ΤΡΟΙΚΑ ΚΑΙ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ

Transcript

1 ΤΡΟΙΚΑ ΚΑΙ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ημεία από τις τελικές εισηγήσεις των ακαδημαϊκών σε Ημερίδα που διοργάνωσε ο ΠΡΟΜΗΘΕΑ. Κώστας Λαπαβίτσας: την Κύπρο τα πράγματα είναι πιο δύσκολα απ ότι σε άλλες χώρες της Ευρώπης. Δεν τίθεται ζήτημα αποδοχής του μνημονίου και μετά εξεύρεσης λύσεων. Αν γινόταν αυτό θα το είχαν κάνει. Η αναμονή είναι λάθος. Ο χειρότερος κίνδυνος είναι η απραξία μπροστά στην μεγάλη απόφαση. την ιστορία δεν υπάρχει μονόδρομος. Σα Σο πλήγμα που έχει δεχτεί ο χρηματοπιστωτικός τομέας από την Σρόικα είναι μη αναστρέψιμο. Ο λόγος είναι ότι συντρίφτηκε η εμπιστοσύνη προς τον Σραπεζικό τομέα και δεν αλλάζει αν δεν περάσει πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα. Βέβαια αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να δεχτεί κανείς όσα επέβαλε η Σρόικα. Πρέπει να καταλάβει ότι δεν γυρίζει πίσω και δεν χρειάζεται να γυρίσει πίσω. Αν ακούσουμε την Σρόικα θα κλείσει και η Σράπεζα Κύπρου και θα συνεχίσουμε να έχουμε προβλήματα στον τραπεζικό τομέα. Πρέπει να επιδιώξουμε αντιστροφή των αποφάσεων της 15 ης Μαρτίου στο μέτρο που μπορούμε. Πρέπει να αντιστραφεί αυτό που έγινε με τη Λαϊκή Σράπεζα και να αποφευχθεί αυτό να γίνει και με την Σράπεζα Κύπρου, πρέπει η επίλυση του προβλήματος να γίνει σε άλλη βάση: χωρισμός δηλαδή σε καλή και κακή τράπεζα. ωστός διαχωρισμός, όχι αυτό που κάνει η Σρόικα. Να στηριχθεί η καλή τράπεζα με παροχή ομολόγων και να κοιτάξει η κοινωνία τι θα μπει στην κακή τράπεζα, ποια από τα χρέη θα μπουν στην κακή τράπεζα και ποιος θα πληρώσει τις ζημιές. Θα προκύψουν δύο προβλήματα. Σο ένα θα είναι η ανακεφαλαιοποίηση της οποίας δεν ξέρουμε το μέγεθος. Σα νούμερα που ακούγονται αυτή τη στιγμή είναι πλασματικά. Πρέπει δηλαδή να ανοίξουν τα βιβλία, να δουν ποιες είναι οι πραγματικές ανάγκες, να μπουν και οι συνεργατικές μέσα και να διαπιστώσει η Κύπρος ποιες είναι οι πραγματικές ανάγκες για ανακεφαλαιοποίηση. Υπάρχει φυσικά και το πρόβλημα της ρευστότητας. Με τι ρευστότητα θα κινηθούν οι τράπεζες; Δεν γίνεται εντός της ΟΝΕ να σωθούν οι τράπεζες, να μην γίνει το κούρεμα, να μπει σε άλλη διαδικασία το τραπεζικό σύστημα. Έτσι τίθεται αμέσως θέμα εθνικού νομίσματος. Σο ευρώ έχει αποδειχτεί καταστροφικό για την Κύπρο.

