ΓΕΦΥΡΕΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ. Μεγαλώνοντας παιδιά με αυτοπεποίθηση ΜΑΡΤΙΟΣ 2013 ΤΕΥΧΟΣ 38 ISSN X. w w w. i k y p r o s. c o m

Transcript

1 ΓΕΦΥΡΕΣ Μεγαλώνοντας παιδιά με αυτοπεποίθηση ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΜΑΡΤΙΟΣ 2013 ΤΕΥΧΟΣ 38 ISSN X ΕΙΔΗΣΕΙΣ, ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ, ΣΥΝΤΑΓΕΣ, ΥΓΕΙΑ, ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ, ΕΠΙΣΤΗΜΗ, LIFESTYLE, ΠΑΡΑΞΕΝΑ w w w. i k y p r o s. c o m

2

3 Αγαπητοί γονείς, Μπήκαμε ήδη στον πρώτο μήνα της Άνοιξης. Ένας μήνας συνυφασμένος με το ζωντάνεμα της φύσης, τις μεγάλες γιορτές της Χριστιανοσύνης αφού μας οδηγεί στο Πάσχα, με τις μεγάλες Εθνικές Επετείους Ένας μήνας που μαζί του φέρνει πέρα από την αναγέννηση της φύσης την αναγέννηση της ελπίδας στον άνθρωπο για κάτι νέο, κάτι καλύτερο, κάτι ωραιότερο στην καθημερινή του ζωή. Αυτό το μήνα του 2013 το «Ένθετό» μας είναι μαζί σας με καινούρια θέματα και με μοναδικό πάντοτε σκοπό να δώσει στον κάθε γονιό την ευκαιρία της ενδοσκόπησης, της αυτοκριτικής και της ενδυνάμωσης των προσπαθειών του στο δύσκολο δρόμο της ανατροφής και διαπαιδαγώγησης των παιδιών μας. Για το σκοπό αυτό φιλοξενούμε στο τεύχος αυτού του μήνα μια πολύ διδακτική ιστορία («Ο σπόρος του αυτοκράτορα») που θυμίζει σε όλους αξίες της ζωής που καμιά φορά τις ξεχνάμε. Καλό μήνα σε όλους και Καλή Άνοιξη! ΓΕΦΥΡΕΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Εκδότης: Παγκύπρια Οργάνωση Ελλήνων Δασκάλων (ΠΟΕΔ) Διευθυντής: Φίλιος Φυλακτού Επιμέλεια Έκδοσης: Πάμπος Παπαδόπουλος Για διαφημίσεις: Τηλ Παραγωγή / Σχεδιασμός: ΙΔΕΑ ΕΚΔΟΣΕΙΣ - ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ Θαλή 8, Αγιος Δομέτιος, ΤΤ Τηλ: Φαξ.:

4 4 Ο σπόρος του Αυτοκράτορα Μια ιστορία για όλους! Ένας αυτοκράτορας στην Άπω Ανατολή, γερνούσε και καταλάβαινε ότι έφτασε η ώρα να διαλέξει το διάδοχό του. Αντί να διαλέξει έναν από τους βοηθούς του ή έναν από τα παιδιά του, αποφάσισε να κάνει κάτι διαφορετικό. Προσκάλεσε μια μέρα πολλούς νέους του βασιλείου του και τους είπε. «Έφτασε η ώρα μου να παραιτηθώ και να διαλέξω τον επόμενο αυτοκράτορα. Έχω αποφασίσει να διαλέξω έναν από σας». Οι νέοι ξαφνιάστηκαν! Αλλά ο αυτοκράτορας συνέχισε. «Θα δώσω σήμερα στον καθένα σας ένα σπόρο, έναν πολύ ειδικό σπόρο. Θέλω να τον φυτέψετε, να τον ποτίζετε και να ξαναρθείτε εδώ μετά ένα χρόνο από σήμερα με ό,τι έχει φυτρώσει απ αυτόν τον ένα σπόρο. Εγώ θα κρίνω τότε τα φυτά που θα φέρετε κι αυτός, το φυτό του οποίου θα διαλέξω, θα είναι ο επόμενος αυτοκράτορας!» Ένα αγόρι που λεγόταν Λίνγκ, ήταν εκεί εκείνη την ημέρα και όπως όλοι οι άλλοι, πήρε κι αυτός ένα σπόρο. Πήγε σπίτι