Ενότητα 2η Α ορέ ρ ς έ ς και ι ευ ε ηµ η ερ ε ί ρ α

Transcript

1 Ενότητα 2 η Αγορές και ευηµερία

2 Περίγραµµα Εισαγωγή στην κανονιστική ανάλυση Πλεόνασµα καταναλωτή Πλεόνασµα παραγωγού Αποτελεσµατικότητα κατά Pareto Αποτελεσµατικότητα και ισότητα Συνθήκες για ισορροπία σε ανταγωνιστικές αγορές Το πρώτο θεώρηµα των οικονοµικών της ευηµερίας Το δεύτερο θεώρηµα των οικονοµικών της ευηµερίας Πεδία δράσης του σύγχρονου κράτους και επιχείρηση

3 Εισαγωγή στην κανονιστική ανάλυση

4 ΘΕΤΙΚΗ vs ΚΑΝΟΝΙΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ Θετικά οικονοµικά = διερευνούν πως κάνουν τις επιλογές τους τα οικονοµούντα άτοµα ή πως πραγµατικά είναι µια κατάσταση. Κανονιστικά οικονοµικά = διερευνούν τι πρέπει να γίνει, µε δεδοµένη (συµφωνηµένη) µια επιδίωξη (αξία) ή πως θα έπρεπε να είναι η κατάσταση.

5 Οικονοµικά της ευηµερίας Το θεωρητικό πλαίσιο, που αξιολογεί εναλλακτικές οικονοµικές καταστάσεις και που χρησιµοποιείται στη δηµόσια οικονοµική, για την αξιολόγηση των παρεµβάσεων του κράτους στην οικονοµία και των µέτρων οικονοµικής πολιτικής. Βασική έννοια είναι η αποτελεσµατικότητα κατά Pareto.

6 Πλεόνασµα Καταναλωτή (ένα άτοµο) Τιμή Α Πλεόνασμα Αφροδίτης = (6-4)Χ2 = 4 Η Αφροδίτη είναι 6 πρόθυμη να 5 πληρώσει 6 ανά 4 = (6-4)Χ2 = 4 μονάδα του Α, για την αγορά δύο μονάδων, αλλά η τιμή που το βρήκε τελικά στην αγορά ήταν Ποσότητα Α

7 Πλεόνασµα Καταναλωτή Τιμή Α Αν η συνάρτηση ζήτησης της Αφροδίτης είναι γραμμική, τότε θα καταναλώσει 4 μονάδες του Α. 8 4 Πλεόνασμα Αφροδίτης = ½(4Χ4) = 8 Θα αγοράσει 5 μονάδες; 4 Ποσότητα Α

8 Πλεόνασµα Καταναλωτή Τιμή Α Το Πλεόνασμα της Αφροδίτης είναι το όφελοςαπό τη συμμετοχή της στη συναλλαγή (αγορά). Αποτελεί μια μέτρηση της ευημερίας του καταναλωτή Πλεόνασμα Αφροδίτης = ½(4Χ4) = 8 Ποσότητα Α

9 Πλεόνασµα Καταναλωτών (4 άτοµα) Καταναλωτής Επιθυµία πληρωµής Αναξίµανδρος 100 Αγαµέµνων 80 Αχιλλέας 70 Αλέξανδρος 50 Τιµή Καταναλωτής Ζητούµενη ποσότητα > 100 Ουδείς Αναξίµανδρος Αναξίµανδρος, Αγαµέµνων Αναξίµανδρος, Αγαµέµνων, Αχιλλέας 50 ή < 50 Αναξίµανδρος, Αγαµέµνων, Αχιλλέας,Αλέξανδρος 3 4

10 Πλεόνασµα Καταναλωτών Τιμή Α Πλεόνασμα Αναξίμανδρου = 50 Πλεόνασμα Αγαμέμνονα = 30 Πλεόνασμα Αχιλλέα = 20 Συνολικό Πλεόνασμα Καταναλωτών = ½(50Χ4)= 100 Συνολική Ζήτηση(Οριακό όφελος) Ο Αλέξανδρος αγοράζει; Έχει πλεόνασμα; 0 4 Ποσότητα Α

11 Πλεόνασµα Καταναλωτών Τιμή Αρχικό Πλεόνασμα καταναλωτών Επιπλέον Πλεόνασμα των αρχικών καταναλωτών Πλεόνασμα πρόσθετων καταναλωτών Συνολική Ζήτηση (MB) Το πλεόνασμα καταναλωτών αυξάνεται όταν η τιμή μειώνεται & το αντίστροφο 0 Ποσότητα

