ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΑΠΟΘΕΣΗΣ ΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΜΙΚΡΟΠΑΝΙΔΑΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΥΤΕΡΗ ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ ΛΙΜΕΝΑ ΤΗΣ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑΣ

Transcript

1 ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΓΕΩΛΟΓΙΚΩΝ & ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ (Ι.Γ.Μ.Ε.) Ν.Π.Ι.Δ. ΕΠΟΠΤΕΥΟΜΕΝΟ ΑΠΟ ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ (Ν. 272/76 και ΚΥΑ ΦΕΚ 1247/Β/ ) Σπ. Λούη 1, Ολυμπιακό Χωριό, Αχαρναί Τ.Κ , Τηλ , Fax ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΓΕΩΛΟΓΙΚΩΝ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΕΩΝ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΑΠΟΘΕΣΗΣ ΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΜΙΚΡΟΠΑΝΙΔΑΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΥΤΕΡΗ ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ ΛΙΜΕΝΑ ΤΗΣ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑΣ από Ιωακείμ Χρυσάνθη, Δρ. Γεωλόγο ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ & ΓΕΩΛΟΓΙΚΩΝ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΕΩΝ Έργο : ΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΠΟΛΥΘΕΜΑΤΙΚΗ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ΣΕ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΕΣ ΚΛΙΜΑΚΕΣ ΓΙΑ ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΩΝ, ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΣΤΟΧΩΝ Υπεύθυνος: Γαλανάκης Δ., Δρ. Γεωλόγος Υποέργο : ΓΕΩΛΟΓΙΚΗ, ΓΕΩΘΕΜΑΤΙΚΗ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ΜΕΓΑΛΗΣ ΚΛΙΜΑΚΑΣ (1:5.000) ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑΣ (ΑΣΤΗΓ) Υπεύθυνος: Γεωργίου Χαρ., Γεωλόγος M.Sc Κωδικός ΟΠΣ: ΕΘΝΙΚΟ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΑΝΑΦΟΡΑΣ Ε.Σ.Π.Α ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ & ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Αθήνα, Φεβρουάριος 2016

2 ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΓΕΩΛΟΓΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ (Ι.Γ.Μ.Ε.) Ν.Π.Ι.Δ. ΕΠΟΠΤΕΥΟΜΕΝΟ ΑΠΟ ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ (Ν. 272/76 και ΚΥΑ ΦΕΚ 1247/Β/ ) Σπ. Λούη 1, Ολυμπιακό Χωριό, Αχαρναί Τ.Κ , Τηλ , Fax Ε.Π.Α.Ε. Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα & Επιχειρηματικότητα» ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΤΑΜΕΙΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Το Τομεακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα & Επιχειρηματικότητα» (Ε.Π.Α.Ε.) συγχρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Σ.Π.Α. - Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς ), στο πλαίσιο των παρεμβάσεων των Διαρθρωτικών Ταμείων για την κοινωνική και οικονομική συνοχή και στόχευε στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και της εξωστρέφειας των επιχειρήσεων και του παραγωγικού συστήματος, με έμφαση στη διάσταση της καινοτομικότητας. Ο στόχος αυτός επιτεύχθηκε με δράσεις που υποστήριζαν : την επιτάχυνση της μετάβασης στην οικονομία της γνώσης, την ανάπτυξη της υγιούς, αειφόρου και εξωστρεφούς επιχειρηματικότητας, και την ενίσχυση της ελκυστικότητας της Ελλάδας ως τόπου ανάπτυξης επιχειρηματικής δραστηριότητας με σεβασμό στο περιβάλλον. Η Πράξη που περιγράφεται στην παρούσα έκθεση είχε ενταχθεί στο παραπάνω αναφερόμενο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα. Οι Πράξεις των Δράσεων αυτού του Προγράμματος συγχρηματοδοτήθηκαν από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (Ε.Τ.Π.Α.), το οποίο συμβάλλει στην άμβλυνση των ανισοτήτων μεταξύ των περιφερειών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και από το Ελληνικό Δημόσιο. Ιωακείμ Χρυσάνθη (2016), «Ερμηνεία του περιβάλλοντος απόθεσης της σύγχρονης μικροπανίδας στην ευρύτερη θαλάσσια περιοχή του λιμένα της Ηγουμενίτσας» Ι.Γ.Μ.Ε., ΕΣΠΑ /Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα και Επιχειρηματικότητα»/Έργο ΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΠΟΛΥΘΕΜΑΤΙΚΗ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ΣΕ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΕΣ ΚΛΙΜΑΚΕΣ ΓΙΑ ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΩΝ, ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΣΤΟΧΩΝ Αθήνα, 41 σελ.

3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ _Toc ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ & ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΛΙΜΕΝΑ ΤΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑ Προνεογενείς Σχηματισμοί Αλπικό Υπόβαθρο Μεταλπικά ιζήματα, Πλειο- Πλειστοκαινικές αποθέσεις Τεταρτογενείς Αποθέσεις ΟΛΟΚΑΙΝΙΚΕΣ ΑΠΟΘΕΣΕΙΣ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΩΝ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΩΝ ΕΡΕΥΝΕΣ ΠΕΔΙΟΥ ΣΤΟ ΛΙΜΕΝΑ ΤΗΣ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΥΡΥΤΕΡΗ ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΠΕΡΙΟΧΗ Μεθοδολογία Ιζηματολογικά χαρακτηριστικά ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΥΤΙΚΟΙ ΠΙΝΑΚΕΣ ΙΖΗΜΑΤΟΛΟΓΙΚΩΝ-ΚΟΚΚΟΜΕΤΡΙΚΩΝ ΑΝΑΛΥΣΕΩΝ ΟΙ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΤΩΝ ΜΙΚΡΟ-ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΣΤΙΣ ΓΕΩΛΟΓΙΚΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ Μελέτη της σύγχρονης μικροπανίδας στα θαλάσσια ιζήματα του πυθμένα στο λιμένα Ηγουμενίτσας και της ευρύτερης θαλάσσιας περιοχής Μικροσκοπική ανάλυση της σύγχρονης μικροπανίδας και ερμηνεία περιβάλλοντος διαβίωσής τους Πίνακες 11 έως ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Σελίδα 1

4 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η παρούσα έρευνα με τίτλο «Ερμηνεία του περιβάλλοντος απόθεσης της σύγχρονης μικροπανίδας στην ευρύτερη θαλάσσια περιοχή του λιμένα της Ηγουμενίτσας» πραγματοποιήθηκε στο Πλαίσιο του Προγράμματος ΓΕΩΧΑΡΤ/ΕΣΠΑ το ΙΓΜ.Ε., ΕΣΠΑ /Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα και Επιχειρηματικότητα»/ Έργο ΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΠΟΛΥΘΕΜΑΤΙΚΗ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ΣΕ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΕΣ ΚΛΙΜΑΚΕΣ ΓΙΑ ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΩΝ, ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΣΤΟΧΩΝ Εντάσσεται στο πλαίσιο του Υποέργου ΑΣΤΗΓ με τίτλο «Γεωλογική-Νεοτεκτονική Μελέτη Αστικής-Περιαστικής Περιοχής Ηγουμενίτσας» Η μελέτη αυτή εκπονήθηκε με σκοπό την αναγνώριση και αξιολόγηση του υποθαλάσσιου περιβάλλοντος στον πυθμένα του λιμένα της Ηγουμενίτσας και της ευρύτερης θαλάσσιας περιοχής, στηριζόμενοι στα στοιχεία του φυσικού περιβάλλοντος (ιζήματα) και του βιοτικού περιεχομένου ( σύγχρονη πανίδα, Εικ.1). Οι εργασίες που πραγματοποιήθηκαν είναι οι ακόλουθες: Α) Η διαλογή και η αναγνώριση των μίκρο και μάκρο οργανισμών σε στερεοσκοπικό μικροσκόπιο στα ιζήματα που εγκλείονται, B) Η ανάλυση και μελέτη των βενθονικών και πλαγκτονικών τρηματοφόρων που περιέχονται στα ιζήματα καθώς και των άλλων μίκρο και μάκρο-οργανισμών. Γ) Οι αναλύσεις αυτές επέτρεψαν τον προσδιορισμό και την ερμηνεία απόθεσης των ιζημάτων στα σύγχρονα υποθαλάσσια περιβάλλοντα στη περιοχή μελέτης. Εικ.1: Άποψη του λιμένα Ηγουμενίτσας και της ευρύτερης θαλάσσιας περιοχής Σελίδα 2