του και γεμάτος ενθουσιασμό διηγήθηκε στη μητέρα του τι συνέβη. Η μητέρα του τον βοήθησε να βρει μια γλάστρα και χώμα κι αυτός φύτεψε το σπόρο και τον πότισε προσεχτικά. Του άρεσε να τον ποτίζει κάθε μέρα και να παρακολουθεί να δει αν είχε φυτρώσει. Ύστερα από τρεις εβδομάδες περίπου, μερικοί από τους άλλους νέους, άρχισαν να μιλούν για τους σπόρους τους και για τα φυτά που άρχισαν να μεγαλώνουν. Ο Λίνγκ συνέχισε να παρακολουθεί το σπόρο του, αλλά τίποτα δεν φύτρωσε ποτέ. Πέρασαν τρεις εβδομάδες, τέσσερεις εβδομάδες, πέντε εβδομάδες κι ακόμα τίποτα. Τώρα όλοι οι άλλοι μιλούσαν με ενθουσιασμό για τα φυτά τους, ο Λίνγκ όμως δεν είχε φυτό και αισθανόταν αποτυχημένος. Πέρασαν έξι μήνες κι ακόμα δεν φύτρωσε τίποτα στη γλάστρα του Λίνγκ. Άρχισε να πιστεύει ότι είχε σκοτώσει το σπόρο του. Όλοι οι άλλοι είχαν δέντρα και ψηλά φυτά, αυτός όμως τίποτα. Όμως ο Λίνγκ δεν έλεγε τίποτα στους φίλους του. Απλά περίμενε να φυτρώσει ο σπόρος του. Τελικά πέρασε ένας χρόνος και όλοι οι νέοι του βασιλείου έφεραν τα φυτά τους στον αυτοκράτορα για επιθεώρηση. Ο Λίνγκ είπε στη μητέρα του ότι δεν θα πήγαινε

5 μια άδεια γλάστρα, αλλά αυτή τον συμβούλεψε να πάει. Και επειδή ήταν τίμιος με ό,τι συνέβη και παρ όλο που αισθανόταν αδιαθεσία στο στομάχι, παραδέχτηκε ότι η μητέρα του είχε δίκιο. Πήγε λοιπόν την άδεια γλάστρα του στο παλάτι. Όταν έφτασε εκεί ο Λίνγκ έμεινε κατάπληκτος από την ποικιλία των φυτών που καλλιέργησαν οι άλλοι νέοι. Ήταν όμορφα σε όλα τα σχήματα και μεγέθη. Ο Λίνγκ ακούμπησε την άδεια γλάστρα του στο πάτωμα και πολλοί από τους άλλους άρχισαν να τον περιγελούν. Μερικοί τον λυπήθηκαν και του είπαν: "Δεν πειράζει, προσπάθησες για το καλύτερο". Όταν έφτασε ο αυτοκράτορας, εξέτασε την αίθουσα και χαιρέτησε τους νέους. Ο Λίνγκ προσπάθησε να κρυφτεί στο πίσω μέρος της αίθουσας. "Τι μεγάλα φυτά, δέντρα και λουλούδια καλλιεργήσατε", είπε ο αυτοκράτορας. "Σήμερα ένας από σας θα εκλεγεί σαν ο επόμενος αυτοκράτορας!" Ξαφνικά διέκρινε το Λίνγκ με την άδεια του γλάστρα, στο πίσω μέρος της αίθουσας. Διέταξε αμέσως τους φρουρούς του να τον φέρουν μπροστά του. Ο Λίνγκ ήταν κατατρομαγμένος. "Ο αυτοκράτορας γνωρίζει ότι είμαι αποτυχημένος", είπε. "Ίσως θα πρέπει να με σκοτώσει". Όταν ο Λίνγκ ήλθε μπροστά ο αυτοκράτορας τον ρώτησε πώς λέγεται. "Λέγομαι Λίνγκ" απάντησε. Οι υπόλοιποι άρχισαν να γελούν και να τον κοροϊδεύουν. Ο αυτοκράτορας ζήτησε να ηρεμήσουν όλοι. Κοίταξε τον Λίνγκ και κατόπιν ανάγγειλε στο πλήθος, "Ιδού ο νέος σας αυτοκράτορας! Το όνομά του είναι Λίνγκ"!. Ο Λίνγκ δεν μπόρεσε να το πιστέψει. Δεν μπόρεσε ούτε το σπόρο του να κάνει να φυτρώσει! Πώς θα μπορούσε να γίνει ο νέος αυτοκράτορας; Τότε ο αυτοκράτορας