12 Πλεόνασµα Καταναλωτή (ών) (σύνοψη) Το πλεόνασμα καταναλωτών είναι η επιφάνεια που εκτείνεται κάτω από τη συνάρτηση ζήτησης και πάνω από την τιμή αγοράς. Η συνάρτηση ζήτησης δείχνει την προθυμία πληρωμής, δηλαδή τις ανώτερες τιμές που είναι πρόθυμος να πληρώσει, για διαφορετικές ποσότητες ενός αγαθού. Πληρώνει συνήθως την ίδια τιμή, ανεξάρτητα από την ποσότητα που αγοράζει. Η διαφοράμεταξύ της μέγιστης τιμής που είναι πρόθυμος να πληρώσει και αυτής που τελικά πληρώνει, ονομάζεται πλεόνασμα καταναλωτή.

13 Πλεόνασµα Παραγωγών Παραγωγός Οριακό Κόστος Eskimo 900 Siberian 800 North Pole 600 South Pole 500 Τιµή Παραγωγός Προσφερόµενη ποσότητα > 900 Eskimo, Siberian, North Pole, South Pole Siberian, North Pole, South Pole North Pole, South Pole South Pole 1 < 500 Ουδείς 0 4 3

14 Πλεόνασµα Παραγωγών Τιμή Ψ Συνολικό Πλεόνασμα Παραγωγών = 800 Συνολική προσφερόμενη ποσότητα Ψ ή Οριακό κόστος Πλεόνασμα Siberian Πλεόνασμα North Pole Πλεόνασμα South Pole 0 4 Ποσότητα Ψ

15 Πλεόνασµα Παραγωγών Τιμή Επιπλέον Πλεόνασμα των αρχικών παραγωγών Συνολική προσφερόμενη ποσότητα ή Οριακό κόστος Πλεόνασμα επιπλέον παραγωγών Αρχικό Πλεόνασμα Το Πλεόνασμα παραγωγών αυξάνεται με την αύξηση της τιμής & το αντίστροφο Ποσότητα

16 Πλεόνασµα Παραγωγού (ών) (σύνοψη) Το πλεόνασμα παραγωγού είναι η πρόσοδος του παραγωγού μείον το κόστος παραγωγής. Μετρά το όφελοςτου παραγωγού από τη συμμετοχή του στην αγορά. Αποτελεί μια μέτρηση της ευημερίας του προμηθευτή. Η καμπύλη προσφοράς δείχνει τις ποσότητες τις οποίες οι παραγωγοί θέλουν και μπορούν να προσφέρουν, στα διάφορα επίπεδα τιμών (προθυμία πώλησης). Μετρά το κόστος ευκαιρίας των παραγωγών.

17 Συνολικό ή Κοινωνικό Πλεόνασµα (στατική ανάλυση) Τιμή Προσφορά (MC) Τιμή ισορροπίας Πλεόνασμα καταναλωτών Πλεόνασμα παραγωγών Το άθροισμα των δύο Πλεονασμάτων είναι το Συνολικό Πλεόνασμα και μετρά την αύξηση της αξίας, που προκύπτει από την παραγωγή και το εμπόριο. Ποσότητα ισορροπίας Ζήτηση(MB) Ποσότητα

18 Συνολικό ή Κοινωνικό Πλεόνασµα (στατική ανάλυση) Τιμή Προσφορά (MC) Τιμή ισορροπίας Μεταβολές στη ζήτηση (λόγω πχ. αλλαγών στις προτιμήσεις ή του εισοδήματος) ή/και μεταβολές στην προσφορά (λόγω πχ. βελτιώσεων της τεχνολογίας), μεταβάλουν το πλεόνασμα. Πλεόνασμα καταναλωτών Πλεόνασμα παραγωγών Ποσότητα ισορροπίας Ζήτηση(MB) Ποσότητα

19 Αποτελεσµατικότητα (efficiency) Με αποτελεσματικότητα,η συνολική ευημερία φθάνει στο μέγιστο δυνατό επίπεδο. Η αποτελεσματικότητα επιτυγχάνεται με άριστη χρήση των σπάνιων παραγωγικών πόρων. Άριστη είναι η χρήση των πόρων, όταν τα παραγόμενα αγαθά ικανοποιούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τις ανάγκες και τις επιθυμίες των ατόμων, ενώ πωλούνται σε τιμές που αντανακλούν την αξία των πόρων, που χρησιμοποιήθηκαν στην παραγωγή τους.