2 Το δεύτερο πρόβλημα είναι το δημοσιονομικό. Οι αριθμοί που ακούμε ποικίλουν τόσο πολύ. Για να επιστρέψει λοιπόν η Κύπρος στο τραπεζικό σύστημα όπως ήταν πριν πρέπει να εκδώσει ομόλογα τα οποία θα αγοράσουν οι πολίτες και τα οποία θα αποπληρωθούν στο μέλλον στηριγμένα στα έσοδα από το φυσικό αέριο. Να δεσμευτεί 10% σε όλες τις καταθέσεις. Έτσι θα μπορέσει η Κυπριακή δημοκρατία να κινηθεί για το επόμενο χρονικό διάστημα. Δεν θα λυθεί έτσι μόνιμα το πρόβλημα. Πρέπει να αντιμετωπίσουμε ευθέως και την αποπληρωμή του χρέους. Η Κυπριακή Δημοκρατία θα αποπληρώσει τον ΕΛΑ; Γιατί να τον αποπληρώσει δηλαδή; Η ρευστότητα αυτή είναι νόμιμη; Δόθηκε σε τράπεζα η οποία ήταν εγνωσμένως χρεοκοπημένη. Έχει επιχειρήματα η Κυπριακή δημοκρατία για να σταματήσει την αποπληρωμή του, ακόμη και για να την αρνηθεί εντελώς. Δεν είναι εύκολο αλλά πρέπει να γίνει. ε σχέση με το δημοσιονομικό: Η Κύπρος έχει φυσικό αέριο. 130 δις για κάθε οικόπεδο. Η Κύπρος μπορεί να εκδώσει ομόλογα και είμαι βέβαιος πως θα υπάρξουν αγοραστές. Καταλήγοντας, πως θα γίνουν οι αλλαγές στο εθνικό νόμισμα; Η αλλαγή, είναι απλό να γίνει. 1:1. Αυτό που λέγατε ευρώ θα λέγεται νέα Κυπριακή λίρα. Η λίρα θα υποτιμηθεί στις ανοικτές αγορές. Σο πρόβλημα της αλλαγής είναι πως θα ελέγχει την υποτίμηση. Αυτό είναι πρόβλημα κυρίως για μια αγορά ανοικτή όπως αυτή της Κύπρου που εισάγει κυρίως προϊόντα. Γι αυτό το λόγο χρειάζεται συναινετικό διαζύγιο με την Ευρωζώνη και την Σρόικα. Η Κύπρος πρέπει να έρθει σε σύγκρουση με την νομισματική ένωση γιατί την καταστρέφει αλλά η σύγκρουση αυτή δεν είναι ανάγκη να είναι αιματηρή. Φρειάζεται διαχείριση και διαπραγμάτευση του χωρισμού ώστε να περιοριστεί η υποτίμηση. Φρειάζεται ηγεσία με βούληση για να διαπραγματευτεί την υποτίμηση έτσι ώστε να περιοριστεί γύρω στο 30%. Σίποτα όμως δεν μπορεί να γίνει χωρίς την κινητοποίηση του λαού και του εργατικού στοιχείου. Αυτό που σας περίγραψα είναι ο δρόμος της ελπίδας. Ο άλλος είναι ο δρόμος της καταστροφής και ελπίζω να πάρει η Κύπρος τον δρόμο της ελπίδας. Σταύρος Τομπάζος: Σι θα μπορούσαμε να κάνουμε; Θα σας πω μερικές εισηγήσεις.

3 1. Διαχωρισμός του τραπεζικού συστήματος σε ένα υγιές τραπεζικό σύστημα και ένα οργανισμό ο οποίος θα αναλάβει όλα τα επισφαλή δάνεια και τις διασφαλίσεις τους. αυτόν τον οργανισμό θα αντιστοιχηθεί μέρος των καταθέσεων, δηλαδή με άλλα λόγια, ένα ποσοστό των πολύ μεγάλων καταθέσεων θα μετατραπούν σε μετοχές και αυτές θα αντιπροσωπεύουν το κεφάλαιο αυτού του οργανισμού. Με άλλα λόγια, θα περάσει η ιδιοκτησία όλων αυτών των ακινήτων τα οποία αυτή τη στιγμή βρίσκονται στα παράλια της Κύπρου ανεκμετάλλευτα θα μεταβούν