«Διαγνωστικές κατηγορίες και διαγνωστικά κριτήρια για όλες τις μαθησιακές δυσκολίες, σύμφωνα με το DSM-IV, DSM-IV TR, DSM-V & ICD-10»

Transcript

1 «Διαγνωστικές κατηγορίες και διαγνωστικά κριτήρια για όλες τις μαθησιακές δυσκολίες, σύμφωνα με το DSM-IV, DSM-IV TR, DSM-V & ICD-10» Περιεχόμενα Περιεχόμενα...1 Εισαγωγή...1 DSM-IV, DSM-IV TR, DSM-V...2 Διαγνωστικές κατηγορίες DSM-V, DSM-IV TR & DSM-V...2 Συγκριτικός πίνακας κατηγοριοποίησης των διαγνωστικών εγχειριδίων DSM-IV & DSM-V...2 Διαγνωστικά κριτήρια DSM-IV, DSM-IV TR & DSM-V...3 Σημαντικές επισημάνσεις για το DSM...4 ICD Διαγνωστικές κατηγορίες ICD Διαγνωστικά κριτήρια ICD Σημαντικές επισημάνσεις για το ICD Συγκριτικός πίνακας κατηγοριοποίησης των διαγνωστικών εγχειριδίων DSM-V & ICD Λίστα βιβλιογραφικών αναφορών...8 Εισαγωγή Το φαινόμενο της χαμηλής σχολικής επίδοσης, απασχολεί την εκπαιδευτική και επιστημονική κοινότητα κυρίως λόγω των προεκτάσεών του. Η χαμηλή επίδοση στο σχολείο μπορεί εύκολα να μετατραπεί σε σχολική αποτυχία, η οποία οδηγεί στη σχολική διαρροή, αλλά συνδέεται και με δυσκολίες κοινωνικής και προσωπικής προσαρμογής. Κάποια από τα κύρια αίτια που οδηγούν τους μαθητές σε χαμηλές σχολικές επιδόσεις και στη σχολική αποτυχία είναι και οι μαθησιακές δυσκολίες διαταραχές της μάθησης. Η παραπομπή παιδιών για ψυχοπαιδαγωγική αξιολόγηση των δυσκολιών μάθησης και η διάγνωσή τους είναι μείζονος σημασίας στα πλαίσια της έγκαιρης αντιμετώπισης των μαθησιακών δυσκολιών και κατά συνέπεια της πρόληψης της σχολικής αποτυχίας. Αυτή η ανάγκη για «κοινή γλώσσα» στην κλινική ψυχιατρική διαγνωστική εργασία σε διεθνές αλλά και εθνικό επίπεδο, οδήγησε στη διαμόρφωση δύο ταξινομικών συστημάτων: 1) του Διαγνωστικού και Στατιστικού Εγχειριδίου των Ψυχικών Διαταραχών (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, DSM), της Αμερικανικής Ψυχιατρικής Εταιρείας (American Psychiatric Association, 2000), και 2) της Διεθνούς Ταξινόμησης των Νόσων (International Classification of Diseases, ICD), της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας. Σελίδα 1 από 8

2 Τα δύο αυτά ταξινομικά συστήματα χρησιμοποιούνται παγκοσμίως για την αξιολόγηση και διάγνωση όλων των γνωστών παθήσεων, νόσων και διαταραχών του ανθρώπου. Σε αυτό το άρθρο, διερευνώνται και καταγράφονται αυτά τα δύο συστήματα ως προς τις κατηγορίες των μαθησιακών δυσκολιών-διαταραχών που διαχωρίζουν αλλά και τα διαγνωστικά κριτήρια που χρησιμοποιούν προκειμένου να διαγνώσουν αυτές τις δυσκολίες. Ο αναγνώστης του άρθρου μπορεί να διαβάσει γρήγορα τις πληροφορίες που τον ενδιαφέρουν χωρίς να ξοδέψει πολύτιμο χρόνο σε αναζήτηση, μιας και τα εγχειρίδια των συστημάτων είναι μεγάλα, περίπλοκα και έχουν γίνει αρκετές τροποποιήσεις. Επίσης, οι διαγνωστικές κατηγορίες και τα διαγνωστικά κριτήρια των εγχειριδίων