ΕΝΤΥΠΟ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗΣ ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ Τ4Ε Σχολείο του πραγματοποιήθηκε η εργασία: 6/θ Δημοτικό Σχολείο Κλειδίου Ημαθίας

Transcript

1 ΕΝΤΥΠΟ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗΣ ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ Τ4Ε Ονοματεπώνυμο: Κουτσιούκης Γεώργιος Τίτλος Εργασίας: «Διαβά-ζω Ευρώπη» Σχολείο του πραγματοποιήθηκε η εργασία: 6/θ Δημοτικό Σχολείο Κλειδίου Ημαθίας Σύνολο μαθητών που συμμετείχαν στην εργασία: 13 μαθητές και μαθήτριες της Δ' τάξης Εκπαιδευτική Περιφέρεια που πραγματοποιήθηκε η δράση: Κεντρική Μακεδονία Όνομα Επιβλέποντα Πρεσβευτή: Τουπλικιώτη Σοφία ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (abstract). Θα αναρτηθεί στην πλατφόρμα σύμφωνα με τα υπάρχοντα παραδείγματα στο μενού «Αποτελέσματα»(μέχρι 200 λέξεις) Περίληψη Η παρούσα εργασία αναφέρεται στη διδακτική προσέγγιση θεμάτων σχετικών με την Ευρωπαϊκή Ένωση (αξίες, στόχοι, ιστορία, πολιτισμός) που πραγματοποιήθηκε στην τετάρτη τάξη του δημοτικού σχολείου Κλειδίου Ημαθίας στο πλαίσιο της δράσης T4E Δημιουργήθηκε ένα καινοτόμο περιβάλλον μάθησης ομαδοσυνεργατικού, βιωματικού και διαθεματικού χαρακτήρα στο οποίο αξιοποιήθηκαν σε μεγάλο βαθμό οι ΤΠΕ. Η προσέγγιση βασίστηκε στην ανάγνωση από τους μικρούς μαθητές ποικιλίας λογοτεχνικών κειμένων (μυθιστορήματα, παραμύθια, μύθους, ποιήματα) από τις διάφορες χώρες της ΕΕ με παράλληλη διαχείριση και διαπραγμάτευση μέσα στην τάξη ενός μεγάλου αριθμού πληροφοριών που αφορούν τη σύσταση της ΕΕ και τον τρόπο που αυτή λειτουργεί. Τα παιδιά διάβασαν και απόλαυσαν ευρωπαϊκή λογοτεχνία και ήλθαν έτσι σε επαφή με τον πολιτισμό των ευρωπαϊκών λαών. Παράλληλα, με κύρια πηγή πληροφόρησης το διαδίκτυο, άντλησαν ποικίλα στοιχεία για το τι είναι η ΕΕ με αποτέλεσμα την -ως ένα βαθμό- εξοικείωσή τους με τη μεγάλη ευρωπαϊκή οικογένεια της οποίας αποτελούν αυριανοί πολίτες. Ταυτόχρονα, η ενασχόληση με την ΕΕ και τη «λογοτεχνία» της έδωσε αφορμή στα παιδιά αφενός να γνωρίσουν τη διαφορετικότητα των λαών της Ευρώπης και να καλλιεργήσουν αισθήματα σεβασμού και αποδοχής της και αφετέρου να εκφραστούν και να παράγουν τα δικά τους έργα (γλωσσικά, μαθηματικά, εικαστικά, μουσικά) για την ΕΕ και τα κράτη μέλη της στα οποία είναι έντονη η παρουσία της πολυτροπικότητας. Τελικά τα οφέλη που αποκόμισαν οι μικροί μαθητές από τη συμμετοχή τους σε αυτό το πρόγραμμα είναι αξιόλογα αφού έμαθαν και ήταν σε θέση να ανακαλούν στη μνήμη τους διάφορες πληροφορίες για την ΕΕ, τους θεσμούς της, την ιστορία της, τις αξίες της, την πολυπολιτισμικότητά της. Και η γνωστική τους αυτή πορεία πραγματοποιήθηκε με ευχάριστο και δημιουργικό τρόπο, αφού η μαθησιακή διαδικασία συνδυάστηκε με την τέρψη και την απόλαυση που προκαλεί η ανάγνωση λογοτεχνικών έργων.

