Η Αναπλήρφζη ηοσ Προέδροσ ηης Γημοκραηίας

Transcript

1 ΔΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΓΙΣΡΙΑΚΟ ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΥΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΣΙΚΩΝ ΔΠΙΣΗΜΩΝ ΣΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗ Πξνπηπρηαθή εξγαζία ζην κάζεκα ηνπ ζπληαγκαηηθνχ δηθαίνπ κε ζέκα Η Αναπλήρφζη ηοσ Προέδροσ ηης Γημοκραηίας Ολνκαηεπψλπκν: θπξή Όιγα Α.Μ.: Καζεγεηήο: Αλδξέαο Γ.Γεκεηξφπνπινο Έηνο ζπγγξαθήο: 2012 Eμάκελν: Α 1

2 ΠΙΝΑΚΑ ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΩΝ Διζαγφγή ζελ.3-4 Α. Λόγοι και προϋποθέζεις αναπλήρφζης...ζελ.4-5 Β.Πρόζφπα-Όργανα ποσ δροσν φς αναπληρφηές ζελ.5-7 I.Ο Πξόεδξνο ηεο Βνπιήο σο αλαπιεξσηήο..ζει Αξκνδηφηεηεο ζει Ζ εθαξκνγή ησλ αζπκβίβαζησλ...ζει.8-9 II.Η Κπβέξλεζε σο αλαπιεξσηήο...ζει Αξκνδηφηεηεο..ζει.9 2.H εθαξκνγή ησλ αζπκβίβαζησλ.ζει.10 Γ. Νομική θύζη ηης αναπλήρφζης.ζελ Ι. Πξνζσξηλή αλαπιήξσζε...ζει ΙΙ.Οξηζηηθή αλαπιήξσζε.ζει.11 Γ. Αρτές ποσ διέποσν ηην αναπλήρφζη ζελ Η.Η αλαπιήξσζε είλαη πιήξεο(αξρή ηεο θαζνιηθόηεηαο)..ζει Αξρή ηεο ζπλερνχο ιεηηνπξγίαο ηνπ νξγάλνπ.ζει Αξρή ηνπ ακεηαθηλήηνπ ηνπ εθάζηνηε πξνζσπηθνχ θνξέα ηνπ πξνεδξηθνχ αμηψκαηνο.ζει.13 ΙΙ.Η αλαπιήξσζε είλαη απηόκαηε..ζει ΙΙΙ.Η αλαπιήξσζε είλαη ππνρξεσηηθή..ζει.14 Δ. σνηαγμαηικοπολιηική κρίζη ηοσ ζελ Ι. «Ψήθνο Αιεπξά»... ζει ΙΙ.Απόςεηο πνπ δηαηππώζεθαλ ζρεηηθά κε ην ζέκα...ζει σμπεράζμαηα..ζελ Περίληυη-Summary.ζελ.19 Βιβλιογραθία-Λήμμαηα...ζελ.20 2

3 ΤΝΣΟΜΟΓΡΑΦΙΔ αξζξ. βι. εδ. επ. θ.α. ΚΒ Κπβεξλ. ν.π. ΠηΒ ΠηΓ ζει. άξζξν βιέπε εδάθην επφκελα θαη άιια Καλνληζκφο ηεο Βνπιήο Κπβέξλεζε φπσο παξαπάλσ Πξφεδξνο ηεο Βνπιήο Πξφεδξνο ηεο Γεκνθξαηίαο χληαγκα ζειίδα (εο) Διζαγφγή χκθσλα κε ην άξζξν 30 ηνπ ηζρχνληνο πληάγκαηνο ν Πξφεδξνο ηεο Γεκνθξαηίαο νξίδεηαη σο «ξπζκηζηήο ηνπ πνιίηεπκαηνο» θαη επνκέλσο απνηειεί κία εθ ησλ δχν θεθαιψλ ηεο Πξνεδξεπφκελεο Κνηλνβνπιεπηηθήο Γεκνθξαηίαο πνπ θαζηεξψλεηαη σο ην πνιίηεπκα ηεο Διιάδαο ζην άξζξν 1 1. Με ηνλ φξν «ξπζκηζηήο» πξνζδηνξίδεηαη ν ζπληαγκαηηθφο ξφινο ηνπ ΠηΓ. 1 Με ηνλ ραξαθηεξηζκφ απηφ απνδίδεηαη ε ππεξθνκκαηηθή δηάζηαζε ηνπ ζεζκνχ, ην γεγνλφο φηη ν ΠηΓ πξνεδξεχεη θαη δελ θπβεξλά θαζψο θαη φηη είλαη ν θχιαθαο ηνπ πληάγκαηνο θαη ησλ λφκσλ. Αμηνζεκείσην είλαη θαη ην αζπκβίβαζην ηνπ ΠηΓ πνπ ηίζεηαη ζην άξζξν 30 ακέζσο κεηά ηνλ ραξαθηεξηζκφ ηνπ σο «ξπζκηζηή ηνπ πνιηηεχκαηνο». Καζηεξψλεηαη ινηπφλ απφιπην αζπκβίβαζην ηνπ αμηψκαηνο ηνπ Πξνέδξνπ κε νπνηνδήπνηε άιιν αμίσκα, ζέζε ή έξγν, θαζίζηαηαη δειαδή ζαθέο φηη ν ΠηΓ ζα πξέπεη λα αζρνιείηαη απνθιεηζηηθά κε ην ζπγθεθξηκέλν έξγν θαη φηη νη αξκνδηφηεηέο δελ ζα πξέπεη λα ζπγρένληαη κε απηέο άιινπ αμηψκαηνο. Αθφκα ζηε δηάηαμε ηνπ άξζξνπ 50 θαζηεξψλεηαη ην ιεγφκελν «ηεθκήξην ηεο αξκνδηφηεηαο» ζχκθσλα κε ην νπνίν «Ο Πξφεδξνο ηεο Γεκνθξαηίαο δελ έρεη άιιεο αξκνδηφηεηεο παξά κφλν φζεο ηνπ απνλέκνπλ ξεηά ην χληαγκα θαη νη λφκνη πνπ είλαη ζχκθσλνη κε απηφ». Οη 1 Δημητρόπουλοσ Α., φςτημα υνταγματικοφ Δικαίου: Μζροσ Β Οργάνωςη και Λειτουργία του κράτουσ, εκδόςεισ άκκουλα Αθήνα-Θεςςαλονίκη,

4 αξκνδηφηεηέο ηνπ είλαη λνκνζεηηθέο, δηνηθεηηθέο, ξπζκηζηηθέο, δηθαζηηθέο θαη απηέο ηνπ δηεζλνχο παξαζηάηε. Απφ ην εχξνο ησλ αξκνδηνηήησλ ηνπ θαζίζηαηαη θαλεξή ε ζπκκεηνρή ηνπ ζε φιεο ηηο ιεηηνπξγίεο ηνπ θξάηνπο. Ζ ζεηεία ηνπ ΠηΓ, ν νπνίνο εθιέγεηαη απφ ηε Βνπιή θαηά ηηο δηαηάμεηο ηνπ άξζξνπ 32, δηαξθεί πέληε ρξφληα θαη αξρίδεη απφ ηελ νξθνκσζία ηνπ ελψ αλαιακβάλεη ηα θαζήθνληά ηνπ «απφ ηελ επνκέλε ηεο εκέξαο πνπ έιεμε ε ζεηεία ηνπ απεξρφκελνπ Πξνέδξνπ»(αξζξ ). Ωζηφζν ε ζεηεία ηνπ ΠηΓ είλαη δπλαηφ λα ιήμεη πξηλ απφ ηελ πεληαεηία γηα ζπγθεθξηκέλνπο ιφγνπο πνπ πεξηνξίδνληαη ζην ζάλαην, ζηελ παξαίηεζε, ζηελ έθπησζε θαη ζε ιφγνπο νξηζηηθήο αδπλακίαο άζθεζεο ησλ θαζεθφλησλ ηνπ ζχκθσλα κε ην άξζξν 34. ηηο πεξηπηψζεηο απηέο αλαθχπηεη ε αλάγθε αλαπιήξσζεο ηνπ ΠηΓ κέρξη ηελ επηζηξνθή ηνπ ζηα θαζήθνληά ηνπ ή κερξη ηελ εθινγή λένπ ΠηΓ. Απφ ηελ ξεηή απηή πξφβιεςε ηνπ ζπληαθηηθνχ λνκνζέηε δηαθξίλεηαη ε ζπνπδαηφηεηα ηνπ ξφινπ ηνπ ΠηΓ σο εγγπεηή ηνπ πνιηηεχκαηνο αιιά θαη ε κεγάιε ζεκαζία ηεο αλαπιήξσζήο ηνπ πξνθεηκέλνπ λα κελ παχζεη ε ιεηηνπξγία ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ ζεζκνχ θαη νξγάλνπ. Αληίζεηα πξνβιέπεηαη απφ ην χληαγκα ζηηο δηαηάμεηο ησλ άξζξσλ 30 θαη 32 ε δπλαηφηεηα παξάηαζεο ηεο ζεηείαο ηνπ ΠηΓ. Απηφ είλαη δπλαηφλ λα ζπκβεί ζε δχν πεξηπηψζεηο: α) ζε πεξίπησζε πνιέκνπ φπνπ ε ζεηεία παξαηείλεηαη κέρξη ηε ιήμε ηνπ( άξζξ ) θαη β) παξάηαζε ηεο ζεηείαο γηα ηελ νινθιήξσζε ηεο δηαδηθαζίαο εθινγήο ηνπ λένπ Πξνέδξνπ(άξζξ ). Δλ θαηαθιείδεη ε παξνχζα εξγαζία εμεηάδεη φια φζα πξνβιέπνληαη απφ ην άξζξν 34 ηνπ πληάγκαηνο ζρεηηθά κε ηελ αλαπιήξσζε ηνπ Πξνέδξνπ ηεο Γεκνθξαηίαο, ηνπο αλαπιεξσηέο θαζψο θαη ηηο αξκνδηφηεηέο ηνπο αιιά θαη ηε ζεκαζία ηεο αλαπιήξσζεο γηα ην ραξαθηήξα θαη ηε ιεηηνπξγία ηνπ πνιηηεχκαηνο. Α. Λόγοι και προϋποθέζεις ηης αναπλήρφζης ην άξζξν 34 ηνπ πληάγκαηνο ηνπ 1975,ην νπνίν δελ ηξνπνπνηήζεθε κε ηελ αλαζεψξεζε ηνπ 1986, αλαθέξνληαη ξεηά νη ιφγνη θαη νη πξνυπνζέζεηο γηα ηνπο νπνίνπο κπνξεί λα ηεζεί ην δήηεκα ηεο αλαπιήξσζεο ηνπ Πξνέδξνπ ηεο Γεκνθξαηίαο. Ωζηφζν γίλεηαη θαλεξφ φηη ν ζπληαθηηθφο λνκνζέηεο αληηκεησπίδεη εληαία ηφζν ηνπο ιφγνπο αλαπιήξσζεο εμαηηίαο πξνζσξηλνχ θσιχκαηνο ηνπ ΠηΓ φζν θαη ηνπο ιφγνπο νξηζηηθήο αδπλακίαο άζθεζεο ησλ πξνεδξηθψλ θαζεθφλησλ θαη δελ θάλεη δηάθξηζε αλάκεζα ζηηο δηάθνξεο πεξηπηψζεηο αλαπιήξσζεο. 2 πγθεθξηκέλα ζηε πξψηε παξάγξαθν ηνπ άξζξνπ 34 αλαθέξνληαη νη εμήο ιφγνη θαη πξνυπνζέζεηο αλαπιήξσζεο ηνπ ΠηΓ: α) απνπζία ηνπ ΠηΓ ζην εμσηεξηθφ πεξηζζφηεξν απφ δέθα κέξεο β) ζάλαηνο ΠηΓ 2 Μάνεςησ Α.-Μανιτάκησ Α., Ο θεςμόσ τησ αναπλήρωςησ του Προζδρου τησ Δημοκρατίασ κατά το ιςχφον φνταγμα, εκδόςεισ Αντ.Ν.άκκουλα Αθήνα-Κομοτηνή,