20 Συνολικό Πλεόνασµα και Αποτελεσµατικότητα (efficiency) Για ποσότητες που η καμπύλη ζήτησης (προθυμία πληρωμής) βρίσκεται πάνωαπό την καμπύλη προσφοράς, δηλαδή του οριακού κόστους (προθυμία πώλησης), μια αύξηση της παραγωγής θα αυξήσει το συνολικό πλεόνασμα. Το συνολικό πλεόνασμα μεγιστοποιείται, όταν το οριακό κόστος παραγωγής ισούται με την προθυμία πληρωμής. Αποτελεσματικότηταεπιτυγχάνεται, όταν μεγιστοποιείται το συνολικό πλεόνασμα.

21 Κοινωνικό Πλεόνασµα και Αποτελεσµατικότητα (efficiency) Το ερώτημα που τίθεται είναι: Πως μπορούμε να γνωρίζουμε αν υφίσταται αποτελεσματικότητα ή πότε μεγιστοποιείται το συνολικό πλεόνασμα, δεδομένου ότι δεν υφίσταται αντικειμενικός τρόπος μέτρησής του; Η απάντηση δίνεται εμμέσως. Το κοινωνικό πλεόνασμα μεγιστοποιείται όταν: Ουδείς δύναται να βελτιώσει τη θέση του, χωρίς να χειροτερεύσει η θέση κάποιου άλλου (Pareto).

22 Μορφές (αν)αποτελεσµατικότητας Τιμή P1 Προσφορά (MC) ιανεµητική (αν)αποτελεσµατικότητα (το συνολικό πλεόνασµα) Ζήτηση(MB) Q1 Q2 Ποσότητα

23 Μορφές (αν)αποτελεσµατικότητας Τιµή Προσφορά (MCH) Παραγωγική (αν)αποτελεσµατικότητα (πόσο πλησιάζει το παραγωγικό κόστος στο χαµηλότερο δυνατό κόστος) P1 Προσφορά (MCL) Ζήτηση (MB) Q1 Ποσότητα

24 Μορφές αποτελεσµατικότητας Η διανεµητική αποτελεσµατικότητα προϋποθέτει ότι η ποσότητα του αγαθού που παράγεται είναι στο κατάλληλο επίπεδο. Η παραγωγική αποτελεσµατικότητα προϋποθέτει ότι η ποσότητα του αγαθού παράγεται µε το λιγότερο δαπανηρό τρόπο.

25 Αποτελεσµατικότητα κατά Pareto: ορισµός Μια οικονοµική κατάσταση (κατανοµή πόρων) είναι αποτελεσµατική κατά Pareto, ή άριστη κατά Pareto όταν δεν υπάρχει άλλη εφικτή κατανοµή πόρων που να βελτιώνει τη θέση ενός ατόµου, χωρίς να χειροτερεύει τη θέση κάποιου άλλου ατόµου. Έχουµε βελτίωση κατά Pareto όταν µια ανακατανοµή των πόρων βελτιώνει τη θέση κάποιου ατόµου, χωρίς να χειροτερεύει τη θέση κανενός άλλου ατόµου.

26 Αποτελεσµατικότητα κατά Pareto: ορισµός Ας υποθέσουµε ότι έχουµε δύο άτοµα, τον Αδάµ (Α) και την Εύα (Ε) και υπάρχει µια ορισµένη ποσότητα προϊόντος, που µοιράζεται µεταξύ των δύο ατόµων (οικονοµική κατάσταση). Η ωφέλεια την οποία αποκοµίζουν τα δύο άτοµα µπορεί να παρασταθεί γραφικά στο ακόλουθο διάγραµµα. [Στον κάθετο άξονα παρίσταται η ωφέλεια του Α (U A ) και στον οριζόντιο η ωφέλεια της Ε (U E )]

27 Αποτελεσµατικότητα κατά Pareto: ορισµός U Α Β Α Το σηµείο Α δεν είναι αποτελεσµατικό κατά Pareto διότι οποιαδήποτε µετακίνηση προς σηµείο που είναι στην περιοχή µεταξύ Α, Β και Γ βελτιώνει τη θέση του ενός ατόµου, χωρίς να χειροτερεύει τη θέση του άλλου ή και των δύο ατόµων. Οποιαδήποτε τέτοια µετακίνηση, είναι βελτίωση κατά Pareto. Γ 0 U E

28 Αποτελεσµατικότητα κατά Pareto: ορισµός U Α U Η γραµµή UU λέγεται καµπύλη δυνατοτήτων ωφέλειας Όλα τα σηµεία πάνω στην καµπύλη δυνατοτήτων ωφέλειας είναι άριστα κατά Pareto 0 U U E

29 Αποτελεσµατικότητα και Ισότητα Ύπαρξη αποτελεσµατικότητας δεν σηµαίνει και ύπαρξη ισότητας (κοινωνικής δικαιοσύνης). Τα οφέλη µπορεί να καταµερίζονται µε τρόπο, που δύναται να θεωρηθεί άδικος. Όποιος αποφαίνεται περί του δικαίου ή αδίκου της διανοµής των ωφελειών από την παραγωγή και το εµπόριο, διατυπώνει αξιολογική κρίση = στηρίζεται σε αξίες. Οι αξίες είναι υποκειµενικές κατηγορίες.

30 Ευηµερία Επιτυγχάνεται µε ύπαρξη αποτελεσµατικότητας και ισότητας. Αποτελεσµατικότητα υπάρχει όταν µεγιστοποιείται το πλεόνασµα. Ισότητα υπάρχει όταν υπάρχει (εξαρτάται από τη γνώµη των εµπλεκοµένων).

31 ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΕΡΩΤΗΜΑ Με δεδοµένη την ύπαρξη ισότητας ή αδιαφορώντας για το υποκειµενικό ζήτηµα της ισότητας, ποιες είναι οι συνθήκες για να εξασφαλιστεί µεγιστοποίηση του πλεονάσµατος;

32 Πρώτο θεµελιώδες θεώρηµα των οικονοµικών της ευηµερίας Ας υποθέσουµε ότι: Έχουµε τέλεια ανταγωνιστικές αγορές Υπάρχουν αγορές για όλα τα αγαθά και υπηρεσίες που επιθυµούν καταναλωτές και επιχειρήσεις Τότε, κάτω από ορισµένες συνθήκες, οι ανταγωνιστικές αγορές θα οδηγήσουν σε µια αποτελεσµατική κατά Pareto κατανοµή των πόρων. Με απλά λόγια: Οι ανταγωνιστικές αγορές θα µας οδηγήσουν σε µια κατανοµή πάνω στην καµπύλη δυνατοτήτων ωφέλειας. Και αυτό θα συµβεί χωρίς καµιά κρατική παρέµβαση

33 Ιδιοκτησία Επιχείρηση - ηµόσιο συµφέρον Ιδιοκτησία επί των σπάνιων παραγωγικών πόρων. Ιδιοκτησία επί των παραγόµενων αγαθών. Ελευθερία στην παραγωγή αγαθών. Ελευθερία του εµπορίου (η ελεύθερη συναλλαγή οδηγεί σε διµερή εµπορικά οφέλη). Ανταγωνισµός µεταξύ των παραγωγών. Αόρατο χέρι.

34 Ισορροπία σε ανταγωνιστικές αγορές Για την επίτευξη ισορροπίας σε ένα σύστηµα ανταγωνιστικών αγορών, πρέπει να ικανοποιούνται τρεις προϋποθέσεις: Τα άτοµα µεγιστοποιούν την ωφέλεια (χρησιµότητα) τους Οι επιχειρήσεις µεγιστοποιούν τα κέρδη τους Οι αγορές εκκαθαρίζονται

35 U Α U Πρώτο θεµελιώδες θεώρηµα των οικονοµικών της ευηµερίας: πρόβληµα Θ Η λειτουργία των ανταγωνιστικών αγορών µπορεί να µας οδηγεί πάνω στην καµπύλη δυνατοτήτων χρησιµότητας και αν µας πάει στο Θ, η διανοµή της ευηµερίας είναι σχετικά ίση. Αν µας πάει όµως στο σηµείο, τότε η διανοµή είναι άνιση, αφού η ωφέλεια του Α είναι πολύ µεγάλη και της Ε πολύ µικρή. 0 U U E Αυτό σηµαίνει ότι για να έχουµε πιο δίκαιη διανοµή ωφέλειας, θα πρέπει να εγκαταλείψουµε το σύστηµα των ανταγωνιστικών αγορών;

