Χώρες που συμμετείχαν: Κύπρος, Ιρλανδία, Αγγλία, Φινλανδία, Βέλγιο, Σλοβακία, Δανία, Πορτογαλία, Γερμανία, Ισπανία

Transcript

1 Συνεδρία ομάδας εργασίας στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Περιφερειακού Προγράμματος της ETUCE για τον Κοινωνικό Διάλογο European sectoral social dialogue meeting Βρυξέλλες, 30/9/2016 Χώρες που συμμετείχαν: Κύπρος, Ιρλανδία, Αγγλία, Φινλανδία, Βέλγιο, Σλοβακία, Δανία, Πορτογαλία, Γερμανία, Ισπανία Κύριοι άξονες και επιμέρους πτυχές των θεμάτων που συζητήθηκαν, όπως μας δόθηκαν πριν τη συνεδρία: 1. Ενίσχυση της πολιτότητας και των κοινών αξιών της ελευθερίας, της ανεχτικότητας και των αξιών κατά των διακρίσεων μέσω της Εκπαίδευσης. Συνέχεια της Δήλωσης των Παρισίων. (Promoting citizenship and the common values of freedom, tolerance and non-discrimination through education. Follow-up to the Paris Declaration.) Πώς η Εκπαίδευση συμβάλλει στην προώθηση της πολιτότητας και των κοινών αξιών της ελευθερίας, της ανεχτικότητας και των μη-διακρίσεων; Πώς μπορούμε να συμβάλουμε στην επιτυχή ένταξη των μεταναστών και των προσφύγων στην εκπαίδευση και στον κοινωνικο-οικονομικό περιβάλλον της χώρας; Πώς μπορούμε να αναβαθμίσουμε το εργασιακό περιβάλλον για τους εκπαιδευτικούς, δίνοντας έμφαση στις δεξιότητές τους να ανταποκρίνονται στις ανάγκες των μαθητών μεταναστών; Ποιες είναι οι κύριες προκλήσεις για τους εκπαιδευτικούς και τα σχολεία για να διευκολύνουν την ένταξη των μεταναστών; Πώς μπορούμε να συμμετέχουμε για την απάλειψη πιθανών εμποδίων για την ένταξη των μεταναστών στο εκπαιδευτικό περιβάλλον; 2. Πρόληψη και καταστολή της ριζοσπαστικοποίησης των νέων. Ο ρόλος των συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης. (Preventing and combating radicalisation of young people; the role of education and training systems.) Πώς οι κοινωνικοί εταίροι ενθαρρύνουν ένα ανοιχτό διάλογο για επίμαχες πτυχές και να προωθήσουν τις βασικές αξίες της ελευθερίας, του αμοιβαίου σεβασμού και των μηδιακρίσεων σε ένα μαθησιακό περιβάλλον που γίνεται ολοένα και πιο ποικίλο; Ποιος είναι ο ρόλος των κοινωνικών εταίρων στην πρόληψη της βίαιης ριζοσπαστικοποίησης και πώς μπορούν να ανταποκριθούν σε αυτό το ρόλο; Ποια είναι παραδείγματα καλών πρακτικών που στηρίζουν την εκπαίδευση, κυρίως όπου και οι δύο κοινωνικοί εταίροι συνεργάζονται για να βρουν λύσεις; 1

2 Πώς μπορούν οι κοινωνικοί εταίροι, οι κυβερνήσεις, οι συντεχνίες να εμπλακούν αποτελεσματικά με τους νέους και να προλάβουν την περιθωριοποίησή τους από την κοινωνία; Πώς μπορούν οι κοινωνικοί εταίροι να βοηθήσουν τους νέους ώστε να προλάβουν την ανάπτυξη συμπάθειας προς ακραίες ιδεολογίες που μπορεί να οδηγήσουν στη βία; 3. Οι δέκα δράσεις της Νέας Ατζέντας Δεξιοτήτων για την Ευρώπη. (The 10 actions of the New Skills Agenda for Europe how can social