ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΟΜΕΝΟΥ

Transcript

1 ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΟΜΕΝΟΥ ΚΥΚΛΟΣ ΚΑΤΑΣΚΗΝΩΤΙΚΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ, ΜΕΓΑΛΩΝ ΔΡΑΣΕΩΝ, ΜΕΓΑΛΟ ΤΑΞΙΔΙ Ενότητα: Κ1. Προετοιμασία για Κατασκήνωση Βαθμοφόρων, Παιδιών, Γονέων και η Παιδαγωγικής της Αξία Εφορεία Εκπαίδευσης Γενικής Εφορείας Αθήνα η Έκδοση 1

2 Συγγραφέας Νίκος Κυπριώτης, Μαρία Αντύπα, Κώστας Πατινιωτάκης, Ιωάννης Δρής Νεκτάριος Τσεσμελόπουλος Υπεύθυνος Διαμόρφωσης επιστημονικών προδιαγραφών του εκπαιδευτικού υλικού Νεκτάριος Τσεσμελόπουλος Συμβουλευτική Υποστήριξη Επιστημονική Ένωση Εκπαιδευτών Ενηλίκων Επιμέλεια κειμένων Συμεών Σουρβίνος Το παρόν δημιουργήθηκε στο πλαίσιο δημιουργίας εκπαιδευτικών εγχειριδίων για την «ευέλικτη εκπαίδευση» του Σώματος Ελλήνων Προσκόπων (Σ.Ε.Π). Η συγγραφή των κειμένων έχει γίνει με τη βοήθεια τεκμηριωμένων εγχειριδίων τα οποία αποτελούν το υφιστάμενο υλικό της Επίσημης εκπαίδευσης Ενηλίκων Στελεχών του Σ.Ε.Π.. Οι συγγραφείς έχουν επιλεγεί με τη βοήθεια της Εφορείας Εκπαιδεύσεως και είναι ενεργά μέλη του Εκπαιδευτικού προσωπικού του Σ.Ε.Π. 2

3 Περιεχόμενα Σκοπός... 4 Προσδοκώμενα Αποτελέσματα... 4 Λέξεις Κλειδιά... 4 Εισαγωγή... 5 Ενότητα Προβληματισμοί Ποια η αναγκαιότητα όμως της κατασκήνωσης;... 8 Ενότητα Προετοιμασία βαθμοφόρων Προετοιμασία παιδιών Προετοιμασία Λυκόπουλων Προετοιμασία Προσκόπων - Ενωμοτίας Προετοιμασία Ανιχνευτών Προσκοπικό Δίκτυο Προετοιμασία γονέων Σύνοψη

4 Σκοπός Σκοπός αυτής της εκπαιδευτικής ενότητας είναι να εξηγηθεί στα ενήλικα στελέχη του Προσκοπισμού η παιδαγωγική αξία της κατασκήνωσης, της Μεγάλης Δράσης Υπαίθρου και της Μεγάλης Σύνθετης Δράσης και πως αυτή η διαδικασία που λαμβάνει χώρα στην ύπαιθρο για αρκετές ημέρες, συμβάλει στην διαπαιδαγώγηση των ανήλικων μελών μας και όχι μόνο. Θα αναλυθεί ο τρόπος με τον οποίο προετοιμάζονται για αυτό το είδος δράσης, και τα παιδιά και οι γονείς τους αλλά και οι ενήλικοι εθελοντές του Σ.Ε.Π.. Τέλος, θα επισημανθούν τα σημεία προσοχής σε περίπτωση που σε μία κατασκήνωση χρησιμοποιηθούν ενήλικα στελέχη του Σ.Ε.Π. που ανήκουν σε διαφορετικό τμήμα από αυτό που πραγματοποιεί την κατασκήνωση. Προσδοκώμενα Αποτελέσματα Με την ολοκλήρωση αυτής της εκπαιδευτικής ενότητας οι εκπαιδευόμενοι θα πρέπει να είναι σε θέση να: Αναλύουν την Παιδαγωγική Αξίας της Κατασκήνωσης, (ή) της ΜΔΥ ή της ΜΣΔ και τα οφέλη αυτής στα μέλη του τμήματος (Βαθμοφόρους, Παιδιά, Εφήβους, Νέους) Καταγράφουν τα στοιχεία για την σωστή Προετοιμασία των Παιδιών, Νέων για την υλοποίηση μιας Κατασκήνωσης, (ή) ΜΔΥ ή ΜΣΔ. Αναφέρουν τον τρόπο που προετοιμάζουμε και ενημερώνουμε τους γονείς των παιδιών για μια Κατασκήνωση, (ή) ΜΔΥ ή ΜΣΔ. Βρίσκουν και αναλύουν τα σημεία προσοχής για την χρήση Βαθμοφόρων άλλων τμημάτων ή/και Γονέων στο επιτελείο μιας Κατασκήνωσης, (ή) ΜΔΥ ή ΜΣΔ. Λέξεις Κλειδιά -Παιδαγωγική αξία -Κατασκήνωση -Μεγάλη Δράση (Ζωής) Υπαίθρου (Μ.Δ.Υ.) -Μεγάλη Σύνθετη Δράση (Μ.Σ.Δ.) -Προετοιμασία ανηλίκων -Προετοιμασία ενηλίκων -Προετοιμασία γονέων -Ενημερώσεις 4

5 Εισαγωγή Ένα από τα κυριότερα χαρακτηριστικά του Προσκοπικού παιχνιδιού, σύμφωνα πάντα με τις ιδέες τους ιδρυτή μας Baden Powell, ήταν είναι και θα είναι το παιχνίδι το οποίο εξελίσσεται έξω από τα «τείχη της πόλης». Εκεί όπου μπορούν όλα τα όντα να απολαύσουν το μεγαλείο και την ομορφιά της φύσης. Εκεί που μπορούμε πραγματικά να αισθανθούμε πως βρισκόμαστε στο σπίτι μας. Όλα τα ενήλικα στελέχη του Σ.Ε.Π. έχουν αποδεχτεί πως ο ιδανικός χώρος για να πραγματοποιούνται οι συγκεντρώσεις μας είναι η ύπαιθρος. Βάσει όμως των συνθηκών της ζωής μας και των τρελών ρυθμών που ακολουθούμε, έχουμε κάνει έναν συμβιβασμό αποδεχόμενοι πως τουλάχιστον μία φορά τον μήνα θα μπορούσαμε να πραγματοποιούμε με το τμήμα μας μία δράση ζωής υπαίθρου. Την γνωστή σε όλους μας εκδρομή. Άλλες φορές με διάρκεια μίας και άλλες, δύο ή και περισσότερων ημερών. Κατά τη διάρκεια του Φθινοπώρου, του Χειμώνα και της Άνοιξης, που ο καιρός είναι άστατος και δεν μας επιτρέπονται πολλές εξορμήσεις λαμβάνοντας πάντα υπόψη μας την ασφάλεια και την υγεία των ανήλικων μελών μας. Τους καλοκαιρινούς μήνες όμως, τότε που ο καιρός είναι ζεστός και οι υποχρεώσεις, ειδικά των ανήλικων μελών μας είναι λιγότερες (κλειστά σχολεία φροντιστήρια κλπ) αλλά και των ενήλικων στελεχών μας περιορισμένες, δεν χάνουμε την ευκαιρία να πραγματοποιήσουμε μία θερινή κατασκήνωση, (ή) μία μεγάλη δράση (ζωής) υπαίθρου (Μ.Δ.Υ.) ή μια μεγάλη σύνθετη δράση (Μ.Σ.Δ.). Για πολλούς η θερινή κατασκήνωση θεωρείται ως το επιστέγασμα της Προσκοπικής χρονιάς. Κανείς επίσης δεν ξεχνά το απόφθεγμα του ιδρυτή μας, πως ο Πρόσκοπος εργάζεται 355 ημέρες το χρόνο για δέκα μέρες κατασκήνωσης το Καλοκαίρι. Για να μπορέσουμε όμως να λειτουργήσουμε με επιτυχία ενήλικοι και ανήλικοι σε μία κατασκήνωση χρειάζεται να έχουμε την σωστή εκπαίδευση και την απαραίτητη, ψυχολογική αλλά και «υλική» προετοιμασία. Όλα αυτά θα αναλυθούν στην συγκεκριμένη ενότητα με στόχο να έχουμε όσο το δυνατόν καλύτερες και ασφαλέστερες θερινές δράσεις γίνεται. 5

6 Ενότητα 1 Η παιδαγωγική αξία της κατασκήνωσης 1.1. Προβληματισμοί Ένας χρόνος δουλειά μέσα στο τμήμα. Ένας χρόνος τρέξιμο, αγωνία, προσπάθεια, ξενύχτι, ένας χρόνος χαράς μαζί με τα παιδιά. Και τώρα ήρθε η ώρα για την Κατασκήνωση. Γιατί όμως; Αξίζει; Αρκεί να καλύψει μια ολόκληρη χρονιά;.. τι παραπάνω θα καταφέρουμε; Μας το φώναξε δυνατά ο Ιδρυτής μας «Η Προσκοπική εργασία τον Χειμώνα δεν είναι τίποτα άλλο από την προετοιμασία των Κατασκηνωτικών ημερών του καλοκαιριού».μας χρειάζεται τελικά η κατασκήνωση για να εκπληρώσουμε τον σκοπό μας; Και τέλος μετά από όλα αυτά θα πετύχουμε στην αποστολή μας; Συμβολή στην διαπαιδαγώγηση των νέων λέει ο σκοπός μας. «Αυτοί που μελέτησαν προσεκτικά τον τρόπο διακυβέρνησης των ανθρώπων, πρέπει να έχουν πεισθεί πως η τύχη των εθνών εξαρτάται από την εκπαίδευση των νέων.» λέει ο Αριστοτέλης «Τρία πράγματα χρειάζονται για την εκπαίδευση: η φύση, η μάθηση και η άσκηση.» ξαναλέει ο Αριστοτέλης. Γιατί λοιπόν κατασκήνωση; Ποια η παιδαγωγική της αξία; Γιατί στην δικιά μας Κατασκήνωση; Τι είναι αυτό που την διαφοροποιεί; Τελικά θα δημιουργήσουμε έναν καλύτερο κόσμο; Αν θέλουμε λοιπόν να αλλάξουμε αυτό τον κόσμο, πρέπει να επενδύσουμε στα παιδιά μας.. Και μπορούμε να το κάνουμε απλά.. με εργαλείο μας την φύση.. εκεί που τα ανήλικα μέλη μας «ξεκουμπώνονται», εκεί που ανακαλύπτουν τον εαυτό τους, τα ιδιαίτερα ταλέντα τους, κρυφές πτυχές του χαρακτήρα τους και έναν υπέροχο καινούργιο κόσμο ισορροπίας όπως μοναδικά ορίζει η φύση.. Ας δούμε όμως πως αυτό το σπουδαίο όχημα που λέγεται κατασκήνωση θα μας οδηγήσει σε έναν καλύτερο κόσμο και πως ουσιαστικά θα συμβάλουμε στην διαπαιδαγώγηση των νέων. Ας ξεδιπλώσουμε λοιπόν με λίγα λόγια τις πτυχές της σχέσης των παιδιών με την φύση, την ιστορία της επαφής των παιδιών με τη φύση, την εξαφάνιση της εμπειρίας της φύσης από την ζωή των παιδιών και πως αυτή μας οδήγησε στην καταστροφή της, την βιοφοβία που έχουν τα παιδιά μας και πως εξυπηρετώντας την αποστολή μας θα ανακαλύψουμε τον οικοφυσιολογικό εαυτό των παιδιών μας. 6