5 γ) παξαίηεζε ΠηΓ δ) αλ ν ΠηΓ θεξπρζεί έθπησηνο ε) αλ θσιχεηαη γηα νπνηνδήπνηε ιφγν λα αζθήζεη ηα θαζήθνληά ηνπ Όκσο ζηελ πξψηε πξνυπφζεζε,δειαδή ζηελ πεξίπησζε απνπζίαο ηνπ ΠηΓ ζην εμσηεξηθφ αλ απηή δηαξθεί ιηγφηεξν απφ δέθα κέξεο δελ ηίζεηαη ζέκα αλαπιήξσζεο αιιά ν ΠηΓ αζθεί ηα θαζήθνληά ηνπ εθδίδνληαο ζηηο θαηά ηφπνπο ειιεληθέο πξεζβείεο ηηο ηππηθέο λνκηθέο πξάμεηο πνπ επείγνπλ ζχκθσλα κε ηνπο θαλφλεο ηνπ Γηεζλνχο Γηθαίνπ. Δάλ ε αδπλακία άζθεζεο ησλ θαζεθφλησλ ηνπ δηαξθεί πεξηζζφηεξν απφ ηξηάληα εκέξεο ζπγθαιείηαη ε Βνπιή,αθφκα θαη αλ έρεη δηαιπζεί, γηα λα απνθαζίζεη αλ ζπληξέρεη πεξίπησζε εθινγήο λένπ ΠηΓ ζχκθσλα κε ην άξζξν 34 2 εδ.α. Δπίζεο αλ ην ζπγθεθξηκέλν έξγν πνπ αλαθχπηεη επηδέρεηαη νιηγνήκεξεο αλαβνιήο, γηα παξάδεηγκα ππνγξαθή δηαηαγκάησλ, ππνδνρή δηαπηζηεπηεξίνπ θαη δεκνζίεπζε λφκσλ θ.α., ηφηε δελ ζπληξέρεη ιφγνο αλαπιήξσζεο. Αλ φκσο πξνθχςεη θξίζηκν ζέκα θαη ε άκεζε επηζηξνθή είλαη αδχλαηε, ηφηε ν ΠηΓ αλαπιεξψλεηαη εθφζνλ δελ πξφθεηηαη γηα πξάμε πνπ δελ εκπίπηεη ζε ζέκαηα αλεπίδεθηα αλαπιήξσζεο θαηά ην άξζξν 34 1 εδ. β. Β.Πρόζφπα-Όργανα ποσ δροσν φς αναπληρφηές Δθφζνλ ινηπφλ πξνθχςεη έλαο απφ ηνπο παξαπάλσ ιφγνπο θαη είλαη απαξαίηεην λα αλαπιεξσζεί ν ΠηΓ ην άξζξν 34 ζηελ πξψηε παξάγξαθν νξίδεη ξεηά φηη σο αλαπιεξσηέο θαινχληαη θαηά ζεηξά νη εμήο: α) ν Πξφεδξνο ηεο Βνπιήο β) αλ δελ ππάξρεη Βνπιή, ν πξφεδξνο ηεο ηειεπηαίαο Βνπιήο γ) αλ απηφο αξλείηαη ή δελ ππάξρεη, ε Κπβέξλεζε ζπιινγηθά Ο Πξφεδξνο ηεο Βνπιήο δελ κπνξεί λα αξλεζεί λα αζθήζεη ηα θαζήθνληα ηνπ αλαπιεξσηή εθηφο αλ ζπληξέρεη πνιχ ζνβαξφο ιφγνο. Σν χληαγκα πάλησο δελ πξνβιέπεη ηελ πεξίπησζε άξλεζεο ηνπ Πξνέδξνπ ηεο Βνπιήο. Δάλ φκσο ζπκβεί θάηη ηέηνην πξέπεη λα ηζρχζεη αλαινγηθψο φηη θαη ζηελ αλππαξμία ή άξλεζε ηνπ πξνέδξνπ ηεο ηειεπηαίαο Βνπιήο. Αληίζεηα ν Πξφεδξνο ηεο ηειεπηαίαο Βνπιήο έρεη ηε δπλαηφηεηα λα αξλεζεί δηφηη ηππηθά ε αξκνδηφηεηέο ηνπ έρνπλ παχζεη νπφηε δελ είλαη ππνρξεσκέλνο λα δερηεί λα αλαπιεξψζεη έζησ θαη πξνζσξηλά ηνλ ΠηΓ. Σέινο αλ θαη ν Πξφεδξνο ηεο ηειεπηαίαο Βνπιήο αξλεζεί ή δελ ππάξρεη, ηφηε ηνλ αλαπιεξψλεη ε Κπβέξλεζε ζπιινγηθά ε νπνία δελ έρεη θαη ηε δπλαηφηεηα άξλεζεο. Ο αλαπιεξσηήο δελ κπνξεί λα θαιχςεη ηε ζέζε πάλσ απφ έμη κήλεο απφ ηελ έλαξμε ηεο αλαπιήξσζεο.αλ πεξάζεη ε πξνζεζκία απηή, ηφηε ην θψιπκα ζεσξείηαη νξηζηηθφ θαη ζπγθαιείηαη ε Βνπιή γηα ηελ εθινγή λένπ ΠηΓ.πλήζσο φκσο ε Βνπιή απφ ηηο 5

6 πξψηεο ηξηάληα κέξεο κέρξη θαη ηνλ ηειεπηαίν κήλα απνθαζίδεη κε πιεηνςεθία ηξησλ πέκπησλ αλ ην θψιπκα είλαη πξνζσξηλφ ή νξηζηηθφ. Ο αλαπιεξσηήο ηνπ ΠηΓ γεληθά ζα πξέπεη λα αζρνιείηαη κφλν κε ηελ δηεθπεξαίσζε ησλ ηξερνπζψλ ππνζεζέσλ θαη νπζηαζηηθά λα αλαιακβάλεη κφλν εθείλεο πνπ αληκεηψπηζή ηνπο δελ επηδέρεηαη αλαβνιήο. Αθφκα, νθείιεη λα πξνβαίλεη ζηε ιήςε απνθάζεσλ πνπ δελ ζα πξνθαινχζαλ ηελ αληίζεζε ηνπ αλαπιεξνχκελνπ ΠηΓ ή πνπ δελ ζα δεκηνπξγνχζαλ ηεηειεζκέλα γεγνλφηα ηα νπνία ζηε ζπλέρεηα ζα ήηαλ αξθεηά δχζθνιν λα αληηκεησπηζηνχλ θαη δελ ζα ελέθξηλε ν αλαπιεξνχκελνο ΠηΓ. Ο αλαπιεξσηήο ηνπ ΠηΓ είλαη έλα άκεζν φξγαλν ηνπ θξάηνπο θαη ζπλεπψο ε λνκηθή απηή ζέζε ηνπ αλαπιεξσηή νδεγεί ζηελ αδπλακία δεκηνπξγίαο νπνηαδήπνηε έλλνκεο ζρέζεο κεηαμχ ηνπ αλαπιεξσηή θαη ηνπ αλαπιεξνχκελνπ. 3 Ο ΠηΓ δελ κπνξεί λα δίλεη δηαηαγέο ζηνλ αλαπιεξσηή ζρεηηθέο κε ηελ αλαπιήξσζή ηνπ. χκθσλα κε ηηο δηαηάμεηο ηνπ άξζξνπ 34,ην νπνίν έρεη ηεζεί απφ ηνλ ζπληαθηηθφ λνκνζέηε έρνληαο σο πξφηππν ην άξζξν 7 4 ηνπ γαιιηθνχ πληάγκαηνο, ν αλαπιεξσηήο αζθεί θαηαξρήλ φιεο ηηο ζπληαγκαηηθέο αξκνδηφηεηεο ηνπ ΠηΓ εθηφο απφ ηηο εμήο: α) ηηο αξκνδηφηεηεο πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηηο δηαηάμεηο γηα ηε δηάιπζε ηεο Βνπιήο κε εμαίξεζε ηελ πεξίπησζε ηνπ άξζξνπ 32 4, δειαδή φηαλ δελ επηηπγράλεηαη θαηά ηελ ηξίηε ςεθνθνξία εθινγήο λένπ ΠηΓ. Όκσο ν αλαπιεξσηήο δελ κπνξεί λα δηαιχζεη ηε Βνπιή ζηηο πεξηπηψζεηο ησλ άξζξσλ 37 3 εδ. γ, 41 2 εδ. α, 38 1 θαη 41 1 εδ. α. β) ηηο αξκνδηφηεηεο γηα ηελ παχζε ηεο Κπβέξλεζεο θαηά ηηο δηαηάμεηο ηνπ άξζξνπ Ωζηφζν, ην άξζξν 34 εζθαικέλα αλαθέξεηαη ζην άξζξν 38 ην νπνίν ηξνπνπνηήζεθε θη έηζη κεηά ηελ αλαζεψξεζε δελ πθίζηαηαη ε αξκνδηφηεηα ηνπ ΠηΓ γηα παχζε ηεο Κπβέξλεζεο. Βέβαηα απφ ηνλ ζπλδπαζκφ ησλ δηαηάμεσλ ησλ άξζξσλ απηψλ πξνθχπεη φηη ν αλαπιεξσηήο δηαζέηεη θαη ηηο αξκνδηφηεηεο ηνπ ΠηΓ λα δηνξίδεη ηνλ Πξσζππνπξγφ, λα απαιάζζεη ηελ Κπβέξλεζε απφ ηα θαζήθνληά ηεο εάλ παξαηηεζεί ή εάλ ε Βνπιή απνζχξεη ηελ εκπηζηνζχλε ηεο αιιά θαη φιεο ηηο αξκνδηφηεηεο γηα ηελ αλάδεημε ηεο Κπβέξλεζεο. γ) ηηο αξκνδηφηεηεο πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηηο δηαηάμεηο πνπ αθνξνχλ ηελ πξνζθπγή ζε δεκνςήθηζκα ζχκθσλα κε ην άξζξν Ο αλαπιεξσηήο δελ κπνξεί λα πξνθεξχμεη ζπκβνπιεπηηθφ ή λνκνζεηηθφ δεκνςήθηζκα. Οη πξνθπιάμεηο απηέο πξνβιέπνληαη απφ ηνλ ζπληαθηηθφ λνκνζέηε δηφηη δελ ζπκβαίλεη ν αλαπιεξσηήο λα ηπγράλεη επξείαο απνδνρήο φπσο ζπκβαίλεη κε ηνλ λφκηκα εθιεγκέλν ΠηΓ. Παξάιιεια αληαλαθινχλ ηε κεγάιε ζεκαζία ηεο ζπκκεηνρήο ηνπ ζεζκνχ απηνχ ζηηο ηξεηο απηέο πεξηπηψζεηο. Βέβαηα κέζα απφ ηηο δηαηάμεηο απηέο δηαθαίλεηαη θαη ν ξφινο πνπ πξέπεη λα έρεη ν αλαπιεξσηήο ηνπ ΠηΓ, δειαδή απηφλ ηνπ δηαηεηή-θξηηή ν νπνίνο είλαη ζπλπθαζκέλνο κε ηνλ ακεξφιεπην θαη αλεμάξηεην ξφιν ηνπ ξπζκηζηή ηνπ πνιηηεχκαηνο αιιά θαη λα απνηειεί ην εξγαιείν γηα ηε δηαηήξεζε ηεο πνιηηηθήο ζπλέρεηαο. 3 Ράϊκοσ Αθ., υνταγματικό Δίκαιο: Σόμοσ Ι, Ειςαγωγή-Οργανωτικό Μζροσ, Ζκδοςη Β, Εκδόςεισ Αντ.Ν.άκκουλα,

7 Σέινο ζηνλ επξσπατθφ ρψξν δελ ππάξρεη ζπγθεθξηκέλνο θαλφλαο ή θξηηήξην γηα ην πνηνο πξέπεη ή κπνξεί λα αλαπιεξψλεη ηνλ θσιπφκελν ΠηΓ αιιά έρνπλ ρξεζηκνπνηεζεί φιεο νη δπλαηέο ιχζεηο. Χαξαθηεξηζηηθά αλαθέξνληαη ην απζηξηαθφ χληαγκα φπνπ ηνλ ΠηΓ αλαπιεξψλεη ν Πξσζππνπξγφο, ην ηηαιηθφ θαη ην γαιιηθφ χληαγκα ζηα νπνία ν Πξφεδξνο ηεο Γεξνπζίαο ππνθαζηζηά ηνλ ΠηΓ αιιά θαη ην πνξηνγαιηθφ ην νπνίν θαζηεξψλεη σο αλαπιεξσηή ηνπ ΠηΓ ηνλ Πξφεδξν ηεο πλέιεπζεο ηεο Γεκνθξαηίαο. Παξαηεξείηαη ινηπφλ κηα νκνηφηεηα αλάκεζα ζηα επξσπατθά πληάγκαηα θαη ζην ειιεληθφ ε νπνία είλαη φηη ζε φια ππάξρεη ήδε έλα πξφζσπν πνπ είλαη θνξέαο άιινπ θξαηηθνχ νξγάλνπ θαη πνπ πξνζσξηλά ππνθαζηζηά ηνλ ΠηΓ θαη άξα δελ δεκηνπξγείηαη έλα μερσξηζηφ θξαηηθφ φξγαλν πνπ αλαιακβάλεη απνθιεηζηηθά ηελ αλαπιήξσζε ηνπ ΠηΓ. Ι.Ο Πξόεδξνο ηεο Βνπιήο σο αλαπιεξσηήο 1. Αξκνδηφηεηεο Ο Πξφεδξνο ηεο Βνπιήο είλαη ν πξψηνο θαηά ζεηξά απφ ηνπο αλαπιεξσηέο πνπ θαιείηαη λα αληηθαηαζηήζεη ηνλ ΠηΓ ζηα θαζήθνληά ηνπ είηε πξφθεηηαη γηα πξνζσξηλή είηε γηα νξηζηηθή αλαπιήξσζε θαη δελ ηίζεηαη ε πεξίπησζε άξλεζήο ηνπ, ε νπνία ζα ηζνδπλακνχζε κε ηελ παξαίηεζή ηνπ απφ ην αμίσκα ηνπ ΠηΓ. Απηφ νξίδεηαη θαη ζην άξζξν 34 ηνπ ηζρχνληνο πληάγκαηνο αιιά θαη ζην άξζξν 11 ηνπ Καλνληζκνχ ηεο Βνπιήο ην νπνίν ζηελ παξάγξαθν 1 νξίδεη ξεηά φηη: «Ο Πξόεδξνο ηεο Βνπιήο αζθεί ηηο αξκνδηόηεηεο πνπ ηνπ αλαγλσξίδεη ην Σύληαγκα, ν Καλνληζκόο ηεο Βνπιήο, νη λόκνη θαη γεληθά θάζε αξκνδηόηεηα πνπ πεγάδεη από ηελ απηνλνκία ηεο Βνπιήο». Καηά ηελ πεξίνδν ηεο αλαπιήξσζεο ινηπφλ ν Πξφεδξνο ηεο Βνπιήο αζθεί φιεο ηηο πξνεδξηθέο αξκνδηφηεηεο εθηφο θπζηθά απφ απηέο πνπ απνθιείνληαη ζην αξζξ. 34, νη νπνίεο είλαη ζρεηίδνληαη κε ηε δηάιπζε ηεο Βνπιήο, ηελ παχζε ηεο Κπβέξλεζεο θαη ηελ πξνζθπγή ζε δεκνςήθηζκα. Ωζηφζν κε ηελ αλαζεψξεζε ηνπ 1986 ν ζπληαθηηθφο λνκνζέηεο αθαίξεζε απφ ηνλ ΠηΓ ηελ αξκνδηφηεηα παχζεο ηεο Κπβέξλεζεο, νπφηε απηφ ηζρχεη θαη γηα ηνλ αλαπιεξσηή ηνπ. Πξέπεη βέβαηα λα ηνληζηεί φηη νη αξκνδηφηεηεο απνλέκνληαη intuitu personae θαη αζθνχληαη απνθιεηζηηθά απφ ηνλ ίδην. Απηφ ζπλεπάγεηαη φηη δελ πξαγκαηνπνηείηαη αλάζεζε ησλ αξκνδηνηήησλ απφ έλα φξγαλν ζε άιιν νχηε ζψξξεπζε δχν νξγάλσλ ζε έλα πξφζσπν αιιά ν θνξέαο ηνπ ΠηΒ ππνθαζίζηαηαη ζηε λνκηθή ζέζε ηνπ ΠηΓ. Ο αλαπιεξσηήο ηνπ ΠηΓ δειαδή δελ ράλεη ηελ ηδηφηεηα ηνπ ΠηΒ θαη επνκέλσο ζπλερίδεη λα είλαη θνξέαο θαη ηεο βνπιεπηηθήο ηδηφηεηαο, απιά νη αξκνδηφηεηεο πνπ απνξξένπλ θαη απφ ηνο δχν ηδηφηεηεο αδξαλνπνηνχληαη γηα έλα ρξνληθφ δηάζηεκα θαζψο ππεξηζρχνπλ απηέο πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηε ζέζε ηνπ αλαπιεξσηή ηνπ ΠηΓ αιιά αλαθηψληαη ακέζσο κεηά ηελ παχζε άζθεζεο ησλ θαζεθφλησλ ηνπ ΠηΓ. Γηα φινπο απηνχο ηνπο ιφγνπο ινηπφλ ν ΠηΒ θαηά ηελ αλάιεςε ηεο αλαπιήξσζεο ηνπ ΠηΓ δελ δίλεη ηνλ φξθν πνπ πξνβιέπεη ην άξζξν 33 2, ν νπνίνο δηαθέξεη απφ ηνλ φξθν ηνπ βνπιεπηή, δηφηη ν ΠηΒ δελ θαζίζηαηαη ΠηΓ. Σέινο, ν ζπληαθηηθφο λνκνζέηεο επέιεμε γηα ηελ αλαπιήξσζε ηνπ ΠηΓ ηνλ ΠηΒ θαζψο παξνπζηάδεη ηε κεγαιχηεξε ζεζκηθή ζπγγέλεηα κε ηνλ πξνζσπηθφ θνξέα ηνπ νξγάλνπ, θαζηζηψληαο έηζη θαλεξή ηελ εκπηζηνζχλε ηνπ ζην ζπγθεθξηκέλν φξγαλν. 7