partners in education contribute?) Πώς μπορούν οι κοινωνικοί εταίροι της Εκπαίδευσης να συμβάλουν στην εφαρμογή των δράσεων στο πλαίσιο της Νέας Ατζέντας; Πρόγραμμα και σημαντικά πορίσματα από τη συνεδρία: Α Μέρος: Δήλωση των Παρισίων (Paris Declaration) 1. Παρουσίαση της Δήλωσης των Παρισίων από εκπρόσωπο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. (Αντίγραφο της παρουσίασης σε ΡΡ δίνεται στο φάκελο της Οργάνωσής σας.) Στις 17 Μαρτίου 2015 οι Υπουργοί Παιδείας της ΕΕ σε άτυπη σύσκεψη κατέληξαν στη Δήλωση για προώθηση της πολιτότητας και των κοινών αξιών της ελευθερίας, της ανεχτικότητας και των μη-διακρίσεων μέσω της Εκπαίδευσης (Declaration o Promoting citizenship and the common values of freedom, tolerance and non-discrimination through education), ως απάντηση στα τρομοκρατικά χτυπήματα στη Γαλλία και τη Δανία, καθώς και προηγούμενων αποτρόπαιων πράξεων στην Ευρώπη στο πρόσφατο παρελθόν. Το κείμενο στηρίχθηκε σε τέσσερις άξονες: Διασφάλιση ότι τα παιδιά και οι νέοι επιτυγχάνουν κοινωνικές, πολιτικές και διαπολιτισμικές δεξιότητες Έμφαση στην κριτική σκέψη και στον αλφαβητισμό για τα ΜΜΕ Ενίσχυση της εκπαίδευσης για τα μη-προνομιούχα παιδιά Ενίσχυση του διαπολιτισμικού διαλόγου μέσα από όλες τις μορφές μάθησης, σε συνεργασία με άλλες συναφείς πολιτικές και φορείς. Με τη δήλωση αυτή οι Υπουργοί Παιδείας επανέλαβαν την ευθύνη των εκπαιδευτικών συστημάτων για καλλιέργεια των βασικών αξιών της πολιτότητας πάνω στις οποίες στηρίζεται η δημοκρατία, καθώς και στην ανάπτυξη γνώσεων, δεξιοτήτων, ικανοτήτων και στάσεων που θα καταστήσουν όλους τους νέους ενεργά και υπεύθυνα μέλη της κοινωνίας. Δηλώνεται επίσης η σημασία της ανάληψης δράσεων που να στοχεύουν στην ένταξη, να προλαβαίνουν την περιθωριοποίηση, την απόρριψη, το ρατσισμό και τη ριζοσπαστικοποίηση και της διαμόρφωσης ενός πλαισίου ίσων ευκαιριών, συμμετοχικότητας και ανάπτυξης θετικών δράσεων και πρωτοβουλιών από όλους τους νέους. Προς τούτο καταγράφηκε η συμφωνία των Υπουργών Παιδείας για ενίσχυση σχετικών δράσεων στο χώρο της Εκπαίδευσης σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, καθώς και σε επίπεδο ΕΕ. Στο πλαίσιο αυτό γίνεται αναφορά στην «ενδυνάμωση των εκπαιδευτικών για να μπορούν να πάρουν ενεργό θέση απέναντι σε κάθε μορφή περιθωριοποίησης και ρατσισμού, να εκπαιδεύσουν τους μαθητές για τα ΜΜΕ, να απαντούν στις ανάγκες των μαθητών με διαφορετικό υπόβαθρο, να μεταδίδουν 2