στα χέρια των μεγάλων καταθετών στον βαθμό που μετατρέπεται μέρος των καταθέσεων τους σε μετοχές. Αν το κάνουμε αυτό θα έχουμε ένα υγιές τραπεζικό σύστημα χωρίς επισφάλειες. Αυτό το τραπεζικό σύστημα χωρίς επισφάλειες θα μπορούσε να λειτουργήσει ως εξής: οι δύο μεγάλες τράπεζες, Λαϊκή και Σράπεζα Κύπρου πρέπει να κρατικοποιηθούν. Έτσι θα ανέβει η αξιοπιστία τους αφού το κράτος έχει πολύ πιο μεγάλες πλάτες για να αντέξει τους κραδασμούς της αγοράς. Αυτό που επείγει για την Κυπριακή οικονομία αυτή τη στιγμή είναι να χαμηλώσουν τα επιτόκια. Τπάρχει πρόβλημα ρευστότητας στην Κυπριακή οικονομία αυτή τη στιγμή. Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις έχουν πρόβλημα ρευστότητας και καταρρέουν, η εξυπηρέτηση των χρεών τους είναι πολύ δύσκολη. Έτσι κλείνουν η μια μετά την άλλη και έτσι υπάρχει ο κίνδυνος να έχουμε ποσοστά ανεργίας όμοια με αυτά της Ελλάδας. Φρειάζεται μια διαφορετική πολιτική επιτοκίου, χρειάζονται χαμηλά επιτόκια για τις καταθέσεις και για τον δανεισμό για να μπορέσει να κινηθεί η οικονομία. Αυτό σημαίνει επίσης ότι αυτοί που χρωστούν χρήματα θα βλέπουν την εξυπηρέτηση του χρέους τους να μικραίνει διότι θα πληρώνουν χαμηλότερο τόκο στα υφιστάμενα δάνεια και δεδομένου ότι αυτή τη στιγμή, προβλέπουμε ανεργία και συρρίκνωση εισοδημάτων φανταστείτε τι θα συμβεί με την αύξηση της ανεργίας και τις μειώσεις των μισθών. Για να μην αυξηθούν ανεξέλεγκτα όλα αυτά τα επισφαλή δάνεια επιβάλλεται η μείωση του επιτοκίου. 2. Η Σρόικα έχει ένα καλό. Επέβαλε ένα νέο θεσμικό πλαίσιο το οποίο είναι ευνοϊκό για να εφαρμόσει κανείς εναλλακτικές πολιτικές. Μας επέτρεψε να απαγορεύουμε την εξαγωγή κεφαλαίων από την Κύπρο, για απροσδιόριστο χρονικό διάστημα. Λένε ότι είναι προσωρινό, αλλά ουδέν μονιμότερο του προσωρινού. Αυτό το μέτρο μπορεί να το εκμεταλλευτεί κανείς για να μην χρειαστεί μεγάλη εισροή ρευστότητας από το εξωτερικό, διότι διατηρούμε τα χρήματα που έχουμε αυτή τη στιγμή στην Κύπρο. Αυτό το μέτρο πρέπει να το διαφυλάξουμε αφού είναι ένα βασικό σημείο για να

4 έχουμε μια εναλλακτική. Άρα μπορούμε να εξασφαλίσουμε ένα υγιές τραπεζικό σύστημα του οποίου τα χρέη θα τα αναλάβουν οι πολύ μεγάλες καταθέσεις που θα είναι όχι μόνο από τη Λαϊκή και τη Σράπεζα Κύπρου αλλά οι καταθέσεις του συνόλου. Έτσι θα είναι πιο δίκαιο το μέτρο. Ας μην ξεχνάμε ότι και η Ελληνική Σράπεζα και τα υνεργατικά χρειάζονται ανακεφαλαιοποίηση. 