7 Κάπου εκεί θα συνειδητοποιήσουμε πως το παιχνίδι στην φύση μας οδηγεί στην ανάπτυξη των παιδιών και εκεί θα συνειδητοποιήσουμε την παιδαγωγική αξία της κατασκήνωσης του τμήματός μας και γιατί τελικά η δικιά μας κατασκήνωση έχει μια μοναδικότητα που τη κάνει θαυμαστή και τελείως διαφορετική από κάθε άλλη παιδική κατασκήνωση. Στο μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας όταν τα παιδιά ήταν ελεύθερα να παίξουν η πρώτη τους επιλογή ήταν να τρέξουν στη κοντινότερη φυσική θέση, ένα μεγάλο δέντρο, ένα γειτονικό ρυάκι, ένα δασύλλιο. Η άμεση πρόσβαση των παιδιών στη φύση υπήρχε ακόμα και μέχρι τις δεκαετίες του 1970 και 1980, ξοδεύοντας το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου αναψυχής τους στην ύπαιθρο. Σήμερα οι ζωές των παιδιών είναι πολύ διαφορετικές, ελάχιστες ευκαιρίες για επαφή με την ύπαιθρο και ένας [πολιτισμός του φόβου] που κάνει τους γονείς λόγω του [άγνωστου κινδύνου της φύσης] να περιορίζουν τα παιδιά τους στους τέσσερις τοίχους. Ουσιαστικά εγκαταλείφθηκαν η επαφή των παιδιών και τα παιχνίδια στη φύση, που δεν προκαλεί μόνο προβλήματα στην φυσιολογική ανάπτυξη του παιδιού, αλλά ρίχνει και τα θεμέλια για μια συνεχιζόμενη παραμέληση και υποβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος. Στο τμήμα μας, μάθαμε να βλέπουμε τα πράγματα με τα μάτια των παιδιών μας και να προσαρμόζουμε το σύστημα αγωγής μας από την οπτική τους γωνία, ένα από τα προβλήματα όσον αφορά στη φύση είναι ότι η προσέγγιση γίνεται από την οπτική γωνία του ενηλίκου, ξεχνώντας πως η περιέργεια των παιδιών για το φυσικό κόσμο και ο μοναδικός τους τρόπος εξερεύνησης, απαιτεί την ενεργοποίηση της περιέργειάς τους. Μέσα λοιπόν στους τέσσερις τοίχους με ηλεκτρονικούς φίλους προκαλούμε βιοφοβία στα παιδιά μας με δυσάρεστα αποτελέσματα στην προσπάθεια να αναπτύξουν, μια σχέση αγάπης με τη φύση, πρέπει λοιπόν να επιτρέψουμε στα παιδιά να αναπτύξουν τη βιοφιλία τους, την αγάπη τους για την φύση προτού τους ζητήσουμε να την σεβαστούν και να την σώσουν. Ουσιαστικά να ανακαλύψουν τον οικο- φυσιολογικό εαυτό τους, γιατί τα μικρά παιδιά έχουν έμφυτη μια φυσική συγγένεια με τη φύση και οδηγούνται σιωπηρά σε αυτή. Αν ανατρέξουμε στους 5 τομείς ενδιαφέροντος, θα δούμε τη προσπάθεια μας για την ψυχική, κοινωνική, πνευματική ανάπτυξη των παιδιών, το παιχνίδι στη φύση συνδέεται σημαντικά με την ανάπτυξη του παιδιού, ένα παιδί παίζοντας στη φύση ασκείται, εφευρίσκει τους «κανόνες» κίνησης και ισορροπίας και αναπτύσσει τις σωματικές του δεξιότητες, και αν κοιτάξουμε τη ψυχική διάσταση του παιχνιδιού στην φύση, βλέπουμε τη σύνδεση της έκθεσης στο φυσικό περιβάλλον με τη ψυχική υγεία, καθώς η δραστηριότητα στη φύση προκαλεί αισθήματα ηρεμίας, μειώνει το άγχος και τον θυμό και τονώνει την ενέργεια. Σε ό,τι αφορά τη συναισθηματική και κοινωνική ανάπτυξη, αρκεί να γυρίσουμε το χρόνο πίσω στη δικιά μας 7

8 κατασκήνωση όταν ήμασταν εμείς λυκόπουλα και θα συνειδητοποιήσουμε πως τα παιδιά στη φύση έχουν την ελευθερία να εκφράσουν τον εαυτό τους, να παίξουν χωρίς επιβεβλημένους περιορισμούς αλλά με αυτοέλεγχο και να αναπτύξουν την αυτοπεποίθηση τους. Επίσης αναπτύσσουν δεξιότητες για τη σωστή διαχείριση του ρίσκου, και επειδή η δραστηριότητα αυτή γίνεται με παρέα (την αγέλη μας) αναπτύσσουν και κοινωνικές δεξιότητες αφού τα παιδιά καλούνται να συμβιώσουν, να συνεργαστούν με άλλα παιδιά Ποια η αναγκαιότητα όμως της κατασκήνωσης; Αν κάνουμε μία απλή αναγωγή στο πόσες ώρες είμαστε μαζί με τα «παιδιά» μας μέσα σε μια προσκοπική χρονιά. Θα δούμε ότι είμαστε περίπου 50 ώρες. Ας φορτώσουμε τώρα τα σακίδια μας και ας πάμε κατασκήνωση όπου εκεί θα είμαστε μαζί τους περίπου 140 ώρες. Αντιλαμβανόμαστε λοιπόν ότι στην κατασκήνωση διαθέτουμε σχεδόν τριπλάσιο χρόνο με τα παιδιά μας και μάλιστα χρόνο ιδιαίτερο και με ευκαιρίες (κοιμόμαστε μαζί, τρώμε μαζί, ξυπνάμε μαζί κλπ) που δεν έχουμε μέσα στην χρονιά πλην των περιπτώσεων των εκδρομών, που και πάλι είναι ελάχιστες σε σχέση με την κατασκήνωση). Εκεί λοιπόν θα νιώσουμε τα «θέλω» των παιδιών μας σε μέγιστο βαθμό και θα μπορέσουμε να κατανοήσουμε και να καλύψουμε τις προσδοκίες τους. Εδώ ακριβώς είναι και η ειδοποιός διαφορά με τις άλλες παιδικές κατασκηνώσεις γιατί εμείς δεν δεχόμαστε κάποια παιδιά για 6-7 μέρες εκτελώντας ένα πρόγραμμα αφηρημένο αλλά ένα πρόγραμμα που εκπορεύεται από τους βαθύτερους παιδαγωγικούς στόχους του τμήματός μας, από τις ιδιαίτερες ανάγκες και προσδοκίες του κάθε παιδιού ξεχωριστά, ουσιαστικά εκτελούμε με αγάπη τις επιθυμίες των παιδιών μας επειδή εμείς το αποφασίσαμε να δουλέψουμε εθελοντικά και όχι σαν υπάλληλοι σε μία εταιρία, με ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα με τα ιδιαίτερα στοιχεία του (μύθος κατασκήνωσης, παιχνίδια, φαντασία και περιπέτεια) και όλα με ουσιαστική συμμετοχή και συνεχή απασχόληση σε ένα πρόγραμμα που όπως προείπαμε προέρχεται απόλυτα από τις επιθυμίες των παιδιών, είναι προσαρμοσμένο στα συγκεκριμένα παιδιά που τα γνωρίζουμε άριστα και ζούμε μαζί τους χρόνο ή και χρόνια, συμβάλλοντας ουσιαστικά στην διαπαιδαγώγησή τους. 8

9 Και για να συμβάλουμε ουσιαστικά πρέπει στην Κατασκήνωση μας να έχουμε συγκεκριμένους Παιδαγωγικούς στόχους που είναι.. Ικανοποίηση αναγκών και επιθυμιών των παιδιών. Ολοκλήρωση στόχων προγράμματος χρονιάς που πέρασε. Επιστέγασμα της δουλειάς μας. Προσαρμογή στο φυσικό περιβάλλον. Τόνωση της αυτενέργειας. Απόκτηση εμπιστοσύνης στον εαυτό τους και στις ικανότητές τους. Αύξηση των δυνάμεων τους και δημιουργία μέσο αυτών. Ανάπτυξη και ανάδειξη των ιδιαίτερων κλίσεων και ικανοτήτων τους. Ομαδικότητα, κοινωνικότητα, προσαρμογή. Δέσιμο των παιδιών ή νέων μεταξύ τους (Εξάδα Ενωμοτία Όμιλος Εργασίας Ομάδα Δράσης). Απόκτηση γνώσεων. Εμπειρίες, Εμπειρίες, Εμπειρίες. Τακτικότητα, Νοικοκυροσύνη, Συνέπεια, Επιμέλεια, Ψυχαγωγία. Ανάπτυξη του αισθήματος ασφαλείας και εμπιστοσύνης. Ανάπτυξη δημιουργικής φαντασίας. Ανάπτυξη αισθήματος Παγκόσμιας Συναδέλφωσης. Ανάπτυξη Προσκοπικού Πνεύματος. Τα οφέλη που έχουν τα παιδιά μας, αυτό που τους προσφέρουμε ουσιαστικά είναι, η σημαντική αίσθηση της ελευθερίας, η βιωματική μάθηση για την φυσική εξωτερική πραγματικότητα, ποικιλία από εικόνες και ερεθίσματα, κατανόηση στους νόμους της φύσης, εξέλιξη των αισθήσεων και τις φαντασίας τους και διοχέτευση της ενεργητικότητας και καλλιέργεια των: σωματικών, ψυχικών, πνευματικών και νοητικών χαρακτηριστικών του παιδιού. Πέρα από τους παιδαγωγικούς στόχους που παίρνει του συμβούλιο αγέλης από το σχέδιο ετήσιας δραστηριότητας, η κατασκήνωση της αγέλης μας πρέπει να επιδιώκει: 1. Την ανάπτυξη της προόδου των λυκόπουλων 2. Την ψυχαγωγία 3. Την γνωριμία με άλλες περιοχές της πατρίδας μας 4. Την προσφορά σε μια Κοινότητα ή Χωριό 5. Την Γνωριμία με την Ελληνική φύση. 9