36 εύτερο θεµελιώδες θεώρηµα των οικονοµικών της ευηµερίας Η απάντηση είναι όχι. Το δεύτερο θεµελιώδες θεώρηµα µας λέει ότι, κάτω από ορισµένες συνθήκες, κάθε σηµείο της καµπύλης δυνατοτήτων ωφέλειας µπορεί να επιτευχθεί από ένα σύστηµα αποκεντρωµένων ανταγωνιστικών αγορών, αρκεί, στην αρχή της διαδικασίας, να γίνει η κατάλληλη κατανοµή πόρων. Άρα, δεν απαιτείται καµιά κρατική παρέµβαση για να έχουµε άριστη κατανοµή κατά Pareto, σε µια ανταγωνιστική οικονοµία

37 Οικονοµικά της ευηµερίας. Αποτυχίες της αγοράς Οι ιδιωτικές αγορές δεν δίνουν πάντα αποτελεσµατικές λύσεις, όταν: 1) εν υπάρχουν αγορές ηµόσια αγαθά Αγαθά µε εξωτερικότητες Αγαθά που κατά τη συναλλαγή τους υφίσταται ασύµµετρη πληροφόρηση (γιατί εµφανίζονται δυσµενής επιλογή και ηθικός κίνδυνος) 2) Οι αγορές δεν είναι ανταγωνιστικές: π.χ. µονοπώλιο

38 Πεδία δράσης του σύγχρονου κράτους και επιχείρηση

39 Το νοµικό πλαίσιο Οι βασικές οικονομικές λειτουργίες του κράτους διατυπώνονται στο Σύνταγμα της Ελλάδος. Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά το ρόλο του κράτους στην οικονομία, στο άρθρο 106 του Συντάγματος τονίζονται τα εξής: Για την εδραίωση της κοινωνικής ειρήνηςκαι την προστασία του γενικού συμφέροντοςτο Κράτος προγραμματίζει και συντονίζει την οικονομική δραστηριότητα στη Χώρα, επιδιώκοντας να εξασφαλίσει την οικονομική ανάπτυξη όλων των τομέων της εθνικής οικονομίας.

40 Το νοµικό πλαίσιο Χαράσσοντας τα όρια της δράσης του ιδιωτικού τομέα το Σύνταγμα ορίζει ότι: Η ιδιωτική οικονομική πρωτοβουλία δεν επιτρέπεται να αναπτύσσεται σε βάρος της ελευθερίας και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας ή προς βλάβη της εθνικής οικονομίας. Από την πιο πάνω διατύπωση είναι σαφές ότι ο ρόλος του κράτους στην οικονομία μπορεί να είναι πολύ ευρύςκαι άπτεται όλων σχεδόν των τομέων οικονομικής δραστηριότητας.

41 Το νοµικό πλαίσιο Για την προστασία της ιδιωτικής περιουσίας το Σύνταγμα αναφέρει (άρθρο 17): Η ιδιοκτησία τελεί υπό την προστασία του Κράτους, τα δικαιώματα όμως που απορρέουν από αυτή δεν μπορούν να ασκούνται σε βάρος του γενικού συμφέροντος. Κανένας δεν στερείται την ιδιοκτησία του, παρά μόνο για δημόσια ωφέλεια, που έχει αποδειχθεί με τον προσήκοντα τρόπο, όταν και όπως ο νόμος ορίζει, και πάντοτε αφού προηγηθεί πλήρης αποζημίωση.

42 Το νοµικό πλαίσιο Πέρα από τις πιο πάνω γενικές διατάξεις, το κράτος είναι υποχρεωμένο να διασφαλίζει και μια σειρά από δικαιώματα, με σημαντικές επιπτώσεις στη λειτουργία της οικονομίας. Έτσι, με βάση το άρθρο 22: Η εργασία αποτελεί δικαίωμα και προστατεύεται από το Κράτος, που μεριμνά για τη δημιουργία συνθηκών απασχόλησης όλων των πολιτών... Όλοι οι εργαζόμενοι, ανεξάρτητα από φύλο ή άλλη διάκριση, έχουν δικαίωμα ίσης αμοιβής για παρεχόμενη εργασία ίσης αξίας.

43 Το νοµικό πλαίσιο Ακόμη, με βάση το ίδιο άρθρο, παράγραφος 5: Το Κράτος μεριμνά για την κοινωνική ασφάλιση των εργαζομένων, όπως ο νόμος ορίζει και με βάση το άρθρο 16: Όλοι οι Έλληνες έχουν δικαίωμα δωρεάν παιδείας, σε όλες τις βαθμίδες της, στα κρατικά εκπαιδευτήρια. Το Κράτος ενισχύει τους σπουδαστές που διακρίνονται, καθώς και αυτούς που έχουν ανάγκη από βοήθεια ή ειδική προστασία, ανάλογα με τις ικανότητές τους.