8 Σν γεγνλφο απηφ επηβεβαηψλεηαη θαη ζηελ άιιε πεξίπησζε πνπ πξνβιέπεηαη απφ ην χληαγκα, ε νπνία αλαθέξεηαη ζηνλ δεχηεξν αλαπιεξσηή πνπ θαιείηαη,δειαδή ζηνλ Πξφεδξν ηεο ηειεπηαίαο Βνπιήο. Σν ζπγθεθξηκέλν πξφζσπν θαιείηαη κφλν ζηελ πεξίπησζε πνπ ε Βνπιή έρεη δηαιπζεί θαη δελ ππάξρεη, φκσο έρεη ηε δπλαηφηεηα άξλεζεο αλάιεςεο ησλ θαζεθφλησλ ηεο αλαπιήξσζεο. ρεηηθά κε ηηο αξκνδηφηεηεο φκσο ηνπ πξνζψπνπ απηνχ ππάξρεη κηα δηαθνξνπνίεζε θαζψο ν θνξέαο πνπ αλαπιεξψλεη ηνλ ΠηΓ δελ έρεη ηηο αξκνδηφηεηεο ηνπ Πξνέδξνπ ηεο Βνπιήο, δηφηη ηε ζηηγκή πνπ θαιείηαη λα αλαπιεξψζεη ηνλ ΠηΓ δελ είλαη ν πξνζσηθφο θνξέαο ηνπ αμηψκαηνο ηνπ ΠηΒ θαη άξα δελ είλαη θαη θάηνρνο ησλ ζρεηηθψλ αξκνδηνηήησλ. Δπνκέλσο απνθηά κφλν ηηο αξκνδηφηεηεο ηνπ ΠηΓ εθφζνλ νξηζηεί σο αλαπιεξσηήο ηνπ. 2.Ζ εθαξκνγή ησλ αζπκβίβαζησλ Μεηά ηε ζπληαγκαηηθνπνιηηηθή θξίζε ηνπ 1985 θαη ην ζέκα ηεο ιεγφκελεο «ςήθνπ Αιεπξά», ηέζεθε ην δήηεκα ηεο εθαξκνγήο ησλ αζπκβίβαζησλ ηνπ άξζξνπ 30 2 ηνπ ηζρχνληνο πληάγκαηνο. πγθεθξηκέλα ε δηάηαμε απηή αλαθέξεη φηη: «Τν αμίσκα ηνπ Πξνέδξνπ είλαη αζπκβίβαζην κε νπνηνδήπνηε άιιν αμίσκα, ζέζε ή έξγν». Ο ζθνπφο ηεο δηάηαμεο απηήο είλαη λα πξνζηαηεχζεη ην αμίσκα ηνπ ΠηΓ απφ νπνηνδήπνηε άιιν αμίσκα αιιά παξάιιεια απνηειεί εγγχεζε γηα ηελ αλεπεξέαζηε άζθεζε ησλ πξνεδξηθψλ θαζεθφλησλ θαη ηελ απνθπγή εκπινθψλ θαη παξεμεγήζεσλ. ρεηηθά κε ην αλ πξέπεη λα εθαξκφδεηαη ή φρη ε δηάηαμε απηή θαηά ηελ αλαπιήξσζε ηνπ ΠηΓ έρνπλ δηαηππσζεί θαηά θαηξνχο δηάθνξεο απφςεηο θπξίσο αληίζεηεο κεηαμχ ηνπο, νη νπνίεο ζα ήηαλ ζθφπηκν λα εμεηαζηνχλ. Ζ πξψηε άπνςε θαη νη νπαδνί ηεο ππνζηεξίδνπλ φηη ην αζπκβίβαζην πνπ θαζηεξψλεηαη ζην άξζξν 30 ηζρχεη θαη γηα ηνλ αλαπιεξσηή ηνπ ΠηΓ αθνχ είλαη εθείλνο πνπ ππνθαζίζηαηαη ζηε ζέζε ηνπ ΠηΓ θαη ην χληαγκα κέζα απφ ηηο δηαηάμεηο ηνπ δελ πξνβιέπεη ηε ζχζηαζε ελφο λένπ μερσξηζηνχ νξγάλνπ ην νπνίν λα έρεη απνθιεηζηηθά σο αξκνδηφηεηα ηελ αλαπιήξσζε ηνπ ΠηΓ. Δπνκέλσο, εθφζνλ ν ΠηΒ είλαη απηφο πνπ ζε θάζε πεξίπησζε αλαπιεξψλεη ηνλ ΠηΓ δελ κπνξεί λα αζθεί παξάιιεια κε ηηο πξνεδξηθέο αξκνδηφηεηεο θαη ηηο βνπιεπηηθέο ή απηέο ηνπ ΠηΒ. Γηα ην ιφγν απηφ άιισζηε θαζηεξψλεηαη απφ ην άξζξν ΚΒ φηη: «Όηαλ ν Πξόεδξνο ηεο Βνπιήο αλαπιεξώλεη ηνλ Πξόεδξν ηεο Γεκνθξαηίαο, αληηθαζίζηαηαη πξνζσξηλά ζηελ άζθεζε ησλ θαζεθόλησλ ηνπ από ηνπο θαηά ην άξζξν 10 αλαπιεξσηέο ηνπ». Καηά ηελ άπνςε απηή είλαη πξφδειε ε παξαβίαζε ηεο ζπληαγκαηηθήο αξρήο φηαλ ην ίδην πξφζσπν κεηέρεη σο βνπιεπηήο ζηε λνκνζεηηθή ιεηηνπξγία θαη ηαπηφρξνλα σο αλαπιεξσηήο ηνπ ΠηΓ λα είλαη αξρεγφο ηεο εθηειεζηηθήο εμνπζίαο θαζψο είλαη ζπληαγκαηηθά αλεπίηξεπηε ε ζχγρπζε εμνπζηψλ. Άξα είλαη αδχλαηνλ λα πθίζηαηαη «δηζππφζηαηνο Πξφεδξνο» θαη άξα είλαη αδχλαηε θαη ε ζχκπησζε δχν νξγαληθψλ ηδηνηήησλ ζην ίδην πξφζσπν. Καηά ηελ αλαπιήξσζε ινηπφλ αδξαλνπνηνχληαη νη βνπιεπηηθέο αξκνδηφηεηεο θαη ν ΠηΒ αζθεί κφλν ηηο πξνεδξηθέο αξκνδηφηεηεο, αθνχ θαηά ηνπο ππνζηεξηθηέο ηεο άπνςεο απηήο δελ κπνξεί ην ίδην πξφζσπν λα είλαη θνξέαο δχν δηαθνξεηηθψλ αμησκάησλ. Δμάιινπ αλ ν ΠηΒ κπνξνχζε λα είλαη θαη βνπιεπηήο θαη ΠηΓ, ηφηε ζα κπνξνχζε λα επηθαιείηαη πφηε ηε κία θαη πφηε ηελ άιιε ηδηφηεηα. Έηζη λνκηθφ επαθφινπζν ηεο αδξαλνπνηήζεο 8

9 ηεο βνπιεπηηθήο ηδηφηεηαο είλαη ε απνρή ηνπ πξνζσξηλνχ Πξνέδξνπ απφ ηηο ςεθνθνξίεο ηεο Βνπιήο. Αληίζεηα, νη ππνζηεξηθηέο ηεο δεχηεξεο άπνςεο αληηηάζζνπλ ζηελ πξψηε επηρεηξεκαηνινγία ην γεγνλφο φηη παξφιν πνπ ν ΠηΒ είλαη εθείλνο πνπ νξίδεηαη απφ ην χληαγκα σο αλαπιεξσηήο ηνπ ΠηΓ, απηφ δελ ζεκαίλεη φηη ράλεη θαη ηε βνπιεπηηθή ηνπ ηδηφηεηα. Δπνκέλσο κπνξεί παξάιιεια κε ηηο πξνεδξηθέο αξκνδηφηεηεο λα αζθεί θαη ηηο βνπιεπηηθέο ρσξίο λα ππάξρεη θαλέλα απνιχησο θψιπκα. Αθφκα ππνζηεξίδνπλ φηη ηα αζπκβίβαζηα ηνπ άξζξνπ 30 δελ ηζρχνπλ θαη γηα ηνλ πξνζσξηλφ Πξφεδξν αθνχ είλαη δπλαηή θαη ε πεξίπησζε άζθεζεο ησλ πξνεδξηθψλ αξκνδηνηήησλ θαηά ηε δηάξθεηα ηεο αλαπιήξσζεο απφ ηελ Κπβέξλεζε. Οπφηε ζηελ πεξίπησζε απηή είλαη αδχλαηε θαη ε ελεξγνπνίεζε ησλ αζπκβίβαζησλ γηα ηελ Κπβέξλεζε αθνχ είλαη ζέζθαην φηη ε Κπβέξλεζε ππεξεηεί ηαπηφρξνλα πνιιέο ζέζεηο θαη έξγα κέζα απφ ηα δηάθνξα φξγαλα θαη αμηψκαηα πνπ ηελ απνηεινχλ. Βέβαηα ηα αζπκβίβαζηα δελ ηζρχνπλ θαη ζηελ πεξίπησζε αλαπιήξσζεο ηνπ ΠηΓ απφ ηνλ ΠηΒ θαζψο δελ ππνθαζηζηά ηνλ ΠηΓ σο πξφζσπν νχηε απνθηά κε απηφλ ηνλ ηξφπν ην αλψηαην αμίσκα αιιά απιά ηνλ ππνθαζηζηά σο φξγαλν. Γίλεηαη δειαδή θαλεξφ φηη νη νπαδνί ηεο δεχηεξεο απηήο άπνςεο ππνζηεξίδνπλ ηελ παξάιιειε άζθεζε ησλ θαζεθφλησλ, δειαδή θαη ηνπ ΠηΓ αιιά θαη ηνπ ΠηΒ. ΙΙ.Η Κπβέξλεζε σο αλαπιεξσηήο 1.Αξκνδηφηεηεο ην άξζξν 34 πξνβιέπεηαη σο ηξίηε θαη έζραηε ιχζε αλαπιήξσζεο ηνπ ΠηΓ, εθφζνλ νη άιιεο δχν πξνεγνχκελεο δελ έρνπλ επδνθηκήζεη,ηελ αλάιεςε ησλ πξνεδξηθψλ αξκνδηνηήησλ απφ ηελ Κπβέξλεζε ζπιινγηθά. Δίλαη ζαθέο φηη δελ ρσξεί δπλαηφηεηα άξλεζεο ηεο Κπβέξλεζεο. Αθφκα θαη ζηελ αθξαία πεξίπησζε δηάιπζεο ηεο Βνπιήο θαη ηαπηφρξνλεο παξαίηεζεο ηεο Κπβέξλεζεο θαηά ηελ πεξίνδν πνπ εκθαλίδεηαη ε αλάγθε αλαπιήξσζεο, ε ρψξα δελ ζα βξεζεί ρσξίο Κπβέξλεζε θαζψο ν ΠηΓ αδπλαηεί λα ηελ απαιιάμεη απφ ην θαζήθνλ ηεο γηα αλαπιήξσζε. Βέβαηα φηαλ ν ΠηΓ αλαπιεξψλεηαη απφ ηελ Κπβέξλεζε ηφηε γίλεηαη ιφγνο απνθιεηζηηθά γηα αλαπιήξσζε νξγάλνπ θαη φρη θνξέα. ρεηηθά κε ηηο αξκνδηφηεηέο ηεο ηζρχεη θαη γηα ηελ Κπβέξλεζε αθξηβψο φηη ηζρχεη θαη γηα ηνλ ΠηΒ, δειαδή έρεη ηππηθά φιεο ηηο αξκνδηφηεηεο εθηφο απφ απηέο απφ αλαθέξνληαη ζην άξζξν Ωζηφζν είλαη θαλεξφ φηη ε Κπβέξλεζε ππνρξεσηηθά αζθεί ηα πξνεδξηθά θαζήθνληα ζσξεπηηθά κε ηα δηθά ηεο φηη δελ κπνξεί λα απνθιείζεη ηελ άζθεζε ησλ αξκνδηνηήησλ ηεο πξνο ράξηλ ηεο αλαπιεξσζεο ηνπ ΠηΓ. Δάλ ζπλέβαηλε απηφ ηφηε ε ρψξα δελ ζα κπνξνχζε λα θπβεξλεζεί θαη ζα επηθξαηνχζε ην ράνο. Οπφηε δελ ηίζεηαη θαλ ην ζέκα ζηελ πεξίπησζε απηή γηα ην αλ πξέπεη ή φρη ε Κπβέξλεζε λα αζθεί παξάιιεια κε ηα πξνεδξηθά θαζήθνληα θαη απηά πνπ απνξξένπλ απφ ηηο δηθέο ηεο αξκνδηφηεηεο. 9

