ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΤΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ. που συνοδεύει το έγγραφο

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, SWD(2012) 203 final C7-0196/12 ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΤΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ που συνοδεύει το έγγραφο Πρόταση της Επιτροπής για ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη θέσπιση ειδικών απαιτήσεων πρόσβασης και συναφών όρων που εφαρμόζονται στην αλιεία αποθεμάτων βαθέων υδάτων στον Βορειοανατολικό Ατλαντικό και για την κατάργηση του κανονισμού (EΚ) αριθ. 2347/2002 του Συμβουλίου της 16ης Δεκεμβρίου 2002 {COM(2012) 371 final} {SWD(2012) 202 final} EL EL

2 ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΤΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ που συνοδεύει το έγγραφο Πρόταση της Επιτροπής για ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη θέσπιση ειδικών απαιτήσεων πρόσβασης και συναφών όρων που εφαρμόζονται στην αλιεία αποθεμάτων βαθέων υδάτων στον Βορειοανατολικό Ατλαντικό και για την κατάργηση του κανονισμού (EΚ) αριθ. 2347/2002 του Συμβουλίου της 16ης Δεκεμβρίου 2002 Εισαγωγή Από το 2002 η Ένωση έχει θέσει σε εφαρμογή ειδικό καθεστώς πρόσβασης (κανονισμός (EΚ) αριθ. 2347/2002) όσον αφορά τα αλιευτικά σκάφη που συμμετέχουν στην αλιεία βαθέων υδάτων το οποίο αποτελείται από τέσσερα συστατικά στοιχεία: τον περιορισμό της αλιευτικής ικανότητας, τη συλλογή δεδομένων, την παρακολούθηση της αλιευτικής προσπάθειας και τον έλεγχο. Το καθεστώς πρόσβασης υπόκειται σε τακτική επανεξέταση. Η επανεξέταση ξεκίνησε το 2007 με ανακοίνωση της Επιτροπής. Η κύρια φάση της διαβούλευσης διήρκησε από το 2009 έως το Η αναθεώρηση του καθεστώτος πρόσβασης βασίζεται σε ορισμένες διαπιστώσεις που αφορούν τη διαδικασία μεταρρύθμισης της ΚΑλΠ. Νομοθετική πρόταση για την αναθεώρηση του καθεστώτος πρόσβασης προγραμματίζεται για το πρώτο εξάμηνο του Πρόβλημα Η αλιεία βαθέων υδάτων στον Βορειοανατολικό Ατλαντικό κυριαρχείται εν μέρει από παραδοσιακούς παράκτιους στόλους (Πορτογαλία, Ισπανία) και εν μέρει από μεγάλες νομαδικές μηχανότρατες (Γαλλία, Ισπανία). Συνολικά, αντιστοιχεί μόλις σε ποσοστό περίπου 1% των εκφορτώσεων από τον Βορειοανατολικό Ατλαντικό. Η αλιεία βαθέων υδάτων αποτελεί αντικείμενο λεπτομερούς διαχείρισης με βάση τις αλιευτικές δυνατότητες μόλις από το 2003 (συνολικά επιτρεπόμενα αλιεύματα, μέγιστη επιτρεπόμενη αλιευτική προσπάθεια). Πριν από το 2003 το εν λόγω είδος αλιείας αναπτυσσόταν σε μεγάλο βαθμό άναρχα και παρουσίαζε χαρακτηριστικά συμπτώματα του προβλήματος που είναι γνωστό ως «εξοντωτική αλίευση ψαριών» και συγκεκριμένα συμπτώματα εξάντλησης των αποθεμάτων. Στην περίπτωση της αλιείας βαθέων υδάτων, λόγω του ιδιαίτερα ευάλωτου χαρακτήρα των αποθεμάτων βαθέων υδάτων σε σχέση με την αλιεία, η εξάντληση του αποθέματος μπορεί να επέλθει εντός πολύ σύντομου χρονικού διαστήματος και η ανάκτηση μπορεί να διαρκέσει μεγάλο χρονικό διάστημα ή να αποτύχει. Η βιολογική κατάσταση των αποθεμάτων εξακολουθεί να παραμένει άγνωστη σε μεγάλο βαθμό. Ορισμένα θεωρείται ότι έχουν ήδη εξαντληθεί. Η αλιεία βαθέων υδάτων δεν είναι βιώσιμη, γενικά. Οι αλιευτικές δυνατότητες μειώνονται. Περιληπτικά, τα προβλήματα μπορούν να παρουσιαστούν ως εξής: Κύρια προβλήματα: EL 2 EL