παρατίθενται και σε συνοπτικούς πίνακες, έτσι ώστε να μπορούν να διαπιστωθούν με μια ματιά οι όποιες αλλαγές έχουν συντελεστεί και οι διαφορές που υπάρχουν στην κατηγοριοποίηση των μαθησιακών δυσκολιών μεταξύ των εγχειριδίων. DSM-IV, DSM-IV TR, DSM-V (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ DSM Στα DSM-IV & DSM-IV-TR οι μαθησιακές διαταραχές ταξινομούνται στις εξής κατηγορίες: Διαταραχή της Ανάγνωσης (315.00), Διαταραχή των Μαθηματικών (315.1), Διαταραχή της Γραπτής Έκφρασης (315.2), Μαθησιακή Διαταραχή μη προσδιοριζόμενη αλλιώς (315.9) Στο νέο εγχειρίδιο DSM-V οι μαθησιακές διαταραχές ταξινομούνται στις εξής κατηγορίες: Διαταραχή της Ανάγνωσης Διαταραχή των Μαθηματικών Διαταραχή της Γραπτής Έκφρασης Μαθησιακή Διαταραχή μη προσδιοριζόμενη αλλιώς Ειδική Διαταραχή της Μάθησης Συγκριτικός πίνακας κατηγοριοποίησης των διαγνωστικών εγχειριδίων DSM-IV & DSM-V DSM-IV (& DSM-IV TR) DSM-V Διαταραχή της Ανάγνωσης Διαταραχή της Ανάγνωσης Διαταραχή των Μαθηματικών Διαταραχή των Μαθηματικών Διαταραχή της Γραπτής Έκφρασης Διαταραχή της Γραπτής Έκφρασης Μαθησιακή Διαταραχή μη Μαθησιακή Διαταραχή μη προσδιοριζόμενη αλλιώς προσδιοριζόμενη αλλιώς _ Ειδική Διαταραχή της Μάθησης Σελίδα 2 από 8

3 ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ DSM Τα διαγνωστικά κριτήρια του DSM-IV & DSM-IV TR είναι τα παρακάτω: Διαταραχή της Ανάγνωσης (κωδ ) Α. Η επίδοση στην ανάγνωση μετρούμενη με ατομικά χορηγούμενες σταθμισμένες δοκιμασίες είναι σημαντικά κάτω από το αναμενόμενο, δεδομένων της χρονολογικής ηλικίας του ατόμου, του δείκτη νοημοσύνης και της εκπαίδευσης που αντιστοιχεί στην ηλικία. Β. Η διαταραχή στο κριτήριο Α παρεμποδίζει σημαντικά τη σχολική επίδοση ή δραστηριότητες της καθημερινής ζωής που απαιτούν αναγνωστικές δεξιότητες. Γ. Αν υπάρχει αισθητηριακό έλλειμμα, οι αναγνωστικές είναι μεγαλύτερες από αυτές που συνήθως το συνοδεύουν. Διαταραχή των Μαθηματικών (κωδ ) Α. Η επίδοση στις μαθηματικές δεξιότητες, μετρούμενες με ατομικά χορηγούμενες σταθμισμένες δοκιμασίες είναι σημαντικά κάτω από το αναμενόμενο, δεδομένων της χρονολογικής ηλικίας του ατόμου, του δείκτη νοημοσύνης και της εκπαίδευσης που αντιστοιχεί στην ηλικία. Β. Η διαταραχή στο κριτήριο Α παρεμποδίζει σημαντικά τη σχολική επίδοση ή δραστηριότητες της καθημερινής ζωής που απαιτούν μαθηματική ικανότητα. Γ. Αν υπάρχει αισθητηριακό έλλειμμα, οι δυσκολίες στη μαθηματική ικανότητα είναι μεγαλύτερες από αυτές που συνήθως το συνοδεύουν. Διαταραχή της Γραπτής Έκφρασης (κωδ ) Α. Οι δεξιότητες της γραφής, μετρούμενες με ατομικά χορηγούμενες σταθμισμένες δοκιμασίες είναι σημαντικά κάτω από το αναμενόμενο, δεδομένων της χρονολογικής ηλικίας του ατόμου, του δείκτη νοημοσύνης και της εκπαίδευσης που αντιστοιχεί στην ηλικία. Β. Η διαταραχή στο κριτήριο Α παρεμποδίζει