Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Παρασκευή 29 Ιανουαρίου Ελληνική Οικονομία

Transcript

1 Ιουλ-14 Αυγ-14 Σεπ-14 Οκτ-14 Νοε-14 Δεκ-14 Ιαν-15 Φεβ-15 Μαρ-15 Απρ-15 Μαϊ-15 Ιουν-15 Ιουλ-15 Αυγ-15 Σεπ-15 Οκτ-15 Νοε-15 Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Παρασκευή 29 Ιανουαρίου 2016 Ελληνική Οικονομία Οι αυξημένες φορολογικές επιβαρύνσεις οδηγούν σε υποχώρηση της εσωτερικής ζητήσεως. Είναι, συνεπώς, ενδιαφέρον να σκιαγραφήσουμε την δυνατότητα της ζητήσεως από το εξωτερικό να στηρίξει σταδιακά την ανάκαμψη του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος από το δεύτερο εξάμηνο του τρέχοντος έτους και εντεύθεν. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος, το πλεόνασμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών (ΙΤΣ) ανήλθε σε 1,1 δισ. στο ενδεκάμηνο του 2015, έναντι σημαντικού ελλείμματος 1,9 δισ. στην ίδια περίοδο του Η σημαντική βελτίωση στο ισοζύγιο εξωτερικών πληρωμών προήλθε από την πτώση του ελλείμματος του ισοζυγίου των αγαθών (λόγω της μεγαλύτερης πτώσης εισαγωγών σε σχέση με τις εξαγωγές), που υπερκέρασε τη μείωση του πλεονάσματος του ισοζυγίου των υπηρεσιών. Οι βασικοί παράγοντες που αναμένεται να διαμορφώσουν την ζήτηση των καθαρών εξαγωγών (εξαγωγές εισαγωγές) και κατά συνέπεια την πορεία των εξωτερικών συναλλαγών της χώρας το 2016 δύνανται να χωριστούν σε δύο κατηγορίες. Πρώτον, σε εξωγενείς παράγοντες που προσδιορίζονται από τις διεθνείς οικονομικές εξελίξεις, όπως η ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας και κυρίως των χωρών που αποτελούν τους βασικούς εμπορικούς εταίρους της Ελλάδας, η πορεία της τιμής του πετρελαίου και η συναλλαγματική ισοτιμία του Ευρώ. Δεύτερον, οι εσωτερικοί που αφορούν είτε στην ανταγωνιστικότητα όπως η μείωση του ωριαίου ονομαστικού κόστους εργασίας είτε στην εξέλιξη της ζητήσεως για εισαγόμενα προϊόντα. Ειδικότερα: Α. Η μείωση της τιμής του πετρελαίου, που σημειώθηκε από τον Ιούνιο 2014, ωφελεί τις χώρες που είναι καθαροί εισαγωγείς πετρελαίου, όπως η Ελλάδα. Συγκεκριμένα, η σημαντική πτώση της τιμής του πετρελαίου (κατά 36% το 2015) βελτίωσε το εμπορικό έλλειμμα, ενισχύοντας, κατά συνέπεια, το πλεόνασμα του ΙΤΣ. Δεδομένου ότι οι εισαγωγές των καυσίμων μειώθηκαν περισσότερο από τις εξαγωγές καυσίμων στο ενδεκάμηνο 2015 (-29,3% έναντι -26,7% αντίστοιχα), το έλλειμμα του ισοζυγίου καυσίμων συρρικνώθηκε με ισόποση επίδραση στο ισοζύγιο αγαθών. Το όφελος από την πτώση της τιμής του πετρελαίου αναμένεται να συνεχισθεί για τους καθαρούς εισαγωγείς πετρελαίου, καθώς αναμένεται περαιτέρω μείωση των τιμών (2016:-17,6%), σύμφωνα με σχετική πρόβλεψη του ΔΝΤ. Β. Η εξέλιξη της συναλλαγματικής ισοτιμίας του Ευρώ έναντι του δολαρίου αλλά και άλλων κυρίων νομισμάτων διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών για δύο κυρίως λόγους. Πρώτον, η αποδυνάμωση του Ευρώ μπορεί να επηρεάσει θετικά, ceteris paribus, τις εξαγωγές καθιστώντας τα εγχωρίως παραγόμενα προϊόντα πιο ανταγωνιστικά στις εκτός Ευρωζώνης χώρες. Δεύτερον, όσον αφορά τις εξαγωγές υπηρεσιών, η διολίσθηση του ευρώ έναντι των νομισμάτων των ανταγωνιστριών χωρών που αποτελούν τουριστικούς προορισμούς στη Μεσόγειο παρέχει ένα συγκριτικό πλεονέκτημα στην Ελλάδα ως χώρα προσελκύσεως ξένων επισκεπτών. Επιπλέον η εξασθένηση του Ευρώ έναντι της Στερλίνας καθιστά τη χώρα μας ελκυστική σε Βρετανούς επισκέπτες που αποτελούν το 60% περίπου των εκτός Ευρωζώνης ξένων ταξιδιωτών στην Ελλάδα. Γ. Η σημαντική μείωση του ωριαίου ονομαστικού κόστους εργασίας στην Ελλάδα και στο τρίτο τρίμηνο του 2015, σε αντίθεση με την Ευρωζώνη όπου καταγράφεται αύξηση, έχει βελτιώσει την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας. 1,6 1,4 1,2 1,0 0,8 0,6 0,4 0,2 0,0-0,2-0,4-0,6-0,8 Γράφημα 1. Ισοζύγιο Καυσίμων - Εξαγωγές - Εισαγωγές (σε δισ.) κινητός μέσος 6 μηνών Γράφημα 2. Τιμή Πετρελαίου Brent και Συναλλαγματική Ισοτιμία USD/EUR 20 Ιαν-15 Μαρ-15 Μαϊ-15 Ιουλ-15 Σεπ-15 Νοε-15 Ιαν-16 1,25 1,2 1,15 1,1 1,05 1 Εξαγωγές Καυσίμων Εισαγωγές Καυσίμων Ισοζύγιο Καυσίμων Πηγή: ΤτΕ Πηγή: Bloomberg Τιμή Πετρελαίου ($), αριστερός άξονας Συναλλαγματική Ισοτιμία EUR/USD, δεξιός άξονας

