Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 1 και Οστικός Μεταβολισμός

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 1 και Οστικός Μεταβολισμός"

Ζώπυρος Γκόφας
7 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 1 και Οστικός Μεταβολισμός Γραμματίκη Μαρία Ειδικευόμενη Ενδοκρινολογίας Τμήμα Ενδοκρινολογίας και Μεταβολισμού Διαβητολογικό Κέντρο Α Παθολογική Κλινική Γ.Ν.Θ. ΑΧΕΠΑ Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

2 Γνωστές Διαβητικές Επιπλοκές Μακροαγγειακές επιπλοκές Μικροαγγειακές επιπλοκές διαβητική νευροπάθεια διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια διαβητική νεφροπάθεια Διαβητική οστική νόσος?

3 συχνότητα εμφάνισης σκελετικών δυσμορφιών στα έμβρυα διαβητικών μητέρων (παραμορφώσεις άκρων, εξάρθρωση ισχίων, αγενεσία ιερού κτλ) Williams G & Pickup JC. Handbook of Diabetes: Pregancy and Diabetes, τοπική οστεόλυση, κατακερματισμός των οστών, αρθροπάθεια Charcot Rogers LC & Frykberg RG. The Charcot foot. Med Clin North Am, 2013 Διαβητική νεφροπάθεια νεφρικής οστεοδυστροφία Διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια/νευροπάθεια πτώσεις και κατάγματα.

4 Ελαττωμένη σκελετική μάζα και οστική ανάπτυξη σε παιδιά με πολυετή ΣΔ τύπου 1 Συντριπτικά σπονδυλικά κατάγματα σε ασθενείς με ΣΔ Βαριά οστεοπόρωση σε νεαρούς με ΣΔ τύπου 1 (νεκροτομικά ευρήματα) Morrison LB & Bogan IK.. Am J Med Sci, 1927 Root H et al. Arch Inter Med,1934 Hernberg CA.nActa Med Scandi 1952

5 Κατάγματα Ισχίου Nicodemus KK & Folsom AR. Diabetes Care, 2001

6 Janghorbani M et al. Am J Epidemiol, 2007 Vestergaard P. Osteoporos Int, 2007

$fractures$ Shah VN et

7 All fractures Shah VN et al. Diabetic Medicine,2015.

8 Που οφείλεται ο αυξημένος καταγματικός κίνδυνος; Διάρκεια Σακχαρώδη Διαβήτη? Κακός γλυκαιμικός έλεγχος? Ύπαρξη μικροαγγειακών επιπλοκών?

9 Που οφείλεται ο αυξημένος καταγματικός κίνδυνος; Ποσοτικές και ποιοτικές διαφορές οστική πυκνότητα (BMD) Μέγεθος οστών Μικροαρχιτεκτονική του οστού Διαφορές στoν ρυθμό οστικής ανακατασκευής (bone turnover)

10 BMD και ΣΔ τύπου 1 Hough FS et al. EJE, 2016

11 Μικροαρχιτεκτονική του οστού και ΣΔ τύπου 1 πάχος φλοιώδους οστού (κνήμη) πάχους δοκιδώδους οστού (κνήμη) αντοχή του οστού ενδομυελικό λίπος στα σπονδυλικά σώματα

12 Bone Turnover και ΣΔ τύπου 1 Julie C. Crockett et al. J Cell Sci,

13 Bone Turnover και ΣΔ τύπου 1

14 Bone Turnover και ΣΔ τύπου 1 Ζωικά μοντέλα ασθενείς με ΣΔ τύπου 1 σχηματισμός οστού (οστεοκαλσίνη,p1np ) Maggio AB et al. J Pediatr Endocrinol Metab, 2010 οστική απορρόφηση (CTX) Abdalrahaman N et. J Bone Miner Res,2015 έλλειψη ιστολογικών δεδομένων

15 Κυτταρικοί και μοριακοί μηχανισμοί διαβητικής οστικής νόσου Ινσουλίνη IGF-1 Υπεργλυκαιμία και AGE s Λίπος στον μυελό των οστών (Μarrow adiposity) Φλεγμονή (IL-1, ΤΝFa) Λειτουργία οστεοκυττάρων Άλλοι (κετοξέωση, δυσλιπιδαιμία- αδιποκίνες, προσταγλανδίνες,γλυκοκορτικοειδή)

16 Ινσουλίνη, ινκρετίνες, IGF-1 Άμεση αναβολική δράση ινσουλίνης τον πολ/σμό των οστεοβλαστών σύνθεση κολλαγόνου παραγωγή ΑLP πρόσληψη γλυκόζης Έμμεση/συνεργική αναβολική δράση ινσουλίνης IGF-1R στο ήπαρ ΙGFBP-1 στα οστικά κύτταρα IGF-1 επιβίωση/πολλαπλασιασμό/διαφοροποίηση οστεοβλαστών Επιμετάλλωση του οστού