5 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η ευρύτερη περιοχή της Θεσπρωτίας και του λιμένα της Ηγουμενίτσας που περιγράφονται στην παρούσα εργασία, είναι από τις σημαντικές περιοχές σε Εθνικό και Ευρωπαϊκό Επίπεδο της Δυτικής Ελλάδας, η οποία καταφέρνει σε μεγάλο βαθμό να συνδυάσει με μοναδικό τρόπο τα στοιχεία του φυσικού περιβάλλοντος (φυσικό τοπίο, βλάστηση, χλωρίδα, πανίδα) με αυτά του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος (παραδοσιακοί οικισμοί, πολιτιστικά και ιστορικά χαρακτηριστικά). Παράλληλα έχει να επιδείξει σημαντικά και μοναδικά γεωλογικά χαρακτηριστικά, σε συνδυασμό με πλούσια ποικιλότητα ειδών και οικοσυστημάτων, ενώ η πολύχρονη παρουσία του ανθρώπου έχει αφήσει ανεξίτηλα σημάδια της στο τοπίο διαμορφώνοντάς το. Ο λιμένας της Ηγουμενίτσας είναι ο βορειότερος της ηπειρωτικής Ελλάδας και βρίσκεται στην ανατολική πλευρά του όρμου της Ηγουμενίτσας με κατεύθυνση Β-Ν.. Ο όρμος επικοινωνεί με το Ιόνιο Πέλαγος μέσω διαύλου μήκους m,πλάτους 120 m και βάθους 8 m περίπου. 2. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ & ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΛΙΜΕΝΑ ΤΗΣ Εικ.2: Ο νέος λιμένας Ηγουμενίτσας Η Ηγουμενίτσα είναι μια παραθαλάσσια πόλη, η οποία περιβάλλεται από βουνά. Βρίσκεται στο βορειοδυτικό τμήμα του νομού Θεσπρωτίας στο μυχό του ομώνυμου όρμου. Η Σελίδα 3

6 Ηγουμενίτσα είναι μια σχετικά καινούρια πόλη που ανοικοδομήθηκε μετά τον Β' παγκόσμιο πόλεμο, αν και υπήρχε και στα παλιά χρόνια ως ψαροχώρι. Επί Τουρκοκρατίας ήταν το επίνειο μιας μικρής κοινότητας με το όνομα Γράβα. Το 1913 απελευθερώθηκε από τους Τούρκους και το 1938, οπότε και ιδρύθηκε ο νομός Θεσπρωτίας, έγινε πρωτεύουσά του. Μερικά λίθινα εργαλεία της Μέσης Παλαιολιθικής) αποτελούν ένδειξη για την εμφάνιση του προϊστορικού ανθρώπου στην περιοχή όπου βρίσκεται σήμερα η πόλη της Ηγουμενίτσας. Στην εποχή του χαλκού η περιοχή ανήκε στο φύλο των Θεσπρωτών και κατά την παράδοση το νησάκι Πρασούδι στον κόλπο της Ηγουμενίτσας ήταν ο βράχος που έριξε ο Πολύφημος στον Οδυσσέα. Στις αρχές του 20ου αιώνα ο Χαμίτ Μπέης του Γραικοχωρίου σε συνεργασία με τον φίλο του Σουλτάνο Ρεσσάτ Πασσά, προσπαθεί να δημιουργήσει μια πόλη-λιμάνι όπου θα αποτελούσε και την πρωτεύουσα της Θεσπρωτίας με το όνομα Ρεσαντιέ. Ενισχύεται με μαούνες και αρχίζει η επικοινωνία με την Κέρκυρα. Το 1936 με την ίδρυση του νομού Θεσπρωτίας η Ηγουμενίτσα προήχθη σε δήμο και ορίζεται πρωτεύουσα του νομού. Κατά την διάρκεια του Β Παγκοσμίου Πολέμου καταστρέφεται ολοσχερώς από τα Γερμανικά και μετά το τέλος του ανοικοδομείται με νέο σχέδιο. Το 1960 με την εκβάθυνση του διαύλου, γνωστού ως υφαλαύλακα, δημιουργείται η πορθμειακή γραμμή Ηγουμενίτσας-Κέρκυρας και η ακτοπλοϊκή σύνδεση με την Ιταλία. Σήμερα η Ηγουμενίτσα είναι οικιστικό κέντρο νομαρχιακού επιπέδου, με κυρίαρχο τον τριτογενή τομέα, ο οποίος σχετίζεται κυρίως με τις μεταφορικές και τουριστικές δραστηριότητες που επικεντρώνονται στον λιμένα Ηγουμενίτσας και στην σύνδεση με την Εγνατία Οδό. Η Ηγουμενίτσα αναδεικνύεται σε δυτική πύλη της χώρας και κέντρο ανάπτυξης με ρόλο διαπεριφερειακό και διακρατικό, σε παράλληλη και συμπληρωματική λειτουργία με τα Ιωάννινα. Την τελευταία δεκαετία η έκταση της υπερδιπλασιάστηκε και η πόλη επεκτάθηκε προς όλες τις κατευθύνσεις. Τη ραγδαία ανάπτυξή της τη βοήθησαν δύο κυρίως παράγοντες. Η κατασκευή του νέου λιμανιού, το οποίο αποτελεί πλέον το δεύτερο μεγαλύτερο λιμάνι της Ελλάδας, και η κατασκευή της Εγνατίας οδού, του οδικού άξονα που συνδέει την Ηγουμενίτσα με τα Ιωάννινα κατά κύριο λόγο, αλλά και με τη Θεσσαλονίκη και την Αλεξανδρούπολη. Σελίδα 4

7 Εικ.3: Το νησάκι Πρασούδι στον κόλπο της Ηγουμενίτσας ήταν ο βράχος που έριξε ο Πολύφημος στον Οδυσσέα σύμφωνα με την παράδοση. 3. ΓΕΩΛΟΓΙΑ Στο πλαίσιο του Υποέργου ΑΣΤΗΓ χαρτογραφήθηκε η περιοχή η περιοχή του ου Δήμου Ηγουμενίτσας σε κλίμακα 1:5000 (Πάσχος κ.ά. 2016). Η ευρύτερη περιοχή της Ηγουμενίτσας ανήκει στην Ιόνια ζώνη όπως αποτυπώνονται στους Γεωλογικούς χάρτες (Γ.Φ. ΠΑΡΓΑ, Φ. ΦΙΛΙΑΤΕΣ, Φ. ΣΑΓΙΑΔΑ (κλίμακα 1:50.000, και Γεωλογικό χάρτη της Ηπείρου (κλιμ. 1: ) και έχει την ανάλογη γεωλογία και τεκτονική που παρατίθεται κατωτέρω. 3.1 Προνεογενείς Σχηματισμοί Αλπικό Υπόβαθρο Αναλυτικά οι σχηματισμοί από τους αρχαιότερους προς του νεότερους είναι: Εβαπορίτες και τριαδικά λατυποπαγή:, σημαντικές εμφανίσεις παρατηρούνται στην περιοχή μεταξύ Ν. Σελεύκειας και Καστριού. ο πάχος των εβαποριτών εκτιμάται ότι υπερβαίνει τα 500. m Ηλικία των εβαποριτών τοποθετείται στο Πέρμιο Κατώτερο Τριαδικό. Δολομίτες: αποτελούν τη βάση των ασβεστόλιθων Παντοκράτορα και Σινιών η οποίοι έχουν υποστεί δολομιτίωση. Το πάχος τους κυμαίνεται από 250 έως 500 m.. Σημαντικές εμφανίσεις υπάρχουν στα νότια και ανατολικά περιθώρια της λεκάνης του Σελίδα 5

