ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9ο. Ενώ µεταξύ του ΜΙ και του ΦΑ. Η διαφορά αυτή υπάρχει γιατί η απόσταση µερικών φθόγγων από άλλων είναι διαφορετική.

Transcript

1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9ο 7 α) τόνοι - ηµιτόνια Αν παρατηρήσουµε τις νότες στο πιάνο θα προσέξουµε ότι µεταξύ µερικών ΙΑ ΟΧΙΚΩΝ (συνεχόµενων) φθόγγων έχουµε µαύρα πλήκτρα και άλλων όχι. λ.χ. Μεταξύ του ΝΤΟ και του ΡΕ, του ΡΕ και του ΜΙ του ΦΑ και του ΣΟΛ του ΣΟΛ και του ΛΑ του ΛΑ και του ΣΙ έχουµε µαύρο πλήκτρο Ενώ µεταξύ του ΜΙ και του ΦΑ του ΣΙ και του ΝΤΟ δεν έχουµε µαύρο πλήκτρο Η διαφορά αυτή υπάρχει γιατί η απόσταση µερικών φθόγγων από άλλων είναι διαφορετική. Έτσι λοιπόν όπου έχουµε µαύρο πλήκτρο, η απόσταση είναι διπλάσια (µεγαλύτερη) από εκεί που δεν έχουµε (µικρότερη). Η απόσταση που είναι µεγαλύτερη λέγεται ΤΟΝΟΣ και η µικρότερη απόσταση λέγεται ΗΜΙΤΟΝΙΟ Άρα πρέπει να γνωρίζουµε ότι η απόσταση µεταξύ των διαδοχικών φθόγγων διαφέρει. Όταν έχουµε την µεγάλη απόσταση µεταξύ των δύο διαδοχικών φθόγγων λέµε ότι έχουµε ΤΟΝΟ και όταν έχουµε την µικρότερη απόσταση µεταξύ δύο διαδοχικών φθόγγων λέµε ότι έχουµε ΗΜΙΤΟΝΙΟ

2 8 Επίσης υπάρχει στην µουσική και σύµβολα τα οποία µας επιτρέπουν να αλλάξουµε τον ήχο χωρίς να αλλάξουµε και το όνοµά τους. Τα σύµβολα αυτά λέγονται ΟΠΛΙΣΜΟΙ ή ΑΛΛΟΙΩΣΕΙΣ. Υπάρχουν πέντε διαφορετικοί οπλισµοί. 1ο) η ΙΕΣΗ # Αυτή ανεβάζει την νότα ένα. Το αυτό λέγεται ΧΡΩΜΑΤΙΚΟ γιατί σχηµατίζεται µε την ίδια νότα. # # # # # # # 2ο) η ΙΠΛΗ ΙΕΣΗ X Αυτή ανεβάζει την νότα κατά δύο ηµιτόνια 3ο) η ΥΦΕΣΗ b Αυτή κατεβάζει την νότα ένα Το αυτό λέγεται ΧΡΩΜΑΤΙΚΟ γιατί σχηµατίζεται µε την ίδια νότα.

3 4ο) η ΙΠΛΗ ΥΦΕΣΗ bb 9 Αυτή κατεβάζει την νότα δύο ηµιτόνια 3ο) η ΑΝΑΙΡΕΣΗ Αυτή α) κατεβάζει την νότα ένα αν είχε πριν δίεση. # # # # # # # β) ανεβάζει την νότα ένα αν είχε πριν ύφεση.

4 10 γ) κατεβάζει την νότα ένα ή ένα τόνο αν είχε πριν διπλή δίεση. ένα ένα ένα n# n# n# ένα τόνο ένα τόνο ένα τόνο ένα τόνο δ) ανεβάζει την νότα ένα ή ένα τόνο αν είχε πριν διπλή ύφεση. ένα ένα ένα n n n ένα τόνο ένα τόνο ένα τόνο ένα τόνο ένα τόνο εν είναι υποχρεωτικό να χρησιµοποιήσουµε ΑΝΑΙΡΕΣΗ και ΥΦΕΣΗ ή ΑΝΑΙΡΕΣΗ και ΙΕΣΗ για να καταργήσουµε την µία ύφεση από την διπλή ύφεση ή την διπλή δίεση. Μία µόνο ύφεση ή δίεση είναι αρκετή. ναι περιττό ναι περιττό # n# n

