Coimisiún na Scrúduithe Stáit GRÉIGIS ÁRSA GNÁTHLEIBHÉAL

Transcript

1 2007, M 1T Coimisiún na Scrúduithe Stáit SCRÚDÚ NA hardteistiméireachta, 2007 GRÉIGIS ÁRSA GNÁTHLEIBHÉAL (400 marc) AM: 3 Uair Lch. 1 de 5

2 1. Cuir Gaeilge ar thrí cinn ar bith de na sleachta A, B, C, D. (Tá na sleachta uile ar cómharc): [210] A. (Tá baile á ionsaí ag na Gréagaigh, faoi threoir Xeineafón. Agus tóir acu ar chreach, ritheann na saighdiúirí atá armáilte go héadrom isteach ach cuireann an namhaid an ruaig orthu. Brúnn Xeineafón an namhaid ar ais isteach ina ndaingean trí úsáid a bhaint as an dúil sa chreach a bhí ar an aralt Tolmides agus ar a shaighdiúirí.) κα ο µ ν πελταστα σδραµ ντες ρπαζον τι καστος δ νατο δ Ξενοφ ν, στ ς κατ τ ς π λας, π σους τ ν πλιτ ν δ νατο κατεκώλυε ξω. κραυγ δ γένετο νδον κα ο πελταστα φευγον, ο µ ν χοντες λαβον, τάχα δέ τις κα τετρωµένος κα πολ ς ν θισµ ς µφ τ θ ρετρα. κα ρωτώµενοι ο κπίπτοντες λεγον τι κρα τέ στιν νδον κα ο πολέµιοι πολλοί, ο παίουσιν το ς νδον νθρώπους. ντα θα δ Ξενοφ ν κέλευσε Τολµίδην τ ν κήρυκα νειπε ν τ ν βουλ µεν ν τι λαµβάνειν έναι ε σω. κα ενται πολλο ε σω, κα νικ σι το ς κπίπτοντας ο ε σωθο µενοι κα κατακλείουσι το ς πολεµίους πάλιν ε ς τ ν κραν. XEINEAFÓN (70) πελταστής: saighdiúir armáilte go héadrom. ρπάζω: gabhaim. κατακωλ ω: coinním siar. κραυγή: béiceach. ο µέν : roinnt τετρωµένος: gonta. θισµ ς: brú. τ θ ρετρα: geataí. κρα: dún, daingean. παίω: buailim. νειπε ν: a fhógairt. εµαι: réabaim. ε σωθέοµαι: brúim isteach. κατακλείω: dúnaim isteach. B. (Tar éis gabháil Mytilene, tugtar Salaithos agus ceannairí eile go dtí an Aithin. Maraíonn na haithnigh Salaithos agus socraíonn siad ar phionós géar a chur ar mhuintir uile Mytilene. Athraíonn siad a n-intinn lá arna mhárach.) φικοµένων δ τ ν νδρ ν κα το Σαλαίθου, ο Αθηνα οι τ ν µ ν Σάλαιθον ε θ ς πέκτειναν, καίπερ παρεχ µενον τά τ λλα κα π Πλαται ν πάξειν Πελοποννησίους περ δ τ ν νδρ ν γνώµας ποιο ντο, κα π ργ ς δοξεν α το ς ο το ς παρ ντας µ νον ποκτε ναι, λλ κα το ς παντας Μυτιληναίους σοι β σι, πα δας δ κα γυνα κας νδραποδίσαι. κα τ στεραί α µετάνοιά τις ε θ ς ν α το ς ς δ σθοντο το το, τ ν Μυτιληναίων ο παρ ντες πρέσβεις παρεσκε ασαν το ς ν τέλει στε α θις γνώµας προθε ναι κα πεισαν ρ ον. καταστάσης δ ε θ ς κκλησίας, τριήρη λλην πέστελλον κατ σπουδήν, πως µ ε ρωσι διεφθαρµένην τ ν π λιν. TÚICÍDIDÉAS (70), παρέχοµαι: tairgim, geallaim. γώµας ποιέοµαι: déanaim machnamh. π ργ ς: as fearg. βάω: táim i mbláth mo mhaitheasa. νδραποδίζω: déanaim sclábhaí de. µετάνοια: aithrí. παρασκευάζω: imrím tionchar ar. ο ν τέλει: iad siúd atá i gceannas. γνώµας προθε ναι: díospóireacht a mholadh. καθίσταµαι: tionólaim. κατ σπουδήν: faoi dheifir. Lch. 2 de 5