3 ο εξαιρετικά ευάλωτος χαρακτήρας των εν λόγω αποθεμάτων σε σχέση με την αλιεία πολλά από τα εν λόγω αποθέματα μπορούν να υποστούν μη οικονομικά βιώσιμη μόνον αλιευτική πίεση κατά τη διάρκεια μεγάλης χρονικής περιόδου η αλιεία με τράτες βυθού καταστρέφει ή απειλεί να καταστρέψει αναντικατάστατα βενθικά ενδιαιτήματα (ευαίσθητα θαλάσσια οικοσυστήματα) τα οποία αποτελούν κύριες πηγές βιοποικιλότητας στα βαθέα ύδατα. Η έκταση της καταστροφής που έχει ήδη προκληθεί είναι άγνωστη η αλιεία ορισμένων ειδών βαθέων υδάτων με τράτες έχει ως αποτέλεσμα μεσαίου έως υψηλού επιπέδου ανεπιθύμητα αλιεύματα ειδών βαθέων υδάτων ο καθορισμός του βιώσιμου επιπέδου αλιευτικής πίεσης με βάση επιστημονικές γνωμοδοτήσεις είναι ιδιαίτερα δύσκολος. EL 3 EL

4 Ελλείψεις του ισχύοντος καθεστώτος Στόχοι Γενικός στόχος Το πεδίο εφαρμογής όσον αφορά τον οικείο στόλο είναι πολύ ευρύ και δύσκαμπτο (έλλειψη αποτελεσματικότητας καθώς το καθεστώς δεν είναι επαρκώς στοχοθετημένο). Μετά την έκδοση του νέου κανονισμού ελέγχου 1, το καθεστώς έχει καταστεί, εν μέρει, περιττό, και η σχέση του με τα πρότυπα ελέγχου δεν είναι σαφής (έλλειψη συνοχής). Η ξεχωριστή συλλογή δεδομένων χρησιμοποιείται πολύ λίγο από τους συμβουλευτικούς επιστημονικούς φορείς, μολονότι συνιστά διοικητικό καθήκον (έλλειψη αποτελεσματικότητας και έλλειψη συνοχής με το Πλαίσιο Συλλογής Δεδομένων). Γενικός στόχος της πρότασης είναι να εξασφαλιστεί η βιώσιμη εκμετάλλευση των αποθεμάτων βαθέων υδάτων σύμφωνα με την έννοια της Μέγιστης Βιώσιμης Απόδοσης (ΜΒΑ), περιορίζοντας έτσι τον περιβαλλοντικό αντίκτυπο όσο το δυνατόν περισσότερο. Εφόσον τα δεδομένα και η μέθοδος δεν έχουν επιτύχει το απαιτούμενο επίπεδο ποιότητας το οποίο θα επιτρέψει τη διαχείριση με στόχο τη ΜΒΑ, η αλιεία βαθέων υδάτων πρέπει να αποτελεί αντικείμενο διαχείρισης σύμφωνα με την προσέγγιση της προφύλαξης. Ειδικοί στόχοι Συμμόρφωση με επιστημονικές γνωμοδοτήσεις όσον αφορά τα προληπτικά επίπεδα αλιευμάτων διευκόλυνση της μελλοντικής ανάπτυξης διαχείρισης με στόχο την ΜΒΑ για τα αποθέματα για τα οποία υπάρχει έλλειψη δεδομένων. Μείωση του αντικτύπου των εργαλείων βυθού στον πυθμένα της θάλασσας ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος ζημίας στα ευαίσθητα θαλάσσια οικοσυστήματα. Μείωση του επιπέδου των ανεπιθύμητων αλιευμάτων. Διασφάλιση της συλλογής όλων των απαιτούμενων δεδομένων για τη βελτίωση της επιστημονικής γνωμοδότησης. Εστιασμός των κανόνων στις εξειδικευμένες αλιευτικές δραστηριότητες (métiers) που στοχεύουν σε είδη βαθέων υδάτων και να ληφθεί μέριμνα ώστε ο ορισμός της εξειδικευμένης αλιευτικής δραστηριότητας να προσαρμόζεται στην εξέλιξη των επιστημονικών γνωμοδοτήσεων και της συμπεριφοράς των στόλων. Να ληφθεί μέριμνα ώστε το καθεστώς πρόσβασης να συνάδει με τον κανονισμό ελέγχου. Εναρμόνιση της συλλογής ειδικών δεδομένων με τα γενικά πρότυπα και εξασφάλιση της παρακολούθησής τους. 1 Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1224/2009. EL 4 EL