είπε, "Πριν ένα χρόνο, σαν σήμερα, έδωσα στον καθένα από σας εδώ ένα σπόρο. Σας είπα να πάρετε το σπόρο, να τον φυτέψετε, να τον ποτίσετε και να μου τον φέρετε πίσω σήμερα. Η αλήθεια είναι ότι έδωσα σε όλους σας βρασμένους σπόρους, που δεν θα φύτρωναν. Όλοι σας, εκτός από τον Λίνγκ, μου έχετε φέρει δέντρα και φυτά και λουλούδια. Όταν ανακαλύψατε ότι οι σπόροι δεν θα βλάσταιναν, αντικαταστήσατε το σπόρο που σας έδωσα μ έναν άλλο. Ο Λίνγκ ήταν ο μόνος που είχε το θάρρος και την εντιμότητα να μου φέρει μια γλάστρα που είχε μέσα το δικό μου σπόρο. Γι αυτό είναι αυτός που θα γίνει ο νέος αυτοκράτορας!. Αν σπείρεις εντιμότητα, θα θερίσεις εμπιστοσύνη. Αν σπείρεις καλοσύνη, θα θερίσεις φίλους. Αν σπείρεις ταπεινοφροσύνη, θα θερίσεις μεγαλείο. Αν σπείρεις επιμονή, θα θερίσεις νίκη. Αν σπείρεις στοχασμό, θα θερίσεις αρμονία. Αν σπείρεις σκληρή δουλειά, θα θερίσεις επιτυχία. Αν σπείρεις συγχώρηση, θα θερίσεις συμφιλίωση. Αν σπείρεις ειλικρίνεια, θα θερίσεις καλές σχέσεις. Αν σπείρεις υπομονή, θα θερίσεις βελτίωση. Αν σπείρεις πίστη, θα θερίσεις θαύματα. Αν σπείρεις ανεντιμότητα, θα θερίσεις δυσπιστία. Αν σπείρεις εγωισμό, θα θερίσεις μοναξιά. Αν σπείρεις περηφάνια, θα θερίσεις καταστροφή. Αν σπείρεις ζήλια, θα θερίσεις ταλαιπωρία. Αν σπείρεις οκνηρία, θα θερίσεις στασιμότητα. Αν σπείρεις πικρία, θα θερίσεις απομόνωση. Αν σπείρεις πλεονεξία, θα θερίσεις απώλεια. Αν σπείρεις κακολογία, θα θερίσεις εχθρούς. Αν σπείρεις στενοχώριες, θα θερίσεις ρυτίδες. Αν σπείρεις αμαρτίες, θα θερίσεις ενοχές. Πρόσεχε, λοιπόν, τι σπέρνεις τώρα. Αυτό θα καθορίσει τι θα θερίσεις αύριο. πηγή:iliaxtida 5

6 6 Μεγαλώνοντας παιδιά με αυτοπεποίθηση Αυτοπεποίθηση σημαίνει να εμπιστεύεται κανείς τον εαυτό του. Και το να εκτιμά και να εμπιστεύεται κανείς τον εαυτό του προϋποθέτει την ύπαρξη της πεποίθησης ότι ο ίδιος αξίζει. Τα θεμέλια για να αναπτυχθεί το αίσθημα αυτό στο άτομο βρίσκονται στην παιδική του ηλικία. Καθοριστικός είναι ο ρόλος των γονιών. Καθώς για ένα παιδί «αξίζω» σημαίνει «με αγαπούν και με αποδέχονται οι γονείς μου». Πώς όμως βοηθούν οι γονείς στην ανάπτυξη της αυτοπεποίθησης του παιδιού τους; Το παιδί έχει ανάγκη από μωρό να αισθανθεί την ασφάλεια και την αμέριστη αγάπη τον γονιών του. Χρειάζεται να περνούν σημαντικό χρόνο μαζί του. Ένας τρόπος θετικής προσκόλλησης είναι ο μάρσιπος, όπου ο γονιός φέρει διαρκώς επάνω του το παιδί δίνοντάς του την αίσθηση της πλήρους ασφάλειας κι ηρεμίας. Αργότερα είναι απαραίτητο να συζητάς αλλά και να παίζεις μαζί του. Το παιδί έχει ανάγκη να του εξηγείς, να του μαθαίνεις, να μην του επιβάλλεις την άποψή σου αλλά να το καθοδηγείς και να το βοηθάς να αναπτύξει την αντιληπτική και κριτική του ικανότητα. Επίσης, αφιερώνοντας χρόνο στο παιχνίδι μαζί του το ωθείς να πιστεύει πως είναι άξιο της προσοχής σου, νιώθει σημαντικό και παράλληλα χαρούμενο. Άλλωστε, μέσα από το παιχνίδι μπορείς να ανακαλύψεις πολλά πράγματα για το παιδί σου αλλά και για τον ίδιο σου τον εαυτό. Είναι σοβαρό να αποφεύγονται χαρακτηρισμοί/ταμπελίτσες π.