σημαντικά τη σχολική επίδοση ή δραστηριότητες της καθημερινής ζωής που απαιτούν δεξιότητες σύνθεσης γραπτών κειμένων. Γ. Αν υπάρχει αισθητηριακό έλλειμμα, οι δυσκολίες στις δεξιότητες γραφής είναι μεγαλύτερες από αυτές που συνήθως το συνοδεύουν. Μαθησιακή Διαταραχή μη προσδιοριζόμενη αλλιώς (κωδ ) Εδώ εντάσσονται διαταραχές στη μάθηση που δεν πληρούν τα κριτήρια για κάθε συγκεκριμένη διαταραχή μάθησης. Η κατηγορία αυτή μπορεί να περιλαμβάνει προβλήματα και στους τρεις τομείς (ανάγνωση, τα μαθηματικά, γραπτή έκφραση), που μαζί παρεμβαίνουν σημαντικά στην ακαδημαϊκή επίδοση, ακόμη και αν στις επιδόσεις των τεστ μέτρησης κάθε ατομική ικανότητα δεν είναι ουσιαστικά κάτω από το αναμενόμενο της χρονολογικής ηλικίας του ατόμου. Τα διαγνωστικά κριτήρια του DSM-V είναι τα παρακάτω: Διαταραχή της Ανάγνωσης Ίδια με αυτά των DSM-IV & DSM-IV TR Διαταραχή των Μαθηματικών Ίδια με αυτά των DSM-IV & DSM-IV TR Διαταραχή της Γραπτής Έκφρασης Ίδια με αυτά των DSM-IV & DSM-IV TR Σελίδα 3 από 8

4 Μαθησιακή Διαταραχή μη προσδιοριζόμενη αλλιώς Ίδια με αυτά των DSM-IV & DSM-IV TR Ειδική Διαταραχή της Μάθησης «Η ειδική διαταραχή της μάθησης συνδυάζει τα κριτήρια του DSM-IV της διαταραχής της ανάγνωσης, της διαταραχής των μαθηματικών, της διαταραχής της γραπτής έκφρασης και της μαθησιακής διαταραχής μη προσδιοριζόμενης αλλιώς. Επειδή οι δυσκολίες μάθησης στις περιοχές της ανάγνωσης, της γραπτής έκφρασης και των μαθηματικών συνυπάρχουν συχνά, στο DSM-V περιλαμβάνεται χωριστή κωδικοποίηση για αυτή τη διαταραχή» (American Psychiatric Association, 2013:2). Ειδικότερα, τα διαγνωστικά κριτήρια είναι τα εξής: Α. Δυσκολίες μάθησης και χρήσης ακαδημαϊκών δεξιοτήτων, όπως αποδεικνύεται από την παρουσία τουλάχιστον ενός από τα ακόλουθα συμπτώματα που διαρκούν για τουλάχιστον 6 μήνες, παρά την παροχή παρεμβάσεων που στοχεύουν σε αυτές τις δυσκολίες: 1. Ανακριβής ή αργή και εμφατική ανάγνωση λέξεων (π.χ. το άτομο διαβάζει φωναχτά, εσφαλμένα μεμονωμένες λέξεις ή αργά και διστακτικά και δυσκολεύεται να προφέρει τις λέξεις). 2. Δυσκολία στην κατανόηση και στην έννοια του τι διαβάζεται ( π.χ. μπορεί να διαβάσει το κείμενο με ακρίβεια αλλά δεν καταλαβαίνει την αλληλουχία, τις σχέσεις, συμπεράσματα, ή τα βαθύτερα νοήματα από αυτό που διαβάζει). 3. Δυσκολίες στην ορθογραφία (π.χ., μπορεί να προσθέσει, να παραλείψει ή υποκαταστήσει φωνήεντα ή σύμφωνα). 4. Δυσκολίες στη γραπτή έκφραση. 5. Κεντρική δυσκολία στην αίσθηση των αριθμών ή υπολογισμού (π.χ., έχει κακή κατανόηση των αριθμών, το μέγεθός τους, και τις σχέσεις τους, μετράει με τα δάχτυλα για να προσθέσει μονοψήφια νούμερα, κλπ). 6. Δυσκολίες με τη μαθηματική λογική (π.