10 Μυστικές συνταγές δεν υπάρχουν, υπάρχει όμως μυστικό επιτυχίας, που είναι το προσωπικό παράδειγμα του αρχηγού του τμήματός μας. Λέει σοφά ο ιδρυτής μας.. [σε μια κατασκήνωση όλα γίνονται με το παράδειγμα, ζείτε μαζί με τα παιδιά σας, που παρατηρούν κάθε σας κίνηση, κάθε μέρα. Εάν είστε τεμπέλης θα είναι κι αυτά, αν είστε καθαρός θα γίνουν κι αυτά. Εάν εφευρίσκετε έξυπνες κατασκευές θα βρείτε πολλούς αντιπάλους εφευρέτες. Περιμένετε πολλά απ τα παιδιά σας και θα τα έχετε.]. Κατασκήνωση λοιπόν, διότι τα παιδιά μας ξεκουμπώνονται, ανακαλύπτουν κρυμμένα ταλέντα και ικανότητες τους, ικανοποιούν τις ανάγκες τους, ανακαλύπτουν τη φύση, αποβάλουν φοβίες, μαθαίνουν να αυτοεξυπηρετούνται σε μεγάλο βαθμό, κοινωνικοποιούνται και δημιουργούν δυνατές φιλίες, απολαμβάνουν το παιχνίδι μεταβάλλοντας τον εαυτό τους σε ήρωες των παιχνιδιών, και αποκτούν μέσα σε λίγες μέρες που διαρκεί η κατασκήνωση βιώματα και εμπειρίες αξέχαστες. Επίσης βιώνουν καθημερινά καλές συνήθειες και συμπεριφορές, ζουν και απολαμβάνουν την ηλικία τους, δραστηριοποιούνται ελεύθερα χωρίς ανούσιους περιορισμούς, αποκτούν υπευθυνότητα και αυτοεκτίμηση, αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες και αυτενεργούν συνειδητά, μαθαίνουν να λειτουργούν συλλογικά και να περιορίζουν το «εγώ» τους, αναπτύσσουν και βιώνουν την αλληλεγγύη και την συντροφικότητα, βελτιώνουν την υπομονή και επιμονή τους, ανακαλύπτουν και αξιοποιούν τις τεχνικές τους δεξιότητες, το σώμα τους, το μυαλό τους, την ψυχή τους και τα συναισθήματα τους, αποβάλλουν σταδιακά κακές συνήθειες, αποκτούν ψυχική ισορροπία, ενισχύουν τη θεοσέβεια και τη θρησκευτικότητα τους, διευρύνουν τους ορίζοντες τους αυξάνοντας και ενισχύοντας τις προσληπτικές τους ικανότητες, βιώνουν ολοκληρωμένα και ευχάριστα τον κόσμο της φαντασίας τους, αποκτούν καινούρια ενδιαφέροντα, βιώνουν ρόλους και στάσεις ζωής και όπως και θετικά πρότυπα (το προσωπικό παράδειγμα του αρχηγού και των βαθμοφόρων) μιμούμενος καλές συνήθειες και συμπεριφορές. Τέλος καλλιεργούν και βιώνουν τις αρχές μας στην πράξη, κάνουν τα πρώτα βήματα αυτοκριτικής, ικανοποιούν σε μέγιστο βαθμό την τάση τους για περιέργεια και μάθηση και μάλιστα μέσα από την πράξη, αντιλαμβάνονται στην πράξη την αυτοπειθαρχία και τον σεβασμό, γεύονται δυνατά συναισθήματα, ζουν πρωτόγνωρες εμπειρίες και αποκτούν αναμνήσεις και βιώματα που θα τους συνοδεύουν όλη τους τη ζωή. 10

11 Ενότητα 2 Προετοιμασία για κατασκήνωση 2.1. Προετοιμασία βαθμοφόρων Το σημαντικότερο κομμάτι της κατασκήνωσης. Η κατασκήνωση δουλεύεται όλο τον χρόνο, μέσα από την ζωή στο τμήμα. Οι πρόσκοποι, όπως είπε και ο ιδρυτής, προετοιμάζονται 350 ημέρες τον χρόνο για δεκαπέντε ημέρες κατασκήνωση γιατί ο προσκοπισμός ξεκίνησε από μια πειραματική κατασκήνωση και εξελίχθηκε σε ένα μοναδικό ταξίδι εμπειρίας και γνώσης για παιδιά και νέους. Άλλωστε, χρονικά, έχουμε τα παιδιά τόσες ώρες όσες περίπου όλο τον υπόλοιπο χρόνο. Και επιπροσθέτως έχουμε την δυνατότητα να κάνουμε δραστηριότητες τις οποίες δεν μπορούμε να τις κάνουμε στους τέσσερις τοίχους της εστίας μας. Οι βαθμοφόροι έχουν βγάλει τους στόχους της κατασκήνωσης, οι οποίοι προκύπτουν από τους παιδαγωγικούς, με τις όποιες αλλαγές υπήρξαν στην διάρκεια του έτους. Έχουν επιλέξει το κατάλληλο μέρος με κριτήριο τις δραστηριότητες που έχουν ανάγκη τα παιδιά να κάνουν και ποτέ το αντίθετο. Έχουν φροντίσει για το πώς θα γίνεται η τροφοδοσία και τι θα περιλαμβάνει το διαιτολόγιο. Μεριμνούν για την σωστή προετοιμασία όλου του κατασκηνωτικού υλικού. Έχουν εξασφαλίσει όλες τις απαραίτητες άδειες χρήσης χώρου, καθώς επίσης έχουν ενημερώσει και τις τοπικές αρχές για την παρουσία τους. Γνωρίζουν άριστα και εφαρμόζουν τον κανονισμό ασφάλειας κατασκηνώσεων και μεγάλων δράσεων (είναι δεδομένο πως τουλάχιστον ένας από το αρχηγείο είναι κάτοχος σχολής κατασκηνωτικής τεχνικής ή (Σ.) Μ.Δ.Υ.). Έχουν προετοιμάσει κατάλληλα το τμήμα τους ώστε να ανταπεξέλθει στις απαιτήσεις και στους ρυθμούς της κατασκήνωσης. Έχουν ετοιμάσει εγκαίρως τον φάκελο με τις υπογραφές του Π.Ε., του Α.Σ. και της Ε.Κ.Σ. Αν πρόκειται για κατασκήνωση εκτός Ελλάδας, έχουν έτοιμο τον φάκελο 6 μήνες πριν. Έχει εξασφαλιστεί επαρκής αριθμός βαθμοφόρων που θα είναι ανά πάσα στιγμή στην κατασκήνωση καθώς επίσης και ο κάθε βαθμοφόρος γνωρίζει τον ρόλο του και την αρμοδιότητά του. Όλοι οι βαθμοφόροι γνωρίζουν τις παιδαγωγικές ανάγκες των παιδιών και έχουν προσαρμόσει το πρόγραμμα στις εξυπηρέτηση των αναγκών αυτών. 11

12 2.2. Προετοιμασία παιδιών Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, η κατασκήνωση προετοιμάζεται όλο τον χρόνο. Συνεπώς τα παιδιά αναπτύσσουν ικανότητες, δεξιότητες και συμπεριφορές με αποκορύφωμα την συμμετοχή τους στην κατασκήνωση. Με την υποστήριξη των βαθμοφόρων εξασκούνται στην πράξη αναπτύσσοντας τα δυνατά τους σημεία και βελτιώνοντας τις αδυναμίες τους σε σχέση με τους 5 τομείς ή τα 6 Π.Α.Ε., τις αρχές μας και τα χαρακτηριστικά ηλικίας του κάθε κλάδου. Αναλόγως του τμήματος αλλάζει και ο βαθμός ενεργής συμμετοχής στην προετοιμασία της κατασκήνωσης Προετοιμασία Λυκόπουλων Στην αγέλη, όπου λόγω ηλικίας, το Λυκόπουλο επικεντρώνεται στην πρόοδό του μέσα από προετοιμασία παρουσιάσεων μαζί με τον βαθμοφόρο του. Σαφώς όμως στην Αγέλη των Λυκόπουλων η προετοιμασία δεν περιορίζεται μόνον στις παρουσιάσεις των παιδιών αλλά και στην σχετική εκπαίδευσή του έτσι ώστε όταν θα έρθει αντιμέτωπο με την πραγματικότητα της κατασκήνωσης να είναι έτοιμο από όλες τις απόψεις να ανταπεξέλθει. Αυτό σημαίνει πως το συμβούλιο Αγέλης, εφόσον έχει στόχο να πραγματοποιήσει θερινή κατασκήνωση θα πρέπει να μπει σταδιακά σε μία διαδικασία προετοιμασίας των Λυκόπουλων. Μία διαδικασία η οποία θα μπορούσε να χωριστεί στις παρακάτω κατηγορίες: Ψυχολογική Προετοιμασία Διαφήμιση της προηγούμενης κατασκήνωσης με : Προβολή ταινιών Έκθεση φωτογραφιών, αφισών και εντύπου υλικού κατασκήνωσης, αναμνηστικών, σημάτων, ημερολογίου, χειροτεχνημάτων. Μαγνητοφωνήσεις, κατασκηνωτικές αφηγήσεις, προβολή Video Παίξιμο επιτυχημένων παιγνιδιών της κατασκήνωσης Επανάληψη αγαπημένων τραγουδιών της κατασκήνωσης. 12

13 Κύκλος Αγέλης για τη φετινή κατασκήνωση Μπορεί να γίνει μετά τη διαφήμιση της προηγούμενης κατασκήνωσης για να έχουμε σαφή εικόνα των επιθυμιών της Αγέλης και να μας βοηθήσει να καταστρώσουμε ένα πιο επιτυχημένο πρόγραμμα στη φετινή κατασκήνωση. Διαφήμιση της φετινής κατασκήνωσης Διακόσμηση της γωνιάς με φωτογραφίες του χώρου. Τοπογραφικό διάγραμμα μα τη διάταξη των σκηνών. Σκίτσα, φωτογραφίες του μεταφορικού μέσου Μεγάλη αφίσα - κολάζ με το Slogan της κατασκήνωσης Διανομή διαφημιστικού εντύπου, γράμματος πρόσκλησης, σήματος "Κοκτέιλ" δράσεων που θα γίνουν στην κατασκήνωση. Εκπαιδευτική Προετοιμασία Πριν την κατασκήνωση Η εκπαιδευτική προετοιμασία του Λυκόπουλου γίνεται καθ' όλο το χρόνο με πρόγραμμα προοδευτικά εντεινόμενο για την επιτυχία του Στόχου της κατασκήνωσης o o o o o o Με ωφέλιμες γνώσεις υπαίθρου, επιδεξιότητα και ευκινησία Συχνή επαφή με την ύπαιθρο (περίπατοι, εκδρομές) Διανυκτερεύσεις στην ύπαιθρο (διήμερη εκδρομή) Με ειδικό Μηνιαίο Θέμα προετοιμασίας για την κατασκήνωση (Μάιος) Τα λυκόπουλα που θα μετέχουν να έχουν τουλάχιστον υποσχεθεί Λυκόπουλα ή φίλοι "αλεξιπτωτιστές" να μη γίνονται δεκτοί. Υλική Προετοιμασία Έγκαιρη προετοιμασία των εφοδίων των Λυκοπούλων, με ενημέρωση - επιστολή στους γονείς ανάλογα με τον τόπο και το χρόνο. (είδη ντυσίματος, καθαριότητας, φαγητού, ύπνου) Προαιρετικά εφόδια (Είδη ζωγραφικής, ψαρικής, μουσικό όργανο, φωτογραφική μηχανή, κλπ) 13