8 Λαδοχωρίου, αλλά και βόρεια της πόλης της Ηγουμενίτσας στην περιοχή. Η ηλικία τους είναι στο Κατώτερο Μέσο Λιάσιο. Ασβεστόλιθοι Παντοκράτορα και ασβεστόλιθοι Σινιών: είναι σχηματισμοί μέσο παχυστρωματώδεις, συμπαγείς χρώματος λευκού έως λευκότεφρου, με σπάνιες πυριτολιθικές φακοειδείς παρεμβολές που μεταβαίνουν σε καλοστρωμένους μεσοστρωματώδεις ασβεστόλιθους που ονομάζονται ασβεστόλιθοι Σινιών με πάχος 20 50m και περιγράφονται ως ενιαία ενότητα με τους ασβεστόλιθους Παντοκράτορα. Η ηλικία τους είναι στο Κατώτερο Μέσο Λιάσιο. Ασβεστόλιθοι με Palaeothrix: Μεσοστρωματώδεις πλακώδεις ασβεστόλιθοι λευκού χρώματος, συμπαγείς. Ο σχηματισμός αυτός εμφανίζεται στα δυτικά της πόλης της Ηγουμενίτσας και παρεμβάλλεται μεταξύ των σχιστόλιθων με Ποσειδώνιες διαχωρίζοντάς τες σε ανώτερους και κατώτερους. Το πάχος του κυμαίνεται από 10 έως 30 m. Ηλικία Ανώτερο Λιάσιο Ανώτερο Ιουρασικό. Σχιστόλιθοι με Ποσειδώνιες: Λεπτοστρωματώδης σχηματισμός από εναλλαγές ιλυολίθων, πυριτολίθων και αργιλομαργαϊκών ασβεστόλιθων.στα ανατολικά της πόλης της Ηγουμενίτσας ο σχηματισμός των σχιστόλιθων με ποσειδώνιες διαχωρίζεται από ασβεστόλιθους μεσοστρωματώδεις με Palaeothrix σε ανώτερη και κατώτερη σειρά. Ο σχηματισμός αυτός παρουσιάζει την μεγαλύτερη εξάπλωση στους πρόποδες του όρους Βαράθι, στα βορειοανατολικά της Ηγουμενίτσας. Το πάχος των ασβεστόλιθων είναι περίπου 120 m. Ηλικία Ανώτερο Λιάσιο Ανώτερο Ιουρασικό. Ασβεστόλιθοι Βίγλας: Οι ασβεστόλιθοι Βίγλας είναι μεσοστρωματώδεις που τοπικά εξελίσσονται σε λεπτοστρωματώδεις σε εναλλαγές με κερατολιθικές και μικρού πάχους αργιλικές στρώσεις. Ηλικία Ανώτερο Ιουρασικό Κατώτερο Σενώνιο. Ασβεστόλιθοι Ανωτέρου Κρητιδικού. Είναι παχυστρωματώδεις, κοκκώδεις, μικρολατυποπαγείς ασβεστόλιθοι με θραύσματα από απολιθώματα Ρουδιστών. Εντοπίζονται στο νοτιοδυτικό άκρο της περιοχής μελέτης και είναι ανεστραμμένοι κάτω από τους αρχαιότερους σχηματισμούς των ασβεστόλιθων Βίγλας. Ηλικία Ανώτερο Σενώνιο. Ασβεστόλιθοι Ηωκαίνου Παλαιοκαίνο. Είναι μεσοστρωματώδεις λευκοί ασβεστόλιθοι οι οποίοι στους κατώτερους ορίζοντες φέρουν μικρολατυποπαγείς στρώσεις με θραύσματα από τους υποκείμενους ασβεστόλιθους του ανωτέρου Κρητιδικού. Ηλικία Παλαιόκαινο Ηώκαινο. Σελίδα 6

9 3.2 Μεταλπικά ιζήματα, Πλειο- Πλειστοκαινικές αποθέσεις Τα ιζήματα της περιόδου αυτής σχηματίστηκαν σε λιμναίο περιβάλλον που διακόπτονταν από σύντομες περιόδους ποταμοχειμάρριων αποθέσεων.. Οι σχηματισμοί αυτοί εξαπλώνονται στην περιοχή Ν. Σελεύκειας Μαυρουδίου και συνεχίζονται βορειότερα στον Παραπόταμο και στη Βρυσέλα. 3.3 Τεταρτογενείς Αποθέσεις Παλαιά πλευρικά κορήματα και κώνοι κορημάτων: Γωνιώδη υλικά ασβεστολιθικής προέλευσης με τοπικές παρεμβολές καστανόχρωμων αργιλικών υλικών. Τοπικά και σε ορισμένα βάθη παρατηρείται μέτρια έως ισχυρή συγκόλληση των υλικών και ο σχηματισμός γίνεται συνεκτικός. Σύγχρονα Πλευρικά κορήματα και κώνοι κορημάτων: Γωνιώδη υλικά ασβεστολιθικής προέλευσης με τοπικές παρεμβολές καστανόχρωμων αργιλικών υλικών. Ριπίδια: Είναι χειμαρρώδεις αποθέσεις που εντοπίζονται στις εξόδους των χειμάρρων και σε χώρους με ήπια μορφολογία. Η διάταξη και η σύσταση των υλικών είναι μεταβλητή και εξαρτάται από τις μεταβολές της μεταφορικής ικανότητας των χειμάρρων. Στις κωνικές μορφές που αναπτύσσονται παρατηρείται βαθμιαία μετάβαση των υλικών από αδρομερή σε λεπτομερή. Στην έξοδο των χειμάρρων τα υλικά είναι αδρομερή ποικίλου μεγέθους και στη συνέχεια μεταβαίνουν σε ιλυοαμμούχα έως αργιλοαμμούχα ή και τοπικά αργιλοϊλυώδη λεπτομερή υλικά με ψηφίδες χάλικες και λατύπες ασβεστολιθικής προέλευσης. Τοπικά και σε ορισμένα βάθη παρατηρείται ασθενής έως μέτρια συγκόλληση των υλικών και ο σχηματισμός γίνεται ημισυνεκτικός, με τη μορφή χαλαρού λατυποπαπαγούς. Χαρακτηριστική μορφή ανάπτυξης ριπιδίων είναι στο Λαδοχώρι από τους δύο χείμαρρους οι οποίοι διαβρώνουν έντονα το ασβεστολιθικό υπόβαθρο και αποθέτουν μεγάλες ποσότητες φερτών υλικών. Ανάλογη ανάπτυξη χειμαρρωδών αποθέσεων παρατηρείται και στην περιοχή της Μαθητικής εστίας και στο αθλητικό στάδιο. Αποθέσεις εσωτερικών λεκανών: Αποτελούν υλικά πλήρωσης καρστικών βυθισμάτων όπως είναι δολίνες ή πόλγες και συνίστανται από ερυθρές αργίλους με διάσπαρτες ή σε λεπτές στρώσεις από πυριτολιθικές λατύπες. Σελίδα 7

10 3.4 ΟΛΟΚΑΙΝΙΚΕΣ ΑΠΟΘΕΣΕΙΣ Αλλουβιακές αποθέσεις: Οι αποθέσεις αυτές παρατηρούνται σε επίπεδες επιφάνειες και αποτελούνται από προσχωματικά υλικά ποικίλης λιθολογίας, όπως αργίλους, αμμοϊλύες, άμμους, χαλίκια, κροκάλες και λατύπες ποικίλου μεγέθους. Αποθέσεις τεναγών: Πρόκειται για λεπτομερή ιζήματα από μελανόχροες αργίλους, πηλούς και ιλυούχους άμμους, πλούσια σε οργανική ύλη τα οποία δημιουργήθηκαν σε τενάγη. και απαντούν κυρίως σε καρστικά βυθίσματα με αβαθείς λίμνες (λιμνοβρόχια) καθώς και στην περιοχή δυτικά της Ν. Σελεύκειας όπως αποκαλύφθηκαν μετά την κατασκευή των αποστραγγιστικών έργων και την αποξήρανση της περιοχής. Παράκτιες αποθέσεις: Είναι προσχωματικά υλικά από χαλίκια, άμμους και αμμούχους ερυθρές αργίλους, που εναλλάσσονται με ιζήματα πρόσκαιρων τεναγών από αργιλικούς ορίζοντες με οργανική ύλη. Ο σχηματισμός αυτός είναι η πλευρική μετάβαση προς τα δυτικά των ριπιδιακών αποθέσεων της περιοχής του Λαδοχωρίου και διαχωρίστηκε ως ανεξάρτητη ενότητα για να τονιστεί το χαρακτηριστικό του γνώρισμα που είναι ο ρηχός υδροφόρος ορίζοντας και παροδικές επιφανειακές συγκεντρώσεις νερού κατά την υγρή περίοδο. Εδαφικός μανδύας: Είναι χαλαρά υλικά από αργίλους, άμμους και λίγα χαλίκια με πάχος που εκτιμάται από 1m μέχρι 2m. Παλαιές και νέες επιχωματώσεις (μπάζα): Πρόκειται για χαλαρά υλικά, ποικίλης λιθολογικής σύστασης και κοκκομετρίας από λεπτομερή υλικά μέχρι θραύσματα ποικίλων διαστάσεων και προέλευσης. Οι τεχνητές επιχωματώσεις έχουν ελεγχόμενη διαβάθμιση και συμπίεση προκειμένου να ανταποκριθούν στη θεμελίωση κατασκευών. Τα υλικά αυτά προέρχονται κυρίως από επιχωματώσεις περιοχών για κατασκευή λιμενικών έργων και οδικών αξόνων. 3.5 ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΩΝ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΩΝ Από τη γεωλογική χαρτογράφηση προκύπτει ότι το κατ εξοχή γεωλογικό υπόβαθρο της Ηγουμενίτσας είναι τα τριαδικά λατυποπαγή και οι Γύψοι. Οι σχηματισμοί αυτοί καλύπτονται τοπικά από ποταμοχειμάρριες αποθέσεις και πλευρικά κορήματα με μεταβλητό πάχος και λιθολογία. Σελίδα 8