χ. έχει σοβαρή δυσκολία εφαρμογής μαθηματικών εννοιών, γεγονότων, ή διαδικασιών για την επίλυση ποσοτικών προβλημάτων). Β. Οι επηρεαζόμενες ακαδημαϊκές δεξιότητες είναι ποσοτικώς σημαντικά κάτω από τις αναμενόμενες για την χρονολογική ηλικία του ατόμου επιδόσεις, γεγονός που προκαλεί σημαντική δυσκολία στην ακαδημαϊκή ή επαγγελματική απόδοση ή στις δραστηριότητες της καθημερινής ζωής και αυτό επιβεβαιώνεται και από μεμονωμένα σταθμισμένα τεστ κλινικής αξιολόγησης. Γ. Οι μαθησιακές δυσκολίες εμφανίζονται κατά τη σχολική ηλικία, αλλά ίσως δεν γίνονται πλήρως ορατές έως ότου αυξηθούν οι ακαδημαϊκές απαιτήσεις. Δ. Οι μαθησιακές δυσκολίες δεν εξηγούνται καλύτερα από τη διανοητική αναπηρία, μη διορθωμένη οπτική ή ακουστική οξύτητα, άλλες ψυχικές ή νευρολογικές διαταραχές, ψυχοκοινωνικές αντιξοότητες, η έλλειψη επάρκειας στη γλώσσα της ακαδημαϊκής διδασκαλίας, ή ανεπαρκή εκπαιδευτική διδασκαλία. Σημαντικές επισημάνσεις για το DSM Οι τρεις εκδόσεις του εγχειριδίου DSM όσον αφορά στις διαταραχές της μάθησης (learning disorders), δεν έχουν διαφορές μεταξύ τους εκτός από το γεγονός ότι στη νεώτερη έκδοση (DSM-V, 2013) διευρύνονται τα κριτήρια και υπάρχει άλλη μια κατηγορία διαταραχών, αυτή της «Ειδικής Διαταραχής της Μάθησης». Επίσης, το νέο εγχειρίδιο «αναγνωρίζει ότι οι τύποι των ελλειμμάτων ανάγνωσης και μαθηματικών που αναφέρονται στο εγχειρίδιο, περιγράφονται διεθνώς με διάφορους όρους, όπως δυσλεξία και δυσαριθμησία αντίστοιχα» (American Psychiatric Association, 2013:2). Με την έκφραση «σημαντικά κάτω από το αναμενόμενο», που χρησιμοποιείται στο Κριτήριο Α, προσδιορίζεται, συνήθως, μία απόκλιση μεγαλύτερη των δύο τυπικών αποκλίσεων ανάμεσα στην επίδοση και τον Δείκτη Νοημοσύνης. Σελίδα 4 από 8

5 Σύμφωνα με το DSM-IV-TR, η συχνότητα εμφάνισης των μαθησιακών διαταραχών κυμαίνεται από 2% έως 10%, ανάλογα με τον ορισμό και τα διαγνωστικά κριτήρια. Το βασικότερο χαρακτηριστικό της Αναγνωστικής Διαταραχής είναι το γεγονός ότι η αναγνωστική επίδοση (αναγνωστική ακρίβεια, ταχύτητα ή κατανόηση), μετρούμενη με ατομικά χορηγούμενα σταθμισμένα τεστ, πέφτει σημαντικά κάτω από το αναμενόμενο, δεδομένης της χρονολογικής ηλικίας, του δείκτη νοημοσύνης και της αντίστοιχης προς την ηλικία εκπαίδευσης (Κριτήριο Α). Σε άτομα με Αναγνωστική Διαταραχή (Δυσλεξία), η προφορική ανάγνωση χαρακτηρίζεται από διαστρεβλώσεις, αντικαταστάσεις ή παραλείψεις. Τόσο η προφορική, όσο και η σιωπηρή ανάγνωση χαρακτηρίζονται από έλλειψη ταχύτητας και λάθη κατανόησης. Επίσης, υπάρχει μία επικράτηση (φυλοσυνδεόμενη επικράτηση) της δυσλεξίας στο αντρικό φύλο, καθώς, σύμφωνα με το DSM-IV-TR, το 60 80% των διαγνωσμένων με αναγνωστική διαταραχή ατόμων είναι άντρες. Αν και στη Διαταραχή της Γραπτής Έκφρασης ισχύουν τα ίδια διαγνωστικά κριτήρια με τις υπόλοιπες μαθησιακές διαταραχές, υπάρχει ένας συνδυασμός δυσκολιών στην ικανότητα του ατόμου να συνθέτει γραπτά κείμενα, που εμφανίζεται με γραμματικά