3. Απεχθές χρέος. Δεν πιστεύω ότι τα 5,5 δις τα οποία έχουν πάει στην Ελλάδα και τα χρήματα από τον ΕΛΑ που έχουν πάει στην Ελλάδα ουσιαστικά για να διασφαλίσουν το Ελληνικό και Ευρωπαϊκό Σραπεζικό σύστημα, ότι είναι λογικό να φορτωθούν στις πλάτες του Κυπριακού λαού. Πρόκειται για ένα απεχθές χρέος αφού η ΕΚΣ ήξερε ότι τα Κυπριακά παραρτήματα των τραπεζών είναι υπό κατάρρευση και παρόλα αυτά άφησε να διαρρεύσουν στην Ελλάδα 5,5 δις. Σα 4,5 δις επίσης που χρειάζονται οι Κυπριακές Σράπεζες είναι απεχθές χρέος κατά την άποψη μου. Από το κούρεμα του ελληνικού δημοσίου για παράδειγμα δεν είναι δυνατό η Γερμανία να χάνει το 0,0025% και η Κύπρος το 25%. Η Κύπρος έχασε εν μία νυχτί 25% του ΑΕΠ της. Και αν ακόμα εμείς δεν έχουμε διεκδικήσει ειδική μεταχείριση από το Eurogroup, το Eurogroup το ίδιο έπρεπε να πει πως δεν μπορούμε να δέσουμε μια μικρή βάρκα πάνω στον Σιτανικό, διότι όταν βουλιάξει ο Σιτανικός θα βουλιάξει και η βάρκα μαζί του. Μόνο αυτά τα χρήματα είναι 10 δις και πρόκειται για απεχθές χρέος και πρέπει διαμέσου μιας διεθνούς εκστρατείας να εξηγήσουμε στα υπόλοιπα κράτη ότι μας φορτώνεται ένα χρέος για το οποίο ο Κυπριακός λαός δεν ευθύνεται και από το οποίο ο Κυπριακός λαός δεν επωφελήθηκε. ε αυτά τα βασικά μέτρα προσθέτω τον υποχρεωτικό δανεισμό, ούτως ώστε να μπορέσει το κράτος να εξυπηρετήσει τις άμεσες ανάγκες του και να μπορέσουμε να χρηματοδοτήσουμε τις άμεσες ανάγκες. 4. Βεβαίως χρειάζεται και φορολογική μεταρρύθμιση αφού στην Κύπρο έχουμε προνομιούχους οι οποίοι χαίρουν οθωμανικών πλεονεκτημάτων και έχω υπόψη μου μεταξύ άλλων και την εκκλησία. Πρέπει να φορολογηθεί δραστικά η εκκλησία. Αν είναι δυνατό ακόμη και να εκμαιευθεί μέρος της εκκλησιαστικής γης για να χρησιμοποιηθεί ως διασφάλιση προκειμένου να πάρουμε δάνεια τα οποία θα χρησιμοποιηθούν για ένα ταμείο αλληλεγγύης στους άνεργους και βεβαίως φορολόγηση του μεγάλου

5 κεφαλαίου, το οποίο στην Κύπρο μέχρι πολύ πρόσφατα πλήρωνε ελάχιστους φόρους. Πιστεύω ότι υπάρχει εναλλακτική λύση στο μνημόνιο, στο χέρι μας είναι να της δώσουμε συγκεκριμένο σχήμα. Μπορούμε να προχωρήσουμε εκτός Σρόικας και εκτός μνημονίου. Ίσως σε αυτή τη διαδικασία να χρειαστεί να υιοθετήσουμε τη λίρα και πρέπει να είμαστε έτοιμοι γι αυτό. Αν όμως υιοθετήσουμε το μνημόνιο πολύ πιθανόν να πρέπει κακήν κακώς να υιοθετήσουμε και τη λίρα, διότι η ύφεση η οποία θα δημιουργηθεί από το μνημόνιο, θα είναι τέτοια που θα είναι πολύ δύσκολο να την αντιμετωπίσουμε και ίσως ούτως ή άλλως να υποχρεωθούμε να επιστρέψουμε στη λίρα λόγω των μνημονιακών πολιτικών. Τάσος Γιασεμίδης Μια εναλλακτική πρόταση κατά την άποψη μου θα πρέπει να έχει τρία χαρακτηριστικά: 1) Να εγγυάται την κεφαλαιουχική επάρκεια και την ρευστότητα των τραπεζικών ιδρυμάτων. 