Εν τοφτοισ το 2012 ςημαντικά θετικά βήματα ολοκλθρϊκθκαν ι εκκίνθςαν και ςυνεχίηουν να υλοποιοφνται το τρζχον ζτοσ.

Transcript

1 Σφνοψη Ι. Το 2012 με μια ματιά Οι βαςικζσ επιπτϊςεισ τησ οικονομικήσ κρίςησ ςτον τομζα τθσ ανακφκλωςθσ ςυςκευαςιϊν εςτιάηονται ςτα ακόλουκα: Μείωςη των εςόδων του Συςτιματοσ από ειςφορζσ των υπόχρεων (-11% ςε ςχζςθ με το 2011). Η μείωςθ των εςόδων του Συςτιματοσ ζτουσ 2012 ςε ςχζςθ με 2008 είναι 34% και οφείλεται κυρίωσ ςτθ μείωςθ τθσ κατανάλωςθσ. Το 2012 ζνα ακόμθ ζτοσ ςτθ ςειρά, όπωσ άλλωςτε προβλεπόταν από τουσ εκάςτοτε ετιςιουσ οικονομικοφσ προγραμματιςμοφσ, θ ΕΕΑΑ εμφανίηει οικονομικό ζλλειμμα, το οποίο εξακολουκεί να καλφπτεται με ανάλωςθ του ταμειακοφ αποκζματοσ των πρϊτων ετϊν λειτουργίασ. Μείωςη των αποβλήτων ςυςκευαςίασ που διατίκενται ςτθ χϊρα κατά 11% ςε ςχζςθ με το 2011, όπωσ προκφπτει από αντιπροςωπευτικό δείγμα περίπου (ίδιων) ςυμβεβλθμζνων επιχειριςεων. Σθμειϊνεται ότι θ μείωςθ 2012 ςε ςχζςθ με 2008 ανζρχεται ςτο 31%. Μείωςη των ποςοτήτων των αποβλιτων ςυςκευαςίασ που ανακυκλϊκθκαν από τα ζργα μπλε κάδου (-9% ςε ςχζςθ με το 2011). Εν τοφτοισ το 2012 ςημαντικά θετικά βήματα ολοκλθρϊκθκαν ι εκκίνθςαν και ςυνεχίηουν να υλοποιοφνται το τρζχον ζτοσ. Κατόπιν ςχετικισ απόφαςθσ τθσ 33 θσ ςυνεδρίαςθσ τθσ αρμόδιασ επιβλζπουςασ αρχισ, δθλ. του Ελλθνικοφ Οργανιςμοφ Ανακφκλωςθσ (ΕΟΑΝ), τα ζργα του μπλε κάδου επεκτείνονται/ςυμπληρϊνονται και ειδικότερα: Εντάςςονται περιοχζσ «Καλλικρατικϊν» ΟΤΑ που αποτελοφνται από πρϊθν «Καποδιςτριακοφσ» μθ ςυμβεβλθμζνουσ ΟΤΑ, αναπτφςςονται νζα ζργα ικανοποιϊντασ ςχετικά αιτιματα ΟΤΑ, αναπτφςςονται, κατά προτεραιότθτα ςφμφωνα με τισ υποδείξεισ του ΥΡΕΚΑ, νζα ζργα ΟΤΑ που αφοροφν ζργα Ταμείου Συνοχισ, και δίνεται ιδιαίτερο βάροσ ςτθ ενίςχυςθ/ςυμπλιρωςθ του υφιςτάμενου δικτφου κάδων. Σθμειϊνεται ότι για τθν ιεράρχθςθ των ζργων και τον κακοριςμό των ΟΤΑ που εντάςςονται ςτο Σφςτθμα πρωτεφοντα ρόλο ζχουν θ ΚΕΔΕ και οι αρμόδιεσ αρχζσ. Είναι χαρακτθριςτικό ότι μετά τθν ωσ άνω απόφαςθ του ΕΟΑΝ από τον Οκτϊβριο 2012 μζχρι το τζλοσ του 2013 προγραμματίηεται να διατεκοφν προσ τουσ ςυνεργαηόμενουσ ΟΤΑ περίπου μπλε κάδοι (δθλαδι τοποκετοφνται 40% επιπλζον κάδοι ςε ςφγκριςθ με τουσ ιδθ υφιςτάμενουσ) και να παραδοκοφν 50 οχήματα ςυλλογήσ. 1