5 Επιλογές Εξετάστηκαν 5 εναλλακτικές επιλογές για την επεξεργασία της πρωτοβουλίας. Οι επιλογές που συνίσταντο στη διατήρηση της υφιστάμενης κατάστασης, στην απαγόρευση της αλιείας βαθέων υδάτων στο σύνολό της και στη ρύθμιση της αλιείας αποκλειστικά με τεχνικά μέτρα αποκλείστηκαν λόγω των σημαντικών μειονεκτημάτων που παρουσίαζαν. Προκρίθηκαν οι ακόλουθες δυο εναλλακτικές επιλογές: Εναλλακτική επιλογή 3 απαγόρευση των εργαλείων που είναι πιο επιζήμια για το οικοσύστημα βαθέων υδάτων Απαγορεύεται η χρήση των αλιευτικών εργαλείων που προκαλούν τα κύρια οικολογικά προβλήματα, ιδίως των τρατών βυθού και των απλαδιών διχτυών 2, στην αλιεία βαθέων υδάτων. Η τεχνική λύση συνίσταται είτε στην απαγόρευση των εν λόγω εργαλείων από τους στόλους που επιτρέπεται να στοχεύουν σε είδη βαθέων υδάτων είτε στην απαγόρευση της αλιείας με τα εν λόγω εργαλεία σε βάθος μεγαλύτερο από το προκαθορισμένο. Τα λοιπά προβλήματα από την αλιεία βαθέων υδάτων και από το καθεστώς πρόσβασης είναι δυνατόν να αντιμετωπιστούν μέσω προσαρμογών στους ισχύοντες κανόνες: να μην επιτρέπεται να καθορίζονται οι αλιευτικές δυνατότητες υψηλότερα από ό,τι ορίζουν οι γνωμοδοτήσεις με βάση την αρχή της πρόληψης να επιτρέπεται ο έλεγχος των κανόνων που αφορούν τη ΜΒΑ να προσδιορίζονται τα πρότυπα συλλογής δεδομένων για την αλιεία βαθέων υδάτων ως μέρος του υφιστάμενου πλαισίου δεδομένων και να επιτρέπεται στην Επιτροπή να απαγορεύει την αλιεία βαθέων υδάτων σε περίπτωση που δεν συλλέγονται δεδομένα να καταργηθεί η ξεχωριστή υποβολή αναφοράς σχετικά με την αλιευτική προσπάθεια να διαχωρίζονται τα παρεμπίπτοντα αλιεύματα από τα στοχευόμενα είδη με στόχο τη διαχείριση και να επιτραπεί στην Επιτροπή να βελτιώσει περαιτέρω τον κατάλογο των συναφών ειδών και των ορίων αλίευσης να καταργηθούν οι περιττές διατάξεις ελέγχου και να προσδιοριστούν τα βελτιωμένα πρότυπα ελέγχου που εφαρμόζονται σύμφωνα με τον κανονισμό ελέγχου (αντίστοιχος με τον έλεγχο των πολυετών σχεδίων). Εναλλακτική επιλογή 4 η πρόσβαση να εξαρτάται από την τήρηση διεθνών προτύπων διαχείρισης για την ανοικτή θάλασσα Η τέταρτη εναλλακτική επιλογή συνίσταται στην ενσωμάτωση προτύπων διαχείρισης που έχουν αποτελέσει αντικείμενο επεξεργασίας από τον ΟΗΕ/FAO όσον αφορά την αλιεία στο βυθό στην ανοικτή θάλασσα. Τα κύρια νέα στοιχεία είναι: να διενεργούνται εκτιμήσεις των επιπτώσεων πριν από τη χορήγηση άδειας για την αλιεία βυθού να εντοπίζεται πού υφίστανται ή που είναι πιθανόν να εμφανιστούν ευαίσθητα θαλάσσια οικοσυστήματα να θεσπιστούν πρωτόκολλα που θα χρησιμοποιούνται σε περίπτωση που θα διαπιστώνεται η παρουσία ευαίσθητων θαλάσσιων οικοσυστημάτων. Όσον αφορά τη μείωση των απορρίψεων θέμα που δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με τη βοήθεια αυτών των προτύπων με βάση την εναλλακτική επιλογή 4 τα σκάφη θα οφείλουν είτε να μειώσουν δραστικά τις απορρίψεις είτε να κινηθούν προς ένα υποχρεωτικό καθεστώς περιφερειακής διαχείρισης της αλιευτικής προσπάθειας, βάσει του οποίου όλα τα αλιεύματα θα πρέπει να διατηρούνται επί του σκάφους. Τα λοιπά προβλήματα θα αντιμετωπίζονται όπως περιγράφεται στην εναλλακτική επιλογή 3. 