11 Στην περιοχή Λαδοχωρίου οι δύο χείμαρροι δημιούργησαν εκτεταμένο ριπίδιο με πάχος από 10 μέτρα στα ανατολικά που σταδιακά αυξάνει προς τη θάλασσα. σε 100 μέτρα κατ εκτίμηση. Στην αύξηση του πάχους συμβάλλει και το γεγονός της αργής καταβύθισης που παρατηρείται στον κόλπο της Ηγουμενίτσας. Από τις περιγραφές των ερευνητικών γεωτρήσεων καθώς και από τα στοιχεία των γεωτρήσεων που έγιναν για το λιμάνι της Ηγουμενίτσας και των έργων της Εγνατίας οδού προκύπτει ότι χερσαίες αποθέσεις εναλλάσσονται με τεναγώδεις μέχρι το βάθος των 30 μέτρων. Γκραικοχώρι και Ηγουμενίτσα, υπόβαθρο αποτελούν τα τριαδικά λατυποπαγή και σε μεταβλητό βάθος οι γύψοι. Σε μικρότερο βαθμό συμμετέχουν στη δομή του γεωλογικού υποβάθρου οι χειμαρρώδεις αποθέσεις και τα πλευρικά κορήματα τα οποία έχουν μικρό πάχος. Περιοχή Γήπεδο και Νεκροταφείο γεωλογικό υπόβαθρο είναι οι τεταρτογενείς ποταμοχειμάρριες αποθέσεις που σχηματίστηκαν από τη δράση του χειμάρρου που αποστραγγίζει την περιοχή από το χωριό Αμπέλια στα ανατολικά. Τα φερτά υλικά έχουν αναπτυχθεί πάνω σε παλαιότερο ριπίδιο πλειο-πλειστοκαινικής ηλικίας με σύσταση από ερυθρές αργίλους με πυριτολιθικές λατύπες. Νέα Σελεύκεια οικισμός Εθνικής Αντίστασης, υπόβαθρο θεμελίωσης είναι οι ερυθρές άργιλοι με πυριτολιθικές λατύπες. Τα υλικά αυτά στην πλειονότητά τους απλώνονται πάνω σε ασβεστόλιθους Βίγλας και σχιστόλιθους με Ποσειδώνιες και σε κατά θέσεις σε ασβεστόλιθους παντοκράτορα. Περιοχή Μαυρούδι, υπόβαθρο αποτελούν οι εναλλαγές αργίλων, ιλυολίθων και κροκαλοπαγών, που καλύπτονται κατά θέσεις από πλευρικά κορήματα. Η διάταξη των σχηματισμών φαίνεται στην γεωλογική τομή Ε-Ε. Καστρί Άγιος Βλάσης, υπόβαθρο είναι τα τριαδικά λατυποπαγή και οι γύψοι. Το αξιοσημείωτο στην περιοχή αυτή είναι η μορφή του ανάγλυφου η οποία παρουσιάζει αρκετές δολίνες που οφείλονται στη διαλυτοποίηση των γύψων. Σελίδα 9

12 Εικ.: 4 Απόσπασμα Γεωλογικού χάρτη της Ηγουμενίτσας κλιμ.1:5.000 (Πάσχος, Π. κ.ά.2016) Σελίδα 10

13 4. ΕΡΕΥΝΕΣ ΠΕΔΙΟΥ ΣΤΟ ΛΙΜΕΝΑ ΤΗΣ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΥΡΥΤΕΡΗ ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΠΕΡΙΟΧΗ Για την πραγματοποίηση των θαλάσσιων ερευνών χρησιμοποιήθηκε το ναυλωμένο σκάφος «ΝΕΡΑΪΔΑ» (Εικ.5, Εικ.6), μήκους 8.80 m (Αρ. Νηολογίου Κέρκυρας 1777) Οι εργασίες πεδίου και η συλλογή των στοιχείων όπως: η καταγραφή της βαθυμετρίας (Εικ..7 ), η σεισμική διασκόπηση, ( Εικ.8), η συλλογή των ιζημάτων σε κάνναβο. πραγματοποιήθηκαν το Μάρτιο του 2015 στο λιμένα Ηγουμενίτσας και αναφέρονται στην Μελέτη Ζανανίρι Ε., κ.ά.2016 ( Εξοπλισμός πλοιαρίου και χρήση επιστημονικών οργάνων (Εικ.6) ), τρόπος σεισμικών καταγραφών, δειγματοληψίας κ.ά.) Οι Γεωλόγοι που συμμετείχαν στις εργασίες πεδίου είναι οι Δρ. Ε.Ζανανίρι, Ε. Ζημιανίτης, Δρ Σ.. Μαρουλάκης, Δ. Μητρόπουλος και οι Τεχνικοί Δ. Γκρόπας και Γ.Μώκας. Τέλος ο Γεωλόγος Δρ. Ι. Βακαλάς και ο Τεχνικός Γ. Ευθυμίου ασχολήθηκαν με την Ιζηματολογική-Κοκκομετρική ανάλυση των ιζημάτων στα εργαστήρια της Υποθαλάσσιας Γεωλογίας και Παλαιοντολογίας- Στρωματογραφίας του ΙΓΜΕ. 4.1 Μεθοδολογία Τα δείγματα του Πίνακα 1 εξετάσθηκαν εργαστηριακά στις εγκαταστάσεις της Δ/νσης Γεωλογίας και Γεωλογικών Χαρτογραφήσεων (Δ/νση Γ.Γ.&Χ.) στα Εργαστήρια της Υποθαλάσσιας Γεωλογίας και Παλαιοντολογίας-Στρωματογραφίας του ΙΓΜΕ και χρησιμοποιήθηκαν οι ακόλουθες μέθοδοι: Ιζηματολογική-Κοκκομετρική ανάλυση των ιζημάτων με τη μέθοδο FOLK 1974 Μικροσκοπική ανάλυση και μελέτη της μικρο, μακροπανίδας που περιέχεται στα ιζήματα σε στερεοσκοπικό μικροσκόπιο τύπου σε στερεοσκοπικό μικροσκόπιο type CARL ZEISS Καταγραφή των αποτελεσμάτων σε αντίστοιχους πίνακες και ακολούθησε η ερμηνεία του περιβάλλοντος απόθεσης της μελετηθείσας σύγχρονης πανίδας στα θαλάσσια ιζήματα που έχουν αποτεθεί στον πυθμένα του λιμένα της Ηγουμενίτσας. Τέλος ο Γεωλόγος Δρ. Ι. Βακαλάς και ο Τεχνικός Γ. Ευθυμίου ασχολήθηκαν με την Ιζηματολογική-Κοκκομετρική ανάλυση των ιζημάτων στ0 εργαστήριο της Υποθαλάσσιας Γεωλογίας. Η περαιτέρω επεξεργασία των δειγμάτων και μικροσκοπική ανάλυση της μικροπανίδας πραγματοποιήθηκε στο εργαστήριο Παλαιοντολογίας-Στρωματογραφίας από τη Γεωλόγο Μικροπαλαιοντολόγο Δρ. Χρ. Ιωακείμ. Σελίδα 11

14 Εικ.5: Το πλοιάριο «ΝΕΡΑΪΔΑ» που χρησιμοποιήθηκε στο πεδίο έρευνας στη θαλάσσια περιοχή του λιμένα της Ηγουμενίτσας. Εικ.6: α): Όργανο καταγραφής της βυθομετρίας και β) της δειγματοληψίας επιφανειακών ιζημάτων από τον πυθμένα του λιμένος Ηγουμενίτσας και την ευρύτερη θαλάσσια περιοχή, με χρήση δειγματολήπτη τύπου Dietz-La-Fond. Σελίδα 12

15 Εικ. 7: Αποτύπωση της βαθυμετρίας στο λιμένα Ηγουμενίτσας και στην ευρύτερη θαλάσσια περιοχής λιμένα Ηγουμενίτσας. Εικ. 8: Αποτύπωση της θέσεων δειγματοληψίας στο λιμένα Ηγουμενίτσας και στην ευρύτερη θαλάσσια περιοχής λιμένα Ηγουμενίτσας. Σελίδα 13

16 4.2 Ιζηματολογικά χαρακτηριστικά Σύμφωνα με τις μακροσκοπικές περιγραφές που πραγματοποιήθηκαν στο πεδίο των καταγραφών-δειγματοληψιών και κυρίως με τις ιζηματολογικές-κοκκομετρικές αναλύσεις, τα ιζήματα κατατάσσονται σε λιθολογικές ομάδες. Στον Πίνακα 1 παραθέτονται τα στοιχεία των ιζημάτων η ονομασία κάθε δείγματος η λιθολογία καθώς και το βάθος τους. Επίσης στα εργαστήρια του ΙΓΜΕ πραγματοποιήθηκαν οι ιζηματολογικές-κοκκομετρικές αναλύσεις. Στη μελέτη των Ζανανίρι κ.ά παραθέτονται όλα τα δελτία των ιζηματολογικώνκοκκομετρικών με τα χαρακτηριστικά τους. Οι κυριότερες λιθολογικές ομάδες που αναγνωρίστηκαν στα ιζήματα στην υποθαλάσσια ευρύτερη περιοχή του λιμένα της Ηγουμενίτσας και περιγράφονται στον Πίνακα 1.. Δείγματα Πηλών KER-2-KER-5, KER-27. KER-33, KER-50 Δείγματα Αμμούχων πηλών ΚΕR-6-ΚΕR-12, ΚΕR-16, ΚΕR-26, ΚΕR-37-KER-39, KER-59-KER-61 Δείγματα Αργιλούχων πηλών KER-07, KER-13, KER-28, KER-31, KER-46, KER-52-KER-55, KER-66 Δείγματα Πηλούχων άμμων KER-14, KER17-KER-18, KER-25, KER-29-KER-30, KER-47-KER-48, KER-56-KER-57, KER-64- KER-65 Δείγματα Άμμων KER-19-KER-24, KER-34-KER-35, KER-49-KER-51, KER-62-KER-63 Δείγματα Αργίλων KER-32, KER-36 Σελίδα 14