17 ΣΔ τύπου 1 έλλειψη ινσουλίνης

18 Jehle PM et al. J Endocrinol, 1998

19 Κυτταρικοί και μοριακοί μηχανισμοί διαβητικής οστικής νόσου Ινσουλίνη ινκρετίνες IGF-1 Υπεργλυκαιμία και AGE s (Λίπος στο μυελό των οστών) Marrow adiposity Φλεγμονή (IL-1, ΤΝFa) Λειτουργία οστεοκυττάρων Άλλοι (κετοξέωση, δυσλιπιδαιμία- αδιποκίνες, προσταγλανδίνες,γλυκοκορτικοειδή)

20 Κυτταρικοί και μοριακοί μηχανισμοί διαβητικής οστικής νόσου Ινσουλίνη ινκρετίνες IGF-1 Υπεργλυκαιμία και AGE s (Λίπος στο μυελό των οστών) Marrow adiposity Φλεγμονή (IL-1, ΤΝFa) Λειτουργία οστεοκυττάρων Άλλοι (κετοξέωση, δυσλιπιδαιμία- αδιποκίνες, προσταγλανδίνες,γλυκοκορτικοειδή)

21 Υπεργλυκαιμία και AGE s Υπεργλυκαιμία διαφοροποίηση των οστεοβλαστών Χρόνια υπεργλυκαιμία συσσώρευση τελικών προιόντων προχωρημένης γλυκοζυλίωσης (AGEs) AGEs and RAGEs διαβητικές επιπλοκές

22 Κυτταρικοί και μοριακοί μηχανισμοί διαβητικής οστικής νόσου Ινσουλίνη ινκρετίνες IGF-1 Υπεργλυκαιμία και AGE s (Λίπος στο μυελό των οστών) Marrow adiposity Φλεγμονή (IL-1, ΤΝFa) Λειτουργία οστεοκυττάρων Άλλοι (κετοξέωση, δυσλιπιδαιμία- αδιποκίνες, προσταγλανδίνες,γλυκοκορτικοειδή)

23 Κυτταρικοί και μοριακοί μηχανισμοί διαβητικής οστικής νόσου Ινσουλίνη ινκρετίνες IGF-1 Υπεργλυκαιμία και AGE s (Λίπος στο μυελό των οστών) Marrow adiposity Φλεγμονή (IL-1, ΤΝFa) Λειτουργία οστεοκυττάρων Άλλοι (κετοξέωση, δυσλιπιδαιμία- αδιποκίνες, προσταγλανδίνες,γλυκοκορτικοειδή)

24 Marrow adiposity Adipocyte Chondrocyte Osteoblast PPARγ2 (in vitro) προωθεί ωρίμανση των λιποκκυττάρων αναστέλλει ωρίμανση οστεοβλαστών Ζωικά μοντέλα ΣΔ 1 PPARγ2 και marrow adiposity

25 Κυτταρικοί και μοριακοί μηχανισμοί διαβητικής οστικής νόσου Ινσουλίνη ινκρετίνες IGF-1 Υπεργλυκαιμία και AGE s (Λίπος στο μυελό των οστών) Marrow adiposity Φλεγμονή (IL-1, ΤΝFa) Λειτουργία οστεοκυττάρων Άλλοι (κετοξέωση, δυσλιπιδαιμία- αδιποκίνες, προσταγλανδίνες,γλυκοκορτικοειδή)

26 Κυτταρικοί και μοριακοί μηχανισμοί διαβητικής οστικής νόσου Ινσουλίνη ινκρετίνες IGF-1 Υπεργλυκαιμία και AGE s (Λίπος στο μυελό των οστών) Marrow adiposity Φλεγμονή (IL-1, ΤΝFa) Λειτουργία οστεοκυττάρων Άλλοι (κετοξέωση, δυσλιπιδαιμία- αδιποκίνες, προσταγλανδίνες,γλυκοκορτικοειδή)

27 Φλεγμονή ΣΔ1 ΣΔ1 ΣΔ1 ΣΔ1 Υπερέκφραση γονιδίων που σχετίζονται με φλεγμονώδη κύτταρα Παθοφυσιολογία Διαβητικών Επιπλοκών IL-1 Διέγερση οστεοκλαστικής απορρόφησης TNF-a Αναστολή οστεοβλαστογέννεσης

28 Κυτταρικοί και μοριακοί μηχανισμοί διαβητικής οστικής νόσου Ινσουλίνη ινκρετίνες IGF-1 Υπεργλυκαιμία και AGE s (Λίπος στο μυελό των οστών) Marrow adiposity Φλεγμονή (IL-1, ΤΝFa) Λειτουργία οστεοκυττάρων Άλλοι (κετοξέωση, δυσλιπιδαιμία- αδιποκίνες, προσταγλανδίνες,γλυκοκορτικοειδή)