2 Λόγω των υψηλών επιπέδων ανεπιθύμητων αλιευμάτων και απολεσθέντων αλιευτικών εργαλείων που εξακολουθούν να αλιεύουν ιχθύες στα βαθέα ύδατα, τα απλάδια δίχτυα είχαν ήδη αποτελέσει αντικείμενο μεταβατικών τεχνικών μέτρων που είχαν ως αποτέλεσμα τα εν λόγω εργαλεία να μη στοχεύουν σήμερα σε είδη βαθέων υδάτων. EL 5 EL

6 Εκτίμηση των επιπτώσεων των προτιμώμενων εναλλακτικών επιλογών Οι δυο εναλλακτικές επιλογές που προτιμήθηκαν συγκρίθηκαν σε σχέση με τα αποτελέσματά τους ως προς τους στόχους πολιτικής, την αποτελεσματικότητα και τη συνοχή: Αποτελέσματα Όσον αφορά τους ειδικούς στόχους α), δ), ε), ζ) και η), οι εναλλακτικές επιλογές προσφέρουν την ίδια λύση και συνεπώς θεωρούνται ισοδύναμες: α) (- Συμμόρφωση με επιστημονικές γνωμοδοτήσεις όσον αφορά τα προληπτικά επίπεδα αλιευμάτων διευκόλυνση της μελλοντικής ανάπτυξης διαχείρισης με στόχο τη ΜΒΑ για τα αποθέματα που παρουσιάζουν έλλειψη δεδομένων - ): Εγκρίνοντας στο πλαίσιο της συναπόφασης διατάξεις βάσει των οποίων οι επαναλαμβανόμενες αποφάσεις σχετικά με τη χορήγηση αλιευτικών δυνατοτήτων δεν δύνανται να υπερβαίνουν το προληπτικό επίπεδο αλιευμάτων ή αλιευτικής προσπάθειας που έχει οριστεί βάσει επιστημονικής γνωμοδότησης, θα εξασφαλίζεται ότι τηρείται η επιστημονική γνωμοδότηση για τη διαχείριση με βάση την πρόληψη. Καθώς ο κανόνας ισχύει μόνον ως προς το προληπτικό πλαίσιο, αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο να αναπτυχθούν κανόνες αλίευσης οι οποίοι θα βασίζονται επιστημονικά στη ΜΒΑ στο μέλλον, και οι εν λόγω κανόνες να τηρούνται σε επαναλαμβανόμενες αποφάσεις σχετικά με τη χορήγηση αλιευτικών δυνατοτήτων. δ) + η) (- Διασφάλιση της συλλογής όλων των απαιτούμενων δεδομένων για τη βελτίωση της επιστημονικής γνωμοδότησης εναρμόνιση της συλλογής ειδικών δεδομένων με τα γενικά πρότυπα και εξασφάλιση της παρακολούθησής τους - ): Καθώς οι απαιτήσεις ως προς τη συλλογή γενικών δεδομένων διευρύνονται στο βάθος αλίευσης, στο στίγμα του VMS και στις καταχωρίσεις στο ημερολόγιο πλοίου ανά ανάσυρση, τα πρόσθετα δεδομένα που κρίνονται απαραίτητα από τους επιστήμονες θα συλλέγονται στο πλαίσιο της εξειδικευμένης δραστηριότητας βαθέων υδάτων. Συνδέοντας τη συλλογή δεδομένων με τις συνήθεις διαδικασίες που ισχύουν όσον αφορά την κοινοποίηση δεδομένων (στίγμα VMS, αναφορές ηλεκτρονικού ημερολογίου πλοίου), ο διοικητικός φόρτος για τις αλιευτικές επιχειρήσεις μπορεί να διατηρηθεί σε χαμηλά επίπεδα. Ενσωματώνοντας τη συλλογή δεδομένων σχετικά με τις εξειδικευμένες αλιευτικές δραστηριότητες βαθέων υδάτων στα πρότυπα που ισχύουν όσον αφορά τη γενική