ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΟΜΕΝΟΥ. ΚΥΚΛΟΣ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑΣ Ενότητα: Β7. Προγραμματισμός Δράσεις Τμημάτων

Transcript

1 ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΟΜΕΝΟΥ ΚΥΚΛΟΣ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑΣ Ενότητα: Β7. Προγραμματισμός Δράσεις Τμημάτων Εφορεία Εκπαίδευσης Γενικής Εφορείας Αθήνα η Έκδοση

2 Συγγραφέας Υλικό από τα υφιστάμενα εκπαιδευτικά εγχειρίδια Νεκτάριος Τσεσμελόπουλος (Κλάδος Λυκοπούλων) Βάσια Μπιρλιράκη (Κλάδος Προσκόπων) Γιώργος Χουρδάκης Μανώλης Τσαβδάρης (Κλάδος Προσκοπικού Δικτύου) Υπεύθυνος Διαμόρφωσης επιστημονικών προδιαγραφών του εκπαιδευτικού υλικού Νεκτάριος Τσεσμελόπουλος Συμβουλευτική Υποστήριξη: Επιστημονική Ένωση Εκπαίδευσης Ενηλίκων Επιμέλεια κειμένων Το παρόν δημιουργήθηκε στο πλαίσιο δημιουργίας εκπαιδευτικών εγχειριδίων για την «ευέλικτη εκπαίδευση» του Σώματος Ελλήνων Προσκόπων (Σ.Ε.Π). Η συγγραφή των κειμένων έχει γίνει με τη βοήθεια τεκμηριωμένων εγχειριδίων τα οποία αποτελούν το υφιστάμενο υλικό της Επίσημης εκπαίδευσης Ενηλίκων Στελεχών του Σ.Ε.Π.. Οι συγγραφείς έχουν επιλεγεί με τη βοήθεια της Εφορείας Εκπαιδεύσεως και είναι ενεργά μέλη του Εκπαιδευτικού προσωπικού του Σ.Ε.Π.

3 Περιεχόμενα Σκοπός... 4 Προσδοκώμενα Αποτελέσματα... 4 Λέξεις Κλειδιά... 6 Ενότητα Βήμα πρώτο: Επιλογή Στόχων... 8 Βήμα δεύτερο: Κύκλος Αγέλης... 9 Ενότητα Ομάδα Προσκόπων (11-15): Στόχοι: πού τοποθετούνται και πώς πραγματοποιούνται; Δομές Δράσεων Προγραμματισμός ημερολογιακά Ενότητα Κοινότητα Ανιχνευτών (15-18) Εισαγωγή Διαδικασία προγραμματισμού Οι Ετήσιοι Στόχοι Βήμα προς βήμα η διαδικασία προγραμματισμού Επιλογή Ετήσιων Στόχων Ανάλυση Ετήσιων Στόχων Επιλογή Δραστηριοτήτων Χρονική Τοποθέτηση δραστηριοτήτων Δημιουργία Ομίλων Εργασίας Καταγραφή του προγράμματος του Τριμήνου Υπόδειγμα προγραμματισμού Κοινότητας Ανιχνευτών Ανάλυση ετήσιων Στόχων Διαδικασία επιλογής ατομικών και ομαδικών παιδαγωγικών στόχων Ο παιδαγωγικός χαρακτήρας του Προσκοπισμού Η έννοια των παιδαγωγικών στόχων Ενότητα Προσκοπικό Δίκτυο (18-26) Θέματα με ιδιαίτερη σημασία Τομείς Προσκοπικού Έργου και η Αξιολόγηση στο Προσκοπικό Δίκτυο Προγραμματισμός Δράσεων-Καταρτισμός Ετήσιου Προγράμματος Χρονική Κατανομή 48

4 4.6 Βήματα για ένα σωστό καταμερισμό και την επιτυχία του προγράμματος Σημεία προσοχής κατά τον προγραμματισμό 50 Σύνοψη...50

5 Σκοπός Σε αυτή την εκπαιδευτική ενότητα, θα γίνει η προσπάθεια να εξηγηθεί ο τρόπος ή καλύτερα οι τρόποι οι οποίοι έχουν επιλεχθεί, έτσι ώστε τα τμήματα του κάθε Συστήματος να προγραμματίζουν στην αρχή της χρονιάς, το ποιοι θα είναι οι στόχοι οι οποίοι θα πρέπει να επιτευχθούν πως θα τους εξυπηρετήσουμε, με ποιες δράσεις δηλαδή και πως θα «χτίσουμε» το χρονοδιάγραμμα μέσα στο οποίο θα κληθούμε να πετύχουμε αυτούς τους στόχους. Ποια στοιχεία λαμβάνουμε υπόψη μας, έτσι ώστε να μπορέσουμε να εξυπηρετήσουμε τις ανάγκες του κάθε ανήλικου και ενήλικου μέλους μας, και κατά συνέπεια τις ανάγκες του συνόλου που στην Προσκοπική γλώσσα ονομάζεται Προσκοπικό τμήμα Συστήματος (Αγέλη Λυκοπούλων, Ομάδα Προσκόπων, Κοινότητα Ανιχνευτών και Προσκοπικό Δίκτυο) Προσδοκώμενα Αποτελέσματα Με την ολοκλήρωση αυτής της εκπαιδευτικής ενότητας οι εκπαιδευόμενοι θα πρέπει να είναι σε θέση να: Λυκόπουλα (Κύκλος Αγέλης - Το Μηνιαίο Θέμα Είδη Δράσεων) Σχεδιάζουν και πραγματοποιούν Κύκλους Αγέλης. Πραγματοποιούν και να αξιοποιούν τα στοιχεία που τους δίνει ο Κύκλος Αγέλης. Αναγνωρίζουν τη σπουδαιότητα και σκοπιμότητα του Κύκλου Αγέλης. Εξηγούν τους δύο σκοπούς του Κύκλου Αγέλης: α) να «ψαρέψουν» οι γερόλυκοι τους τίτλους, τον ήρωα, την περιπέτεια, των επόμενων Μηνιαίων Θεμάτων β) να βοηθήσει τα παιδιά στο να εκφράσουν τις απόψεις τους, να συζητήσουν, να ανταλλάσσουν απόψεις σε κλίμα ελευθερίας και ισότητας. Συνδυάζουν τους στόχους της Αγέλης από το Σχέδιο Ετήσιας Δραστηριότητας, με τις επιθυμίες των παιδιών όπως εκφράστηκαν στους Κύκλους Αγέλης και να συμπληρώνουν τον πίνακα στοιχείων Μηνιαίου Προγράμματος Επιμερίζουν τα στοιχεία προγράμματος σε 4 ή 5 εβδομαδιαίες συγκεντρώσεις ( 1 Τυπική Συγκέντρωση, 1 Δράση Περιβάλλοντος Πόλης, 1 Δράση Ερασιτεχνικής Ασχολίας ή Τομέα ή Ειδική και 1 ή 2 Δράσεις Υπαίθρου) Δημιουργούν συγκεντρώσεις με σωστή δομή Αναλύουν σημασία στο περιεχόμενο των δράσεων Χρησιμοποιούν τις δομές των δραστηριοτήτων Πρόσκοποι (Στόχοι Ομάδας Μηνιαίο Πρόγραμμα Δράσεις Ομάδας Προσκόπων) Περιγράφουν την «διαδρομή» για το πώς θα γίνει η Ομάδα μας καλύτερη Συσχετίζουν τους Παιδαγωγικούς Στόχους με τους Στόχους της Ομάδας Καταγράφουν και να εντοπίζουν τους στόχους της Ομάδας Συντάσσουν το πλάνο των Ετησίων Στόχων της Ομάδας Συντάσσουν Μηνιαία Προγράμματα.

6 Εξηγούν τα στοιχεία που λαμβάνουν υπόψη για το Μηνιαίο Προγραμματισμό. Αναφέρουν τι περιέχει ο Μηνιαίος Προγραμματισμός. Συμπληρώσουν το έντυπο του Μηνιαίου Προγραμματισμού. Κατανοούν πότε και πώς γίνεται η αξιολόγηση. Εξηγούν τις Δράσεις της Ομάδας Ανιχνευτές (Προγραμματισμός στην Κ.Α., Είδη δράσεων, ΜΔΥ Δράσεις Εξωτερικού) Εξηγούν τον τρόπο Προγραμματισμού στην Κοινότητα Ανιχνευτών Αναφέρουν την έννοια του Παιδαγωγικού Στόχου και πώς αυτός υπεισέρχεται έντεχνα στη διαδικασία του Προγραμματισμού Δραστηριοτήτων Αναλύουν ποια στοιχεία λαμβάνουν υπόψη για την επιλογή των Ετησίων Στόχων Αναφέρουν τι λαμβάνει υπόψη η Κοινότητα κατά τη διαδικασία επιλογής των Ετησίων Στόχων Γνωρίζουν σε ποια κλιμάκια υποβάλλονται οι Ετήσιοι Στόχοι ανάλογα με τις συνθήκες λειτουργίας της Κοινότητας Εξηγούν πώς ετοιμάζεται ένας Πίνακας Προτεινόμενων Δράσεων και τι σημαίνει κατατίθεται έγκαιρα στη Σύνοδο της Κοινότητας Σχεδιάσουν ένα Προγραμματισμό Δραστηριοτήτων που κάνει πράξη τους Ετήσιους Στόχους της Κοινότητας Κατανοούν τη διαφορά μεταξύ στόχου και δράσης Αναλύουν πώς ο παιδαγωγικός στόχος για μια Κοινότητα Ανιχνευτών ενσωματώνεται στη διαδικασία του Προγραμματισμού και πώς υλοποιείται μέσα από το Πρόγραμμα Δραστηριοτήτων Αναφέρουν πώς προσφέρονται γνώσεις (εμπειρίες βιώματα) στους Ανιχνευτές Αναλύουν το φάσμα των δράσεων μιας Κοινότητας Ανιχνευτών σε ομαδικό και σε ατομικό επίπεδο, όπως περιγράφονται στον Κανονισμό του Κλάδου Ανιχνευτών Εξηγούν τις ενέργειες που πρέπει να κάνουν οι Ανιχνευτές και οι Βαθμοφόροι για να υλοποιηθούν οι δράσεις στην Κοινότητα Ανιχνευτών στα στάδια ΠΡΙΝ - ΚΑΤΑ ΜΕΤΑ Αναλύουν τον τρόπο που θα μπορέσει μια Κ.Α. να οργανώσει μια Μ.Δ.Υ. και δράση στο Εξωτερικό. Προσκοπικό Δίκτυο (Προγραμματισμός και Δράσεις στο Π.Δ.) Αναλύουν τον τρόπο που γίνεται ο προγραμματισμός στο Προσκοπικό Δίκτυο Εξηγούν τους παράγοντες που λαμβάνουν υπόψη για τη δημιουργία των Ετησίων Στόχων Συντάσσουν ένα πλάνο Ετησίων Στόχων Συντάσσουν ένα πλάνο Δραστηριοτήτων που κάνει πράξη τους Ετήσιους Στόχους Εξηγούν τους παράγοντες που διαμορφώνουν τον Προγραμματισμό Δράσεων