17 Πίνακας 1: Δείγματα επιφανειακών ιζημάτων που συλλέχθησαν από την περιοχή μελέτης. Βάθος Αριθμός Βάθος σε m Είδος ιζήματος Δείγματος σε m Είδος ιζήματος ΚΕR Λιμάνι ΚΕR Αμμος - Βιογενή Αριθμός Δείγματος ΚΕR Πηλός KER Άμμος - Posidonia - βιογενή ΚΕR- 34 ΚΕR Πηλός ΚΕR Άργιλος KER Πηλός - Βιογενή KER Αμμούχος πηλός - Βιογενή KER-4 ΚΕE- 37 KER Πηλός - Φύκια ΚΕR Αμμούχος πηλός ΚΕR-5 ΚΕR Αμμούχος πηλός KER Αμμούχος πηλός ΚΕR- 39 KER Αργιλούχος πηλός - ΚΕR Πηλούχος άργιλος ΚΕR-7 Λεπτό κόκκος ΚΕR Αμμούχος πηλός ΚΕR Πηλούχος άργιλος KER Αμμούχος πηλός - Βιογενή ΚΕR Πηλούχος άργιλος ΚΕR-9 KER Αμμούχος πηλός ΚΕR Πηλούχος άργιλος ΚΕR-10 KER Αμμούχος πηλός ΚΕR Πηλούχος άργιλος ΚΕR 11 ΚΕR Αμμούχος πηλός ΚΕR Πηλούχος άμμος ΚΕR Αργιλούχος πηλός ΚΕR Αργιλούχος πηλός ΚΕR Πηλούχος άμμος ΚΕR Πηλούχος άμμος - Βιογενή - Χαλίκια KER Τραγάνα ΚΕR Πηλούχος άμμος - Βιογενή ΚΕR- 15 KER Αμμούχος πηλός ΚΕR Άμμος - Βιογενή - Σκουλήκια ΚΕR- 16 KER Πηλούχος άμμος ΚΕR Πηλός - Βιογενή ΚΕR 17 ΚΕR Πηλούχος άμμος - Φύκια ΚΕR Άμμος - Βιογενή - Χαλίκια ΚΕR Άμμος - Φυτικοί οργανισμοί ΚΕR Αργιλούχος πηλός KER Αμμος- Posidonia ΚΕΚ Αργιλούχος πηλός ΚΕR- 20 ΚΕR Άμμος ΚΕR Αργιλούχος πηλός - Σκουλήκια ΚΕR Άμμος - φύκια ΚΕR Αργιλούχος πηλός ΚΕR Χονδρόκοκκος άμμος ΚΕR Πηλούχος άμμος - Βιογενή KER Άμμος - Ρosidonia ΚΕR Πηλούχος Βιογενής Άμμος KER Πηλούχος άμμος ΚΕΚ Άμμος - Βιογενή ΚΕR- 25 ΚΕΚ Αμμούχος πηλός ΚΕR Αμμούχος Πηλός KER Πηλός - Βιογενή ΚΕR Αμμούχος Πηλός - Ρίζες ΚΕR-27 ΚΕR Αργιλούχος πηλός ΚΕR Αμμούχος πηλός - Ρίζες KER Πηλούχος άμμος - Βιογενή ΚΕR Βιογενή -Άμμος ΚΕR- 29 KER Πηλούχος άμμος ΚΕR Βιογενή -Άμμος ΚΕR- 30 KER Αργιλούχος πηλός ΚΕR Πηλούχος άμμος - Βιογενή ΚΕR- 31 ΚΕR Άργιλος ΚΕR Πηλούχος άμμος - Βιογενή KER-33 ΚΕR Πηλός ΚΕR Αργιλούχος πηλός Σελίδα 15

18 4.3 ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΥΤΙΚΟΙ ΠΙΝΑΚΕΣ ΙΖΗΜΑΤΟΛΟΓΙΚΩΝ-ΚΟΚΚΟΜΕΤΡΙΚΩΝ ΑΝΑΛΥΣΕΩΝ Πιν. 2 : Δελτίο ιζηματολογικής κοκκομετρικής ανάλυσης Αργιλούχου πηλού. Σελίδα 16

19 Πιν.3 : Δελτίο ιζηματολογικής κοκκομετρικής ανάλυσης Πηλούχου άμμου. Σελίδα 17

20 Πιν.4 : Δελτίο ιζηματολογικής κοκκομετρικής ανάλυσης Πηλού. Σελίδα 18

21 Πιν.5 : Δελτίο ιζηματολογικής κοκκομετρικής ανάλυσης Αργιλούχου Πηλού. Σελίδα 19

22 Πιν.6 : Δελτίο ιζηματολογικής κοκκομετρικής ανάλυσης Πηλούχου άμμου. Σελίδα 20

23 Πιν.7 : Δελτίο ιζηματολογικής κοκκομετρικής ανάλυσης Αμμούχου πηλού. Σελίδα 21

24 Πιν.8 : Δελτίο ιζηματολογικής κοκκομετρικής ανάλυσης Αργιλούχου πηλού. Σελίδα 22

25 Πιν.9 : Δελτίο ιζηματολογικής κοκκομετρικής ανάλυσης Άμμου. Σελίδα 23

26 Πιν.10: Δελτίο ιζηματολογικής κοκκομετρικής ανάλυσης Τραγάνας (Βιογενής σχηματισμός κοραλλιογενούς τύπου). Σελίδα 24

27 5. ΟΙ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΤΩΝ ΜΙΚΡΟ-ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΣΤΙΣ ΓΕΩΛΟΓΙΚΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ Η μελέτη των μικρο-οργανισμών (βενθονικά και πλαγκτονικά τρηματοφόρα, ναννοαπολιθώματα, οστρακώδη, παλυνόμορφα κ. α) βρίσκει πολλές εφαρμογές τόσο στην επιστημονική έρευνα όσο και στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων. Η ιστορία του πλανήτη γη, από τη δημιουργία του πριν περίπου 4 δισεκατομμύρια χρόνια μέχρι σήμερα, βρίσκεται καταγεγραμμένη στο αρχείο των πετρωμάτων που τον απαρτίζουν. Οι σύγχρονοι μικρο-οργανισμοί και τα απολιθώματα βρίσκονται στα ιζηματογενή πετρώματα που αποτέθηκαν από τη δημιουργία του πλανήτη σε διάφορα περιβάλλοντα (χερσαία, λιμναία, ποτάμια, θαλάσσια) και αποτελούν αδιάψευστους μάρτυρες της ζωής και του περιβάλλοντος που διαβιώνουν κατά το παρελθόν μέχρι και σήμερα. Οι ανωτέρω μικρο-οργανισμοί λόγω του μικροσκοπικού μεγέθους τους, περιέχονται σε μεγαλύτερη συγκέντρωση και ποικιλία στα ιζηματογενή πετρώματα και προσφέρονται για πιο εμπεριστατωμένες μελέτες σε σχέση με άλλους ευμεγέθεις οργανισμούς.. Επιπλέον, πολλές από τις ομάδες μικρο-οργανισμών παρουσιάζουν μεγαλύτερη προσαρμοστικότητα στις αλλαγές περιβάλλοντος, και μεταλλασσόμενες δημιουργούν νέα είδη χαρακτηριστικά του εκάστοτε περιβάλλοντος. Με τον τρόπο αυτό, μελετώντας το περιεχόμενο ενός ιζηματογενούς πετρώματος, προσδιορίζουμε το περιβάλλον απόθεσής του. Η πλειονότητα των πετρωμάτων ιζηματογενούς προέλευσης περιέχουν μικρο-οργανισμούς, ωστόσο η αφθονία, η ποικιλία και ο βαθμός διατήρησής τους διαφέρει σημαντικά. Τα τρηματοφόρα παρουσιάζουν μεγάλη προσαρμοστικότητα στις αλλαγές του περιβάλλοντος κατά τη διάρκεια του χρόνου. Tα τρηματοφόρα είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα στις περιβαλλοντικές συνθήκες και αλλαγές και προσαρμόζουν τα κελύφη τους κατά τρόπο που να εξυπηρετούν τις ανάγκες τους. Η προσαρμοστικότητα αυτή που επιβεβαιώνεται στα σύγχρονα περιβάλλοντα, επιτρέπει την εξαγωγή συμπερασμάτων σχετικά με το περιβάλλον ή το παλαιοπεριβάλλον και τις αλλαγές του στη διάρκεια του χρόνου. Οι οικολογικοί παράγοντες που ελέγχουν την κατανομή των τρηματοφόρων, διακρίνονται σε αβιοτικούς ή φυσικοχημικούς παράγοντες, κυριότεροι από τους οποίους είναι η θερμοκρασία, η αλμυρότητα του νερού, η διαθεσιμότητα ανθρακικού ασβεστίου, η οξυγόνωση των υδάτων, το είδος του πυθμένα, το βάθος, τα θαλάσσια ρεύματα, η αλκαλικότητα (ph) του νερού, το φως, και οι βιοτικοί ή βιολογικοί παράγοντες που περιλαμβάνουν την τροφική διαθεσιμότητα, τη συμβίωση, κ.ά. Σελίδα 25

