Ελληνικές μουσικές ιστορίες

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Ελληνικές μουσικές ιστορίες"

Ὑάκινθος Λόντος
7 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Ελληνικές μουσικές ιστορίες Η ελληνική μουσική του χτες και του σήμερα 1. Ενώστε με γραμμή τις λέξεις της αριστερής στήλης με τις λέξεις που αντιστοιχούν στη δεξιά: Ρεμπέτικο Πολιτικό Έντεχνο Αντιπολεμικό Δεκαετία του 60 Δεκαετία του 40 Δεκαετία του 70 Δεκαετία του Στο παρακάτω πεντάγραμμο δίνεται ένα απόσπασμα από το τραγούδι «Οδός Αριστοτέλους», του Γ. Σπανού σε στίχους του Λ. Παπαδόπουλου. Ακούστε τον καθηγητή σας να παίζει το απόσπασμα (με τις συγχορδίες) και σημειώστε στο παρακάτω πλαίσιο τις συγχορδίες που χρησιμοποιούνται στο τραγούδι, όπως συμβολίζονται πάνω από το πεντάγραμμο (π.χ. Ντο+, Φα- κ.τ.λ.). Μια συγχορδία αποτελείται από τρεις ή και περισσότερους φθόγγους που ακούγονται ταυτόχρονα. Η κατασκευή μιας συγχορδίας βασίζεται στην τοποθέτηση των μουσικών φθόγγων ανά διαστήματα τρίτης. Για παράδειγμα, Φα (Σολ) Λα (Σι) Ντο. Όταν οι νότες που αποτελούν μια συγχορδία είναι τρεις, τότε αυτή λέγεται τρίφωνη συγχορδία. Στο διπλανό πεντάγραμμο σημειώστε τις συγχορδίες που σχηματίζονται παίρνοντας ως βάση τη νότα Λα και τη νότα Μι. Χωριστείτε σε τρεις ομάδες και τραγουδήστε τη συγχορδία που σχηματίζεται με βάση τη νότα Λα. Μια ομάδα θα τραγουδάει την πρώτη νότα, μία τη δεύτερη και μία την τρίτη νότα της συγχορδίας. Μ ουσική Γ Γ υμνασιου 33

2 3. Παρακάτω δίνεται ένα απόσπασμα από το τραγούδι του Λ. Μαχαιρίτσα «Τερατάκια τσέπης». Οι μείζονες συγχορδίες σχηματίζονται από τις νότες μιας μείζονας κλίμακας και συμβολίζονται με + και οι ελάσσονες από τις νότες μιας ελάσσονας και συμβολίζονται με -. Σημειώστε ποιες μείζονες και ποιες ελάσσονες συγχορδίες χρησιμοποιούνται στο συγκεκριμένο τραγούδι. Μείζονες συγχορδίες Ελάσσονες συγχορδίες Στο παρακάτω πεντάγραμμο σχηματίστε τρίφωνες συγχορδίες με βάση τις νότες Ντο, Φα και Σολ. Ντο Φα Σολ Τραγουδήστε τη συγχορδία Λα που έχετε σχηματίσει στην άσκηση 2 και μετά τη συγχορδία Ντο από την άσκηση 3, χωρισμένοι σε τρεις ομάδες (μία ομάδα για κάθε νότα της τρίφωνης συγχορδίας). Η Λα είναι ελάσσονα συγχορδία και η Ντο μείζονα. Είναι διαφορετικό το άκουσμά τους; ΝΑΙ ΟΧΙ 34 τετράδ ιο εργασιών

Ρεμπέτικο και λαϊκό τραγούδι 1. Στο παρακάτω πεντάγραμμο είναι γραμμένο το ρεμπέτικο τραγούδι «Ήσουνα τι ήσουνα». Τραγουδήστε το και στη συνέχεια χωριστείτε σε δύο ομάδες.

3 Ρεμπέτικο και λαϊκό τραγούδι 1. Στο παρακάτω πεντάγραμμο είναι γραμμένο το ρεμπέτικο τραγούδι «Ήσουνα τι ήσουνα». Τραγουδήστε το και στη συνέχεια χωριστείτε σε δύο ομάδες. Η μία θα τραγουδάει τα λόγια και η άλλη θα τραγουδάει το ισοκράτημα (δηλ., τα ίδια λόγια αλλά μόνο στη νότα Ρε). Προσθέστε ρυθμική συνοδεία το βασικό ρυθμικό σχήμα του ζεϊμπέκικου, που είχατε διδαχθεί στο κεφάλαιο «Μουσική και κινηματογράφος». Ήσουνα ξυπόλητη και μάζευες ραδίκια, τώρα που σε πήρα εγώ, γυρεύεις σκουλαρίκια. Ήσουνα στην αγορά και τάιζες κοκόρους, τώρα που σε πήρα εγώ, ζητάς αεροπόρους. Το τραγούδι αυτό έχει αυτοσχεδιαζόμενους-σατιρικούς στίχους. Φτιάξτε το δικό σας δίστιχο και τραγουδήστε το. Η ελληνική μουσική του χτες και του σή μερα 2. Στα παρακάτω πεντάγραμμα υπάρχει η αρχή του τραγουδιού του Β. Τσιτσάνη «Συννεφιασμένη Κυριακή» και του «Ακάθιστου Ύμνου» της εκκλησιαστικής μουσικής. Κυκλώστε τους κύριους φθόγγους της μελωδίας του τραγουδιού «Συννεφιασμένη Κυριακή» (νότες δηλ. όπου υπάρχει συλλαβή του στίχου). Μουσική Γ Γ υμνασιου 35