2 Στο τζλοσ του 2012 τα ζργα μπλε κάδου ζχουν τθν εξισ εικόνα: Καλφπτουν πλζον το 82% του ςυνολικοφ πληθυςμοφ τθσ χϊρασ (βάςει απογραφισ ΕΣΥΕ 2011 μόνιμοσ πλθκυςμόσ). Ζργα ανακφκλωςθσ ζχουν αναπτυχκεί ςε 24 νηςιά και εξυπθρετοφν περίπου 430 χιλ. μόνιμουσ κατοίκουσ και ςθμαντικό αρικμό επιςκεπτϊν. Εκτελοφνται κακθμερινά κατά μζςο όρο περίπου 285 δρομολόγια ςυλλογισ από τουσ ςυνεργαηόμενουσ διμουσ. Στο τζλοσ του ζτουσ λειτουργοφν 28 ΚΔΑΥ (Κζντρα Διαλογήσ) ςε όλθ τθ χϊρα. Ειδικά οι νομοί Αττικισ και Θεςςαλονίκθσ διακζτουν υπερεπάρκεια δυναμικότθτασ. Το 2012 πραγματοποιικθκαν ςθμαντικζσ επενδφςεισ εκςυγχρονιςμοφ των Κζντρων Διαλογισ κυριότθτασ τθσ ΕΕΑΑ. Αναφορικά με τισ ειδικζσ δράςεισ, αυξήθηκε κατά 32% ςε ςχζςθ με το 2011 η ανάκτηςη και ανακφκλωςη των γυάλινων ςυςκευαςιϊν, αφξθςθ που οφείλεται ςτθν επζκταςθ των ειδικϊν δράςεων για τθ ςυλλογι γυάλινων φιαλϊν από επαγγελματικοφσ χϊρουσ ςε επιπλζον ςυμμετζχουςεσ επιχειριςεισ (31% αφξθςθ των ςθμείων ςυλλογισ). ΙΙ. Συμμετοχή Διαχειριςτϊν Συςκευαςίασ Οι βαςικζσ διαπιςτϊςεισ του 2012 (αλλά και των τελευταίων ετϊν) είναι οι εξισ: Οι ςυνολικζσ ςυμμετζχουςεσ ποςότθτεσ των ςυςκευαςιϊν μειϊκθκαν και ανζρχονται ςε 400 χιλ. τόνουσ περίπου (εκτίμθςθ που προκφπτει από δθλϊςεισ ίδιων ςυμβεβλθμζνων, ενϊ θ διαδικαςία υποβολισ δθλϊςεων ςυνεχίηεται). Η κφρια αιτία τθσ ςυνεχιηόμενθσ μείωςθσ είναι θ πτϊςθ τθσ κατανάλωςθσ. Ο αρικμόσ των ςυμβεβλθμζνων αυξικθκε κατά 1% ςε ςχζςθ με το 2011 και ζφταςε τουσ Ο κακαρόσ αρικμόσ αυξάνει πλζον βραδζωσ παρά το γεγονόσ ότι κάκε χρόνο ςυμβάλλεται περίπου ο ίδιοσ αρικμόσ διαχειριςτϊν. Αυτό ςυμβαίνει γιατί πλζον ο αρικμόσ των ςυμβάςεων που καταγγζλλονται ι διακόπτονται εξαιτίασ τθσ μθ τιρθςθσ των υποχρεϊςεων ι παφςθσ λειτουργίασ των επιχειριςεων είναι ςχεδόν ίςοσ με τον αρικμό των νζων ςυμβάςεων. Η μζςη ετήςια ειςφορά ανά νζα ςφμβαςη μειϊθηκε περαιτζρω κατά 11% ςε ςχζςθ με το 2011 και περιορίηεται πλζον ςε 800. Για τουσ ίδιουσ λόγουσ τα ζςοδα από τισ ειςφορζσ το 2012 ανζρχονται ςε 20,1 εκατ. και είναι μειωμζνα κατά 11% ςε ςχζςθ με τα αντίςτοιχα ζςοδα του Η υποβολι των δθλϊςεων ςυνεχίηεται. 2

3 ΙΙΙ. Ποςότητεσ Αποβλήτων Συςκευαςίασ ςτην Ελλάδα Και το 2012 πρζπει να υπογραμμιςτεί ότι θ οικονομικι κρίςθ ςυνεχίηει να επιδρά ςθμαντικά ςτισ ποςότθτεσ των αποβλιτων ςυςκευαςίασ που παράγονται ςτθ χϊρα, οι οποίεσ μειϊθηκαν κατά 11% ςε ςχζςθ με το Είναι θ μεγαλφτερθ μείωςθ από τθν ζναρξθ τθσ φφεςθσ και προφανϊσ θ μεγαλφτερθ ςτθ διάρκεια λειτουργίασ του Συςτιματοσ. Αυτι θ μείωςθ ζρχεται να προςτεκεί ςτισ μειϊςεισ των τελευταίων τεςςάρων ετϊν κατά τθ διάρκεια των οποίων οι ποςότθτεσ αποβλιτων ςυςκευαςίασ ςτθ χϊρα εκτιμάται ότι μειϊθηκαν κατά 31% (ςφγκριςη ετϊν ). Τα ςτοιχεία αυτά προκφπτουν τισ υποβλθκείςεσ ετιςιεσ δθλϊςεισ των ςυμβεβλθμζνων διαχειριςτϊν ςυςκευαςίασ και ςυγκεκριμζνα από πολυπλθκι αντιπροςωπευτικά δείγματα χιλίων και άνω επιχειριςεων. Η διαδικαςία υποβολισ δθλϊςεων ζτουσ 2012 ςυνεχίηεται, εν τοφτοισ δεν αναμζνεται ςθμαντικι διαφοροποίθςθ ςτα μζχρι ςιμερα ευριματα. Υπογραμμίηεται ότι τα ςτοιχεία αυτά θα πρζπει να ςυνεκτιμηθοφν όταν οι αρμόδιεσ αρχζσ υποβάλλουν τισ ςχετικζσ εκθζςεισ τουσ προσ την ΕΕ. IV. Συνεργαςία με ΟΤΑ Στο τζλοσ του 2012 ςυνολικά 240 ΟΤΑ (το 75% του ςυνολικοφ αρικμοφ) ζχουν ςυνεργαςία με το Σφςτθμα άμεςα (απευκείασ) ι ζμμεςα (μζςω δθμοτικϊν φορζων) και ςτουσ οποίουσ κατοικοφν περίπου 8,9 εκ. κάτοικοι (82% του ςυνόλου ΕΣΥΕ 2011). V. Αποτελζςματα δραςτηριοτήτων Τα ζργα μπλε κάδου το 2012 εμφάνιςαν (δεφτερο ζτοσ ςτθ ςειρά) μείωςθ των αποτελεςμάτων τουσ, κυρίωσ εξαιτίασ τθσ παρατεταμζνθσ οικονομικισ φφεςθσ που επιδρά πολλαπλϊσ ςτα τελικά αποτελζςματα. Συνοπτικά: Μειϊθηκαν κατά περίπου 9% οι ποςότθτεσ αποβλιτων ςυςκευαςίασ που ανακυκλϊκθκαν από τα ζργα μπλε κάδων ςε ςχζςθ με το Ο κατά κεφαλιν δείκτθσ ανάκτθςθσ αποβλιτων ςυςκευαςίασ μειϊθηκε κατά περίπου 10%. Τα ανωτζρω οφείλονται ςτισ ακόλουκεσ κφριεσ αιτίεσ: Μείωςθ τθσ κατανάλωςθσ και ςυνεπϊσ των αποβλιτων ςυςκευαςίασ που διετζκθςαν ςτθν εγχϊρια αγορά (βλ. κεφάλαιο ΙΙΙ ςτθν παροφςα ςφνοψθ). 3

4 Αυξθμζνα φαινόμενα αφαίρεςθσ υλικϊν από τουσ μπλε κάδουσ από γυρολόγουσ, ρακοςυλλζκτεσ, οικονομικοφσ μετανάςτεσ κλπ. Για παράδειγμα θ κατά κεφαλιν ανάκτθςθ του χαρτονιοφ (υλικό κατεξοχιν ςτόχοσ των γυρολόγων) από το μπλε κάδο μειϊκθκε κατά 14% ςε ςχζςθ με το Εκτενισ αναφορά γίνεται ςε ειδικό κεφάλαιο ςτθ ςυνζχεια τθσ ςφνοψθσ. Δυςμενισ επίδραςθ τθσ οικονομικισ κρίςθσ ςτουσ δθμοτικοφσ μθχανιςμοφσ ςυλλογισ των απορριμμάτων και ανακφκλωςθσ των ΟΤΑ (10% μείωςθ του αρικμοφ των εκτελοφμενων δρομολογίων ςυλλογισ του μπλε κάδου ανά κατοίκουσ ςε ςχζςθ με το 2011). Ειδικοί λόγοι π.χ. απεργιακζσ κινθτοποιιςεισ εργαηομζνων. Σθμειϊνεται ότι θ ΕΕΑΑ, εκτόσ από τθν κφρια μζκοδο ςυλλογισ που εφαρμόηει και είναι ο μπλε κάδοσ, αναπτφςςει κατά περίπτωςθ και ποικιλία ευζλικτων ζργων με ςκοπό τθν ανάκτθςθ και ανακφκλωςθ υλικϊν ςυςκευαςίασ από τα δθμοτικά απορρίμματα, όπωσ για παράδειγμα τθ ςυλλογή γυαλιοφ από επαγγελματικοφσ χϊρουσ, τα πολλαπλά ρεφματα αποβλιτων ςυςκευαςίασ (π.χ. ςτα νθςιά), τθν πόρτα πόρτα ςυλλογή με χριςθ ςακοφλασ κλπ. Τα αποτελζςματα αναγράφονται αναλυτικά ςε Ρίνακεσ που ακολουκοφν. Πίνακασ 1 : Τα ζτη με μια ματιά Δείκτησ Εξυπθρετοφμενοι κάτοικοι (ςωρευτικά ςφνολα, εκ.) (1) 7,6 8,1 8,1 8,9 Ροςοςτό Ρλθκυςμιακισ κάλυψθσ (%) 74% 79% 79% 82% Συμβεβλθμζνοι Διμοι (% επί ςυνόλου) (2) 63% 66% 74% 75% ΚΔΑΥ (ςωρευτικά ςφνολα) Ραραδοκζντεσ Κάδοι (ςωρευτικά ςφνολα, χιλ.) (3) Ραραδοκζντα Οχιματα ςυλλογισ (ςωρευτικά ςφνολα) Τςάντεσ που ζχουν διανεμθκεί (ςωρευτικά ςφνολα, εκατ.) ,0 