2) Να εξασφαλίζει τις ανάγκες του κράτους, τόσο για αναχρηματοδότηση του δημόσιου χρέους αλλά και για χρηματοδότηση των ελλειμμάτων 3) Να δίνει την δυνατότητα να μπορέσουμε να βρούμε τα χρήματα που χρειάζονται έτσι ώστε να υπάρξει ώθηση προς την ανάπτυξη. σον αφορά τον τραπεζικό τομέα, ο οποίος έχει δεχτεί ένα συντριπτικό πλήγμα και τον τομέα των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών οι οποίες έχουν επηρεαστεί. Από τις 15/3 έχουμε δει την εφαρμογή των περιοριστικών μέτρων τα οποία ουσιαστικά έχουν βραχυκυκλώσει το τραπεζικό σύστημα με αποτέλεσμα πολλές επιχειρήσεις να μην μπορούν ουσιαστικά είτε να πληρώσουν τους υπαλλήλους τους, είτε να διεξάγουν κανονικά τις δραστηριότητες τους. Θεωρούμε πως η συνέχιση των περιοριστικών μέτρων στην κλίμακα που ήταν τις προηγούμενες εβδομάδες, ουσιαστικά θα επιβαρύνει τόσο την πραγματική οικονομία όσο και τον τομέα των υπηρεσιών, διότι οι εταιρείες δεν μπορούν πλέον να δραστηριοποιηθούν. Για κάθε τράπεζα, πρέπει να πούμε υπάρχουν δύο δείκτες. Ο δείκτης κεφαλαιουχικής επάρκειας και ο δείκτης ρευστότητας. Αυτή τη στιγμή, όσον

6 αφορά τις καταθέσεις, το τι έγινε, έγινε μια λογιστική πράξη. Δηλαδή, διέγραψαν ένα στοιχείο παθητικό το οποίο χρωστούσαν στους καταθέτες και το μετέτρεψαν σε μετοχές. Δεν σημαίνει ότι οι τράπεζα έχει αυτά τα χρήματα σε χρηματοκιβώτια και θα τα πάρουμε να τα ρίξουμε στην πραγματική οικονομία, αυτό είναι μια καθαρά λογιστική πράξη. Δεύτερο σημαντικό στοιχείο είναι εφόσον θα μπούμε στη διαδικασία του κουρέματος γιατί δεν αυξάνουμε το κούρεμα, να βρούμε τα κεφάλαια που χρειαζόμαστε για να διώξουμε την Σρόικα. Δυστυχώς σε όλες αυτές τις λύσεις το πρόβλημα είναι η ρευστότητα, διότι ένα χρηματοπιστωτικό κέντρο δεν μπορεί να έχει για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα περιοριστικά μέτρα. σον αφορά την ΕΚΣ και τον τρόπο που παρείχε την ρευστότητα στην Λαϊκή τράπεζα. Ο ΕΛΑ παρέχεται μόνο σε τράπεζες οι οποίες θεωρούνται φερέγγυες και η Λαϊκή δεν ήταν φερέγγυα εδώ και αρκετό καιρό. μως θα πρέπει να σκεφτούμε και τι θα γινόταν στην περίπτωση που γινόταν εκκαθάριση της Λαϊκής τράπεζας, δηλαδή να δεχτούμε ότι τέλειωσε σαν τράπεζα. Δυστυχώς σαν χώρα έχουμε εγγυηθεί πάλι μέσω Ευρωπαϊκής οδηγίας, τις πρώτες 100 χιλιάδες για κάθε καταθέτη. Αν κατέρρεε η τράπεζα θα έπρεπε αμέσως να ενεργοποιηθεί ο εγγυοδοτικός οργανισμός αυτό θα φόρτωνε στο κράτος γύρω στα 7 δις. Η εναλλακτική λύση θα πρέπει να διασφαλίζει τα εξής: 1) Διαχείριση της κατάστασης όσον αφορά τον τραπεζικό τομέα. Να διαχειριστούμε την κατάσταση στη τράπεζα Κύπρου, τη διοίκηση, τους δείκτες ρευστότητας κτλ 2) Να πάρουμε μέτρα τα οποία θα μπορέσουν να απορροφήσουν τις αρνητικές συνέπειες από την απόφαση του Eurogroup 3) τρατηγικός στόχος είναι η εκπόνηση