2 Θα μπορούσε να αναρωτηθεί κανείς γιατί η μείωση του κόστους εργασίας στην Ελλάδα μετά την πολιτική εσωτερικής υποτιμήσεως δεν ευνόησε θεαματικά τις ελληνικές εξαγωγές και τις επενδύσεις. Τούτο συνδέεται με την αύξηση του κόστους κεφαλαίου που προήλθε από (α) τις πιεστικές συνθήκες ρευστότητας και (β) την τιμολόγηση του πολιτικού κινδύνου. Συνεπώς, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να ανακτηθεί το ταχύτερο δυνατόν η πρόσβαση του ελληνικού Δημοσίου και των τραπεζών στις διεθνείς χρηματοοικονομικές αγορές. Δ. Η επιβράδυνση του ανοδικού ρυθμού της διεθνούς οικονομίας και ιδιαίτερα των αναπτυσσομένων χωρών και της Κίνας, καθώς και η αυξημένη μεταβλητότητα των διεθνών αγορών κεφαλαίου επιδρούν αρνητικά στην ζήτηση ελληνικών εξαγώγιμων προϊόντων. Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του ΔΝΤ (World Economic Outlook), ο ρυθμός αναπτύξεως της κινεζικής οικονομίας αναμένεται στο 6,3% και 6,0% αντίστοιχα το 2016 και 2017, έναντι 6,9% το Επίσης, αναθεωρήθηκε σημαντικά προς τα κάτω ο ρυθμός αυξήσεως του διεθνούς εμπορίου σε 3,4% και 4,1% το 2016 και 2017 (από 3,9% και 4,5% αντίστοιχα που εκτιμάτο τον Οκτώβριο 2015). 15% 10% 5% 0% -5% -10% Πηγή: Eurostat Γράφημα 3. Ωριαίο Ονομαστικό Κόστος Εργασίας (% ετήσιες μεταβολές) Ι ΙΙ ΙΙΙ ΙV Ι ΙΙ ΙΙΙ ΙV Ι ΙΙ ΙΙΙ ΙV Ι ΙΙ ΙΙΙ ΙV Ι ΙΙ ΙΙΙ ΙV Ι ΙΙ ΙΙΙ Ευρωζώνη Ελλάδα μέσος όρος 6 μηνών Ε. Η επιβράδυνση της εγχώριας ζητήσεως έχει ως αποτέλεσμα την πτώση των εισαγωγών, κάτι που έγινε εμφανές ιδιαίτερα στο τρίτο τρίμηνο του Η ανωτέρω διαδικασία βελτιώνει μεν το ισοζύγιο εξωτερικών συναλλαγών, αλλά μόνο σε βραχυχρόνιο ορίζοντα. Στο πρώτο εξάμηνο 2015 οι εξαγωγές αγαθών εκτός των καυσίμων κατέγραψαν ανοδική πορεία (8% σε ετήσια βάση, κινητός μέσος τριών μηνών). Αντίθετα, από τον Αύγουστο 2015 μέχρι και τον Νοέμβριο 2015 οι εξαγωγές αυτής της κατηγορίας μειώθηκαν σημαντικά (Γράφημα 4), εξέλιξη που αποδίδεται στην επιβολή κεφαλαιακών ελέγχων και την κορύφωση της αβεβαιότητας της ελληνικής οικονομίας. Από την άλλη πλευρά οι εισαγωγές χωρίς καύσιμα κατέγραψαν στο τρίμηνο Ιουλίου-Σεπτεμβρίου 2015 ακόμα μεγαλύτερη μείωση, καθώς ο αντίκτυπος των κεφαλαιακών ελέγχων στις εισαγωγές ήταν ισχυρότερος. Ωστόσο, φαίνεται ότι με τη βελτίωση του οικονομικού κλίματος και τη μερική άρση των περιορισμών των κεφαλαιακών ελέγχων, η πτώση των εισαγωγών ακολουθεί επιβραδυνόμενη πορεία, σε αντίθεση με τις εξαγωγές, που συνεχίζουν να μειώνονται με εντεινόμενο ρυθμό. Διαπιστώνεται συνεπώς η αδυναμία ανάκαμψης των εξαγωγών παρά τη συνεχιζόμενη μείωση του ωριαίου ονομαστικού κόστους εργασίας (Γράφημα 4) και τη σαφή βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της χώρας. 15% 10% 5% 0% -5% -10% -15% -20% -25% Νοε-14 Ιαν-15 Μαρ-15 Μαϊ-15 Ιουλ-15 Σεπ-15 Νοε-15 Πηγή: ΤτΕλλάδος Γράφημα 4. Εξαγωγές και Εισαγωγές Χωρίς Καύσιμα (% ετήσιες μεταβολές, κινητός μέσος 3 μηνών) Εξαγωγές χωρίς καύσιμα Εισαγωγές χωρίς καύσιμα Προκύπτει επομένως ότι η ενίσχυση των εξαγωγών δεν εξαρτάται μόνο από τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας (λόγω εσωτερικής υποτιμήσεως ή διολισθήσεως του Ευρώ έναντι βασικών νομισμάτων), αλλά και από σειρά άλλων παραγόντων που δεν σχετίζονται άμεσα με το κόστος. Συγκεκριμένα οι χρόνιες ελλείψεις και αδυναμίες του πλαισίου λειτουργίας των εξαγωγικών επιχειρήσεων επιδρούν ανασταλτικά στην εξαγωγική δραστηριότητα όπως: Ο μη αποτελεσματικός δημόσιος τομέας που ουσιαστικά