδοµένης της ετερογένειας των περιοχών αυτών στα κράτη µέλη. Κατά τους τελευταίους µήνες, ο τοµέας δέχτηκε αυξηµένη πίεση γενικότερα, αλλά και ειδικότερα για µείωση των τιµών, εξαιτίας της πτώσης της παγκόσµιας ζήτησης, της αστάθειας των παγκόσµιων τιµών και του ρωσικού εµπάργκο. Παρόλο που άµεση δράση που ανέλαβε η Επιτροπή για να αντιµετωπίσει τον αντίκτυπο του ρωσικού εµπάργκο, ιδίως στα κράτη µέλη της Βαλτικής, είναι αξιέπαινη, είναι σαφές ότι τα µέτρα και τα εργαλεία που εφαρµόζει η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είναι σχεδιασµένα για να ανταποκρίνονται στα πραγµατικά δεδοµένα του σύγχρονου γαλακτοκοµικού τοµέα. Τα υφιστάµενα µέτρα τύπου «δικτύου ασφαλείας», όπως είναι οι κρατικές παρεµβάσεις και η ενίσχυση για την ιδιωτική αποθεµατοποίηση δεν αποτελούν κατάλληλα εργαλεία για να αντιµετωπιστεί η συνεχιζόµενη αστάθεια ή µια κρίση στον τοµέα των γαλακτοκοµικών. Η έκθεση της Επιτροπής επεσήµανε ότι υπάρχουν αµφιβολίες σχετικά µε τη δυνατότητα του κανονιστικού πλαισίου της ΕΕ να αντιµετωπίσει περιστάσεις ακραίας αστάθειας της αγοράς ή µια κατάσταση κρίσης µετά τη λήξη του καθεστώτος των ποσοστώσεων, ιδίως από την άποψη της διασφάλισης της ισόρροπης ανάπτυξης της παραγωγής γάλακτος σε όλες τις χώρες της ΕΕ και της αποφυγής της υπερβολικής συγκέντρωσης στις περισσότερο παραγωγικές περιοχές. Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή πρέπει να εφαρµόσει µέτρα τύπου «δικτύου ασφαλείας» που να ανταποκρίνονται καλύτερα και να είναι πιο ρεαλιστικές και η τιµή παρέµβασης πρέπει να είναι πιο αντιπροσωπευτική του κόστους της παραγωγής. Η ισχύουσα τιµή, η οποία είναι αµετάβλητη από το 2008, πρέπει να επανεξεταστεί ώστε να λαµβάνει υπόψη το αυξανόµενο κόστος παραγωγής και εισροών και θα πρέπει να επανεξετάζεται σε τακτική βάση. Η θέση του εισηγητή σχετικά µε την εφαρµογή της δέσµης µέτρων για τον τοµέα του γάλακτος Η δέσµη µέτρων για τον τοµέα του γάλακτος, η οποία είναι σε ισχύ από τον Οκτώβριο του 2012, προσέφερε στους αγρότες εργαλεία για να ανταποκριθούν στις προκλήσεις που PE v /13 PR\ doc

11 αντιµετωπίζει ο γαλακτοκοµικός τοµέας. Η δέσµη ενίσχυσε τις συµβατικές σχέσεις και αύξησε τη διαπραγµατευτική δύναµη µέσω οργανώσεων παραγωγών και διεπαγγελµατικών οργανώσεων. Ο εισηγητής εξακολουθεί να θεωρεί ότι τα µέτρα που προτάθηκαν για τη βελτίωση της διαφάνειας και την ενίσχυση της ολοκληρωµένης ανάλυσης δεδοµένων της παραγωγής γάλακτος στην ΕΕ είναι απαραίτητα για τη βιωσιµότητα και την ορθή λειτουργία του γαλακτοκοµικού τοµέα. Η χρήση τυποποιηµένων γραπτών συµβάσεων και η ενίσχυση των συµβατικών σχέσεων παρείχε στους αγρότες ένα ισχυρό εργαλείο και ενίσχυσε την ευθύνη των επιχειρήσεων της αλυσίδας γαλακτοκοµικών προϊόντων όσον αφορά τον συνυπολογισµό των µηνυµάτων της αγοράς, τη βελτίωση της µετάδοσης των µεταβολών στις τιµές και την προσαρµογή της προσφοράς στη ζήτηση, ούτως ώστε να αποφεύγονται αθέµιτες εµπορικές πρακτικές. Τα κράτη µέλη ήταν υποχρεωµένα να αναγνωρίζουν τυπικά τις οργανώσεις παραγωγών, αλλά είχαν την ευελιξία να ορίζουν κατά πόσον ένας ελάχιστος αριθµός µελών ή µια ελάχιστη ποσότητα εµπορεύσιµης