2ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ Ν. ΜΟΥΔΑΝΙΩΝ

Transcript

1 το ρόδι Διανέμεται δωρεάν / Καλοκαίρι 2012 τεύχος 4 της Γνώσης και της Δημιουργίας Περιοδική Εφημερίδα του Συλλόγου Γονέων του 2ου Γυμνασίου Ν. Μουδανιών 2ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ Ν. ΜΟΥΔΑΝΙΩΝ ΣΧΟΛΕΙΟ ΤΗΣ ΔΡΑΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ Από την αρχή της λειτουργίας του 2ου Γυμνασίου Ν. Μουδανιών, εδώ και δέκα χρόνια περίπου, η αξιοποίηση και η εφαρμογή εναλλακτικών μεθόδων διδασκαλίας, μέσω προγραμμάτων, αποτελεί πλέον παράδοση. Το 2ο Γυμνάσιο Ν. Μουδανιών επιδίωξε, εδώ και αρκετά χρόνια, να συμμετέχει ενεργά σε όλα σχεδόν τα προτεινόμενα εκπαιδευτικά προγράμματα του Υπουργείου Παιδείας. Χάρη στην πρωτοβουλία, τη συνεργατική διάθεση και το δυναμισμό των καθηγητών του 2ου Γυμνασίου αξιοποιήθηκαν και εφαρμόσθηκαν με επιτυχία προγράμματα, όπως: Ευέλικτης Ζώνης, Περιβαλλοντικής Αγωγής, Πολιτιστικά, Αγωγής Υγείας, Ευρωπαϊκά Προγράμματα Comenius, με ανταλλαγές μαθητών και επισκέψεις στο εξωτερικό, καθώς και προγράμματα τοποθέτησης Βοηθού ξένης γλώσσας (από τη Γερμανία και τη Γαλλία) στα αντίστοιχα μαθήματα. Η ανοικτή επικοινωνία και η συνεχής συνεργασία του σχολείου μας με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, και από φέτος και με το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, αποτελεί μια από τις πρώτες προτεραιότητές μας, με στόχο την υιοθέτηση και εφαρμογή νέων στρατηγικών και μοντέλων διδασκαλίας που να υπηρετούν, επιπρόσθετα, τις ιδιαίτερες απαιτήσεις και ανάγκες του σχολείου μας (π.χ. την πολυπολιτισμικότητα). Πιο συγκεκριμένα, η συνεργασία μας αφορούσε στην εφαρμογή του προγράμματος Βοηθού καθηγητή στην διδασκαλία της Ελληνικής γλώσσας, σε προγράμματα διαπολιτισμικής εκπαίδευσης ή στα θερινά τμήματα ενίσχυσης της ελληνομάθειας. Μέσω όλων των προαναφερόμενων προγραμμάτων και της εισαγωγής νέων διδακτικών και μαθησιακών μοντέλων δίνεται στους μαθητές μας η δυνατότητα, μεταξύ άλλων, να ανακαλύψουν και να κατακτήσουν τη γνώση με ένα πιο δημιουργικό και θελκτικό τρόπο. Ενθαρρύνεται η αυτόνομη και πολυεπίπεδη αναζήτηση της πληροφορίας από τους ίδιους τους μαθητές, η αυτενέργειά τους, η αλληλεπίδραση, η παραγωγή ατομικών και πρωτίστως, ομαδικών εργασιών. Δεν παύουμε, ασφαλώς, να δίνουμε, παράλληλα, ιδιαίτερη έμφαση στη διαμόρφωση αξιών και στάσεων ζωής, όπως είναι, η φιλία, η ανεκτικότητα, η αλληλεγγύη, ο έλλειψη ρατσισμού και η καταπολέμηση της βίας. Ειδικότερα, κατά τη σχολική χρονιά , εφαρμόστηκαν στο σχολείο μας έξι Πολιτιστικά προγράμματα και ένα πρόγραμμα Αγωγής Υγείας. Με πολύ μόχθο, μεράκι και διάθεση, μαθητές και καθηγητές, δίνοντας τον καλύτερο εαυτό τους, πέτυχαν σε υψηλό βαθμό τους στόχους που έθεσαν από την αρχή της χρονιάς, γεγονός το οποίο μπορούν και οι ίδιοι οι αναγνώστες της εφημερίδας να διαπιστώσουν, μέσα από την παρουσίαση (ενός μέρους) αυτών των προγραμμάτων, στις σελίδες που ακολουθούν. Καλή ανάγνωση! Τελειώνοντας θα ήθελα να επισημάνω, ότι όπως γνωρίζουμε από προσωπικές βιογραφίες και εμπειρίες τα σχολικά κτίρια και οι αίθουσες και σε παλιότερες εποχές και σήμερα συντελούν στο να αποκτούν οι μαθητές ανεξίτηλες μνήμες. Η στάση των μαθητών απέναντι στο σχολείο και στην υποχρεωτική εκπαίδευση μπορεί να ειναι θετική ή αρνητική ανάλογα με την αίσθηση θαλπωρής ή ψυχρότητας που νοιώθουν στο χώρο του σχολείου. Στο πνεύμα αυτό, η αισθητική, η αρχιτεκτονική και η εσωτερική διαρρύθμιση του σχολικού χώρου θεωρείται ως μια γλώσσα του σχολείου που εισέρχεται βαθιά μέσα στη συνείδηση του μαθητή και διαμορφώνει μια πρωτογενή διαλεκτική σχέση ανάμεσα στο μαθητή και τη μάθηση, την επικοινωνία, τη σχέση και τη σχολική ζωή. Με μεγάλη μου λύπη και απογοήτευση δηλώνω ότι, από την έναρξη της λειτουργίας του το 2ο Γυμνάσιο Ν. Μουδανιών εδώ και δέκα χρόνια συστεγάζεται με το άλλο Γυμνάσιο σε ένα κτίριο της δεκαετίας του 50, που σε καμιά περίπτωση δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες του σημερινού σχολείου. Απευθύνω έκκληση στην τοπική κοινωνία, μια που η διαχείριση των σχολείων είναι πλέον αρμοδιότητα των Δήμων, να λυθεί επιτέλους το κτιριακό πρόβλημα των σχολείων της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης στα Ν. Μουδανιά, που ταλανίζει τόσα χρόνια μαθητές και καθηγητές. Η Διευθύντρια του 2ου Γυμνασίου Ν. Μουδανιών Βαρβάρη Αννούλα

2 το ρόδι 2 Λέσχη ανάγνωσης «Διαβάζοντας χαιρόμαστε, μαθαίνουμε, συνεργαζόμαστε» Το «ταξίδι» μας ξεκίνησε στις 30 Νοεμβρίου του 2011 και ολοκληρώθηκε στις 2 Μαΐου του Έγιναν 15 συναντήσεις, τις Τετάρτες το μεσημέρι, μετά το τέλος του σχολικού προγράμματος. Ως «δούρειος ίππος» για το πέρασμα στο βιβλίο χρησιμοποιήθηκε το κόμικ. Στις πρώτες συναντήσεις δουλέψαμε πολύ με κόμικς, κυρίως με τη Μαφάλντα του Quino. Μέσω των κόμικς προέκυψαν πολύ ενδιαφέρουσες συζητήσεις μεταξύ των παιδιών για την οικογένεια, το σχολείο, τις φιλικές σχέσεις. Ο τρό- ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ το Ρόδι της γνώσης και της δημιουργίας ΕΚΔΟΤΗΣ: Σύλλογος Γονέων 2ου Γυμνασίου Νέων Μουδανιών Συντακτική επιτροπή - Γιακουμάκη Σοφία - Μαυρόπουλος Στέλιος - Παπαβασιλείου Γεώργιος - Σακατζιάδης Κωνσταντίνος - Τουμπέκης Χαράλαμπος Ιδιοκτησία Σύλλογος Γονέων 2ου Γυμνασίου Νέων Μουδανιών Τηλ - Fax: Κιν: , & konstansak@gmail.com Τα κείμενα εκφράζουν τις απόψεις των συντακτών τους και όχι της επιτροπής της εφημερίδας. Η Συντακτική επιτροπή δικαιούται να απορρίπτει