7 Αναλύουν τα Σημεία Προσοχής μιας δράσης Σχεδιάζουν μια Μεγάλη Σύνθετη Δράση Λέξεις Κλειδιά -Ετήσιος Προγραμματισμός -Μηνιαίο θέμα - Μηνιαίο Πρόγραμμα -Ετήσιοι Στόχοι -Πλάνο Δραστηριοτήτων -Είδη Δράσεων

8 Εισαγωγή Όπως έχουμε αναφέρει πολλές φορές, ο Προσκοπισμός είναι ένα ένσκοπο και ένστοχο παιχνίδι, (ας μας επιτραπεί η χρήση αυτών των λέξεων) το οποίο σε μία προσπάθεια να εξυπηρετήσει τις ανάγκες των μελών του οριοθετεί έναν κύκλο εργασιών οι οποίες ξεκινούν στο τέλος της μιας Προσκοπικής σεζόν (ή στο τέλος μιας κατασκήνωσης) με την Αξιολόγηση της περασμένης σεζόν, σε ομαδικό (σε επίπεδο τμήματος και του τι στόχους είχε θέσει) αλλά και σε ατομικό επίπεδο, εξετάζοντας έτσι το κάθε μέλος του, σαν ξεχωριστή προσωπικότητα, βάσει τριών αξόνων. Των Αρχών μας, των Χαρακτηριστικών ηλικίας και των 5 τομέων. Μετά την αξιολόγηση, έρχεται η στοχοθέτηση του νέου έτους και με την ολοκλήρωσή του, πάμε πάλι για αξιολόγηση, με αποτέλεσμα αυτός ο κύκλος εργασιών εν τέλει να μην τελειώνει ποτέ και να δίνει παράλληλα έμφαση στην έννοια του ότι ο Προσκοπισμός είναι κίνηση σε κίνηση. Στις παρακάτω ενότητες θα εξηγηθεί πως σε κάθε κλάδο στήνουμε το πλάνο ετήσιας δραστηριότητας και με ποια ήδη δράσεων πετυχαίνουμε τον σκοπό μας.

9 Ενότητα 1 Ο Προγραμματισμός στην Αγέλη Λυκοπούλων 1.1. Αγέλη Λυκοπούλων (7-11) Η δουλειά στην Αγέλη, έχει τυποποιηθεί και κωδικοποιηθεί έτσι, ώστε να κάνει τη ζωή των βαθμοφόρων της πιο εύκολη και πιο ευχάριστη. Αν ακολουθήσουμε τα παραπάνω 5 βήματα, θα μπορούμε να είμαστε σίγουροι πως αν μη τι άλλο, τουλάχιστον προσπαθήσαμε έντονα να κάνουμε το καλύτερό μας για να συμμετέχουν τα παιδιά μας σε ένα ένσκοπο παιχνίδι με ουσία και επίπεδο. Βήμα πρώτο: Επιλογή Στόχων Στο τέλος λοιπόν της προηγούμενης Προσκοπικής σεζόν (και με την ολοκλήρωση της κατασκήνωσης αν πραγματοποιηθεί), το συμβούλιο Αγέλης μαζεύεται για την αξιολόγηση της περασμένης χρονιάς, έχοντας ως βοηθό τα μητρώα των παιδιών από την προηγούμενη χρονιά. Εκεί αξιολογούμε το κάθε παιδί ξεχωριστά σαν μονάδα, σαν προσωπικότητα, σε τρεις διαφορετικούς άξονες οι οποίοι όμως μας προσδιορίζουν τους στόχους για την επόμενη χρονιά. Κοιτάμε λοιπόν τη θέση των παιδιών βάσει των Αξιών του Προσκοπισμού, των Χαρακτηριστικών της ηλικίας τους και φυσικά βάσει των 5 τομέων. (με τη βοήθεια του εντύπου προγραμματισμού του κλάδου Λυκοπούλων) Αξιολογούμε με ένα Ναι ή ένα όχι και η πλειοψηφία των όχι αποτελεί τους στόχους της επόμενης χρονιάς. Καταλήγοντας διαλέγουμε τα εννέα σπουδαιότερα κατά τη γνώμη μας όχι από την στήλη των αξιών, τα 6 σπουδαιότερα όχι των Χαρακτηριστικών Ηλικίας και βάζουμε από πάνω προς τα κάτω τους τομείς έχοντας επάνω επάνω τον τομέα που πάσχει περισσότερο η Αγέλη μας. (Αν κάποιο, ή κάποια Λυκόπουλά μας δείξει, πως δεν έχουν τι ίδιες ανάγκες με την υπόλοιπη Αγέλη τότε συνυπολογίζονται οι ανάγκες τους στην κατάρτηση του πλάνου ετήσιας δραστηριότητας της Αγέλης μας.) Ετσι, στην τελευταία σελίδα του εντύπου, θα συμπληρώσουμε και μοιράσουμε σε τρίμηνα τις 9 αξίες, τα 6 Χαρ. ηλικίας και τους 5 τομείς (Δεν λαμβάνουμε υπόψιν μας το τρίμηνο του καλοκαιριού μια και εκεί θα πραγματοποιηθεί η κατασκήνωση) Το μοίρασμα στο τρίμηνο, θα έχει την εξής αναλογία: 3 Αξίες, 2 Χαρακτηριστικά Ηλικίας, και 1 με 2 τομείς! Βήμα δεύτερο: Κύκλος Αγέλης Όπως ήδη γνωρίζετε πλέον, η Αγέλη Λυκοπούλων ζεί κάθε μήνα σε έναν μύθο πλαίσιο, κάνοντας έτσι τα παιδιά μας από απλούς θεατές μίας παιδικής θεατρικής παράστασης, ή από απλούς αναγνώστες ενός παραμυθιού, σε πρωταγωνιστές του, εκμεταλλευόμενοι το βασικό χαρακτηριστικό των Λυκόπουλων, την

10 Μίμηση και τη Φαντασία τους. Έτσι, αφού ο Ζορό για παράδειγμα κάνει μία καλή πράξη (που τον θαυμάζουμε και είναι ο ήρωάς μας) και εμείς οι βοηθοί του θα κάνουμε από μία καλή πράξη. Για να μάθουμε λοιπόν με ποιον ήρωα θέλουμε να παίξουμε τον επόμενο μήνα κάνουμε έναν Κύκλο Αγέλης με τη βοήθεια του οποίου κάνουμε ένα διακριτικό ψάρεμα επιθυμιών των παιδιών μας, και έτσι επιλέγουμε έναν μύθο πλαίσιο, που τα ίδια τα παιδιά έχουν επιλέξει. Μπορούμε να κάνουμε έναν κύκλο Αγέλης κάθε μήνα, προς το τέλος του έκαστου μηνιαίου θέματος, για να μας "υποδείξουν" τα παιδιά το τι θα κάνουμε στον επόμενο μήνα... Το "κάθε μήνα" δεν είναι θέσφατο. Μπορούμε και ανά δίμηνο... θα δείτε και μόνοι σας πως ένας κύκλος αγέλης είναι ικανός να σας βγάλει δύο ή και περισσότερες ιδέες για μύθους μηνιαίων. (Επίσης ο κύκλος αγέλης συμβολίζει την είσοδο ενός παιδιού 7-11 ετών στις δημοκρατικές διαδικασίες καθώς μπορεί ελεύθερα να εκφέρει την άποψή του ακόμα και για ένα λαθάκι που μπορεί να συνέβη σε μία εκδρομή πριν από μία εβδομάδα... οπότε μπορεί να παίξει και τον ρόλο μίας διακριτικής αξιολόγησης από τα Λυκόπουλα προς τους Γερόλυκους) Βήμα Τρίτο: Μenu-Στοιχεία προγράμματος Στην αρχή του κάθε Μηνιαίου Θέματος, το συμβούλιο Αγέλης εκτός όλων των άλλων θα πρέπει να μπεί σε μία διαδικασία καταιγισμού ιδεών για να μπορέσει να μαζέψει ένα μεγάλο σύνολο από στοιχεία προγράμματος όπως τα παιχνίδια, τραγούδια, νέες γνώσεις, κουϊζ, παντομίμες, ιστοριών, Κριτηρίων αξιολόγησης (που θα ταιριάζουν με τον τομέα που έχετε βάλει σαν στόχο για το Μ.Θ. σας...το ίδιο ισχύει για τις Ερ. Ασχ. σας). Αφού μαζέψουμε ένα μεγάλο πακέτο παιχνιδιών κλπ, τότε όταν θα φτάσουμε στο σημείο, όταν θα συμπληρώνουμε τις δράσεις μας, να έχουμε ετοιμάσει ήδη μία δεξαμενή ιδεών, σχετικές με τους στόχους των μηνιαίων μας, και δεν θα χρειάζεται να πελαγώνουμε για το που θα βρούμε ιδέες για δράσεις κλπ... Βήμα Τέταρτο: Πλάνο μηνιαίου Θέματος Αφού λοιπόν έχουμε ήδη στοχοθετήσει την νέα μας χρονιά και έχουμε ήδη κάνει τον κύκλο Αγέλης μας, δεν μας μένει παρά να ετοιμάσουμε το πλάνο μηνιαίου θέματος. Εκεί συμπληρώνουμε τα εξής: Αφού όπως αναφέρεται πιο πάνω ένα τρίμηνο θα έχει 3 Αξίες, 2 Χαρακτηριστικά Ηλικίας, και 1 με 2 τομείς εμείς από αυτά για έναν μήνα, θα πάρουμε, 1 αξία, 1 Χαρακτηριστικό ηλικίας και 1 τομέα. Οπότε πάνω πάνω συμπληρώνουμε τον τίτλο του Μηνιαίου θέματος, τον μήνα που θα διεξαχθεί, και τους στόχους που θα προσπαθήσουμε να καλύψουμε σε σύνολο 4 ή 5 δράσεων (4 δράσεις συνήθως, όσα και τα Σαββατοκύριακα ενός μήνα). Έτσι η Κάθε δράση μας θα προσπαθεί να πετύχει και ΕΝΑΝ ΜΟΝΟ από τους παραπάνω στόχους (δηλαδή ή μία αξία ή ένα Χ.Η. ή έναν τομέα) και στην δράση που περισσεύει θα ξαναβάλουμε έναν από τους παραπάνω στόχους για μεγαλύτερη έμφαση).