παραγωγής θα αποτελούσε οργάνωση παραγωγών. Η εφαρµογή των µέτρων που περιλάµβανε η δέσµη ήταν ανοµοιογενής στα κράτη µέλη και η αφοµοίωσή τους ήταν απογοητευτική. Η συνολική ισχύς του γαλακτοκοµικού τοµέα και οι ευνοϊκοί όροι της αγοράς κατά την ενδιάµεση περίοδο προβλήθηκαν ως λόγοι για τη διστακτικότητα των παραγωγών να οργανωθούν σε οργανώσεις παραγωγών. Υπάρχουν και άλλα εµπόδια που πρέπει να εντοπιστούν και να αντιµετωπιστούν, όπως η έλλειψη ενηµέρωσης σχετικά µε τον ρόλο των οργανώσεων παραγωγής. Ο εισηγητής συνέστησε την παροχή περαιτέρω κινήτρων για τη δηµιουργία οργανώσεων παραγωγών και την προσχώρηση σε αυτές, προκειµένου να επιλυθεί το πρόβληµα των ανισορροπιών στην αλυσίδα εφοδιασµού. Η έκθεση της Επιτροπής σχετικά µε την εφαρµογή της δέσµης µέτρων για τον τοµέα του γάλακτος Σύµφωνα µε το άρθρο 225 παράγραφος β) του κανονισµού για τη θέσπιση κοινής οργάνωσης των γεωργικών αγορών και ειδικών διατάξεων για ορισµένα γεωργικά προϊόντα (κανονισµός ΚΟΑ), η Επιτροπή έπρεπε να υποβάλει έκθεση στο Κοινοβούλιο και το Συµβούλιο έως τις 30 Ιουνίου 2014 σχετικά µε την εξέλιξη της κατάστασης της αγοράς της ΕΕ στον τοµέα του γάλακτος και την εφαρµογή της δέσµης µέτρων για τον τοµέα του γάλακτος. Η έκθεση της Επιτροπής κάλυψε τρεις βασικούς άξονες: την ανάλυση αγορών την εφαρµογή και την αφοµοίωση της δέσµης µέτρων για τον τοµέα του γάλακτος στα κράτη µέλη τη θέση των παραγωγών γαλακτοκοµικών προϊόντων στις µειονεκτικές περιοχές. PR\ doc 11/13 PE v01-00

12 Η έκθεση επισηµαίνει ότι η αναθεωρηµένη ΚΓΠ παρέχει σειρά εργαλείων τα οποία µπορούν να βοηθήσουν τον γαλακτοκοµικό τοµέα σε εξαιρετικές περιπτώσεις, για παράδειγµα η συνδεδεµένη στήριξη, οι πρόσθετες διατάξεις τύπου «δικτύου ασφαλείας» και τα καθεστώτα του προγράµµατος αγροτικής ανάπτυξης, όµως η έκθεση δεν αποκλείει τη δυνατότητα πρόσθετων εργαλείων για τη λήξη των ποσοστώσεων. Η έκθεση αναγνωρίζει επίσης ότι ορισµένα κράτη µέλη εφάρµοσαν κανόνες για να ρυθµίσουν την προσφορά τυριών προστατευόµενης ονοµασίας προέλευσης (ΠΟΠ) και προστατευόµενης γεωγραφικής ένδειξης (ΠΓΕ), κατόπιν αιτήµατος οργάνωσης παραγωγών, διεπαγγελµατικής οργάνωσης ή οµάδας ΠΟΠ/ΠΓΕ. Όσον αφορά την εφαρµογή της δέσµης µέτρων για τον τοµέα του γάλακτος, η έκθεση θεωρεί ότι βελτίωσε τις σχέσεις σε ολόκληρη την αλυσίδα εφοδιασµού παρόλο που είναι ακόµη πολύ νωρίς για να για να διαπιστωθούν σηµαντικές επιπτώσεις στον τοµέα του γάλακτος. Στήριξη ενός ανταγωνιστικού και βιώσιµου γαλακτοκοµικού τοµέα εδοµένου ότι το επίπεδο εφαρµογής των µέτρων της δέσµης για τον τοµέα του γάλακτος ήταν απογοητευτική, ο εισηγητής ενθαρρύνει τους εµπλεκόµενους φορείς κατά µήκος της αλυσίδας εφοδιασµού γαλακτοκοµικών προϊόντων να αξιοποιήσουν τα µέτρα της δέσµης µέτρων για τον τοµέα του γάλακτος, καθώς και να παράσχουν συστάσεις για νέα µέσα οι οποίες θα πρέπει να εξεταστούν από την Επιτροπή και τη βιοµηχανία. Ο εισηγητής προβλέπει ότι το Παρατηρητήριο για την αγορά γάλακτος, που δηµιουργήθηκε τον Απρίλιο του 2014, θα διαδραµατίσει κρίσιµο και ενισχυµένο ρόλο στον γαλακτοκοµικό τοµέα της ΕΕ τα προσεχή έτη. Το Παρατηρητήριο διαδίδει και αναλύει