14 Υλικά προγράμματος (Γραφική ύλη, γκοφρέ, μεταμφιέσεις, κλπ.) Πιθανή οργάνωση ομαδικών αγορών (ομοιομορφία, ποιότητα, οικονομία) 14

15 Προετοιμασία Προσκόπων - Ενωμοτίας Στην ομάδα, ο πρόσκοπος, με σαφώς πιο ενεργό ρόλο, πέρα από την πρόοδό του, ετοιμάζεται μαζί με την ενωμοτία του σε όσα περιγράφονται στον φάκελο ενωμοτίας που του έχει δώσει ο αρχηγός, όπως και σε ό,τι άλλο αφορά την παρουσία την δική του και της ενωμοτίας του στην κατασκήνωση. Προετοιμασία Προσκόπου Εξ ορισμού το πρόγραμμα της Ομάδας Προσκόπων από μόνο του καλύπτει κάθε κομμάτι εκπαίδευσης σε ατομικό επίπεδο. Είναι σαφές πως η πρόοδος του Προσκόπου με τα στοιχεία που εμπεριέχει βοηθάει και εκπαιδεύει τον Πρόσκοπο έτσι ώστε να μπορεί να ανταπεξέλθει στις ανάγκες μιας κατασκήνωσης. Εφόσον το μηνιαίο πρόγραμμα εφαρμόζεται σωστά, τότε η Ομάδα θα πραγματοποιεί τουλάχιστον μία φορά τον μήνα μία δράση ζωής υπαίθρου, είτε αυτή είναι μονοήμερη είτε διήμερη και πλέον. Τις εποχές δε, που ο καιρός το επιτρέπει, η Ομάδα των Προσκόπων πραγματοποιεί διήμερες στην ύπαιθρο κάνοντας στην ουσία μία μικρή προσομοίωση της κατασκήνωσης. Εκεί στήνονται κανονικά οι Ενωμοτίες με τις κατασκευές ανέσεων (στις εκδρομές δεν υπάρχει πάντα η πολυτέλεια αρκετής ξυλείας, οπότε τις περισσότερες φορές οι ανάγκες των κατασκευών καλύπτονται από τα κοντάρια των μελών της Ενωμοτίας) τις περιφράξεις τους, τον χώρο του μαγειρέματος, τα ενήλικα στελέχη της Ομάδας (Οι βαθμοφόροι) θα στήσουν και αυτοί με την σειρά τους την «Ενωμοτία του αρχηγείου» δίνοντας πάντα έμφαση στο τι θα στηθεί και πως, έτσι ώστε να αποτελεί πρότυπο στα μάτια των Προσκόπων και να είναι τόσο ελκυστικό και πρακτικό ώστε να προσπαθήσουν να το μιμηθούν και να το φτάσουν είτε στην επόμενη δράση ζωής υπαίθρου είτε κατά την πραγματοποίηση της κατασκήνωσης. Σε αυτές τις διήμερες (ή και πλέον) εκδρομές με αντίσκηνο, ο κάθε Πρόσκοπος και κατά συνέπεια ολόκληρη η Ενωμοτία, αν μη τι άλλο, εκπαιδεύεται και προσαρμόζεται στις συνθήκες μια ;;;δεκαήμερης;;; κατασκήνωσης μια και κατά τη διάρκεια μιας εκδρομής όλα λειτουργούν όπως λειτουργεί καθημερινά μία κατασκήνωση. Με την πρωινή καλημέρα του Αρχηγού στις Ενωμοτίες, με τις αρμοδιότητες μέσα στην Ενωμοτία να είναι υπαρκτές και ρεαλιστικές, με το Ενωμοτιακό μαγείρεμα, με την Ενωμοτία υπηρεσίας, Ενωμοτία ασφαλείας κλπ. Το πρόγραμμα είναι ανάλογο και η έντασή του αυξομειώνεται ανάλογα με τη θέση του ήλιου και φυσικά το βράδυ θα κλείσει με ένα έντονο βραδινό παιχνίδι περιπέτειας για εξοικείωση με το σκοτάδι και όχι μόνο ή με ένα ψυχαγωγικό βραδινό. Με λίγα λόγια παίρνουμε σαν παραδοχή πως ο Πρόσκοπος όλον τον χρόνο εκπαιδεύεται για να πάει τελικά το καλοκαίρι στην κατασκήνωση, επιβεβαιώνοντας, έτσι τα λόγια του Ιδρυτή μας Baden Powell. 15

16 Πέρα όμως από την ουσιαστική προετοιμασία και εκπαίδευση του Προσκόπου η οποία αυτομάτως εκπορεύεται από το πρόγραμμα της Ομάδας, οφείλει και το αρχηγείο της Ομάδας από πλευράς του να τονίσει το ενδιαφέρον όλων των μελών του τμήματος με προωθητικές κινήσεις διαφήμισης και ενημέρωσης σχετικά με το τι εστί κατασκήνωση, πως περνάμε εκεί και ποια τα οφέλη αυτής της διαδικασίας στην προσωπικότητα του κάθε παιδιού. Δίχως λοιπόν μεγάλη διαφοροποίηση από τον κλάδο Λυκόπουλων και σε αυτή την περίπτωση θα μπορούσαμε να ξεκινήσουμε με διαφήμιση της προηγούμενης κατασκήνωσης καθαρά για ψυχολογικούς λόγους μια και η «Εκπαιδευτική προετοιμασία» όπως προαναφέραμε θεωρείται δεδομένη από το πρόγραμμα του τμήματος. Ψυχολογική προετοιμασία Διαφήμιση της προηγούμενης κατασκήνωσης με : Προβολή ταινιών Έκθεση φωτογραφιών, αφισών και εντύπου υλικού κατασκήνωσης, αναμνηστικών, σημάτων, ημερολογίου, χειροτεχνημάτων. Μαγνητοφωνήσεις, κατασκηνωτικές αφηγήσεις, προβολή Video Παίξιμο επιτυχημένων παιγνιδιών της κατασκήνωσης Επανάληψη αγαπημένων τραγουδιών της κατασκήνωσης. Υλική Προετοιμασία Έγκαιρη προετοιμασία των εφοδίων των Προσκόπων, με ενημέρωση - επιστολή στους γονείς ανάλογα με τον τόπο και το χρόνο, περιγραφή πρόσβασης στον χώρο της κατασκήνωσης για τους γονείς, πιθανή πρόσκληση για την πυρά λήξης, τηλέφωνα των βαθμοφόρων του αρχηγείου της Ομάδας, και γενικά οδηγίες που θα κάνουν τη ζωή του Προσκόπου όσο πιο εύκολη γίνεται. Ατομικός φάκελος με: Ένα γράμμα του Αρχηγού απευθυνόμενο και στο παιδί αλλά και στους γονείς Ιατρική βεβαίωση προς υπογραφή από τον οικογενειακό ιατρό. Ατομικά εφόδια, (είδη ντυσίματος, καθαριότητας, φαγητού, ύπνου) Προαιρετικά εφόδια (Είδη ζωγραφικής, ψαρικής, μουσικό όργανο, φωτογραφική μηχανή, κλπ) Υλικά προγράμματος 16

17 (Γραφική ύλη, γκοφρέ, μεταμφιέσεις, κλπ.) Πιθανή οργάνωση ομαδικών αγορών (ομοιομορφία, ποιότητα, οικονομία) Φάκελος Ενωμοτίας στην εύρυθμη λειτουργία αυτής. Φυσικά δεν πρέπει με τίποτα να ξεχνάμε πως ο Πρόσκοπος ανήκει σε ένα μικρό Κοινωνικό σύνολο το οποίο ονομάζεται Ενωμοτία, η οποία σε μία ομάδα που λειτουργεί πάνω στα πρότυπα της μεθοδολογίας του κλάδου Προσκόπων, είναι μία ανεξάρτητη μονάδα, με τους ηγέτες της (Ενωμοτάρχη και Υπενωμοτάρχη) και τα μέλη της, τα οποία το κάθε ένα ξεχωριστά είναι επιφορτισμένο με μία αρμοδιότητα η οποία βοηθάει Εννοείται πως μέσα στον χρόνο που διανύσαμε πριν φτάσουμε στις παραμονές της Κατασκήνωσης η Ενωμοτία οφείλει να έχει πραγματοποιήσει Ενωμοτιακές δράσεις κάθε είδους και ύφους με ιδιαίτερη έμφαση στις δράσεις ζωής υπαίθρου (Εκδρομές). Αυτή λοιπόν η μονάδα (Ενωμοτία), που σύνολο πολλών μονάδων μαζί, αποτελεί μία Ομάδα Προσκόπων, θα πρέπει σαν σύνολο, να πάρει και αυτή με την σειρά της τον φάκελό της ο οποίος θα την βοηθήσει και πριν αλλά και κατά τη διάρκεια της κατασκήνωσης. Αυτός ο φάκελος λοιπόν μπορεί και πρέπει να εμπεριέχει: Ένα καλωσόρισμα του Αρχηγού προς όλη την Ενωμοτία Λίστα με τα Ενωμοτιακά υλικά κατασκήνωσης (Σχοινιά, πασαλάκια, αντίσκηνα, λάμπες, ανταλλακτικά για τις λάμπες (και γκαζιού και θυέλλης) ασκούς νερού, Ενωμοτιακό φαρμακείο, σκεύη μαγειρέματος, Ενωμοτιακές εστίες μαγειρέματος ματσόλες βαριοπούλες κλπ κλπ.) Ενημερωτικό φυλλάδιο με τον δεκάλογο του κατασκηνωτή Το πρόγραμμα ημερησίων κινήσεων Λίστα με τα καθήκοντα της Ενωμοτίας υπηρεσίας Λίστα με τα καθήκοντα της Ενωμοτίας ασφαλείας Κώδικα επικοινωνίας (Σφυρίγματα) Οδηγίες σε περίπτωση εκκένωσης της κατασκήνωσης Οδηγίες και συμβουλές πυρασφάλειας Λίστα με ιδέες για κατασκευές Οδηγίες για πιθανή διοργάνωση κάποιας δράσης από την Ενωμοτία 17