αυξάνει το κόστος λειτουργίας των επιχειρήσεων με εξαγωγικό προσανατολισμό. Η επιδείνωση των συνθηκών ρευστότητας και η αδυναμία λήψης εμπορικών πιστώσεων. Η δυσκολία διεισδύσεως σε διεθνείς αγορές. Οι σύνθετες και συγκριτικά χρονοβόρες διαδικασίες εκτελωνισμού. Οι προοπτικές βελτιώσεως του ΙΤΣ το 2016, εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την ανάκτηση της δυναμικής των εξαγωγών σε πλαίσιο πλήρους άρσεως των κεφαλαιακών περιορισμών, καθώς και από την δυνατότητα ικανοποιήσεως της εγχώριας ζήτήσεως μέσω υποκαταστάσεως των εισαγωγών με εγχωρίως παραγόμενα προϊόντα. Μακροπρόθεσμα, ωστόσο, για να ενισχυθούν οι εξαγωγές απαιτείται η διευθέτηση των διοικητικών, κανονιστικών και άλλων βαρών που προσθέτουν χρόνο και κόστος στις διεθνείς συναλλαγές. Σημειώνεται ότι η ωφέλεια αυτή θα ήταν ακόμα μεγαλύτερη αν οι διεθνείς τιμές πετρελαίου δεν ήταν εκπεφρασμένες σε δολάρια. 2

3 Εξελίξεις στο Ισοζύγιο Εξωτερικών Πληρωμών και Αφίξεις Ταξιδιωτών: Εξελίξεις στο Ισοζύγιο Εξωτερικών Πληρωμών και Αφίξεις Ταξιδιωτών: Εξακολουθεί η βελτίωση του Ισοζυγίου Τρεχουσών Συναλλαγών (ΙΤΣ) το Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος στο ενδεκάμηνο του 2015 το πλεόνασμα του ΙΤΣ ανήλθε σε 1,1 δισ., έναντι σημαντικού ελλείμματος 1,9 δισ. στην ίδια περίοδο του Κατά συνέπεια στο ενδεκάμηνο του 2015 σημειώθηκε πλεόνασμα ύψους 0,6% του ΑΕΠ, έναντι ελλείμματος 1,1% του ΑΕΠ που παρατηρήθηκε το αντίστοιχο διάστημα του Ισοζύγιο Πρωτογενών Εισοδημάτων Ισοζύγιο Δευτερογενών Εισοδημάτων Ισοζύγιο Υπηρεσιών Εμπορικό Ισοζύγιο εκτός Καυσίμων Ισοζύγιο Καυσίμων Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών (Ιανουάριος-Νοέμβριος, σε δισ.) Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών ,2 1,8 1,4 1 0,6 0,2-0,2-0,6-1 -1,4-1,8-2,2-2,6-3 -3,4 του 2014, γεγονός που συνδέεται με την επιβολή περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων, που προκάλεσε σημαντική μείωση των εισαγωγών πρώτων υλών και ενδιαμέσων αγαθών, σε συνάρτηση με την περιορισμένη εγχώρια ζήτηση. (Β) Το πλεόνασμα του ισοζυγίου των υπηρεσιών μειώθηκε κατά 1,1 δισ. (ενδεκάμηνο 2015: 16,7 δισ., ενδεκάμηνο 2014: 17,8 δισ.), καθώς αφενός το ισοζύγιο των μεταφορών υπέστη πτώση κατά 32,1%, στο ενδεκάμηνο 2015, σε ετήσια βάση, έναντι αύξησης κατά 24,4% στην αντίστοιχη περίοδο του 2014 και αφετέρου το ταξιδιωτικό ισοζύγιο αυξήθηκε κατά 7,0%, έναντι αύξησης στο ενδεκάμηνο του 2014 (+10,1%). Σημειώνεται ότι οι εισπράξεις από μεταφορικές υπηρεσίες παρουσίασαν πτώση κατά 22,1% στο ενδεκάμηνο 2015, έναντι αύξησης κατά 8,6% στην αντίστοιχη περίοδο του 2014, λόγω της πτώσης των ακαθάριστων εισπράξεων από θαλάσσιες μεταφορές (εννεάμηνο 2015: -21,0%, εννεάμηνο 2014: +6,7%), εξαιτίας της μείωσης των ναύλων ξηρού φορτίου, των περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων και της επιβράδυνσης του ανοδικού ρυθμού των αναδυόμενων οικονομιών. Εν προκειμένω ο Baltic Dry Index συνεχίζει την πτωτική πορεία από τον Αύγουστο 2015 μέχρι σήμερα. Η σημαντική βελτίωση στο ισοζύγιο εξωτερικών πληρωμών προήλθε από την πτώση του ελλείμματος του ισοζυγίου των αγαθών, που υπερκέρασε τη μείωση του πλεονάσματος του ισοζυγίου των υπηρεσιών. Ειδικότερα, το ισοζύγιο αγαθών και υπηρεσιών, που αντιπροσωπεύει το μεγαλύτερο μέρος του ΙΤΣ (86,5% στο 11μηνο 2015), παρουσίασε πλεόνασμα ύψους 0,9 δισ. στο ενδεκάμηνο 2015, έναντι ελλείμματος 2,5 δισ. στο αντίστοιχο διάστημα του Πηγή: Bloomberg Baltic Dry Index Αναλυτικότερα: (Α) Σημειώθηκε σημαντική μείωση του ελλείμματος του ισοζυγίου των αγαθών (ενδεκάμηνο 2015: - 15,8 δισ., ενδεκάμηνο 2014: -20,2 δισ.), λόγω κυρίως της πτώσης του ελλείμματος του ισοζυγίου των καυσίμων (ενδεκάμηνο 2015: -3,8 δισ., ενδεκάμηνο 2014: -5,6 δισ.) και της μείωσης του ελλείμματος του ισοζυγίου των πλοίων (ενδεκάμηνο 2015: -0,4 δισ., ενδεκάμηνο 2014: -2,0 δισ.). Επισημαίνεται η αύξηση των εισπράξεων από εξαγωγές αγαθών εκτός καυσίμων κατά 2,0%, σε ετήσια βάση, έναντι μικρής αύξησης κατά 0,9% στο αντίστοιχο ενδεκάμηνο του Ωστόσο, τον Νοέμβριο οι εξαγωγές αγαθών εκτός καυσίμων μειώθηκαν κατά 8,2% για δεύτερο κατά σειρά μήνα (Οκτώβριος 2015: -5,5%). Ταυτόχρονα σημειώθηκε και σημαντική πτώση των εισαγωγών αγαθών εκτός καυσίμων κατά 7,5%, έναντι ανόδου κατά 7,0% στην αντίστοιχη περίοδο Η πτώση των εισπράξεων από υπηρεσίες μεταφορών δεν αντισταθμίσθηκε από την περιορισμένη το 2015 αύξηση των ταξιδιωτικών εισπράξεων (ενδεκάμηνο 2015:+5,9%, ενδεκάμηνο 2014: +10,3%), γεγονός που οφείλεται στην αισθητά βραδύτερη άνοδο της τουριστικής κίνησης (ενδεκάμηνο 2015: +7,5% ή 23,1 εκατ. στο ενδεκάμηνο 2014: +22,7% ή 21,5 εκατ.) σε συνδυασμό με τη μείωση της μέσης διάρκειας και δαπάνης ανά ταξίδι. Κατά συνέπεια οι εισπράξεις του ισοζυγίου υπηρεσιών μειώθηκαν κατά 6,1%, έναντι σημαντικής αύξησης κατά 16,6% στην αντίστοιχη περίοδο του Επιβράδυνση του ανοδικού ρυθμού σε 5,7% το 2015, έναντι 15,4% το 2014, παρουσίασαν και οι αεροπορικές αφίξεις σύμφωνα με τα στοιχεία του ΣΕΤΕ. Άνοδος των αφίξεων μη κατοίκων ταξιδιωτών σημειώθηκε από τις χώρες της Ζώνης του Ευρώ (ενδεκάμηνο 2015: +10,0%, ενδεκάμηνο 2014: +16,7%),που καλύπτουν το 35,0% των συνολικών 3

4 αφίξεων. Εξ αυτών οι τουρίστες από τη Γερμανία παρουσίασαν σημαντική αύξηση (ενδεκάμηνο 2015: +14,2%, ενδεκάμηνο 2015: +8,3%), ακολουθούμενη από τη μικρή αύξηση των επισκεπτών από τη Γαλλία με σημαντικά όμως μικρότερο ρυθμό σε σχέση με το 2014 (ενδεκάμηνο 2015: +3,9%, ενδεκάμηνο 2014: +27,0%). Από τις χώρες της ΕΕ-28 εκτός της Ζώνης του Ευρώ σημειώνεται η αύξηση των επισκεπτών από το Ηνωμένο Βασίλειο (ενδεκάμηνο 2015: +14,6%, ενδεκάμηνο 2015:+13,4%) και από τις Λοιπές Χώρες σημειώθηκε αξιόλογη αύξηση των διεθνών αφίξεων από τις ΗΠΑ (ενδεκάμηνο 2015: +26,3%, ενδεκάμηνο 2015: +27,8%). Μεγάλη αύξηση εμφάνισαν και οι οδικές αφίξεις από βαλκανικές χώρες. Τα θετικά αυτά γεγονότα αντιστάθμισαν την κάθετη πτώση της ταξιδιωτικής ροής από τη Ρωσία (ενδεκάμηνο 2015: -59,5%, ενδεκάμηνο 2014: - 7,7%). Ευνοϊκά εξελίσσεται και ο κλάδος της κρουαζιέρας τα στοιχεία του οποίου περιλαμβάνονται στην οριστική εισερχόμενη ταξιδιωτική κίνηση του εννεαμήνου Ειδικότερα, σημειώθηκε σημαντική αύξηση των αφίξεων των κρουαζιερόπλοιων κατά 13,7% (εννεάμηνο 2015: 3.544, εννεάμηνο 2014: 3.118), έναντι μείωσης κατά 7,8% στην αντίστοιχη περίοδο του Παράλληλα, αυξήθηκαν αισθητά και οι ταξιδιώτες κρουαζιέρας, που ανήλθαν στα 2,1 εκατομμύρια μέχρι το εννεάμηνο 2015, έναντι 1,9 εκατομμύρια στο αντίστοιχο διάστημα του Η άνοδος των αφίξεων των πλοίων και του αριθμού επισκεπτών κρουαζιέρας αύξησαν σημαντικά τις αντίστοιχες εισπράξεις κατά 13,6%. Κατανομή Αφίξεων Επιβατών Κρουαζιέρας ανα Λιμάνι (9μηνο 2015, %) Το ισοζύγιο πρωτογενών εισοδημάτων του ισοζυγίου πληρωμών παρουσίασε μειωμένο πλεόνασμα (ενδεκάμηνο 2015: -32,4%), λόγω της μεγαλύτερης πτώσης των εισπράξεων για τόκους και λοιπά πρωτογενή εισοδήματα έναντι των πληρωμών. Παράλληλα, και το ισοζύγιο δευτερογενών εισοδημάτων επιδεινώθηκε, λόγω της μείωσης και το 2015 με μικρότερο πάντως ρυθμό, των εισροών από την ΕΕ για άμεσες ενισχύσεις και επιδοτήσεις στο πλαίσιο της ΚΑΠ και για τα προγράμματα του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου (εισπράξεις, ενδεκάμηνο 2015: -16,5%, ενδεκάμηνο 2014: - 40,3%). Το ισοζύγιο κεφαλαίων, στο οποίο καταγράφονται κυρίως εισροές από το Ταμείο Συνοχής και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης της ΕΕ, εμφάνισε σημαντικά μειωμένο πλεόνασμα κατά 18,2% στο ενδεκάμηνο 2015, έναντι ακόμα χειροτέρου το 2014 (-24,6%), ένεκα της χαμηλότερης απορρόφησης των διαρθρωτικών κονδυλίων μέχρι