Ανίτνεσζη Kσκλοθορούνηων Kαρκινικών Kσηηάρων (KKK) με ηην ηετνική ηης

Transcript

1 Ανίτνεσζη Kσκλοθορούνηων Kαρκινικών Kσηηάρων (KKK) με ηην ηετνική ηης multiplex PCR ΜΘΥΑΛΗ ΚΟΤΣΘΛΘΕΡΗ, MD, Ph.D Καθηγηηής Πειραμαηικης Φσζιολογίας, Θαηρική τολή, Παν/μίοσ Αθηνών Η αλίρλεπζε ηεο ύπαξμεο θπθινθνξνύλησλ θαξθηληθώλ θπηηάξσλ ζην πεξηθεξηθό αίκα αζζελώλ πνπ πάζρνπλ από θαξθίλν είλαη ε πιένλ ζύγξνλνο κέζνδνο αλάιπζεο ηεο κηθξνκεηαζηαηηθήο λόζνπ πνπ ζπζρεηίδεηαη κε ηνλ πςειό θίλδπλν γηα εκθάληζε κειινληηθά αηκαηνγελώλ κεηαζηάζεσλ ζε αζζελείο κε αξλεηηθό θιηληθνεξγαζηεξηαθό έιεγρν κεηαζηάζεσλ κε ηηο πιένλ ζύγρξνλεο απεηθνληζηηθέο κεζόδνπο (CT-scan, MRI, Bone Scan, etc). Εικόνα 1: Τα ζηάδηα ηεο κεηαζηαηηθήο δηεξγαζίαο ησλ θαξθηληθώλ θπηηάξσλ δείρλεη

2 όηη ε παξνπζία ζπζηεκαηηθήο λόζνπ κπνξεί λα είλαη παξνύζα πνιύ πξίλ γίλεη αληρλεύζηκε απν ηηο ρξεζηκνπνηνύκελεο δηαγλσζηηθέο κέζόδνπο έσο ζήκεξα. Εικόνα 2: Τν θξηζηκώηεξα θιηληθό ζηάδην ηεο λόζνπ είλαη εθείλν πνπ μεθηλά όηαλ θαξθηληθά θύηηαξα βξίζθνπλ δηάβαζε πξνο ηελ αηκαηηθή θπθινθνξία κεηαηξέπνληαο ηελ λόζν από ηνπηθή ζε ζπζηεκαηηθή. Η νέα ηετνική ανίτνεσζης θπθινθνξνύλησλ θαξθηληθώλ θπηηάξσλ βαζίδεηαη ζηε δηαπίζησζε ηεο ύπαξμεο ηνπ αγγειηαθόξνπ RNA πνιιαπιώλ εηδηθώλ θαξθηληθώλ δεηθηώλ, αλάινγα κε ην ηύπν ηνπ θαξθίλνπ, ζην αίκα ησλ αζζελώλ. Η ίδηα ηερληθή κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί κε δείγκα απν ηνλ κπειό ησλ νζηώλ, νύξσλ, ιεκθαδέλσλ ή νπνηνπδήπνηε άιινπ βηνινγηθνύ πγξνύ. Τν Εξγαζηήξην Πεηξακαηηθήο Φπζηνινγίαο, Ιαηξηθή Σρνιή, Παλεπηζηεκίνπ Αζελώλ έρεη ζπκβάιιεη ζηελ αλάπηπμε ηεο παξαπάλσ κνξηαθήο ηερληθήο θαη ε νπνία πιένλ εθαξκόδεηαη αμηόπηζηα ζε δηάθνξεο κνξθέο θαξθίλνπ, όπσο είλαη ο καρκίνος ηοσ προζηάηη, ο καρκίνος οσροδότοσ κύζηεως, ο καρκίνος πατέως ενηέροσ, ο καρκίνος πνεύμονα, ο καρκίνος μαζηού και ηο μελάνωμα. Η ηηκή ηεο εμέηαζεο είλαη επξώ αλά δείγκα. Η αλίρλεπζε γίλεηαη κε ηελ ηερληθή ηεο multiplex PCR ρξεζηκνπνηώληαο σο δείθηεο κνξηαθήο αλίρλεπζεο ην mrna εηδηθώλ δεηθηώλ όπσο εκθαλίδνληαη ζηνλ πίλαθα παξαθάησ.