3 τις κοινές βασικές αξίες και να προλαβαίνουν και να αγωνίζονται κατά του ρατσισμού και της έλλειψης ανεχτικότητας». Σε επίπεδο ΕΕ γίνεται μεταξύ άλλων αναφορά στη στρατηγική Ευρώπη 2020 για αξιοποίηση καλών πρακτικών και στην ενίσχυση του προγράμματος Εράσμους για ανάπτυξη συνεργασιών μεταξύ εκπαιδευτικών φορέων. Το πλήρες κείμενο της Δήλωσης, το οποίο δεν είχε καταρχάς νομική υπόσταση, αλλά υιοθετήθηκε στη συνέχεια, σας δίνεται ως Συνημμένο 1. Στις 30 Μαϊου 2016, το Συμβούλιο Υπουργών Παιδείας υιοθέτησε κείμενο στο οποίο δηλώνεται ότι: λαμβάνοντας υπόψη και τις πρόσφατες πολιτικο-οικονομικές αλλαγές στην ευρωπαϊκή κοινωνία και τα πρόσφατα τρομοκρατικά χτυπήματα στο Βέλγιο, τη Γαλλία και τη Δανία, καθώς και άλλες αποτρόπαιες πράξεις στην Ευρώπη στο παρελθόν, την ανάδυση της ρητορικής του μίσους και τη διάπραξη εγκλημάτων μίσους, διαφαίνεται η επείγουσα ανάγκη για συνεργιες σε όλους τους κοινωνικούς τομείς, για να καταπολεμηθεί η βίαιη ριζοσπαστικοποίηση, για να διατηρηθεί η κοινωνική σταθερότητα και ένα θετικό και ασφαλές περιβάλλον. Στο πλαίσιο αυτού του κειμένου αναγνωρίζονται οι κίνδυνοι για τους νέους και υιοθετείται μεταξύ άλλων η Δήλωση των Παρισίων. Το κείμενο σας δίνεται ως Συνημμένο 2. Οι δράσεις σε επίπεδο ΕΕ για την υιοθέτηση της Δήλωσης των Παρισίων έχουν ανακοινωθεί σε ειδικό έντυπο που σας δίνεται ως Συνημμένο 3. Σύμφωνα με την Έκθεση Eurydice, σε όλες τις χώρες-μέλη έχουν τεθεί νέες προτεραιότητες, κυρίως στους δύο προαναφερθέντες άξονες, και έχει ενισχυθεί η βασική εκπαίδευση και η συνεχής επιμόρφωση των Εκπαιδευτικών, και η συμμετοχή των μαθητών σε δράσεις εντός και εκτός της σχολικής μονάδας. Η Κύπρος έχει υιοθετήσει τα μέτρα που προτείνονται στην ανάπτυξη εκπαιδευτικής πολιτικής. Σε επίπεδο ευρωπαϊκής πολιτικής έχουν τεθεί νέες προτεραιότητες για την εκπαίδευση και την κατάρτιση (Κοινή Έκθεση), έχουν συσταθεί στοχευμένα ομάδες εργασίας, έχουν καταγραφεί τα συμπεράσματα του Συμβουλίου για την ανάπτυξη της κριτικής σκέψης και του αλφαβητισμού για τα ΜΜΕ και έχουν εκδοθεί ανακοινώσεις για την πρόληψη της ριζοσπαστικοποίησης που οδηγεί στο βίαιο εξτρεμισμό. Στις προτεραιότητες περιλαμβάνονται η υιοθέτηση νέας Σύστασης του Συμβουλίου για την ένταξη στην κοινωνία και την εκπαίδευση, η ενίσχυση της χρηματοδότησης για το πρόγραμμα Erasmus+, η ενίσχυση του δικτύου etwinning Plus και προγραμμάτων διαδικτυακής επικοινωνίας, η ανάπτυξη ειδικών εργαλείων (special toolkit), η ενίσχυση του Εθελοντισμού, της έρευνας και του networking. Το πλάνο δράσεων σε επίπεδο ΕΕ εμπλέκει εκπαιδευτικούς εταίρους των χωρών μελών, μεταξύ των οποίων και την ETUCE, έχει ως χρονικό πλαίσιο την περίοδο Φεβρουαρίου Ιουνίου 2018, και θεματικούς άξονες των συνεδριών τους εξής: Ενίσχυση της εκπαίδευσης για τα ΜΜΕ, ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων και δεξιοτήτων του πολίτη μέσα από την εκπαίδευση του παγκόσμιου πολίτη και με έμφαση στην κατάρτιση των εκπαιδευτικών, inclusive education and addressing diversity in the classroom, εξάλειψη πρακτικών διάκρισης, διαπολιτισμικές προσεγγίσεις στην εκπαίδευση, περιλαμβανομένης της πολυγλωσσίας. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην εκπαίδευση για τα ΜΜΕ, καθώς διαπιστώνεται ότι η ρητορική του μίσους που προσελκύει νέους προς τη ριζοσπαστικοποίηση διαχέεται κυρίως μέσα από τα κοινωνικά δίκτυα. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα ενισχύσει τις δράσεις για την εφαρμογή της Δήλωσης των Παρισίων με 8 εκατομμύρια ευρώ. 1. Παρουσίαση δράσεων από την Ιρλανδία, τη Φινλανδία, το Βέλγιο, τη Σλοβακία, τη Δανία Από όλες τις παρουσιάσεις και από τη συζήτηση που ακολούθησε διαφάνηκε η έμφαση που δίνεται στην ανάπτυξη προγραμμάτων για τους αλλόγλωσσους μαθητές. (Στην 3

4 Ιρλανδία π.χ. ακολουθείται μοντέλο πολύ παρόμοιο με αυτό που υιοθετήθηκε στη Μέση Εκπαίδευση στην Κύπρο.) Από την παρουσίαση της Δανίας διαφάνηκε η σημασία: (α) της συνεργασίας των εκπαιδευτικών αρχών με την αστυνομία, για την αντιμετώπιση του προβλήματος της ριζοσπαστικοποίησης, (β) οι εκπαιδευτικοί να μπορούν να ζητούν βοήθεια από ειδικούς επαγγελματίες για τη διαχείριση των παιδιών των μεταναστών που είτε υπάρχει υποψία είτε έχουν πληροφορίες ότι έχουν εμπλακεί σε δίκτυα τρομοκρατίας. Στη συζήτηση που ακολούθησε ανέφερα τη σημασία (α) παροχής εξειδικευμένων προγραμμάτων διαχείρισης των παιδιών που έρχονται από τον πόλεμο και η ανάγκη για διαφοροποίηση της κατηγορίας αυτής των παιδιών από την κατηγορία των οικονομικών μεταναστών ως προς την προσέγγισή τους και την αντιμετώπιση των ιδιαίτερων αναγκών τους. Αναφέρθηκα επίσης στην ανάγκη αξιοποίησης των πορισμάτων από προηγούμενες δράσεις της ΕΕ (π.χ. Ευρωπαϊκό Έτος Διαπολιτισμικού Διαλόγου, δημοκρατικής Πολιτότητας, κ.ά.), στην αξιοποίηση υλικού που έχει παραχθεί από την Ουνέσκο, το Συμβούλιο της Ευρώπης κ.ά, στη σημασία της εμπλοκής των συνδικαλιστικών οργανώσεων στο διάλογο για τα μέτρα που θα ληφθούν στο πλαίσιο της Δήλωσης των Παρισίων, στη συνεργασία με άλλους κοινωνικούς εταίρους στις χώρες που φιλοξενούν πρόσφυγες πολέμων, σε ζητήματα που αφορούν στους ασυνόδευτους μαθητές, στις οικογένειες των μαθητών και την ανάγκη συνεργασίας των σχολείων με διάφορες άλλες υπηρεσίες του κράτους και με ΜΚΟ. Έθεσα επίσης προβληματισμούς για την έμφαση που δίνεται σε δεξιότητες σχετικές με την αγορά εργασίας και στην αναγκαιότητα ανάπτυξης κοινωνικών δεξιοτήτων. Β Μέρος: The 10 actions of the New Skills Agenda for Europe: how can social partners in education contribute? Παρουσιάστηκε από εκπρόσωπο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής η Νέα Ατζέντα Δεξιοτήτων και οι κύριες δράσεις που έχουν σχεδιαστεί σε επίπεδο Επιτροπής με θέμα: New Skills Agenda for Europe. Working together to strengthen human capital, employability and competitiveness. Στόχος της νέας ατζέντας είναι η ενδυνάμωση του ανθρώπινου δυναμικού, η δυνατότητα εργοδότησης και η ανταγωνιστικότητα. (Το κείμενο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής μαζί με αντίγραφο του ΡΡ της παρουσίασης