11 Βήμα Πέμπτο : Πρόγραμμα 4-5 δράσεων Ο κλάδος Λυκοπούλων μετά από 80 χρόνια ζωής στην Ελλάδα με συνεχόμενη και διαδοχική δουλειά έχει καταφέρει και έχει αποσαφηνίσει τα ήδη των δράσεων με τα οποία κάνουμε πράξη την ολοκλήρωση και τη διεξαγωγή του Μ.Θ. Τα παρακάτω ήδη δράσεων είναι αυτά που πιστεύουμε πως είναι αυτά που μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες των παιδιών μέσα στην Αγέλη, ως προς την ένταση, το ύφος, τον χώρο διεξαγωγής την κοινωνικοποίηση των παιδιών κλπ. Έτσι έχουμε φτάσει στο σημείο να μιλάμε για τις: (Τις δομές των δράσεων μπορείτε να τις βρείτε εδώ) Τυπική συγκέντρωση, (Συγκεκριμένη ως προς τη δομή, αόριστη ως προς τον χώρο διεξαγωγής...με προτίμηση χώρους εκτός εστίας) Δράση περιβάλλοντος πόλης (Επισκέψεις σε μουσεία, θέατρα, κιν/φο, αποστακτήρια, στάβλους, στην πόλη σε γνωριμία με τα αξιοθέατά της κλπ κλπ κλπ) Δράση υπαίθρου (Περίπατος) ή Δράση υπαίθρου (Εκδρομή ημερησία ή διήμερη) Δράση Τομέα (στη δομή της τυπικής δράσης αλλα με στοιχεία Ερ. Ασχ. ενός τομέα και με Κρ.Αξ. του ίδιου τομέα) ή Δράση Ερασιτεχνικής Ασχολίας (Έχοντας μέσα, αν όχι όλα, (από αυτά που περιγράφεται στο βιβλίο των Ερ. Ασχ.) τουλάχιστον τα περισσότερα στοιχεία της Ερασιτεχνικής ασχολίας που επιλέξαμε να παρουσιάσουμε) Ειδική συγκέντρωση (Η οποία δεν πατάει σε καμία δομή δράσης, διαφέρει από όλες τις παραπάνω ως προς τον χρόνο, χώρο, ώρα της ημέρας κλπ. το μόνο που παραμένει κοινό με τις υπόλοιπες δράσεις είναι μόνο η κλιμάκωση της έντασης ) (Π.Χ. Αφιέρωμα στον Ελληνικό Κινηματογράφο... Αίθουσα διακοσμημένη με φωτό από παλιό Ελληνικό Κινηματογράφο, που μπορεί να ξεκινάει με παιχνίδια με τα οποία η κάθε εξάδα θα μπορούσε να κερδίσει ας πούμε μία δωροεπιταγή με την οποία θα ψωνίσει το απαραίτητο ποπ-κορν και τον χυμό τους για να παρακολουθήσουν την ταινία (με λαπτοπ και προτζέκτορα). Στο διάλειμα της Ταινίας μπορεί να γίνει μία δεκάλεπτη παρουσίαση για το πως γυρίζονταν οι ταινίες στο παρελθόν, μετά συνέχιση της ταινίας, και μετά το τέλος της, Ενα κουϊζ σχετικό με την ταινία, ίσως να τραγουδήσουμε και κάποιο ήσυχο ρομαντικό τραγούδι ή Λυκοπουλικό ή από Ελληνικό κινηματογράφο, και για κλείσιμο να πάμε σε διήγηση μίας σχετικής ιστορίας ή μια και δεν είναι πάντα απαραίτητη η ιστορία σε μία ειδική δράση (Δεν την απαγορεύουμε κιόλας) να κλείσουμε με την προβολή μίας σκηνής από μία ταινία που θα είναι άκρως διδακτική για τα παιδιά μας, θα τα προβληματίσει, και θα λάβουν το σχετικό μήνυμα που θέλουμε να λάβουν. Ειδική δράση μπορεί να είναι μία δράση για την γιορτή της μητέρας, μαζί με τις μαμάδες των παιδιών που θα παίζουν μέσα στις εξάδες των παιδιών τους, δράση για την ημέρα σκέψης, για την παγκόσμια μέρα του παιδιού κλπ κλπ κλπ... Γενικά η ειδική είναι μία δράση που μπορούμε να κάνουμε οτιδήποτε αρκεί να μην υπερβαίνει τα εσκαμμένα. Περισσότερα στοιχεία που αφορούν στη μεθοδολογία του κλάδου Λυκοπούλων στο παρακάτω link Σχηματική αναπαράσταση για την επιλογή στόχων στην Αγέλη Λυκοπούλων, εδώ

12 Ενότητα Ομάδα Προσκόπων (11-15): Ο προγραμματισμός από το Α ως το Ω! Στην αρχή της προσκοπικής χρονιάς, δηλαδή εκεί γύρω στις 30 Αυγούστου, µαζεύεται το Επιτελείο της Οµάδας και ξεκινά τον προγραμματισμό του. Παρόντες είναι όλοι οι Βαθμοφόροι και ο περσινός Αρχηγός (αν έχει αλλάξει), ακόµα και ο Ακέλα, ώστε να δώσει πληροφορίες για τα παιδιά που έρχονται από την Αγέλη. Επίσης, οι Βαθµοφόροι έχουν παρέα τον περσινό προγραμματισμό, αξιολογήσεις και σημειώσεις από τη χρονιά και την κατασκήνωση, τα περσινά µηνιαία κ.λπ. Το πρώτο πράγµα που κάνουµε (αφού θεωρητικά έχουµε αξιολογήσει την περσινή χρονιά, τόσο µε το Συµβούλιο Τιµής της Οµάδας, όσο και µε τους Βαθµοφόρους) είναι να ασχοληθούµε µε το κοµµάτι ΠΑΙ ΑΓΩΓΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ, οι οποίοι εµφανίζονται στο έντυπο που βλέπετε παρακάτω:

13 Οι παιδαγωγικοί στόχοι χωρίζονται σε 3 κοµµάτια: α) στις Αρχές (όπως θα παρατηρήσετε είναι λέξεις που προέρχονται από το Νόµο και την Υπόσχεση και είναι κοινές και για τους τέσσερις Κλάδους) β) στα χαρακτηριστικά της ηλικίας και γ) στους πέντε τοµείς ενδιαφερόντων (δηλαδή τις πέντε κατηγορίες ανθρώπινης δραστηριότητας που συµβάλλουν στην ανάπτυξη του ατόµου αλλά και από τις οποίες αντλούµε ιδέες για το προσκοπικό πρόγραµµα). Καλό θα είναι σε όλη αυτή τη διαδικασία να είµαστε αντικειµενικοί µε το επίπεδο της Οµάδας µας, ώστε να βοηθηθούµε πραγµατικά. Υπενθυµίζουµε ότι τους παιδαγωγικούς στόχους ΕΝ τους βλέπουν ούτε τους γνωρίζουν οι Πρόσκοποι της Οµάδας, οι οποίοι βέβαια δεν συµµετέχουν καθόλου στη διαδικασία που περιγράφεται στη συνέχεια! Ξεκινάµε λοιπόν να συµπληρώνουµε τις κάθετες στήλες. Στην πρώτη συµπληρώνουµε µε συν (+) και πλην (-) (δηλαδή ναι ή όχι) αν το σύνολο ή το µεγαλύτερο ποσοστό της Οµάδας µας ανταπεξέρχεται και συµβαδίζει µε την αντίστοιχη Αρχή, χαρακτηριστικό ή τοµέα. ηλαδή, αν η Οµάδα µας αποτελείται από 18 παιδιά και τα 15 µιλούν και συµπεριφέρονται βρισιές» θα έχουµε συν (+). όµορφα ενώ τα 3 βρίζουν συνεχώς, τότε στο «καθαρός λόγος χωρίς Στη δεύτερη στήλη, και µόνο όπου έχουµε βάλει + στην πρώτη στήλη, σηµειώνουµε ονόµατα Προσκόπων που αποτελούν την εξαίρεση (εάν υπάρχουν). ηλαδή, εκεί που βάλαµε + στον «καθαρό λόγο» συµπληρώνουµε τα ονόµατα των τριών παιδιών που αποτελούν εξαίρεση. Στα πλην δεν σηµειώνουµε κάτι, γιατί θεωρούµε ότι το πλήθος της Οµάδας θέλει δουλειά, οπότε µόνο στις µεµονωµένες περιπτώσεις των + στοχεύουµε καθαρά στο άτοµο. Στην τρίτη στήλη, και µόνο όπου έχουµε βάλει στην πρώτη στήλη, σηµειώνουµε πόσο εµείς προσπαθήσαµε την προηγούµενη χρονιά για τη συγκεκριµένη Αρχή, χαρακτηριστικό ή τοµέα. Το 0 ισοδυναµεί µε το ότι δεν κάναµε τίποτα, το 1 µε το λίγη προσπάθεια και το 2 µε το αρκετή προσπάθεια! Στην τέταρτη στήλη, και µόνο όπου βάλαµε 0 στην τρίτη στήλη, σηµειώνουµε τι πιστεύουµε ότι ευθύνεται για το ότι δεν κάναµε τίποτα την περασµένη χρονιά. Πχ, µπορεί να φταίει ότι δεν υπήρχε αυτό το πρόβληµα ή ότι δεν το είχαµε παρατηρήσει ή ότι δεν ξέραµε πώς να το χειριστούµε. Στην έκτη στήλη πρέπει να σηµειώσουµε ποια από τις Αρχές, χαρακτηριστικά και τοµείς θα αποτελέσουν στόχους για τη νέα χρονιά. Προφανώς προτεραιότητα έχουν οι συνδυασµοί των - και 0, στη συνέχεια των και 1, κοκ.