κείμενα προς δημοσίευση, ολόκληρα ή μέρος αυτών. Τα κείμενα που αναδημοσιεύονται πρέπει να αναφέρουν τις πηγές τους. πος δουλειάς μας ήταν ο χωρισμός σε ομάδες και η προσπάθεια των παιδιών να γνωριστούν επί της ουσίας, να συνεργαστούν μεταξύ τους και να παράγουν λόγο από κοινού, προφορικό ή γραπτό Αυτό αποδείχτηκε και ως η μεγαλύτερη δυσκολία, γιατί τα παιδιά δεν έχουν μάθει να μοιράζονται και να προσπαθούν να δημιουργήσουν σε παρέα και όχι σε ανταγωνισμό μεταξύ τους Αρκετές φορές προέκυψαν διενέξεις, οι οποίες συζητήθηκαν αναλυτικά εκ των υστέρων και έκαναν σε όλους μας φανερή τη μεγάλη σημασία της ομαδικότητας αλλά και της αποδοχής της διαφορετικότητας του καθένα Μετά τις πρώτες μας συναντήσεις, κι αφού χρησιμοποιήσαμε εκτός από τα κόμικς τη μουσική που απελευθέρωνε τη φαντασία των παιδιών και τα ηρεμούσε πολλές φορές μετά την ένταση του επτάωρου σχολικού μαθήματος, αποφασίσαμε να κάνουμε το «μεγάλο πέρασμα». Το πέρασμα αυτό ήταν και ένα από τα στοιχήματα της λέσχης: η ενασχόληση με ένα βιβλίο, που θα κρατούσε το ενδιαφέρον των παιδιών, την αγωνία τους για το τι θα γίνει παρακάτω Ποιος ξέρει, ίσως μετά από αυτό να δανείζονταν και κάποιο βιβλίο για το σπίτι Το βιβλίο που επιλέξαμε ήταν «Ο ψεύτης παππούς» της Άλκης Ζέη Για λόγους οικονομικούς το βιβλίο δεν αγοράστηκε από τα παιδιά, προτίμησα να τους το διαβάζω και να το σταματώ σε κρίσιμα σημεία, όπου συχνά διαμαρτύρονταν γιατί είχαν αγωνία Αυτό λειτούργησε τελικά πολύ θετικά, τα παιδιά περίμεναν τη συνέχεια, συμμετείχαν και όταν έλειπε κάποιο από μια συνάντηση δανειζόταν στο σπίτι το βιβλίο για να μη χάνει τη σειρά Έγινε με δυο λόγια, αναπάντεχα, το βιβλίο χρήσιμο και ελκυστικό, «ένα αντικείμενο» που τα παιδιά διεκδικούσαν και το επέστρεφαν κατόπιν για να μην το χάσει η ομάδα Στην αξιολόγηση της λέσχης που κάναμε στο τέλος τα παιδιά έγραψαν, μεταξύ άλλων: «αυτό που μου άρεσε φέτος από τη λέσχη ανάγνωσης ήταν όταν μας διάβαζε η κυρία τον «ψεύτη παππού» και όταν λέγαμε πράγματα για τον εαυτό μας, για να γνωριστούμε καλύτερα». «Αυτό που μου αρέσει στη λέσχη είναι να ακούμε μουσική και να ταξιδεύουμε με τη φαντασία». «Έχω λείψει μόνο μια φορά από τη λέσχη και ήταν τότε που ήμουν στο νοσοκομείο, δε θέλω να λείψω ποτέ ξανά, γιατί κάθε φορά περνάω πολύ ωραία». «Μου αρέσει πολύ η παρέα, μου αρέσει που ερχόμαστε πιο κοντά». «Δε μου αρέσει όταν τελειώνει η λέσχη γρήγορα». «Μου αρέσει το πόσο χαλαρά είμαστε στην τάξη», «μου άρεσε ένα παρτάκι που οργανώσαμε για τα γενέθλια της Γκλόριας», «Θα ήθελα να διαβάσουμε και άλλο βιβλίο. Μου άρεσαν τα κόμικς που διαβάσαμε με τη Μαφάλντα και ο μικρός Νικόλας». Συνεργασία, ομαδικότητα, χαρά από την ανάγνωση αλλά και από την επικοινωνία είναι κάποιες από τις εμπειρίες που ζήσαμε παρέα με τα παιδιά Στο τέλος και συγκίνηση με το θάνατο του «ψεύτη παππού» συγκίνηση που προκάλεσε μια εξαιρετική κουβέντα για τη ζωή και το θάνατο Τα παιδιά, όπως και εμείς οι «μεγάλοι», έχουν ανάγκη να μιλήσουν, να ακουστούν, να μοιραστούν, να παίξουν, να φανταστούν, να δημιουργήσουν Ίσως ετούτες οι συναντήσεις να ικανοποίησαν λιγάκι αυτές τις ανάγκες Και ποιος ξέρει, μπορεί και κάποιοι το καλοκαίρι, που δε θα έχουν τη λέσχη, να αναζητήσουν μόνοι τους έναν άλλο «ψεύτη παππού», μέσα από ένα βιβλίο λογοτεχνίας. Καλό καλοκαίρι!!! Συμμετείχαν οι μαθητές και μαθήτριες της Α τάξης: Βαρβαρός Γρηγόρης, Δεσπότης Παναγιώτης, Κυρμανίδου Όλγα, Μουλικάς Σωτήρης, Μπεντοσβίλι Ταμάρα, Μπολιανίδης Σαμψών, Ντενίκη Γκλόρια, Πασπαλά Στέλλα, Τσολάκης Γιώργος, Τσούπη Φιλοθέη, Φακίρης Δημοσθένης, Φάλκου Μαρίνα, Χαραλαμπίδης Δημήτρης, Χριστοδούλου Αναστασία. Υπεύθυνη προγράμματος: Μαρία Ζωγραφάκη

3 το ρόδι 3 Λέσχη ανάγνωσης γερμανικής λογοτεχνίας «Διαβάζοντας ταξιδεύουμε στο χώρο και στο χρόνο» Η ιδέα της δημιουργίας μιας τέτοιας λέσχης -και μάλιστα για μαθητές της πρώτης Γυμνασίουφαίνεται αρχικά δύσκολα πραγματοποιήσιμη, δεδομένου ότι οι συναντήσεις πραγματοποιούνται μετά την έβδομη διδακτική ώρα. Ωστόσο, οι μαθητές έδειξαν την απαραίτητη ωριμότητα και αγκάλιασαν με πολύ όρεξη και αγάπη το πρόγραμμα. Ο κύριος σκοπός αυτού του προγράμματος ήταν να φέρει τους μαθητές πιο κοντά στον γερμανικό πολιτισμό, μέσω της ανάγνωσης και επεξεργασίας ενός λογοτεχνικού έργου. Το κείμενο υπήρχε και σε ακουστική μορφή, ώστε οι μαθητές να ακούνε τη σωστή προφορά καθώς διαβάζουν. Μετά τoν έλεγχο γενικής κατανόησης είχαν στη διάθεσή τους την μετάφραση του κάθε κεφαλαίου, που είχα επιμεληθεί. Επιλέχθηκε το έργο «Τιλλ Όιλενσπίγκελ», επεξεργασμένο γλωσσικά για το επίπεδο των μαθητών.ο τίτλος φέρει το όνομα του παραδοσιακού ήρωα, ο οποίος είναι βγαλμένος λίγο απ την πραγματικότητα και λίγο απ την σφαίρα της φαντασίας, και μπλέκει συνεχώς σε περιπέτειες απ τις οποίες βγαίνει κερδισμένος, χρησιμοποιώντας την πονηριά του. Aυτή η προσωπικότητα προσφέρεται για σύγκριση με ήρωες λαϊκών παραδόσεων άλλων λαών, δραστηριότητα την οποία αναπτύξαμε. Επιπλέον οι μαθητές προέβησαν σε μια καλλιτεχνική επεξεργασία του ήρωα. Η ιστορία της ζωής του Όιλενσπίγκελ διαδραματίζεται κατά το μεσαίωνα, σε διάφορες πόλεις ή χωριά της Γερμανίας και όχι μόνο. Μ αυτόν τον τρόπο μεταφέρονται οι αναγνώστες σε άλλη εποχή και άλλους τόπους, τα οποία παρατηρούν και συγκρίνουν με τα σημερινά και οικεία προς αυτούς. Έτσι, είχαμε τη δυνατότητα να πάρουμε μια γεύση -μέσω διαδυκτίου- από τις περιοχές, από τις οποίες πέρασε ο ήρωας, αλλά και να συζητήσουμε για τη δομή της κοινωνίας, τις διαπροσωπικές σχέσεις και την ηθική Έργο της Άρτεμις Τογανίδου Μαθήτριας Α τάξης της εποχής, αντιπαραβάλλοντάς τα με τα σημερινά. Μέσα από αυτήν τη διαδικασία προωθήθηκε η συνεργασία μεταξύ των μαθητών και ενισχύθηκε η διάθεση για μάθηση όλο και περισσότερων γερμανικών γνώσεων (γραμματικών, λεξιλογικών, κοινωνικών, πολιτιστικών, πολιτισμικών), γεγονός που είχε αντανάκλαση στα χαρούμενα πρόσωπα των μαθητών σε κάθε μας συνάντηση. Ευχαριστώ όλη την ομάδα θερμά. Μαρία-Αντωνία Γιαννακάκη Αννούλα Βαρβάρη Καθηγήτριες Γερμανικής Γλώσσας