τον Σεπτέμβριο Σημειώνεται, ωστόσο, ότι επιταχύνθηκε από τον Οκτώβριο και τον Νοέμβριο η απορρόφηση των διαρθρωτικών κονδυλίων μετά την εφαρμογή των αποφάσεων της ΕΕ για μηδενική εθνική συμμετοχή στα εναπομείναντα ημιτελή προγράμματα της προγραμματικής περιόδου και της αύξησης των προκαταβολών στα κονδύλια της περιόδου Συμπληρώνεται ότι οι σωρευτικές εισροές των διαρθρωτικών κονδυλίων του ΕΣΠΑ από την αρχή της περιόδου 2007 μέχρι το τέλος του 2015 ανήλθαν σε 19,8 δισ. Με συνέπεια το ποσοστό απορρόφησης από τα διαρθρωτικά ταμεία να φθάσει στο 97% της κοινοτικής χρηματοδότησης. Κεφαλονιά 2,3 Πάτμος 2,7 Ηράκλειο 3,6 Ρόδος 6,4 Κατάκολο 10,1 Κέρκυρα 12,4 Λοιπά 12,2 Μύκονος 13,5 Πειραιάς 20,8 Σαντορίνη 16 Πηγή: ΤτΕ 4

5 καθοριστικό παράγοντα της ακολουθούμενης νομισματικής πολιτικής. Η συνεδρίαση της Επιτροπής Νομισματικής Πολιτικής της Ομοσπονδιακής Τραπέζης (FOMC) των ΗΠΑ, στις Ιανουαρίου πραγματοποιήθηκε εν μέσω υψηλής μεταβλητότητας των χρηματιστηριακών αγορών και έντονων ανησυχιών των επενδυτών για την πορεία της παγκόσμιας οικονομίας. Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα (Fed) των ΗΠΑ, όπως ευρέως αναμενόταν, διατήρησε αμετάβλητα τα επιτόκια μεταξύ του 0,25%-0,50%, ενώ παράλληλα επεσήμανε ότι λαμβάνει υπόψη τον χαμηλό ρυθμό ανάπτυξης που καταγράφηκε στο 4ο τρίμηνο του 2015, καθώς και τις τυχόν δευτερογενείς επιδράσεις από την αυξημένη μεταβλητότητα των διεθνών χρηματαγορών. Οι χρηματιστηριακές αγορές τα τελευταία εικοσιτετράωρα εμφανίζουν μια τάση αποστασιοποίησης από την αγορά του πετρελαίου, η οποία δείχνει να αντιδρά ανοδικά, λόγω της φημολογίας περί συντονισμένης κίνησης για μείωση της παραγωγής από τις χώρες-μέλη του ΟΠΕΚ και τη Ρωσία και της μειώσεως των αποθεμάτων πετρελαίου στις ΗΠΑ, εξαιτίας των ακραίων καιρικών φαινομένων που έπληξαν τις Βορειοανατολικές Πολιτείες. Οι οικονομικές συνθήκες που επικρατούν στην Κίνα συνεχίζουν να προβληματίζουν τους επενδυτές, ιδίως μετά την απόφαση της κυβέρνησης να προβεί σε έλεγχο αξιοπιστίας των στοιχείων που δημοσιεύει η Εθνική Στατιστική Αρχή. Υπάρχουν ενδείξεις ότι το ΑΕΠ σε περιόδους οικονομικής άνθισης είχε υπερεκτιμηθεί, ενώ σε περιόδους οικονομικής επιβράδυνσης είχε υποεκτιμηθεί. Σύμφωνα με κύκλους της αγοράς, το ΑΕΠ της Κίνας το 2015 κατέγραψε χαμηλή άνοδο 3,2% αντί 6,9% που επισήμως έχει ανακοινωθεί. Επιβεβαίωση των ισχυρισμών για ανακριβή οικονομικά στοιχεία από την Στατιστική Αρχή της Κίνας θα δημιουργήσει μια μικρή αστάθεια στις χρηματαγορές της Κίνας, καθώς θα κλονίσει την εμπιστοσύνη των επενδυτών. Μέσα σε ένα ευμετάβλητο διεθνές οικονομικό περιβάλλον, η Fed δε θα θελήσει να προβεί σε μια νέα αύξηση των επιτοκίων κατά 25 μονάδες βάσης τον Μάρτιο, εάν δεν έχει περιορισθεί σημαντικά η υψηλή μεταβλητότητα των χρηματιστηριακών αγορών. Η άσκηση πιο περιοριστικής νομισματικής πολιτικής στις ΗΠΑ, θα μπορούσε να ενισχύσει τη μεταβλητότητα στις διεθνείς αγορές, καθώς ενδέχεται να δημιουργήσει αστάθεια και να επιβαρύνει τα θεμελιώδη μεγέθη των αναδυόμενων και ορισμένων ανεπτυγμένων οικονομιών. Οι αξιωματούχοι της Fed, αν και εμφανίζονται προβληματισμένοι για την πορεία της οικονομικής ανάπτυξης το τελευταίο τρίμηνο του 2015, επισημαίνουν την ισχυρή δυναμική της αγοράς εργασίας, γεγονός που μπορεί να εκληφθεί ότι η συγκεκριμένη, αποτελεί Αξίζει να σημειωθεί ότι οι προβλέψεις της αγοράς ήθελαν την Ομοσπονδιακή Τράπεζα (Fed) μετά την άνοδο των επιτοκίων του περασμένου Δεκεμβρίου να πραγματοποιεί μια αύξηση ανά τρίμηνο. Ωστόσο, η αγορά λαμβάνοντας υπόψη τις προοπτικές της παγκόσμιας ανάπτυξης του 2016, άρχισε να αναπροσαρμόζει σταδιακά τις προσδοκίες της για την μέλλουσα πορεία των επιτοκίων στις ΗΠΑ, όπως προκύπτει από το παρακάτω γράφημα Στην αρχή του έτους, μια αύξηση του κόστους δανεισμού στην συνεδρίαση