συλλογή δεδομένων, εξασφαλίζεται ότι τα συλλεχθέντα δεδομένα ανταποκρίνονται στις συνήθεις απαιτήσεις ως προς τη στατιστική εγκυρότητα και είναι συγκρίσιμα μεταξύ των κρατών μελών. Η υποχρέωση όσον αφορά τη δειγματοληψία σε εξειδικευμένες αλιευτικές δραστηριότητες βαθέων υδάτων σύμφωνα με έναν συγκεκριμένο ορισμό της εξειδικευμένης αλιευτικής δραστηριότητας είναι απαραίτητη καθώς σε άλλη περίπτωση τα βιολογικά δεδομένα από την εμπορική αλιεία θα αναμειγνύονταν, συχνά, με αυτά μεγαλύτερων και αναλυτικότερων εξειδικευμένων αλιευτικών δραστηριοτήτων. Η υποχρέωση αυτή θα μπορούσε να μεταφερθεί σε μια αναθεωρημένη εκδοχή του κανονισμού για τη συλλογή δεδομένων (2012) σε περίπτωση που αποφασιστεί να ενσωματωθούν ειδικές απαιτήσεις για τις ειδικευμένες αλιευτικές δραστηριότητες. ε) (- Εστιασμός των κανόνων στις εξειδικευμένες αλιευτικές δραστηριότητες (métiers) που στοχεύουν σε είδη βαθέων υδάτων και να ληφθεί μέριμνα ώστε ο ορισμός της εξειδικευμένης αλιευτικής δραστηριότητας να προσαρμόζεται στην εξελισσόμενη επιστημονική γνωμοδότηση και συμπεριφορά των στόλων - ): Βάσει του ορισμού όσον αφορά την εξειδικευμένη αλιευτική ικανότητα βαθέων υδάτων (10% αλιευμάτων βαθέων υδάτων ανά ημέρα αλιείας), οι ειδικές άδειες αλιείας μπορούν να χωριστούν σε δυο κατηγορίες: μία για τα σκάφη που στοχεύουν σε EL 6 EL

7 είδη βαθέων υδάτων και μία για τα σκάφη τα αλιεύματα των οποίων περιορίζονται αποκλειστικά σε παρεμπίπτοντα αλιεύματα. Όλα τα σκάφη πρέπει να τηρούν το όριο αλιευτικής ικανότητας σκάφους ως προς την αλιεία βαθέων υδάτων και ως προς τις εκφορτώσεις σε καθορισμένους λιμένες, αλλά οι λοιπές υποχρεώσεις και κανόνες σχετικά με το καθεστώς πρόσβασης θα ισχύουν μόνον για σκάφη που στοχεύουν σε είδη βαθέων υδάτων, αντισταθμίζοντας έτσι μια από τις ελλείψεις του ισχύοντος καθεστώτος. Η Επιτροπή θα είναι εξουσιοδοτημένη να τροποποιεί ή να προσδιορίζει λεπτομερώς τον κατάλογο ειδών βαθέων υδάτων και τον ορισμό της εξειδικευμένης αλιευτικής δραστηριότητας σύμφωνα με τις επιστημονικές γνωμοδοτήσεις και τα περιφερειακά αλιευτικά πρότυπα, επιτρέποντας έτσι την εξέλιξη του καθεστώτος σύμφωνα με την πραγματική κατάσταση που επικρατεί στην αλιεία βαθέων υδάτων και τη βελτίωση της επιστημονικής γνώσης. ζ) (- Να ληφθεί μέριμνα ώστε το καθεστώς πρόσβασης να συνάδει με τον κανονισμό ελέγχου - ): Ο νέος κανονισμός ελέγχου περιέχει σειρά διατάξεων παρόμοιων με εκείνων του ισχύοντος καθεστώτος πρόσβασης. Μπορεί να επιτευχθεί εναρμόνιση μέσω της κατάργησης των εν λόγω διατάξεων. Επιπλέον, το καθεστώς πρόσβασης μπορεί να ενισχύει το μέσο ελέγχου του κανονισμού απαγόρευσης της αλιείας όταν δεν τηρούνται ουσιώδεις διατάξεις του μέτρου διατήρησης, διευκρινίζοντας ότι οι υποχρεώσεις περί συλλογής δεδομένων πρέπει να θεωρούνται εξίσου ουσιώδη μέτρα διατήρησης στην ειδική περίπτωση των ειδών βαθέων υδάτων. Όσον αφορά την προστασία των ευαίσθητων θαλάσσιων οικοσυστημάτων (στόχος β), η απαγόρευση των τρατών βυθού (εναλλακτική επιλογή 3) από την στοχευόμενη