2 ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ- Βασικός στόχος του προγράμματος Τ4Ε αποτελεί η μετάδοση γνώσεων και ιδεών στους μαθητές για τις αξίες και τους στόχους της Ε.Ε. μέσω των πρωτότυπων εργασιών που θα δημιουργηθούν από την αλληλεπίδραση των δασκάλων και των μαθητών τους με τη χρήση καινοτόμων εκπαιδευτικών εργαλείων. Το φετινό πρόγραμμα έχει ως απώτερο στόχο να επικεντρωθεί η δράση κυρίως μέσα στην τάξη. Για το λόγο αυτό, και μετά το πέρας της δράσης, προτείνεται η εκπόνηση μιας σύντομης περιγραφής της εργασίας, όπου θα αποτυπώνεται επαρκώς ο σχεδιασμός της ιδέας, η περιγραφή των δραστηριοτήτων που έλαβαν χώρα, η υλοποίηση του όλο εγχειρήματος και τέλος η διάχυση του αποτελέσματος. Πιο συγκεκριμένα η εργασία θα πραγματεύεται μεταξύ άλλων και τα εξής: α) το σχεδιασμό της εργασίας που πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια της δράσης Τ4Ε (π.χ κατασκευές που πραγματοποιήθηκαν, παιχνίδια, θεατρικό, ταινία, τραγούδι, ιστοσελίδα, ημερολόγιο, επιτραπέζιο παιχνίδι, αντικείμενο, κλπ) β) τον τρόπο προσέγγισης στις αξίες και τους στόχους της Ε.Ε. γ) τις διδακτικές προσεγγίσεις που υιοθετήθηκαν (αναφορικά με τη χρήση της τεχνολογίας, διαδραστικότητα, βιωματικές μέθοδοι, κλπ). δ)την εμπλοκή των μαθητών στη δράση (συναισθήματα, αντιδράσεις, απορίες, κλπ) ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ/ΔΡΑΣΗΣ (περίπου 2 σελίδες στην περίπτωση που η περιγραφή γίνει εκ των υστέρων, αλλιώς η ίδια η εργασία ως έχει) Εισαγωγή Στη σημερινή εποχή των έντονων τεχνολογικών εξελίξεων και της έκρηξης της πληροφορίας το σχολείο καλείται να παίξει έναν διαφορετικό ρόλο στη σύγχρονη εκπαιδευτική πραγματικότητα, επιτρέποντας την οργάνωση καινοτόμων περιβαλλόντων μάθησης που θέτουν το μαθητή πρωταγωνιστή της μαθησιακής διαδικασίας επιτρέποντας του έτσι, την ενεργό συμμετοχή στην οικοδόμηση της γνώσης. Ταυτόχρονα οι κοινωνικοοικονομικές αλλαγές διαμορφώνουν ένα διαφορετικό και πολυπολιτισμικό πλαίσιο μέσα στο οποίο ζει και κινείται η ανθρωπότητα, γεγονός που κάνει επιτακτική την ανάγκη το σχολείο να προσφέρει στους μαθητές εμπειρίες διαπολιτισμικού περιεχομένου. Η άποψη αυτή αν συνδυαστεί και με την αναγνώριση των μικρών μαθητών ως αυριανών ενεργών πολιτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης δίνει το έναυσμα στο σχολείο και στους εκπαιδευτικούς να προβάλλουν στις μαθησιακές εμπειρίες την ευρωπαϊκή διάσταση της εκπαίδευσης. Με βάση τις παραπάνω απόψεις αποφασίστηκε η οργάνωση, διεξαγωγή και αξιολόγηση ενός καινοτόμου και διαθεματικού περιβάλλοντος μάθησης υποστηριζόμενου από τις ΤΠΕ, που σκοπό έχει την εξοικείωση των μαθητών της τετάρτης τάξης με έννοιες σχετικές με την Ευρωπαϊκή Ένωση και τη διαμόρφωση και ενίσχυση θετικής στάσης τους απέναντι σε αυτή. Ειδικά για το τελευταίο, η καινοτόμος αυτή διδακτική παρέμβαση στηρίχθηκε στην επιλογή και ανάγνωση από τους μικρούς μαθητές μιας ποικιλίας λογοτεχνικών έργων από την πολιτιστική κληρονομιά της ΕΕ. Έτσι προσφέροντας στα παιδιά ευκαιρίες ανάγνωσης ευρωπαϊκής λογοτεχνίας ενισχύεται η αξία της πολιτιστικής πολυμορφίας, αρχή πάνω στην οποία στηρίζεται η ΕΕ όπως άλλωστε το καταμαρτυρεί και το σύνθημά της «Ενωμένοι στην πολυμορφία».