ενός ολοκληρωμένου σχεδίου το οποίο θα οδηγήσει τη χώρα στην έξοδο από την Σρόικα. σον αφορά την έξοδο από την Σρόικα: Καταρχάς πρέπει να θέσουμε ως στόχο τη σύντομη έξοδο μας στις αγορές κάτι το οποίο έχει πετύχει η Ελβετία. Από εκεί και πέρα υπάρχει το θέμα αξιοποίησης του φυσικού αερίου ενώ θα πρέπει να τονίσουμε πως το φυσικό αέριο θα έχει σημασία μόνο αν κτιστεί το τερματικό. Άρα εκεί πρέπει να υπάρξει μια μακροχρόνια συνετή πολιτική η οποία θα μας δώσει τα ανάλογα οφέλη. σον αφορά την έξοδο από την Ευρωζώνη:

7 Αυτή τη στιγμή η συζήτηση προκαλεί τρομερές ανασφάλειες σε ξένους επενδυτές. Η οποία άτακτη έξοδος από την ευρωζώνη θα οδηγήσει σε υποτίμηση του εθνικού νομίσματος. Από εκεί και πέρα υπάρχουν και άλλα σοβαρά θέματα τα οποία πρέπει να εξετάσουμε, για παράδειγμα αν έξοδος από την Ευρωζώνη σημαίνει έξοδος από την Ε.Ε, τι θα γίνει με τις συμβάσεις που έχουμε υπογράψει και είναι σε ευρώ, πάρα πολλές ιδιωτικές συμφωνίες έχουν υπογραφεί σε ευρώ, άρα υπάρχει νομικό ζήτημα. Από κει και πέρα πρέπει να υπάρχουν περιορισμοί στην έξοδο κεφαλαίων για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα που πλέον η Κύπρος σταματά να είναι κέντρο παροχής χρηματοοικονομικών υπηρεσιών. Από εκεί και πέρα δεν δέχομαι τη συζήτηση που λέει ότι είμαστε στο μνημόνιο με 2.5 % επιτόκιο και πρέπει να παραμείνουμε. Πρέπει να βρούμε τους τρόπους να εγγυηθούμε την ρευστότητα των τραπεζών, να βρούμε τα χρήματα για αναχρηματοδότηση και χρηματοδότηση των ελλειμμάτων έτσι ώστε το συντομότερο δυνατό να μπορέσουμε να απεμπλακούμε από την Σρόικα. Και κάτι τελευταίο, το γεγονός ότι χρησιμοποίησαν τα χρήματα των τραπεζών για να ανακεφαλαιοποιήσουν τις τράπεζες έχει φορτώσει 11 δις στο δημόσιο χρέος κάτι που θα το καθιστούσε μη βιώσιμο. Ο τρόπος που επέλεξε το Eurogroup να εφαρμόσει το μνημόνιο στη Κύπρο από την μια προκαλεί σοβαρά ζητήματα στην πραγματική οικονομία, όμως δεν φορτώνει τα χρήματα στο δημόσιο χρέος. Άρα η λύση που μου φαίνεται λογική είναι σταθεροποίηση και γρήγορη απεμπλοκή από το μνημόνιο. Σωφρόνης Κληρίδης Εναλλακτικές: Θεωρώ ότι τα τελευταία δύο χρόνια κοιτάζουμε για εναλλακτικές. Προσπαθήσαμε να βρούμε επενδύσεις, δάνεια από αλλού, να αποφύγουμε την Σρόικα και είχαμε κάποια αποτελέσματα. τα οποία στο τέλος δεν απέδωσαν. Σο πρόβλημά μας είναι ότι δυσκολευόμαστε να πάρουμε αποφάσεις. Ο κατάλογος με τις μεταρρυθμίσεις που έπρεπε να κάνουμε αλλά ποτέ δεν κάναμε νομίζω ότι λέει πολλά. Σώρα ερχόμαστε τελευταία στιγμή να ψάξουμε εναλλακτικές. Αυτό δεν δείχνει εικόνα σοβαρού κράτους. Γι αυτό και μετά το κούρεμα αντιστράφηκε το κλίμα εκ μέρους της κοινής γνώμης εναντίον μας.