4 Ρεμ π έ τικο και λ αϊκό τρ α γ ο ύ δι Συγκρίνετε τις δύο μελωδίες όσον αφορά το ρυθμό και τη μελωδική κίνηση. Υπάρχουν κοινά στοιχεία; Κυκλώστε τη σωστή απάντηση. ΝΑΙ ΟΧΙ 3. Βρείτε και σημειώστε πέντε σημερινά τραγούδια που παίζονται σε στυλ ρεμπέτικο Ακούστε και τραγουδήστε το παραδοσιακό «Καροτσέρης» (Ανθολόγιο σελ. 53) και το τραγούδι «Καροτσέρη τράβα» του Απ. Χατζηχρήστου (Ανθολόγιο σελ. 71). Συνοδεύστε τα με ποτηράκια, κομπολόι με ποτηράκι και κουτάλια. Ποιες ομοιότητες και ποιες διαφορές παρατηρείτε στα δύο τραγούδια σε ό,τι αφορά το μέτρο, τη μελωδική κίνηση και το στίχο; Πόσο στενά συνδεδεμένο είναι το παραδοσιακό με το λαϊκό τραγούδι σε ό,τι αφορά τη χρήση μουσικών οργάνων, τη θεματολογία τους και τους ρυθμούς; 36 τ ετράδ ιο εργασιών

5 5. Ακούστε και τραγουδήστε το τραγούδι του Μανώλη Χιώτη «Πολλές φορές (πού θα πας)». Συνοδεύστε το τραγούδι σας χρησιμοποιώντας τα εξής αντικείμενα: μολύβια (στο σιδερένιο μέρος του θρανίου) για την 1η γραμμή, κασετίνα-σείστρο για τη 2η γραμμή και παλαμάκια για την 3η. Διαθεματική εργασία Στις ηλεκτρονικές διευθύνσεις και θα βρείτε με τη βοήθεια του καθηγητή σας της Πληροφορικής, πληροφορίες για τον Βασίλη Τσιτσάνη και για το ρεμπέτικο γενικότερα. Φτιάξτε το προφίλ του Β. Τσιτσάνη και αναρτήστε την εργασία σας στον πίνακα ανακοινώσεων της τάξης ή στον ηλεκτρονικό κόμβο του σχολείου σας. Καταγράψτε στίχους ρεμπέτικων τραγουδιών ανάλογα με τη θεματολογία τους και δημιουργήστε το δικό σας «Ανθολόγιο Ρεμπέτικων Τραγουδιών». Το Ανθολόγιό σας θα μπορεί να το δανείζεται κανείς από τη Δανειστική Βιβλιοθήκη του σχολείου σας. Η ελληνική μουσική του χτες και του σή μερα Με τη βοήθεια του Φιλολόγου σας, δημιουργήστε ένα γλωσσάρι με τις παράξενες λέξεις των ρεμπέτικων τραγουδιών. Μ ουσική Γ Γ υμνασιου 37

Ελληνική τζαζ 1. Θα ακούσετε τρία παραδείγματα ελληνικής τζαζ. Προσπαθήστε να τα αντιστοιχίσετε με τις παρακάτω εποχές. 1ο παράδειγμα 2ο παράδειγμα 3ο παράδειγμα Σήμερα Κατοχή Δεκαετία του 60 2.

6 Ελληνική τζαζ 1. Θα ακούσετε τρία παραδείγματα ελληνικής τζαζ. Προσπαθήστε να τα αντιστοιχίσετε με τις παρακάτω εποχές. 1ο παράδειγμα 2ο παράδειγμα 3ο παράδειγμα Σήμερα Κατοχή Δεκαετία του Το τραγούδι «Βίρα τις Άγκυρες» γράφτηκε το 1949 από το Γ. Μουζάκη, σε στίχους Αλ. Αγγελόπουλου. Τραγουδήστε το τραγούδι και χτυπήστε το διπλανό ρυθμικό σχήμα για να συνοδεύσετε το τραγούδι σας. Μετά τη Γερμανική Κατοχή, οι Έλληνες είχαν την ανάγκη να ξεφύγουν από τη δυστυχία και την ανέχεια και να δουν με μεγαλύτερη αισιοδοξία τη ζωή. Σημειώστε ποιες φράσεις δηλώνουν αυτήν την ανάγκη. 38 τετράδ ιο εργασιών

3. Στο παρακάτω πεντάγραμμο είναι γραμμένο ένα απόσπασμα από το τραγούδι «Αν σ αρνηθώ αγάπη μου» σε μουσική του Μίμη Πλέσσα και στίχους της Δανάης.