δίνεται στο φάκελο της Οργάνωσής σας.) Η παρουσίαση έγινε με βάση συμπεράσματα για τις δεξιότητες των νέων που προκύπτουν από διάφορες εκθέσεις, κυρίως την EUROSTAT. Η Ατζέντα Βασικών Δεξιοτήτων του 2006 (2006 Key Competences Framework) είχε επικεντρωθεί στους εξής άξονες: Επικοινωνία στην μητρική γλώσσα, Επικοινωνία σε ξένες γλώσσες, Μαθηματικά, επιστήμες και Τεχνολογία, Ψηφιακές δεξιότητες, Μαθαίνω πώς να μαθαίνω, Κοινωνικές δεξιότητες και δεξιότητες του πολίτη, Πρωτοβουλία και επιχειρηματικότητα, Πολιτισμική επίγνωση και έκφραση. Με βάση τα νέα δεδομένα (οικονομικά, τεχνολογικά, κοινωνικά) και την εμπλοκή του επιχειρηματικού κόσμου και των συντεχνιών στους παραδοσιακούς εταίρους για την εκπαίδευση, κρίθηκε σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Επιτροπής ότι απαιτούν αναθεώρηση της Ατζέντας Δεξιοτήτων. Βασικοί παράγοντες που λήφθηκαν υπόψη είναι: η ψηφιακή εποχή, η ασυμβατότητα των δεξιοτήτων με τις ανάγκες της εποχής που επηρεάζει την παραγωγικότητα και την ανάπτυξη, η γήρανση και η συρρίκνωση του 4

5 εργατικού δυναμικού της ΕΕ, η ποικιλία που παρατηρείται στην ποιότητα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης ανάμεσα στις χώρες της ΕΕ, το ότι οι εντυπώσεις δεν στηρίζονται στην πραγματικότητα και η σημασία της μη τυπικής μάθησης (μάθηση έξω από το τυπικό σύστημα). Τέθηκαν τρεις περιοχές προτεραιοτήτων, στις οποίες εντάσσονται 10 βασικές δράσεις. (Με τονισμένα γράμματα σημειώνονται οι δράσεις που παρουσιάστηκαν): 1. Ενίσχυση της ποιότητας και σύνδεση με την ανάπτυξη δεξιοτήτων (Improving the quality and relevance of skills formation) Πρόταση για Skills Guarantee Πρόταση για την αναθεώρηση του Πλαισίου Βασικών Δεξιοτήτων (Key Competence Framework) Προτάσεις για το πώς θα γίνει η επαγγελματική εκπαίδευση πρώτη επιλογή (π.χ. Αναθεώρηση του EQUAVET και του ECVET) Ψηφιακές δεξιότητες και διασύνδεση με την εργασία 2. Οι δεξιότητες και τα προσόντα να γίνουν πιο εμφανή και συγκρίσιμα. (Making skills and qualifications more visible and comparable) Πρόταση για αναθεώρηση του EQF Ανάπτυξη εργαλείου μέτρησης δεξιοτήτων για τους υπηκόους τρίτων χωρών 3. Βελτίωση των νοητικών δεξιοτήτων και πληροφόρηση για καλύτερες επαγγελματικές επιλογές (Improving skills intelligence and information for better career choices) Πρόταση για την αναθεώρηση του Πλαισίου του Europass Σχέδιο για περιφερειακή συνεργασία στο θέμα των δεξιοτήτων Ανάλυση και ανταλλαγή καλών πρακτικών για τη μαζική μετανάστευση εξειδικεμένων επαγγελματιών Πρόταση για την παρακολούθηση των αποφοίτων. Το θέμα θα συζητηθεί στο Συμβούλιο Υπουργών Παιδείας το Νοέμβριο του 2016 με στόχο να κολοκληρωθεί η συζήτηση και να κυκλοφορήσει το τελικό κείμενο τον Ιανουάριο του Για την αναθεώρηση θα υιοθετηθεί κοινή ατζέντα των χωρών μελών και των άλλων φορέων. Θεωρείται