2,3 2,6 2,8 (1) Περιλαμβάνονται οι ΟΤΑ ι οι φορείσ διαχείριςθσ δθμοτικών αποβλιτων με τουσ οποίουσ υπάρχει ςυνεργαςία. Ο πλθκυςμόσ του 2012 βαςίηεται ςτθν απογραφι ΕΣΥΕ 2011 (ενώ οι πλθκυςμοί είναι βάςει ΕΣΥΕ 2001). (2) Περιλαμβάνονται οι ΟΤΑ με τουσ οποίουσ ζχει ςυνεργαςία το Σφςτθμα άμεςα ι μζςω διαδθμοτικών φορζων. Από το 2011 ο αρικμόσ προφανώσ αναφζρεται ςε ΟΤΑ μετά τον Καλλικράτθ. (3) Η ςυνεχιηόμενθ απογραφι των κάδων δείχνει ότι το υφιςτάμενο δίκτυο ςιμερα περιλαμβάνει περίπου 120 χιλιάδεσ ενεργοφσ μπλε κάδουσ (κεφ. 3). 4

5 Αξίηει να υπογραμμιςτεί ότι ςτα ζργα μπλε κάδου αντιςτοιχοφν περίπου άμεςεσ θζςεισ εργαςίασ (ςτθ ςυλλογι και τθ διαλογι), δείκτθσ που αποκτά εξαιρετικι κοινωνικι ςπουδαιότθτα δεδομζνων των ςυνκθκϊν. Ειδικζσ δράςεισ: Αντικζτωσ αυξήθηκαν κατά 32% οι ποςότητεσ γυαλιοφ που ανακυκλϊκθκαν μζςω των ειδικϊν δράςεων το 2012 ςε ςχζςθ με το 2011 και ανιλκαν ςε 18 χιλ. τόνουσ γυάλινων ςυςκευαςιϊν. Η άνοδοσ των ποςοτιτων οφείλεται ςε αφξθςθ των ςυμμετεχουςϊν επιχειριςεων κατά 31%. Ο πίνακασ 2 παρουςιάηει τθ ςυνοπτικι εικόνα των οικονομικϊν μεγεκϊν του Συςτιματοσ ζτουσ Πίνακασ 2 : Οικονομικά μεγζθη Οικονομικά Μεγζθη 2012 (εκατ. ) Δαπάνεσ Λειτουργίασ ΕΕΑΑ 15,8 Επενδφςεισ 6,2 Σφνολο Εκροϊν 22,0 Σφνολο Ειςροϊν 21,7 Τα ανωτζρω ςτοιχεία αποτυπώνουν οικονομικά μεγζκθ με τθν παραδοχι ότι ζχουν εκκακαριςτεί απαιτιςεισ και υποχρεώςεισ. Θα πρζπει να ςθμειωκεί ότι τα παρουςιαηόμενα ςτθν παροφςα ζκκεςθ αποτελζςματα είναι δυνατό να διαφοροποιθκοφν ελαφρϊσ, κακϊσ ςυνεχίηεται θ ςυγκζντρωςθ ςτοιχείων και δθλϊςεων. 5

6 VI. Αφαίρεςη υλικϊν από τουσ Μπλε Κάδουσ Κατά τθ διάρκεια του 2012 το φαινόμενο τθσ αφαίρεςθσ υλικϊν και κυρίωσ του χαρτονιοφ από τουσ μπλε κάδουσ ςυνεχίςτθκε, με αυξθτικι μάλιςτα τάςθ και με μεγαλφτερθ ζνταςθ ςτθν περιοχι τθσ Αττικισ. Ππωσ ςθμειϊκθκε και ςτθν αντίςτοιχθ περυςινι Ζκκεςθ η δραςτηριότητα αυτή προκαλεί ςτην ανακφκλωςη ςοβαρά λειτουργικά και οικονομικά προβλήματα καθϊσ και μείωςη ςτα αποτελζςματα των ζργων μπλε κάδου. Ειδικότερα: Η αφαίρεςθ των υλικϊν από τουσ μπλε κάδουσ για το 2012 εκτιμάται ςε 15 χιλ. τόνουσ περίπου, από αυτοφσ 12 χιλ. και πλζον τόνοι είναι χαρτόνι. Ρροφανισ ςυνζπεια αυτοφ είναι θ μείωςθ των ποςοτιτων που ανακτϊνται από τα ζργα μπλε κάδου και θ μείωςθ του δείκτθ τθσ κατά κεφαλιν ανάκτθςθσ. Ραρατθρϊντασ τθν εξζλιξθ του χαρτονιοφ που καταγράφθκε ςτα ΒΕΑΣ από τα ζτθ 2008 και ςυγκρίνοντάσ τθ με τθν αντίςτοιχθ μείωςθ των ποςοτιτων χαρτονιοφ που διατίκενται ςτθν αγορά (βλ. κεφάλαιο «Ροςότθτεσ αποβλιτων ςυςκευαςίασ ςτθ χϊρα») εκτιμάται εμμζςωσ ότι πικανόν το μεγαλφτερο μζροσ των ποςοτιτων