4 «Ο ΥΠΕΡΡΕΑΛΙΣΜΟΣ ΣΤΙΣ ΕΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΕΣ ΚΑΙ ΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ» «Να αλλάξουμε τη ζωή» Οι φράσεις αυτές αποτέλεσαν τα δύο βασικά συνθήματα του υπερρεαλιστικού (αλλιώς σουρεαλιστικού) κινήματος, ενός κινήματος όχι απλώς καλλιτεχνικού αλλά κοινωνικού και πολιτικού. Οι υπερρεαλιστές πιστεύουν πως ο καλλιτέχνης -αλλά και ο άνθρωπος γενικότερα- θα πρέπει χρησιμοποιώντας τη φαντασία, το όνειρο, το χιούμορ και το ασυνείδητο να σπάει τα δεσμά της καθημερινότητας και να απαλλάσσεται από προκαταλήψεις και περιορισμούς, από κάθε κομφορμισμό και συμβιβασμό. Η θεμελιώδης αυτή αρχή, η ανάγκη για νέες αντισυμβατικές συλλήψεις της ζωής και της πραγματικότητας, όλα όσα ζούμε καθημερινά -εμείς και οι μαθητές-τριές μας- καθώς και η ρήση του Σιμωνίδη του Κείου (6ος αι. π.χ.) πως «η ζωγραφική είναι σιωπηλή ποίηση και η ποίηση ζωγραφική με το χάρισμα του λόγου» μας έδωσαν την ιδέα της δημιουργίας ενός εικαστικού και ταυτόχρονα λογοτεχνικού εργαστηρίου, όπου η μελέτη και πραγματοποίηση εικαστικών εργασιών καθώς και η μελέτη λογοτεχνικών κειμένων αλλά και οι απόπειρες δημιουργικής γραφής θα είχαν ως στόχους την αναζήτηση-αναγνώριση κοινών στοιχείων υπερρεαλιστικής αισθητικής, τεχνοτροπίας & θεματολογίας και τη δημιουργία μιας αμφίδρομης σχέσης και οπτικής: από τον υπερρεαλιστικό λόγο οι μαθητέςτριες θα οδηγούνταν στην εικαστική «Να αλλάξουμε τον κόσμο» Το Φεβρουάριο που μας πέρασε, ύστερα από μια συστηματική γνωριμία με το σουρεαλιστή φωτογράφο Man Ray επισκεφθήκαμε την έκθεση με θέμα «Σπουδή στον σουρεαλισμό», που πραγματοποιήθηκε στο Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τράπεζας στη Θεσσατο ρόδι 4 (Εικαστικό & λογοτεχνικό εργαστήριο) Υπ. Καθ.: Ουρανία Φραγκουλίδου Ελένη Κελεσίδου δημιουργία & από τα εικαστικά έργα στο δημιουργικό λόγο. Η διαθεματική και βιωματική προσέγγιση των γνωστικών αντικειμένων της Λογοτεχνίας και των Εικαστικών, η ενίσχυση της ομαδικότητας και της συνεργατικότητας, η ενίσχυση της φαντασίας, του πειραματισμού και της δημιουργικής έκφρασης, η ανάπτυξη της κριτικής σκέψης, η γνωριμία και εκτίμηση μεγάλων έργων ελληνικής και παγκόσμιας τέχνης στις εικαστικές τέχνες και τη λογοτεχνία και τέλος η εξοικείωση με κώδικες, σύμβολα και ορολογία και χρήση αυτών για την παραγωγή προσωπικού λόγου και εικόνας υπήρξαν μερικοί ακόμη φιλόδοξοι παιδαγωγικοί και γνωστικοί στόχοι του προγράμματος. Εικαστικό εργαστήρι Στις εικαστικές τέχνες η απόπειρα να ζωγραφίσει κανείς στις δύο διαστάσεις του καμβά (μήκος και πλάτος) έτσι κι αλλιώς είναι μια προσπάθεια να αποδώσει την πραγματικότητα (δηλαδή το βάθος) με ψευδαισθησιακούς τρόπους: την προοπτική και τις φωτοσκιάσεις. Οι μαθητές λοιπόν της Β Γυμνασίου με τη συστηματική διδασκαλία των καλλιτεχνικών μαθημάτων είχαν ήδη εξασκηθεί στην «εξαπάτηση» του θεατή. Ο Πλάτων άλλωστε αρνιόταν πεισματικά να κατατάξει τη ζωγραφική στην κατηγορία των ευγενών τεχνών (ποίηση, δράμα, γλυπτική και αρχιτεκτονική). Με το συγκεκριμένο πολιτιστικό πρόγραμμα επανεξετάσαμε έννοιες όπως αλήθεια, ψέμα, πραγματικό και πλαστό που συνυπάρχουν στην ίδια εικόνα μπερδεύοντας λιγάκι την αντίληψη του νου. Στις πρώτες συναντήσεις, αφού αναλύσαμε το ιστορικό και κοινωνικό πλαίσιο της μεσοπολεμικής Ευρώπης, κατέστη σαφές ότι ο σουρεαλισμός στη ζωγραφική, όπως και τη λογοτεχνία, λειτούργησε περισσότερο ως ψυχική τάση και διάθεση, παρά ως κίνημα. Οι καλλιτέχνες που μελετήσαμε Max Ernst, Marc Chaghal, Joan Miro, αρνούμενοι τους αισθητικούς περιορισμούς και γυρνώντας την πλάτη στο υψηλό αστικό γούστο και τους τεχνοκριτικούς, πραγματοποίησαν έργα με πλούσια και ατίθαση φαντασία και αμέριστο χιούμορ. Μια γιγαντιαία χτένα ταιριάζει απόλυτα σε ένα λιλιπούτειο κρεβάτι (έργο του Rene Magritte) και τα λειωμένα ρολόγια του Dali, επιτρέπεται να αναπαύονται πάνω σε ξερόκλαδα. Οι μαθητές, μιμούμενοι το παράδειγμα των υπερρεαλιστών, ζωγράφισαν έργα αδιαφορώντας για τις συμβάσεις της ορθής κλίμακας μεγεθών και σχημάτων, καθώς και των συμπληρωματικών χρωμάτων. Τα θέματά τους δεν είχαν λογική συνέχεια ως αναπαράσταση με αρχή, μέση και τέλος και τα μορφικά στοιχεία σύμβολα μπορούσαν πια να ερμηνευτούν ποικιλοτρόπως, ανάλογα με την προσωπικότητά τους, τις προτιμήσεις, τα συναισθήματα και τις ιδέες. Οι τίτλοι που επέλεγαν ήταν ανακόλουθοι με τις ζωγραφικές παραστάσεις, όπως και των Andre Masson, Joan Miro κά. Με άξονα τα μελοποιημένα ποιήματα του Οδυσσέα Ελύτη επιδόθηκαν στην τεχνική του κολλάζ με έγχρωμα χαρτιά. Οι σουρεαλιστικές τους εικόνες απέπνεαν την αγάπη του νομπελίστα ποιητή και εικαστικού για το ποικιλόμορφο ελληνικό τοπίο, την βαθιά πίστη στα θεία και την εξύμνηση του έρωτα. Τα ανδρείκελα του Giorgio de Chirico χωρίς μάτια και στόμα -θραύσματα του βιομηχανικού τοπίου-κατασκευάστηκαν από σκληρό χαρτόνι, χρωματίστηκαν και συντέθηκαν σε γιρλάντες που κοσμούν πια τις σχολικές μας αίθουσες.