3 Σκοπός και Στόχοι Γενικός Σκοπός: η σκοποθεσία σχηματοποιείται προς δύο κατευθύνσεις α) Αισθητική απόλαυση (μέσω της επαφής με την ανάγνωση ποικιλίας λογοτεχνικών κειμένων) β) Γνωριμία, μέσα από ομαδοσυνεργατικές και βιωματικές διαδικασίες, με θέματα που αφορούν την έννοια της Ευρωπαϊκής ένωσης, τις συνιστώσες της και τον τρόπο που αυτή λειτουργεί. Οι επιμέρους στόχοι του καινοτόμου εκπαιδευτικού προγράμματος καθορίζονται ως εξής: - Να κατανοήσουν τα βασικά χαρακτηριστικά της Ευρωπαϊκής Ένωσης (πληθυσμός, στόχοι, σύμβολα) - Να εντοπίσουν στο χάρτη την ΕΕ - Να γνωρίσουν τα κράτη μέλη της ΕΕ, την έκταση, τον πληθυσμό και τις πρωτεύουσες τους - Να συνειδητοποιήσουν τη διαφορετικότητα στην ΕΕ - Να γνωρίσουν σε γενικές γραμμές την ιστορία της ΕΕ - Να αποκτήσουν πληροφορίες για τα θεσμικά όργανα της ΕΕ και το ρόλο τους - Να πληροφορηθούν για τα δικαιώματα των παιδιών σύμφωνα με την κοινή διακήρυξη της Unicef με την ΕΕ - Να εκφραστούν και να βιώσουν συναισθήματα απόλαυσης από την ανάγνωση ποικιλίας λογοτεχνικών κειμένων (καλλιέργεια φιλαναγνωσίας) - Να αξιολογήσουν και να επιλέξουν τις πληροφορίες που χρειάζονται από το διαδίκτυο για θέματα σχετικά με την ΕΕ - Να επικοινωνήσουν μεταξύ τους - Να συνεργαστούν στα πλαίσια της ομαδικής τους εργασίας και να εμπλακούν σε δημιουργικές δραστηριότητες (ζωγραφική, παραγωγή λόγου, διατύπωση ερωτήσεων). - Να εξοικειωθούν με τη χρήση του διαδικτύου ως κύρια πηγή πληροφόρησης - Να συνδέσουν την καθημερινότητά τους με την ιδιότητά τους ως πολίτες της ΕΕ - Να παρουσιάσουν τη δουλειά τους τόσο στη σχολική όσο και στην ευρύτερη κοινότητα Μέθοδος Το συγκεκριμένο πρόγραμμα υλοποιήθηκε σύμφωνα με τις αρχές των σχεδίων εργασίας. Οι μαθητές μέσα από διερευνητικέ και ομαδικές δραστηριότητες συγκέντρωσαν και διαχειρίστηκαν ποικίλο υλικό για την ΕΕ και τις χώρες της και στη συνέχεια παρήγαγαν το δικό τους υλικό (ζωγραφιές, κείμενα, τραγούδια)

4 απολαμβάνοντας ταυτόχρονα την ανάγνωση διαφόρων λογοτεχνικών κειμένων (μυθιστορήματα, παραμύθια, μύθους, ποιήματα) και καλλιεργώντας την φιλαναγνωσία τους. Παράλληλα, αξιοποιήθηκαν σε μεγάλο βαθμό οι ΤΠΕ, αφού τα παιδιά χρησιμοποιήσαν το διαδίκτυο, για να συγκεντρώσουν στοιχεία για την ΕΕ και τις χώρες της μέσα από συγκεκριμένες ιστοσελίδες τόσο από την τάξη όσο και από το σπίτι. Έτσι χρησιμοποιήθηκε αφενός ο ηλεκτρονικός υπολογιστής και ο προτζέκτορας της τάξης αφετέρου το εργαστήριο ηλεκτρονικών υπολογιστών του σχολείου, όπου μέσα από την επίσκεψη σε συγκεκριμένους διαδικτυακούς τόπους οι μαθητές, τόσο σε επίπεδο ολομέλειας όσο και ομαδικά, ήρθαν σε επαφή με ποικίλο υλικό που αφορά την ΕΕ (στοιχεία για τις χώρες της ΕΕ, όπως πληθυσμός, έκταση, νόμισμα που χρησιμοποιούν κ.ά. καθώς και προβολή διαφόρων βίντεο από το youtube που αφορούν την ΕΕ, παιχνίδια για την ΕΕ) Δραστηριότητες (Σημείωση: Η τάξη από την αρχή της σχολικής χρονιάς δουλεύει ομαδοσυνεργατικά. Οι μαθητές είναι χωρισμένοι σε τρεις ομάδες των 4-5 ατόμων. Το σχήμα αυτό ακολουθήθηκε και κατά τη διάρκεια του συγκεκριμένου προγράμματος). 1. Καταιγισμός ιδεών με βάση τις λέξεις Ευρωπαϊκή Ένωση. Δημιουργία νοητικού χάρτη στον πίνακα με τις σχετικές λέξεις (ανίχνευση αρχικών ιδεών των μαθητών). 2. Ο μύθος της Ευρώπης. Ανάγνωση του μύθου από το βιβλίο της Ιστορίας της Γ' τάξης. Τα παιδιά, χωρισμένα σε ομάδες, απέδωσαν το μύθο με κουκλοθέατρο. Καταιγισμός ιδεών (αρχικές ιδέες) Ο μύθος της Ευρώπης (κουκλοθέατρο) 3. Προσδιορισμός της θέσης της Ευρώπης (αξιοποίηση ευρωπαϊκού και παγκόσμιου χάρτη, υδρογείου σφαίρας). Τα παιδιά επέλεξαν τη χώρα στην οποία θα ήθελαν να ταξιδέψουν, την έδειξαν στο χάρτη και είπαν προφορικά γιατί θα ήθελαν να πάνε εκεί. 4. Η Ευρωπαϊκή Ένωση: τι είναι; Ανάγνωση σύντομου κειμένου (σχετικά με τον πληθυσμό, τις αξίες, τους στόχους, τους τομείς ευθύνης της ΕΕ) ατομικά από τους μαθητές στην τάξη με ταυτόχρονη προβολή και στον προτζέκτορα. Διεξαγωγή συζήτησης στην ολομέλεια και ομαδική επεξεργασία άσκησης «Σωστό -Λάθος» για την αποσαφήνιση θεμάτων που άπτονται των αρμοδιοτήτων της ΕΕ.