8 Ποιες είναι οι επιλογές; Τπάρχει μια πεπατημένη επιλογή, υλοποίηση του μνημονίου. Σην ξέρουμε, την έχουμε δει, έχουμε ακούσει πολλές γλαφυρές περιγραφές για το τι θα γίνει. Η επιλογή εντός Ευρώ εκτός Σρόικας δεν υπάρχει. Νομίζω η μόνη εναλλακτική λύση η οποία υπάρχει είναι έξοδος. Σο μεγάλο ζήτημα με την έξοδο είναι η τεράστια αβεβαιότητα. Θεωρώ ότι θα πρέπει να υπάρχει μια δημόσια δέσμευση ότι είμαστε στο ευρώ και στο παρασκήνιο με τους επιστήμονες και τους πολιτικούς να ψάχνουμε το σχέδιο Β. Κώστας Μαυρίδης Τπήρχε πολιτική προδέσμευση για να μείνουμε εντός Σρόικας. Αυτό δείχνει ο τρόπος με τον οποίο διαπραγματεύτηκαν. Η δική μου προσέγγιση για τον τρόπο που διαπραγματευόμαστε είναι ότι δεν μπορεί να μπλοφάρει ένας μικρός παίχτης όπως εμείς γιατί αν χάσουμε θα χάσουμε τα πάντα. Η εισήγηση μου για το πώς προχωρούμε βασίζεται σε μια μελέτη που έγινε όταν ο υπουργός οικονομικών της Κύπρου ήταν ακόμα στη Ρωσία και διενεργήθηκε από ένα Κύπριο της Αυστραλίας ονόματι Ερνέστο Αρχιμανδρίτης και εμένα. Δυστυχώς θα παραδεχτώ κάτι: στα οικονομικά κάθε μέρα που περνά είναι σημαντική. Κάτι που πριν από 35 μέρες ήταν εφικτό σήμερα μπορεί οι πιθανότητες του να είναι ελάχιστες. ταν γίνονται εκτιμήσεις ότι τα πράγματα θα χειροτερέψουν είναι βέβαιο ότι θα χειροτερέψουν. Πρέπει όμως να είμαστε ακριβοδίκαιοι και να πούμε τι από τα δύο θα είναι λιγότερο κακό. Θα ήταν καλύτερα τα πράγματα εκτός ευρωζώνης; Αυτό είναι το ουσιαστικό ερώτημα. Αυτοδιαχείριση ήταν ο πρώτος πυλώνας της δικής μας πρότασης, δηλαδή μαζικό κούρεμα της κοινωνίας μέσα από ένα κοινωνικό συμβόλαιο. Ξεκινώντας από τον ευρύτερο δημόσιο τομέα και πρωτίστως οι τραπεζικοί. Έπρεπε να εμπλακεί κάποια σημαντική χώρα όπως για παράδειγμα η Ρωσία ή η Κίνα οι οποίες έχουν τεράστιο συμφέρον στο χρυσό. Θα μπορούσαμε κι εμείς να παίξουμε ένα λόγο αλληλοσυμπλήρωσης. Είναι τεχνικό το θέμα. Προδεσμεύομαι εγώ με φυσικό αέριο και δεσμεύεστε εσείς να μου παρέχετε αν το ζητήσω χρυσό έτσι ώστε οι καταθέτες να νιώσουν ότι οι καταθέσεις τους είναι εξασφαλισμένες με

9 χρυσό. Αν για παράδειγμα βιαστούμε να βγούμε εκτός ευρωζώνης θα ξέρουμε ότι το εθνικό μας νόμισμα θα έχει ένα ποσοστό αντικρίσματος σε χρυσό. Νομίζω ότι εδώ που φτάσαμε η επιλογή για μένα είναι πλέον μία. Οι επιλογές ήταν δύο πριν ένα μήνα: Ή αναλαμβάνεις το ρίσκο και έχεις ένα σχέδιο β με την προσδοκία ότι θα πάρεις κάτι σαφώς καλύτερο για να μην ριψοκινδυνέψει η κατάρρευση της Ευρωζώνης αλλά να έχεις πειστικό σχέδιο β και εννοώ τη λίρα. Εγώ θεωρώ αν υπήρχε τότε αυτό το σχέδιο θα παίρναμε ένα σαφώς καλύτερο μνημόνιο. αφώς καλύτερα μνημόνια υπήρξαν και σε άλλες περιπτώσεις. Σώρα που είμαστε εδώ, θεωρώ ότι υπό τις περιστάσεις έχουν επέλθει τόσα πράγματα που αν τολμήσουμε να φύγουμε τώρα, το κόστος θα είναι περισσότερο πάνω σε εμάς και δεν θα λειτουργήσει απειλητικά πάνω στην ευρωζώνη, γι αυτό είμαι υπέρ της άποψης ότι πρέπει να σκεφτούμε την αποχώρηση εν μέρει. Σην αναδιοργάνωση του νομισματικού μας συστήματος το οποίο μέσα να προβλέπει την έξοδο από την ευρωζώνη. Αντρέας Θεοφάνους Μπορεί να εξέλθει την κρίση η χώρα μέσα από την ευρωζώνη; Και εγώ ιδανικά θα ήθελα να λυθεί το πρόβλημα μέσω της ευρωζώνης. Τπάρχουν προϋποθέσεις. 