5 το ρόδι 5 «Ο ΥΠΕΡΡΕΑΛΙΣΜΟΣ ΣΤΙΣ ΕΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΕΣ ΚΑΙ ΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ» λονίκη. Εκεί τα παιδιά, αφού ξεναγήθηκαν και συζήτησαν με τον επιμελητή της έκθεσης κύριο Τάσο Σχίζα, συμμετείχαν σε workshop όπου συνέθεσαν μια δική τους παράσταση με φωτογραφίες, όπως ακριβώς έκαναν και οι υπερρεαλιστές ποιητές με το διαδραστικό παιχνίδι σύνθεσης ποιήματος, γνωστό ως «θεσπέσιο πτώμα». Αναζητώντας σουρεαλιστικές επιδράσεις και στην επόμενη γενιά καλλιτεχνών ανακαλύψαμε τον Τσέχο Jan Svankmajer, πολυσχιδή καλλιτέχνη, σκηνοθέτη ταινιών μικρού μήκους, που υπήρξε και μέντορας του Τim Burton (Ψαλιδοχέρης, Νεκρή νύφη) και τον Terry Gilliam (Brazil, Αδελφοί Grimm). Παρακολουθήσαμε τα φιλμ «Darkness light Darkness και Dimensions of Dialogue (τεχνική stop motion animation), που εξυμνούν την πολυπλοκότητα της ανθρώπινης σκέψης, την ανάγκη για συνεργασία και συνύπαρξη και έτσι έγινε βαθύτερα κατανοητό ότι οι σουρεαλιστές λόγιζαν εαυτόν περισσότερο στοχαστές που ζωγράφιζαν, έκαναν θέατρο, κινηματογράφο, έγραφαν ποίηση, παρά καλλιτέχνες. Κατασκευή με χαρτόνι συσκευασίας, ομαδικό έργο, με αφορμή έργο του Joan Miro. Η αφορμή για να δουλέψει όλη η ομάδα πάνω στο ίδιο έργο δόθηκε χάρη στο σύγχρονό μας Ρώσο σουρεαλιστή ζωγράφο Vladimir Kush ( 1965). Με ιδιαίτερο κέφι οι μαθητές ζωγράφισαν ένα πελώριο ιστιοφόρο (καραβέλα) πάνω σε μια πολυτάραχη θάλασσα που αντί για πανιά φέρει γιγάντιες πεταλούδες (η ερμηνεία του έργου δική σας ). Ίσως δεν έχει σημασία πόσες και πόσο διαφορετικές εργασίες γίνανε, γαμε τα εξής: γιατί το απόσταγμα αυτής της εβδομαδιαίας συνάντησης μας λίγο πριν τις ποικίλες απογευματινές δραστηριότητες των παιδιών και τα διαμαρτυρόμενα στομάχια μας ήταν το εξής: στην τέχνη όπως και στη ζωή επιβάλλονται πολλά, αλλά επιτρέπονται και άλλα τόσα. Η μοναδικότητα του κινήματος που μελετήσαμε στο φετινό καλλιτεχνικό πολιτιστικό πρόγραμμα ήταν το γεγονός ότι πρώτη φορά ίσως καλλιτέχνες σε χαλεπούς καιρούς εστιάσανε με τόση επιμονή στην ανθρώπινη ψυχή και τις μύχιες-κρυφές σκέψεις του καταπονημένου νου. Ξεπεράσανε την κανονιστική λειτουργία στην ζωγραφική (σύνθεση, δομικά στοιχεία, χρώμα, κορύφωση) αλλά και τη ζωή. Ίσως χάρη σ αυτήν την νεοτερική νοοτροπία οι ανατρεπτικοί για τα δεδομένα της εποχής σουρεαλιστές καλλιτέχνες να λειτούργησαν και ως παράδειγμα γόνιμης αυθαιρεσίας στην κατεστημένη σκέψη. Στην απολογιστική μας συνάντηση άλλωστε πολλοί μαθητές υποστήριξαν ότι προτιμούν τη φαντασία, το όνειρο, το χιούμορ των περίεργων αυτών τύπων (Dali, Magritte, Miro) παρά τον παραλογισμό και τη σοβαροφάνεια των εκάστοτε πεφωτισμένων δασκάλων (συμπληρώνω εγώ αν μου επιτρέπετε). Άλλωστε αυτό που ζούμε τώρα δεν είναι σουρεαλισμός;;; Λογοτεχνικό εργαστήρι Σε μία προσπάθεια να παρουσιαστούν περιληπτικά τα θέματα που μας απασχόλησαν, η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε και οι δραστηριότητες που έλαβαν χώρα θα λέ- Αρχικά, έγινε μία απόπειρα προσέγγισης του πνευματικού και ιστορικού πλαισίου εμφάνισης του υπερρεαλισμού στη λογοτεχνία εστιάζοντας α. στα κοινωνικο-πολιτικά χαρακτηριστικά του μεσοπολέμου, β. στην εμφάνιση επαναστατικών πολιτικών ιδεολογιών και της ψυχανάλυσης (καθώς άσκησαν μεγάλη επιρροή στο κίνημα του υπερρεαλισμού) αλλά και γ. στον μοντερνισμό (τέλη 19ου αι.) (στόχος, βασικά χαρακτηριστικά μοντέρνας ποίησης) ως «προδρόμου» απ όπου γεννήθηκαν στις αρχές του 20ου αι. τα λεγόμενα κινήματα της Πρωτοπορίας: Φουτουρισμός, Εξπρεσιονισμός, Νταντά, Υπερρεαλισμός. Στη συνέχεια στις συναντήσεις μας ασχοληθήκαμε: - με Γάλλους ποιητές οι οποίοι συνδέθηκαν με το κίνημα του υπερρεαλισμού, όπως τον Γκυγιώμ Απολλιναίρ ( ) (θεμελιωτή της οπτικήςσχηματικής ποίησης και πρόδρομο του κινήματος), τον Αντρέ Μπρετόν ( ) (τον κυριότερο θεωρητικό του υπερρεαλισμού), τον Πωλ Ελυάρ ( ) (από τις πλέον προβεβλημένες μορφές του κινήματος, όμως με τάσεις αποκλίνουσες) & το Ζακ Πρεβέρ ( ) (αποχωρεί από το κίνημα μετά το 1930), - καθώς και με τους κυριότερους Έλληνες υπερρεαλιστές ποιητές, τον Ανδρέα Εμπειρίκο ( ) (στα 1935 δημοσιεύεται η «Υψικάμινος», το πρώτο υπερρεαλιστικό κείμενο στην Ελλάδα, όπου χρησιμοποιείται η αυτόματη γραφή) και το Νίκο Εγγονόπουλο ( ), αλλά και τον Οδυσσέα Ελύτη ( ) (που θα δεχτεί έντονες επιδράσεις από τον υπερρεαλισμό κυρίως στις 2 πρώτες του ποιητικές συλλογές και στα επόμενα έργα του θα κρατήσει «στοιχεία υπερρεαλιστικά») & το στιχουργό-ποιητή Ν. Γκάτσο ( ) (στα 1943 δημοσιεύει το μοναδικό του ποιητικό κείμενο, την «Αμοργό», επηρεασμένος από τον υπερρεαλισμό). Στη διάρκεια αυτών των συναντήσεων συνήθεις δραστηριότητές μας ήταν η ανάγνωση και η ακρόαση αναγνώσεων αλλά και μελοποιημένων ποιημάτων, η ερμηνευτική προσέγγιση και η μελέτη χρήσιμων βιογραφικών και εργογραφικών πληροφοριών. Στόχος να ανακαλύψουμε τα βασικά χαρακτηριστικά του υπερρεαλισμού στην ποίηση (μορφή, θεματολογία, εκφραστικά μέσα) (1) και τα ιδιάζοντα στοιχεία που χαρακτηρίζουν το συνολικό έργο αυτών των ποιητών. Θέλοντας όμως η επαφή με τη ποίηση να έχει έναν πιο δημιουργικό, προσωπικό, εναλλακτικό και παιγνιώδη χαρακτήρα, αφιερώσαμε πολύ χρόνο σε ασκήσεις δημιουργικής γραφής: σουρεαλιστικά παιχνίδια όπως «το θεσπέσιο πτώμα», απόπειρες αυτόματης γραφής και παραγωγής περιγραφικού, αφηγηματικού και (γιατί όχι;) ποιητικού λόγου, όπως φανταστικές αφηγήσεις (2), ανακατασκευές-ανασυνθέσεις ποιημάτων, περιγραφές σουρεαλιστικών ζωγραφικών έργων και φωτογραφιών (γραπτά αλλά και προφορικά). «Αφορμή» κάθε φορά τα ποιητικά κεί-

6 «Ο ΥΠΕΡΡΕΑΛΙΣΜΟΣ ΣΤΙΣ ΕΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΕΣ ΚΑΙ ΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ» μενα αλλά και επιλεγμένα εικαστικά έργα (των Rene Magritte, Vladimir Kush, Salvador Dali, Paul Delvaux, Marc Chagall, Juan Miro, Μan Ray κά). (Βλ. Παράρτημα). Τέλος, μας απασχόλησε ο υπερρεαλισμός σε άλλες μορφές τέχνης (κινηματογράφος, μουσική, φωτογραφία, κόμικς). Η προβολή της ταινίας «Διάλειμμα», η ακρόαση τραγουδιών και η αναζήτηση υπερρεαλιστικών στοιχείων στους στίχους του Νίκου Γκάτσου αλλά και νεότερων δημιουργών (όπως ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου) καθώς και η επίσκεψη σε έκθεση φωτογραφίας με τίτλο «Σπουδή στο σουρεαλισμό», έγιναν αφορμή για κουβέντα και παραγωγή γραπτού λόγου (3). (Βλ. Παράρτημα) Σημείωση (1) Η ποίηση για τους υπερρεαλιστές δεν είναι πια η έκφραση των ιδεών ή των συναισθημάτων, αλλά η δημιουργία μιας σειράς εικόνων. Ως το πιο αποτελεσματικό μέσο για την αναπαράσταση της εικόνας θεωρήθηκε η μεταφορά, που όμως τώρα δεν στηρίζεται στην αναλογία, αλλά στην απόκλιση και την αντίφαση. «Λύσε τα μάγια με τα λιμάνια των βλεφαρίδων», «Οι ταξιδιώτες υλοτόμοι πάντα του ίδιου πόθου» γράφει ο Ν. Εγγονόπουλος και ο Αντρέ Μπρετόν στην «Ελεύθερη ένωση»: «Η γυναίκα μου με μέση σβίδρας ανάμεσα στα δόντια της τίγρης Η γυναίκα μου με ώμους σαμπάνιας». Σημείωση (2) Πρόκειται κυρίως για αφηγήσεις φανταστικών ταξιδιών, μια και στον υπερρεαλισμό κυρίαρχο είναι το μοτίβο του ταξιδιού που εκφράζει την ανάγκη του ανθρώπου για φυγή από την ασφυκτική πραγματικότητα. Σημείωση (3) Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης στην έκθεση, αφού επέλεξαν μία φωτογραφία που τους άγγιξε και εντυπωσίασε ιδιαίτερα, έγραψαν (στα σκαλιά ή στο πάτωμα!) γι αυτήν, προσπαθώντας να την περιγράψουν (θέματα, σχήματα, μορφές, χρώματα ), να εντοπίσουν τα σουρεαλιστικά στοιχεία της (δηλ. στοιχεία