της 26ης Μαρτίου με βάση τις τιμές των συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης είχε πιθανότητα που προσέγγιζε το 50%, ενώ στις 25 Ιανουαρίου η πιθανότητα είχε περιορισθεί στο 25%. Υπό τις παρούσες συνθήκες, το ενδεχόμενο τεσσάρων αυξήσεων, εντός του τρέχοντος έτους αρχίζει να απομακρύνεται. Κατά την άποψη μας είναι πολύ νωρίς για να εκτιμηθεί η επίδραση των διεθνών εξελίξεων στην οικονομία των ΗΠΑ. Εν τούτοις, η Fed μέχρι τον Μάρτιο θα προσπαθήσει να καθησυχάσει τους επενδυτές και να επισημάνει ότι η νομισματική πολιτική που θα ακολουθηθεί θα είναι συνυφασμένη με τις προοπτικές ανάπτυξης της οικονομίας. Υπό το πρίσμα των σημερινών εξελίξεων η Fed εμφανίζεται εγκλωβισμένη στη δύνη των διεθνών οικονομικών εξελίξεων με αποτέλεσμα να μην μπορεί παρά να προβεί σε δύο μικρές αυξήσεις επιτοκίων εντός του Πληθωρισμός Πιθανότητα (%) ανόδου επιτοκίων FED το 2016 Πηγή:Bloomberg, Alpha Bank Οικονομικές Μελέτες 4 Ιαν Ιαν Ιαν Ιαν.2016 ΗΠΑ Ο πληθωρισμός με βάση τον ΔΤΚ μειώθηκε στο - 0,1% τον Δεκέμβριο σε μηνιαία βάση (εποχικά διορθωμένα στοιχεία), ενώ οι αναλυτές ανέμεναν να παραμείνει αμετάβλητος στο 0%. Σύμφωνα με τα μη εποχικά διορθωμένα στοιχεία, σε ετήσια βάση, ο ΔΤΚ αυξήθηκε στο 0,7% και ο δομικός πληθωρισμός στο 2,1%, σημειώνοντας την υψηλότερη τιμή από τον Ιούλιο του Η χαμηλή τιμή της ενέργειας, η οποία έχει μειωθεί κατά 12,6% σε ετήσια βάση, εξακολουθεί να ασκεί έντονες αποπληθωριστικές 5

6 πιέσεις στον ΔΤΚ. Επιπλέον, το ανατιμημένο δολάριο μειώνει τις τιμές των εισαγωγών, ενισχύοντας τον εισαγόμενο αποπληθωρισμό. Τέλος, οι χαμηλές τιμές των πρώτων υλών και των εμπορευμάτων έχουν περιορίσει τον πληθωρισμό. Στην αύξηση του ΔΤΚ σε ετήσια βάση, συνέβαλε σημαντικά η αύξηση του κόστους διαμονής, κατά 3,2%, και της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, κατά 2,9%. Τα ασθενή στοιχεία της πραγματικής οικονομίας, όπως της βιομηχανικής παραγωγής και των λιανικών πωλήσεων, τον Δεκέμβριο, είναι πιθανόν να αποδυναμώσουν την παρούσα ανοδική τάση του ΔΤΚ. αύξηση των πωλήσεων υφιστάμενων κατοικιών ήταν 7,7%, ενώ κατά το 2015 ως σύνολο, οι πωλήσεις υφιστάμενων κατοικιών ήταν οι υψηλότερες από το Πιο συγκεκριμένα, ανήλθαν σε 62,8 εκατ., αυξημένες κατά 6,3% σε σχέση με το 2014, αποτυπώνοντας την σταθερή ανάκαμψη της αγοράς κατοικιών. Αναφορικά με την τιμή πώλησης, το 2015 η μέση τιμή αυξήθηκε κατά 6,7% σε σχέση με το Αγορά κατοικιών Η έναρξη νέων κατοικιών μειώθηκε κατά 2,5% τον Δεκέμβριο, σε μηνιαία βάση, μετά από αύξηση κατά 10,1% τον Νοέμβριο ενώ σε ετήσια βάση, αυξήθηκαν κατά 6,4%. Επιπλέον, οι άδειες νέων οικοδομών, μειώθηκαν κατά 3,9% τον Δεκέμβριο σε μηνιαία βάση και κατά 14,4% σε ετήσια. Στην επιβράδυνση της κατασκευαστικής δραστηριότητας νέων κατοικιών συνέβαλε και η ανησυχία των κατασκευαστών για πιθανή επιβράδυνση της αμερικανικής οικονομίας. Παρά τη μείωση της έναρξης νέων κατοικιών και της έκδοσης αδειών τον Δεκέμβριο, το 2015 ως σύνολο τα μεγέθη αυτά διαμορφώθηκαν στο υψηλότερο επίπεδο από το 2008 (βλ. διάγραμμα). Οι πωλήσεις υφιστάμενων κατοικιών τον Δεκέμβριο αυξήθηκαν κατά 14,7% σε μηναία βάση φθάνοντας τις 5,5 εκατ., περισσότερο από όσο ανέμεναν οι αγορές. Η αύξηση αυτή οφείλεται εν μέρει στις ευνοϊκές καιρικές συνθήκες και στην εξοικείωση των αντισυμβαλλομένων στους νέους κανονισμούς που διέπουν τις αγοραπωλησίες. Σε ετήσια βάση, η Δείκτης PMI Markit για τη μεταποίηση Ο ενοποιημένος δείκτης PMI Markit για τη μεταποίηση (πρώτη εκτίμηση) αυξήθηκε τον Ιανουάριο στις 52,7 μονάδες, έναντι 51,2 μονάδων τον Δεκέμβριο που ήταν η χαμηλότερη τιμή των τελευταίων 38 μηνών. Η έρευνα δείχνει ότι ο κλάδος της μεταποίησης δεν επηρεάσθηκε από την πτώση των χρηματαγορών των αρχών του έτους. Επιπλέον, οι εξαγωγές για τη μεταποίηση διατηρήθηκαν σε ικανοποιητικό