ότι οι κοινωνικοί εταίροι έχουν σημαντικό ρόλο να διαδραματίσουν σε αυτό το θέμα. Η νέα ατζέντα θα διασυνδεθεί με το Ευρωπαϊκό εξάμηνο (πρόγραμμα παρακολούθησης επιτήρησης των χωρών μελών από την ΕΕ σε προσυμφωνημένους άξονες που αφορούν στην εφαρμογή της πολιτικής της ΕΕ), θα τύχει στήριξης από τον ΟΟΣΑ και την ΕΕ και θα δοθεί ευρωπαϊκή χρηματοδότηση. Οι επιμέρους σύντομες παρουσιάσεις που έγιναν από εκπροσώπους της ΕΕ σε σχέση με τους πιο πάνω άξονες σας δίνονται στο φάκελο της Οργάνωσής σας. Οι διαφωνίες της ETUCE για τη Νέα Ατζέντα Δεξιοτήτων επικεντρώνονται στη συνεργασία της Εκπαίδευσης με τον επιχειρηματικό κόσμο, σε ότι αφορά κυρίως το σχεδιασμό των αναλυτικών προγραμμάτων της εκπαίδευσης. Τονίζεται επίσης από την ETUCE η ανάγκη να παρέχεται ποιοτική και σταθερή εκπαίδευση στους νέους μετανάστες και πρόσφυγες μέσω της έμφασης που θα δίνεται στην επιμόρφωση και στην πρόσληψη περισσότερων εκπαιδευτικών σε όλους τους τομείς της εκπαίδευσης. Ακόμη, τονίζεται η ανάγκη να μειωθεί το πρόβλημα της σχολικής εγκατάλειψης, να αντιμετωπιστούν ζητήματα σχετικά με την περιθωριοποίηση μη προνομιούχων 5

6 κοινωνικών ομάδων με την ενίσχυση των σχολείων και των εκπαιδευτικών. (Οι θέσεις της ETUCE μας είχαν σταλεί από τις 17 Φεβρουαρίου του Το κείμενο έχει κατατεθεί στο φάκελο της Οργάνωσης μαζί με πρόσφατη ανακοίνωση της 10ης Ιουνίου 2016). Κατά τη συζήτηση που ακολούθησε εκφράστηκε εκ μέρους κάποιων εκπροσώπων των συνδικαλιστικών οργανώσεων ανησυχία για τη νέα Ατζέντα και για τις μετρήσεις των δεξιοτήτων, καθώς και για την αντίφαση ανάμεσα στους στόχους της Δήλωσης των Παρισίων και της Νέας Ατζέντας Δεξιοτήτων. Σε αυτό το πλαίσιο ανέφερα ότι οι δεξιότητες του πολίτη της Δήλωσης των Παρισίων δεν μπορεί να μετρηθούν με τα κριτήρια μέτρησης των συγκεκριμένων δεξιοτήτων που έθεσε ως στόχο η ΕΕ στη Νέα Ατζέντα. Επειδή στη συζήτηση έγινε και αναφορά σε διάφορες έρευνες, εξέφρασα τις αμφιβολίες των εκπαιδευτικών για τις μετρήσεις των ερευνών τύπου PIZA και για τις συγκρίσεις στις δημοσιεύσεις του δικτύου Eurydice και της EUROSTAT, οι οποίες δεν λαμβάνουν υπόψη το συγκείμενο του κάθε εκπαιδευτικού συστήματος και τις ιδιαιτερότητες κάθε χώρας, με αποτέλεσμα συχνά να ασκούνται πιέσεις προς τους εκπαιδευτικούς για βελτίωση των αποτελεσμάτων. Με τις διαπιστώσεις αυτές συμφώνησαν εμφαντικά και οι εκπρόσωποι των συνδικαλιστικών οργανώσεων της Γερμανίας και της Ιρλανδίας. H επόμενη συνάντηση της Ολομέλειας για τον Κοινωνικό Διάλογο θα πραγματοποιηθεί στις 8 Νοεμβρίου Το πρόγραμμα της συνάντησης επισυνάπτεται, για θέσεις που θα θέλατε να συζητηθούν. Βαλεντίνα Σαλτέ Γεν. Γραμματέας ΟΕΛΜΕΚ εκπρόσωπος ΟΕΛΜΕΚ-ΟΛΤΕΚ-ΠΟΕΔ στη συνεδρία Αρ. πρωτ. ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΔΙΑΛΟΓΟΣ (ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016) 6