φαντασίας, παράλογα, ονειρικά, χιουμοριστικά, στοιχεία αταίριαστα που συνυπάρχουν δημιουργώντας μια νέα παράξενη πραγματικότητα, παραμόρφωση χώρων ή αντικειμένων ) και να καταγράψουν σκέψεις και συναισθήματα που τους προκάλεσε αντικρίζοντάς την. Κλείνοντας, φυσικά, θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε τους μαθητές και τις μαθήτριες που αγνοώντας την κούραση και την πείνα του μεσημεριού ήταν πιστοί στα ραντεβού της Πέμπτης ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ένα μικρό μόνο μέρος της δουλειάς των παιδιών δημοσιεύεται σ αυτό το τεύχος, ενώ άλλα κομμάτια έχουν αναρτηθεί ήδη στο blog του σχολείου ή/και δημοσιευτεί σε προηγούμενο τεύχος της σχολικής εφημερίδας («Ένα φανταστικό ταξίδι», του Δημήτρη Κωνσταντάρα). Rene Magritte, Personal Values Ο πίνακας που θα περιγράψω είναι του Rene Magritte και θα τον ονομάσω «Το δωμάτιο που συνδέει τον εσωτερικό μας κόσμο με τον εξωτερικό». Ο πίνακας απεικονίζει ένα υπνοδωμάτιο και είναι επηρεασμένος από τον σουρεαλισμό. Κυρίαρχο στοιχείο του είναι η φαντασία και το παράλογο. Ο Magritte έχει ζωγραφίσει τα πράγματα στο «πραγματικό» τους μέγεθος εκτός από μια τεράστια χτένα, ένα μεγάλο γυάλινο ποτήρι, ένα μαύρο πινέλο, ένα σπίρτο και ένα «σφουγγαράκι» μακιγιάζ (εξίσου μεγάλα κι αυτά), ανατρέποντας έτσι την κλίμακα. Πάνω στον τοίχο δεν υπάρχουν πίνακες αλλά είναι ζωγραφισμένος ο ουρανός. Ο ζωγράφος πιθανά θέλει να μας δείξει την άμεση σχέση των ανθρώπων με τη φύση. Η χτένα που βρίσκεται πάνω στο κρεβάτι μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως σκάλα για ν ανεβούμε στον ουρανό, σε έναν άλλο κόσμο, διαφορετικό. Το σφουγγάρι πάλι που βρίσκεται στο πάτωμα μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε ως σκαμπό για να καθίσουμε. Το παράθυρο που φαίνεται από τον καθρέφτη της ντουλάπας μας δείχνει πως πρέπει πρώτα να ανοίξουμε όλες τις εσωτερικές πόρτες για να φτάσουμε στο στόχο μας. Δεν είναι κάτι εύκολο και γρήγορο, θέλει υπομονή και επιμονή η εξωτερίκευση των συναισθημάτων μας. Ιωάννα Πασσαλή το ρόδι 6 Vladimir Kush, Arrival of the Flower Ship Ο πίνακας του Vladimir Kush απεικονίζει ένα ολόλευκο καράβι που τα πανιά του έχουν αντικαταστήσει ροζ λουλούδια και τα κατάρτια του τα πράσινα κοτσάνια τους. Βρίσκεται σε μια ήρεμη θάλασσα, μοιάζουν όλα να είναι ακίνητα, γεγονός που μας δημιουργεί ένα αίσθημα ηρεμίας και γαλήνης. Το μόνο που διαταράσσει αυτή την ησυχία είναι κάποιοι άνθρωποι πάνω σε πέταλα ανθών, ίδια με τα «πανιά» του πλοίου, οι οποίοι κατευθύνονται προς αυτό. Υπάρχουν και κάποιες άλλες φιγούρες πάνω σ ένα βράχο που είτε ψαρεύουν είτε κάνουν σινιάλο με τα πελώρια φύλλα τους είτε ζητωκραυγάζουν, γιατί επιτέλους πλησίασε ένα καράβι! Τα χρώματα είναι απαλά και ο κύριος παράγοντας που δημιουργεί αυτήν την αρμονία. Τα σύννεφα μοιάζουν θορυβώδη και μαζί με τα βουνά εισχωρούν στη θάλασσα. Τα σουρεαλιστικά στοιχεία του πίνακα είναι το γεγονός ότι τα λουλούδια χρησιμεύουν ως πανιά ενός πλοίου, οι άνθρωποι μπορούν και επιπλέουν πάνω στα πέταλα και τα φύλλα αυτών των λουλουδιών και η ύπαρξη σύννεφων δεν επηρεάζει τα νερά της θάλασσας που μοιάζουν με γαλάζιο σεντόνι. Ο τίτλος που θα έδινα είναι: «Ροζ όνειρα σε γαλάζιο φόντο». Άννα Ζαρταλούδη

7 7 το ρόδι «Ο ΥΠΕΡΡΕΑΛΙΣΜΟΣ ΣΤΙΣ ΕΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΕΣ ΚΑΙ ΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ» Απόσπασμα από μία προσπάθεια ανασύνθεσης του ποιήματος «Ύμνος δοξαστικός για τις γυναίκες π αγαπούμε» του Ν. Εγγονόπουλου (συγχωρέστε μας για την ιεροσυλία!): [ ] είν' οι γυναίκες π' αγαπούμε σαν τα ρόδια έρχονται και μας βρίσκουνε τα χείλη τους σα ρόδια με τους μαστούς τους καταργούν τη μοναξιά μας με τα λευκά τους χέρια μεσ' τα μαλλιά μας εισχωρούν βαθειά και τα κοσμούνε σαν ακρογιάλια φωτεινά όταν βρέχη σα δάκρυα (και συμπληρώνει ο ίδιος) πέφτουν απ τον ουρανό όταν ο ήλιος λάμπει σαν τις αχτίνες του φωτίζουν τη ζωή μας!!! Δημοσθένης Πλουμής Μερικά σχόλια για την ταινία του Ρενέ Κλερ «Διάλειμμα» (1924) Η ταινία την οποία παρακολουθήσαμε ονομάζεται «Διάλειμμα» και είναι δημιούργημα των Ρενέ Κλερ και Φράνσις Πικάμπια. Είναι μια χιουμοριστική ταινία μικρής διάρκειας- η οποία ανατρέπει τα καθιερωμένα και έχει κυρίαρχο το στοιχείο του σουρεαλισμού. Στην ταινία δεν υπάρχει μια λογική συνοχή. Στην αρχή βλέπουμε μια μπαλαρίνα να χορεύει και μετά παρακολουθούμε τη σταδιακή της μεταμόρφωση σ ένα μουσάτο άντρα με γυαλιά που χορεύει μπαλέτο. Στη συνέχεια αλλάζει τελείως το σκηνικό, καθώς βλέπουμε μια καμήλα να κουβαλάει μια νεκροφόρα και από πίσω μια πομπή ανθρώπων να την ακολουθεί. Η νεκροφόρα είναι «στολισμένη» με στεφάνια που αντί για λουλούδια έχουν κουλούρια, τα οποία τα τρώνε κιόλας κάποιοι συγγενείς του νεκρού. Κάποια στιγμή βλέπουμε τη νεκροφόρα να προχωρά μόνη της, χωρίς την καμήλα, και από πίσω να τρέχουν οι συγγενείς για να την προλάβουν. Η νεκροφόρα κάνει το γύρο ενός ομοιώματος του πύργου του Άιφελ και συνεχίζει πηγαίνοντας πολύ γρήγορα, κατεβαίνοντας κατηφόρες και ανεβαίνοντας ανηφόρες! Την βλέπουμε να τρέχει πάνω στις ράγες ενός τρένου το οποίο μάλλον βρίσκεται σε λούνα παρκ και το φέρετρο κάποια στιγμή πέφτει και κατρακυλάει στους αγρούς. Οι συγγενείς και Ομαδικό έργο, με αφορμή έργα του Vladimir Kush οι φίλοι προλαβαίνουν και φτάνουν στο σημείο, όταν ξαφνικά ανοίγει το φέρετρο και βγαίνει από μέσα ο νεκρός ντυμένος ως μάγος-μαέστρος που τους εξαφανίζει όλους ένανέναν και στο τέλος τον ίδιο του τον εαυτό! Κατά τη γνώμη μου, η ταινία αυτή διακωμωδεί το θάνατο και υμνεί τη ζωή! Σωτηρία Τοπούζη (Δείτε την ταινία στο YouTube: XbeE8Nc) Η Στεφανία Παπαμέτη ξεκινά έτσι το φανταστικό ταξίδι της: Ξύπνησα μυρίζοντας ένα από τα λίγα πράγματα που μου θυμίζουν τα παιδικά μου καλοκαίρια, μαλλί της γριάς. Ένιωθα την απαλή του υφή στις άκρες των δακτύλων μου και τις μικρές ζαχαρένιες ίνες του να γαργαλάνε τη μύτη μου. Κράτησα τα μάτια μου κλειστά, αρνούμενη πεισματικά ν αφήσω τον καταιγισμό των ανέμελων αναμνήσεων να φύγουν. Πού βρέθηκε μαλλί της γριάς τέτοια εποχή μέσα στο σπίτι; Πώς γίνεται η αίσθηση αυτή να είναι τόσο αληθινή; Άνοιξα τα μάτια μου γεμάτη απορία για να αντικρίσω το κενό ταβάνι με τις αφίσες των One Direction, αντί αυτού όμως βρέθηκα μπλεγμένη μέσα σ ένα φουντωτό ροζ σύννεφο. Η πρώτη μου σκέψη ήταν ότι ήρθε το τέλος του κόσμου και πέθανα στον ύπνο μου. Το θέμα είναι αν δικαιούμαι τον παράδεισο, γιατί κάπως έτσι τον φανταζόμουν πάντα. «Αποπνικτικό», ειδυλλιακό, γαλάζιο με χρυσές και πορτοκαλί ανταύγειες του ήλιου και βαμβακένια σύννεφα που βάφονται ροζ από τα χρώματα του δειλινού Και μετά έκανα τη βλακεία να κοιτάξω κάτω για να χάσω τον ειρμό της σκέψης μου και μαζί την αναπνοή μου. Πάσχιζα να ηρεμήσω τους ξέφρενους χτύπους της καρδιάς μου και να ξαναβρώ την αυτοκυριαρχία μου, καθώς κοίταζα από μεγάλο υψόμετρο την ήρεμη βαθιά μπλε θάλασσα. Τι στο καλό έκανα εδώ; Πώς βρέθηκα να ταξιδεύω πάνω από τη θάλασσα; [ ] Κι ένα χιουμοριστικό ποιηματάκι που σκάρωσε πάνω στη σχηματική απεικόνιση μιας μύγας η Παναγιώτα Πασσαλή: Με ζάλισε μια μύγα τη ζάλισα κι εγώ Την κοίταξα με μίσος με κοίταξε κι αυτή Ερχόμενη στ αυτί μου Μου είπε πώς περνά τη δύσκολη ζωή της Μα εγώ δεν την κατάλαβα και τα βαλα μαζί της Άρχισα να την κυνηγώ χτυπώντας παλαμάκια Και βρήκε ευκαιρία για χορό και παιχνιδάκια Με απορία την κοιτώ μα ψίθυρο δεν βγάζω Τη μοίρα μου κατηγορώ και θέλω να πετάξω Μα λες και τ άκουσε η μοίρα Κι αμέσως φόρα πήρα Έβγαλα φτερά στην πλάτη Και της μπήκα μες το μάτι!