18 Τα τηλέφωνα του Αρχηγείου Και ό,τι άλλο πιστεύει ο κάθε Αρχηγός πως θα έπρεπε από πριν να γνωρίζουν οι Ενωμοτίες της Ομάδας για την εύρυθμη λειτουργία της κατασκήνωσης Κλείνοντας, αξίζει να σημειωθεί πως όσο πιο έντονο, έξυπνο, πρωτότυπο και ελκυστικό είναι το πρόγραμμα μίας Ομάδας κατά τη διάρκεια της χρονιάς, τόσο πιο έντονη γίνεται και η επιθυμία των παιδιών στο να συμμετέχουν στην θερινή κατασκήνωση. Όσο πιο «Προσκοπικό» είναι το πρόγραμμα, τόσο πιο καλά προετοιμάζεται η Ομάδα μας με αποτέλεσμα να δίνει την δυνατότητα στο Αρχηγείο της, στην κατασκήνωση να δοκιμάσει ακόμα πιο έντονα, σύνθετα και περιπετειώδη στοιχεία που θα απογειώσουν το πρόγραμμα κάνοντας τους συμμετέχοντες, να περιμένουν πια με μεγάλη λαχτάρα και αγωνία την έναρξη της επόμενης Προσκοπικής σεζόν και φυσικά και το επιστέγασμά της το οποίο θα είναι η επόμενη κατασκήνωση. 18

19 Προετοιμασία Ανιχνευτών Στην κοινότητα το σκηνικό αλλάζει. Η σύνοδος σαν κυρίαρχο όργανο, παίρνει όλες τις αποφάσεις μέσα από συζήτηση με δημοκρατικό τρόπο, για το που, πως και πότε θα γίνει η Μ.Δ.Υ. έπειτα, τον ρόλο αναλαμβάνουν οι όμιλοι εργασίας (προγράμματος, υλικού, μεταφορών, γραμματείας, επικοινωνίας κτλ.), ώστε να υλοποιήσουν τις αποφάσεις της συνόδου προγραμματισμού της Μ.Δ.Υ. Ασφαλώς, όλα αυτά με την καθοδήγηση των βαθμοφόρων. Η προετοιμασία αποτελεί την απαρχή της Μεγάλης Δράσης Υπαίθρου και συμπεριλαμβάνει όλα τα βήματα της προεργασίας, που χρειάζεται να λάβουν χώρα ώστε να ολοκληρωθεί η διαδικασία λήψης απόφασης για τον τόπο και το χρόνο της Μεγάλης Δράσης καθώς και τη δημιουργία του σκελετού του προγράμματος που θα ακολουθηθεί. Ο παιδαγωγικός ρόλος της συγκεκριμένης διεργασίας είναι πολύ μεγάλος γιατί αφενός ζητά από τους ανιχνευτές τη διατύπωση ολοκληρωμένης κατά το δυνατό πρότασης σχετικά με τον τόπο τέλεσης της Μεγάλης Δράσης Υπαίθρου, δημιουργεί αίσθημα προσμονής και θέτει ένα σαφές χρονοδιάγραμμα, βάσει του οποίου, η Κοινότητα θα λειτουργήσει για την ολοκλήρωση όλων των επόμενων σταδίων. Προετοιμασία πριν τη σύνοδο Μεγάλης Δράσης Υπαίθρου κάθε νεαρού ατόμου για να αναπτυχθεί. Η ενήλικη υποστήριξη στην Κοινότητα περιλαμβάνει μια εθελοντική συνεργασία μεταξύ του ενήλικου ηγέτη και των Ανιχνευτών, και οι δύο χωριστά και ως ομάδα. Ο σύμβουλος Βαθμοφόρος διαδραματίζει έναν ιδιαίτερο ρόλο, που στοχεύει στη βοήθεια Η μορφή της εκπαιδευτικής υποστήριξης που παρέχεται στον πρόσκοπο είναι διαφορετική από τα άλλα είδη ενήλικης υποστήριξης, που είναι παρόντα στη ζωή ενός νεαρού ατόμου, παραδείγματος χάριν, από τους γονείς του, τον καθηγητή του σχολείου, ή ένα αθλητικό προπονητή. Σε κάθε περίπτωση, οι λόγοι για τους οποίους το ενήλικο και νεαρό άτομο είναι σε επαφή μεταξύ τους είναι διαφορετικοί, οι επιδιωκόμενοι στόχοι είναι διαφορετικοί, η φύση του ρόλου που διαδραματίζεται είναι διαφορετική, η συναισθηματική σχέση είναι διαφορετική και η αλληλεπίδραση που εμφανίζεται είναι διαφορετική. Εν ολίγοις, η εκπαιδευτική σχέση είναι διαφορετική. Πολλοί έφηβοι δοκιμάζουν δύσκολες σχέσεις με τους ενηλίκους, μέσα στις οικογένειές τους και το σχολείο. Οι Βαθμοφόροι Ανιχνευτών πρέπει να είναι σε θέση να καθιερώσουν με τους εφήβους θετικές σχέσεις, βασισμένες στην εμπιστοσύνη. Πρέπει να είναι ενθαρρυντικοί και να προκαλούν τις αναζητήσεις των παιδιών, όταν χρειάζεται. Δεν χρειάζεται να προσπαθήσουν να εμφανίζονται ότι κατέχουν όλες τις γνώσεις, ιδιότητες και δεξιότητες ως ενήλικες. Πρέπει να είναι ειλικρινείς με τους Ανιχνευτές τους, που αναγνωρίζουν τις ανεπάρκειές τους, την έλλειψη δεξιοτήτων τους ή την έλλειψη γνώσεων τους. Με τον τρόπο 19

20 αυτό ξεκινούν την προετοιμασία τους για την Μεγάλη Δράση Υπαίθρου παράλληλα με τα παιδιά. Αρχικά πρέπει να έχουν κατανοήσει τη μέγιστη σημασία της Μεγάλης Δράσης Υπαίθρου και να μεταφέρουν το συναίσθημα προσμονής της σε όλους τους ανιχνευτές. Η προετοιμασία των βαθμοφόρων περιλαμβάνει τη συμμετοχή τους στις επίσημες εκπαιδεύσεις του Σώματος Ελλήνων Προσκόπων (Σχολή Βασικής Εκπαίδευσης Βαθμοφόρων Ανιχνευτών Σχολή Μεγάλων Δράσεων Υπαίθρου), άλλωστε αποτελεί και προ-απαίτηση για την ηγεσία της Μεγάλης Δράσης Υπαίθρου. Το Επιτελείο της Κοινότητας πραγματοποιεί συναντήσεις και συζητά τις παιδαγωγικές ανάγκες των παιδιών, καθορίζει τους ρόλους και τις αρμοδιότητες στην προετοιμασία και την διεξαγωγή της Μεγάλης Δράσης. Κυρίως όμως αναπτύσσει το πνεύμα συνεργασίας, εμπιστοσύνης και ανάληψης πρωτοβουλιών από όλους τους Βαθμοφόρους. Όλοι οι Βαθμοφόροι θα πρέπει να γνωρίζουν όσα και ο Αρχηγός της Κοινότητας. Η σωστή προετοιμασία των Βαθμοφόρων θέτει τις βάσεις για ένα επιτυχημένο αποτέλεσμα κατά τη διεξαγωγή της. Δημιουργεί κλίμα προσμονής στα μέλη της Κοινότητας για τη Μεγάλη τους Δράση και παράλληλα δίνει στους βαθμοφόρους το πρώτο χρήσιμο έναυσμα για παιδαγωγική παρέμβαση. Επιπλέον μειώνει σε μεγάλο ποσοστό απρόβλεπτες καταστάσεις συντελώντας στην ασφαλή διεξαγωγή της Μεγάλης δράσης. Οι ανιχνευτές με την καθοδήγηση των βαθμοφόρων οφείλουν να είναι προετοιμασμένοι σχετικά με τα αντικείμενα προσκοπικής τεχνικής που είναι αλληλένδετα με τη φύση της Μεγάλης Δράσης. Συγκεκριμένα το επίπεδο των γνώσεων διαβίωσης υπαίθρου βελτιώνεται προοδευτικά καθ όλη τη διάρκεια της χρονιάς με τις δράσεις ανίχνευσης φύσης που θα πραγματοποιήσει η Κοινότητα. Στο σημείο αυτό καταρρίπτεται ο μύθος για ενδεχόμενη αδυναμία της Κοινότητας να πραγματοποιήσει σύνθετες και τεχνικά δύσκολες Μεγάλες Δράσεις. Υπάρχει αρκετός χρόνος, ώστε να προετοιμασθεί η Κοινότητα κατάλληλα για το καλύτερο αποτέλεσμα. Πρόσθετα προγραμματίζονται και πραγματοποιούνται δραστηριότητες οικονομικού περιεχομένου για την οικονομική ενίσχυση της ή την αγορά του απαραίτητου εξοπλισμού. Οι Ανιχνευτές πρέπει εγκαίρως να έχουν προμηθευτεί τον απαραίτητο εξοπλισμό υπαίθρου, να έχουν συλλέξει τα ατομικά τους εφόδια. Ταυτόχρονα πραγματοποιούνται αγορές ομαδικών υλικών από την Κοινότητα για εξασφάλιση εκπτώσεων, ομοιομορφίας κλπ. Η δημιουργία κλίματος και πνεύματος Κοινότητας στην προετοιμασία της Μεγάλης Δράσης καθίσταται καταλυτικής σημασίας για την επιτυχία της. Η διαφήμιση της προηγούμενης Μεγάλης Δράσης Υπαίθρου (διαφάνειες, video, φωτογραφίες κλπ.) και η διαφήμιση της επικείμενης Μεγάλης Δράσης (μόνιμη γωνιά διαφήμισης της δράσης στην εστία της Κοινότητας, ειδικές συγκεντρώσεις, επαφές με ειδικούς συνεργάτες κλπ.), ενημέρωση και επαφές με τους γονείς των Ανιχνευτών για δική τους συμβολή στην προσπάθεια αυτή. Η προετοιμασία των Ανιχνευτών εκτός από εκπαιδευτική, υλική και ψυχολογική, εστιάζεται και στην προετοιμασία διατύπωσης της προσωπικής τους άποψης στην πρώτη σύνοδο της Μεγάλης Δράσης Υπαίθρου. Το παιδαγωγικό όφελος της συγκεκριμένης διεργασίας για έναν έφηβο, να φέρει την ιδέα του για την Μεγάλη Δράση Υπαίθρου και να την παρουσιάσει 20