5 Εντοπισμός της Ευρώπης στο χάρτη Επεξεργασία άσκησης «Σωστό-Λάθος» για την αποσαφήνιση θεμάτων ευθύνης της ΕΕ 5. Τα σύμβολα της ΕΕ. Τα παιδιά ζωγράφισαν τη σημαία της ΕΕ. Άκουσαν τον ύμνο και προσπάθησαν να τον αποδώσουν και τα ίδια με σολφέζ. Πραγματοποιήθηκε συζήτηση για το σύνθημα της ΕΕ «Ενωμένοι στην πολυμορφία» και κατασκευή ομαδικής αφίσας με τίτλο Το Δέντρο της Διαφορετικότητας. Η σημαία της ΕΕ Το Δέντρο της Διαφορετικότητας 6. Οι μαθητές έφτιαξαν ατομικά το χάρτη της ΕΕ. Έγραψαν πάνω στο χάρτη το όνομα της χώρας και την πρωτεύουσά της.

6 Ο χάρτης της ΕΕ (ατομική εργασία) 7. Η ιστορία της ΕΕ. Δραματοποίηση του διαλόγου ανάμεσα στον Jean Monnet και στον Robert Schuman για τη διαμόρφωση της αρχικής ιδέας για την ένωση κρατών στην Ευρώπη. Μια ομάδα ανέλαβε να βρει πληροφορίες στο διαδίκτυο για την ημερομηνία ένταξης της κάθε χώρας στην ΕΕ. Στη συνέχεια έφτιαξε Το Σπίτι της ΕΕ με τις ημερομηνίες αυτές και τις αντίστοιχες χώρες. Δραματοποίηση για την ιστορία της ΕΕ Το σπίτι της ΕΕ

7 8. Οι αριθμοί της ΕΕ. Οι δύο υπόλοιπες ομάδες αναζήτησαν στοιχεία για τον πληθυσμό και την έκταση των κρατών μελών της ΕΕ. Κατασκεύασαν αντίστοιχα δύο ραβδογράμματα α) για την έκταση των κρατών μελών (10 πρώτες χώρες), β) για τον πληθυσμό τους (10 πρώτες χώρες) Κατασκευή ραβδογραμμάτων 9. Τα παιδιά ζωγράφισαν τις σημαίες κάθε χώρας κι έφτιαξαν ένα πολύχρωμο κολάζ, όπως «πολύχρωμη» είναι και η ΕΕ. 10. Τα θεσμικά όργανα της ΕΕ. Οι μαθητές διάβασαν ένα κατάλληλο κείμενο και συζήτησαν για τα θεσμικά όργανα της ΕΕ στην ολομέλεια της τάξης. Κατόπιν στον πίνακα -με τη βοήθεια του εκπαιδευτικού- έφτιαξαν εννοιολογικό χάρτη για τα θεσμικά όργανα της ΕΕ, το ρόλο του καθενός και τις μεταξύ τους σχέσεις. 11. Το ευρώ και η ευρωζώνη. Τα παιδιά βρήκαν πληροφορίες από το διαδίκτυο για την έννοια της ευρωζώνης και τις χώρες που την αποτελούν και κατόπιν δημιούργησαν ομαδικό κολάζ. 12. Ομαδική εργασία για τα εθνικά ονόματα των κατοίκων των χωρών μελών της ΕΕ π.χ. Ισπανός και Ισπανίδα, Βούλγαρος και Βουλγάρα. 13. Οι 24 επίσημες γλώσσες στην Ε.Ε. Οι μαθητές με τη βοήθεια του εργαλείου Google Translate βρήκαν και έγραψαν τη λέξη «διαβάζω» σε όλες τις γλώσσες της ΕΕ. Κατόπιν κατασκεύασαν πινακίδες με τις λέξεις αυτές και έφτιαξαν ένα ομαδικό πολύχρωμο κολάζ.

8 Κολάζ με τις σημαίες των κρατών της ΕΕ Κολάζ με τις πινακίδες: η λέξη «διαβάζω» στις 24 γλώσσες της ΕΕ 14. Με αφορμή το μάθημα το μάθημα της Γλώσσας «Τα Δικαιώματα των Παιδιών» (βλ. Γλώσσα Δ' δημοτικού, τεύχος Γ', σελ. 40) επισκεφτήκαμε την ιστοσελίδα της UNICEF ( όπου είδαμε το Μανιφέστο των δικαιωμάτων του παιδιού της UNICEF σε συνεργασία με την ΕΕ. Πραγματοποιήθηκε συζήτηση. Τα παιδιά, στη συνέχεια, ζωγράφισαν τα δικαιώματά τους και έφτιαξαν μια μεγάλη αφίσα με τις ζωγραφιές και τα συνθήματά τους. Αφίσα με τα δικαιώματα των παιδιών