29 Λειτουργία οστεοκυττάρων - σκληροστίνης Wnt signaling pathway

30 Λειτουργία οστεοκυττάρων - σκληροστίνης Ασθενείς με ΣΔ τύπου 1 έχουν αυξημένα επίπεδα σκληροστίνης σε σχέση με υγιείς Neumann T et al. Osteoporos Inter, 2014 Γυναίκες με ΣΔ τύπου 1 έχουν αυξημένα επίπεδα σκληροστίνης σε σχέση με άνδρες με ΣΔ τύπου 1 Catalano A et al. EJE/European Federation of Endocrine Societies, 2014 Επηρεασμένη λειτουργία οστεοκυττάρων- έκφραση σκληροστίνης σε ασθενείς με ΣΔ τύπου 1

31 Κυτταρικοί και μοριακοί μηχανισμοί διαβητικής οστικής νόσου Ινσουλίνη ινκρετίνες IGF-1 Υπεργλυκαιμία και AGE s (Λίπος στο μυελό των οστών) Marrow adiposity Φλεγμονή (IL-1, ΤΝFa) Λειτουργία οστεοκυττάρων Άλλοι (κετοξέωση, δυσλιπιδαιμία- αδιποκίνες, προσταγλανδίνες,γλυκοκορτικοειδή)

32 Κυτταρικοί και μοριακοί μηχανισμοί διαβητικής οστικής νόσου Ινσουλίνη ινκρετίνες IGF-1 Υπεργλυκαιμία και AGE s (Λίπος στο μυελό των οστών) Marrow adiposity Φλεγμονή (IL-1, ΤΝFa) Λειτουργία οστεοκυττάρων Άλλοι (κετοξέωση, δυσλιπιδαιμία- αδιποκίνες, προσταγλανδίνες,γλυκοκορτικοειδή)

33 Εκτίμηση της ευθραυστότητας Παιδιά με ΣΔ τύπου 1 Νεαροί ενήλικες με ΣΔ τύπου 1 BMD Ζ-score < -2,0 1 κάταγμα ευθραυστότητας BMD T-score > 1 κατάγματα ευθραυστότητας

35 Trabecular Bone Score (TBS) Δείκτης έμμεσης εκτίμησης τρισδιάστατων χαρακτηριστικών της μικροαρχιτεκτονικής του οστού στην Σπονδυλική Στήλη TBS πυκνό οστό με μεγαλύτερη αντοχή στα κατάγματα Δεν επηρεάζεται από οστεοαρθριτικές αλλοιώσεις Προγνωστικός δείκτης καταγμάτων σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες

36 TBS και ΣΔ τύπου 1 Neumann T et al. Osteoporos Intern, 2016

37 TBS και ΣΔ τύπου 1 Neumann T et al. Osteoporos Intern, 2016

38 TBS και ΣΔ τύπου 1 TBS < 1,42 αντανακλά την ύπαρξη κατάγματος σε ασθενείς με ΣΔ τύπου 1 με 91,7% ευαισθησία και 43,2% ειδικότητα Neumann T et al. Osteoporos Intern, 2016 TBS προγνωστικό κατώφλι για την πρόγνωση του καταγματικού κινδύνου σε ασθενείς με ΣΔ τύπου 1.

39 Πρόληψη - Αντιμετώπιση GUIDELINES

40 Γενικές οδηγίες πρόληψης ισορροπημένη διατροφή πλούσια σε γαλακτοκομικά (1000mg/ημέρα) 1000 IU/ημέρα βιταμίνης D περιορισμός αλκοόλ διακοπή καπνίσματος συστηματική καθημερινή σωματική δραστηριότητα - άσκηση αποφυγή πτώσεων

41 Βελτιστοποίηση μεταβολικού προφίλ in vitro μελέτες τοξική δράση υπεργλυκαιμίας και υπερλιπιδαιμίας στους οστεοβλάστες κλινικές μελέτες ΗbA₁c και καταγματικός κίνδυνος

42 Συνυπάρχουσες παθήσεις υπογοναδισμός μεταβολικό σύνδρομο ανεπάρκεια έλλειψη βιταμίνης D νεφρική απώλεια ασβεστίου και μαγνησίου κοιλιοκάκη (4-11%)

43 Zhukouskaya VV et al. J Endocrinol Invest, 2015

44 Zhukouskaya VV,et al. J Endocrinol Invest, 2015

45 Αντιοστεοπορωτικά φάρμακα

46 ευχαριστώ

Σχετικά έγγραφα

Οστεοπόρωση: έλεγχος (screening) και εξατομικευμένη θεραπεία

Οστεοπόρωση: έλεγχος (screening) και εξατομικευμένη θεραπεία Dr. Παναγιώτης Γ. Αναγνωστής MD, MSc, PhD Ενδοκρινολόγος Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Α.Π.Θ. Μονάδα Ενδοκρινολογίας Αναπαραγωγής Α Μαιευτική - Γυναικολογική