21 ολοκληρωμένη στην Κοινότητά του, είναι πολύ μεγάλο. Για να φτάσει ένας Ανιχνευτής στο επιθυμητό επίπεδο της σκέψης, αποκρυστάλλωσης, συγκέντρωσης της θέσης και ιδέας στο μυαλό του και τελικά της διατύπωσης στο επίπεδο της Συνόδου, θα πρέπει να ενισχυθεί κατάλληλα προς αυτή την κατεύθυνση από τον σύμβουλο Βαθμοφόρο. Ο σύμβουλος Βαθμοφόρος πρέπει να έχει όσο απαιτούμενο χρόνο απαιτείται ώστε ο Ανιχνευτής να κατορθώσει να προετοιμαστεί για να διατυπώσει μια ολοκληρωμένη πρόταση για το μέρος της Μεγάλης Δράσης. Θα πρέπει να είναι διαθέσιμος, να έχει το χρόνο και την όρεξη να εξερευνήσει τα ενδιαφέροντα των παιδιών, να προσδιορίσει τις ιδέες και επιθυμίες τους, να οδηγήσει το μυαλό του εφήβου με προσωπικό παράδειγμα ζώντας ο ίδιος με πάθος την ανίχνευση. Είστε φιλικοί και ενθουσιώδεις με τους Ανιχνευτές σας; Είστε ενθαρρυντικοί καλοί πληροφοριοδότες; Ακούτε καλά; Οδηγείτε την Κοινότητα με το προσωπικό σας παράδειγμα; Οργανώνεστε, είστε δημιουργικοί, καινοτόμοι και πιστοί στον σκοπό της Κίνησης; Προγραμματίζετε σωστά με το Επιτελείο σας; Συζητάτε μαζί τις παιδαγωγικές ανάγκες των Ανιχνευτών σας; Είστε απροκατάληπτοι, χρήσιμοι, πολυμήχανοι και προσαρμόσιμοι; Αναμιγνύεστε; Είστε σε άμεση επαφή με τα παιδιά; Έχετε το χρόνο να εργαστείτε μαζί τους για να τα εμπνεύσετε και να τα παρακινήσετε; Η διαδικασία δεν διαφέρει από την αντίστοιχη της Συνόδου Προγραμματισμού. Αρκετό καιρό πριν τη Σύνοδο προσπαθούμε να εκμαιεύσουμε από τους Ανιχνευτές τις ιδέες τους, προτρέποντας τους παράλληλα να μορφοποιήσουν αυτές τις ιδέες σε μια πιο ολοκληρωμένη πρόταση, την οποία και θα παρουσιάσουν στη Σύνοδο. Βήμα 1ο: Δίνουμε τον απαραίτητο χρόνο στα παιδιά να ονειρευτούν πριν την 1η Σύνοδο Μεγάλης Δράσης. Δημιουργούμε τις προϋποθέσεις, να σκεφτούν πώς επιθυμούν να περάσουν την επικείμενη Μεγάλη τους Δράση με τους υπόλοιπους φίλους τους Ανιχνευτές. Π.χ. σε μια βραδινή πορεία ξεκινάμε συζήτηση για παρελθοντικές Μεγάλες Δράσεις Υπαίθρου της Κοινότητας, δίνοντας ερεθίσματα για αναζήτηση ιδεών. Βήμα 2ο: Επικοινωνούμε προσωπικά με κάθε Ανιχνευτή με σκοπό να συζητήσουμε μαζί του τι θα επιθυμούσε να κάνουν. Ενισχύουμε τις ιδέες και τα ενδιαφέροντά του, ώστε να ενεργοποιήσουμε την σύλληψη ολοκληρωμένων προτάσεων από εκείνον/η. Βήμα 3ο: Εξετάζουμε, αξιολογούμε το επίπεδο δυσκολίας της προτεινόμενης Μεγάλης Δράσης και τροποποιούμε τις πτυχές, που είναι πάρα πολύ δύσκολες, μη εφικτές, ή πάρα πολύ ακριβές σε οικονομικούς όρους. 21

22 Βήμα 4ο: Χτίζουμε μια περίληψη προγράμματος, που ρίχνει μια προκαταρκτική ματιά στις δυνητικές ευκαιρίες προγράμματος, που μπορούν να ενσωματωθούν στο προτεινόμενο μέρος για να εμπλουτίσουν την θέση του στην Σύνοδο. Βήμα 5ο: Επικοινωνούμε με τα μέλη του ομίλου που προετοιμάζει τη Σύνοδο για να τους υπενθυμίσουμε ότι πρέπει και εκείνοι να επικοινωνήσουν με τους Ανιχνευτές ζητώντας τις πιθανές ιδέες τους. Βήμα 6ο:Στην 1η σύνοδο Μεγάλης Δράσης αποκωδικοποιούμε τις ιδέες που απεικονίζονται από όλη την Κοινότητα και συνδυάζουμε τυχόν επιλογές που χωροταξικά ταιριάζουν ως μέρη επιλογής. Βήμα 7ο: Χτίζουμε τη συναίνεση στην Κοινότητα πριν την ψηφοφορία του μέρους. Ενσωματώνουμε στην σκέψη των παιδιών τι τους θεωρήθηκε σημαντικό στις ιδέες που προτάθηκαν και πως δυνητικά συνδέεται το μέρος με τους στόχους που έχουν θέσει για την Μεγάλη τους Δράση. Ο πρωταρχικός στόχος εστιάζεται σε όσο το δυνατόν περισσότερες ολοκληρωμένες προτάσεις διατυπωμένες από τα παιδιά στην πρώτη σύνοδο της Μεγάλης Δράσης. Οι προτάσεις περιλαμβάνουν τα προτεινόμενα μέρη, που θα επισκεφθούμε, τις δυνατότητες και ευκαιρίες που προσφέρουν τα μέρη αυτά για τις δραστηριότητες αναφορικά με τα τέσσερα στοιχεία που συνθέτουν τη Μεγάλη Δράση Υπαίθρου: περιπέτεια, έρευνα, προσφορά και ψυχαγωγία, στοιχεία τα οποία γνωρίζουν μόνο οι Βαθμοφόροι ότι θα πρέπει να περιλαμβάνει μια Μεγάλη Δράση Υπαίθρου. Κάθε Ανιχνευτής πρέπει να έρθει στη Σύνοδο, αφού έχει λάβει την απαραίτητη ενίσχυση από τον σύμβουλο Βαθμοφόρο με μια εποικοδομητική τοποθέτηση, δηλαδή να προσφέρει τις ιδέες και να ακούσει τις ιδέες των άλλων Ανιχνευτών. Σύνοδος Προγραμματισμού Στη σύνοδο προγραμματισμού της Κοινότητας για το πρώτο τετράμηνο έχει οριστεί η ημερομηνία της ειδικής συνόδου για τη Μεγάλη Δράση, που τοποθετείται ιδανικά τους μήνες Νοέμβριο - Ιανουάριο. Για πολλούς η επιλογή του Νοεμβρίου είναι πολύ νωρίς αλλά η πρακτική έχει αποδείξει ότι δίνεται η ευκαιρία στους Ανιχνευτές να δουλέψουν ολοκληρωμένα για τη Μεγάλη Δράση σε βάθος χρόνου. Έτσι τονίζεται η σημασία του εγχειρήματος, αποφεύγεται η πίεση του χρόνου και οι λήψεις αποφάσεων της τελευταίας στιγμής. Στο χρονικό διάστημα που μεσολαβεί ανάμεσα στις δύο συνόδους, πρέπει οι βαθμοφόροι στα πλαίσια της ενίσχυσης της ανιχνευτικής δραστηριότητας να βοηθήσουν τους ανιχνευτές για τη διατύπωση ολοκληρωμένων κατά το δυνατόν προτάσεων. 22

23 Σύνοδος Μεγάλης Δράσης ενέργειες ομίλου συντονισμού Κατά τη διάρκεια της συνόδου για τη Μεγάλη Δράση κατατίθενται οι προτάσεις και με πλειοψηφία επιλέγεται ο τόπος. Στο σημείο αυτό καθίσταται σαφές ότι υπάρχει η δυνατότητα συγχώνευσης περισσοτέρων προτάσεων, για παράδειγμα συνδυασμός ορεινής διαδρομής με παραθαλάσσιο μέρος, διασφαλίζοντας όμως την ουσία και την ποιότητα της τελικής πρότασης. Η Μεγάλη Δράση Υπαίθρου, όπως προαναφέρθηκε, περιλαμβάνει σαφή μεθοδολογικά στοιχεία του Κλάδου Ανιχνευτών (περιπέτεια, έρευνα, προσφορά, ψυχαγωγία) τα οποία σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να διασφαλίζονται και δε μοιάζει με τουριστική περιήγηση και απλή μετάβαση από τοποθεσία σε τοποθεσία. Με την απόφαση του τόπου και του χρόνου διεξαγωγής της Μεγάλης Δράσης Υπαίθρου, που λαμβάνεται κατά την διάρκεια της 1ης Συνόδου δημιουργείται ο όμιλος Συντονισμού της Μεγάλης Δράσης. Οι αρμοδιότητές του είναι να δημιουργήσει το πρωταρχικό πρόγραμμα της Μεγάλης Δράσης σύμφωνα με την αρχική πρόταση, τη χρονική διάρκεια, τους τόπους που θα επισκεφτούν, τις βασικές δραστηριότητες και τα πιθανά αντικείμενα έρευνας. Η διάρκεια ζωής του ομίλου συντονισμού είναι 2-3 μήνες, δηλαδή μέχρι την επόμενη Σύνοδο για τη μεγάλη δράση που τοποθετείται τον Μάρτιο. Οι εργασίες του ομίλου εστιάζονται στην Ανίχνευση, την δευτερογενή έρευνα των περιοχών και την διερεύνηση των επιμέρους επιλογών του μέρους. Τα μέλη του ομίλου καλούνται να πληροφορηθούν μέσω βιβλιογραφίας, Internet, τοπικούς οδηγούς με προσωπικές επαφές (τηλεφωνικές ή από ειδικούς συνεργάτες η σε συνεργασία και με τους άλλους ανιχνευτές της κοινότητας) τις δυνατότητες που παρέχονται στους τόπους τη δεδομένη χρονική στιγμή. Ο όμιλος καταλήγει σε ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα δραστηριοτήτων το οποίο προτείνει και παρουσιάζει στην επόμενη Σύνοδο ώστε η Κοινότητα να αποφασίσει. Μόλις το τελικό πρόγραμμα καταλήξει με την επικύρωσή του από την 2η σύνοδο Μεγάλης Δράσης, ο όμιλος συντονισμού διαλύεται και τα μέλη του τοποθετούνται σε νέους ομίλους σχετικούς με την πραγματοποίηση της Μεγάλης Δράσης. Η βοήθεια και υποστήριξη των βαθμοφόρων προς τον όμιλο συντονισμού λόγω της δεδομένης ύπαρξης προβλημάτων επικοινωνίας, έλλειψης πληροφοριών και απειρίας των ανιχνευτών είναι επιβεβλημένη. Οι βαθμοφόροι πρέπει να διασφαλίσουν τη λειτουργία του ομίλου και τη συμμετοχή όλων των Ανιχνευτών, που τον απαρτίζουν για το καλύτερο αποτέλεσμα. Ο όμιλος συντονισμού είναι ή καρδιά της Μεγάλης Δράσης που πρέπει συνεχώς να τροφοδοτεί το κλίμα και την προσμονή των ανιχνευτών για την πραγματοποίηση της Μεγάλης Δράσης Υπαίθρου. 23