αυτϊν τελικϊσ καταγράφθκε ςτα ΒΕΑΣ. Το ποςοςτό υπολείμματοσ ςτθ ςφνκεςθ του ειςερχόμενου ρεφματοσ από τουσ μπλε κάδουσ ςτα Κζντρα Διαλογισ αυξικθκε κατά 14% ςε ςχζςθ με το 2011 (και 22% ςε ςχζςθ με το 2010). Αυτό ςυμβαίνει γιατί θ αφαίρεςθ των χριςιμων υλικϊν από τον μπλε κάδο οδθγεί, αυτομάτωσ και ανεξαρτιτωσ άλλων παραγόντων, ςε ςφνκεςθ ειςερχόμενου ρεφματοσ με υψθλό ποςοςτό υπολείμματοσ. Η ανάκτθςθ των υλικϊν ςτα Κζντρα Διαλογισ από ειςερχόμενο ρεφμα υψθλοφ ποςοςτοφ υπολείμματοσ αποκτά πρόςκετεσ δυςκολίεσ κακϊσ ο τεχνολογικόσ εξοπλιςμόσ των Κζντρων Διαλογισ είναι ςχεδιαςμζνοσ για ειςερχόμενο ρεφμα μικρότερου ποςοςτοφ υπολείμματοσ ενϊ κακίςταται ςαφϊσ δυςκολότερθ θ διαλογι. Επιπλζον, ανάλογα κζματα δθμιουργοφνται με τθν ποιότθτα των ανακτϊμενων υλικϊν. Επιπροςκζτωσ, τα Κζντρα Διαλογισ ςτεροφνται ςθμαντικϊν πόρων από τθν απϊλεια των υλικϊν. Εκτιμάται ότι θ ςυνολικι οικονομικι ηθμία ανζρχεται κατά προςζγγιςθ ςε 1,5 εκατ. ευρϊ (απϊλεια εςόδων από τα αφαιροφμενα υλικά, απϊλεια τιμιματοσ από ΕΕΑΑ, πρόςκετο λειτουργικό κόςτοσ διαλογισ κυρίωσ εξαιτίασ τθσ επιδείνωςθσ τθσ ποιότθτασ του ειςερχόμενου υλικοφ κλπ.). Τυχόν εξιςορρόπθςθ αυτισ τθσ ηθμίασ ενδεχομζνωσ κα προκαλοφςε επιπλζον οικονομικι επιβάρυνςθ του Συςτιματοσ και των ςυμβεβλθμζνων διαχειριςτϊν. Ρρζπει να ςθμειωκεί ότι αυτό το φαινόμενο προκαλεί ςοβαρζσ επιπτϊςεισ και ςε τομείσ άλλουσ εκτόσ τθσ ανακφκλωςθσ, π.χ. επιβαρφνει τθ λειτουργία τθσ πόλθσ και των υπθρεςιϊν κακαριότθτασ των Διμων, ενϊ ςχετίηεται με μθ ορκζσ περιβαλλοντικζσ πρακτικζσ ι/και ενδεχόμενεσ μθ ςφννομεσ εμπορικζσ δραςτθριότθτεσ. 6

7 Κατανοϊντασ ότι ζνα τζτοιο φαινόμενο ζχει πολλζσ παραμζτρουσ θ ΕΕΑΑ κεωρεί ότι θ πρωτοβουλία για τθν αντιμετϊπιςθ αυτοφ του κζματοσ ανικει κυρίωσ ςτισ αρμόδιεσ αρχζσ και τουσ ΟΤΑ. Σε κάκε περίπτωςθ θ ΕΕΑΑ προτίκεται να ςυνδράμει ςε προςπάκειεσ αντιμετϊπιςθσ του φαινομζνου και ςτο ενδιάμεςο χρονικό διάςτθμα ςε ςυνεννόθςθ με τουσ ςυνεργαηόμενουσ Διμουσ παρακολουκεί αυτι τθ δραςτθριότθτα με ςκοπό να καταγράψει τισ επιπτϊςεισ τθσ ςτα αποτελζςματα τθσ ανακφκλωςθσ. Πρζπει να είναι όμωσ ςαφζσ ςε όλουσ τουσ εμπλεκόμενουσ παράγοντεσ και ςτισ αρμόδιεσ αρχζσ ότι η αφαίρεςη υλικϊν από το μπλε κάδο επιφζρει εξαιρετικά δυςμενείσ επιπτϊςεισ ςτα ζργα του μπλε κάδου. 7