9 15. Δημιουργήθηκαν στην τάξη έξι αναγνωστικές ομάδες (δύο υποομάδες από κάθε ομάδα). Επιλέχθηκαν έξι βιβλία -ένα για κάθε αναγνωστική ομάδα- κατά κύριο λόγο από την ευρωπαϊκή κλασική λογοτεχνία για παιδιά. Πραγματοποιήθηκε ενημέρωση και αγορά των βιβλίων από τους γονείς. Τα παιδιά διάβασαν τα μυθιστορήματα στο σπίτι τους, στον προσωπικό τους χώρο αλλά και στην τάξη με την καθιέρωση «λογοτεχνικού τετάρτου κάθε Παρασκευή». Μετά την ανάγνωση των βιβλίων κάθε αναγνωστική ομάδα ανέλαβε να κάνει βιβλιοπαρουσίαση στην τάξη του βιβλίου της και της χώρας «καταγωγής του». Έτσι συνέλεξαν πληροφορίες για την ταυτότητα του συγγραφέα, την ταυτότητα της χώρας, αναζήτησαν και βρήκαν φωτογραφίες της χώρας από το διαδίκτυο, ζωγράφισαν σκηνές από το βιβλίο (ή το δικό τους εξώφυλλο ή οπισθόφυλλο), απομόνωσαν φράσεις και προτάσεις που τους άρεσαν, έγραψαν περιλήψεις και έφτιαξαν μια πολυτροπική αφίσα -για το βιβλίο και τη χώρα του- με εικόνες, κείμενα, χάρτες και ζωγραφιές. Κατόπιν, με τη βοήθεια αυτής της αφίσας, παρουσίασαν στην τάξη το βιβλίο, μίλησαν για το περιεχόμενο και τους ήρωές του, για τα συναισθήματά τους κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης και απέδωσαν σκηνές του βιβλίου είτε με δραματοποίηση είτε με κουκλοθέατρο Παρουσίασαν, επίσης, το συγγραφέα και στοιχεία από τη χώρα του, τη σημαία της και το θέση της στο χάρτη της ΕΕ, το νόμισμά της, επιγραμματικά το φυσικό της περιβάλλον. Η ίδια διαδικασία ακολουθήθηκε για την ανάγνωση ποιημάτων, διηγημάτων και παραμυθιών (λαϊκών και έντεχνων) και μύθων από διάφορες χώρες της ΕΕ. Η ανάγνωση αυτών των κειμένων πραγματοποιήθηκε στην τάξη (κάποια διαβάστηκαν από το δάσκαλο στην ολομέλεια της τάξης, όπως π.χ. «Ο ευτυχισμένος πρίγκιπας» του Όσκαρ Ουαϊλντ και άλλα διαβάστηκαν από τα παιδιά ομαδικά) και κατόπιν οι αναγνωστικές ομάδες κατασκεύασαν, επίσης, πολυτροπικές αφίσες για τα κείμενα αυτά και τις χώρες «καταγωγής» τους. Τα βιβλία και τα υπόλοιπα κείμενα που επιλέχθηκαν ήταν τα εξής: Βιβλία 1. Η μελωδία της ευτυχίας, (Αυστρία) 2. Δον Κιχώτης, (Ισπανία) 3. Παραμύθια από το τηλέφωνο, (Ιταλία) 4. Όλιβερ Τουίστ, (Αγγλία) 5. Το θαυμαστό ταξίδι του Νιλς Χόλγκερσον, (Σουηδία) 6. Οι τρεις σωματοφύλακες, (Γαλλία) Ποίημα Διήγημα Παραμύθια «Κορίτσι» του Οδυσσέα Ελύτη, (Ελλάδα) από το βιβλίο της Γλώσσας Δ' δημοτικού, Πετώντας με τις λέξεις, τεύχος β, (σελ. 8) «Χαρούμενοι χαρταετοί» της Μαρίας Πυλιώτου (Κύπρος) από το Ανθολόγιο Λογοτεχνικών Κειμένων, Γ' & Δ' Δημοτικού, Στο σκολειό του κόσμου, (σελ.115) Έντεχνα Η μικρή γοργόνα του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν, (Δανία)

10 Χάνσελ και Γκρέτελ των αδελφών Γκριμ, (Γερμανία) Ο Ευτυχισμένος πρίγκιπας του Όσκαρ Ουαϊλντ, (Ιρλανδία) Λαϊκά Ο Πετράκης, ο Φουσκομπαλονάκιας κι η συντροφιά του (Σλοβενία) Ο ακαμάτης και το μαγικό ψάρι (Βουλγαρία) Ο πρίγκιπας με τα γαϊδουρινά αυτιά (Πορτογαλία) Γιατί η μέλισσα δίνει χαρά και η αράχνη λύπη (Ρουμανία) Η μαγική μηλιά (Πολωνία) Μύθοι Οι σιδεράδες του βουνού Μπόλοβα (Φινλανδία) Η βασίλισσα της Βαλτικής (Λιθουανία) Η πόλη κάτω απ τα νερά, (Ολλανδία)

11 Βιβλιοπαρουσιάσεις (με πολυτροπικό χαρακτήρα) 16. Στο εργαστήριο Η/Υ του σχολείου τα παιδιά επισκέφτηκαν τον ιστότοπο (Ευρωπαϊκή Ένωση: η γωνιά του παιδιού) και «ξεναγήθηκαν» ψηφιακά στις χώρες της ΕΕ. Στον ίδιο ιστότοπο έπαιξαν παιχνίδια όπως το «Πάμε να εξερευνήσουμε την Ευρώπη». Ομαδικές εργασίες στο εργαστήριο Η/Υ του σχολείου 17. Μετά από όλες αυτές τις γνώσεις που απέκτησαν για την ΕΕ τα παιδιά έφτιαξαν και έπαιξαν ένα παιχνίδι. Συγκεκριμένα σε καρτελάκια έγραψαν ομαδικά ερωτήσεις για την ΕΕ (π.χ. «Ποια είναι η πρωτεύουσα της Φινλανδίας;» ή «Ποια είναι η πατρίδα του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν;»).