24 Όμιλοι Μεγάλης Δράσης Υπαίθρου Με τη λύση του ομίλου συντονισμού καθορίζονται οι λειτουργικοί όμιλοι, που θα λειτουργήσουν κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Δράσης Υπαίθρου. Οι όμιλοι, ως προς τα χαρακτηριστικά τους, δε διαφέρουν από τους κοινούς ομίλους, με τους οποίους λειτουργεί η Κοινότητα κατά την διάρκεια της χρονιάς. Έχουν και εδώ συγκεκριμένο αντικείμενο στη Μεγάλη Δράση (πχ όμιλος μεταφορών, όμιλος δημοσίων σχέσεων και φωτογραφίας, όμιλος υλικού). Το πλήθος των λειτουργικών ομίλων είναι ανάλογο με τον αριθμό των μελών της κοινότητας. Σε ολιγομελείς Κοινότητες οι όμιλοι συγχωνεύονται και οι αρμοδιότητές τους συμπτύσσονται. Δεν είναι ο αριθμός των ομίλων και η διαφοροποίηση τους, που διασφαλίζει την επιτυχία της Μεγάλης Δράσης! Το σχήμα της Κοινότητας πρέπει είναι ευέλικτο και να προσαρμόζεται στα λειτουργικά θέματα κάθε φορά ανάλογα με την υφιστάμενη κατάσταση (αριθμό παιδιών οικονομικά δεδομένα κλπ). Ανάλογα με τα αντικείμενα έρευνας, πού έχουν οριστεί στο τελικό σχέδιο της Μεγάλης δράσης δημιουργούνται και οι αντίστοιχοι όμιλοι έρευνας. Κάθε ανιχνευτής πρέπει στην λήξη της Συνόδου να είναι μέλος τουλάχιστον σε έναν όμιλο λειτουργίας Μ.Δ.Υ. καθώς και σε έναν όμιλο έρευνας. Το ολοκληρωμένο πλέον πρόγραμμα, μαζί με στοιχεία για τα μέρη, που θα επισκεφθούμε, χάρτες της διαδρομής, τα αντικείμενα της έρευνας, το διαιτολόγιο, τα ατομικά εφόδια και όλες τις χρήσιμες πληροφορίες που αφορούν κάθε μέλος της Κοινότητας, παρουσιάζεται σε ένα εύχρηστο έντυπο από πλευράς σχεδιασμού, μεγέθους και έκτασης, το φυλλάδιο Μεγάλης Δράσης Υπαίθρου. Το φυλλάδιο Μεγάλης Δράσης συντάσσεσαι από τον όμιλο δημοσίων σχέσεων και διανέμεται στα μέλη της Κοινότητας δεκαπέντε ημέρες πριν τη Μεγάλη Δράση Υπαίθρου. Σε αυτό το σημείο τεχνικά έχει ολοκληρωθεί το πρώτο στάδιο της προετοιμασίας και αυτό που απομένει είναι μόνο η τροφοδοσία για τις πρώτες ημέρες της Μεγάλης Δράσης και η συσκευασία των σακιδίων των ανιχνευτών. Η διαδικασία της συσκευασίας σακιδίων, λαμβάνει χώρα στην εστία, όπου διανέμονται ισοβαρώς τα ομαδικά υλικά και η τροφοδοσία λαμβάνοντας υπόψη το σωματότυπο κάθε παιδιού, την διάπλασή του, την φυσική του κατάσταση έτσι ώστε το συνολικό βάρος κάθε σακιδίου να μην υπερβαίνει το 1/5 του βάρους κάθε Ανιχνευτή. Το δεύτερο στάδιο της Μεγάλης μας Δράσης που προγραμματίζαμε μια ολόκληρη χρονιά, το στάδιο της διεξαγωγής μόλις τώρα αρχίζει 24

25 2.3. Προσκοπικό Δίκτυο Προετοιμασία του Προσκοπικού Δικτύου για τη Μεγάλη Σύνθετη Δράση (ταξίδι) Η απόφαση για τον τόπο και το περιεχόμενο της Μεγάλης Σύνθετης Δράσης (Ταξίδι) λαμβάνεται από την ολομέλεια του Προσκοπικού Δικτύου. Έτσι όλα τα μέλη έχουν την ευκαιρία να προτείνουν, να διαμορφώσουν και να σχεδιάσουν κάθε πτυχή της μεγάλης αυτής δραστηριότητας. Επόμενο βήμα είναι ο καταμερισμός των εργασιών και η ανάληψη συγκεκριμένων καθηκόντων από τις Ομάδες Δράσης. Με αυτό τον τρόπο καλλιεργείται κλίμα προσμονής, αρκετό καιρό πριν την έναρξη της δράσης, και πολλά από τα μέλη του Προσκοπικού Δικτύου εμπλέκονται στο σχεδιασμό της. Το περιεχόμενο της Μεγάλης Σύνθετης Δράσης μπορεί να είναι ποικίλο, μπορεί να λάβει χώρα στο εσωτερικό ή στο εξωτερικό, να περιλαμβάνει μετακινήσεις σε μικρές ή μεγάλες αποστάσεις, να γίνεται σε συνεργασία με άλλους φορείς. Σημεία Προσοχής: Καλό είναι τα μέλη του Προσκοπικού Δικτύου να έχουν ήδη κάποια κατασκηνωτική εμπειρία από τους άλλους Κλάδους (να έχουν δηλαδή συμμετάσχει είτε ως ανήλικοι είτε με την ιδιότητα μέλους επιτελείου) ή από προηγούμενες συμμετοχές τους σε Μεγάλες Σύνθετες Δράσεις. Αν κάποιο μέλος δεν έχει τέτοια κατασκηνωτική εμπειρία τότε τα πιο έμπειρα μέλη αναλαμβάνουν να ενημερώσουν και να εκπαιδεύσουν τα πιο άπειρα μέλη. Μπορεί ακόμη να προγραμματιστεί από όλο το τμήμα σύντομη ενημερωτική-εκπαιδευτική δραστηριότητα. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται στα θέματα ασφάλειας. Μπορεί ο Κλάδος να απευθύνεται σε ενήλικες, ωστόσο τα θέματα ασφάλειας αφορούν κάθε προσκοπική δραστηριότητα. Έτσι, ανάλογα με τη σχεδιαζόμενη δράση, οφείλουν τα μέλη να λαμβάνουν όλες τις απαραίτητες προφυλάξεις και να φροντίζουν να υπάρχουν όλες οι προϋποθέσεις που θα εξασφαλίσουν την ασφαλή διεξαγωγή της δράσης. Αυτό, ενδεικτικά, σημαίνει α) σωστά συντηρημένο υλικό (πχ σκηνές, λέμβοι, σχοινιά για αναρρίχηση, καγιάκ, παραπέντε, κα), β) επίσκεψη στον χώρο της δράσης για εντοπισμό ιδιαιτεροτήτων ή αδυναμιών Μπορεί στη Μεγάλη Σύνθετη Δράση του Προσκοπικού Δικτύου να συμμετέχουν μόνο ενήλικες, ωστόσο, τίποτα δεν πρέπει να αφήνεται στην τύχη ή στον άκρατο αυτοσχεδιασμό. Κάθε λεπτομέρεια της δράσης από τη διαμονή μέχρι το διαιτολόγιο, από το κόστος μέχρι την τροφοδοσία και από τις μετακινήσεις μέχρι το πρόγραμμα πρέπει να προβλέπεται, σχεδιάζεται και καταγράφεται αρκετό καιρό πριν. 25

26 Σημεία προσοχής στο ξεκίνημα μιας Μεγάλης Σύνθετης Δράσης Πριν οργανώσουμε μια Μεγάλη Σύνθετη Δράση πρέπει να λάβουμε υπ όψιν μας τα παρακάτω Τι θέλουμε να κάνουμε; Το Προσκοπικό Δίκτυο αποφασίζει για τι θέλουν να κάνουν και με τι αντικείμενα θέλουν να ασχοληθούν τα μέλη του. Μπορεί να είναι ιστιοπλοΐα, ένα ταξίδι στο εξωτερικό ή μια συνεργασία με την περιβαλλοντική ομάδα της πόλης μας. Γιατί θέλουμε να κάνουμε την Μ.Σ.Δ.; Τα μέλη έχουν την επιθυμία να ασχοληθούν με ένα αντικείμενο που δεν είχαν την ευκαιρία μέχρι τώρα, ή να δώσουν την βοήθειά τους σε ένα σκοπό που θεωρούν πολύ σημαντικό για τον τόπο τους. Πότε θα πραγματοποιηθεί και πόση η διάρκεια της δράσης; Αυτό θα εξαρτηθεί από το ύφος και το θέμα της δράσης, τον διαθέσιμο χρόνο των μελών και άλλες παραμέτρους. Σε κάθε περίπτωση μια Μεγάλη Σύνθετη Δράση διαρκεί τουλάχιστον 5 ημέρες (4 διανυκτερεύσεις). Πού θα πραγματοποιηθεί; Ο τόπος μπορεί να είναι συγκεκριμένος σε σχέση με το τι θέλουμε να κάνουμε. Άλλοτε πάλι η επιλογή του τόπου μπορεί να βοηθήσει στην μεγιστοποίηση του οφέλους της δράσης, όπως για παράδειγμα η συμμετοχή σε μια θεατρική παράσταση σε αρχαίο θέατρο. Ποιος θα οργανώσει τη δράση; Μπορεί να είναι τα μέλη του Π.Δ. με τις Ο.Δ. ή μπορεί να είναι η Ομάδα Υποστήριξης και Συντονισμού της Π.Ε., ή μπορεί να γίνει σε συνεργασία με άλλα Π.Δ. ή φορείς Ποιος θα πάρει μέρος στην δράση; Θα απευθύνεται στα μέλη του Πρ. Δικτύου μόνο, ή θα έχουμε και άτομα εκτός του Πρ. Δικτύου; Αυτό θα έχει σχέση με τα προηγούμενα. Σε κάθε περίπτωση όμως θα πρέπει να είναι συγκεκριμένος ο αριθμός των συμμετεχόντων. Πώς θα πάμε εκεί; Το είδος του μεταφορικού μέσου έχει σχέση με την τοποθεσία και πόσα άτομα θα πάνε, τι μέσα χρειάζονται, αν υπάρχουν οδηγοί, αλλά και με το κόστος μεταφοράς. Πού θα μείνουμε; Αν είναι στην ύπαιθρο θα χρειαστούν σκηνές και άλλο κατασκηνωτικό υλικό. Αν χρησιμοποιήσουμε κατάλυμα, θα πρέπει να λάβουμε υπ όψιν μας αν υπάρχουν χώροι για 26