χ. κακομαθημένο, ακατάστατο, φιλάσθενο κτλ. Έτσι το παιδί αρχίζει να το πιστεύει και να οικειοποιείται το χαρακτηρισμό και στη συνέχεια να ενεργεί με βάση αυτόν. Κατά συνέπεια δεν πρέπει να χαρακτηρίζουμε αρνητικά ένα παιδί αλλά την πράξη του, π.χ. λέμε «αυτό που έκανες ήταν κακό» κι όχι «είσαι κακό παιδί». Του μαθαίνουμε να αποδέχεται τα προτερήματα αλλά και τις αδυναμίες του. Τονίζουμε πως κανείς δεν είναι τέλειος κι αλάθητος και το δείχνουμε εμπράκτως με το να μην έχουμε υπερβολικές απαιτήσεις από αυτό. Επιτρέψτε του να παίρνει πρωτοβουλίες. Ζητήστε τη γνώμη του σε απλά οικογενειακά θέματα. Μην είστε υπερπροστατευτικοί. Αφήστε το να προσπαθήσει χωρίς να παρεμβαίνετε διαρκώς υποδεικνύοντας ή διορθώνοντας κάτι. Ενθαρρύνετέ το όταν αντιμετωπίζει δυσκολίες. Έτσι δείχνετε ότι πιστεύετε στις ικανότητές του. Αποτελέστε το παράδειγμα προς μίμηση με το να είστε θετικοί, αισιόδοξοι και με αυτοπεποίθηση. Προσοχή: Δεν υπερβάλουμε στα κομπλιμέντα. Στόχος μας είναι να αποκτήσει αυτοπεποίθηση, αυτογνωσία κι όχι να γίνει αυτάρεσκο κι εγωκεντρικό. Να θυμόμαστε πως οι άνθρωποι με υψηλή αυτοπεποίθηση έχουν αυτοσεβασμό, πίστη στις δυνάμεις τους, δεν είναι ανασφαλείς αλλά σίγουροι για τις αποφάσεις τους, δέχονται την εποικοδομητική κριτική και μπορούν να διαχειριστούν ακόμη και την κακή/κακοπροαίρετη κριτική. Δεν τα παρατάνε εύκολα κι ούτε κατηγορούν άλλους για την αποτυχία τους. Είναι συνήθως πιο αισιόδοξοι και σημειώνουν συχνά περισσότερες επιτυχίες. Εσείς, θα θέλατε το παιδί σας να είναι ένας από αυτούς τους ανθρώπους; Βοηθήστε το να γίνει Αλεξάνδρα Δεσκάτα, εκπαιδευτικός πηγή:

7 Πώς κάνουμε το παιδί μας να διαβάζει; Η σημασία του χρόνου και του χώρου «Γιαννάκη, διάβασες τα μαθήματά σου;» «Σε λίγο, μαμά! Θέλω να παίξω λίγο ακόμη!». «Μαριάννα, κλείσε την τηλεόραση και πήγαινε να διαβάσεις!» «Αμάν πια μ αυτό το διάβασμα!» Αλήθεια, εσείς πόσο εξοικειωμένοι είστε μ αυτούς τους διαλόγους; Κατά κανόνα η μόρφωση των παιδιών αποτελεί προτεραιότητα των γονιών τους. Τι γίνεται όμως όταν τα παιδιά διαφωνούν κι αντιδρούν σ αυτό; Τι κάνουμε προκειμένου να μη δίνουμε διαρκείς μάχες για να μελετήσει; Πώς μπορούμε να κάνουμε το παιδί μας να διαβάζει; Μια πολύ καλή συμβουλή αναμφίβολα θα ήταν να ξεκινήσουμε την προσπάθειά μας από νωρίς, δηλαδή, από την πρώτη δημοτικού. Αρχικά