5 Έτσι λοιπόν µπορούµε να µεταβάλλουµε την απόσταση των φθόγγων. 11 Τόνο ==> Ηµιτόνιο α) Αν σε ένα τόνο βάλουµε στην κάτω νότα (1η νότα) δίεση (#) τότε η απόσταση µίκρυνε και έγινε. Το αυτό λέγεται ΙΑΤΟΝΙΚΟ γιατί # β) Αν σε ένα τόνο βάλουµε στην πάνω νότα (2η νότα) ύφεση (b) τότε η απόσταση µίκρυνε και έγινε. Το αυτό λέγεται ΙΑΤΟΝΙΚΟ γιατί Τόνο σε Εναρµόνιες νότες α) Αν σε ένα τόνο βάλουµε στην κάτω νότα (1η νότα) δίεση (#) και ταυτόχρονα στην πάνω νότα (2η) ύφεση (b) τότε οι δύο νότες ενώνονται σε µια. Έτσι έχουν διαφορετικό όνοµα αλλά ίδιο ήχο Λέγονται ΕΝΑΡΜΟΝΙΕΣ ή ΤΑΥΤΟΦΩΝΙΑ # β) Εναρµόνιες γίνονται και άν: 1ο) στην 1η νότα βάλουµε διπλή δίεση και γ) στην δεύτερη νότα βάλουµε διπλή ύφεση.

6 12 Ηµιτόνιο ===> Τόνο α) Αν σε ένα βάλουµε στην κάτω νότα (1η νότα) δίεση (b) τότε η απόσταση µεγάλωσε και έγινε. Ο αυτός λέγεται ΙΑΤΟΝΙΚΟΣ γιατί β) Αν σε ένα βάλουµε στην πάνω νότα (2 νότα) δίεση (#) τότε η απόσταση µεγάλωσε και έγινε. Ο αυτός λέγεται ΙΑΤΟΝΙΚΟΣ γιατί # Ηµιτόνιο ===> Εναρµόνιες νότες α) Αν σε ένα βάλουµε στην κάτω νότα (1η νότα) δίεση (#) τότε η δεν έχουν καθόλου απόσταση και έγιναν οι φθόγγοι εναρµόνιοι ή ταυτοφωνία. # β) Αν σε ένα βάλουµε στην πάνω νότα (2 νότα) ύφεση (b) τότε δεν έχουν καθόλου απόσταση και έγιναν οι φθόγοι εναρµόνιοι ή ταυτοφωνία.

7 Γενικά πρέπει να θυµόµαστε ότι: 13 Για να κάνουµε έναν: Α) Τόνο >> κάνουµε το εξής: 1ο) Επειδή έχουµε δύο φθόγγους βάζουµε στον 1ο φθόγγο # ή 2ο) Βάζουµε στον 2ο φθόγγο b 1o) 1η #, - 2η (όπως είναι) 2ο) 1η (όπως είναι) - 2η b Β) Τόνο >> Εναρµόνιους φθόγγους κάνουµε το εξής: 1ο) Επειδή έχουµε δύο φθόγγους βάζουµε στον 1ο φθόγγο X (διπλή δίεση) ή 2ο) Βάζουµε στον 2ο φθόγγο bb (διπλή ύφεση) ή 3ο) Βάζουµε στον 1ο φθόγγο # και ταυτόχρονα στον 2ο ύφεση 1o) 1η X, - 2η (όπως είναι) 2ο) 1η (όπως είναι) - 2η bb 3ο) 1η # - 2η b Γ) Ηµιτόνιο >>Τόνο κάνουµε το εξής: 1ο) Επειδή έχουµε δύο φθόγγους βάζουµε στον 1ο φθόγγο b ή 2ο) Βάζουµε στον 2ο φθόγγο # 1o) 1η b, - 2η (όπως είναι) 2ο) 1η (όπως είναι) - 2η # ) Ηµιτόνιο >> Εναρµόνιους φθόγγους κάνουµε το εξής: 1ο) Επειδή έχουµε δύο φθόγγους βάζουµε στον 1ο φθόγγο # ή 2ο) Βάζουµε στον 2ο φθόγγο b 1o) 1η #, - 2η (όπως είναι) 2ο) 1η (όπως είναι) - 2η b Ακόµη πρέπει να γνωρίζουµε ότι: 1ο) Αν ένας φθόγγος έχει δίεση και πρέπει να βάλουµε και µία ακόµη τότε βάζουµε διπλή δίεση ( # + # = X ) 2ο) Αν ένας φθόγγος έχει ύφεση και πρέπει να βάλουµε και µία ακόµη τότε βάζουµε διπλή ύφεση ( b + b = bb ) 3ο) Αν ένας φθόγγος έχει ύφεση και πρέπει να βάλουµε δίεση τότε βάζουµε αναίρεση ( b + # = ) 4ο) Αν ένας φθόγγος έχει δίεση και πρέπει να βάλουµε ύφεση τότε βάζουµε αναίρεση ( # + b = ) 5ο) Αν ένας φθόγγος έχει διπλή δίεση και πρέπει να βάλουµε ύφεση τότε βάζουµε µία δίεση ( X + b = # ) 6ο) Αν ένας φθόγγος έχει διπλή ύφεση και πρέπει να βάλουµε δίεση τότε βάζουµε µία ύφεση ( bb + # = b )