επίπεδο, καθώς η μειωμένη ζήτηση από την Κίνα αντισταθμίσθηκε από τη ζήτηση άλλων χωρών. Εντούτοις, είναι ακόμη νωρίς να θεωρηθεί ότι ξεπεράσθηκαν οι κίνδυνοι για τη μεταποιητική δραστηριότητα. ΕΚΤ Ζώνη του Ευρώ (ΖτΕ) Η ΕΚΤ, στη συνεδρίαση της 21ης Ιανουαρίου, αποφάσισε να διατηρήσει αμετάβλητο το επιτόκιο των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης, το επιτόκιο της διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης και το επιτόκιο διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων, στο 0,05%, 0,30% και -0,30%, αντίστοιχα. Αναφορικά με τους κινδύνους που περιβάλλουν τη ΖτΕ, επισημάνθηκαν: α) η αυξημένη αβεβαιότητα σχετικά με τις προοπτικές ανάπτυξης των αναδυομένων οικονομιών, β) η μεταβλητότητα των χρηματαγορών και των αγορών εμπορευμάτων, γ) οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι. Σε αυτό το πλαίσιο, η άνοδος 6

7 του πληθωρισμού είναι ασθενέστερη της αναμενομένης και γενικότερα έχει μεταβληθεί άρδην η οικονομική συγκυρία σε σχέση με τα τέλη Νοεμβρίου, όταν δημοσιεύθηκαν οι πιο πρόσφατες προβλέψεις από την ΕΚΤ. Χαρακτηριστικά αναφέρθηκε ότι, έκτοτε η τιμή του πετρελαίου έχει μειωθεί κατά 40%. Ως εκ τούτου, η ΕΚΤ δήλωσε ότι στην επόμενη συνεδρίαση της 10ης Μαρτίου, όταν θα έχει και τις νέες προβλέψεις για την οικονομία της ΖτΕ, πιθανώς θα αναθεωρήσει την νομισματική πολιτική. Επιπλέον, υπογραμμίστηκε ότι θα γίνει ό,τι χρειαστεί προκειμένου να επιτευχθεί ο μεσοπρόθεσμος στόχος για τον πληθωρισμό (2%). Χρέος και έλλειμμα γενικής κυβέρνησης Στον δημοσιονομικό τομέα, το 3o τρίμηνο 2015 το χρέος της γενικής κυβέρνησης μειώθηκε σε απόλυτο μέγεθος και ως ποσοστό του ΑΕΠ και πλέον βρίσκεται στο 91,6% του ΑΕΠ, από 92,3% το 2o τρίμηνο Σε επίπεδο χώρας-μέλους, το υψηλότερο χρέος γενικής κυβέρνησης ως ποσοστό του ΑΕΠ καταγράφηκε στην Ελλάδα (171,0%), την Ιταλία (134,6%) και την Πορτογαλία (130,5%), ενώ στον αντίποδα βρίσκεται η Βουλγαρία (26,9%) και το Λουξεμβούργο (21,3%). Επιπλέον, το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης μειώθηκε ως ποσοστό του ΑΕΠ, από 2,2% το 2o τρίμηνο 2015 σε1,8% το 3o τρίμηνο Η μείωση προήλθε αποκλειστικά από τη μείωση των δαπανών ως ποσοστό του ΑΕΠ, κατά 0,4% σε τριμηνιαία βάση. Δείκτης PMI Markit Ο ενοποιημένος δείκτης PMI Markit (πρώτη εκτίμηση) μειώθηκε στις 53,5 μονάδες τον Ιανουάριο, από 54,3 μονάδες τον Δεκέμβριο και πρόκειται για το χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων 11 μηνών. Η μείωση του δείκτη οφείλεται στη μείωση των επιμέρους δεικτών PMI Markit για τη μεταποίηση και τις υπηρεσίες. Πιο συγκεκριμένα, τον Ιανουάριο ο υποδείκτης για τη μεταποίηση μειώθηκε στις 52,3 μονάδες, από 53,2 μονάδες τον Δεκέμβριο, ενώ ο υποδείκτης για τις υπηρεσίες μειώθηκε στις 53,6 μονάδες, από 54,2 μονάδες τον Δεκέμβριο. Η μείωση του ενοποιημένου δείκτη PMI Markit ήταν αναμενόμενη δεδομένης της αβεβαιότητας που προκάλεσε η αναταραχή στις χρηματαγορές στις αρχές του έτους. Παράλληλα, τα στοιχεία της έρευνας έδειξαν ότι οι επιχειρηματίες διατηρούν την αισιοδοξία τους καθώς η συνεχιζόμενη πτώση της τιμής του πετρελαίου αναμένεται να μειώσει τη δαπάνη των νοικοκυριών για καύσιμα, αυξάνοντας το διαθέσιμο εισόδημα για κατανάλωση. Σημειώνεται ότι, ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ το 1ο τρίμηνο του 2016 εκτιμάται σε 0,3%-0,4%, έναντι 0,4% το 4ο τρίμηνο του Σε επίπεδο χώρας-μέλους, ο ενοποιημένος δείκτης PMI Markit μειώθηκε σημαντικά στη Γερμανία, από 55,5 μονάδες τον Δεκέμβριο σε 54,5 μονάδες τον Ιανουάριο. Η μείωση του δείκτη οφείλεται στην ανησυχία των επιχειρηματιών για την μεταναστευτική κρίση. Παρότι ο δείκτης βρίσκεται σε χαμηλό 3 μηνών, εξακολουθεί να παραμένει υψηλότερα από ό,τι ο μέσος όρος του 2015, όταν η οικονομία αναπτύχθηκε με ρυθμό 1,5%. Στη Γαλλία ο ενοποιημένος