λοιπόν, σπουδαίο ρόλο παίζει το πότε και πού διαβάζει. Τα παιδιά, ακόμη κι αν δείχνουν ή ισχυρίζονται το αντίθετο, έχουν ανάγκη την οριοθέτηση κανόνων και το πρόγραμμα. Όπως θα πρέπει να ορίσουμε συγκεκριμένες ώρες φαγητού και ύπνου καθημερινά, έτσι ορίζουμε και τις ώρες μελέτης τους. Φυσικά κι εμείς με τη σειρά μας οφείλουμε να το σεβαστούμε αυτό κάνοντας ησυχία αλλά και με το να μη διασπάμε το πρόγραμμά του χωρίς ιδιαίτερο λόγο. Δεν περιμένουμε ποτέ από ένα παιδί να αρχίσει να μελετά αργά το βράδυ ή όταν είναι κουρασμένο απ το σχολείο ή κάποια εξωσχολική δραστηριότητα. Πρέπει να είναι ξεκούραστο, να μην πεινάει και να μη νυστάζει. Σωστότερο, επίσης, είναι να διαβάζει στο δικό του χώρο, συγκεντρωμένο κι ανενόχλητο απ ό,τι μπορεί να συμβαίνει στο υπόλοιπο σπίτι. Εννοείται πως στο δωμάτιο αυτό δε θα υπάρχει τηλεόραση. Για να έχουμε καλύτερα αποτελέσματα χρησιμότερο είναι να έχουμε συζητήσει με το παιδί σχετικά με το χρόνο και το χώρο που θα διαβάζει και μαζί να καταλήξουμε στο τελικό πρόγραμμα. Αυτό θα εκτιμηθεί από το παιδί, καθώς έτσι θα νιώσει «ισότιμο» μέλος της οικογένειας. Θα χαρεί από το γεγονός ότι η γνώμη του υπολογίζεται και παράλληλα θα γίνει πιο υπεύθυνο, αφού θα πρέπει να προσπαθήσει να τηρήσει μια «συμφωνία» την οποία έχει και το ίδιο συνάψει. Όσον αφορά τώρα στη διάρκεια της μελέτης θα πρέπει να μην υπερβάλλουμε και να θυμόμαστε πως το πολύωρο διάβασμα δεν συνεπάγεται πάντα καλύτερη απόδοση κι ούτε εξασφαλίζει μεγαλύτερη συγκέντρωση. Επίσης, χρειάζεται να κάνει μικρά διαλείμματα αφού τελειώνει κάποια εργασία του ή όταν αισθάνεται κουρασμένο. Εξίσου σημαντικό είναι να επιβραβεύουμε το παιδί όταν ολοκληρώνει το διάβασμά του, π.χ. του επιτρέπουμε να παίξει με τα αγαπημένα του παιχνίδια, να δει κάποιους φίλους του κ.τ.λ. Αλεξάνδρα Δεσκάτα, εκπαιδευτικός πηγή: 7

8 Η αυτοεκτίμηση και η σχολική επίδοση 8 Η σχολική επίδοση των παιδιών, είναι ένα από τα βασικά θέματα που απασχολούν τους γονείς αφού αυτή αποτελεί ένα μετρήσιμο στοιχείο της ικανότητας των παιδιών να κατανοούν και να εφαρμόζουν τη γνώση που τους προσφέρεται μέσα από το εκπαιδευτικό σύστημα και αποτελεί επίσης μια πιθανή ένδειξη της μελλοντικής τους επαγγελματικής απασχόλησης και κατάρτισης. Πολλές έρευνες στον τομέα της εκπαιδευτικής ψυχολογίας, έχουν στρέψει το ενδιαφέρον τους στο θέμα της σχολικής επίδοσης των μαθητών και συγκεκριμένα στους τομείς που πιθανόν να την επηρεάζουν, με σκοπό τη μεγιστοποίησή της. Μια κατεύθυνση αυτού του σώματος της έρευνας εξετάζει τη σχέση ανάμεσα στη σχολική επίδοση των μαθητών και την αυτοεκτίμησή τους. Η συμβολή της αυτοεκτίμησης στην ψηλή σχολική επίδοση έχει υποστηριχτεί με ένα μεγάλο