8 VIΙ. Λοιπζσ πηγζσ ανακφκλωςησ Κάλυψη Εθνικϊν Στόχων Ππωσ ςυμβαίνει τα τελευταία χρόνια το 2012 θ ΕΕΑΑ, εκτόσ από τισ κφριεσ δραςτθριότθτεσ που περιγράφθκαν αναλυτικά ςτα προθγοφμενα κεφάλαια, ςυνζχιςε να αναπτφςςει και τισ παράλλθλεσ δραςτθριότθτεσ τθσ καταγραφισ και πιςτοποίθςθσ τθσ ανακφκλωςθσ από τρίτεσ πθγζσ. Ο ςκοπόσ αυτϊν των δραςτθριοτιτων είναι να ςυγκεντρωκοφν με διαδικαςίεσ οργανωμζνεσ, γνωςτζσ ςτισ αρμόδιεσ αρχζσ, ςτοιχεία ςχετικά με το ςφνολο των ποςοτιτων αποβλιτων ςυςκευαςίασ που ανακυκλϊκθκαν ςτθ χϊρα το Με αυτό τον τρόπο οι αρμόδιεσ αρχζσ δφνανται να υπολογίςουν τα Εκνικά Αποτελζςματα ζναντι των Εκνικϊν Στόχων. ΒΕΑΣ (Βιομηχανικά και Εμπορικά Απόβλητα Συςκευαςίασ) Τθν πιο ςθμαντικι από τισ λοιπζσ πθγζσ ανακφκλωςθσ αποτελοφν οι επιχειρθματικζσ δραςτθριότθτεσ τρίτων (κατά τθν ορολογία του ΕΟΑΝ) ςτα ΒΕΑΣ (Βιομηχανικά και Εμπορικά Απόβλητα Συςκευαςίασ). Κατόπιν ςχετικισ απόφαςθσ του ΕΟΑΝ θ ΕΕΑΑ ςυνζχιςε το ζργο τθσ ςτα ΒΕΑΣ, το οποίο αφορά κυρίωσ ιδιωτική (δθλαδι εκτόσ του μθχανιςμοφ ςυλλογισ των ΟΤΑ) προχπάρχουςα (με τθν εξαίρεςθ, ςε μεγάλο βακμό, του πλαςτικοφ) ανακφκλωςη, που πιςτοποιείται από την ΕΕΑΑ ςφμφωνα με τισ εγκεκριμζνεσ από τισ αρμόδιεσ αρχζσ ςυμβάςεισ και διαδικαςίεσ. Οι ζλεγχοι, οι καταγραφζσ και οι πιςτοποιιςεισ γίνονται από εξειδικευμζνουσ ελεγκτικοφσ οίκουσ. Ρρζπει να υπογραμμιςτεί ότι θ ανακφκλωςθ ςτα ΒΕΑΣ εξαρτάται κυρίωσ από τισ ςυνκικεσ τθσ εγχϊριασ και διεκνοφσ αγοράσ, οι οποίεσ όταν μεταβάλλονται επθρεάηουν τα καταγραφόμενα αποτελζςματα. Η γενικι εικόνα των δραςτθριοτιτων ςτα ΒΕΑΣ αυτϊν είναι θ ακόλουκθ. Το 2012 ςυνολικά από τα ΒΕΑΣ θ ΕΕΑΑ πιςτοποίθςε περίπου 189 χιλιάδεσ τόνουσ αποβλιτων ςυςκευαςίασ. Ειδικά για το λευκοςίδηρο προβάλλοντασ τθ μζςθ περιεκτικότθτα του παλαιοχάλυβα ςε απόβλθτα ςυςκευαςίασ (όπωσ αυτι υπολογίηεται από τουσ ελζγχουσ των εξειδικευμζνων οίκων) ςτο ςφνολο των ποςοτιτων που ανακυκλϊκθκαν το 2012 (πθγι: Ζνωςθ Χαλυβουργιϊν Ελλάδοσ) προκφπτει ποςότθτα ανακφκλωςθσ περίπου 8,7 χιλ. τόνων. Αυτζσ οι ποςότθτεσ προςτίκενται ςτισ περίπου 21 χιλ. τόνουσ που καταγράφθκαν απευκείασ από τα παραςτατικά που υπζβαλαν ςτθν ΕΕΑΑ οι ςυνεργάτεσ ΒΕΑΣ. Αναφορικά με το ξφλο, ςφμφωνα με πλθροφορίεσ τθσ αγοράσ διαφαίνεται ότι το τρζχον ζτοσ (2013) κα υπάρξει περαιτζρω ςθμαντικι μείωςθ των προσ ανακφκλωςθ ποςοτιτων ςοβαρισ μείωςθσ τθσ ηιτθςθσ από τθ μοναδικι, ςτθν ουςία, εγχϊρια βιομθχανία που παραλαμβάνει ξφλινεσ παλζτεσ για τθν παραγωγι μοριοςανίδων και είναι ςυνεργάτθσ του Συςτιματοσ ςτα πλαίςια του ζργου των 8

9 ΒΕΑΣ. Επιπροςκζτωσ πλθροφορίεσ από τθν αγορά, εμφανίηουν ςυνεχϊσ αυξανόμενθ τθν τάςθ χριςθσ τθσ ξφλινθσ παλζτασ ωσ καυςίμου. Το φαινόμενο κα πρζπει ςφντομα να τεκεί ςε ςυηιτθςθ και περαιτζρω διερεφνθςθ από κοινοφ με τισ αρμόδιεσ αρχζσ. Λοιπζσ πηγζσ ανακφκλωςησ Με τθ ςυνεργαςία των εταιρειϊν ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΥ Α.Ε. (ΕΛΒΑΛ Α.Ε.) (κουτιά αλουμινίου) και ΥΑΛΟΥΓΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΓΙΟΥΛΑ Α.Ε. (γυάλινεσ φιάλεσ) καταγράφθκαν οι επιπλζον ποςότθτεσ κουτιϊν αλουμινίου και γυάλινων φιαλϊν που ανακυκλϊκθκαν απευκείασ ςτισ παραγωγικζσ μονάδεσ τουσ και προζρχονται από τρίτεσ πθγζσ, δθλαδι δεν αφοροφν τισ δραςτθριότθτεσ του Συςτιματοσ. Συγκεκριμζνα εκτιμάται ότι από αυτζσ τισ τρίτεσ πθγζσ ανακυκλϊκθκαν 113 τόνοι κουτιϊν αλουμινίου και 25 χιλιάδεσ τόνοι γυάλινων φιαλϊν. Χαρτί εντφπων Τζλοσ οφείλουμε να υπογραμμίςουμε ότι θ κφρια και πλζον ςθμαντικι δραςτθριότθτα του Συςτιματοσ, δθλαδι τα ζργα μπλε κάδου που αναπτφςςονται με τθ ςυνεργαςία των ΟΤΑ, προςφζρουν το αξιοςθμείωτο ζργο τθσ ανακφκλωςθσ χαρτιοφ εντφπων παρά το γεγονόσ ότι οι ποςότθτεσ αυτζσ δεν προςμετρϊνται ζναντι των ςτόχων. Συγκεκριμζνα το 2012 ανακυκλϊθηκαν 67 χιλ. τόνοι χαρτιοφ εντφπων (εφθμερίδεσ, περιοδικά, φυλλάδια, βιβλία κλπ.) επιπλζον των ανωτζρω αποτελεςμάτων, αν και οι αντίςτοιχοι υπόχρεοι, ωσ γνωςτόν, δε ςυμμετζχουν ςτο κόςτοσ διαχείριςθσ του ςυγκεκριμζνου υλικοφ εξαιτίασ τθσ ζλλειψθσ νομικοφ πλαιςίου. Συνολικά Εθνικοί Στόχοι Συνοψίηοντασ όλα τα ανωτζρω αποτελζςματα που προκφπτουν από τισ κφριεσ παραγωγικζσ δραςτθριότθτεσ τθσ ΕΕΑΑ, αλλά και από εκείνεσ που αφοροφν καταγραφζσ και πιςτοποιιςεισ που γίνονται για λογαριαςμό των αρμόδιων αρχϊν, τα ςυνολικά αποτελζςματα ανά υλικό ςυςκευαςίασ εμφανίηονται ςτουσ παρακάτω πίνακεσ 3 και 4. Τα ςτοιχεία αυτά, μετά τθν ζγκριςι τουσ από τισ αρμόδιεσ αρχζσ, μποροφν να χρθςιμεφςουν για τον υπολογιςμό τθσ κάλυψθσ των Εκνικϊν Στόχων. Λαμβάνοντασ υπόψθ τισ τρζχουςεσ ποςότθτεσ των αποβλιτων ςυςκευαςίασ (βλ. ςχετικό κεφάλαιο) ςε ςφγκριςθ με τα αποτελζςματα 2012 που περιλαμβάνονται ςτθν παροφςα ζκκεςθ τθσ ΕΕΑΑ τα βαςικά ςυμπεράςματα είναι εξόχωσ ενθαρρυντικά, παρά τισ ευρφτερεσ δυςμενείσ ςυνκικεσ. Συγκεκριμζνα: Οι ανά υλικό Εκνικοί Στόχοι ςε χαρτί/χαρτόνι, πλαςτικό, γυαλί και ξφλο επιτυγχάνονται. 9

10 Δε φαίνεται να επιτυγχάνεται ο Εκνικόσ Στόχοσ ςτα μζταλλα. Ειδικά ςτο λευκοςίδθρο επιςθμαίνεται ότι θ απόκλιςθ μεταξφ των ποςοτιτων των αποβλιτων ςυςκευαςίασ (ςφνολο χϊρασ) που περιζχονται ςτισ εκκζςεισ του ΥΡΕΚΑ προσ τθν ΕΕ και των, περίπου ςτακερισ τάξθσ μεγζκουσ, ποςοτιτων που δθλϊνονται όλα τα ζτθ λειτουργίασ από τισ ςυμβεβλθμζνεσ επιχειριςεισ ςτο Σφςτθμα είναι πολφ μεγάλθ και ςιμερα εκτιμάται ςτο 70%. Υπενκυμίηεται ότι το 2005 είχε γίνει αφξθςθ αυτϊν των ποςοτιτων από το ΥΡΕΚΑ κατόπιν αιτιματοσ του κλαδικοφ ςυνδζςμου, με ςυνζπεια τθ μείωςθ τθσ τιμισ χρθματικισ ειςφοράσ. Τα ςυνολικά αποτελζςματα 2012 υπολείπονται ςε μικρό βακμό από το ςτόχο του ςυνόλου. Εντοφτοισ αυτζσ οι