αλιεία θεωρείται πιο αποτελεσματική από την εφαρμογή των προτύπων για την ανοικτή θάλασσα που συνδέονται με την προστασία των ευαίσθητων θαλάσσιων οικοσυστημάτων (προηγούμενη εκτίμηση των επιπτώσεων, πρωτόκολλα σε περίπτωση που διαπιστωθεί η παρουσία ευαίσθητων θαλάσσιων οικοσυστημάτων, έρευνα για την παρουσία ευαίσθητων θαλάσσιων οικοσυστημάτων). Οι τράτες βυθού δεν θα αλιεύουν πλέον στα βαθέα ύδατα, ανεξάρτητα από τα αποτελέσματα της εκτίμησης κινδύνων. Η εκτίμηση κινδύνων, σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα, επηρεάζεται από την έννοια της «έντασης της προηγούμενης παρουσίας» και αυτό μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα ως προς την ποιοτική αποτίμηση του κινδύνου 3. Όσον αφορά τη μείωση των ανεπιθύμητων αλιευμάτων (στόχος γ), η εναλλακτική επιλογή 3 θεωρείται επίσης πιο αποτελεσματική. Απαγορεύει άμεσα τη χρήση βλαβερών εργαλείων από την αλιεία βαθέων υδάτων, ενώ βάσει της εναλλακτικής επιλογής 4 τίθενται αυξημένες προϋποθέσεις σχετικά με τη χρήση εργαλείων βυθού. Συνεπώς, η εναλλακτική επιλογή 4 καθιστά πολύ δυσχερή τη χρήση εργαλείων βυθού, που από οικονομικής πλευράς τα καθιστά λιγότερο ενδιαφέροντα, ενώ η εναλλακτική επιλογή 3 υποχρεώνει τους αλιείς που εκμεταλλεύονται τα αλιευτικά σκάφη να χρησιμοποιούν λιγότερο επιζήμια εργαλεία. Ένα επιπλέον σχετικό μειονέκτημα της εναλλακτικής επιλογής 4 είναι ότι βασίζεται στην εφαρμογή και στον έλεγχο πολλών πρόσθετων μέτρων παράλληλα, ενώ οι αλιευτικές αρχές αντιμετωπίζουν περικοπές του κόστους που επιβάλλονται λόγω της ανάγκης για δημοσιονομική πειθαρχία και, συνεπώς, λόγω της ανάγκης να συγκεντρωθεί η προσπάθεια ελέγχου σε πιο συμφέροντα από οικονομικής πλευράς είδη αλιείας. Η εναλλακτική επιλογή 3 θεωρείται επίσης πιο αποτελεσματική, δεδομένου ότι συνιστά ιδιαιτέρως περιοριστική πολιτική ως προς το εν λόγω θέμα στα είδη αλιείας στο πλαίσιο των οποίων τα είδη που αλιεύονται είναι ιδιαιτέρως ευάλωτα στην αλιεία. Η προσέγγιση της διαχείρισης της αλιείας με βάση το οικοσύστημα, μια 3 Βλ. ανακοίνωση COM(2010) 651, σ. 6. EL 7 EL

8 έννοια που ισχύει ήδη βάσει της τρέχουσας ΚΑλΠ, τίθεται σε εφαρμογή όσον αφορά είδη αλιείας που αναπτύσσονται στα πιο ευάλωτα οικοσυστήματα. Στο πλαίσιο της εναλλακτικής επιλογής 4, η μετάβαση προς περιφερειακά επίπεδα αλιευτικής προσπάθειας προτιμάται σε σχέση με στόχους μείωσης των απορρίψεων λόγω της θετικής επιστημονικής γνωμοδότησης σχετικά με τη χρησιμότητα της διαχείρισης της αλιευτικής προσπάθειας στην αλιεία βαθέων υδάτων. Εντός του πλαισίου της πιο αποτελεσματικής επιλογής, η υποεπιλογή που εισάγει την απαγόρευση μέσω περιορισμένων αδειών αλιείας θεωρείται πιο αποτελεσματική από ό,τι η υποεπιλογή σύμφωνα με την οποία θα απαγορεύονται τα εργαλεία από ένα ορισμένο βάθος. Αυτό οφείλεται σε τρεις λόγους: Πρώτον, η γεωγραφική προσέγγιση απαιτεί τον έλεγχο των επιπέδων του βάθους στα οποία χρησιμοποιούνται τα εργαλεία και ένα τέτοιο εργαλείο ελέγχου δεν εφαρμόζεται σήμερα. Δεύτερον, τα όρια βάθους