27 ύπνο και υγιεινής για άνδρες και γυναίκες, ή άλλες παραμέτρους ανάλογα με τις ανάγκες, τις συνθήκες και τις επιθυμίες των μελών κάθε Π.Δ. Πόσο θα κοστίσει; Το είδος της δραστηριότητας, η απόσταση, η διάρκεια κλπ διαμορφώνουν το κόστος της δράσης. Τα έξοδα συνήθως καλύπτουν το κόστος της μεταφοράς, φαγητού, τροφοδοσίας, έξοδα εισόδων κλπ Με την κατάθεση του φακέλου της Μ.Σ.Δ. όλα αυτά θα είναι γνωστά εκ των προτέρων. Τι μέσα ή υλικά θα χρειαστούν; Εδώ θα πρέπει να ετοιμαστεί και να ελεγχθεί τόσο το υλικό το κοινόχρηστο όσο και το ατομικό. Θα πρέπει να είναι σε καλή κατάσταση και να παρέχει ασφάλεια. Τι προετοιμασία χρειάζεται να γίνει; Ανάλογα με το είδος της δράσης είναι χρήσιμο αυτοί που θα πάρουν μέρος να είναι κατάλληλα προετοιμασμένοι. Πιθανώς να χρειάζεται να αποκτήσουν ειδικές γνώσεις που δεν διαθέτουν για να παρακολουθήσουν την δράση ιδιαίτερα όταν αυτό αφορά θέματα ασφάλειας. Επίσης είναι απαραίτητο να υπάρχουν καταγεγραμμένες όλες οι πληροφορίες που χρειάζονται για τον σωστό προγραμματισμό και οργάνωση της δράσης όπως η μορφολογία του χώρου, οι κλιματολογικές συνθήκες κλπ Υπάρχει Εναλλακτικό Πρόγραμμα; Πάντα σε κάθε δράση υπάρχουν απρόοπτα που οφείλονται στον καιρό, ή σε άλλες μη προβλέψιμες συνθήκες. Οι εναλλακτικές λύσεις βοηθούν στο να πραγματοποιηθεί η δράση και να υλοποιηθούν οι στόχοι της όσο το δυνατόν πληρέστερα. Πώς θα γίνει η τροφοδοσία; Αν θα μαγειρέψουν μόνοι τους ή θα έχουν έτοιμο φαγητό, θα είναι στην εξοχή ή σε μαγειρείο, αυτά είναι λεπτομέρειες που έχουν σχέση με τα υλικά και τα αντίστοιχα σκεύη που χρειάζονται σε κάθε περίσταση. Ποιος χρειάζεται να ενημερωθεί; Με την κατάθεση του φακέλου της Μεγάλης Σύνθετης Δράσης από τον Αρχηγό Προσκοπικού Δικτύου ενημερώνεται τόσο ο Α.Σ. όσο και η Ε.Κ.Σ.. Ενώ ο Π.Ε., τελικά, εγκρίνει την άδεια λειτουργίας της Μεγάλης Σύνθετης Δράσης. Αν οι Μεγάλες Σύνθετες Δράσεις γίνονται σε 27

28 μέρος έξω από τα όρια της πόλης που εδρεύει το Προσκοπικό Δίκτυο πρέπει να έχει ορισθεί ένα πρόσωπο και ένα τηλέφωνο επαφής. Μια αλλαγή στο πρόγραμμα, καθυστερημένη ώρα επιστροφής, άσχημες καιρικές συνθήκες, είναι αιτίες για ανησυχία στους οικείους των μελών. Πάντα υπάρχουν απρόοπτα και είναι απαραίτητο να υπάρχει ένα σημείο επαφής (μεταξύ των μελών και των συγγενών τους). Οικονομικές δράσεις χορηγίες Όλες οι δράσεις έχουν οικονομικό κόστος και ανάλογα με το μέγεθος, την διάρκεια, την τοποθεσία και την ποικιλία διαμορφώνεται και το κόστος. Υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να βοηθήσουμε οικονομικά μια δράση ώστε να μειωθεί το κόστος ή για να βρεθούν τα χρήματα. Οικονομικές δράσεις όπως χοροί, πάρτι, τσάι, μπαζάρ, λαχειοφόρες αγορές κλπ είναι μια συνηθισμένη μορφή εξεύρεσης χρημάτων. Η Ε.Κ.Σ. επίσης είναι ένας άλλος χώρος που μπορούμε να αποταθούμε για βοήθεια, έργο της οποίας εξ ορισμού είναι η βοήθεια και συμπαράσταση στην εφαρμογή του Προσκοπικού Προγράμματος. Επίσης οι Δήμοι διαθέτουν κονδύλια μέσα από Προγράμματα αδελφοποιήσεων για δράσεις σε συνεργασία με τους αντίστοιχους αδελφοποιημένους Δήμους, αλλά και η Γ.Γ.Ν.Γ. διαθέτει κονδύλια που χρηματοδοτούν διάφορες δράσεις μέσα από τα Ευρωπαϊκά Προγράμματα Νέων που σκοπό έχουν να δώσουν την δυνατότητα στους νέους να αποκτήσουν γνώσεις και δεξιότητες μέσω της μη τυπικής εκπαίδευσης και της διαπολιτισμικής μάθησης Προετοιμασία γονέων Οι γονείς αποτελούν και αυτοί συστατικό για μία επιτυχημένη κατασκήνωση. Σκοπός μας είναι να έρθουν σε επαφή με το αρχηγείο της κατασκήνωσης, ώστε να εξοικειωθούν με το πρόγραμμα που θα ακολουθήσουν τα παιδιά τους, να ενημερωθούν για το διαιτολόγιο, το μέρος, τους τρόπους μετακίνησης και κυρίως την ασφάλεια όλων των κατασκηνωτών. Σημαντικό είναι να έχουμε υπόψη μας πως οι γονείς (ειδικά για όσους δεν είναι και μέλη της Ε.Κ.Σ. ή δεν ήταν στο παρελθόν και οι ίδιοι πρόσκοποι) δεν γνωρίζουν την σημασία και τον παιδαγωγικό αποτέλεσμα που έχει για τα παιδιά τους η κατασκήνωση, ενδεχομένως γιατί έχουν στο μυαλό τους αντίστοιχες κατασκηνώσεις από άλλους φορείς που περιορίζονται μόνο στην ψυχαγωγία. Μέσα από μία σειρά συναντήσεων οι οποίες θα τονίσουν τους στόχους που έχει ορίσει το αρχηγείο σε σχέση με τα παιδιά, καθώς και τα αποτελέσματα/οφέλη που θα αποκομίσουν, οι γονείς θα ενισχύσουν την εμπιστοσύνη τους απέναντι στους βαθμοφόρους και θα γίνουν αρωγοί της δράσης. Επίσης, όταν οι γονείς έχουν κατανοήσει την βελτίωση που θα παρουσιάσουν τα παιδιά τους σε γνώσεις, ικανότητες και συμπεριφορές μέσα από την κατασκήνωση, θα ενισχύσουν με την 28

29 σειρά τους αυτή την προσπάθεια είτε με υλικό είτε με ηθικό τρόπο, κάνοντας έτσι πιο εύκολο το έργο του αρχηγείου. Σημεία προσοχής στην προετοιμασία των γονέων: Έγκαιρη και σωστή πληροφόρηση με συγκέντρωση γονέων λίγο πριν την κατασκήνωση για ενημέρωση στις τελευταίες λεπτομέρειες. Συναντήσεις (με όλους τους γονείς και με κάθε έναν ξεχωριστά) με γνωστό θεματολόγιο συζήτησης Ιδιαίτερη έμφαση στην ασφάλεια των παιδιών (κοντινά ιατρεία, μέσα μεταφοράς, εμπειρία βαθμοφόρων κτλ.) Πρέπει σαν βαθμοφόροι να είμαστε προετοιμασμένοι για το τι θα πούμε και πως θα το παρουσιάσουμε σύμφωνα με την προετοιμασία που έχουμε κάνει σαν επιτελείο. Είμαστε στην ώρα μας στις συναντήσεις Προετοιμάζουμε τον χώρο της συνάντησης κατάλληλα για να υποδεχτεί κόσμο. Απαντάμε με ειλικρίνεια στις ερωτήσεις που μας κάνουν, σκεπτόμενοι πάντα πως μας εμπιστεύονται ό,τι πολυτιμότερο έχουν. Διαφήμιση της προηγούμενης κατασκήνωσης Ομιλία για την επίδραση της κατασκήνωσης στο χαρακτήρα του παιδιού. Ενημερωτική επιστολή του Αρχηγού προς τους γονείς με συγκεκριμένες απαντήσεις στο ΠΟΥ, ΠΟΤΕ, ΠΩΣ, ΠΟΙΟΙ, ΓΙΑΤΙ. Εθελόντριες μητέρες για τη μαγειρική στην κατασκήνωση (για τις Αγέλες) Διαχειριστής πατέρας (ή μέλος ΕΚΣ) αν δεν υπάρχουν αρκετοί Βαθμοφόροι. Γονείς με γνωριμίες για προσφορές τροφίμων - ειδών στην κατασκήνωση Γονείς σαν ειδικοί συνεργάτες σε δράσεις της κατασκήνωσης. Γονείς για το στήσιμο της κατασκήνωσης αν δεν υπάρχουν αρκετοί Βαθμοφόροι (για τις Αγέλες) Ένα σημείο που σαφώς θα πρέπει να προσέξουμε είναι η παρακάτω σπουδή περίπτωσης: Σε κατασκήνωση Αγέλης, μία μητέρα έχει προσφερθεί να έρθει να βοηθήσει στο μαγείρεμα, έχοντας μάθει μέσα στην κουζίνα της, με καθαριότητα, λευκές συσκευές (ψυγείο, κουζίνα, πλυντήριο πιάτων), άφθονο νερό και στις καλύτερες των περιπτώσεων κλιματισμός για δροσιά, μια και αναφερόμαστε σε καλοκαιρινή περίοδο. Κατά πάσα πιθανότητα γύρω από την κουζίνα της δεν της παίζουν γύρω της 20 παιδιά σηκώνοντας σκόνη, δεν μπαίνουν κάθε λίγο και λιγάκι διψασμένοι βαθμοφόροι να ανοίξουν το ψυγείο (πάγου συνήθως) να πιούνε νερό, δεν περιμένουν πότε θα έρθει η τροφοδοσία για να αρχίζουν την Παρασκευή του γεύματος εγκαίρως. Η μητέρα μη έχοντας άλλη παρόμοια εμπειρία αμέσως αρχίζει να 29