8 το ρόδι Λ Ε Σ Χ Η Α Ν Α Γ Ν Ω Σ Η Σ Γ Ε Ρ Μ Α Ν Ο Φ Ω Ν Η Σ Λ Ο Γ Ο Τ Ε Χ Ν Ι Α Σ Υπεύθυνες καθηγήτριες: Καραφύλλη Παρασκευή, Βαρβάρη Αννούλα 8 Τίτλος βιβλίου: «Ο Αιμίλιος και οι ντετέκτιβ» του Έριχ Καίστνερ Emil und die Detektive Erich Kästner Μέσω της ανάγνωσης γερμανόφωνης λογοτεχνίας επιχειρείται: α) η επαφή με έναν ξένο πολιτισμό, το άνοιγμα των οριζόντων, καθώς και η ανάπτυξη διαπολιτισμικών δεξιοτήτων β) η προώθηση της φιλαναγνωσίας και η εξάσκηση στην ερμηνεία λογοτεχνικών κειμένων γ) η εμβάθυνση στη γερμανική γλώσσα διαβάζοντας λογοτεχνία στο πρωτότυπο δ) η επεξεργασία ενός κειμένου σε δύο γλώσσες ε) η ομαδική εργασία και τέλος στ) η εξάσκηση στην παρουσίαση ενός βιβλίου σε δύο γλώσσες σε κοινό. Η ομάδα που αποτελούνταν από εννέα μαθητές/τριες (Β και Γ Τάξης) αρχικά, ξεκίνησε τις συναντήσεις της κάθε Δευτέρα μετά από το ημερήσιο πρόγραμμα του σχολείου με υπεύθυνη καθηγήτρια την κυρία Καραφύλλη Παρασκευή. Στις συναντήσεις έγιναν αναφορές στο συγγραφέα του βιβλίου και στην εποχή του, τη «Χρυσή εποχή του Βερολίνου της δεκαετίας του 20» και τα χαρακτηριστικά της πόλης σ αυτή τη «χρυσή» εποχή: η τρίτη μεγαλύτερη πόλη στον κόσμο, η πόλη με το πιο γρήγορο τραμ του κόσμου και τις περισσότερες εφημερίδες, η πόλη με τη συχνότερη χρήση τηλεφώνου και κυρίως η πόλη που γνώρισε μεγάλη άνθιση στις τέχνες και τα γράμματα. Παράλληλα με στόχο να αποκτήσουν οι μαθητές μία εικόνα του Βερολίνου, όπου διαδραματίζεται η ιστορία του βιβλίου προσπαθήσαμε να γνωρίσουμε καλύτερα την πόλη με τη συλλογή αυθεντικού υλικού από τους μαθητές. Έτσι τα μέλη της Λέσχης έψαξαν και βρήκαν πληροφορίες και εικόνες για τα πιο γνωστά μνημεία της πόλης (Πύλη του Βραδεμβούργου, Βουλή, Πύργος της τηλεόρασης, «Νησί των Μουσείων» κ.α.), τα οποία και έμαθαν να βρίσκουν στο χάρτη της πόλης. Στη συνέχεια βρήκαν στο χάρτη της πόλης τα σημεία, στα οποία διαδραματίζεται η πλοκή της ιστορίας, ώστε να αποκτήσει η ιστορία πραγματικό πλαίσιο. Στόχος αυτής της πρώτης φάσης ήταν η γνωριμία με το χώρο και το χρόνο της γερμανόφωνης λογοτεχνίας, το γερμανικό πολιτισμό και η κινητοποίηση των μαθητών για την ανάγνωση του βιβλίου. Emil, ein Kind sucht in Berlin mit seinen Freunden den Dieb Λειβαδιώτη Στέλλα, μαθήτρια της Γ Τάξης Σε δεύτερη φάση αρχίσαμε την ανάγνωση του βιβλίου, τόσο από το πρωτότυπο όσο και από την ελληνική έκδοσή του «Ο Αιμίλιος και οι ντετέκτιβ». Στόχος της ανάγνωσης των έργων ήταν να εξασκηθούν οι μαθητές στην ανάγνωση λογοτεχνικών βιβλίων και στην ερμηνεία τους, να αγαπήσουν το διάβασμα, να επεξεργαστούν ένα κείμενο σε δύο γλώσσες και να εμβαθύνουν στη γερμανική γλώσσα διαβάζοντας ξένη λογοτεχνία στο πρωτότυπο. Με στόχο την καλύτερη κατανόηση του έργου οι μαθητές παράλληλα με την ανάγνωση των έργων επεξεργάζονταν ασκήσεις κατανόησης, αλλά εξασκήθηκαν και στη δημιουργική γραφή (elfchen);; [...] Δυστυχώς, στις αρχές Μαρτίου η κα Καραφύλλη τοποθετήθηκε σε άλλο σχολείο για τις ανάγκες της υπηρεσίας και η Λέσχη συνεχίστηκε με υπεύθυνη την κυρία Άννα. Βαρβάρη Παρακάτω μαθητές παρουσιάζουν την υπόθεση του βιβλίου στα ελληνικά και στα γερμανικά, καθώς και ένα δείγμα γραπτής αφηρημένης ποίησης στα γερμανικά με το θέμα του βιβλίου. «Ο Αιμίλιος κατοικεί με την μητέρα του στην Δρέσδη. Κατά την διάρκεια των διακοπών των Χριστουγέννων η μητέρα του τον στέλνει στο Βερολίνο να επισκεφθεί την γιαγιά του. Ο Αιμίλιος ταξιδεύει για πρώτη φορά με τρένο μόνος του στο Βερολίνο. Κατά την διάρκεια του ταξιδιού κάποιος απατεώνας του κλέβει τα χρήματα που του έδωσε η μητέρα του. Ο Αιμίλιος όμως δεν τα παρατάει, συνεργάζεται με τους καινούργιους φίλους του από το Βερολίνο και μετά από αρκετές περιπέτειες καταφέρνουν να εντοπίσουν τον κλέφτη και να πάρουν πίσω τα χρήματα.» Εγκερ Μύριαμ, μαθήτρια της Γ Τάξης Emil ist ein armer Junge und er lebt mit seiner Mutter in Dresden. Er fährt allein mit dem Zug nach Berlin, weil dort seine Großmutter und seine Tante leben. Seine Mutter hat Emil 140 Mark für die Großmutter gegeben. Aber ein Mann im Zug stiehlt sein Geld, als Emil eingeschlafen ist. Emil wacht auf und verfolgt ihm mit seinen neuen Freunden überall in Berlin. Zum Schluss nimmt die Polizei den Dieb fest und Emil bekommt sein Geld zurück. Μαργωμένος Νίκος, μαθητής της Β Τάξης

9 9 το ρόδι H Εικόνα των Άλλων Das Bild der Anderen (η Εικόνα των Άλλων) είναι ένα διεθνές πρόγραμμα ηλεκτρονικής αλληλογραφίας για νέους μαθητές της γερμανικής γλώσσας, που υποστηρίζεται από το Iνστιτούτο Γκαίτε. Ο στόχος του είναι να δώσει κίνητρο στους μαθητές, ακόμα και από τα πρώτα χρόνια της εκμάθησης της γλώσσας, να παράγουν γραπτό λόγο με στόχο την πραγματική επικοινωνία. Τους προσφέρει επίσης τη δυνατότητα να αφηγηθούν πράγματα για τον εαυτό τους και για θέματα που τους ενδιαφέρουν, να θέσουν ερωτήσεις σε συνομήλικους μαθητές από άλλες χώρες και έτσι όχι μόνο να σχηματίσουν μια εικόνα των συνομηλίκων τους που έχουν διαφορετικό πολιτισμικό υπόβαθρο, αλλά και ταυτόχρονα μία καλύτερη εικόνα της δικής τους ταυτότητας. Ετσι οι μαθητές έχουν τη δυνατότητα να επικοινωνήσουν σε πραγματικές περιστάσεις στην ξένη γλώσσα, να χρησιμοποιήσουν τις γνώσεις τους στην εξωσχολική πραγματικότητα και να αντιληφθούν την αξία της ξένης γλώσσας ως μέσο επικοινωνίας, ώστε να αποκτήσει η εκμάθηση της γλώσσας ένα προσωπικό νόημα για τους ίδιους. Στα πλαίσια του προγράμματος οι μαθητές και οι μαθήτριες της Β και της Γ Γυμνασίου αντάλλαξαν ηλεκτρονικά γράμματα με μαθητές των σχολείων As ungdomsskole (Νορβηγία) και Scuola Media Morbio Inferiore (Ελβετία) που μαθαίνουν επίσης γερμανικά ως ξένη γλώσσα και έχουν το ίδιο περίπου επίπεδο γλωσσομάθειας. Η παραγωγή ηλεκτρονικών γραμμάτων βασίστηκε πάνω σε συγκεκριμένα θέματα: «εγώ και η οικογένεια μου», «τα χόμπυ & οι δραστηριότητες μου», «το σχολείο μου», «το σπίτι μου» και άλλα. Για τη διευκόλυνση της αλληλογραφίας χρησιμοποιήθηκε υποστηρικτικό υλικό του Ινστιτούτου Γκαίτε, με τη βοήθεια του οποίου δόθηκαν στους μαθητές τα απαραίτητα γλωσσικά εργαλεία και ιδέες για τη συγγραφή των γραμμάτων. Ειδικότερα οι στόχοι για το πρόγραμμα ήταν οι εξής: να κινητοποιηθούν οι μαθητές για την εκμάθηση της γερμανικής γλώσσας, να εξασκηθούν στην κατανόηση και στην παραγωγή γραπτού λόγου, να διευρύνουν το λεξιλόγιό τους και να ενισχυθεί η αυτοπεποίθησή τους στη χρήση της γλώσσας. Επίσης να αναπτυχθεί η αυτόνομη μάθηση και η δημιουγικότητα στα πλαίσια του σχολικού μαθήματος, να εξασκηθούν οι μαθητές στη χρήση του Η/Υ και του διαδικτύου, αλλά και να έρθουν σε επαφή και να ανταλλάξουν απόψεις με συνομήλικούς τους από άλλες χώρες της Ευρώπης για θέματα που τους ενδιαφέρουν. Εκτός από τα εμφανή οφέλη στη γλωσσομάθεια οι μαθητές ήρθαν σε επαφή με τον πολιτισμό και την καθημερινότητα των «συνομιλητών» τους, αντάλλαξαν απόψεις και μάλιστα σε κάποιες περιπτώσεις προέκυψαν και φιλίες. Παρασκευή Καραφύλλη καθηγήτρια Γερμανικής Γλώσσας ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ: ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕΙΕΣ Τη φετινή σχολική χρονιά λειτούργησε για πρώτη φορά στο σχολείο μας Πρόγραμμα Αγωγής Υγείας, με θέμα «Πρώτες Βοήθειες» και πήραν μέρος μαθητές της Γ τάξης. Αφορμή για να ασχοληθούμε με αυτό το θέμα ήταν η μεγάλη συχνότητα μικροατυχημάτων στο χώρο του σχολείου και η αντιμετώπισή τους. Οι στόχοι ήταν Η γνωριμία με την ιδέα του εθελοντισμού και η ανάπτυξη εθελοντικής συνείδησης Η γνώση βασικών κινήσεων στην αντιμετώπιση ατυχημάτων Η ασφάλεια και η πρόληψη ατυχημάτων Στις συναντήσεις μας με τους μαθητές γινόταν παρουσίαση διαφανειών, βίντεο και δινόταν και φύλλα εργασίας με θέματα όπως εγκαύματα, κατάγματα, λιποθυμίες ηλεκτροπληξία, θερμοπληξία κ.α Στα πλαίσια του προγράμματος πραγματοποιήθηκε εκπαιδευτική εκδρομή στην Καστοριά και επισκεφτήκαμε τον τοπικό Ερυθρό Σταυρό δυστυχώς στη Χαλκιδική δεν υπάρχει - όπου έγινε παρουσία του έργου του στην τοπική κοινωνία και ξενάγηση στο κτήριο. Όλες οι δραστηριότητες του προγράμματος έχουν καταγραφεί σε ψηφιακούς δίσκους και θα δοθούν στους μαθητές στο τέλος της σχολικής χρονιάς Την επόμενη χρονιά ελπίζουμε να συνεχιστεί το πρόγραμμα για να ολοκληρωθεί και με «βιωματικά σεμινάρια πρώτων βοηθειών» για τους μαθητές και γιατί όχι και για τους καθηγητές του σχολείου μας γιατί Η ζωή είναι ωραία Η ζωή είναι πολύτιμη.. Οι υπεύθυνοι καθηγητές Κατσαρός Χρήστος Ζάχου Ελένη

10 το ρόδι 10 Λέσχη Φωτογραφίας Για μια ακόμη χρονιά λειτούργησε στο 2ο γυμνάσιο Νέων Μουδανιών Λέσχη Φωτογραφίας με τίτλο «αιχμαλωσία της στιγμής». Ο χώρος του σχολειού είναι ιδανικός για να έρθουν σε μια πρώτη επαφή οι μαθητές με την τεχνική και την τέχνη της φωτογραφίας. Γιατί όμως να ασχοληθώ με τη φωτογραφία θα αναρωτηθεί κάποιος. Είναι μια πολύ προσιτή μορφή τέχνης Εκφράζομαι μέσα από αυτή Τα ασήμαντα γίνονται σημαντικά Βλέπω τη ζωή από άλλη οπτική Το πρόγραμμα δεν λειτουργεί ως σχολή φωτογραφίας αλλά έχει στόχο: Θέλω να αποθανατίσω στιγμές α. να λειτουργήσει ως ερέθισμα Θέλω να έχω μια δημιουργική απασχόληση β. δημιουργικό χόμπυ γ. έκφραση δ μπορεί να μη βγάλουμε καλλιτεχνικές φωτογραφίες... αλλά για μας θα είναι πολύ σημαντικές, εξάλλου δεν διαθέτουμε και επαγγελματικές μηχανές. Το πρόγραμμα περιλάμβανε δυο μέρη το θεωρητικό και το πρακτικό. Όλη η εργασία του προγράμματος οι παρουσιάσεις σε POWER POINT και οι φωτογραφίες των μαθητών έχουν καταγραφεί σε ψηφιακούς δίσκους και θα μοιραστούν στους μαθητές. Οι υπεύθυνες καθηγήτριες Τσαβέλη Βεργινία, Ζάχου Ελένη

11 το ρόδι 11 ΤΑ ΟΦΕΛΗ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ Ο όρος "μουσική" εμφανίζεται για πρώτη φορά χιλιάδες χρόνια πριν σε διάφορα κείμενα που έχουν διασωθεί έως σήμερα. Οι Αρχαίοι Έλληνες έδιναν στη μουσική θεϊκή προέλευση και τη θεωρούσαν δώρο των Μουσών στους ανθρώπους, εξ'ου και η ετυμολογία της λέξης.τη θεωρούσαν ιδιαίτερη μορφή πνευματικής παιδείας και είχε περίοπτη θέση στην εκπαίδευσή τους.θεωρούσαν επίσης ότι θεράπευε ψυχή και σώμα, ενέπνεε, εξάγνιζε αλλά και ηρεμούσε. Η μουσική σήμερα αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής κάθε ανθρώπου με πολλά οφέλη. Ως εκφραστικό μέσο συντελεί στην εξωτερίκευση των συναισθημάτων, κάτι ιδιαίτερα σημαντικό για την ψυχική ισορροπία ενός ανθρώπου. Έρευνες έχουν επιδείξει ότι συμβάλλει στη διαμόρφωση ισχυρής μνήμης, προάγει την ευρηματικότητα και τη δημιουργική σκέψη και τέλος δεν μπορούμε να παραβλέψουμε τους ένθερμους υποστηρικτές της άποψης ότι η ενασχόληση με τη μουσική από μικρή ηλικία συντελεί στην ανάπτυξη της ευφυϊας του ατόμου. Η μουσική επίσης μέσω της επιστήμης της μουσικοθεραπείας, συντελεί στη βελτίωση της υγείας του ανθρώπου, χρησιμοποιώντας τον ήχο ως θεραπευτικό μέσο. Στην εκπαιδευτική διαδικασία η μουσική εντάσσεται μαζί με τα Εικαστικά στο πεδίο "Αισθητική Αγωγή". Στόχος όλων όσων ασχολούμαστε με το συγκεκριμένο αντικείμενο είναι να μπορέσουμε να ενισχύσουμε στους μαθητές τη σημασία της ψυχικής καλλιέργειας του ανθρώπου,ο οποίος αργότερα θα ξεχωρίσει για το ήθος,την ευγένεια και την ευαισθησία του. Μέσω διαφόρων μουσικών δραστηριοτήτων π.