28 5.1 Μελέτη της σύγχρονης μικροπανίδας στα θαλάσσια ιζήματα του πυθμένα στο λιμένα Ηγουμενίτσας και της ευρύτερης θαλάσσιας περιοχής Η περιοχή μελέτης, συλλογής δειγματοληψίας περιλαμβάνει τον λιμένα Βόλου και την ευρύτερη θαλάσσια περιοχή και το παρών πόνημα αφορά την αναγνώριση-μελέτη της σύγχρονης μικροπανίδας που περιέχεται στα επιφανειακά θαλάσσια ιζήματα του λιμένα και της ευρύτερης θαλάσσιας περιοχής αυτού Οι κατανομές των μικρο και μακροοργανισμών αναφέρονται στους Πίνακες Η μελέτη της σύγχρονης μικροπανίδας που αναγνωρίστηκε στα θαλάσσια ιζήματα του πυθμένα, στηρίζεται στη Μικροσκοπική ανάλυση σε στερεοσκοπικό μικροσκόπιο type CARL ZEISS των ιζημάτων με σκοπό τον ακριβή προσδιορισμό της εγκλειομένης σύγχρονης μικροπανίδας και με βάση τα αποτελέσματα που προέκυψαν επιχειρείται η ερμηνεία του περιβάλλοντος απόθεσης τους. Τέλος στα διαγράμματα συχνότητας περιγράφεται για κάθε δείγμα αναλυτικά, η περιεκτικότητα των βιογενών συστατικών στα ιζήματα. 5.2 Μικροσκοπική ανάλυση της σύγχρονης μικροπανίδας και ερμηνεία περιβάλλοντος διαβίωσής τους Τα θαλάσσια ιζήματα μετά την εργαστηριακή τους επεξεργασία με σκοπό την ιζηματολογική- κοκκομετρική ανάλυση τους, ακολούθησαν οι παρακάτω εργαστηριακές μικροπαλαιοντολογικές αναλύσεις όπως: A) Η διαλογή και η αναγνώριση των μικροοργανισμών σε στερεοσκοπικό μικροσκόπιο στο υλικό που εγκλείεται στα ιζήματα. Η διαλογή και ανάλυση πραγματοποιήθηκε σε 66 δείγματα ιζημάτων, σε όλα τα κλάσματα διαμέτρου 2000,1000,500, 250,125 και 0,63 mesh στο επεξεργασμένο ίζημα. B) Η ανάλυση και μελέτη των βενθονικών και πλαγκτονικών τρηματοφόρων που περιέχεται στα ιζήματα καθώς και των άλλων μικρο και μακρο-οργανισμών. Γ) Οι αναλύσεις αυτές επέτρεψαν τον προσδιορισμό και την ερμηνεία διαβίωσής των μικροοργανισμών στα σύγχρονα υποθαλάσσια περιβάλλοντα στη περιοχή μελέτης. 1) Η μικροσκοπική ανάλυση των ιζημάτων της ομάδας των αμμούχων πηλών και αργιλούχων πηλών παρμένα από τα βάθη που κυμαίνονται (από 1,95 έως 18,50m και 16,25 έως 24,81 m αντίστοιχα) χαρακτηρίζονται από την παρουσία μίας καλοδιατηρημένης ποικιλόμορφης μικροπανίδας που αποτελείται από βενθονικούς κυρίως μικροοργανισμούς όπως ελάχιστα συμφυρματοπαγή (Textularia sp.),κυρίως από Miliolidae που υπερτερούν Σελίδα 26

29 έναντι όλων των ειδών (Miliolina, Triloculina, Quinqueloculina, Opthalmidium). Τα είδη αυτά συνοδεύονται από μικρο-οργανισμούς με λεπτό υαλώδες κέλυφος (Uvigerina, πολυάριθμα είδη οστρακωδών, κελύφη από νεαρά άτομα των Ελασματοβραγχίων, υπολείμματα σπονδύλων μικρών ψαριών κ.ά). Επίσης αναγνωρίστηκαν είδη με πορσελανώδες κέλυφος όπως Cancris, Peneroplis με μικρή παρουσία. Τα είδη των βενθονικών τρηματοφόρων που διαβιούν σε ρηχά έως υφάλμυρα περιβάλλοντα όπως Ammonia beccarii, Elphidium crispum βρέθηκαν σε μεγάλο αριθμό και την συνύπαρξη των κελυφών των σκουληκιών όπως Serpula καθώς και ελάχιστα φυτικά υπολείμματα. Η συμμετοχή των σπάνιων Rotaliidae διαβιούν σε περιυφαλώδη περιβάλλοντα, καθώς και τα πλαγκτονικά τρηματοφόρα (Globigerinidae, Orbulina, Globigerinoides ruber κ.ά) μικρή συχνότητα συμμετοχής. Τα είδη αυτά έχουν μεταφερθεί στο ρηχό αυτό περιβάλλον από βαθύτερες περιοχές, κάτω από κανονικές συνθήκες θερμοκρασίας και αλατότητας. Επίσης πλούσια είναι και η συμμετοχή των Ελασματοβραγχίων,Γαστεροπόδων, Εχινοδέρμων κ.ά. Στηριζόμενοι στα αποτελέσμστα που ήδη παρατέθηκαν καθώς και σε συγκριτικές παρατηρήσεις βιβλιογραφικών δεδομένων, συνηγορούν στο ότι το περιβάλλον απόθεσης της μικροπανίδας που περιέχεται στα επιφανειακά ιζήματα των αργιλούχων και αμμούχων πηλών, χαρακτηρίζονται από ένα αβαθές παράκτιο περιβάλλον όπου διαβιούν μεγάλα βενθονικά τρηματοφόρα, που ζουν αποκλειστικά στην ευφωτική ζώνη, και η οποία με τη σειρά της εξαρτάται εκτός από το βάθος και από τη διαύγεια των θαλασσίων νερών. 2) Στα ιζήματα των πηλούχων άμμων και των αμμούχων ιζημάτων σε βάθη που κυμαίνονται από 11,74m έως 11,00m και 1,81m έως 15,13m σε βάθη που κυμαίνονται από τα 19,00 m ; έως 36,38m, η μικροπανίδα που αναγνωρίστηκε στα αμμούχα λεπτόκοκκα αυτά ιζήματα, χαρακτηρίζεται από την παρουσία πιο περιορισμένης βιοκοινωνίας ως προς τη σύσταση και ποικιλομορφία της. Σε αυτά υπερτερούν τα βενθονικά τρηματοφόρα με τα διάφορα είδη των Miliolidae (Triloculina,, Opthalmidium), Lenticulina,Uvigerina Bolivina,Anomalina, και συνοδεύονται σε μικρότερη συχνότητα από τα είδη Uvigerina, Cancris,Peneroplis, Bolivina, Ostracods. Η συμμετοχή της μεγαλοπανίδας των είναι άφθονη και εκπροσωπείται από τα Γαστερόποδα, Ελασματοβράγχια, Εχινόδερμα, Βρυόζωα καθώς και σκελετικά υπολείμματα ψαριών. Η μικροπανίδα που περιέχεται στα ιζήματα αυτά, σε σύγκριση με την προαναφερόμενη μικροπανίδα των πηλούχων ιζημάτων, υποδηλώνει μια αλλαγή τόσο ως προς την παρουσία και μικρότερη αφθονία, όσο και προς τη σύσταση των μικρο-οργανισμών αυτής της φάσης. Σελίδα 27