ποςότθτεσ εκτιμάται ότι υπάρχουν (υφιςτάμενθ ανακφκλωςθ χαρτιοφ/χαρτονιοφ ΒΕΑΣ από ςυγκεκριμζνουσ μθ ςυνεργάτεσ το 2012) και αναμζνεται να πιςτοποιθκοφν από το ζργο ΒΕΑΣ το τρζχον ζτοσ. Ειδικι αναφορά πρζπει να γίνει για το γυαλί κακόςον θ επίτευξθ 2012 είναι ςυγκυριακι. Υπενκυμίηεται ότι και για το γυαλί το 2005 το ΥΡΕΚΑ αποφάςιςε μείωςθ τθσ τιμισ ειςφοράσ κατά 50% κατόπιν αιτθμάτων κλαδικϊν ςυνδζςμων. Εφκολα όμωσ διαπιςτϊνεται ότι οι δραςτθριότθτεσ ανάκτθςθσ και ανακφκλωςθσ του γυαλιοφ υποχρθματοδοτοφνται από τισ ειςφορζσ του υλικοφ, διαπίςτωςθ που ζχει τεκεί πολλζσ φορζσ υπόψθ των αρμόδιων αρχϊν. Με ςκοπό τθν κατά το δυνατόν μείωςθ του ελλείμματοσ χρθματοδότθςθσ του γυαλιοφ, το τρζχον ζτοσ επιδιϊκεται θ ανάπτυξθ δφο επιπλζον μεκόδων/πθγϊν γυαλιοφ, ενϊ κα ςυνεχιςτοφν και οι υφιςτάμενεσ μζκοδοι των ειδικϊν φράςεων γυαλιοφ. o Σχεδιάηονται βελτιωμζνεσ τεχνικζσ ανάκτθςθσ γυαλιοφ ςτα ΚΔΑΥ (π.χ. περαιτζρω επεξεργαςία του λεπτομεροφσ κλάςματοσ των κυλινδρικϊν κοςκίνων, πρόςκετεσ διατάξεισ). o Με τθ ςυνεργαςία ΟΤΑ (ιδθ επιχειρείται ςτο Διμο Θεςςαλονίκθσ και αλλοφ) κα αναπτφςςεται δίκτυο κωδϊνων για γυαλί ςε δθμόςιο χϊρο και ςυλλογι του γυαλιοφ από αυτά τα ςθμεία. Αν τα ζργα αυτά ευδοκιμιςουν, θ χριςθ κοινόχρθςτων κωδϊνων κα αποτελζςει τθν κφρια μζκοδο ςυλλογισ των γυάλινων φιαλϊν από επαγγελματικοφσ χϊρουσ, όπωσ ςυμβαίνει και ςε άλλεσ χϊρεσ τθσ Ευρϊπθσ. Για να ενιςχυκεί θ απόδοςθ του ζργου των κωδϊνων κακίςταται απαραίτθτθ θ ςυνεργαςία ΚΕΔΕ ΟΤΑ αρμόδιων αρχϊν και ΕΕΑΑ με ςκοπό τθ κζςπιςθ υποχρζωςθσ των καταςτθμάτων υγειονομικοφ ενδιαφζροντοσ να ςυμμετζχουν ςτθν ανακφκλωςθ. 10

11 Πίνακασ 3 : Ποςότητεσ από δραςτηριότητεσ τησ ΕΕΑΑ Δραςτηριότητα Μπλε κάδοσ / Δθμοτικά απόβλθτα ςυςκευαςίασ 000 τόνοι 148 Ειδικζσ Δράςεισ Γυαλιοφ 18 Βιομθχανικά Εμπορικά Απόβλθτα Συςκευαςίασ (ΒΕΑΣ) 189 Χαρτί Εντφπων (ζργα μπλε κάδου) 67 Λοιπζσ Ρθγζσ 25 Πίνακασ 4 : Αποτελζςματα ανά υλικό ςυςκευαςίασ (*) Υλικό Χαρτί / Χαρτόνι / Χάρτινθ Συςκευαςία Υγρϊν Ποςότητεσ 2012 (χιλ. τόνοι) 213 Ρλαςτικό 57 Μζταλλα 39 Γυαλί 54 Ξφλο 17 (*) Περιλαμβάνονται τα αποτελζςματα όλων των δραςτθριοτιτων του Συςτιματοσ (μπλε κάδοι, ειδικζσ δράςεισ, ΒΕΑΣ, κ.λπ.) VIΙI. Επιχειρηςιακό Σχζδιο - Επόμενα βήματα Επί του παρόντοσ ςυνεχίηεται θ ςφνταξθ και θ υλοποίθςθ ετιςιων τεχνικϊν και οικονομικϊν προγραμματιςμϊν, οι οποίοι κοινοποιοφνται εγκαίρωσ ςτισ αρμόδιεσ αρχζσ. Ανάλογα με τθν εξζλιξθ τθσ γενικισ οικονομικισ κατάςταςθσ τθσ χϊρασ κα αποφαςιςτεί, ςε ςυνεννόθςθ με τισ αρμόδιεσ αρχζσ, πότε και με ποιεσ προχποκζςεισ και προδιαγραφζσ είναι εφικτό να ςυνταχκεί μακροπρόκεςμοσ προγραμματιςμόσ. 11