14 Στην έβδοµη και τελευταία στήλη σηµειώνουµε σε ποιο τρίµηνο θα ασχοληθούµε µε τους στόχους αυτούς, γεγονός που µας οδηγεί στον παρακάτω πίνακα: ΠΕΡΙΟ ΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΑΡΧΕΣ 5 ΤΟΜΕΙΣ Α ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ ΕΩΣ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ Β ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΕΩΣ ΠΑΣΧΑ Γ ΠΑΣΧΑ ΚΑΤΑΣΚΗΝΩΣΗ ΕΩΣ Εδώ βάζουµε τους στόχους µας έτσι όπως µας ταιριάζουν για να υλοποιηθούν και όχι να ξεχαστούν! Πχ, εάν έχουµε πρόβληµα µε τον τοµέα της Υπαίθριας Ζωής, δεν θα τον βάλουµε στο β τρίµηνο, µιας και δεν θα είναι υλοποιήσιµος λόγο καιρού ή αν έχουµε πρόβληµα µε την Αρχή της φιλοπατρίας µπορούµε να το τοποθετήσουµε στην α ή β περίοδο, ώστε να βοηθηθούµε από τις εθνικές επετείους. Καλό θα είναι να βάζουµε τόσους στόχους όσους µπορεί να αντέξει η Οµάδα µας και εµείς. ύο Αρχές, δύο χαρακτηριστικά και ένας τοµέας είναι αρκετά ανά τρίµηνο. Αυτό βέβαια δεν σηµαίνει ότι για τρεις µήνες αποκλειστικά θα ασχολούµαστε µόνο µε αυτά. Απλά θα δώσουµε µεγαλύτερη έµφαση. Εννοείται πως µέσα σε 1 µήνα θα πρέπει να υπάρχει σύµµετρη ενασχόληση και µε τους 5 τομείς! Αφού λοιπόν έχουµε ολοκληρώσει το στάδιο των παιδαγωγικών στόχων, ξεκινάµε τις συγκεντρώσεις. Γίνεται η ανάδειξη των νέων στελεχών και τα πρώτα συµβούλια Ενωµοτιών, όπου οι Πρόσκοποι προτείνουν ιδέες. Αν θέλουµε, µπορούµε να τους ενισχύσουµε µε ένα παιχνίδι ώστε να τις αντλήσουµε ευκολότερα! Τελειώνουν όλα αυτά και οδηγούµαστε στο 1ο τακτικό Συµβούλιο Τιµής, όπου θα βγάλουµε τους ΣΤΟΧΟΥΣ ΟΜΑ ΑΣ µέσα από τις επιθυμίες των παιδιών και θα τις αποτυπώσου στο έντυπο που ακολουθεί:

15 Πώς όµως διαχωρίζουµε τους στόχους Οµάδας από τις απλές δράσεις; Στην πραγµατικότητα, οι στόχοι Οµάδας είναι σύνθετες δράσεις, οι οποίες θέλουν παραπάνω από 3 συγκεντρώσεις για να πραγµατοποιηθούν, και µπορούν να επεκταθούν σε παραπάνω από 1 τοµέα ενδιαφέροντος. Με απλά λόγια, κάτι το οποίο επιτυγχάνεται µέσα σε µία δράση της Οµάδας, δεν µπορεί να αποτελέσει στόχο Οµάδας! Ας δούµε ένα παράδειγµα: κάνουµε το 1ο τακτικό Συµβούλιο Τιµής και έρχονται οι 3 Ενωµοτίες της Οµάδας µας µε τις εξής προτάσεις: Αχινοί: Να πάµε στο allou fan park, να πάµε διήµερη στα Γεράνεια Όρη, να πάρουν αργυρό όσοι έχουν χάλκινο, να παίξουµε 5 επί 5, να πάµε για σκι. Ελάφια: Να κάνουµε δράσεις για να µαζέψουµε παιδιά στην Ενωµοτία, να πάµε για bowling, να αλλάξουµε τη γωνιά µας, να πάµε για σινεµά, να πάµε χειµερινή. Αετοί: Να πάµε κωπηλασία, να πάµε στο adventure park, να κάνουµε επιτέλους 4η Ενωµοτία, να πάµε στη Regatta, να πάµε στα χιόνια. Αυτές λοιπόν είναι οι προτάσεις των παιδιών. Σε µία πρώτη µατιά, όλες φαίνονται κοινότοπες δράσεις. Στο µάτι του Αρχηγού όµως όχι, γιατί ο Αρχηγός, πίσω από τα θέλω των παιδιών βλέπει τι τους λείπει! Τι παρατηρούµε λοιπόν ότι λείπει στο σύνολο αυτής της Οµάδας; α) το χιονισµένο ορεινό πεδίο, β) το περιπετειώδες και πολύχρωµο λούνα παρκ και γ) να µεγαλώσει η παρέα τους. Εδώ λοιπόν, αυτές τις επιθυµίες ελλείψεις, εµείς θα τις κάνουµε πραγµατοποιήσιµους στόχους για την Οµάδα και σύνολο δράσεων για τις Ενωµοτί ες.

16 2.2. Στόχοι: πού τοποθετούνται και πώς πραγματοποιούνται; Στο τέλος του 1ου τακτικού Συμβουλίου Τιµής έχουµε τοποθετήσει τους παρακάτω στόχους: Α) Να πάµε εκδροµή στις διακοπές των Χριστουγέννων (Οκτ., Νοεµ., εκ., Ιαν.) Β) Να κάνουµε λούνα παρκ προσκοπικών παιχνιδιών (Φεβ., Μαρτ., Απρ.) Μα καλά, τόσα πρότειναν τα παιδιά, µόνο αυτό θα κάνουµε εµείς; Πάµε λοιπόν να δούµε τι κρύβουν αυτοί οι δύο στόχοι! Όταν έρθει η ώρα να προγραµµατίσουµε το µηνιαίο µας πρόγραµµα, στο τραπέζι εµφανίζονται ξανά οι στόχοι αυτοί και υπενθυµίζουµε στα Στελέχη πως για να τους πραγµατοποιήσουµε πρέπει να κάνουµε δράσεις. Για τον Α στόχο: Τον Οκτώβριο θα κάνουµε µία δράση ΣΑ µε την ονοµασία ποδόσφαιρο σε πάγο (Κάθε Πρόσκοπος πρέπει να φέρει ένα φίλο του για να συµµετάσχει. Έχουµε στρώσει όλη την αυλή µε νάυλον και φοράµε πλαστικά παπουτσάκια γιατί τα ψυγεία που συντηρούν τον πάγο είναι πολύ ισχυρά, δενόµαστε µε τον φίλο που φέραµε ώστε να κινούµαστε µαζί και στο τέλος της δράσης δίνουµε ένα στοιχείο για την επικείµενη χειµερινή εκδροµή). Αµέσως εξυπηρετήσαµε και το να µεγαλώσουµε την Οµάδα µας. Τον Νοέµβριο θα πάµε µία διήµερη εκδροµή ΥΖ µε περπάτηµα και διαµονή στο βουνό. Τον εκέµβριο θα κάνουµε µία δράση ΠΚ για τους Εσκιµώους και τη διαµονή τους στα ιγκλού. Τον Ιανουάριο θα πάµε τη χειµερινή µας εκδροµή πριν τα Φώτα, όπου µία δραστηριότητα θα είναι σκι (ΣΑ) µε αυτοκατασκευασµένα έλκηθρα (Τ ). Για το β στόχο: Τον Φεβρουάριο οι Ενωµοτίες θα πραγµατοποιήσουν ενωµοτιακές δράσεις σε 3 λούνα παρκ ή χώρους αναψυχής της περιοχής, µε στόχο να πάρουν ιδέες για το λούνα παρκ που θα κατασκευάσουµε τον Απρίλιο. Τον Φεβρουάριο πάλι, οι Ενωµοτίες θα παραδώσουν λίστα µε το τι δραστηριότητες προτείνουν και πώς θα πραγµατοποιηθούν. Τον Μάρτιο θα κάνουµε µία δράση ΚΣ, όπου θα ετοιµάσουµε διαφηµιστικά και αφίσες για να τα µοιράσουµε στη γειτονιά και να προσκαλέσουµε τους φίλους µας. Παράλληλα, στις ενωµοτιακές δράσεις οι Ενωµοτίες µπορούν µε τη βοήθεια του Επιτελείου να ασχοληθούν µε το σχεδιασµό και την προετοιµασία των παιχνιδιών. Τον Απρίλιο θα κατασκευάσουµε το λούνα παρκ µε προσκοπική τεχνική (τραµπάλες, ρόδα, κούνιες από καστανιές και σχοινί) και οι Πρόσκοποι θα διεξάγουν τα παιχνίδια στους φίλους τους. Η πραγµατοποίηση των στόχων λοιπόν δεν είναι κάτι δύσκολο, αρκεί το Επιτελείο να κάνει τη σύνδεση των πραγµάτων! Οι στόχοι Οµάδας βρίσκονται οπτικοποιηµένοι στο χώρο της Οµάδας και τους γνωρίζει και αξιολογεί όλη η Οµάδα µέσω του ΣΤΟ.

17 Πάµε τώρα στο ΜΗΝΙΑΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ. Στο τέλος κάθε µήνα, µαζί µε το ΣΤΟ σε τακτικό συµβούλιο, βγάζουµε το πρόγραµµα του επόµενου µήνα, αφού έχουν προηγηθεί συµβούλια Ενωµοτιών για προτάσεις. Για την κατάρτιση του µηνιαίου προγράµµατος, το Επιτελείο, για να µπορέσει να καθοδηγήσει τη συζήτηση, λαµβάνει υπόψη τους στόχους Οµάδας, τη σύµµετρη ενασχόληση µε τους 5 τοµείς ενδιαφερόντων και τις επιθυµίες - προτάσεις των Προσκόπων. Επίσης, δεν ξεχνάµε ότι πρέπει να βάλουµε µία δράση έκπληξη (που να µην τη γνωρίζουν τα Στελέχη) και τις Ενωµοτιακές δράσεις. Επιπλέον, πρέπει µέσα στο µήνα να έχουµε µία ράση Πόλης και µία εκδροµή. Όλα αυτά τα συµπληρώνουµε στον παρακάτω πίνακα: το χώρο της Οµάδας διαφηµίζουµε το µηνιαίο πρόγραµµα µε πρωτότυπο τρόπο!