αριθμό ερευνών. Σύμφωνα με αυτές τις έρευνες, ένα παιδί με χαμηλή αυτοεκτίμηση δε χρησιμοποιεί όλες τις ικανότητες και δυνατότητές του, γεγονός που επηρεάζει τη σχολική του επίδοση και αντίστροφα ένα παιδί με ψηλή αυτοεκτίμηση βρίσκει όλες τις στρατηγικές που απαιτεί μια δραστηριότητα και καταβάλλει όλη την απαιτούμενη προσπάθεια και επιμονή για να επιτύχει. Η γενική αυτοεκτίμηση ενός ατόμου είναι μια πολυδιάστατη μεταβλητή η οποία συντίθεται από διάφορους τομείς, ακαδημαϊκούς και μη-ακαδημαϊκούς. Οι ακαδημαϊκοί τομείς αναφέρονται στα διάφορα μαθήματα του Αναλυτικού Προγράμματος που διδάσκονται στο σχολείο και οι μη-ακαδημαϊκοί αναφέρονται στην κοινωνική διάσταση της αυτοεκτίμηση,τη συναισθηματική αυτοεκτίμηση και τη αυτοεκτίμηση που έχει σχέση με τη φυσική και σωματική μας κατάσταση. Το κάθε παιδί σχηματίζει στο μυαλό του ένα ιδανικό «εγώ», η εικόνα του οποίου διαμορφώνεται μέσα από τι είναι αποδεκτό και επιθυμητό σε κάθε κοινωνική ομάδα. Ανάλογα με το βαθμό συμφωνίας του ιδανικό «εγώ» με τις εκτιμήσεις των άλλων και του ιδίου για το άτομό του, χτίζεται ανάλογα μια θετική ή αρνητική αυτοεκτίμηση από το κάθε παιδί. Όσα παιδιά δεν επιτυγχάνουν να έχουν ψηλή σχολική επίδοση, ή οι επιδόσεις τους δεν ανταποκρίνονται στις προσδοκίες μας, έχουν χαμηλή ακαδημαϊκή αυτοεκτίμηση. Για να μπορέσουν να διατηρήσουν ψηλή τη γενική τους αυτοεκτίμηση, υιοθετούν αρνητική στάση για το σχολείο και δεν το θεωρούν σημαντικό τομέα με τον οποίο αξίζει να ασχοληθούν. Υιοθετούν αυτή τη συμπεριφορά ως ένα μηχανισμό άμυνας για να προστατεύσουν την γενική αυτοεκτίμησή τους. Οι αιτίες αυτής της συμπεριφοράς, βρίσκονται στην θεωρία της «Κοινωνικής Ταυτότητας», όπου οι άνθρωποι στην ανάγκη να επανακτήσουν, σε μια αποτυχία, τη θετική εικόνα που έχουν για τον εαυτό τους, ενεργοποιούν διάφορους μηχανισμούς άμυ-

9 νας για να προστατεύσουν την αυτοεκτίμησή τους η οποία απειλείται. Τα παιδιά αυτά δίνουν περισσότερη σημασία στη φυσική κατάσταση, στην εξωτερική εμφάνιση, στις σχέσεις με το αντίθετο φύλο και σε διάφορους άλλους τομείς εκτός από τον ακαδημαϊκό τομέα, όπου μπορεί να αποδίδουν περισσότερο. Γενικά ψάχνουν να ενταχθούν σε άλλες κοινωνικές ομάδες, μέσα στις οποίες, η σύγκριση του «εγώ» με το σύνολο δεν οδηγεί σε ματαίωση. Σύμφωνα με τελευταίες έρευνες οι γονείς διαδραματίζουν μεγάλο ρόλο στη διατήρηση θετικών στάσεων για το σχολείο από τους μαθητές. Παρέχοντας στα παιδιά μας θετική ενίσχυση για τις επιδόσεις τους, έχοντας προσδοκίες που ανταποκρίνονται στις ικανότητές τους, επιβραβεύοντας κάθε προσπάθεια και έστω μικρή επιτυχία τους, το σχολείο θα καταστεί ένας τομέας στον οποίο επιτυγχάνουν και αξίζει να ασχοληθούν με