λάθη, λάθη στίξης, ελλιπή οργάνωση παραγράφων, πολλά φωνολογικά λάθη και εξαιρετικά άσχημο γραφικό χαρακτήρα. Δραστηριότητες αντιγραφής, καθ υπαγόρευση ορθογραφίας και ελεύθερης γραφής συνιστούν την παρουσία και έκταση αυτής της διαταραχής. Η διαταραχή αυτή συνήθως συνοδεύεται και από διαταραχή της ανάγνωσης. ICD-10 (International Classification of Diseases) ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ICD-10 Στο ICD-10, οι ειδικές αναπτυξιακές διαταραχές των σχολικών δεξιοτήτων (κωδ. F81) ταξινομούνται στις εξής κατηγορίες: Ειδική Διαταραχή της Ανάγνωσης (κωδ. F81.0) Ειδική Διαταραχή του Συλλαβισμού (κωδ. F81.1) Ειδική Διαταραχή των Αριθμητικών δεξιοτήτων (κωδ. F81.2) Μικτή διαταραχή σχολικών δεξιοτήτων (κωδ. F81.3) Άλλες αναπτυξιακές διαταραχές των σχολικών δεξιοτήτων (κωδ. F81.8) Αναπτυξιακές διαταραχές των σχολικών δεξιοτήτων, μη προσδιοριζόμενες αλλιώς (κωδ. F81.9) Σελίδα 5 από 8

6 ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ICD-10 Τα διαγνωστικά κριτήρια του ICD-10 είναι τα παρακάτω: Για την Ειδική Διαταραχή της Ανάγνωσης: Α. Ένα από τα ακόλουθα: 1) Μία βαθμολόγηση στην αναγνωστική ακρίβεια και\ή επάρκεια κάτω από τουλάχιστον δύο τυπικές αποκλίσεις κάτω του αναμενόμενου, με βάση την ηλικία και το νοητικό πηλίκο του παιδιού. 2) Υπάρχει ιστορικό σοβαρών δυσκολιών στην ανάγνωση ή υπάρχουν βαθμολογίες σε δοκιμασίες, που πληρούν το κριτήριο Α1 σε πρώιμη ηλικία και επιπλέον μια βαθμολογία στη δοκιμασία συλλαβισμού, που είναι τουλάχιστον δύο τυπικές αποκλίσεις κάτω από το αναμενόμενο επίπεδο, με βάση το ηλικιακό και νοητικό πηλίκο του παιδιού. Β. Η διαταραχή που περιγράφεται στο κριτήριο Α επιδρά σημαντικά στις ακαδημαϊκές επιδόσεις και στις δραστηριότητες της καθημερινής ζωής, που απαιτούν αναγνωστικές δεξιότητες. Γ. Η διαταραχή δεν είναι άμεσο αποτέλεσμα ενός ελαττώματος στην οπτική ή ακουστική οξύτητα ή μιας νευρολογικής διαταραχής. Δ. Οι σχολικές εμπειρίες είναι μέσα στο μέσο αναμενόμενο εύρος. Ε. Εξαιρείται αν το νοητικό πηλίκο (I.Q.) είναι κάτω του 70. Για την Ειδική Διαταραχή του Συλλαβισμού: Α. Μια βαθμολογία σε μια σταθμισμένη δοκιμασία είναι τουλάχιστον δύο τυπικές αποκλίσεις κάτω του αναμενόμενου επιπέδου, με βάση την ηλικία και το νοητικό πηλίκο του παιδιού. Β. Βαθμολογίες στην αναγνωστική ακρίβεια και επάρκεια, καθώς και στην αριθμητική, βρίσκονται μέσα στο φυσιολογικό εύρος (+ ή 2 τυπικές αποκλίσεις του μέσου όρου). Γ. Δεν υπάρχει ιστορικό σημαντικών αναγνωστικών δυσκολιών. Δ. Οι σχολικές εμπειρίες είναι μέσα στο μέσο αναμενόμενο εύρος. Ε. Οι δυσκολίες στον συλλαβισμό είναι παρούσες από τα πρώιμα στάδια της μάθησης του συλλαβισμού ΣΤ. Η διαταραχή που περιγράφεται στο κριτήριο Α επιδρά σημαντικά στις ακαδημαϊκές επιδόσεις και στις δραστηριότητες της καθημερινής ζωής, που απαιτούν φωνολογικές