18 2.3. Δομές Δράσεων Πάµε τώρα στις δοµές των δράσεων. Η δηµιουργία και η διεξαγωγή της δράσης είναι ευθύνη των Βαθµοφόρων (εκτός από ειδικές περιπτώσεις, όπως όταν αναλαµβάνουν Πρόσκοποι κοµµάτια για την πρόοδό τους). Το θέµα της δράσης έχει αποφασιστεί ήδη από το Συµβούλιο Τιµής, όµως στην ανάλυσή του οι Βαθµοφόροι πρέπει να λάβουν υπόψη τους παιδαγωγικούς στόχους. Η κάθε δράση έχει τη δική της διαφήµιση, µε οποιοδήποτε ευφάνταστο τρόπο σκεφτούµε από την προηγούµενη εβδοµάδα. Οι δοµές των δράσεων έχουν ως εξής:

19

20 20

21 21

22 22

23 23

24 2.5. Προγραμματισμός ημερολογιακά 24

25 25

26 Ενότητα Κοινότητα Ανιχνευτών (15-18) 3.2. Εισαγωγή Οργάνωση σημαίνει να προγραμματίζουμε, να ελέγχουμε και να αξιολογούμε την χρήση των Πόρων (ανθρώπινων και υλικών) που διαθέτουμε, για να πετύχουμε τους στόχους μας Διαδικασία προγραμματισμού Για την οργάνωση των δραστηριοτήτων της Κοινότητας, εφαρμόζουμε την παρακάτω διαδικασία Προγραμματισμού: 1. Επιλογή Ετήσιων Στόχων 2. Επιλογή Δραστηριοτήτων (που υλοποιούν τους στόχους). 3. Προγραμματισμός Δραστηριοτήτων (χρονική τοποθέτηση των δραστηριοτήτων στο Τρίμηνο). 4. Αξιολόγηση Α Τριμήνου. 5. Προγραμματισμός Β' Τριμήνου (όπως στο 3) 6. Αξιολόγηση Β' Τριμήνου. 7. Αντίστοιχα, όπως παραπάνω, για το Γ' Τρίμηνο Οι Ετήσιοι Στόχοι Ετήσιοι στόχοι για την Κοινότητα Ανιχνευτών, είναι οι ενέργειες που αποφασίζει να υλοποιήσει, με σκοπό τη βελτίωση της ποιοτικά και ποσοτικά. Οι στόχοι μπορεί να προκύπτουν, είτε από ανάγκες και ελλείψεις που έχουν εντοπιστεί, 26

27 μέσω της διαδικασίας αξιολόγησης, είτε μέσα από τις επιθυμίες των παιδιών. Πιο συγκεκριμένα οι ετήσιοι στόχοι επιλέγονται λαμβάνοντας υπόψη: Τα χαρακτηριστικά, τις ανάγκες και τις προσδοκίες των μελών της Κ.Α. (π.χ. εκμάθηση Η/Υ, δημιουργία μπάντας, γνωριμία με την ιστιοπλοΐα, εξοικείωση με το ορεινό περιβάλλον) Τις αρχές και το σκοπό της κίνησης (δέσιμο της Κοινότητας, ευγένεια, υπευθυνότητα κλπ) Λειτουργικά θέματα (αγορά εξοπλισμού, αύξηση μελών κλπ) Οι ετήσιοι Στόχοι αποτελούν βασικό στοιχείο της διαδικασίας του προγραμματισμού και επιλέγονται στις αντίστοιχες συνόδους. Ο αριθμός τους πρέπει να είναι τόσος ώστε να μπορούν να διαχειριστούν από την Κ.Α. με αποτελεσματικό τρόπο και να μην αποβαίνουν εις βάρος του συνολικού προγραμματισμού της κοινότητας, όπως προβλέπεται από τη μεθοδολογία. Οι στόχοι έχουν πιο ομαδικό χαρακτήρα, σε αντίθεση με τις εξατομικευμένες προτάσεις των μελών της κοινότητας που αναζητούμε κατά τη διαδικασία προγραμματισμού και ορίζουν την παιδαγωγική μας παρέμβαση στους ανιχνευτές. Η διάρκειά τους δεν μπορεί να υπερβαίνει την τρέχουσα Προσκοπική χρονιά, καθώς θα πρέπει να γίνεται αντιληπτή και να έχει νόημα η διαδικασία ανάλυσης και υλοποίησης του οποιουδήποτε στόχου. Για τον ίδιο ακριβώς λόγο, κάποιος στόχος δεν μπορεί να ολοκληρώνεται σε σύντομο χρονικό διάστημα, κάτω του ενός μήνα. Για την υλοποίησή τους, κατά τη διαδικασία του προγραμματισμού θα πρέπει να αναλύονται με σαφήνεια τα βήματα και να ορίζονται οι δράσεις μέσα από τις οποίες θα επιτευχθεί ο εκάστοτε στόχος. Τέλος, αυτός θα αξιολογείται, είτε με το πέρας των δράσεων είτε, ανάλογα με τη φύση του στόχου, στην επόμενη σύνοδο προγραμματισμού. Ο στόχος θα πρέπει να είναι: Συγκεκριμένος. Είναι μονοσήμαντος και εκφράζεται με καθαρούς και ακριβείς όρους. Μετρήσιμος. Με την ολοκλήρωσή του θα πρέπει να μπορεί να εξαχθεί κάποιο συμπέρασμα από τα μέλη της Κοινότητας για το κατά πόσο επιτεύχθηκε. Εφικτός. Ανταποκρίνεται στις ικανότητες των μελών της Κ.Α. Σχετικός με τις προσδοκίες. Να προέρχεται από προτάσεις των μελών της Κ.Α. Συγκεκριμένης Διάρκειας. Ορίζεται συγκεκριμένη περίοδος υλοποίησης. Ο στόχος μπορεί να έχει τα χαρακτηριστικά μίας μεγάλης δράσης (π.χ. θεατρική παράσταση) δε μπορεί να ταυτίζεται όμως με την Καλοκαιρινή Μ.Δ.Υ. που δεν αποτελεί ετήσιο στόχο, μιας και είναι προαπαιτούμενο στοιχείο για την ορθή 27

28 μεθοδολογικά λειτουργία της κοινότητας. Για τους Ανιχνευτές η επιλογή ετησίων στόχων γίνεται με γνώμονα τι θα τους έκανε καλύτερη την Κ.Α. ή τι θα τους προσέφερε ξεχωριστές εμπειρίες. Π.χ. Θεατρική παράσταση Διμηνιαίο Περιοδικό «Ώρα για Δράση» Αγορά ορειβατικού εξοπλισμού Βιβλιοθήκη Κοινότητας Δωρεάν Μεγάλη δράση. Ιστοσελίδα κοινότητας Δημιουργία Ραδιοφωνικού Σταθμού στο Διαδίκτυο Ανακαίνιση γωνιάς Συνεργασία όλο το έτος με σύλλογο προσφοράς πχ. Χαμόγελο παιδιού. Ιστιοπλοΐα Όσον αφορά την χρονική κατανομή, αφού ο στόχος αναλυθεί σε ενέργειες αυτές τοποθετούνται στο ημερολόγιο της Κ.Α. Π.χ. Οκτώβριος Νοέμβριος Δεκέμβριος Έλεγχος Υπάρχοντος Υλικού - Έρευνα Αγοράς Προετοιμασία Ημερολογίων Πώληση Ημερολογίων Αγορά Εξοπλισμού Δράση Θεατρικό Παιχνίδι Επιλογή Σεναρίου Χωρισμός Ομάδων Εργασίας, Ρόλων Πρόβες 3.5. Βήμα προς βήμα η διαδικασία προγραμματισμού ΒΗΜΑ 1. Καθορισμός ημερομηνίας Συνόδου Προγραμματισμού Στο τέλος του Δ' Τριμήνου ενημερώνει ο Ο.Ε. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ τους Ανιχνευτές (παλιούς και νέους) για την ημερομηνία που η Κοινότητα θα συνέλθει σε Σύνοδο Προγραμματισμού., ΒΗΜΑ 2. Ενημέρωση των Ανιχνευτών Ο Ο.Ε. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ διανέμει φυλλάδια ενημερωτικά για τον τρόπο Προγραμματισμού καθώς και αντίγραφα/υποδείγματα παλαιών Προγραμμάτων της Κοινότητας. Επίσης, ζητάει από τους Ανιχνευτές και βαθμοφόρους, μέχρι τη Σύνοδο Προγραμματισμού, να έχουν προτάσεις σχετικά "με το τι θέλει ο καθένας να ασχοληθεί η Κοινότητα τη φετινή χρονιά". Δηλαδή, καθένας να φέρει ένα κατάλογο ΕΤΗΣΙΩΝ ΣΤΟΧΩΝ της Κοινότητας, καθώς και συγκεκριμένες ΔΡΑΣΕΙΣ από τα ΕΞΙ ΠΕΔΙΑ ΑΝΙΧΝΕΥΤΙΚΗΣ ΕΝΑΣΧΟΛΗΣΗΣ, οι οποίες θα υλοποιούν' τον κάθε στόχο. ΒΗΜΑ 3. Συγκέντρωση Προτάσεων. 28