10 2.Ζ εθαξκνγή ησλ αζπκβίβαζησλ Δάλ ν ΠηΓ αλαπιεξψλεηαη απφ ηελ Κπβέξλεζε, ηφηε ηίζεηαη φπσο θαη πξνεγνπκέλσο ην ζέκα ηεο εθαξκνγήο ηνπ άξζξνπ 30 πνπ αθνξά ην αζπκβίβαζην ηνπ ΠηΓ. Αλαπηχρζεθαλ ινηπφλ δπφ αληίζεηεο κεηαμχ ηνπο απφςεηο γηα απηφ ην δήηεκα. Αξρηθά ε πξψηε άπνςε αληηιακβάλεηαη ηελ αλαπιήξσζε απφ ηελ Κπβέξλεζε σο αλαπιήξσζε απφ έλα ζπιινγηθφ φξγαλν ην ππνθαζίζηαηαη ζηε ζέζε θαη ην αμίσκα ηνπ ΠηΓ. Δπνκέλσο ε Κπβέξλεζε σο εληαίν φξγαλν δελ εκπίπηεη ζηηο δηαηάμεηο ηνπ άξζξνπ 30 θαη άξα δελ ηζρχεη γηα απηή φηη αθξηβψο θαη γηα ηνλ ΠηΓ δηφηη πξφθεηηαη γηα έλα ζχλνιν θπζηθψλ πξνζψπσλ πνπ δελ κπνξνχλ λα ππαρζνχλ ζηηο δηαηάμεηο πνπ αθνξνχλ ηνλ θνξέα ηνπ ελφο αμηψκαηνο. Αληίζεηα νη νπαδνί ηεο δεχηεξεο άπνςεο ππνζηεξίδνπλ φηη φηαλ ε Κπβέξλεζε αλαπιεξψλεη ηνλ ΠηΓ ηφηε ε αλαπιήξσζε γίλεηαη απφ έλα ζχλνιν πξνζψπσλ θαη θάζε κέινο ηνπ ζπλφινπ απνθηά ηελ ηδηφηεηα ηνπ ΠηΓ. Δπαθφινπζν ηεο ζπιινγηζηηθήο απηήο είλαη φηη θάζε κέινο απνθηά εθηφο απφ ηηο αξκνδηφηεηεο θαη ηηο δεζκεχζεηο πνπ θαζηεξψλνληαη γηα ηνλ ΠηΓ, δειαδή ππάγνληαη θαη ζε φζα νξίδεη ην άξζξν 30 γηα ηα αζπκβίβαζηα. Απνηεινχλ δειαδή φξγαλα ηνπ ΠηΓ. Παξφι απηά ην χληαγκα δελ αλαθέξεη θάηη γηα ηα αζπκβίβαζηα θαη γηα ηελ εθαξκνγή ηνπο ζρεηηθά κε ηελ αλαπιήξσζε ηνπ ΠηΓ απφ ηελ Κπβέξλεζε θαη επνκέλσο κφλν δηάθνξεο απφςεηο έρνπλ αλαπηπρζεί. Γ.Νομική θύζη ηης αναπλήρφζης Ι.Πξνζσξηλή αλαπιήξσζε Όπσο έρεη ήδε αλαθεξζεί θαη παξαπάλσ, ην άξζξν 34 αληηκεησπίδεη ηελ αλαπιήξσζε ηνπ ΠηΓ εληαία θαη δελ δηαθξίλεη αλάκεζα ζε πξνζσξηλή θαη νξηζηηθή αλα πιήξσζε, επηζπκψληαο έηζη λα θαιχςεη φιεο ηηο πηζαλέο πεξηπηψζεηο θαη ιφγνπο αλπιήξσζεο. Παξφι απηά νη δχν απηέο έλνηεο δελ είλαη ηαπηφζεκεο. πγθεθξηκέλα ε πξνζσξηλή αλαπιήξσζε ή sede plena ή επηθνπξηθή ελεξγνπνηείηαη ζηελ πεξίπησζε πνπ ππάξρεη κελ Πξφεδξνο ηεο Γεκνθξαηίαο αιιά θσιχεηαη λα αζθήζεη πξνζσξηλψο ηα θαζήθνληά ηνπ. Απφ ηνπο ιφγνπο αλαπιήξσζεο πνπ κπνξνχλ λα πθίζηαληαη, κε ηελ πξνζσξηλή αλαπιήξσζε ζρεηίδνληαη ε απνπζία ζην εμσηεξηθφ γηα πεξηζζφηεξν απφ δέθα κέξεο, ε αζζέλεηα ή αλαπεξία θαζψο θαη άιια πξνζσξηλά θσιχκαηα. Ζ Βνπιή είλαη απηή πνπ απνθαζίδεη αλ ην θψιπκα είλαη πξνζσξηλφ ή νξηζηηθφ θαη αλ απαηηείηαη ε εθινγή λένπ ΠηΓ θη έηζη νπζηαζηηθά είλαη θαη απηή πνπ ραξαθηεξίδεη ηελ αλαπιήξσζε πξνζσξηλή ή νξηζηηθή. Ζ πξνζσξηλή αλαπιήξσζε δηαξθεί απφ ηε ζηηγκή πνπ πθίζηαηαη ε αλάγθε αλαπιήξσζεο κέρξη θαη ηελ εθ λένπ αλάιεςε ησλ θαζεθφλησλ απφ ηνλ ππάξρνληα ΠηΓ, δειαδή κέρξη ηελ επηζηξνθή ηνπ ΠηΓ ή ηελ άξζε ηνπ θσιχκαηνο. ηελ πεξίπησζε απηή γίλεηαη ιφγνο γηα «αλαπιεξσηή Πξφεδξν» ή «αλαπιεξσηή ηνπ Πξνέδξνπ». Ζ αλάιεςε ησλ θαζεθφλησλ θαη ε άζθεζή ηνπο απφ ηνλ «αλαπιεξσηή Πξφεδξν» δελ κπνξεί λα δηαξθέζεη ζπλνιηθά πεξηζζφηεξν απφ έμη κήλεο. Παξάιιεια, ν «αλαπιεξσηήο Πξφεδξνο» ππφθεηηαη ζε θάπνηεο πξφζζεηεο δεζκεχζεηο δενληνινγηθήο πθήο θαηά ηελ άζθεζε ησλ πξνεδξηθψλ αξκνδηνηήησλ 10

11 πνπ θπζηθά αζθνχλ επηξξνή θαη ζηελ έθηαζε απηψλ. 4 Σν γεγνλφο απηφ απνξξέεη απφ ηνλ ραξαθηήξα ηεο αλαπιήξσζεο ε νπνία γίλεηαη γηα ινγαξηαζκφ θαη φρη ελ νλφκαηη ηνπ πξνεδξηθνχ αμηψκαηνο αιιά θαη απφ ηε ζπλερή ζχλδεζε ηνπ θνξέα ηνπ αμηψκαηνο θαη ηε κε απνμέλσζή ηνπ απφ απηφ. πλεπψο δεκηνπξγείηαη κηα ηδηαίηεξε ζρέζε αλάκεζα ζηνλ αλαπιεξσηή θαη ηνλ αλαπιεξνχκελν ιφγσ ηεο πξννπηηθήο αλάιεςεο εθ λένπ ησλ αξκνδηνηήησλ απφ ηνλ λφκηκα εθιεγκέλν ΠηΓ, ε νπνία ζηεξίδεηαη ζε θαλφλεο πνιηηηθήο εζηθήο. Απηφ θπζηθά δελ ζπκβαίλεη ζηελ πεξίπησζε ηεο νξηζηηθήο αλαπιήξσζεο. ΙΙ.Οξηζηηθή αλαπιήξσζε Απφ ηελ πξνζσξηλή αλαπιήξσζε δηαθξίλεηαη ε νξηζηηθή ή sede vacante ή θχξηα πνπ πξαγκαηνπνηείηαη ζηηο πεξηπηψζεηο ηνπ ζαλάηνπ, ηεο παξαίηεζεο θαη ηεο έθπησζεο ηνπ ΠηΓ ή αθφκα θαη ηεο νξηζηηθήο αδπλακίαο άζθεζεο ησλ θαζεθφλησλ απφ εθείλνλ. Βέβαηα ε νξηζηθή αλαπιήξσζε είλαη δπλαηφλ λα ελεξγνπνηεζεί θαη αλ ιήμεη έθηαθηα ε πξνεδξηθή ζεηεία. Γίλεηαη ιφγνο ινηπφλ γηα «πξνζσξηλφ Πξφεδξν» ν νπνίνο αζθεί ηηο αξκνδηφηεηέο ηνπ ρσξίο λα ππφθεηηαη ζε θακία δέζκεπζε έλαληη νπνηνπδήπνηε θνξέα άιινπ αμηψκαηνο. Ζ ζπγθεθξηκέλε κνξθή αλαπιήξσζεο δηαξθεί κέρξη ηελ εθινγή λένπ ΠηΓ θαη ηελ αλάιεςε ησλ θαζεθφλησλ απφ απηφλ. Αθφκα, ην αμίσκα ηνπ ΠηΓ πεξηέξρεηαη ζηνλ «πξνζσξηλφ Πξφεδξν» θαζψο έρεη ζηεξεζεί ηνλ θαλνληθφ θνξέα ηνπ. Οξηζηηθή αλαπιήξσζε πθίζηαηαη θαη ζην ρξνληθφ δηάζηεκα κεηαμχ ηεο ιήμεο ηεο ζεηείαο ηνπ ΠηΓ θαη ηεο εθινγήο ηνπ λένπ,φπσο αλαθέξζεθε θαη παξαπάλσ. ηελ πεξίπησζε απηή ππάξρεη «θελφ εμνπζίαο» αθνχ θαηά θπξηνιεμία δελ ππάξρεη θπζηθφ πξφζσπν γηα ηελ άζθεζε ησλ θαζεθφλησλ θαη ηελ απφθηεζε ηνπ πξνεδξηθνχ αμηψκαηνο. Οπφηε θαζίζηαηαη θαλεξφ φηη κεζνιαβεί νξηζηηθή αλαπιήξσζε. Σέινο, είλαη βέβαην φηη νη ιφγνη πνπ ελεξγνπνηνχλ ηελ νξηζηηθή αλαπιήξσζε δελ επηδέρνληαη ακθηζβήηεζεο γηα ην αλ πξαγκαηηθά πθίζηαληαη ή φρη,αλ δειαδή ε αδπλακία άζθεζεο ησλ θαζεθφλησλ είλαη πξνζσξηλή ή νξηζηηθή, αθνχ δελ ππάξρεη ΠηΓ είηε θπζηθά (ζάλαηνο) είηε λνκηθά (παξαίηεζε ή έθπησζε). Δλ θαηαθιείδεη ε δηάθξηζε απηή γίλεηαη θαηά θχξην ιφγν απφ ηνπο εξκελεπηέο ηνπ πληάγκαηνο θαη φρη απφ ηνλ ζπληαθηηθφ λνκνζέηε, ν νπνίνο δελ ζέιεζε λα μερσξίζεη ξεηά ηηο δχν πεξηπηψζεηο αιιά νχηε θαη λα πξνβεί ζηε ιήςε δηαθνξεηηθψλ κέηξσλ γηα ηελ θαζεκία. Γ.Αρτές ποσ διέποσν ηην αναπλήρφζη Ζ αλαπιήξσζε ηνπ ΠηΓ είηε είλαη πξνζσξηλή είηε νξηζηηθή δηέπεηαη απφ θάπνηνπο θαλφλεο- αξρέο ζηηο νπνίεο ππφθεηηαη θαη ν εθιεγκέλνο ΠηΓ αθνχ ην λνκηθφ θαζεζηψο πνπ δηέπεη ηνλ πξνζσξηλφ Πξφεδξν είλαη ην ίδην κε απηφ ηνπ «θαλνληθνχ» 4 Μάνεςησ Α.-Μανιτάκησ Α., Ο θεςμόσ τησ αναπλήρωςησ του Προζδρου τησ Δημοκρατίασ κατά το ιςχφον φνταγμα, εκδόςεισ Αντ.Ν.άκκουλα Αθήνα-Κομοτηνή,