αυτόν. Δίνοντας έμφαση στα θετικά τους στοιχεία και αγνοώντας τα αρνητικά, χτίζουμε καθημερινά μια θετική αυτοεκτίμηση που στηρίζεται στην αίσθηση της επιτυχίας, η οποία μεγιστοποιεί την απόδοσή τους. Τελευταίες έρευνες επιβεβαιώνουν ότι αυτή η θετική επίδραση των γονέων είναι μεγαλύτερη στις μικρότερες ηλικίες, γεγονός που καθιστά το δημοτικό σχολείο μία περίοδο πρωταρχικής σημασίας στην οικοδόμηση μιας θετικής αυτοεκτίμησης από τα παιδιά, η οποία θα τους συντροφεύει και θα τους στηρίζει στην υπόλοιπή τους ζωή, ακαδημαϊκή και μη. Δέσποινα Γεωργίου Δασκάλα Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Η ζήλεια στα αδέρφια και πώς την αντιμετωπίζουμε Ο ερχομός ενός νέου παιδιού, κάνει πολύ συχνά τους γονείς να ανησυχούν για προβλήματα ζήλιας που πιθανόν να προκύψουν μεταξύ ενός μεγαλύτερου και του νέου παιδιού. Πράγματι η ζήλια μεταξύ αδελφών δεν είναι σπάνια. Το μεγαλύτερο παιδί νιώθει ότι κάτι χάνει με τον ερχομό του αδελφιού του. Εκεί που απολάμβανε πολλά πράγματα μόνο του, την προσοχή των γονιών του, τώρα πρέπει να τα μοιράζεται με το αδελφάκι του. Η ζήλια μεταξύ αδελφιών παρατηρείται συχνότερα όταν η διαφορά ηλικίας μεταξύ των παιδιών δεν είναι μεγάλη ή ακόμα όταν είναι του ίδιου φύλου. Στην περίπτωση διδύμων το φαινόμενο αυτό είναι ακόμη πιο έντονο. Ο ρόλος των γονιών είναι καθοριστικός στη δημιουργία της ζήλιας μεταξύ των παιδιών. Οι συγκρίσεις που κάνουν μεταξύ των παιδιών τους συμβάλλουν στην ανάπτυξη ζήλιας, αντιπαλότητας και συναγωνισμού. Στις περιπτώσεις που το ένα παιδί καταφέρνει να ξεπερνά το άλλο στις επιδόσεις του, μπορούν να δημιουργηθούν αισθήματα χαμηλής αυτοεκτίμησης ακόμη και κατάθλιψης που συνοδεύονται από ζήλια.. Υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που επηρεάζουν τη ζήλια μεταξύ αδελφιών. Τα ατομικά χαρακτηριστικά των παιδιών, η λειτουργικότητα της οικογένειας, τα παραδείγματα που βλέπουν τα παιδιά σε ταινίες στην τηλεόραση ή αλλού, συμβάλλουν στην δημιουργία καταστάσεων ζήλιας. Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς για να αποτρέψουν την δημιουργία ζήλιας μεταξύ των παιδιών τους; Σε οικογένειες που οι γονείς βρίσκουν συμβιβαστικές, παραγωγικές λύσεις που χαρακτηρίζονται από εκτίμηση προς το άτομο και χωρίς επιθετικότητα στα καθημερινά προβλήματα, οι πιθανότητες να αναπτυχθεί ζήλια είναι μικρές. Επίσης το ίδιο συμβαίνει σε οικογένειες που κάνουν δραστηριότητες ψυχαγωγικές ή άλλες που όλοι απολαμβάνουν μαζί. Η ηλικία των παιδιών παίζει ένα σημαντικό ρό- 9