12 Δημιουργήθηκαν 50 τέτοια καρτελάκια με 50 αντίστοιχες ερωτήσεις. Τα παιδιά κάθισαν στο πάτωμα σε κυκλικό σχήμα, τοποθέτησαν τα καρτελάκια στο κέντρο του κύκλου και ξεκίνησαν το παιχνίδι των ερωτήσεων. Δημιούργησαν επίσης κι ένα μικρό τραγουδάκι με το οποίο συνόδευαν το παιχνίδι τους: «Μια ένωση πολύμορφη έχουμε στην Ευρώπη. Ισότητα υπάρχει όμως κι η ειρήνη είναι ο δρόμος. Γύρισε, Βασίλη μου (το όνομα ενός παιδιού), και πάρε μία κάρτα ρώτα το γείτονά σου το Δημήτρη (το όνομα του διπλανού του) που χεις κοντά σου» 18. Στην τάξη τα παιδιά έφτιαξαν τη δική τους σημαία για την ΕΕ. Έκοψαν 12 κίτρινα αστέρια, έγραψαν πάνω τις δικές τους σκέψεις για την ΕΕ και τις αξίες που πρεσβεύει και τα κόλλησαν σε κυκλικό σχήμα πάνω σε ένα μεγάλο μπλε χαρτί. 19. Αξιολόγηση: Καταιγισμός ιδεών με βάση τις λέξεις Ευρωπαϊκή Ένωση. Δημιουργία νοητικού χάρτη στον πίνακα με τις σχετικές λέξεις (ανίχνευση τελικών ιδεών των μαθητών και σύγκρισή τους με τις αρχικές). Παιχνίδι για την ΕΕ Πάνω: Η δική μας σημαία για την ΕΕ Κάτω: Καταιγισμός ιδεών (τελικές ιδέες)

13 Αποτελέσματα Το συγκεκριμένο πρόγραμμα κίνησε ζωηρά το ενδιαφέρον των παιδιών. Ήδη από την πρώτη κουβέντα που έγινε στην τάξη έδειξαν ζήλο και μεγάλη χαρά να καταπιαστούν με θέματα που αφορούν τη μεγάλη οικογένεια, που ανήκουν και τα ίδια, αυτή της ΕΕ. Αρχικά συλλέχθηκαν οι αρχικές τους ιδέες για το τι είναι ΕΕ μέσα από τη διαδικασία του καταιγισμού ιδεών όπου διαπιστώθηκε ότι οι απόψεις τους για το θέμα αυτό ήταν εξαιρετικά περιορισμένες. Σε πρώτη φάση οι μαθητές ξαναήρθαν σε επαφή -αφού τον γνώριζαν από προηγούμενη τάξη- με το μύθο της Ευρώπης ωστόσο τώρα τον διάβασαν ξανά και τον παρουσίασαν ως κουκλοθέατρο νιώθοντας ταύτιση με τους χαρακτήρες. Στη συνέχεια συνέδεσαν το μύθο της Ευρώπης με τη γηραιά ήπειρο και ενδιαφέρθηκαν να τη δουν τόσο στον ευρωπαϊκό και στον παγκόσμιο χάρτη όσο και στην υδρόγειο σφαίρα διακρίνοντας ταυτόχρονα τα σύνορά της και τις γειτονικές της ηπείρους. Το κάθε παιδί παρουσίασε την αγαπημένη του χώρα αναπτύσσοντας τον προφορικό του λόγο. Επίσης δεξιότητες κατανόησης κειμένου και προφορικού λόγου καλλιεργήθηκαν και με την τέταρτη δραστηριότητα. Τα παιδιά ήρθαν σε επαφή και διατύπωσαν τις απόψεις τους για τη διαφορετικότητα των κατοίκων της ΕΕ και κατανόησαν τους στόχους της. Μέσα από την ομαδική επεξεργασία άσκησης «Σωστού-Λάθους» σε πολύ μεγάλο ποσοστό επέτυχαν να επιλέξουν σωστά τα θέματα με τα οποία ασχολείται η ΕΕ. Μετά από αυτές τις διαδικασίες τα παιδιά εμπνεύστηκαν και δημιούργησαν την αφίσα Το Δέντρο της Διαφορετικότητας χρησιμοποιώντας τα αποτυπώματα από τα χέρια τους με τη βοήθεια δακτυλομπογιών. Ήταν μια δραστηριότητα που τους άρεσε πολύ ενώ έγραψαν και τις δικές τους ιδέες για τις αξίες που πρέπει να διέπουν τις σχέσεις των ανθρώπων, που είναι «Ενωμένοι στην πολυμορφία». Με τη βοήθεια στοιχείων που άντλησαν από το διαδίκτυο τα παιδιά έφτιαξαν εύκολα τα ραβδογράμματα κατακτώντας και μαθηματικούς στόχους. Ενημερώθηκαν και βίωσαν την ιστορία της ΕΕ μέσα από τη δραματοποίηση, γεγονός που τους βοήθησε ιδιαίτερα να την ανακαλούν εύκολα στη μνήμη τους. Κατανόησαν πλήρως το ρόλο των θεσμικών οργάνων και τις σχέσεις μεταξύ τους και οπτικοποίησαν με επιτυχία τους συλλογισμούς τους σε εννοιολογικό χάρτη. Οι υπόλοιπες βιωματικές δραστηριότητες τόνισαν ακόμα περαιτέρω την πολυμορφία που υπάρχει στην ΕΕ (σημαίες, γλώσσες, εθνικά ονόματα) και οι μαθητές αντιλήφθηκαν πλήρως την «ομορφιά» που δημιουργεί αυτή η πολυμορφία -κύριο χαρακτηριστικό της ανθρωπότητας- μέσα από τα πολύχρωμα κολάζ που δημιούργησαν. Αυτό που πρέπει να τονιστεί ιδιαίτερα είναι το μεγάλο ενδιαφέρον που συγκέντρωσε -από την πλειοψηφία σχεδόν των παιδιών- η ενασχόληση τους με την ανάγνωση ευρωπαϊκής λογοτεχνίας τόσο στο σπίτι όσο και στο σχολείο. Τα παιδιά δήλωναν ενθουσιασμένα που ασχολούνταν με τη δραστηριότητα αυτή. Επειδή η ανάγνωση τους γινόταν ομαδικά, αντάλλασσαν μεταξύ τους απόψεις και συναντιούνταν συχνά και σε ώρες εκτός του σχολείου για να φτιάξουν ομαδικά τις ζωγραφιές τους ή να συλλέξουν τα στοιχεία του συγγραφέα και της χώρας του. Επίσης, κατά τη διάρκεια της βιβλιοπαρουσίασης (η οποία διήρκησε μία διδακτική ώρα για κάθε ομάδα) τα παιδιά είχαν πολλά να πουν για το βιβλίο τους αλλά και για τη χώρα την οποία «επισκέπτονταν» μέσω του βιβλίου. Με τον τρόπο αυτό ταυτίστηκαν με τους ήρωες των βιβλίων που διάβασαν και οι χώρες των ηρώων έγιναν και δικές τους χώρες, που τους ήταν πια οικείες, αφού εκεί εξελισσόταν η ιστορία του ήρωά τους. Έτσι, πρόθυμα, ασχολήθηκαν και με τη συλλογή και παρουσίαση στοιχείων για τη χώρα τους και τον πολιτισμό της ενώ ένιωσαν συναισθήματα κατανόησης, σεβασμού και αγάπης προς τους άλλους λαούς της ΕΕ Με μεγάλη χαρά τα παιδιά ασχολήθηκαν και με τους Η/Υ στο εργαστήριο Η/Υ του σχολείου,