29 Ο Ο.Ε. Προγραμματισμού συλλέγει πριν την Σύνοδο τις προτάσεις των μελών της Κ.Α. (και του Επιτελείου) και τις ομαδοποιεί σύμφωνα με το παρακάτω παράδειγμα: Την ομαδοποιημένη πλέον πρόταση της Κοινότητας, αναρτά γραμμένη σε χαρτόνι, στον τόπο που θα διεξαχθεί η Σύνοδος Προγραμματισμού. ΒΗΜΑ 4. Σύνοδος Προγραμματισμού 3.6. Επιλογή Ετήσιων Στόχων Διαβάζονται και αναλύονται από τον κάθε Ανιχνευτή και το επιτελείο, οι Ετήσιοι Στόχοι που προτάθηκαν. Γίνεται αναφορά στα συμπεράσματα των Αξιολογήσεων της περασμένης χρονιάς και λαμβάνοντας υπόψη το ΕΠΙΠΕΔΟ ΤΩΝ ΜΕΛΩΝ της Κ.Α. (προσκοπική κατάρτιση, Μ.Ο. ηλικίας, επίπεδο μόρφωσης κλπ) καθώς και τους ΣΤΟΧΟΥΣ των άλλων προσκοπικών κλιμακίων, προχωράει η Σύνοδος στην επιλογή των Ετησίων Στόχων (ψήφιση) Ανάλυση Ετήσιων Στόχων Αναλύεται και καταγράφεται επακριβώς, το περιεχόμενο του κάθε Στόχου, με σκοπό να τον κάνει συγκεκριμένο και σαφή Επιλογή Δραστηριοτήτων Για κάθε στόχο που επιλέχθηκε, έχουν ήδη προταθεί από Ανιχνευτές και Βαθμοφόρους, Δραστηριότητες που τον υλοποιούν. Αυτές οι δραστηριότητες διαβάζονται, εμπλουτίζονται και επιλέγονται (ψήφιση ή άλλη διαδικασία) αυτές που η Σύνοδος προτιμάει να εκτελεσθούν, αφού έχουν ληφθεί υπόψη όλες οι αργίες και τα Σαββατοκύριακα των 4 Τριμήνων που η Κοινότητα Ανιχνευτών θα ασχοληθεί με ομαδικές δραστηριότητες Χρονική Τοποθέτηση δραστηριοτήτων Σημαντική είναι η χρονική Τοποθέτηση δραστηριοτήτων τριμήνου δηλαδή ο Προγραμματισμός των Δραστηριοτήτων. Για να γίνει αυτό, χρησιμοποιείται ένα χαρτόνι με όλα τα Σαββατοκύριακα και τις αργίες του Τριμήνου. Αυτό έχει 5 στήλες: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ, ΔΡΑΣΗ, ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ Ο.Ε., ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΒΑΘΜΟΦΟΡΟΣ Ο.Ε. Πρώτα συμπληρώνονται οι σίγουρες δραστηριότητες (παρελάσεις, πίττα συστήματος κλπ) και ύστερα, οι υπόλοιπες ημερομηνίες συμπληρώνονται με τις δραστηριότητες που θα γίνουν στο Τρίμηνο, σύμφωνα με την επικαιρότητα, τις υπάρχουσες δυνατότητες, τα ενδιαφέροντα των Ανιχνευτών και εξασφαλίζοντας τη σύμμετρη ενασχόληση με τα6 Πεδία Ανιχνευτικής Ενασχόλησης (κατά το δυνατόν ισορροπία στο Πρόγραμμα). 29

30 3.10. Δημιουργία Ομίλων Εργασίας Οι δραστηριότητες έχουν μπει σε ημερομηνίες και έχουν γραφτεί στο χαρτόνι. Κατόπιν δημιουργούνται οι Όμιλοι Εργασίας για την κάθε δράση, ορίζονται οι Υπεύθυνοί τους, καθώς και οι Βαθμοφόροι/Υπεύθυνοι για τον κάθε Ο.Ε. και συμπληρώνονται στις αντίστοιχες στήλες του Πίνακα Καταγραφή του προγράμματος του Τριμήνου. Η γραμματεία της Συνόδου, καταγράφει το Πρόγραμμα που διαμορφώθηκε, αναρτά ένα αντίγραφο στον ΠΙΝΑΚΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ της εστίας της κοινότητας και μοιράζει από ένα αντίγραφο στον κάθε Ανιχνευτή και βαθμοφόρο. ΒΗΜΑ 5. Λειτουργία Ομίλων Εργασίας. Συνέρχεται ο Όμιλος Εργασίας που έχει αναλάβει μία κάποια δράση (το ίδιο συμβαίνει με όλους τους υπόλοιπους Ο.Ε.), συντονίζονται τα μέλη του από τον Υπεύθυνο Ανιχνευτή, κατανέμουν μεταξύ τους τις δουλειές και προχωρούν στην επιμέρους οργάνωση της Δράσης (επαφές με βαθμοφόρο - υπεύθυνο, με Όμιλο Λειτουργίας - π.χ. Υλικού ή Ταμείου κλπ, με φορείς και υπηρεσίες κ.α.) ΒΗΜΑ6. Πραγματοποίηση των Δράσεων και Αξιολόγησή τους. Πραγματοποιείται η Δράση από τον Ο.Ε. και από όποιους άλλους Ανιχνευτές ή Ειδικούς Συνεργάτες έχει προβλεφθεί, με την ουσιαστική συμμετοχή όλης της κοινότητας και κατόπιν αξιολογείται(κατά προτίμηση και για γρηγοράδα) με την συμπλήρωση από κάθε συμμετέχοντα ατομικά, Εντύπου Αξιολόγησης, όπου γράφεται η προσωπική γνώμη του καθένα, για όλα τα σημεία της οργάνωσης και διεξαγωγής της δράσης. ΒΗΜΑ7. Αξιολόγηση Δραστηριοτήτων Α Τριμήνου και Τομέων Λειτουργίας της Κοινότητας (Γραμματεία, Υλικό κλπ) καθώς και Προγραμματισμός επομένου Τριμήνου. Στη Σύνοδο Προγραμματισμού του επομένου Τριμήνου και πριν προχωρήσουμε στην χρονική τοποθέτηση των δραστηριοτήτων που έχουν ήδη επιλεγεί κατά τη Σύνοδο Προγραμματισμό του Α' Τριμήνου (βλέπε παραπάνω ΒΗΜΑ 4.Γ) γίνεται αξιολόγηση όλων των δραστηριοτήτων που έκανε η Κοινότητα το Τρίμηνο που πέρασε (οργανωτικά και εκτελεστικά), καθώς και της δουλειάς των Όμιλο Λειτουργίας για το ίδιο διάστημα. Εξετάζεται κατά πόσο επιτεύχθηκαν οι Στόχοι, μέχρι τη στιγμή αυτή, σύμφωνα με τον Προγραμματισμό μας και αν είναι απαραίτητο, γίνεται επαναπροσδιορισμός των Ετησίων Στόχων. Στην συνέχεια, ακολουθείται η ίδια διαδικασία Προγραμματισμού όπως παραπάνω (βλέπε ΒΗΜΑ 4.Γ έως 4.ΣΤ, ΒΗΜΑ 5,6,7). Τέλος το επιτελείο της Κοινότητας υποβάλει γραπτώς στον Α.Σ. ή στον Τ.Ε. ή Π.Ε. ανάλογα με τις συνθήκες λειτουργίας της Κοινότητας, τους Ετήσιους Στόχους και το Πρόγραμμα κάθε Τριμήνου όπως και την Αξιολόγηση. 30

31 3.12. Υπόδειγμα προγραμματισμού Κοινότητας Ανιχνευτών Ετήσιοι στόχοι Κοινότητας 1. Επαγγελματικός Προσανατολισμός 2. Σεξουαλική ενημέρωση 3. Ενασχόληση/Ανίχνευση κοινωνικού και πνευματικού περιβάλλοντος. 4. Εκμάθηση και εφαρμογή των Προσκοπικών γνώσεων και ικανοτήτων/ εξειδίκευση στη θαλάσσια δραστηριότητα. 5. Οικονομικός στόχος

32 3.13. Ανάλυση ετήσιων Στόχων 32

33 33

34 3.14. Διαδικασία επιλογής ατομικών και ομαδικών παιδαγωγικών στόχων Εισαγωγή Διαπαιδαγώγηση με αυτόματο πιλότο γίνεται ; Με ποιες διαδικασίες ο Προσκοπισμός συμβάλλει στην διαπαιδαγώγηση των νέων; Πώς συμβάλλει το πρόγραμμα του Κλάδου Ανιχνευτών στην διαπαιδαγώγηση ενός εφήβου; Αυτά τα ερωτήματα θα πρέπει να απαντηθούν με τρόπο άμεσο και απλό, προσδιορίζοντας ταυτόχρονα την ειδική διαδικασία, που θα πρέπει να ακολουθεί το Συμβούλιο των Βαθμοφόρων μιας Κοινότητας Ανιχνευτών για να καταγράψει και στην συνέχεια να καλύψει, όσον το δυνατόν περισσότερες παιδαγωγικές ανάγκες των Ανιχνευτών της Κοινότητάς τους, σε ατομική και ομαδική βάση Ο παιδαγωγικός χαρακτήρας του Προσκοπισμού. Ο Προσκοπισμός σαν κίνηση, που φιλοδοξεί να συμβάλλει στην διαπαιδαγώγηση των νέων χρησιμοποιεί μια ιδιαίτερη παιδαγωγική μέθοδο, την Προσκοπική Μέθοδο, η οποία προσαρμόζεται κατά περίπτωση στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε ηλικίας διαμορφώνοντας το ιδιαίτερο πρόγραμμα κάθε Κλάδου. Εξερευνώντας την παιδαγωγική διάσταση του Προσκοπισμού ανακαλύπτουμε την έννοια της ΑΥΤΟΔΙΑΠΑΙΔΑΓΩΓΗΣΗΣ (Self - Education) η οποία σαν διαδικασία αποτελεί βασικό στοιχείο της Προσκοπικής Μεθόδου. Η δυνατότητα να μετέχει ενεργά κάθε νέος στην διαδικασία της δικής του διαπαιδαγώγησης, αποτελεί ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της παιδαγωγικής ταυτότητας της κίνησής μας και με βάση το χαρακτηριστικό αυτό ο Προσκοπισμός θα μπορούσε να ταξινομηθεί μεταξύ των λεγόμενων Περσοναλιστικών Θεωριών (Ανθρωποκεντρικός). Οι θεωρίες αυτές υποστηρίχθηκαν διαχρονικά από όλους εκείνους τους παιδαγωγούς, των οποίων οι σκέψεις αποτέλεσαν τις βασικές πηγές διαμόρφωσης της Προσκοπικής Μεθόδου Διαπαιδαγώγησης. Διαχρονικά οι παιδαγωγοί αυτοί πρεσβεύουν ότι το παιδί και ο έφηβος πρέπει να έχει ενεργό ρόλο τόσο στην διαμόρφωση όσο και στην υλοποίηση του προγράμματος διαπαιδαγώγησης του, σε αντίθεση με άλλες θεωρίες που θέλουν το παιδί να μετέχει παθητικά στην παιδαγωγική διαδικασία ακολουθώντας πιστά τις κατευθύνσεις των παιδαγωγών του Η έννοια των παιδαγωγικών στόχων. Στον Προσκοπισμό, το ιδιαίτερο πρόγραμμα κάθε Κλάδου δημιουργεί ένα ελκυστικό για τους νέους πλαίσιο δράσης, μέσα στο οποίο κάθε παιδί ή έφηβος μπορεί να βελτιωθεί 34