χ. χορωδία,εκτός από τις καθαρά μουσικές έννοιες της μουσικότητας,του ρυθμού, της αρμονίας κτλ,ενισχύονται στους μαθητές έννοιες όπως η συνεργασία, η ομαδικότητα, η αποδοχή από τα μέλη της ομάδας και κατά συνέπεια η σημασία του να ανήκει κανείς σε μια ευρύτερη ομάδα. Μέσω της ακρόασης διαφόρων μουσικών στυλ, εκτός από την επαφή των μαθητών με την κουλτούρα διαφορετικών πολιτισμών και μουσικών ρευμάτων, συντελείται σταδιακά η ικανότητά τους να αντιλαμβάνονται και να ξεχωρίζουν το ποιοτικό σε κάθε είδος και κατά συνέπεια να αναπτύξουν τη δική τους προσωπική κουλτούρα. Οι μαθητές λοιπόν στη δημόσια εκπαίδευση μαθαίνουν μουσική με τη μορφή του γνωστικού αντικειμένου και παράλληλα εκφράζονται,δημιουργούν, εξωτερικεύουν με μεγαλύτερη ευκολία τις ιδέες τους, κοινωνικοποιούνται και διαμορφώνουν τη δική τους προσωπική αισθητική. Η πραγμάτωση των παραπάνω εξάλλου αποτελεί για εμάς τους εκπαιδευτικούς μουσικής τη μεγαλύτερη κατάκτηση. Βανέσα Παγάνα Μουσικολόγος-Εκπαιδευτικός ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΡΙΟ Η Λέσχη Ανάγνωσης Μαθηματικής Λογοτεχνίας του 2ου Γυμνασίου Νέων Μουδανιών, με υπεύθυνες καθηγήτριες τις κυρίες Βάσω Ασλανίδου και Μάγδα Τσιοπούλου, κατά το προηγούμενο σχολικό έτος διάβασε, εξάρθρωσε και καταδιασκέδασε το μυθιστόρημα του Τεύκρου Μιχαηλίδη «Πυθαγόρεια Εγκλήματα». Μόλις σήμερα, με την οικονομική στήριξη του Συλλόγου Γονέων & Κηδεμόνων του Σχολείου μας, είμαστε πλέον έτοιμοι να μοιράσουμε στα παιδιά ένα DVD με ό,τι θετικότερο από τις εμπειρίες και τα γέλια ενός χρόνου καταφέραμε να συμπτύξουμε σε μισή περίπου ώρα. Ευχαριστούμε πολύ τους γονείς και τους κηδεμόνες του Σχολείου μας για τη χρηματική ενίσχυση της περάτωσης του προγράμματός μας. Η καθυστέρηση δεν είναι σίγουρα καθόλου ευκαταφρόνητη, καταγράφεται απόλυτα ελπιδοφόρο, ωστόσο, το μήνυμα ότι, με την έμπρακτη στήριξη της τοπικής κοινωνίας, το Σχολείο μπορεί όχι μόνο να λειτουργεί ένα βιώσιμο πρόγραμμα σπουδών, αλλά και να επικεντρώνεται ουσιαστικά στην πολύπλευρη διάπλαση του έμψυχου δυναμικού του, μαθητών και εκπαιδευτικών. Για τις υπεύθυνες καθηγήτριες, Μάγδα Χ. Τσιοπούλου

12 το ρόδι 12 ΣΧΟΛΗ ΓΟΝΕΩΝ ΣΤΟ 2o Γυμνάσιο Ν. Μουδανιών Με ιδιαίτερη επιτυχία ολοκληρώθηκε, στα τέλη Μαΐου, πρόγραμμα Σχολής Γονέων, του Ιδρύματος Νεολαίας και δια Βίου Μάθησης, που οργανώθηκε με πρωτοβουλία του Συλλόγου Γονέων του 2ου Γυμνασίου Ν. Μουδανιών και της Διεύθυνσης του 2ου Γυμνασίου και υλοποιήθηκε κατά το διάστημα μεταξύ Απριλίου Μαίου Η συμμετοχή στο πρόγραμμα υπήρξε ιδιαίτερα ικανοποιητική, ενώ σημαντικά ήταν τα οφέλη που προέκυψαν από το διάλογο και τους προβληματισμούς που αναπτύχθηκαν κατά τη διάρκεια των μαθημάτων, όπως επανειλημμένα τόνιζαν και ομολόγησαν οι ίδιοι οι συμμετέχοντες γονείς. Οι θεματικές ενότητες που αναπτύχθηκαν περιστρέφονταν γύρω από το πολύ νευραλγικό ζήτημα της σχέσης μεταξύ γονέων εφήβων, αλλά και μεταξύ όλων των μελών της οικογένειας, και της ορθολογικής διαχείρισης των σχετικών προβλημάτων. Τις δικές της σκέψεις και απόψεις για το συγκεκριμένο πρόγραμμα καταθέτει, στη συνέχεια, η επιστημονική υπεύθυνη του προγράμματος, ψυχολόγος, κα Πηνελόπη Ρουφοπούλου. Την ευχαριστούμε θερμά για την καταλυτική της συμβολή στην επιτυχία του προγράμματος, όπως και τους γονείς που συμμετείχαν, οι οποίοι σημειωτέον, θυσίασαν αρκετές ώρες από τον ελεύθερο χρόνο τους προκειμένου να ανταποκριθούν στο κάλεσμά μας. Το Δ. Σ. του Συλλόγου Γονέων του 2ου Γυμνασίου Ν. Μουδανιών Συναντήσεις ανθρώπων, παιχνίδια, ταξίδια κ α ι ά λ λ ε ς ι σ τ ο ρ ί ε ς... Σύντομος αναστοχασμός για την ομάδα γονέων του 2ου Γυμνασίου Μουδανιών. Η συνάντηση των ανθρώπων σε μια ομάδα γονέων λειτουργεί ιδανικά σαν ένα αλληλεπιδραστικό παιχνίδι, όπως άλλωστε λειτουργούν και οι σχέσεις των ανθρώπων. Γνωριμία, πειραματισμός, άνοιγμα, ανταλλαγή απόψεων, μοίρασμα συναισθημάτων και επιθυμιών, ανάδειξη διαφορών, ενδεχόμενες απογοητεύσεις, απόπειρα κατανόησης, σεβασμός, εμπιστοσύνη, αμοιβαιότητα, ασφάλεια, άκουσμα, συν-κατασκευή ιδεών, συν-κίνηση, προσωπική ενδυνάμωση και τελικά αποδοχή του ίδιου (του εαυτού δηλαδή) αλλά και του διαφορετικού (του άλλου). Με λίγα λόγια, η επικοινωνία στην πιο δημιουργική της μορφή. Δεν ξέρω σε ποιον ακριβώς βαθμό λειτούργησε έτσι η δική μας ομάδα, ξέρω όμως ότι συμπορευτήκαμε σε ένα μικρό ταξίδι γνωριμίας που δημιούργησε τις προυποθέσεις για μια καλύτερη κατανόηση των οικογενειακών (και όχι μόνο) σχέσεων. Βάζοντας, λοιπόν, την ομάδα σε ένα γλωσσικό παιχνίδι, θα την παρομοίαζα με ένα καράβι. Κάθε ταξιδιώτης έφτασε με τις δικές του αποσκευές (ιδέες, βιώματα και προσδοκίες). Πολλοί νόμιζαν ότι στο ταξίδι τους οι μηχανές θα λειτουργούν αυτόματα (θα τους δοθούν έτοιμες λύσεις, μαγικές συμβουλές κι ένας σίγουρος οδηγός για οικογενειακή ευτυχία). Μόλις συνειδητοποίησαν ότι ο κάθε ταξιδιώτης θα πρέπει να τροφοδοτεί τις μηχανές με τα δικά του καύσιμα (αυτοπαρατήρηση, ενεργητική ακρόαση, προσωπική περισυλλογή, νοτικό και ψυχικό άνοιγμα προς μια αυτο-επίγνωση) κάποιοι ταξιδιώτες απογοητεύτηκαν, αλλά ήταν ευτυχώς πολύ θαρραλέοι και αποφάσισαν να μείνουν και να δοκιμάσουν. Κι έτσι οι μηχανές λειτούργησαν και προχωρήσαμε. Δεν ξέρω πού ακριβώς φτάσαμε, -εξάλλου ο κάθε επιβάτης έχει τον δικό του προορισμό, αντιλαμβάνεται διαφορετικά και τη διαδρομή και το τοπίο και αποδίδει διαφορετικά νοήματα στην κοινή αυτή εμπειρίαξέρω, όμως ότι το ταξίδι ήταν καλό. Ευχαριστώ πολύ όλους τους συνταξιδιώτες μου και το 2ο Γυμνάσιο που μας φιλοξένησε κι εύχομαι σε όλους τους γονείς καλή δύναμη και καλό καλοκαίρι. Πηνελόπη Ρουφοπούλου Ψυχολόγος