10 λο. Ανάλογα με το επίπεδο αντίληψης τους, οι γονείς μπορούν να μιλούν στο παιδί τους για τη γέννηση και τον ερχομό του αδελφιού τους. Έτσι νιώθουν ότι συμμετέχουν στο σημαντικό νέο γεγονός για την οικογένεια, που θα αλλάξει την κατάσταση όπως την γνωρίζουν. Με το να συμμετέχουν στις προετοιμασίες για το νέο παιδί, για την κούνια και τα ρούχα του, λαμβάνοντας μέρος στις συζητήσεις για το τι θα κάνει η οικογένεια όταν θα έρθει το αδελφάκι, τα κάνει να μη νιώθουν ότι παραμερίζονται ή ότι χάνουν κάτι. Επίσης εάν η ηλικία του ή των μεγαλύτερων παιδιών το επιτρέπει, είναι καλό για αυτά εάν μπορούν να συμμετέχουν στην επιλογή του ονόματος για το αδελφάκι τους. Οι γονείς μπορούν να συζητούν με τα μεγαλύτερα αδέλφια τρόπους με τους οποίους μπορούν αυτά να βοηθούν στην οικογένεια όταν θα γεννηθεί το νέο παιδί. Στις περιπτώσεις αυτές είναι χρήσιμο όλοι μαζί να βλέπουν τις φωτογραφίες των μεγαλύτερων παιδιών όταν γεννήθηκαν και οι γονείς να διηγούνται αυτά που έκαναν όταν γεννήθηκαν τα πρώτα παιδιά. Οι κινήσεις αυτές βοηθούν τα παιδιά στο να νιώσουν ότι η σημασία και το ενδιαφέρον που δίνονται προς αυτά δεν μειώνεται και τουναντίον το κάθε παιδί παίρνει όλη την αγάπη των γονιών του. Οι γονείς δεν πρέπει να απογοητεύονται εάν βλέπουν αρχικά ότι ένα μεγαλύτερο παιδί δεν δείχνει μεγάλη αγάπη στο μικρότερο του αδελφάκι. Η αγάπη αυτή μεγαλώνει σταδιακά. Οι γονείς θα πρέπει να δείξουν στο μεγαλύτερο παιδί πώς πρέπει να συμπεριφέρεται σε ένα μικρότερό τους αδελφάκι και το τι είναι επιτρεπτό και το τι όχι. Επίσης, η επιβράβευση του μεγαλύτερου παιδιού για καλά πράγματα που έχει κάνει, ιδιαίτερα σε σχέση με το μικρό αδελφάκι του, δείχνει στο παιδί ότι το να είναι το μεγαλύτερο έχει πλεονεκτήματα. Κάποτε ένα παιδί μπορεί να παρουσιάσει κάποια υποχώρηση στην συμπεριφορά του όταν γεννηθεί ένα νέο παιδί. Επιστρέφει πίσω σε συμπεριφορές που είχε όταν ήταν σε πιο μικρή ηλικία. Υπάρχουν βέβαια και περιπτώσεις που η ζήλια θα χειροτερεύει και πιθανόν να γίνει μια αντιπαλότητα. Πολύ σπάνια μπορεί η κατάσταση να εκφυλιστεί και να εμφανιστούν φαινόμενα βίας και κακοποίησης του ενός από τον άλλο. Συνήθως αυτός που κακοποιεί είναι ο μεγαλύτερος στην ηλικία ή και αυτός που είναι δυνατότερος. Στις περιπτώσεις αυτές χρειάζεται βοήθεια από ειδικούς ψυχολόγους ή και ψυχίατρους. Η οικογένεια θα πρέπει να ζητήσει επαγγελματική βοήθεια και μάλιστα σε μερικές περιπτώσεις το πρόβλημα πιθανόν να χρειάζεται επείγουσα αντιμετώπιση. Συμπερασματικά θα τονίσουμε το γεγονός ότι η ζήλια μεταξύ αδελφιών είναι σύνηθες φαινόμενο. Ο ρόλος των γονιών είναι καθοριστικός στη γένεση αλλά και στην αντιμετώπιση του προβλήματος. Για αυτό θα πρέπει να υπάρχει συμβιβασμός όταν δημιουργούνται διαφορές και να υπάρχει σεβασμός και εκτίμηση στην προσωπικότητα και τις ιδιαιτερότητες του κάθε μέλους της οικογένειας. ΔΕΣ πηγή: 10

11

12