35 πνευματικά, ηθικά, νοητικά, σωματικά, κοινωνικά και γενικά να εμπλουτίσει τις γνώσεις του, να αναπτύξει τις πάσης φύσεως ικανότητές του και να βελτιώσει τις συμπεριφορές του. Στην προσπάθεια αυτή έχει συμπαραστάτες τους βαθμοφόρους του τμήματος του, οι οποίοι τον βοηθούν να καταλάβει που υστερεί και πως μπορεί να γίνει καλύτερος. Στην συνέχεια κάθε νέος ή νέα αυτοδεσμεύεται να εργαστεί συνειδητά για την προσωπική του βελτίωση, ακολουθώντας ένα προσωπικό πρόγραμμα προόδου και εξέλιξης. Η Προσκοπική Κίνησή δεν απασχολεί επαγγελματίες παιδαγωγούς ή παιδοψυχολόγους, που κατά τεκμήριο θα μπορούσαν με τρόπο επιστημονικό να καταγράψουν τις παιδαγωγικές ανάγκες κάθε νέου και να προτείνουν το κατάλληλο για τον καθένα ή καθεμία πρόγραμμα κάλυψης των αναγκών αυτών. Στην Κοινότητα των Ανιχνευτών οι βαθμοφόροι θα πρέπει να έχουν τα αυτιά και τα μάτια τους ανοικτά ώστε να αντιλαμβάνονται τις παιδαγωγικές ανάγκες των παιδιών, που προκύπτουν από αποκλίσεις των Αρχών του Προσκοπισμού, χαρακτηριστικά της ηλικίας και τα 6 Πεδία Ανιχνευτικίς Ενασχόλησης. Οι παιδαγωγικές ανάγκες είναι ατομικές και δεν κοινοποιούνται στον έφηβο. Αποτελούν αντικείμενο συζήτησης μεταξύ του επιτελείου, στο τέλος της οποίας όλοι είναι ενήμεροι για τις συγκεκριμένες και θα φροντίσουν μέσω του Προγράμματος και γενικότερα της επαφής τους με το παιδί, έμμεσα πάντα, να τις καλύψουν. Αν π.χ. ένας Ανιχνευτής είναι υπέρβαρος θα μπορούσε να ασχοληθεί περισσότερο με τον Αθλητισμό. Ο Αρχηγός του τον βοηθά να καταλάβει πόσο σημαντικό είναι για την υγεία του να ασχοληθεί με κάποιο άθλημα και να φροντίζει τη διατροφή του. Με έμμεσο δηλαδή τρόπο ο Ανιχνευτής μπορεί να αυτοδεσμευτεί να παρακολουθεί το βάρος του, να προσέχει την διατροφή του, να μετέχει ενεργά σε αθλητικές δράσεις της Κοινότητας, να ασχοληθεί πιο συστηματικά με κάποιο άθλημα κ.α ώστε στο τέλος μιας συγκεκριμένης περιόδου να παρουσιάσει μια σαφή βελτίωση τόσο στην εμφάνισή του όσο και στην επίδοσή του στο αγαπημένο του άθλημα. Αρκετά συχνά περισσότεροι του ενός Ανιχνευτές παρουσιάζουν κοινές παιδαγωγικές ανάγκες. Αν ένας μεγάλος αριθμός Ανιχνευτών της Κοινότητας αντιμετωπίζει το ίδιο «πρόβλημα», τότε στην Σύνοδο Προγραμματισμού οι Βαθμοφόροι της Κοινότητας μπορούν να κάνουν μία γενική κουβέντα, έτσι ώστε το πρόγραμμα που θα διαμορφωθεί να δίνει μία μεγαλύτερη βαρύτητα προς κάποιο συγκεκριμένο Πεδίο, έχοντας ως στόχο την βελτίωση ολόκληρης της Κοινότητας στο θέμα αυτό. Π.χ. οι Ανιχνευτές μιας συγκεκριμένης γειτονιάς υστερούν στα πολιτιστικά θέματα, τότε η Σύνοδος της Κοινότητας θα πρέπει να προγραμματίσει μια σειρά από δραστηριότητας από το Πεδίο Πολιτισμός, ενισχύοντας την πνευματική καλλιέργεια όλων των μελών της Kοινότητας. Οι στόχοι αυτοί είναι στόχοι παιδαγωγικοί και θα πρέπει να μην τους μπερδεύουμε με τους στόχους που τίθενται στην Σύνοδο Προγραμματισμού και αφορούν στην βελτίωση της επίδοσης της Κοινότητας, σε διάφορα Πεδία Ανιχνευτικής Ενασχόλησης και την ανάπτυξη κάποιων ιδιαίτερων ικανοτήτων που είναι απαραίτητες για την επιτυχία των δράσεων της Κοινότητας. 35

36 3.17. Παιδαγωγικός Στόχος. Οι Βαθμοφόροι της Κ.Α. ειδικότερα ασχολούνται με την ανάλυση και την επιλογή των παιδαγωγικών στόχων οι οποίοι αφορούν : 1. Την καλή εφαρμογή και εμπέδωση των Αρχών του Νόμου και της Υπόσχεσης 2. Την ικανοποίηση των χαρακτηριστικών και των αναγκών της εφηβικής ηλικίας 3. Τη σύμμετρη ενασχόληση της Κ.Α. με όλα τα Πεδία Ανιχνευτικής Ενασχόλησης Διαδικασία επιλογής παιδαγωγικών στόχων. α. Στην αρχή της προσκοπικής χρονιάς οι βαθμοφόροι της Κοινότητας αξιολογούν την συνολική συμπεριφορά των Ανιχνευτών κατά την προηγούμενη χρονιά και προσπαθούν να απαντήσουν σε απλές ερωτήσεις όπως : Ποιες αρχές του Προσκοπισμού δυσκολεύονται να εφαρμόσουν οι Ανιχνευτές μας; Π.χ. τα πάνε καλά με το νερό και το σαπούνι; Συμπεριφέρονται οι Ανιχνευτές μας σύμφωνα με τα χαρακτηριστικά της ηλικίας τους; Π.χ. έχουν έντονη την τάση να αμφισβητούν ή είναι επιφυλακτικοί στις εκφράσεις τους; Σε ποια Πεδία Ανιχνευτικής Ενασχόλησης δυσκολεύεται συνήθως η Σύνοδος να βρει θέματα δράσεων; β. Αν είναι δύσκολο να θυμάστε απέξω τις Αρχές του Προσκοπισμού, τα Χαρακτηριστικά των Εφήβων και τα 6 Πεδία Ανιχνευτικής Ενασχόλησης, κάντε ένα κατάλογο με όλα αυτά τα στοιχεία και με την βοήθειά του, προσπαθήστε να φτιάξτε το παιδαγωγικό προφίλ της Κοινότητάς σας. Η διαδικασία αυτή δεν χρειάζεται περισσότερο από 30 λεπτά, είναι αποτελεσματική, αφού δεν επιτρέπει να ξεχάσετε κάτι σημαντικό. Στο τέλος της θα έχετε καταγράψει μερικούς ομαδικούς παιδαγωγικούς στόχους. Π.χ. στο Πεδίο Πολιτισμός, λόγω γειτονιάς η Κοινότητά μας δεν τα πάει πολύ καλά ή πάλι λόγω γειτονιάς οι Ανιχνευτές μας βρίζουν πολύ. γ. Αν κατά την διαδικασία αξιολόγησης διαπιστώσετε ότι για κάποια Αρχή, Χαρακτηριστικό ή Πεδίο η Κοινότητα συνολικά δεν αντιμετωπίζει πρόβλημα, αλλά κάποιος συγκεκριμένος Ανιχνευτής έχει πρόβλημα και μάλιστα μεγάλο, τότε έχετε εντοπίσει έναν ατομικό στόχο. Π.χ. ενώ οι Ανιχνευτές της Κοινότητας μας είναι γενικά ευγενείς, ο Γιώργος είναι εκνευριστικά αγενής, σε βαθμό που να μας δημιουργεί προβλήματα σε κάθε επαφή της Κοινότητας με τρίτους. δ. Ανάλογα με την ένταση κάθε προβλήματος ιεραρχούμε τους στόχους μας και καταρτίζουμε ένα απλό χρονοδιάγραμμα εξυπηρέτησης των στόχων αυτών. Προτεραιότητα δίνουμε σε προβλήματα τα οποία είναι παλιά, αλλά δεν έχουμε κάνει τίποτα για την αντιμετώπισή τους. Π.χ. αν δούμε ότι η Κοινότητα μας δεν τα πάει καλά με τα θέματα Αγωγής και Δημοκρατίας και ταυτόχρονα διαπιστώσουμε ότι την προηγούμενη χρονιά η Κοινότητα δεν οργάνωσε 36

37 καμία δράση ανάλογη του Πεδίου, τότε είναι αυτονόητο ότι το Πεδίο ΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ θα πρέπει να προσεχθεί ιδιαίτερα και να μπει σε πρώτη προτεραιότητα. ε. Οι παιδαγωγικοί στόχοι που επιλέγονται από τους βαθμοφόρους μεταφράζονται σε γλώσσα κατανοητή στους Ανιχνευτές και παρουσιάζονται για συζήτηση στην Σύνοδο της Κοινότητας. Π.χ. Μήπως πρέπει να κάνουμε κάτι για να βρίζουμε λιγότερο; Κάποιοι λουφάρουν και κάθε άλλο παρά εργατικοί είναι στις δράσεις της Κοινότητας. Πως θα το ξεπεράσουμε; Μήπως τρώμε συνέχεια σκουπίδια και σε λίγο θα τρέχουμε για έλκος; Τι θα κάνουμε για να μάθουμε να τρώμε σωστά; στ. Οι Ανιχνευτές στη συνέχεια δεσμεύονται να ασχοληθούν πιο συστηματικά με κάποιο από τα προβλήματα που συμφώνησαν ότι αξίζει τον κόπο να ξεπεράσουν και έτσι η Κοινότητα αποκτά ακόμη έναν στόχο Επίλογος Σαν επίλογο αξίζει να σημειώσουμε ότι η διαδικασία που περιγράψαμε είναι εύκολη, ανέξοδη, μπορεί να εφαρμοστεί από οποιονδήποτε βαθμοφόρο και πάνω από όλα σας δίνει την δυνατότητα να μετατρέψετε τις περιπέτειες μιας ξένοιαστης παρέας σε μια άκρως αποτελεσματική παιδαγωγική διαδικασία, δηλαδή να κάνετε την καθημερινή ζωή μιας οποιαδήποτε παρέας, ΠΡΟΣΚΟΠΙΣΜΟ! 37