πρέπει να καθοριστούν σύμφωνα με επιστημονικές γνωμοδοτήσεις σχετικά με την κατά τόπους εμφάνιση ειδών βαθέων υδάτων, δεδομένου ότι αυτά διαβιούν σε ποικίλα βάθη. Τρίτον, η περιοχή κατανομής των ειδών βαθέων υδάτων συμπίπτει με την περιοχή κατανομής άλλων ειδών στο χαμηλότερο μέρος της υφαλοκρηπίδας συνεπώς, το κριτήριο του βάθους θα περιόριζε και τα είδη αλιείας που δεν διέπονται από το εν λόγω μέτρο. Αντίθετα, η υποεπιλογή «άδεια αλιείας» θα αναφερόταν στη σύνθεση των αλιευμάτων κατά τη διάρκεια του αλιευτικού ταξιδιού και οι πληροφορίες σχετικά με τη σύνθεση των αλιευμάτων θα καθίστανται πιο αξιόπιστες στο μέλλον μέσω της υποχρέωσης αποστολής στοιχείων ημερολογίου πλοίου. EL 8 EL

9 Αποτελεσματικότητα Όσον αφορά την αποτελεσματικότητα, προτιμάται η εναλλακτική επιλογή 3 σε σχέση με την 4. Αυτό συμβαίνει επειδή βάσει της εναλλακτικής επιλογής 3 απαγορεύεται άμεσα η χρήση των επιβλαβών για το περιβάλλον εργαλείων, ενώ βάσει της επιλογής 4 τίθεται σειρά προϋποθέσεων για τη χρήση εργαλείων βυθού. Συνεπώς, η εναλλακτική επιλογή 4 καθιστά πολύ δυσχερή τη χρήση εργαλείων βυθού, που από οικονομικής πλευράς τα καθιστά λιγότερο συμφέροντα, ενώ η εναλλακτική επιλογή 3 υποχρεώνει τους αλιείς που εκμεταλλεύονται τα αλιευτικά σκάφη να χρησιμοποιούν λιγότερο καταστρεπτικά εργαλεία. Ένα επιπλέον σχετικό μειονέκτημα της εναλλακτικής επιλογής 4 είναι ότι βασίζεται στην εφαρμογή και στον έλεγχο πολλών πρόσθετων μέτρων παράλληλα, ενώ οι αλιευτικές αρχές αντιμετωπίζουν περικοπές του κόστους που επιβάλλονται λόγω της ανάγκης για δημοσιονομική πειθαρχία και, συνεπώς, λόγω της ανάγκης να συγκεντρωθεί η προσπάθεια ελέγχου σε πιο συμφέροντα από οικονομικής πλευράς είδη αλιείας. Όσον αφορά την εναλλακτική επιλογή 3, η υποεπιλογή σχετικά με τον γεωγραφικό περιορισμό θεωρείται λιγότερο αποτελεσματική καθώς προϋποθέτει έναν επιπλέον έλεγχο της προσπάθειας που συνδέεται με το βάθος αλίευσης, ενώ οι εθνικές αρχές εφαρμόζουν πλέον τον νέο κανονισμό ελέγχου ο οποίος τους ασκεί ήδη εξαιρετικά μεγάλη πίεση. Συνοχή Όσον αφορά τη συνοχή, η εναλλακτική επιλογή 3 προτιμάται περισσότερο από την 4. Αφενός, η απαγόρευση επιζήμιων εργαλείων αποτελεί πολιτική που έχει ήδη εφαρμοστεί. Εν όψει της απαγόρευσης των απορρίψεων που επίκειται στο πλαίσιο της μεταρρύθμισης της ΚΑλΠ προηγείται η σταδιακή εξάλειψη των εργαλείων τα οποία έχει διαπιστωθεί ότι οδηγούν σε υψηλό βαθμό απορρίψεων ειδών που είναι πολύ ευάλωτα στην αλιεία. Η προσέγγιση της διαχείρισης της αλιείας με βάση το οικοσύστημα, μια έννοια που ισχύει ήδη βάσει της τρέχουσας ΚΑλΠ, τίθεται σε εφαρμογή όσον αφορά είδη αλιείας που αναπτύσσονται στα πιο ευάλωτα οικοσυστήματα. Ο σκόπιμος περιορισμός στον λεπτομερή χαρακτήρα των κανόνων ευθυγραμμίζεται με την προσέγγιση της μεταρρύθμισης όσον αφορά την απλούστευση. Η μεταστροφή της μεταρρύθμισης της ΚΑλΠ προς την περιφερειακή διαχείριση μπορεί να μεταφραστεί με τη δυνατότητα της εθελοντικής στροφής προς την περιφερειακή διαχείριση της προσπάθειας για εκείνα