3 ΚΑΣΗΓΟΡΘΑ ΤΜΠΑΓΟΤ ΟΓΚΟΤ Καξθίλνο ηνπ πξνζηάηε Καξθίλνο ηνπ καζηνύ Καξθίλνο ηνπ πλεύκνλα Καξθίλνο παρέoο εληέξνπ Καξθίλνο νπξνδόρνπ θύζηεσο Καθνήζεο κειαλώκα Καξθίλνο ηνπ παγθξέαηνο ΕΞΕΣΑΖΟΜEΝΟΘ ΚΑΡΚΘΝΘΚΟΘ ΔΕΘΚΣΕ PSA, PSMA, PSCA, PTHrP, CK19 PTHrP, CK19, hmam Lunx, PTHrP, CK7 θαη CK19 CK20, CEA θαη EGFR CK20, HTERT, EGFR, CK-19 θαη SURVIVIN TYROSINASE, MART-1, θαη MITF-M CK-20 & CEA Παξαδείγκαηα ηεο αλίρλεπζεο ησλ θπθινθνξνύλησλ θαξθηληθώλ θπηηάξσλ κε ηελ ηερληθή ηεο multiplex PCR δίληληαη ζηηο εηθόλεο 3 & 4.

4 ΚΑΡΚΘΝΟ ΠΑΥΕΩ ΕΝΣΕΡΟΤ Εικόνα 3: Παξάδεηγκα αλάιπζεο αίκαηνο αζζελώλ κε θαξθίλν παρεόο εληέξνπ κε ηελ παξαπάλσ ηερληθή ζηελ νπνία θαζίζηαηαη θαλεξό όηη νη αζζελείο λν. 1-5 είλαη ζεηηθνί γηα θπθινθνξνύληα θαξθηληθά θύηηαξα (νη λν. 1 & 3 έρνπλ ζεηηθό ηνλ έλα δείθηε CEA; νη αζζελείο λν.2 & 4 είλαη ζεηηθνί γηα 2 δείθηεο CK20 & CEA; θαη ν λν. 5 γηα 3 δείθηεο CK20, CEA & EGF.R).

5 ΑΣΘΕΝΗΣ ΚΑΡΚΘΝΟ ΠΡΟΣΑΣΗ NEGATIVE LNCaP NEGATIVE CONTROL HEALTHY FEMALE BLOOD PSA PSMA PSCA PTHrP CK19 ΑΣΘΕΝΗΣ MULTIPLEX PCR M.W LNCaP NEGATIVE CONTROL HEALTHY MALE BLOOD PSA PSMA PSCA PTHrP CK19 PSA 521bp PSMA 405bp PSCA 266bp PTHrP 186bp CK19 159bp Εικόνα 4: Παξάδεηγκα αλάιπζεο αίκαηνο αζζελώλ κε θαξθίλν πξνζηάηε κε ηελ παξαπάλσ ηερληθή ζηελ νπνία θαζίζηαηαη θαλεξό όηη ν αζζελήο ζηελ αλάιπζε ήηαλ ζεηηθόο ζε όινπο ηνπο δείθηεο CK19, PSA, PSMA, PSCA & PTHrP. Η πηζηνπνίεζε ησλ παξαπάλσ ηεληθώλ έρνπλ δεκνζηεπηεί ζε κηα ζεηξά δεκνζηεύζεσλ ζε εγθπξόηαηα δηεζλή πεξηνδηθά.

6 Πρόζθαηη βιβλιογραθία: Nezos A et al, Cancer Treat Rev 37:284-90, Tsouma A et al, World J Gastroenterology 16: , Armakolas A et al, Future Oncol 6: , Nezos A et al, Cancer Treat Rev 35:272-9, Panteleakou Z et al, Mol Med 15:101-14, Nezos A et al, Clin Chem Lab Med 47:1-11, Tsouma A et al, Anticancer Res 28: , Lembessis P et al, Clin Chem Lab Med 45: , Mitropapas G et al, Clin Chem Lab Med 44:1403-9, Mitsiades C et al, Clin Exp Metastasis 21: , 2004.