12 ΠηΓ. Οη αξρέο απηέο κεηαμχ ηνπο είλαη αιιειέλδεηεο θαη αιιειεπηδξνχλ ζην ζχλνιφ ηνπο, ηαπηφρξνλα φκσο είλαη θαη αλεμάξηεηεο θαη ε θαζεκία έρεη ηνλ δηθφ ηεο ξφιν ζηε ξχζκηζε ηεο αλαπιήξσζεο απφ ηνλ ζπληαθηηθφ λνκνζέηε. Οη αξρέο απηέο είλαη νη εμήο: Ι.Η αλαπιήξσζε είλαη πιήξεο(αξρή ηεο θαζνιηθόηεηαο) Με ηελ εθαξκνγή ηεο αξρήο απηήο ζηελ αλαπιήξσζε ηνπ ΠηΓ δειψλεηαη φηη ν αλαπιεξσηήο ηνπ ΠηΓ ππνθαζίζηαηαη ζηε ζέζε ηνπ λφκηκα εθιεγκέλνπ ΠηΓ σο πξνο φιεο ηηο αξκνδηφηεηεο. Ο πξνζσξηλφο δειαδή ΠηΓ θαηέρεη ην αμίσκα ηνπ αλψηαηνπ νξγάλνπ ηεο πνιηηείαο αιιά δε λνείηαη κεηαθνξά ησλ αξκνδηνηήησλ απφ ην έλα πξφζσπν ζην άιιν. Απηφ ζεκαίλεη φηη ν αλαπιεξσηήο αζθεί φιεο ηηο πξνεδξηθέο αξκνδηφηεηεο εθηφο θπζηθά απφ απηέο πνπ εμαηξνχληαη ζην άξζξν 34 1 θη έηζη απνιαχλεη φια ηα πξνλφκηα πνπ απνξξένπλ απφ ην αμίσκα απηφ αιιά παξάιιεια ππέρεη θαη φιεο ηηο επζχλεο πνπ ηζρχνπλ γηα ηνλ «θαλνληθφ» ΠηΓ. Ο αλαπιεξσηήο ινηπφλ ζεζκηθά εμνκνηψλεηαη κε ηνλ λφκηκα εθιεγκέλν ΠηΓ, είλαη δειαδή εθείλνο πιήξσο ν «ελ ελεξγεία» ΠηΓ θη έηζη ην αμίσκα δελ ρεξεχεη αιιά ζπλερίδεη λα αζθείηαη απιά κε δηαθνξεηηθφ θνξέα. Αθφκα ν ΠηΒ σο θχξηνο αλαπιεξσηήο δελ απνθηά κε ηελ αλαπιήξσζε λέεο αξκνδηφηεηεο αιιά απφ ηνλ ΠηΓ αθαηξνχληαη νξηζκέλεο νη νπνίεο βξίζθνληαη ζηελ θαηνρή ηνπ ΠηΒ. Αθνχ ινηπφλ ε αλαπιήξσζε είλαη πιήξεο ζεκαίλεη φηη είλαη ηαπηφρξνλα θαη θαζνιηθή δειαδή εθηείλεηαη ζε φιεο ηηο εμνπζίεο θαη ηα θαζήθνληα ηνπ ΠηΓ. Γελ γίλεηαη κεξηθή κεηαβίβαζε ή αλάζεζε ησλ αξκνδηνηήησλ ζηνλ αλαπιεξσηή αιιά νχηε θαη κεξηθή αλαπιήξσζε ηνπ ΠηΓ. Δμάιινπ δελ ζα ήηαλ ζπληαγκαηηθά επηηξεπηή ε αλάζεζε ησλ αξκνδηνηήησλ ζε άιιν πξφζσπν εθηφο ηνπ αλαπιεξσηή αθνχ νη αξκνδηφηεηεο είλαη θαηά θαλφλα πξνζσπνπαγείο θαη άξα πξέπεη λα αζθνχληαη απηνπξνζψπσο θαη θαηά ηξφπν άκεζν. Σν φηη ε αλαπιήξσζε ινηπφλ είλαη θαζνιηθή ζεκαίλεη φηη νη αξκνδηφηεηεο είλαη αδηαίξεηεο θαη ακεηαβίβαζηεο θαη επνκέλσο γίλεηαη πιήξεο αλπιήξσζε ηνπ ΠηΓ. Βέβαηα κε ηελ αξρή ηεο θαζνιηθφηεηαο ζπλδένληαη άιιεο δχν αξρέο νη νπνίεο ππάγνληαη θαη ζε απηή: ε αξρή ηεο ζπλερνχο ιεηηνπξγίαο ηνπ νξγάλνπ θαη ε αξρή ηνπ ακεηαθηλήηνπ ηνπ εθάζηνηε πξνζσπηθνχ θνξέα ηνπ πξνεδξηθνχ αμηψκαηνο. 1.Ζ αξρή ηεο ζπλερνχο ιεηηνπξγίαο ηνπ νξγάλνπ Ζ αλαπιήξσζε ηνπ ΠηΓ δηέπεηαη θαη απφ κηα άιιε αξρή ε νπνία φκσο ζπλδέεηαη θαη κε ηελ αξρή ηεο θαζνιηθφηεηαο θαη αλαθέξεηαη ζηε ζπλερή ιεηηνπξγία ηνπ νξγάλνπ ηνπ ΠηΓ. χκθσλα κε ηελ αξρή απηή ε θξαηηθή δξαζηεξηφηεηα πξέπεη λα είλαη αδηάθνπε θαη ζπλερήο θαη απηφο είλαη άιισζηε θαη ν ζθνπφο ηνπ ζπληαθηηθνχ λνκνζέηε, λα κελ δηαθνπεί δειαδή ε ιεηηνπξγία ηνπ νξγάλνπ ηνπ ΠηΓ γηαηί θάηη ηέηνην θπζηθά ζα δηαηάξξαζε θαη ηε ιεηηνπξγία ηνπ πνιηηεχκαηνο. Γελ επηηξέπεηαη δειαδή λα παχζνπλ νχηε παξνδηθά νη αξκνδηφηεηεο ηνπ ΠηΓ πνπ ζρεηίδνληαη κε ην πξνεδξηθφ αμίσκα θη έηζη ζε θάζε πεξίπησζε αθφκα θαη αλ παξνπζηαζηνχλ νη ιφγνη ηνπ άξζξνπ 34 ζα αλαιάβεη ν αλαπιεξσηήο ηελ άζθεζή ηνπο. Γηα θαλέλα άιιν θξαηηθφ φξγαλν εθηφο ηνπ αξρεγνχ ηνπ θξάηνπο ε αλάγθε αδηάιεηπηεο παξνπζίαο 12

13 ηνπ πξνζσπηθνχ θνξέα θαη αδηάθνπεο ιεηηνπξγίαο δελ είλαη ηφζν επηηαθηηθή αθνχ ν ΠηΓ ζπκβνιίδεη ηελ θξαηηθή ελφηεηα θαη ζπλέρεηα. 5 2.Ζ αξρή ηνπ ακεηαθηλήηνπ ηνπ εθάζηνηε πξνζσπηθνχ θνξέα ηνπ πξνεδξηθνχ αμηψκαηνο Όπσο αλαθέξζεθε θαη παξαπάλσ κε ηελ αξρή ηεο θαζνιηθφηεηαο εθηφο απφ ηελ αξρή ηεο ζπλερνχο ιεηηνπξγίαο ηνπ νξγάλνπ ζπλδέεηαη θαη ε αξρή ηνπ ακεηαθηλήηνπ ηνπ εθάζηνηε πξνζσπηθνχ θνξέα. Σν «ακεηαθίλεην» ινηπφλ ζρεηίδεηαη κε ηελ αλδπλακία ηνπ ΠηΓ λα απνδεζκεπηεί απφ ηελ εθινγή θαη φζα ζπλεπάγνληαη απηήο. Σν χληαγκα δειαδή δελ πξνβιέπεη ζε θακία πεξίπησζε ηελ αθχξσζε ή ηελ αλάθιεζε ηεο εθινγήο ηνπ ΠηΓ αιιά εθείλνο απφ ηε ζηηγκή πνπ εθιέγεηαη απνδεζκεχεηαη θαη απφ ηε ζέιεζε ηνπ νξγάλνπ πνπ ηνλ αλέδεημε θαη ελεξγεί πιένλ απηφλνκα θαη αλεμάξηεηα ρσξίο απηφ λα ζεκαίλεη φηη δελ ππφθεηηαη ζε νξηζκέλνπο πεξηνξηζκνχο. πλεπψο ε αξρή απηή ζπλδέεηαη θαη κε ηελ επζχλε ηνπ ΠηΓ. Σν χληαγκα ινηπφλ θαζηέξσζε ν ΠηΓ λα είλαη: α) πνιηηηθά αλεχζπλνο ζχκθσλα κε ηα άξζξα 35 θαη 85, β) πνηληθά αλεχζπλνο παξά κφλν επζχλεηαη γηα εζράηε πξνδνζία θαη γηα παξαβίαζε ηνπ πληάγκαηνο κε πξφζεζε ζχκθσλα κε ην άξζξν 49. Δπνκέλσο ην γεγνλφο φηη ε αξρή απηή απνηειεί πξνυπφζεζε γηα ηε ιεηηνπξγία ηνπ αμηψκαηνο ηνπ ΠηΓ θαζηζηά θαλεξή ηε κεγάιε ζεκαζία αλψηαηνπ θξαηηθνχ νξγάλνπ γηα ην πνιίηεπκα ηεο ρψξαο. ΙΙ.Η αλαπιήξσζε είλαη απηόκαηε Μία αθφκα απφ ηηο βαζηθέο αξρέο πνπ ζεκειηψλνπλ ηελ αλαπιήξσζε είλαη φηη ε αλαπιήξσζε ηνπ ΠηΓ είλαη απηφκαηε θαη απηνδίθαηε. Απηφ ζεκαίλεη φηη γίλεηαη ipso jure, δειαδή κφιηο ζπληξέμνπλ νη απαξαίηεηνη ιφγνη γηα ηελ αλαπιήξσζε απηή ελεξγνπνηείηαη. Σν ίδην θπζηθά ηζρχεη θαη γηα ηε ιήμε ηεο, ιήγεη δειαδή απηφκαηα κφιηο αξζνχλ νη ιφγνη πνπ ηελ πξνθάιεζαλ αιιά θαη κε ηελ εθ λένπ αλάιεςε ησλ θαζεθφλησλ απφ ηνλ θσιπζέληα ή λέν ΠηΓ. Γελ απαηηείηαη θακία δηαδηθαζία νχηε θάπνηνο ζπγθεθξηκέλνο φξνο αιιά νχηε εμαξηάηαη απφ ηε ζέιεζε είηε ηνπ αλαπιεξνχληνο είηε ηνπ αλαπιεξνχκελνπ. Δμάιινπ ην άξζξν 34 2 απαγνξεχεη ηε ζέζπηζε νπνηαζδήπνηε άιιεο πξνυπφζεζεο γηα ηελ αλαπιήξσζε ηνπ ΠηΓ. Ο αλαπιεξσηήο έρεη ήδε νξηζζεί θαη ππάξρεη φληαο έηνηκνο γηα ηελ άζθεζε ησλ πξνεδξηθψλ αξκνδηνηήησλ ελψ δελ απαηηείηαη λα έρεη θαλέλα ηδηαίηεξν πξνζφλ παξά κφλν λα είλαη θάηνρνο ηεο ηδηφηεηαο ηνπ ΠηΒ ην νπνίν φκσο είλαη αλαγθαίν αθνχ ρσξίο απηφ δελ κπνξεί λα θιεζεί λα αλαιάβεη ηελ αλαπιήξσζε ηνπ ΠηΓ. Αθφκα ινηπφλ θαη αλ ν αλαπιεξσηήο δελ έρεη ηηο απαξαίηεηεο πξνυπνζέζεηο ηνπ άξζξνπ 31 - πνπ φκσο απαηηνχληαη γηα ηελ εθινγή θάπνηνπ ζην αμίσκα ηνπ ΠηΓ- ε αλαπιήξσζε ζχκθσλα κε ηα άξζξα 33 2 θαη 34 1 δελ εκπνδίδεηαη ζε θακία πεξίπησζε. Αθφκα ν αλαπιεξψλ ηνπ ΠηΓ, πνπ ζηηο πεξηζζφηεξεο πεξηπηψζεηο είλαη 5 Μάνεςησ Α.-Μανιτάκησ Α., Ο θεςμόσ τησ αναπλήρωςησ του Προζδρου τησ Δημοκρατίασ κατά το ιςχφον φνταγμα, εκδόςεισ Αντ.Ν.άκκουλα Αθήνα-Κομοτηνή,