τα εργαλεία στα οποία επιτρέπεται να χρησιμοποιούνται στην αλιεία βαθέων υδάτων. Αφετέρου, η εναλλακτική επιλογή που προβλέπει την εφαρμογή προτύπων που ισχύουν για την ανοικτή θάλασσα συνάδει με την υφιστάμενη πολιτική προστασίας ειδών του ιδίου τύπου μολονότι αυτά εντάσσονται σε διαφορετικό οικονομικό πλαίσιο/στόλο 4. Η αρνητική εκτίμηση οφείλεται σε δύο λόγους: 1) Στα ύδατα της ΕΕ, τα ευαίσθητα θαλάσσια οικοσυστήματα προστατεύονται επίσης μέσω της ανάπτυξης των τόπων NATURA 2000 στο πλαίσιο της οδηγίας περί ενδιαιτημάτων. Η μεταρρύθμιση της ΚΑλΠ θα θεσπίσει διαδικασία βάσει της οποίας θα τεθεί σε εφαρμογή το μέρος αυτών των μέτρων διατήρησης που αφορούν την αλιεία. Η εν λόγω προσέγγιση βασίζεται στην ιδέα της δημιουργίας ενός θετικού καταλόγου μοναδικών κοινοτήτων βιοποικιλότητας που θα προστατεύονται άμεσα, ενώ σε διεθνές επίπεδο επικρατεί η ιδέα της άμβλυνσης του κινδύνου και μεθόδων πρόληψης. Οι δύο αυτές προσεγγίσεις δεν είναι 4 Μόνον μεγάλα σκάφη έντασης του κεφαλαίου είναι σε θέση να κάνουν μεγάλες εξορμήσεις στην ανοικτή θάλασσα, ενώ στα βαθέα ύδατα παράκτιων ζωνών, όπως στην Πορτογαλία, μεγάλος αριθμός σκαφών που αλιεύουν σε μικρή κλίμακα επιδίδεται σε αλιεία βαθέων υδάτων. EL 9 EL

10 ασύμβατες αλλά θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε επικάλυψη. 2) Η προσθήκη νέων διοικητικών απαιτήσεων στην αλιεία, δίχως βεβαιότητα σχετικά με το αποτέλεσμα, δεν συνάδει με την προσέγγιση της απλούστευσης που επιδιώκει η μεταρρύθμιση της ΚΑλΠ. Παρακολούθηση και αξιολόγηση Όσον αφορά την παρακολούθηση της προόδου, έχουν προταθεί δείκτες για τους παρακάτω τομείς πολιτικής: Τομέας πολιτικής Πιθανός δείκτης προόδου Συλλογή δεδομένων / ρυθμίσεις αξιολόγησης Βιώσιμος καθορισμός αλιευτικών δυνατοτήτων Αριθμός των αποθεμάτων που αποτελούν αντικείμενο διαχείρισης σύμφωνα με την προληπτική γνωμοδότηση της ICES/ΕΤΟΕΑ Αριθμός των αποθεμάτων για τα οποία ελέγχονται διερευνητικά κανόνες ΜΒΑ Υπηρεσία της Επιτροπής Μείωση των απορρίψεων Τάσεις όσον αφορά τις απορρίψεις σε εξειδικευμένες αλιευτικές δραστηριότητες βαθέων υδάτων Τεχνικές εκθέσεις της ΕΤΟΕΑ που βασίζονται σε δεδομένα που έχουν συλλεχθεί σύμφωνα με το καθεστώς πρόσβασης και σύμφωνα με το πλαίσιο συλλογής δεδομένων Προστασία των ευαίσθητων θαλάσσιων οικοσυστημάτων Η συγκέντρωση δεδομένων και η διοχέτευσή τους προσαρμόζεται στις επιστημονικές ανάγκες και εναρμονίζεται με τη γενική πολιτική όσον αφορά τη συλλογή δεδομένων Σταδιακή εξάλειψη των τρατών βυθού από την αλιεία βαθέων υδάτων έως τα τέλη της μεταβατικής περιόδου. Η γεωγραφική ζώνη δραστηριότητας των οικείων τρατών βυθού μετακινείται προς πιο ρηχά ύδατα Μείωση στα ιχθυαποθέματα για τα οποία η ομάδα εργασίας της ICES για τα είδη βαθέων υδάτων αναφέρει ότι δεν διατίθενται δεδομένα σχετικά με την εμπορική αλιεία Παρακολούθηση των αδειών αλιείας των κρατών μελών, αξιολόγηση από τα κράτη μέλη των πρωτοκόλλων που αφορούν το στίγμα VMS και τη σύνθεση αλιευμάτων των οικείων σκαφών Γνωμοδότηση της ICES EL 10 EL