44 Το νοµικό πλαίσιο Πώς χρηματοδοτούνται όμως όλες αυτές οι δραστηριότητες του κράτους; Σύμφωνα με το άρθρο 4, που αναφέρεται στην ισότητα των πολιτών: Οι Έλληνες πολίτες συνεισφέρουν χωρίς διακρίσεις στα δημόσια βάρη, ανάλογα με τις δυνάμεις τους. Για να επιτελέσει μάλιστα αυτές τις δραστηριότητες το κράτος, συντάσσει προϋπολογισμό και όπως επιτάσσει το άρθρο 79, στον προϋπολογισμό πρέπει να αναγράφονται «όλα τα έσοδα και έξοδα του Κράτους για το επόμενο έτος».

45 Το νοµικό πλαίσιο Ο προϋπολογισμός πρέπει να ψηφιστεί από την Ολομέλεια της Βουλής και η καταψήφιση του σημαίνει και άρση της εμπιστοσύνης της Βουλής προς την κυβέρνηση. Επιπλέον, η κυβέρνηση είναι υποχρεωμένη, το αργότερο μέσα σε ένα έτος από τη λήξη του οικονομικού έτους, να καταθέτει στη Βουλή απολογισμό και γενικό ισολογισμό του κράτους, που συνοδεύονται από έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

46 Το µέγεθος του κράτους Η μέτρηση της έκτασης της κρατικής δραστηριότητας δεν είναι θέμα χωρίς αμφισβητήσεις. Το κράτος πέρα από τα χρηματικά ποσά που δαπανά και τα οποία είναι εύκολα μετρήσιμα, ασκεί πλήθος άλλων δραστηριοτήτων, οι οποίες δεν είναι εύκολο να αποτιμηθούν σε χρήμα., π.χ. ρυθμίσεις στην οικονομική ζωή, χορήγηση αδειών, κανόνες που αφορούν την υγεία, τις συνθήκες εργασίας, τη ρύπανση του περιβάλλοντος, κ.ο.κ.

47 Το µέγεθος του κράτους Γι αυτό και οι περισσότερες χώρες έχουν συμφωνήσει ότι ένας δείκτης, που συλλαμβάνει σε κάποιο μεγάλο βαθμό την έκταση της κρατικής δραστηριότητας, είναι εκείνος των δαπανών της γενικής κυβέρνησης. Ο δείκτης αυτός θεωρείται σχετικά αξιόπιστος και για συγκρίσεις μεταξύ χωρών. Ένας άλλος παρόμοιος δείκτης είναι εκείνος των εσόδων του κράτους. Μερικοί τέτοιοι δείκτες παρουσιάζονται στη συνέχεια:

48 ηµόσιες δαπάνες ιάγραµµα 1.1 Ελλάδα: Εξέλιξη δηµόσιων δαπανών (% ΑΕΠ)

49 Εξέλιξη δηµόσιων δαπανών ιάγραµµα 1.2 Εξέλιξη δηµόσιων δαπανών, ως % του ΑΕΠ, σε Ελλάδα, Ευρωζώνη και ΟΟΣΑ Ελλάδα Ευρωζώνη ΟΟΣΑ

50 Εξέλιξη δηµόσιων δαπανών κατά κατηγορίες ιάγραµµα 1.3. Ελλάδα: Εξέλιξη δηµόσιων δαπανών κατά κύριες κατηγορίες, ως % ΑΕΠ Κατανάλωση Μεταβιβάσεις Επενδύσεις Τόκοι Επιδοτήσεις

51 ηµόσιες δαπάνες για τόκους ιάγραµµα 1.4 απάνες για τόκους εξυπηρέτησης του δηµόσιου χρέους (%ΑΕΠ) ανία Ελλάδα Ευρωζώνη Ιρλανδία Ισπανία Ιταλία Ολλανδία Πορτογαλία ΟΟΣΑ

52 Κρατικά έσοδα ιάγραµµα 1.5 Εξέλιξη εσόδων του προϋπολογισµού (%ΑΕΠ) Ελλάδα Πορτογαλία Ισπανία ΟΟΣΑ

53 Σύνθεση φορολογικών εσόδων ιάγραµµα 1.6 Σύνθεση φορολογικών εσόδων, (Μ.Ο ) 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Ελλάδα Ισπανία Πορτογαλία Εισφορές κοινωνικής ασφάλισης Άµεσοι φόροι Έµµεσοι φόροι