14 ν ΠηΒ, φηαλ αλαιακβάλεη ηα πξνεδξηθά θαζήθνληα δελ δίλεη ηνλ φξθν ηνπ ΠηΓ δηφηη νη αξκνδηφηεηεο απηέο «δπλάκεη» ελππάξρνπλ ζηα θαζήθνληα ηνπ ΠηΒ θαζψο απνηεινχλ ζπλνιηθά έλα απφ ηα ελδερφκελα θαζήθνληά ηνπ. Σέινο ε αξρή απηή είλαη αξθεηά ζεκαληηθή γηα ηελ αλαπιήξσζε ηνπ ΠηΓ θαζψο θαλεξψλεη ηε κέξηκλα ηνπ ζπληαθηηθνχ λνκνζέηε ψζηε ην φξγαλν πνπ εθθξάδεη ηελ ελφηεηα θαη ηε ζπλέρεηα ηεο θξαηηθήο εμνπζίαο θαη ηνπ πνιηηεχκαηνο λα κελ αδξαλήζεη έζησ θαη έλα ειάρηζην ρξνληθφ δηάζηεκα αιιά λα παξακείλεη ελεξγφ,θαη κε ηνλ θαηάιιειν πξνζσπηθφ θνξέα. Ο ζπληαθηηθφο λνκνζέηεο δειαδή είρε σο ζθνπφ λα απνθχγεη ηελ αλαζηνιή ή ηελ αλαβνιή ησλ πξνεδξηθψλ αξκνδηνηήησλ. ΙΙΙ.Η αλαπιήξσζε είλαη ππνρξεσηηθή Ζ ηειεπηαία αξρή πνπ δηέπεη ηελ αλαπιήξσζε ηνπ ΠηΓ είλαη απηή πνπ ηελ θαζηζηά ππνρξεσηηθή θαη γηα ηα δχν κέξε, ηφζν γηα ηνλ «θαλνληθφ» ΠηΓ πνπ αλαπιεξψλεηαη φζν θαη γηα ηνλ αλαπιεξσηή είηε πξφθεηηαη γηα πεξίπησζε πξνζσξηλήο αλαπιήξσζεο είηε νξηζηηθήο. Σν χληαγκα δειαδή δελ αθήλεη ζηνλ αλαπιεξσηή θαη ζπγθεθξηκέλα ζηνλ ΠηΒ πεξηζψξηα λα αξλεζεί ηελ αλαπιήξσζε θαη ζπλεπψο ηελ αλάιεςε ησλ πξνεδξηθψλ αξκνδηνηήησλ εθηφο αλ ζπληξέρεη αξθεηά ζνβαξφο ιφγνο. Ωζηφζν ζηελ πεξίπησζε πνπ ν ΠηΒ αξλεζεί λα αζθήζεη ηα πξνεδξηθά θαζήθνληα, απηνδηθαίσο εθπίπηεη θαη απφ ην αμίσκα θαη ηελ ηδηφηεηα ηνπ ΠηΒ, θάηη πνπ θπζηθά ζπλεπάγεηαη θαη ηελ απψιεηα ηεο δπλαηφηεηαο αλαπιήξσζεο ηνπ ΠηΓ. Ο πξνζσξηλφο ΠηΓ δελ κπνξεί λα απνπνηεζεί ηελ άζθεζε ησλ πξνεδξηθψλ αξκνδηνηήησλ ρσξίο ηαπηφρξνλα λα απνβάιιεη θαη ηελ ηδηφηεηα βάζεη ηεο νπνίαο ην χληαγκα ηνπ πξνζδίδεη ηελ ηδηφηεηα ηνπ αλαπιεξσηή ηνπ ΠηΓ θαη γηα ηελ νπνία απνηειεί απαξαίηεηε πξνυπφζεζε. ηελ πεξίπησζε πνπ ν ΠηΒ ράζεη ηελ ηδηφηεηα ηνπ αλαπιεξσηή ηνπ ΠηΓ κεηά απφ ηελ άξλεζή ηνπ γηα αλάιεςε ησλ θαζεθφλησλ αλαιακβάλεη ην πξφζσπν πνπ αλαπιεξψλεη ηνλ εθπεζφληα ή παξαηηεζέληα ΠηΒ, δειαδή ν Α αληηπξφεδξνο ζχκθσλα κε ην άξζξν 10 ΚΒ. Σνλ ππνρξεσηηθφ ραξαθηήξα ηεο αλαπιήξσζεο ηνπ ΠηΓ πξνδίδεη θαη ε πξνρεηξφηεξε ιχζε πνπ δφζεθε απφ ηνλ ζπληαθηηθφ λνκνζέηε, απηή ηεο ζέζπηζεο ηεο Κπβέξλεζεο σο αλαπιεξσηή ηνπ ΠηΓ ζηελ πεξίπησζε πνπ νχηε ν ΠηΒ αιιά νχηε θαη ν ΠηΒ ηεο ηειεπηαίαο Βνπιήο δχλαληαη λα αλαιάβνπλ ηα θαζήθνληα ηνπ ΠηΓ. Ζ αλαπιήξσζε απφ ηελ Κπβέξλεζε είλαη ε έζραηε εγγχεζε γηα ηε ζπλέρεηα ηνπ ζεζκνχ θαη ε νπνία ζα εμαζθαιίδεηαη θάησ απφ νπνηεζδήπνηε ζπλζήθεο. Φπζηθά δελ ρσξεί ζχκθσλα κε ην χληαγκα απνπνίεζε απφ ηελ Κπβέξλεζε ησλ θαζεθφλησλ ηεο δηφηη θάηη ηέηνην ζα ηζνδπλακνχζε κε επηρείξεζε θαηάιπζεο ηνπ πνιηηεχκαηνο. πλεπψο γίλεηαη θαλεξή ε απζηεξφηεηα ησλ αξρψλ- θαλφλσλ πνπ δηέπνπλ ηελ αλαπιήξσζε ηνπ αλψηαηνπ αμηψκαηνο ηεο θξαηηθήο εμνπζίαο πνπ απνηειεί εγγχεζε γηα ηελ νκαιή ιεηηνπξγία ηνπ πνιηηεχκαηνο. Δ.σνηαγμαηικοπολιηική κρίζη ηοσ 1985 Ι. «Ψήθνο Αιεπξά» ηελ ειιεληθή πνιηηηθή ηζηνξία έρνπλ παξνπζηαζηεί θαηά δηαζηήκαηα δηάθνξα δεηήκαηα ζρεηηθά κε ηελ αλαπιήξσζε ηνπ ΠηΓ θαη ζε άιια έρεη δνζεί κεγαιχηεξε έθηαζε ελψ ζε άιια κηθξφηεξε. Γηα παξάδεηγκα ππφ ην χληαγκα ηνπ

15 παξαηηήζεθε ην 1929 ν ΠηΓ λαχαξρνο Κνπληνπξηψηεο θαη ηνλ αλαπιήξσζε ν Πξφεδξνο ηεο Γεξνπζίαο Αι.Εαΐκεο ν νπνίνο αξγφηεξα δελ πξνζήιζε ζηελ θνηλή ζπλεδξία ηεο Βνπιήο γηα εθινγή λένπ ΠηΓ αιιά ζηε ζπλέρεηα εθιέγεηαη ν ίδηνο ΠηΓ. Σν δήηεκα απηφ θπζηθά δελ απαζρφιεζε θαλέλαλ. Ωζηφζν ην κεγαιχηεξν απφ φια ηα δεηήκαηα πνπ έρνπλ δεκηνπξγεζεί είλαη απηφ ηεο ιεγφκελεο «ςήθνπ Αιεπξά» ην 1985, ην νπνίν είρε σο ζπλέπεηα ηε κεγάιε ζπληαγκαηηθνπνιηηηθή θξίζε ηεο πεξηφδνπ απηήο αιιά θαη κηα πιεζψξα πνηθίισλ αληηδξάζεσλ θαηά θχξην ιφγν αληίζεησλ κεηαμχ ηνπο. Σν δήηεκα αλέθπςε ην Μάξηην ηνπ 1985 φηαλ ην πξνεδξηθφ αμίσκα θαηείρε ν Κσλζηαληίλνο Καξακαλιήο, Πξσζππνπξγφο ήηαλ ν ηφηε Πξφεδξνο ηνπ ΠανΚ Αλδξέαο Παπαλδξένπ ελψ Πξφεδξνο ηεο Βνπιήο ήηαλ ν Ησάλλεο Αιεπξάο, βνπιεπηήο ηνπ ΠανΚ. Ζ θνηλνβνπιεπηηθή νκάδα ηνπ ΠανΚ είρε θαηαιήμεη λα πξνηείλεη σο λέν ΠηΓ ηνλ Κσλ/λν Καξακαλιή γηα ηε δεχηεξε ζεηεία ηνπ,ν νπνίνο ηφηε ήηαλ θαη αξρεγφο ηεο Νέαο Γεκνθξαηίαο. Όκσο ην ΠανΚ ηειηθά απνθάζηζε λα πξνηείλεη γηα λέν ΠηΓ ηνλ Αξενπαγίηε Χξήζην αξηδεηάθε ν νπνίνο θαη εμειέγε θη έηζη ν Κσλ/λνο Καξακαλιήο παξαηηήζεθε ιίγν πξηλ ιήμεη ε πξψηε ζεηεία ηνπ. Σν ΠανΚ δηθαηνιφγεζε ηε κεηαζηξνθή ηνπ απηή ιέγνληαο πσο επηζπκνχζε λα πξνρσξήζεη ζηελ αλαζεψξεζε ηνπ πληάγκαηνο ηνπ 1975 έρνληαο σο ζηφρν ηνλ πεξηνξηζκφ ησλ αξκνδηνηήησλ ηνπ ΠηΓ. Βέβαηα ε ζπκβνιή ηνπ Κσλ/λνπ Καξακαλιή ζηε δηακφξθσζε ηνπ αξρηθνχ πληάγκαηνο θαη ζηε ζεκειίσζε ησλ αξκνδηνηήησλ ηνπ ΠηΓ ήηαλ ζεκαληηθή θη επνκέλσο ε πξφηαζή ηνπ σο λένπ ΠηΓ δελ ζα δηθαίσλε ηε ζπκβνιή ηνπ απηή. Μεηά ηελ παξαίηεζε ινηπφλ ηνπ ΠηΓ αλέιαβε ηελ αλαπιήξσζή ηνπ ν ηφηε ΠηΒ Ησάλλεο Αιεπξάο. Σν κεγάιν δήηεκα πνπ ηέζεθε ήηαλ εάλ ηζρχεη θαη γηα ηνλ πξνζσξηλφ Πξφεδξν ην αζπκβίβαζην ηνπ άξζξνπ 30 2,εάλ δειαδή κπνξεί ν αλαπιεξσηήο λα ζπκκεηάζρεη ζηε δηαδηθαζία εθινγήο ηνπ λένπ ΠηΓ. Αλαπηχρζεθαλ δηάθνξεο απφςεηο ζρεηηθά κε ην αλ πξέπεη λα ςεθίδεη ν αλαπιεξσηήο ή φρη θαη πξνθιήζεθαλ εληάζεηο. Άιινη ππνζηήξηδαλ φηη ν Αιεπξάο πξέπεη λα ςεθίζεη (θπξίσο ν Δπ.Βεληδέινο) ελψ άιινη ππνζηήξηδαλ φηη δελ πξέπεη (θπξίσο Μάλεζεο-Μαληηάθεο). Ζ Βνπιή κε απφθαζή ηεο έθξηλε φηη ν αλαπιεξσηήο ηνπ ΠηΓ δηθαηνχηαη λα ςεθίζεη θαηά ηε δηαδηθαζία εθινγήο λένπ ΠηΓ. Ο Αιεπξάο ινηπφλ φλησο ςήθηζε θαη ν αξηδεηάθεο εμειέγε ΠηΓ κε 180 ςήθνπο. Βέβαηα ε εθινγή ηνπ αξηδεηάθε ακθηζβεηήζεθε πνιηηηθά ινγσ ηεο «νξηαθήο» ςήθνπ Αιεπξά, ν νπνίνο ζχκθσλα κε ηε γλψκε νξηζκέλσλ αλ δελ είρε λα ςεθίζεη δελ ζα είρε νδεγήζεη ζηελ εθινγή ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ ΠηΓ. Δίλαη ζαθέο φηη ην δήηεκα δελ ζα δεκηνπξγνχληαλ αλ ε ςήθνο ηνπ ΠηΒ θαη αζθνχληνο ρξέε ΠηΓ δελ εηθαδφηαλ φηη ππήξμε νξηαθή γηα ηελ εθινγή ηνπ λένπ ΠηΓ θαηά ηελ Σξίηε ςεθνθνξία. Ζ ςήθνο απηή ήηαλ εθείλε πνπ δεκηνχξγεζε έλα βαξχ θιίκα αληηπαξαζέζεσλ θαη απνηέιεζε ηελ αθεηεξία γηα ηελ έλαξμε ηεο πνιηηηθήο θξίζεο. Αθφκα πξνθιήζεθε ηδηαίηεξε έληαζε θαη ιφγσ ηεο ρξεζηκνπνίεζεο έγρξσκσλ ςεθνδειηίσλ, απνθαινχκελσλ σο «νκνηφκνξθσλ» απφ βνπιεπηέο ηνπ ΠανΚ. Πξέπεη σζηφζν λα επηζεκαλζεί φηη ην Μνλνκειέο Πξσηνδηθείν Αζελψλ απνθάζηζε φηη δελ ηίζεηαη ζέκα θχξνπο ηεο εθινγήο ηνπ λένπ ΠηΓ κεηά απφ έιεγρν ζηνλ νπνίν πξνέβε πνπ φκσο αθνξνχζε ηελ ηππηθή λνκηκφηεηα ελφο θαλνληζηηθνχ δηαηάγκαηνο πνπ έθεξε ηελ ππνγξαθή ηνπ λένπ ΠηΓ. 15