14 εντυπωσιάστηκαν από τον πλούτο και τη μορφή των πληροφοριών (χάρτες, εικόνες, κείμενα) και διαπίστωσαν την ομοιότητά τους με τα δικά τους πολυτροπικά έργα. Έδειξαν ιδιαίτερο ζήλο να «παίξουν» στο διαδίκτυο παιχνίδια για την ΕΕ», όπου οι απαντήσεις τους σε αντίστοιχες ερωτήσεις ήταν σε μεγάλο ποσοστό εύστοχες. Κατά το κλείσιμο του προγράμματος συνεχίστηκαν οι βιωματικές δραστηριότητες με μεγάλη επιτυχία. Τα παιδιά έπαιξαν στο πάτωμα παιχνίδι ερωτήσεων για την ΕΕ τεστάροντας τις γνώσεις τους, τραγούδησαν για την ΕΕ και ένιωσαν συναισθήματα χαράς. Με τη δημιουργία της δικής τους σημαίας για την ΕΕ έγραψαν στα 12 αστέρια τους σκέψεις, λέξεις και φράσεις που αναδεικνύουν τις αξίες της ΕΕ, των οποίων και οι μαθητές αποτελούν τώρα κοινωνοί. Ο τελικός καταιγισμός ιδεών ήρθε να επιβεβαιώσει τη γνωστική τους αλλαγή σε σχέση με την ΕΕ και το ρόλο της στη ζωή τους, ιδιαίτερα στο μέλλον, όταν και τα ίδια, θα είναι ενεργοί πολίτες της. Συζήτηση Με το καινοτόμο περιβάλλον μάθησης που δημιουργήθηκε τα παιδιά της τετάρτης τάξης αποκόμισαν σημαντικές γνώσεις για την ΕΕ. Αυτό όμως που έχει σημασία είναι ότι προσέγγισαν την έννοια της ΕΕ βιωματικά, με διαφορετικό δηλαδή τρόπο σε σχέση με τον παραδοσιακό (με τη χρήση μόνο σχολικού βιβλίου). Τα παιδιά συνεργάστηκαν, επιδόθηκαν σε ομαδικές αναγνώσεις ποικιλίας λογοτεχνικών κειμένων, έγραψαν κείμενα, διατύπωσαν ερωτήσεις, ασχολήθηκαν με μαθηματικά έργα, έκαναν χάρτες, ζωγράφισαν, κατασκεύασαν, τραγούδησαν, έπαιξαν κουκλοθέατρο, δραματοποίησαν, παρήγαγαν πολυτροπικά έργα. Όλα αυτά οδήγησαν τα παιδιά σε μια ανεύ προηγουμένου έκφραση της δημιουργικότητας τους (μια συνιστώσα που θα έπρεπε να κυριαρχεί στα αναλυτικά προγράμματα αλλά, δυστυχώς, στην εποχή μας καταστρατηγείται και συρρικνώνεται από το εκπαιδευτικό μας σύστημα). Πολύτιμος αρωγός στις προσπάθειες τους ήταν ο ΤΠΕ και συγκεκριμένα το διαδίκτυο όπου τα παιδιά συνέλλεξαν τις πληροφορίες που χρειάζονταν καλλιεργώντας την κριτική τους σκέψη. Επίσης, αξιοσημείωτη ήταν και η ενασχόληση των παιδιών με την ανάγνωση βιβλίων και κειμένων, η προθυμία τους, ο ενθουσιασμός τους, το ζωηρό τους ενδιαφέρον, στοιχεία που οδηγούν στην καλλιέργεια της φιλαναγνωσίας τους. Μέσα από τη συμμετοχή τους σε ένα τέτοιο πρόγραμμα οι μικροί μαθητές και μικρές μαθήτριες, οι αυριανοί πολίτες της ΕΕ, έγιναν κοινωνοί των αξιών της με τον καλύτερο τρόπο αφού συνειδητοποίησαν την πολυμορφία των λαών της ΕΕ και ταυτόχρονα την αποδοχή αυτής της πολυμορφίας, το σεβασμό και τη συνύπαρξη που πρέπει να βασίζεται στην ισότητα, στην αλληλεγγύη, στη συνεργασία των λαών. Διάχυση του έργου Όλα τα έργα που παράχθηκαν κατά τη διεξαγωγή του προγράμματος αναρτήθηκαν στους τοίχους του διαδρόμου του σχολείου. Οι μαθητές παρουσίασαν στους συμμαθητές του σχολείου τους τη δουλειά και τις εργασίες που έκαναν. Επίσης, στην τελική γιορτή του σχολείου θα παρουσιάσουν το πρόγραμμα και στους γονείς τους. Ένα μέρος των εργασιών τους «θα ανέβει» και στο blog του σχολείου.