38 Ενότητα Προσκοπικό Δίκτυο (18-26) Τι δράσεις μπορούμε να κάνουμε: Οι δράσεις που μπορεί να γίνουν από τα μέλη του Προσκοπικού Δικτύου καλύπτουν ένα μεγάλο εύρος δραστηριοτήτων. Ένα Προσκοπικό Δίκτυο μπορεί να θέλει να κάνει μια δράση με ένα αντικείμενο, ενώ ένα άλλο να θέλει μια δράση περισσότερο πολύπλοκη με περισσότερα αντικείμενα. Το γεγονός ότι τα μέλη του Προσκοπικού Δικτύου είναι ενήλικα δίνει την δυνατότητα για μεγαλύτερη ανεξαρτησία κινήσεων και ποικιλία θεμάτων, που πιθανώς να μην είναι δυνατόν να πραγματοποιηθούν από τα μέλη των άλλων κλάδων. Ιδέες για δράσεις μπορείτε να πάρετε από τα Πεδία Ενασχόλησης με το αντίστοιχο περιεχόμενο και πλαίσιο αναφοράς. Οι δράσεις μπορεί να γίνουν μόνο από τα μέλη του Δικτύου, ή σε συνεργασία με άλλους φορείς ή εθελοντικές οργανώσεις και τα μέλη τους. Μπορεί να γίνουν από όλα τα μέλη του Πρ. Δικτύου μαζί, μόνο από μερικά, ή ατομικά. Μπορεί να πραγματοποιηθούν στην ύπαιθρο, ή στην πόλη, σε κλειστό ή σε ανοιχτό χώρο, στην Ελλάδα ή σε άλλη χώρα. Μπορεί να είναι δράσεις που διαρκούν μερικές ώρες, ή μέρες, να είναι απλές, ή Μεγάλες Σύνθετες Δράσεις. Γενικώς οι δράσεις πρέπει Να έχουν έντονη κοινωνική παρέμβαση σε θέματα που η Κίνησή μας έχει ιδιαίτερη ευαισθησία. Να είναι ευχάριστες, ελκυστικές, να έχουν ενδιαφέρον, περιπέτεια και να έχουν την αίσθηση της πρόκλησης. Να δίνουν ευκαιρίες για νέες γνώσεις και να αναπτύσσουν ικανότητες και δεξιότητες που αρμόζουν σε ένα πολίτη του κόσμου. Να προσφέρουν ευκαιρίες για την συμπλήρωση των απαιτήσεων του συστήματος προόδου. Να διευρύνουν τους ορίζοντες του νου, της καρδιάς και της ψυχής, να αναπτύσσουν το σώμα και την διάθεση για δημιουργία. Να ικανοποιούν τις ανάγκες και τις επιθυμίες των μελών του Προσκοπικού Δικτύου. Μην ξεχνάμε ότι οι δράσεις είναι ο καλύτερος διαφημιστής μας και ο δυνατότερος πόλος έλξης για την ένταξη νέων μελών στο Τμήμα αλλά και γενικότερα στην Κίνηση. 38

39 4.2. Θέματα με ιδιαίτερη σημασία Βασικοί παράγοντες που πρέπει να λαμβάνονται υπ όψιν όταν ετοιμάζουμε τον προγραμματισμό μας και οργανώνουμε τις δράσεις είναι Θέματα ασφάλειας Το θέμα ασφάλειας αφορά κάθε προσκοπική δραστηριότητα και κάθε ηλικία. Είναι γεγονός ότι κάθε δραστηριότητα περιέχει μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό κινδύνων. Ο λόγος που τίθεται θέμα ασφάλειας δεν είναι για να απαγορεύουμε την πραγματοποίηση δράσεων, αλλά για να λαμβάνουμε όλες τις απαραίτητες προφυλάξεις και να φροντίζουμε να υπάρχουν όλες οι προϋποθέσεις που θα εξασφαλίσουν την ασφαλή διεξαγωγή την δράσης. Υλικό που δεν είναι σωστά συντηρημένο (λέμβοι μηχανές σκηνές), υλικό με φθορές (σχοινιά για αναρρίχηση καγιάκ παρά πέντε), έλλειψη σωστής προετοιμασίας (επίσκεψη στον χώρο εντοπισμός & πρόβλεψη αδυναμιών του χώρου) δεν εξασφαλίζουν την ασφάλεια της δράσης. Στην ίδια κατηγορία είναι και η μη σωστή προετοιμασία και εκπαίδευση αυτών που θα πάρουν μέρος στην δράση, είτε αυτοί είναι οι υπεύθυνοι, είτε οι συμμετέχοντες. Θέματα Αρχών της Κίνησης Ο Προσκοπισμός είναι μια Κίνηση Αρχών και αυτές θα πρέπει να είναι ορατές σε κάθε μας κίνηση. Ο κόσμος έχει γίνει ποιο μικρός και πλέον οι κοινωνίες μας έχουν γίνει περισσότερο πολυπολιτισμικές. Αυτό προϋποθέτει σεβασμό στην προσωπικότητα, την θρησκεία και τον πολιτισμό του άλλου. Όταν σχεδιάζουμε δράσεις είναι σκόπιμο να λαμβάνουμε υπ όψιν τις ιδιαιτερότητες που υπάρχουν σε άλλους πολιτισμούς ή θρησκείες (π.χ. οι Μουσουλμάνοι δεν τρώνε χοιρινό, δεν καταναλώνουν αλκοόλ), ή ακόμα περισσότερο να φροντίζουμε οι δράσεις μας να είναι σχεδιασμένες με τέτοιο τρόπο, ώστε να μην είναι αποτρεπτικές σε άτομα που προέρχονται από άλλες εθνικές, θρησκευτικές ή κοινωνικές ομάδες. Θέματα ίσων ευκαιριών και ισότητας Ο Προσκοπισμός απευθύνεται σε όλους τους νέους και τις νέες. Στόχος είναι να συμπεριλάβει στις τάξεις του άτομα από κάθε κομμάτι της κοινωνίας. Είναι βέβαιο ότι θα έχουμε στα μέλη του Δικτύου μας άτομα με αναπηρία. Θα πρέπει να φροντίσουμε το πρόγραμμά μας ώστε να δίνει ευκαιρίες σε όλα τα μέλη του Πρ. Δικτύου και να ανταποκρίνεται στις ικανότητες και επιθυμίες του κάθε μέλους. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα άτομα με αναπηρία είναι άνθρωποι που έχουν την ίδια ικανότητα να απολαύσουν και να αποκτήσουν βιώματα και εμπειρίες όπως κάθε άλλο άτομο. Ένας που δεν έχει την όρασή του ίσως να μην μπορεί να δει την φύση, αλλά την αισθάνεται και την «βλέπει» με όλες τις υπόλοιπες αισθήσεις του. Ένας που δεν έχει την ακοή του έχει αναπτύξει την ικανότητα μέσα από τις υπόλοιπες αισθήσεις να «ακούει» μουσική τρανό παράδειγμα ο Μπετόβεν. Ένα από τα χαρακτηριστικά δείγματα πολιτισμού και κοινωνικής ευαισθησίας μιας κοινωνίας είναι τρόπος που αντιμετωπίζει τις ανάγκες αυτών των ανθρώπων. Το Προσκοπικό Δίκτυο και τα Μέλη του μπορούν εύκολα να ανταποκριθούν σε μια τέτοια πρόκληση, γιατί είναι κομμάτι της προσκοπικής μας κουλτούρας. 39

40 Άλλες διαστάσεις της έννοιας ίσων ευκαιριών αφορά τις σχέσεις των δύο φύλων, τις ευκαιρίες που δίνουμε σε νέους ανθρώπους να μετέχουν στα κοινά και στα κέντρα λήψης αποφάσεων και γενικότερα ότι περιέχεται στις αρχές μας σχετικά με το ότι ο Προσκοπισμός είναι μια παιδαγωγική Κίνηση ανοικτή σε όλους, χωρίς διάκριση καταγωγής, φυλής ή πίστης Τομείς Προσκοπικού Έργου και η Αξιολόγηση στο Προσκοπικό Δίκτυο Η Αξιολόγηση στο Π.Δ. Για τον Σωστό Προγραμματισμό των Δράσεων του Προσκοπικού Δικτύου είναι σκόπιμο στην αρχή της Προσκοπικής περιόδου, στο τέλος κάθε δραστηριότητας, σε τακτά διαστήματα και στο ενδιάμεσο μιας περιόδου να κάνουμε μια αξιολόγηση. Η αξιολόγηση είναι μια διαδικασία που μας βοηθά να δούμε τι πήγε καλά, και να επικεντρώσουμε την προσοχή μας σε πράγματα που θα θέλαμε να βελτιώσουμε. Είναι μια ευκαιρία για να χαρούμε τις επιτυχίες, αλλά και να δούμε το μέλλον. Είναι ένα εργαλείο προόδου, συμπαράστασης και συνεργασίας. Είναι η διαδικασία που εξασφαλίζει την συνεχή πρόοδο, την βελτίωση της ποιότητας στο πρόγραμμα και στις δράσεις, με αποτέλεσμα να έχουμε μέλη που είναι ευχαριστημένα από την ζωή τους στο Πρ. Δίκτυο. Τα κριτήρια αξιολόγησης βάζουν τις βάσεις για την εξασφάλιση της ποιότητας του Προσκοπικού έργου που προσφέρει το Τμήμα, το κλιμάκιο αλλά και η Κίνηση γενικότερα. Πρακτικά είναι ένα σύνολο συστηματικών ενεργειών και διαδικασιών για να εξασφαλίσουμε ότι Κάνουμε τα σωστά πράγματα και ότι Κάνουμε τα πράγματα σωστά Τα Κριτήρια Αξιολόγησης θεσμοθετούν πρότυπα εργασίας και λειτουργίας του Τμήματός μας, δηλαδή Πρότυπα εφαρμογής του Προσκοπικού Προγράμματος Πρότυπα διοικητικών λειτουργιών και διαδικασιών Τα κριτήρια αξιολόγησης βοηθούν στην αναβάθμιση της ποιότητας της δουλειάς μας γιατί υποδεικνύουν τα μέρη και τους τομείς στους οποίους πρέπει να επικεντρωθούν οι προσπάθειές μας, ατομικές ή συλλογικές, ώστε να υπάρξει βελτίωση και πρόοδος στην παρουσία και το έργο του Προσκοπικού Δικτύου μας καθώς και στην επίτευξη των στόχων του. 40