1) Ένα Marshal plan. Είναι διατεθειμένοι οι Ευρωπαίοι να το δώσουν; Νομίζω πως όχι. 2) Παραμερισμός τουλάχιστον των εσωτερικών κανονισμών στη διακίνηση κεφαλαίου. Γίνεται αυτό; Υοβάμαι πως όχι. 3) Διακριτική ευχέρεια στη δημοσιονομική πολιτική με τρόπο που να επιτρέπει για κάποιο διάστημα τα ελλείμματα. σον αφορά τη λίρα: Η λίρα δεν είναι μόνο θέμα υποτίμησης. Είναι θέμα αποκατάστασης της εθνικής κυριαρχίας στην νομισματική πολιτική και στη δημοσιονομική πολιτική στο βαθμό που μπορεί να υπάρξει με τα σημερινά δεδομένα. Μπορεί να έχεις μακροοικονομική πολιτική, να προκρίνεις έλλειμμα φέτος 8-10% και του χρόνου να έχεις καλύτερα σε άλλη κοινωνική διάσταση. Αυτό δεν μπορεί να γίνει στο ευρώ του μνημονίου. Άρα η λίρα προκρίνει και αποκατάσταση της δημοσιονομικής πολιτικής αλλά και αποκατάσταση του τραπεζικού τομέα και θα σας το εξηγήσω. Ας υποθέσουμε ότι ακόμη και σήμερα αρθούν οι περιορισμοί πολλοί από εμάς θα μεταφέρουμε τα χρήματά μας. Ο μόνος τρόπος να μην μπορούμε να τα

10 βγάλουμε στο εξωτερικό είναι να μην τα δέχονται άλλα ιδρύματα. Σην λίρα δεν θα τη δέχονται σε άλλες χώρες και έτσι θα μείνει εντός της χώρας για να τη χρησιμοποιούμε και παράλληλα θα έχουμε και το άλλο νόμισμα. Μερικά από τα προτεινόμενα μέτρα: Τιοθέτηση λίρας σε ισοτιμία ευρώ 1:1. Διατήρηση καταθέσεων σε ευρώ, με τους υφιστάμενους περιορισμούς. Αν έχετε για παράδειγμα 400 χιλ. δεν θα γίνουν λίρες αλλά θα είναι ευρώ. Σα χρέη από ευρώ θα γίνουν λίρες και αυτό θα είναι μια μορφή κουρέματος. Σο υπόλοιπο θα το καταβάλει η κεντρική τράπεζα στην πορεία του χρόνου με τρόπο που να αποφεύγεται ο πληθωρισμός σε αυτό το κράτος. Αποφυγή μείωσης μισθών. Αν για παράδειγμα ένας επαγγελματίας πληρώνεται 3000 χιλ. ευρώ θα παίρνει 3000 χιλ. λίρες. Πιστεύω στο συναινετικό διαζύγιο γι αυτό χρησιμοποιώ την έννοια προσωρινή έξοδος. Με αυτή την κατάσταση η υποτίμηση θα είναι ελεγχόμενη. Σα αντισταθμιστικά μέτρα θα είναι δύο. Μείωση φορολογίας (από 18% σε 12%) και ο εταιρικός φόρος να πάει από τα 10 στα 9%. (παντρεύουμε την πολιτική Ρούσβελτ και Ρηγκαν) σο για το φόβητρο του δημόσιου χρέους. Σο χρέος θα αυξηθεί, θα τριπλασιαστεί μάλιστα από τη στιγμή που θα παραμείνουμε στην Σρόικα. χι μόνο επειδή θα αναγκαζόμαστε να δανειζόμαστε για να πληρώνουμε σε ευρώ τις δικές μας ανάγκες αλλά επειδή το ΑΕΠ θα συρρικνώνεται και αυτό σημαίνει αύξηση του δημόσιου χρέους. Με το εθνικό νόμισμα όμως, εκείνο που θα χρειαστούμε είναι χρήματα για εισαγωγές (3 δις). Από τον τουρισμό όμως υπολογίζω να έχουμε 4 δις και από άλλες υπηρεσίες όπως η κτηματική αγορά θα έχουμε κι άλλα έσοδα. Πιστεύω ότι η Κύπρος μπορεί να τερματίσει την κατηφορική πορεία και να έχει ανάπτυξη άμεσα. Εντός του μνημονίου τα ιδιωτικά χρέη θα αυξηθούν και θα εκποιηθούν περιουσίες.