δεξιότητες. Ζ. Το πιο συχνό κριτήριο εξαίρεσης από τη διαταραχή: Το άτομο έχει Νοητικό Πηλίκο (I.Q.) κάτω του 70. Για την Ειδική Διαταραχή των Αριθμητικών δεξιοτήτων: Α. Μια βαθμολογία σε μια σταθμισμένη αριθμητική δοκιμασία είναι τουλάχιστον δύο τυπικές αποκλίσεις κάτω του αναμενόμενου επιπέδου, με βάση την ηλικία και το νοητικό πηλίκο του παιδιού. Β. Βαθμολογίες στην αναγνωστική ακρίβεια και επάρκεια, καθώς και στην αριθμητική, βρίσκονται μέσα στο φυσιολογικό εύρος (+ ή 2 τυπικές αποκλίσεις του μέσου όρου). Γ. Δεν υπάρχει ιστορικό σημαντικών αναγνωστικών δυσκολιών. Δ. Οι σχολικές εμπειρίες είναι μέσα στο μέσο αναμενόμενο εύρος. Ε. Οι δυσκολίες είναι παρούσες από τα πρώιμα στάδια της μάθησης αριθμητικών δεξιοτήτων. ΣΤ. Η διαταραχή που περιγράφεται στο κριτήριο Α επιδρά σημαντικά στις ακαδημαϊκές επιδόσεις και στις δραστηριότητες της καθημερινής ζωής, που απαιτούν μαθηματικές δεξιότητες. Ζ. Το πιο συχνό κριτήριο εξαίρεσης από τη διαταραχή: Το άτομο έχει Νοητικό Πηλίκο (I.Q.) κάτω του 70. Σελίδα 6 από 8

7 Για τη Μικτή διαταραχή σχολικών δεξιοτήτων: Αυτή είναι μια ασαφής, ανεπαρκώς αντιληπτή (αλλά απαραίτητη) υπολειμματική κατηγορία διαταραχών στην οποία τόσο οι αριθμητικές όσο και οι αναγνωστικές και ορθογραφικές δεξιότητες είναι σημαντικά μειωμένες, αλλά δεν εξηγούνται μόνο από την άποψη της γενικής νοητικής καθυστέρησης ή ανεπαρκούς διδασκαλίας. Θα πρέπει να χρησιμοποιείται για διαταραχές που πληρούν τα κριτήρια για τις F81.2 (Ειδική Διαταραχή των Αριθμητικών δεξιοτήτων) και F81.0 (Ειδική Διαταραχή της Ανάγνωσης) είτε για την F81.1 (Ειδική Διαταραχή του Συλλαβισμού). Για τις Άλλες αναπτυξιακές διαταραχές των σχολικών δεξιοτήτων: (Σε αυτή την κατηγορία το ICD-10 δεν αναφέρει καθόλου κριτήρια. Προφανώς αυτή η κατηγορία είναι μια γενική κατηγορία στην οποία κατά την άποψη του συγγραφέα του άρθρου, εντάσσονται περιπτώσεις ατόμων που δεν είναι δυνατό να ενταχθούν στις προηγούμενες κατηγορίες). Για τις Αναπτυξιακές διαταραχές των σχολικών δεξιοτήτων, μη προσδιοριζόμενες αλλιώς: Αυτή η κατηγορία πρέπει κατά το δυνατό να αποφεύγεται και να χρησιμοποιείται μόνον σε απροσδιόριστες διαταραχές όπου υπάρχει σημαντική δυσκολία μάθησης που δεν μπορεί να εξηγηθεί αποκλειστικά από τη νοητική καθυστέρηση, προβλήματα οπτικής οξύτητας, ή από την ανεπαρκή εκπαίδευση. Σημαντικές επισημάνσεις για το ICD-10 Oι ειδικές αναπτυξιακές διαταραχές των σχολικών δεξιοτήτων της ταξινόμησης ICD-10 είναι διαταραχές στις οποίες τα φυσιολογικά πρότυπα απόκτησης ικανοτήτων διαταράσσονται από τα πρώιμα στάδια της ανάπτυξης. Δεν πρόκειται απλώς για μια συνέπεια της έλλειψης ευκαιριών μάθησης, ούτε μόνον το αποτέλεσμα νοητικής καθυστέρησης, και δεν οφείλονται σε οποιαδήποτε μορφή επίκτητου τραυματισμού ή νόσου του εγκεφάλου. Από τις παραπάνω κατηγορίες διαταραχών εξαιρούνται: 1. Η αλεξία Μη Καθοριζόμενη Αλλιώς (κωδ. R48.0) 2. Η δυσλεξία Μη Καθοριζόμενη Αλλιώς (κωδ. R48.0) 3. Οι δυσχέρειες ανάγνωσης δευτεροπαθώς των συναισθηματικών διαταραχών (κωδ. F93.