30 Συνίσταται δε από διάφορα είδη βενθονικών τρηματοφόρων που διαθέτουν πιο παχύ κέλυφος, λιγότερο επίμηκες, έχουν πεπλατυσμένες μορφές και η περιεκτικότητα της οργανικής ύλης στα ιζήματα δεν είναι πλούσια.το σύνολο των παραπάνω στοιχείων συνηγορούν στην σταδιακή αλλαγή του περιβάλλοντος απόθεσης με πιο αδρόκοκκα ιζήματα που έχουν αποτεθεί σε ένα αβαθές παράκτιο περιβάλλον. 3) Η μικροσκοπική ανάλυση των ιζημάτων αφορά τις ομάδες των λεπτόκοκκων πηλών και αργίλων, πάρθηκαν σε βάθος που κυμαίνεται από 2,41 m έως 15,00 m και 13,20 m έως 23,60 m αντίστοιχα στην ανατολική παράκτια περιοχή του Παγασητικού Κόλπου. Οι μικροοργανισμοί που αναγνωρίστηκαν στα επιφανειακά θαλάσσια ιζήματα χαρακτηρίζονται από την παρουσία των βενθονικών κυρίως τρηματοφόρων και βρίσκονται σε μικρότερη περιεκτικότητα συγκρινόμενη με τις προαναφερόμενες βιοκοινωνίες, όπως Textularia, Valvulina, Miliolina, Triliculina,,Opthalmidium, Quinqueloculina, Bulimina, Bolivina, Anomalina, Hyalinea, Lenticulina, Cibicidew,Hyalinea, Rotalia κ.ά.. Τα είδη αυτά συνυπάρχουν με τα Γαστερόποδα, Ελασματοβράγχια, Εχινόδερμα, Σκαφόποδα, Βρυόζωα και σκελετικά υπολείμματα ψαριών.τε είδη των τρηματοφόρων που περιέχονται στα αυτά ιζήματα είναι λεπτοκέλυφα και χαρακτηρίζουν το αβαθές περιβάλλον διαβίωσης της προαναφερόμενης πανίδας. Οι μεταβολές που υφίστανται τα παράκτια οικοσυστήματα, λόγω της αλόγιστης ανθρώπινης δραστηριότητας, αποτελούν ένα παγκόσμιο φαινόμενο. Τα κύρια συστατικά επιβαρύνσεων όπως σκουπίδια, τοξικά και ραδιενεργά απόβλητα και βαρέα μέταλλα, προκαλούν σημαντικές επιπτώσεις που αφορούν τόσο το παράκτιο περιβάλλον και τους κατοίκους του όσο και την υγεία του ανθρώπου. Το είδος του πυθμένα παίζει επίσης σημαντικό ρόλο στην κατανομή των βενθονικών τρηματοφόρων. Η σύσταση του κελύφους των συμφυρματοπαγών κελυφών αντανακλά με αυτή του πυθμένα. Η λεπτόκοκκη σύσταση όπως αυτή των πηλών και ιλυαργίλων φανερώνει λεπτόκοκκο υπόστρωμα, ενώ η χονδρόκοκκη σύσταση υποδηλώνει αδρόκοκκα ιζήματα αμμούχες αποθέσεις κ.ά. Η παρουσία επιμήκων, συμπιεσμένων, ενδοπανιδικών μορφών χαρακτηρίζει μαλακό υπόστρωμα που επιτρέπει σε αυτές τις μορφές να διατρυπούν τα ιζήματα, για να λάβουν θρεπτικές ουσίες. Τα ιλυώδη και πηλούχα υποστρώματα είναι πλούσια σε οργανικά υπολείμματα και επομένως ελκυστικά για τα τρηματοφόρα. Πολλά από τα είδη που αναγνωρίστηκαν στα ιζήματα, έχουν εξελιχθεί σε λεπτές και επιμήκεις μορφές με λεπτά Σελίδα 28

31 τοιχώματα κελύφους. Τέτοιες συνθήκες ευνοούν την ύπαρξη πλούσιας λεπτοκέλυφης μικροπανίδας. και παρατηρήθηκαν στα ιζήματα των αμμούχων πηλών πλούσιων σε οργανικά συστατικά (ΝΔ του λιμένα και στην ανατολική παράκτια ζώνη) Στα σκληρά υποστρώματα αναπτύσσονται μικρότερες βιοκοινωνίες τρηματοφόρων, με κελύφη έντονα διακοσμημένα και με χονδρά τοιχώματα. Είδη προσκολλημένα στα ιζήματα υποδεικνύουν σκληρό υπόστρωμα Τέλος οι προσκολλημένες μορφές στα ιζήματα διαβιούν σε τέτοια περιβάλλοντα και αναγνωρίζονται με τα χαρακτηριστικά γένη όπως τα Planulina, Cibicides, Cibicidoides, κ.ά,και διαβιούν στα αδρομερή ιζήματα των αμμούχων πηλών με ψηφίδες και των πηλούχων άμμων με ψηφίδες.οι παραπάνω αποθέσεις έχουν καταγραφεί στην ανατολική ακτή πλησίον του εργοστασίου τσιμέντων και των εξορύξεων για μάρμαρα και αδρανή υλικά Ορισμένες ομάδες μικρο- μακρο- οργανισμών, όπως είναι τα βενθονικά τρηματοφόρα, τα δίθυρα Ελασματοβράγχια, Γαστερόποδα,Εχινόδερμα κ.ά. είναι πολύ ευαίσθητα στις περιβαλλοντικές μεταβολές, κάτι που αντανακλάται στη μορφολογία τους, στη χημική σύσταση του κελύφους τους και στο μεταβολισμό τους. Διαθέτουν βιολογικούς αμυντικούς μηχανισμούς που τα προστατεύουν από επιβλαβείς περιβαλλοντικούς παράγοντες προσφέροντας έτσι εμφανείς βιολογικές αποδείξεις των επιπτώσεων της ρύπανσης. Ειδικότερα, η επιβάρυνση των θαλασσίων υδάτων μπορεί να επηρεάσει τα τρηματοφόρα με τέσσερεις τρόπους: α) μεταβάλλοντας τη δομή της βιοκοινότητας τους, β) τη μορφολογία τους, γ) τον χημισμό τους και δ) την κυτταρική τους δομή Η οξυγόνωση των υδάτων του πυθμένα είναι μία από τις σημαντικότερες, αλλά και τις πλέον δύσκολες όσον αφορά την ερμηνεία της, παραμέτρους του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Το είδος του πυθμένα παίζει σημαντικό ρόλο στην κατανομή των βενθονικών τρηματοφόρων. Η σύσταση του κελύφους των συμφυρματοπαγών κελυφών αντανακλά αυτή του πυθμένα. Λεπτόκοκκη σύσταση καταδεικνύει λεπτόκοκκο υπόστρωμα, ενώ χονδρόκοκκη σύσταση καταδεικνύει αδρόκοκκα ιζήματα. Το βάθος του πυθμένα παίζει σημαντικό ρόλο στην κατανομή των βενθονικών τρηματοφόρων. Τα μεγάλα βενθονικά τρηματοφόρα ζουν αποκλειστικά στην ευφωτική ζώνη, η οποία με τη σειρά της εξαρτάται εκτός από το βάθος και από τη διαύγεια των νερών. Σελίδα 29

32 Το βάθος του πυθμένα παίζει επίσης σημαντικό ρόλο στην κατανομή των βενθονικών τρηματοφόρων. Τα μεγάλα βενθονικά τρηματοφόρα, που συνυπάρχουν με φύκη και ζουν αποκλειστικά στην ευφωτική ζώνη, η οποία με τη σειρά της εξαρτάται εκτός από το βάθος και από τη διαύγεια των νερών. Τα ευθυτενή κελύφη γενικά εμφανίζονται στην κρηπίδα, στην κατωφέρεια και στα βαθύαλα περιβάλλοντα. Τα πορσελανώδη κελύφη όπως Cancris, Peneroplis, κ.ά. αφθονούν στην κρηπίδα και σπανίζουν στην κατωφέρεια. Αντίθετα τα πλαγκτονικά τρηματοφόρα γενικά επιπλέουν στα επιφανειακά νερά των θαλασσών με μεγάλα βάθη και ζουν στην υδάτινη στήλη, συνήθως μέχρι βάθους 600m. Όπως προαναφέρθηκε πιο πάνω η σποραδική παρουσία των πλαγκτονικών τρηματοφόρων στα αβαθή υποθαλάσσια ιζήματα του λιμένα και της ευρύτερης περιοχής του, ερμηνεύεται ότι αυτά μεταφέρθηκαν με τη βοήθεια των κυμάτων και αποτέθηκαν σε πολύ αβαθή περιβάλλοντα. Tέλος αναφορικά με τα φυσιογραφικά στοιχεία προκύπτει, ότι με βάση τις καταγραφές και τις δειγματοληψίες που έγιναν στο πλαίσιο της παρούσας μελέτης, τα βάθη στην υποθαλάσσια περιοχή δεν ξεπερνούν τα 35 m.περίπου Σελίδα 30

33 Φωτ. 1,2: Φωτογραφίες από τη μικροσκοπική ανάλυση της μικροπανίδας στο στερεοσκοπικό μικροσκόπιο τύπου CARL ZEISS , μεγέθυνση Χ.45, απεικονίζονται βενθονικά και πλαγκτονικά τρηματοφόρα,, θραύσματα Ελασματοβραγχίων Εχινοδέρμων και υπολείμματα σκελετών από ψάρια καθώς και κόκκοι ασβεστίτη, χαλαζία κ.ά. Σελίδα 31