δεδοµένα της αγοράς, για να µπορούν οι εµπλεκόµενοι φορείς να λαµβάνουν καλύτερες οικονοµικές και επενδυτικές αποφάσεις. Στην έκθεση της Επιτροπής του Ιουνίου 2014 προβλέφθηκε ότι το Παρατηρητήριο «θα απευθύνει έγκαιρη προειδοποίηση στις υπηρεσίες της Επιτροπής», για να µπορεί η Επιτροπή να δρα ταχύτερα στα αρχικά στάδια µιας κρίσης. Η έκθεση αυτή υποστηρίζει την άποψη ότι η Επιτροπή θα πρέπει να αναλάβει την απαραίτητη δράση για να διασφαλίσει ότι το Παρατηρητήριο µπορεί να αξιοποιήσει στο έπακρο τις δυνατότητές του. Οι πληροφορίες που θα παρέχει το Παρατηρητήριο πρέπει να αφορούν επικαιροποιήσεις ως προς τις τάσεις των τιµών και της αγοράς και θα πρέπει αυτές να είναι πιο ευπρόσιτες και εύχρηστες σε σχέση µε την υφιστάµενη µορφή τους. Το Παρατηρητήριο θα πρέπει να στηρίζεται στη λειτουργία του από τα κράτη µέλη, τα οποία θα παρέχουν τις σχετικές πληροφορίες έγκαιρα, και συστήνεται στην Επιτροπή να διερευνήσει πρόσθετα µέσα για να διασφαλίζει ότι οι πληροφορίες αυτές λαµβάνονται έγκαιρα. Τον εκέµβριο του 2014 εννέα κράτη µέλη δεν υπέβαλαν τις σχετικές πληροφορίες στην Επιτροπή έγκαιρα. PE v /13 PR\ doc

13 Η σηµασία των ακριβών και έγκαιρων πληροφοριών στην εποχή µετά τη λήξη των ποσοστώσεων θα είναι σηµαντικά µεγαλύτερη, και το Παρατηρητήριο θα πρέπει να έχει ως στόχο την παροχή συχνότερων και πιο επικαιροποιηµένων πληροφοριών σε έλους τους εµπλεκόµενους φορείς. Τα διαθέσιµα δεδοµένα µπορούν να συµβάλουν στην ενίσχυση των συµβατικών σχέσεων και να χρησιµοποιηθούν σε λειτουργικά παράγωγα του εµπορίου γαλακτοκοµικών προϊόντων. Η Επιτροπή θα πρέπει να διερευνήσει τη δυνατότητα της µελλοντικής αγοράς να επιφέρει µεσοπρόθεσµη προβλεψιµότητα στη διάρθρωση των τιµών και να αυξήσει τη ανταγωνιστικότητα του τοµέα. Η αγορά αυτή θα επέτρεπε στους παραγωγούς και τους µεταποιητές να αντισταθµίσουν τον κίνδυνο γνωρίζοντας εκ των προτέρων τις τιµές, ούτως ώστε να µπορούν να λαµβάνουν καλύτερες επενδυτικές αποφάσεις. Η ενίσχυση των συµβατικών σχέσεων, η οποία προβλέπεται στη δέσµη µέτρων για τον τοµέα του γάλακτος, αποτελεί απτή µέθοδο διασφάλισης µιας δίκαιης κατανοµής σε όλο το µήκος της αλυσίδας εφοδιασµού. Η έκθεση ζητεί από την Επιτροπή και άλλους φορείς του γαλακτοκοµικού τοµέα της ΕΕ να διερευνήσουν τις δυνατότητες που διανοίγουν οι συµβάσεις µακράς πνοής για ολοκληρωµένες αλυσίδες εφοδιασµού, οι προθεσµιακές συµβάσεις, οι συµβάσεις σταθερού περιθωρίου, οι συµβάσεις Α-Β και η ευχέρεια «κλειδώµατος» της τιµής του γάλακτος για καθορισµένη χρονική περίοδο. Υπάρχουν πολλά παραδείγµατα όπου ο ίδιος ο κλάδος στράφηκε σε αυτά τα µέτρα, τα οποία θα πρέπει να εξεταστούν περαιτέρω, καθώς τα µέσα αντιστάθµισης, όπως, για παράδειγµα, οι συµβάσεις σταθερού περιθωρίου, µπορούν να προσφέρουν ασφάλεια, ευελιξία και καταλληλότερες επιλογές στους αγρότες. Ο µακροπρόθεσµος σχεδιασµός και η διαχείριση των γεωργικών εκµεταλλεύσεων για την αντιµετώπιση της αστάθειας έχουν µεγαλύτερη σηµασία από ποτέ και οι συµβάσεις µπορούν να ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητα και τη βιωσιµότητα του τοµέα για τους αγρότες και για την προσφορά. PR\ doc 13/13 PE v01-00