15 Βιβλιογραφία Άντερσεν Χανς Κρίστιαν, (1993). Η μικρή γοργόνα, Κέδρος Γκριμ Αδελφοί, (1996). Τα ωραιότερα παραμύθια, Πατάκη. (σελ. 27) Δουμάς Αλέξανδρος, (2015). Οι τρεις σωματοφύλακες, Πατάκη Θερβάντες ντε Μιγκέλ, (2004). Δον Κιχώτης, Παπαδόπουλος Κλαβέλ Μπερνάρ, (χ.χ.) Μύθο και θρύλοι από όλες τις χώρες Λάγκερλεφ Σέλμα, (2004). Το θαυμαστό ταξίδι του Νιλς Χόλγκερσον, Άγκυρα Ντίκενς Κάρολος, (2016). Όλιβερ Τουίστ, Ψυχογιός Ουαϊλντ Όσκαρ, (2007). Ο ευτυχισμένος πρίγκιπας, Κέδρος Παραμύθια από όλο τον κόσμο, (1986), Ροντάρι Τζιάνι (επιμ.), Gutenberg, τόμος 1 και 3 Ροντάρι Τζιάνι, 92013). Παραμύθια από το τηλέφωνο, Μεταίχμιο Φον Τραπ Μαρία, (2004). Η μελωδία της ευτυχίας, Παπαδόπουλος Γλώσσα Δ' Δημοτικού, Πετώντας με τις λέξεις (τεύχος β, σελ. 8) Ανθολόγιο Λογοτεχνικών Κειμένων, Γ' & Δ' Δημοτικού, Στο σκολειό του κόσμου (σελ.115)

16 ΕΠΙΠΡΟΣΘΕΤΑ ΠΑΡΑΔΟΤΕΑ 1. Πρόσφατη φωτογραφία T4E (για δημοσίευση στο 2. Φωτογραφίες της δράσης (10 max) 3. Video εφόσον υπάρχει 4. Γονική συναίνεση-υπεύθυνη δήλωση ΣΗΜΕΙΩΣΗ Προτείνουμε οι φυσικές κατασκεύες που θα πραγματοποιήσετε εσείς και οι μαθητές σας με τόσο κόπο και μεράκι να παραμείνουν στα σχολεία σας. Οποιοδήποτε οπτικοακουστικό υλικό (π.χ. θεατρικό, ταινία, τραγούδι, ιστοσελίδα, ημερολόγιο, επιτραπέζιο παιχνίδι, αντικείμενο κτλ) που πιστεύετε ότι αναδεικνύει την εργασία σας μπορεί να φωτογραφηθεί ή να βιντεοσκοπηθεί και να αποσταλεί ηλεκτρονικά.