16 ΙΙ.Απόςεηο πνπ δηαηππώζεθαλ ζρεηηθά κε ην ζέκα Όπσο πξναλαθέξζεθε ε ζπληαγκαηηθνπνιηηηθή θξίζε ηνπ 1985 ήηαλ ζεκαληηθή θαη ζπλέβαιε ζηε δηακφξθσζε δηαθνξεηηθψλ θαη πνηθίισλ απφςεσλ πάλσ ζην ζέκα ηεο αλαπιήξσζεο ηνπ ΠηΓ θαη ηεο ζρέζεο ησλ άξζξσλ 30 θαη 34 ηνπ πληάγκαηνο ζρεηηθά κε ηελ εθαξκνγή ησλ αζπκβίβαζησλ ζηνλ αλαπιεξσηή ΠηΓ. Δπηθξάηεζαλ δηαθφξσλ εηδψλ απφςεηο νη νπνίεο φκσο θηλήζεθαλ πάλσ ζε δχν αληίζεηνπο κεηαμχ ηνπο άμνλεο: ην αλ πξέπεη ή φρη λα ζπκκεηέρεη ν ΠηΒ σο αλαπιεξσηήο ηνπ ΠηΓ ζηε δηαδηθαζία εθινγήο ηνπ λένπ ΠηΓ. Αξρηθά ππήξμαλ αξθεηνί πνπ ππνζηήξημαλ ηελ άπνςε φηη ν ΠηB δελ ζα πξέπεη λα ςεθίδεη θαζψο ηζρχεη θαη γηα εθείλνλ σο αλαπιεξσηή φ,ηη θαη γηα ηνλ λφκηκα εθιεγκέλν ΠηΓ, επνκέλσο ηζρχεη θαη ην άξζξν 30 2 πνπ θαζηεξψλεη ην αζπκβίβαζην ηνπ πξνεδξηθνχ αμηψκαηνο κε νπνηνδήπνηε άιιν αμίσκα, ζέζε ή έξγν (Μάλεζεο, Μαληηάθεο, Ρατθνο, Σζάηζνο). Αληίζεηα άιινη ππνζηήξημαλ ηελ αληίζεηε άπνςε, φηη δειαδή ν ΠηΒ σο αλαπιεξσηήο δηθαηνχηαη λα ςεθίδεη αθνχ δηθαίσκα ςήθνπ έρεη θάζε βνπιεπηήο θαη ν ΠηΒ φηαλ αλαπιεξψλεη ηνλ ΠηΓ δελ ράλεη ηε βνπιεπηηθή ηνπ ηδηφηεηα νχηε αλέξρεηαη ζην πξνεδξηθφ αμίσκα θαη ζπλεπψο δελ ηζρχεη γηα ηνλ αλαπιεξσηή ην αζπκβίβαζην ηνπ άξζξνπ 30 (Βεληδέινο, Μαπξηάο, Εειεκέλνο).πγθεθξηκέλα, νη ππνζηεξηθηέο ηεο πξψηεο άπνςεο αλαθέξνπλ ραξαθηεξηζηηθά φηη ηα αζπκβίβαζηα ηζρχνπλ ζηελ πεξίπησζε πνπ ν ΠηΒ σο κνλνπξφζσπν φξγαλν αλαπιεξψλεη ηνλ ΠηΓ ελψ δελ ηζρχνπλ φηαλ ν ΠηΓ αλαπιεξψλεηαη απφ ηελ Κπβέξλεζε πνπ είλαη έλα ζπιινγηθφ φξγαλν. Απηφ ζπκβαίλεη θαηά ηε γλψκε ηνπο δηφηη ν ΠηΒ ππνθαζίζηαηαη πιήξσο ζηε ζέζε ηνπ ΠηΓ, απνιακβάλνληαο έηζη φια ηα πξνλφκηα ηνπ πξνεδξηθνχ αμηψκαηνο αιιά ηαπηφρξνλα θαη φιεο ηηο δεζκεχζεηο πνπ απνξξένπλ απφ απηφ. Απηφ ζπκβαίλεη δηφηη ζηελ πεξίπησζε πνπ ν αλαπιεξψλ είλαη ν ΠηΒ γίλεηαη ππνθαηάζηαζε πξνζψπνπ θαη φρη νξγάλνπ, άξα ν ΠηΒ θαζίζηαηαη πξνζσπηθφο θνξέαο ηνπ πξνεδξηθνχ αμηψκαηνο. Δπνκέλσο ν ΠηΒ δελ δχλαηαη λα αζθεί ηα βνπιεπηηθά ηνπ θαζήθνληα θαη ζπγθεθξηκέλα λα ζπκκεηέρεη ζηηο ςεθνθνξίεο ηεο Βνπιήο άξα νχηε θαη ζε απηέο γηα ηελ αλάδεημε λένπ ΠηΓ. Απφ ηελ άιιε κεξηά νη νπαδνί ηεο δεχηεξεο άπνςεο αληηπαξαβάιινπλ ην γεγνλφο φηη ν ΠηΒ αθφκα θαη θαηά ηε δηάξθεηα ηεο αλαπιήξσζεο ηνπ ΠηΓ δηαηεξεί ηε βνπιεπηηθή ηνπ ηδηφηεηα θαη φια ηα δηθαίσκαηα θαη θαζήθνληα πνπ ηελ αθνινπζνχλ αιιά θαη ην λνκηθφ ηνπ θαζεζηψο, αθνχ φια απηά απνηεινχλ πξνυπφζεζε γηα λα αλαιάβεη ηελ αλαπιήξσζε ηνπ αξρεγνχ ηνπ θξάηνπο θη έηζη δελ ηίζεηαη ζηελ πεξίπησζε απηή ζε εθαξκνγή ην άξζξν 30 ηνπ πληάγκαηνο πεξί αζπκβίβαζηνπ ηνπ πξνεδξηθνχ αμηψκαηνο. πλεπψο ν ΠηΒ κπνξεί λα ςεθίδεη δηφηη θαηέρεη αθφκα ηελ ηδηφηεηα ηνπ βνπιεπηή παξφιν πνπ θαηά ηελ πεξίνδν ηεο αλαπιήξσζεο πξνέρεη ε άζθεζε ησλ πξνεδξηθψλ αξκνδηνηήησλ. Δπίζεο ην επηρείξεκα ηεο πξψηεο άπνςεο φηη ζηελ πεξίπησζε ηεο αλαπιήξσζεο απφ ηελ Κπβέξλεζε δελ εθαξκφδνληαη ηα αζπκβίβαζηα δηφηη απνηεινχλ αξκνδηφηεηεο «πξνζσπνπαγείο», δέρηεθε θξηηηθή απφ ηνπο ππνζηεξηθηέο ηεο δεχηεξεο άπνςεο αλαθέξνληαο φηη φπσο θαη ν ΠηΒ απνθηά φιεο ηηο αξκνδηφηεηεο ηνπ ΠηΓ- εθηφο απφ απηέο πνπ εμαηξνχληαη ζην άξζξν 34 - έηζη θαη ε Κπβέξλεζε παξφιν πνπ είλαη έλα ζπιινγηθφ φξγαλν ζα πξέπεη λα δεζκεχεηαη κε ην αζπκβίβαζην κέζσ ησλ κειψλ ηεο πνπ απνηεινχλ μερσξηζηά πξφζσπα. Ωζηφζν, νη ππνζηεξηθηέο ηεο πξψηεο άπνςεο ζην αληεπηρείξεκα απηφ αλαθέξεη φηη φηαλ ν αξρεγφο ηνπ 16

17 θξάηνπο αλαπιεξψλεηαη απφ ηελ Κπβέξλεζε, ηφηε γίλεηαη αλαπιήξσζε θαζ ππνθαηάζηαζε νξγάλνπ ζε φξγαλν θαη φρη πξνζψπνπ θαη επνκέλσο νη βνπιεπηέο σο κέιε ηεο Κπβέξλεζεο δελ απνθηνχλ φιεο ηηο ηδηφηεηεο ηνπ πξνεδξηθνχ αμηψκαηνο φπσο ζπκβαίλεη φηαλ αλαπιεξσηήο νξίδεηαη ν ΠηΒ. Καηά ηε δηάξθεηα αληίθξνπζεο ησλ επηρεηξεκάησλ απφ ηνπο νπαδνχο ηεο δεχηεξεο άπνςεο ππνζηεξίρζεθε φηη ε δηάθξηζε πνπ έγηλε ζρεηηθά κε ηελ πεξίπησζε αλαπιήξσζεο ηνπ ΠηΓ απφ ηνλ ΠηΒ θαη αληίζηνηρα απφ ηελ Κπβέξλεζε δελ πθίζηαηαη θη έηζη ακθηζβεηήζεθαλ ηα ζπκπεξάζκαηα πνπ απνξξένπλ απφ απηή ελψ ππνζηήξημαλ αθφκε φηη ν ΠηΒ δελ κπνξεί λα απνθιεηζζεί απφ ηηο ςεθνθνξίεο ηεο Βνπιήο γηα ηελ αλάδεημε λένπ ΠηΓ εθφζνλ δελ αλαζηέιιεηαη ε βνπιεπηηθή ηνπ ηδηφηεηα. Αθφκα ππνζηεξίρζεθε φηη ε άπνςε πσο νη πξνεδξηθέο αξκνδηφηεηεο παξακέλνπλ πξνζσπνπαγείο θαη πσο φηαλ ν ΠηΓ αλαπιεξψλεηαη απφ ηελ Κπβέξλεζε πξφθεηηαη γηα ππνθαηάζηαζε νξγάλνπ εκπεξηέρεη αληίθαζε θαζψο θαη φηη «ε αλαπιήξσζε δελ γίλεηαη απφ ηελ Κπβέξλεζε σο ζπιινγηθφ φξγαλν αιιά απφ ηα κέιε ηεο Κπβέξλεζεο πνπ θαζίζηαληαη κέιε ηνπ νξγάλνπ «Πξφεδξνο ηεο Γεκνθξαηίαο», ην νπνίν απνθηά πξνζσξηλά ζπιινγηθφ θνξέα». Δμάιινπ ε Κπβέξλεζε αζθεί ηα θαζήθνληά ηεο παξάιιεια κε ηα πξνεδξηθά ηα νπνία θαη απνθηά κε ηελ αλαπιήξσζε ηνπ ΠηΓ ελψ ηα κέιε πνπ έρνπλ ζαθψο θαη ηελ ηδηφηεηα ηνπ βνπιεπηή ηε δηαηεξνχλ θαη θπζηθά απηή δελ αλαζηέιιεηαη. Έλα αθφκα επηρείξεκα πνπ παξνπζηάδεηαη απφ ηνπο νπαδνχο ηεο δεχηεξεο άπνςεο ην νπνίν δηαηππψζεθε κε ηε κνξθή απνξίαο είλαη αλ ζα κπνξνχλ ηα κέιε ηεο Κπβέξλεζεο πνπ είλαη θαη βνπιεπηέο λα ιακβάλνπλ κέξνο ζηηο ςεθνθνξίεο ηεο Βνπιήο θαηά ηε δηάξθεηα ηεο αλαπιήξσζεο ηνπ ΠηΓ. Οη ππνζηεξηθηέο ηεο πξψηεο άπνςεο αληέθξνπζαλ ην επηρείξεκα αλαθέξνληαο πσο ηα κέιε ηεο Κπβέξλεζεο δελ ζα κπνξνχλ λα ιάβνπλ κέξνο ζηηο ςεθνθνξίεο γηαηί απινχζηαηα δελ ππάξρεη Βνπιή φηαλ ε Κπβέξλεζε είλαη εθείλε πνπ αλαπιεξψλεη ηνλ ΠηΓ ζχκθσλα κε ην άξζξν Δμάιινπ θαλέλα κέινο ηεο Κπβέξλεζεο δελ κεηαηξέπεηαη κε ηελ αλαπιήξσζε ζε πξνζσξηλφ ΠηΓ νχηε είλαη θνξέαο ηνπ αμηψκαηνο. Βέβαηα νη νπαδνί ηεο δεχηεξεο άπνςεο πξνρψξεζαλ ζηελ άξζε ηνπ αληεπηρεηξήκαηνο αλαθέξνληαο φηη θαηά ηε δηάξθεηα ηεο αλαπιήξσζεο ηνπ ΠηΓ απφ ηελ Κπβέξλεζε κπνξεί θάιιηζηα λα ππάξρεη Βνπιή. Απηφ κπνξεί λα ζπκβεί κφλν ζηελ πεξίπησζε πνπ ε Κπβέξλεζε θιεζεί λα αλαπιεξψζεη ηνλ ΠηΒ ιφγσ αζζέλεηαο ή αλαπεξίαο ηνπ ΠηΒ θαη άξλεζεο ηνπ Πξνέδξνπ ηεο ηειεπηαίαο Βνπιήο λα αλαιάβεη ηηο πξνεδξηθέο αξκνδηφηεηεο. Παξάιιεια, έλα άιιν επηρείξεκα πνπ παξνπζηάζηεθε απηή ηε θνξά απφ ηνπο ππνζηεξηθηέο ηεο δεχηεξεο άπνςεο θαη ην νπνίν βέβαηα ζρεηίδεηαη κε ην πξνεγνχκελν δηφηη αθνξά ηελ Κπβέξλεζε είλαη φηη σο ζπιινγηθφο πξνζσξηλφο ΠηΓ ζα πξέπεη λα παχζεη λα αζθεί ηηο πξνεδξηθέο αξκνδηφηεηεο αθνχ ζα θσιχεηαη λα θάλεη νηηδήπνηε πέξα απφ ηηο πεξηνξηζηηθά πξνζδηνξηζκέλεο αξκνδηφηεηεο ηνπ πξνζσξηλνχ ΠηΓ. Οη νπαδνί ηεο δεχηεξεο άπνςεο πξνέβαιιαλ ην αληεπηρείξεκα φηη ν ζθνπφο ηεο θαζηέξσζεο ηνπ αζπκβίβαζηνπ ηνπ άξζξνπ 30 2 αθνξά θπζηθά θαη ηνπο αλαπιεξσηέο θαη εηδηθά ηνλ ΠηΒ πνπ γίλνληαη θνξείο ηνπ πξνεδξηθνχ αμηψκαηνο, φρη φκσο ηα ζπιινγηθά φξγαλα. Γεληθά φκσο ηα θσιχκαηα απηά δελ εκπνδίδνπλ ηελ άζθεζε ησλ αξκνδηνηήησλ θαηά ην χληαγκα θαη ηνπο λφκνπο νχηε απφ ηελ Κπβέξλεζε νχηε απφ νπνηνδήπνηε απφ ηα κέιε ηεο. 17