Τραγουδήστε το τραγούδι και συνοδεύστε το ρυθμικά με στράκες (τρίψιμο του αντίχειρα με το μέσο) σε αντιχρονισμό. 4.

Οι «Mode Plagal» είναι ένα ελληνικό συγκρότημα που πειραματίζεται πάνω στην «έθνικ τζαζ».

7 3. Στο παρακάτω πεντάγραμμο είναι γραμμένο ένα απόσπασμα από το τραγούδι «Αν σ αρνηθώ αγάπη μου» σε μουσική του Μίμη Πλέσσα και στίχους της Δανάης. Αν σ αρνηθώ αγάπη μου να μ αρνηθούν οι φίλοι Χάδι ποτέ μου να μη δω, να μη φιλήσω χείλη. Αν σ αρνηθώ φιλώ σταυρό κι όρκο βαρύ σου κάνω Αν σ αρνηθώ αγάπη μου, να πέσω αν πεθάνω. Τραγουδήστε το τραγούδι και συνοδεύστε το ρυθμικά με στράκες (τρίψιμο του αντίχειρα με το μέσο) σε αντιχρονισμό. 4. Μια πολύ σημαντική τάση της μουσικής τζαζ αποτέλεσε η λεγόμενη «έθνικ τζαζ», δηλαδή τζαζ που δανείζεται στοιχεία από την παραδοσιακή μουσική. Οι «Mode Plagal» είναι ένα ελληνικό συγκρότημα που πειραματίζεται πάνω στην «έθνικ τζαζ». Ακούστε την «Πικροδάφνη» (βασισμένο στο ομώνυμο ελληνικό παραδοσιακό τραγούδι) και κυκλώστε τη σωστή απάντηση στις παρακάτω ερωτήσεις: α. Σε τι μέτρο είναι γραμμένο το τραγούδι; Α. 3/4 Β. 4/4 Γ. 7/8 Η ελληνική μουσική του χτες και του σή μερα β. Ποιο όργανο παίζει τη μελωδία; Α. Σαξόφωνο Β. Κιθάρα Γ. Ντραμς Mode Plagal γ. Υπάρχουν στοιχεία που να θυμίζουν παραδοσιακό τραγούδι; Α. ΝΑΙ Β. ΟΧΙ Μουσική Γ Γ υμνασιου 39

8 Η ελληνική μ ουσική του χτες και του σήμε ρα Τι έμαθα Στο παρακάτω απόσπασμα του τραγουδιού «Γέλα πουλί μου» των Χάρη και Πάνου Κατσιμίχα, χρησιμοποιούνται μείζονες και ελάσσονες συγχορδίες. Γράψτε στην αριστερή στήλη τις μείζονες και στη δεξιά τις ελάσσονες συγχορδίες του αποσπάσματος. Μείζονες συγχορδίες Ελάσσονες συγχορδίες Αντιστοιχίστε τα παρακάτω ρεμπέτικα τραγούδια με την κατάλληλη κατηγορία ανάλογα με τον τίτλο τους ενώνοντας με μια γραμμή τις λέξεις της αριστερής στήλης με τις λέξεις της δεξιάς. 3. Λύστε το σταυρόλεξο. 1 Όμορφη μελαχρινή Καπετάν Ανδρέας Ζέππος Κάποια μάνα αναστενάζει Όμορφη Θεσσαλονίκη Στης Αλβανίας τα βουνά Μάνα Συγκεκριμένα πρόσωπα Διάφορες πόλεις Πόλεμος Ερωτικά ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ 1. Σημαίνει «ρέμπελος» ή «επαναστάτης». 2. Μεταλλικά κύμβαλα, που χρησιμοποιούνται για τη συνοδεία ρεμπέτικων. 3. Το «...Κύμα» ονομάστηκε το είδος μουσικής του Γ. Σπανού. 4. Αυτό το είδος εκπροσώπησε ο Μ. Χατζιδάκις, μελοποιώντας ποίηση. 5. Η «..., η ξακουστή του Πειραιώς», ήταν η πρώτη ρεμπέτικη κομπανία. 5 4 ΚΑΘΕΤΑ 1. Τραγούδι της δεκαετίας του 20 με ρομαντικά θέματα στους στίχους του. 2. Βασίλης..., ο δημιουργός της «Συννεφιασμένης Κυριακής». 40 τετράδ ιο εργασιών

Σχετικά έγγραφα

Το ταξίδι της μουσικής στον 20ο αι.

Το ταξίδι της μουσικής στον 20ο αι. Μουσικοί πειραματισμοί και ανατροπές 1. Θα ακούσετε το έργο «Γυμνοπαιδίες Νο. 1» του συνθέτη Ερίκ Σατί. Στο πεντάγραμμο υπάρχει ένα απόσπασμα από την παρτιτούρα για