34 Φωτ. 3,4: Φωτογραφία πό τη μικροσκοπική ανάλυση της μικροπανίδας στο στερεοσκοπικό μικροσκόπιο τύπου CARL ZEISS , μεγέθυνση Χ 45, απεικονίζονται βενθονικά και πλαγκτονικά τρηματοφόρα, θραύσματα Ελασματοβραγχίων Εχινοδέρμων και υπολείμματα σκελετών από ψάρια καθώς και κόκκοι ασβεστίτη, χαλαζία κ.ά. Φωτ. 4: Φωτογραφία πό τη μικροσκοπική ανάλυση της μακροπανίδας στο στερεοσκοπικό μικροσκόπιο τύπου CARL ZEISS , μεγέθυνση Χ 45, απεικονίζονται κελύφη Γαστερόποδου και κέλυφος δίθυρου Ελασματογραγχίου. Σελίδα 32

35 5.3 Πίνακες 11 έως 15 κατανομή της σύγχρονης μικροπανίδας και μακροπανίδας που περιέχεται στα επιφανειακά ιζήματα του πυθμένα στο λιμένα της Ηγουμενίτσας και της ευρύτερης περιοχής. Σελίδα 33

36 Σελίδα 34

37 Σελίδα 35

38 Σελίδα 36

39 Σελίδα 37

40 Σελίδα 38

41 6. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Από την μελέτη αυτή συμπεραίνεται ότι η αφθονία, η ποικιλότητα και η επικράτηση ορισμένων ομάδων, γενών ή ειδών των τρηματοφόρων και άλλων οργανισμών επιτρέπουν τη διάκριση χαρακτηριστκών περιβαλλόντων. Η βαθυμετρική καταγραφή είναι καθοδηγητική και προσδιορίζει το μικρό βάθος της ευρύτερης περιοχής του λιμένα που δεν ξεπερνά τα 30 περίπου. Παράλληλα η μελέτη της μικροπανίδας καθώς και το είδος των ιζημάτων, οδήγησε στην ερμηνεία του περιβάλλοντος όπου διαβιούν οι βιοκοινωνίες που περιέχονται στα επιφανειακά ιζήματα του θαλάσσιου πυθμένα. Ο βαθμός οξυγόνωσης του ιζήματος στον πυθμένα εκτιμάται επίσης από τις αναλογίες των επιπανιδικών και ενδοπανιδικών τρηματοφόρων. Επικράτηση ενδοπανιδικών ειδών αντιπροσωπεύει περιβάλλοντα φτωχά σε οξυγόνο, ενώ επικράτηση επιπανιδικών ειδών περιβάλλοντα πλούσια σε οξυγόνο. Το φαινόμενο ευτροφισμού αναγνωρίστηκε κυρίως, στις λεπτόκοκκες πηλούχες & αργιλούχες αποθέσεις. Οι μεταβολές των σύγχρονων βιοκοινωνιών των τρηματοφόρων συνδέονται άμεσα με τις αλλαγές που προκαλούνται από τις τροφοδοσίες των ιζημάτων από τη χέρσο, με ελαφρά επιβάρυνση στις υποθαλάσσιες περιοχές μελέτης ( μεταφορά ιχνοστοιχείων μετάλλων, μεταφορά φυτοφαρμάκων), τις ανθρώπινες δραστηριότητες και παρεμβάσεις, τα τεχνικά έργα. Ο λιμένας και η ευρύτερη περιοχή του 1) Αποτελεί τον αποδέκτη των ρύπων από τις καλλιεργούμενες εκτάσεις της περιοχής., 2) Αποτελεί τον αποδέκτη των υγρών απόβλητων των οικισμών της περιοχής και κυρίως των υγρών πετρελαιοειδών εξαιτίας της συνεχούς πλεύσης των πλοίων, 3) Αποτελεί τον αποδέκτη των χώρων διάθεσης στερεών απορριμμάτων των τεχνικών έργων της περιοχής.. Τέλος, οι επιπτώσεις της επιβάρυνσης στα τρηματοφόρα ποικίλουν και χαρακτηρίζονται από τις μεταβολές στη σύνθεση μειώσεων ή αφθονίας και την ποικιλομορφία ή μη ορισμένων ειδών των βενθονικών τρηματοφόρων καθώς και των μακρο-οργανισμών. Σελίδα 39

42 7. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Ελληνική Ζανανίρι Ειρ., Μητρόπουλος Δ., Μαρουλάκης Σπ., Ζημιανίτης Β., Βακαλάς Ι., Ευθυμίου Γ., Λιακόπουλος Αλ. (2016). «Βυθομετρικές και ιζηματολογικές έρευνες στον πυθμένα του λιμένος Ηγουμενίτσας και της ευρύτερης θαλάσσιας περιοχής», Ι.Γ.Μ.Ε., ΕΣΠΑ / Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα και Επιχειρηματικότητα» / Έργο: ΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΠΟΛΥΘΕΜΑΤΙΚΗ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ΣΕ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΕΣ ΚΛΙΜΑΚΕΣ ΓΙΑ ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΩΝ, ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΣΤΟΧΩΝ Αθήνα. Πάσχος Π., Γαλανάκης Δ., & Γεωργίου Χ., (2016), «Γεωλογική-Νεοτεκτονική Μελέτη Αστικής-Περιαστικής Περιοχής Ηγουμενίτσας» Ι.Γ.Μ.Ε., ΕΣΠΑ / Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα και Επιχειρηματικότητα» / Έργο ΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΠΟΛΥΘΕΜΑΤΙΚΗ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ΣΕ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΕΣ ΚΛΙΜΑΚΕΣ ΓΙΑ ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΩΝ, ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΣΤΟΧΩΝ Αθήνα. Ξενόγλωσση Abu-Zied, R. H., Rolighin, E. J., Jorissen, F. J., Fontaigner, C., Casford, J. S. L., and Cooke, S., in press, Benthic foraminiferal response to changes in bottom water oxygenation and organic carbon flux in the eastern Mediterranean during LGM to Recent times: Marine Micropaleontology. Alve, E., (1999). Colonization of new habitats by benthic foraminifera: a review: Earth- Sciences Review, v. 46, p Baas, J. H., Schonfelf, J., and Zahn, R., (1998). Mid-depth oxygen drawdown during Heinrich events: evidence from benthic foraminiferal community structure, trace-fossil tiering, and benthic d13c at the Portuguese Margin: Marine Geology, v. 152, p. Baas, J. H., En Gupta, B. K., (1999) Foraminifera of oxygen-depleted environments, in Sen Gupta, B. K. (ed.), Modern Foraminifera: Kluwer Academic Press, Dordrecht, p BIZON, G., and Bizon, J. J., 1984, Ecologie des Foraminife`res en Me diterrane e nord-occidentale: distribution des Foraminife`res dans le golfe d Ajaccio, in Bizon, J. J., and Burollet, P. F. (eds.), Ecologie des microorganismes en Mediterranee orientale ECOMED : Association Franc aise des Techniciens du Petrole, Paris, France, p Buzas, M., Culver, S. J., and Jorissen, F. J., (1993). A statistical evaluation of the microhabitats of living (stained) infaunal benthic foraminifera: Marine Micropaleontology, v. 20, p Casford, J. S. L., Rolingh, E. J., Abu-Zied, R. H., Fontaigner, C., Jorissen, F. J., Leng, M. J., Schimdl, G., and Thomson, J., (2003). A dynamic concept for eastern Mediterranean circulation and oxygenation during sapropel formation: Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, v. 190, p Σελίδα 40

43 Geslin, E., Heinz, P., Hemleben, C., and Jorissen, F. J., (2004). Migratory response of deep-sea benthic foraminifera to variable oxygen conditions: laboratory investigations: Marine Micropaleontology, v. 53, p IGRS-IFP (1966): Etude géologique de l Epire (Grèce nord occidentale). 306 p, Editions Technip, Paris. KOUKOUZAS K., PERRIER R., FILIPPAKIS N. (1973): Geological map of Greece in scale 1:50.000, Vassiliko Pogoniani sheet, (IGME). Leckie, M., R., 2003.Foraminiferaas proxiew for sea-level change on siliciclastic margins.sepm Special Publication No 75, Licari, L., Alexandre, A., Anshuts, P., and Carbonel, P., (2002). Live benthic foraminiferal faunas from the Bay of Biscay: faunal density, composition, and microhabitats: Deep- Sea Research I, v. 49, p Papatheodorou, G., and Alexandropoulou S.,( 1996).A comparative application of factor analysis in heavy metal concentrations: An example from Pagasitikos gulf, Greece. Proc. Erd International Conference on Environmental Pollution,Thessaloniki, PERRIER R., SAVOYAT E., KOUKOUZAS K., LALECHOS N., PHILIPPAKIS N. (1970): Geological map of Greece in scale 1:50.000, Tsepelovo sheet, (IGME). Σελίδα 41

44