18 Σέινο έλα αξθεηά ζεκαληηθφ επηρείξεκα πνπ αλαπηχρζεθε ζρεηηθά κε ηελ εθαξκνγή ηνπ αζπκβίβαζηνπ ζηελ πεξίπησζε ηνπ αλαπιεξσηή ηνπ ΠηΓ θαη ην νπνίν παξνπζηάζηεθε απφ ηνπο νπαδνχο ηεο δεχηεξεο άπνςεο είλαη φηη θαηά ηελ εθινγή ηνπ λένπ ΠηΓ ε Βνπιή ιεηηνπξγεί σο εθιεθηνξηθφ ζψκα θαη φρη σο λνκνζεηηθφ φξγαλν. Δπνκέλσο κπνξεί φπσο ππνζηεξίδεη ε αληίζεηε άπνςε λα αδξαλεί ε βνπιεπηηθή ηδηφηεηα ηνπ ΠηΒ, φκσο είλαη δηθαίσκά ηνπ λα ζπκκεηάζρεη ζηελ ςεθνθνξία βάζεη ηεο ηδηφηεηάο ηνπ σο «αληηπξνζψπνπ ηνπ έζλνπο» θαη κέινπο ελφο εθιεθηνξηθνχ ζψκαηνο. Οη ππνζηεξηθηέο ηεο πξψηεο άπνςεο παξφιν πνπ δηαπίζησζαλ φηη ην επηρείξεκα απηφ απνηειεί ε ζνβαξφηεξε εξκελεπηηθή εθδνρή απφ φζεο έρνπλ δηαηππσζεί δελ επζηαζεί γηα πνιινχο ιφγνπο. Αξρηθά, ην Κνηλνβνχιην φλησο θαηά ηε δηαδηθαζία εθινγήο ηνπ λένπ ΠηΓ ελεξγεί ζαλ εθιεθηνξηθφ ζψκα φκσο απηφ δε ζπλεπάγεηαη φηη νη βνπιεπηέο κεηαηξέπνληαη ζε πξνεδξηθνί εθιέθηνξεο νχηε φηη ε Βνπιή γίλεηαη εηδηθφ εθινγηθφ φξγαλν. Αθφκα ππνζηεξίδνπλ φηη ζχκθσλα κε ην άξζξν 32 1 ε ςεθνθνξία είλαη νλνκαζηηθή θαη άξα θαλεξή θαη φρη κπζηηθή πνπ είλαη ραξαθηεξηζηηθφ ηνπ εθιεθηνξηθνχ ζψκαηνο. πλεπψο, παξφιν πνπ δελ νξίδεηαη ξεηά απφ ην χληαγκα ε απνρή ηνπ αλαπιεξσηή απφ ηελ ςεθνθνξία δελ είλαη ππνρξεσηηθή θαη απηφ ζπλάγεηαη απφ ηηο αξρέο θαη ηνπο θαλφλεο ηεο ζπληαγκαηηθήο δενληνινγίαο. 6 πκπεξαζκαηηθά φιε απηή ε αληηπαξάζεζε απφςεσλ θαη ε αληίθξνπζε ησλ επηρεηξεκάησλ νδήγεζε ζηελ κεγάιε πνιηηηθή θξίζε ηεο ρψξαο ην 1985 πνπ θαηά θαηξνχο αθφκα θαη ζήκεξα επαλέξρεηαη ζην πξνζθήλην. σμπεράζμαηα Σν άξζξν 34 ηνπ πληάγκαηνο πνπ ξπζκίδεη ηελ αλαπιήξσζε ηνπ αλψηαηνπ νξγάλνπ ηεο πνιηηείαο, παξφιν πνπ δελ θαηέρεη θαη ηε ζεκαληηθφηεξε ζέζε ζην χληαγκα-δεδνκέλεο θπζηθά ηεο ίζεο ηππηθήο δχλακεο ησλ ζπληαγκαηηθψλ θαλφλσλαπνηέιεζε θαη ζπλερίδεη λα απνηειεί έλα απφ ηα άξζξα πνπ έρνπλ πξνθαιέζεη «δηακάρεο» κεηαμχ ησλ λνκηθψλ ελ γέλεη κε απνθνξχθσκα ηε ζπληαγκαηηθνπνιηηηθή θξίζε ηνπ Δίλαη ζαθέο βέβαηα φηη γηα ηε κειέηε ηνπ άξζξνπ απηνχ θαη ηελ θαηαγξαθή φισλ φζσλ ζεζπίδεη ρξεηάζηεθε θαη ε ζπκβνιή άιισλ άξζξσλ. Μέζα απφ ηηο δηαηάμεηο ηνπ άξζξνπ 34 θαζίζηαηαη θαλεξή ε ζπνπδαία ζέζε πνπ θαηέρεη ην αμίσκα ηνπ ΠηΓ αιιά θαη ε αλαγθαηφηεηά ηνπ γηα ηελ νκαιή ιεηηνπξγία ηνπ πνιηηεχκαηνο, αθνχ ην χληαγκα ξπζκίδεη ηελ αλαπιήξσζή ηνπ θαηά ηέηνην ηξφπν ψζηε λα κελ ρσξνχλ πεξηζψξηα γηα ηελ χπαξμε θελνχ ζηελ εμνπζία θαη επνκέλσο «θελνχ» ζην πνιίηεπκα ηεο ρψξαο καο. Σα βαζηθά ζπκπεξάζκαηα ινηπφλ πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηελ εξγαζία απηή είλαη φηη αξρηθά ν ΠηΓ αλαπιεξψλεηαη απφ ηνλ ΠηΒ ή ηνλ ΠηΒ ηεο ηειεπηαίαο Βνπιήο ή ηελ Κπβέξλεζε νη νπνίνη θαινχληαη θαηά ζεηξά. Αθφκα φηη ε αλαπιήξσζε είλαη ππνρξεσηηθή θαη ηέινο φηη γηα ηελ εθαξκνγή ησλ αζπκβίβαζησλ ηνπ άξζξνπ 30 θαηά ηε δηάξθεηα ηεο αλαπιήξσζεο έρνπλ 6 Μάνεςησ Α.- Μανιτάκησ Α., Ο θεςμόσ τησ αναπλήρωςησ του Προζδρου τησ Δημοκρατίασ κατά το ιςχφον φνταγμα, εκδόςεισ Αντ.Ν.άκκουλα Αθήνα-Κομοτηνή,

19 δηαηππσζεί αξθεηέο απφςεηο, γεγνλφο πνπ δείρλεη ηε ζπνπδαηφηεηα ηνπ ζέκαηνο. ρεηηθά κε ην ηειεπηαίν απηφ ζέκα ν ζπληαθηηθφο λνκνζέηεο νθείιεη λα πξνβεί ζηε ξχζκηζή ηνπ ψζηε λα κελ ππάξρεη έλα θελφ φζνλ αθνξά ηελ αληηκεηψπηζή ηνπ αιιά νχηε θαη ζχγρπζε απφςεσλ θαζψο απνηειεί έλα απφ ηα ζεκαληηθφηεξα ζέκαηα ζηελ πνιηηηθή ηζηνξία ηεο ρψξαο καο. Περίληυη Σν χληαγκα ηνπ 1975 ήηαλ απηφ πνπ ξχζκηζε γηα πξψηε θνξά ηελ αλαπιήξσζε ηνπ ΠηΓ κε πνιίηεπκα ηεο Διιάδαο ηελ Πξνεδξεπφκελε Κνηλνβνπιεπηηθή Γεκνθξαηία ζπλδένληάο ηελ άξξεθηα κε ηε κνξθή θαη ηε ιεηηνπξγία ηνπ πνιηηεχκαηνο. ηηο κέξεο καο θαη κεηά ηηο αλαζεσξήζεηο ηνπ 1986 θαη ηνπ 2011, ην άξζξν 34 είλαη απηφ πνπ ξπζκίδεη ηελ αλαπιήξσζε ηνπ ΠηΓ. πγθεθξηκέλα ν ΠηΓ αλαπιεξψλεηαη απφ ηνλ Πξφεδξν ηεο Βνπιήο. Δάλ απηή δελ ππάξρεη απφ ηνλ Πξφεδξν ηεο ηειεπηαίαο Βνπιήο ελψ αλ απηφο αξλείηαη απφ ηελ Κπβέξλεζε. Οη ιφγνη νη νπνίνη θαζηζηνχλ αλαγθαία ηελ αλαπιήξσζή ηνπ είλαη ζπγθεθξηκέλνη ελψ νη αξκνδηφηεηεο ηνπ αλαπιεξσηή είλαη νη πξνεδξηθέο εθηφο απφ απηέο πνπ εμαηξνχληαη ξεηά ζην άξζξν 34. Δπίζεο ε αλαπιήξσζε δηέπεηαη απφ νξηζκέλεο αξρέο πνπ ηελ θαζηζηνχλ ππνρξεσηηθή, πιήξε θαη απηφκαηε. Σέινο γηα ην αλ εθαξκφδνληαη ηα αζπκβίβαζηα ηνπ άξζξνπ 30 δελ ππάξρεη ζρεηηθή ξχζκηζε απφ ηνλ ζπληαθηηθφ λνκνζέηε θη έηζη δελ νξίδεηαη θάηη ξεηά. Summary The Greek Constitution of 1975 was the one which regulated the replacement of the President of Republic for the first time since the polity of Greece is Chaired Parliamentary Republic and connected it inextricably with the form and the function of the polity. Nowadays and after the change of the President of Republic in 1986 and in 2001, the article 34 is the one that regulates the replacement of the President of Republic, who is replaced by the President of the Parliament. If there is no Parliament, he is replaced by the President of the latest Parliament and if the last one denies, he is replaced by the Government.There are specific reasons that make this replacement necessary, while the obligations of the deputy are the presidential ones, except of the ones that are definitely excluded in the article 34 of the Greek Constitution. Likewise, the replacement is governed by specific authorities that make it mandatory, full and automatic. Finally, there is no relative regulation by the constituent legislator which talks about if the incompatible rules of article of the Greek Constitution are applied. 19

20 Λήμμαηα Αλαπιήξσζε ηνπ Πξνέδξνπ ηεο Γεκνθξαηίαο Πξνζσξηλή θαη νξηζηηθή αλαπιήξσζε Πξφεδξνο ηεο Βνπιήο Αζπκβίβαζηα ηνπ Πξνέδξνπ ηεο Γεκνθξαηίαο «Ψήθνο Αιεπξά» πληαγκαηηθνπνιηηηθή θξίζε ηνπ 1985 πληαγκαηηθφ δίθαην Βιβλιογραθία Αλαγλψζηνπ Γ., Ο Πξφεδξνο ηεο Γεκνθξαηίαο: ν ζεζκφο θαηά ην χληαγκα ηνπ 1975, εθδφζεηο «Η. ηδέξεο», Ηλζηηηνχην Γεκνθξαηίαο Κσλ/λνο Καξακαλιήο, 2004 Γεκεηξφπνπινο Γ.Αλδξέαο, χζηεκα πληαγκαηηθνχ Γηθαίνπ, Μέξνο Α: Γεληθή πληαγκαηηθή Θεσξία, Μέξνο Β: Οξγάλσζε θαη Λεηηνπξγία ηνπ Κξάηνπο, εθδφζεηο άθθνπια Αζήλα Θεζζαινλίθε, 2011 Εειεκέλνο Κ., Ο Πξφεδξνο ηεο Γεκνθξαηίαο ζην λέν πνιίηεπκα, εθδφζεηο Αθνη Π.άθθνπια Αζήλα-Θεζζαινλίθε, Αζήλα 1978 Μάλεζεο Α. Μαληηάθεο Α., Ο ζεζκφο ηεο αλαπιήξσζεο ηνπ Πξνέδξνπ ηεο Γεκνθξαηίαο θαηά ην ηζρχνλ χληαγκα, εθδφζεηο Αλη.Ν.άθθνπια, Αζήλα- Κνκνηελή 1993 Νηθνιφπνπινο Γ. Ζιίαο, Ο ζεζκφο ηνπ Πξνέδξνπ ηεο Βνπιήο, (πκβνιή ζην Διιεληθφ θαη πγθξηηηθφ πληαγκαηηθφ Γίθαην), εθδφζεηο Αλη.Ν.άθθνπια, Αζήλα-Κνκνηελή 1987 Παληειήο Μ.Αληψλεο, Δγρεηξίδην πληαγκαηηθνχ Γηθαίνπ: Βαζηθέο Έλλνηεο, πληαγκαηηθή Ηζηνξία, Οξγάλσζε ηνπ Κξάηνπο, εθδνηηθφο νίθνο Α.Α. Ληβάλε, 2 ε έθδνζε, Αζήλα 2007 Ρατθνο Γ.Αζαλάζηνο, πληαγκαηηθφ Γίθαην, Σφκνο Η, Δηζαγσγή-Οξγαλσηηθφ Μέξνο, Γεχηεξε Έθδνζε, εθδφζεηο Αλη.Ν.άθθνπια, 2002 ππξφπνπινο Κ.Φίιηππνο, Δηζαγσγή ζην πληαγκαηηθφ Γίθαην, εθδφζεηο Αλη.Ν.άθθνπια, Αζήλα 2006 Σζάηζνο Θ.Γεκήηξεο, πληαγκαηηθφ Γίθαην: Σφκνο Β, Οξγάλσζε θαη Λεηηνπξγία Πνιηηείαο, έθδνζε Β, εθδφζεηο Αλη.Ν.άθθνπια, Αζήλα-Κνκνηελή