- ) 4. Η αγραφία Μη Καθοριζόμενη Αλλιώς (κωδ. R48.8) 5. Οι δυσχέρειες συλλαβισμού που σχετίζονται με τη διαταραχή της ανάγνωσης (κωδ. F81.0) ή που οφείλονται σε ανεπαρκή διδασκαλία (κωδ. Z55.8) 6. Η αδυναμία εκτέλεσης αριθμητικών πράξεων Μη Καθοριζόμενη Αλλιώς (κωδ. R48.8) 7. Οι αριθμητικές δυσκολίες που οφείλονται σε ανεπαρκή διδασκαλία (κωδ. Z55.8) Σελίδα 7 από 8

8 Συγκριτικός πίνακας κατηγοριοποίησης των διαγνωστικών εγχειριδίων DSM-V & ICD-10 Κατηγοριοποίηση κατά DSM-V Διαταραχή της Ανάγνωσης Διαταραχή της Γραπτής Έκφρασης Διαταραχή των Μαθηματικών Μαθησιακή Διαταραχή μη προσδιοριζόμενη αλλιώς Ειδική Διαταραχή της Μάθησης Κατηγοριοποίηση κατά ICD-10 Ειδική Διαταραχή της Ανάγνωσης Ειδική Διαταραχή του Συλλαβισμού Ειδική Διαταραχή των Αριθμητικών δεξιοτήτων Μικτές διαταραχές σχολικών δεξιοτήτων Άλλες αναπτυξιακές διαταραχές των σχολικών δεξιοτήτων Αναπτυξιακές διαταραχές των σχολικών δεξιοτήτων, μη προσδιοριζόμενες αλλιώς Λίστα Βιβλιογραφικών αναφορών 1. American Psychiatric Association. (2013). Highlights of Changes from DSM-IV-TR to DSM-5. Washington: American Psychiatric Publishing 2. American Psychiatric Association. (1994). DSM-IV, DIAGNOSTIC AND STATISTICAL MANUAL OF MENTAL DISORDERS. Washington: American Psychiatric Publishing. 3. American Psychiatric Association. (2000). DSM-IV TR, DIAGNOSTIC AND STATISTICAL MANUAL OF MENTAL DISORDERS (Classification). Washington: American Psychiatric Publishing. 4. American Psychiatric Association. (2013). DSM-V, DIAGNOSTIC AND STATISTICAL MANUAL OF MENTAL DISORDERS. Washington: American Psychiatric Publishing. 5. Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας. (2008). ICD-10, Διεθνής Στατιστική Ταξινόμηση Νόσων και Συναφών Προβλημάτων Υγείας, Τόμος 1: Κατάλογος κωδικών, Τεύχος Α. (μεταφρ. Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας). Αθήνα: Υπουργείο Υγείας & Κοινωνικής Αλληλεγγύης. 6. Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας. (2008). ICD-10, Διεθνής Στατιστική Ταξινόμηση Νόσων και Συναφών Προβλημάτων Υγείας, Τόμος 2: Εγχειρίδιο Οδηγιών. (μεταφρ. Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας). Αθήνα: Υπουργείο Υγείας & Κοινωνικής Αλληλεγγύης. 7. World Health Organization. (1992). ICD-10 Classifications of Mental and Behavioral Disorder: Clinical Descriptions and Diagnostic Guidelines. Geneva: World Health Organization 8. World Health Organization. (1993). The ICD-10 Classification of Mental and Behavioural Disorders Diagnostic criteria for research. Geneva: World Health Organization 9. ανακτήθηκε στις 17/5/2014. Σελίδα 8 από 8