3 C. (Cuardaíonn aralt rialtóir na tíre le rá leis go bhfuil Eteokles maraithe ag Polyneikes. Ceartaíonn Téiséas é á rá nach bhfuil aon rialtóir ann toisc gur daonlathas atá sa stát.) ΚΗΡΥΞ τίς γ ς τ ραννος; πρ ς τίν γγε λαί µε χρ λ γους Κρέοντος, ς κρατε Κάδµου χθον ς, Ετεοκλέους θαν ντος µφ πταστ µους π λας δελφο χειρ Πολυνείκους πο; ΘΗΣΕΥΣ πρ τον µ ν ρξω το λ γου ψευδ ς, ξένε, ζητ ν τ ραννον νθάδ. ο γ ρ ρχεται ν ς πρ ς νδρ ς, λλ λευθέρα π λις. δ µος δ νάσσει διαδοχα σιν ν µέρει νιαυσίαισιν, ο χ τ πλο τ ω διδο ς τ πλε στον, λλ χ πένης χων σον. EOIRÍPIDÉAS (70) κρατέω (+ Tuiseal Ginideach): rialaím. χθών: talamh. πτάστοµος: faoi sheacht. ρξω (+ Tuiseal Ginideach): thosaigh tú. νάσσω: rialaím. διαδοχή: leanúint. νια σιος: bliantúil. πλο τος: fear saibhir. χ = κα. πένης: fear bocht. D. (Ag tionól de mhuintir na Traí molann Antenor go dtabharfaidís Héilin ar ais do na Gréagaigh.) Τρώων α τ γορ γένετ Ιλίου ν π λει κρ η, δειν τετρηχυ α, παρ Πριάµοιο θ ρ ησιν. το σιν δ Αντήνωρ πεπνυµένος ρχ γορε ειν κέκλυτέ µευ, Τρ ες κα άρδανοι δ πίκουροι, φρ ε πω τά µε θυµ ς ν στήθεσσι κελε ει. δε τ γετ, Αργείην Ελένην κα κτήµαθ µ α τ δώοµεν Ατρείδ ησιν γειν ν ν δ ρκια πιστ ψευσάµενοι µαχ µεσθα τ ο ν τι κέρδιον µ ν. HÓIMÉAR (70) γορή: tionól. τετρηχώς: callánach, glórach. πεπνυµένος: críonna. γορε ω: labhraím. κλ ω: cloisim. πίκουρος: comhghuaillí. φρα: ionas go. τ στ θος: ucht. τ κτήµατα: sealúchas. τ ρκιον: mionn. τ κέρδιον: buntáiste. Lch. 3 de 5

4 2. [100] (i) Cuir Gaeilge ar: (60) λλ π ντος Θεοφήµου κα ο κ ξ ν µοι δε ν, προσελθ ν τ Ε έργ ω, τ το Θεοφήµου δελφ, π ήτησα τ σκε η κα κέλευον α τ ν φράσαι Θεοφήµ ω. στι γ ρ τ τ ς βουλ ς ψήφισµα κοµίζεσθαι τ σκε η, π ταν ο φείλοντες µ ποδιδ σι, τρ π ω ν δυνώµεθα. κέλευον µ ν ο ν γώ, κα διέλιπον µέρας τινάς, να Ε εργος φράσειε Θεοφήµ ω, Ε εργος δ ο κ πεδίδου τ σκε η, λλ κακά µ λεγεν. παραλαβ ν ο ν µάρτυρας ς πλείστους ρ µην α τ ν π τερον κοιν ε η ο σία ο, ροµέν ω δέ µοι πεκρίνατο Ε εργος τι κοιν ο κ ε η ο σία κα χωρ ς ο κοίη δελφ ς. πυθ µενος ο ν λλοθεν ο ο κε Θε φηµος, κα λαβ ν πηρέτην παρ τ ς ρχ ς, λθον π τ ν το Θεοφήµου ο κίαν να α τ ν δοιµι. READING GREEK (ii) Freagair ceithre cheist ar bith díobh seo a leanas. (Gabhann deich marc le gach ceist díobh): (40) (a) (b) (c) (d) Cén post a raibh Aristarkhos ceaptha dó agus cérbh iad a chuid dualgas? Cé hé Theophemos? Mínigh cén fáth a bhfuil Aristarkhos á chuardach. Déan cur síos ar cad a tharlaíonn nuair a théann Aristarkhos go dtí teach Theophemos. Tabhair an Chéad Phearsa, Uimhir Uatha, Aimsir Láithreach de dhá cheann ar bith de na briathra seo a bhfuil líne fúthu thuas: δε ν, προσελθών, κέλευον, διέλιπον. (e) Cad iad na bronntanais a thug Proiméitéas don chine daonna sna sleachta as Platón atá léite agat? (f) Tabhair cuntas gearr ar scéal Adrastos, faoi mar a insíonn Héaradatas é. Lch. 4 de 5

5 3. Freagair trí cinn de na ceisteanna seo a leanas. Ní mór ceist amháin ar a laghad a roghnú as Roinn A agus ceist amháin as Roinn B. Is féidir an tríú ceist a roghnú as Roinn A nó as Roinn B. (Gabhann tríocha marc le gach ceist díobh): [90] A. (i) (ii) (iii) Le linn Chogadh na Peilpinéise rinne na haithnigh iarracht an tsicil a ghabháil. Rianaigh cúrsa an Sluaíochta chun na Sicile agus abair cén fáth a gceapann tú gur theip uirthi. Conas a d éirigh le Pilib na Macadóine smacht a chur ar an ngréig go léir. Roghnaigh dhá cheann ar bith de na cathanna seo a leanas. Luaigh cé bhí ag troid iontu, rianaigh go hachomair a gcúrsa agus mínigh a dtábhacht: Amphipolis; Leuctra; Cynoscephalae; Issus. (iv) Déan cur síos gearr ar an tsochaí agus ar an rialtas a bhí sa Sparta ársa. B. (i) (ii) (iii) Scríobh a bhfuil ar eolas agat faoi Hóiméar agus faoi nádúr na filíochta Hóiméaraí. Tabhair cuntas gearr ar bheatha Shófaicléis. Ainmnigh ceann amháin dá chuid drámaí agus déan cur síos gearr ar a bhfuil ann. Iarrann cara leat atá ag dul ar saoire go dtí an Aithin a mhíniú cén fáth ar fiú cuairt a thabhairt ar an bpartanón. Scríobh amach do fhreagra. (iv) Scríobh nótaí gearra ar dhá cheann ar bith díobh seo a leanas: vásaí geoiméadracha; dealbh Kouros; Cairiaitidí; colún Iónach. Lch. 5 de 5

6 LEATHANACH BÁN Page 6 of 4