δείκτης PMI Markit αυξήθηκε στις 50,5 μονάδες τον Ιανουάριο, από 50,1 μονάδες τον Δεκέμβριο, αποτέλεσμα της αύξησης του επιμέρους δείκτη για τις υπηρεσίες (από 49,8 μονάδες τον Δεκέμβριο σε 50,6 μονάδες τον Ιανουάριο). Ο ενοποιημένος δείκτης βρίσκεται οριακά άνω των 50 μονάδων, χωρίς να υπάρχουν σημάδια δυναμικής ανάκαμψης. Γερμανία Δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών Ifo Ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών Ifo μειώθηκε για δεύτερο συνεχόμενο μήνα, στις 107,3 μονάδες τον Ιανουάριο από 108,6 μον. τον Δεκέμβριο, ενώ οι αναλυτές ανέμεναν ελαφρά μείωση του δείκτη, στις 108,4 μονάδες. Η πτώση του δείκτη οφείλεται κυρίως στην σημαντική επιδείνωση των επιχειρηματικών προσδοκιών για τους επόμενους 6 μήνες (Δεκέμβριος: 104,6 μονάδες, Ιανουάριος: 102,4 μονάδες). Η μείωση των επιχειρηματικών προσδοκιών αποδίδεται στην αυξημένη αβεβαιότητα αναφορικά με τις προοπτικές της κινεζικής οικονομίας που τώρα αναπτύσσεται με τον χαμηλότερο ρυθμό των τελευταίων 20 ετών. Περαιτέρω, η επιδείνωση των επιχειρηματικών προσδοκιών αφορά όλους τους κλάδους (μεταποίηση, βιομηχανία, κατασκευές, χονδρικό και λιανικό εμπόριο), με τον υποδείκτη για τη μεταποίηση να καταγράφει τη μεγαλύτερη πτώση, από 12,2 μονάδες τον Δεκέμβριο σε 8,3 μονάδες τον Ιανουάριο (χαμηλό 12 μηνών). Σημειώνεται ότι, η γερμανική οικονομία αναπτύχθηκε με ρυθμό 1,7% το 2015 και, σύμφωνα με την Bundesbank, το 2016 αναμένεται να αναπτυχθεί με ρυθμό 1,8%. ΙΑΠΩΝΙΑ Συνεχίζεται η μείωση των εξαγωγών, λόγω της επιβράδυνσης της ανάπτυξης στην Κίνα και της αδύναμης παγκόσμιας ανάπτυξης, παρά την υποτίμηση του γιεν. Έτσι, υπάρχουν φόβοι ότι θα σημειωθεί μείωση του ΑΕΠ στο τελευταίο τρίμηνο του 2015 από 1,0% στο 3 ο τρίμηνο. Οι αναλυτές αναμένουν ότι η Τράπεζα της Ιαπωνίας στην επόμενη συνεδρίασή της στις 28 και 29 Ιανουαρίου θα προβεί σε περαιτέρω ενίσχυση της νομισματικής βάσης προκειμένου να τονωθεί η ανάπτυξη και να αυξηθεί ο πληθωρισμός που επηρεάζεται από την πτώση των τιμών του πετρελαίου. Συγκεκριμένα, το εμπορικό ισοζύγιο παρουσίασε πλεόνασμα, για τρίτο 7

8 μήνα μέσα στο 2015, 140,2 δισ. τον Δεκέμβριο, έναντι ελλείμματος 665,6 δισ. τον Δεκέμβριο 2014 και 379,7 δισ. τον Νοέμβριο. Η εμφάνιση πλεονάσματος ήταν το αποτέλεσμα της κατά πολύ μεγαλύτερης υποχώρησης των εισαγωγών σε σχέση με τις εξαγωγές. Τον Δεκέμβριο, οι εισαγωγές μειώθηκαν, για δωδέκατο κατά σειρά μήνα, κατά 18,0%, σε ετήσια βάση, έναντι 10,2% τον Νοέμβριο λόγω των πολύ μειωμένων εισαγωγών καυσίμων. Ωστόσο, αξιοσημείωτη είναι η μείωση των εξαγωγών, για τρίτο στη σειρά μήνα, κατά 8,0%, με τον μεγαλύτερο ρυθμό από τον Σεπτέμβριο 2012, έναντι 3,3% τον Νοέμβριο καθώς οι εξαγωγές προς την Κίνα μειώθηκαν κατά 8,6% και προς τις ΗΠΑ κατά 3,4% , ,5 Το εμπορικό ισοζύγιο παρουσίασε πλεόνασμα λόγω μεγάλης μείωσης των εισαγωγών (σε δισ. γιεν) -424,6 227,4-55,8-216,0-69,0-268,4-569,7-114,5 111,5-379,7 140,2 Δεκ-14 Φεβ-15 Απρ-15 Ιουν-15 Αυγ-15 Οκτ-15 Δεκ-15 Πηγή: Υπουργείο Οικονομικών Ιαπωνίας Επίσης αρνητικά για την πορεία της οικονομικής δραστηριότητας είναι τα πρόσφατα στοιχεία που αφορούν τον δείκτη PMI στη μεταποίηση που καταρτίζεται από τη Markit. Τον Δεκέμβριο, σύμφωνα με την αρχική μέτρηση, ο δείκτης υποχώρησε, για πρώτη φορά από τον Σεπτέμβριο, στο 52,4 από 52,6 (υψηλό 21 μηνών). Η υποχώρηση του δείκτη ήταν αποτέλεσμα του χαμηλότερου υποδείκτη των νέων παραγγελιών εσωτερικού, καθώς ο υποδείκτης νέων παραγγελιών εξωτερικού σημείωσε άνοδο. Η εξέλιξη αυτή υποδεικνύει ότι στους επόμενους μήνες η εσωτερική ζήτηση θα είναι πιο αδύναμη, ενώ οι εξαγωγές θα ενισχυθούν. Έτσι, εκτιμάται ότι τα μέτρα ενίσχυσης της νομισματικής βάσης από την Τράπεζα της Ιαπωνίας θα πρέπει να δώσουν έμφαση στην τόνωση της εσωτερικής ζήτησης. 55,0 Ο δείκτης Nikkei PMI στη μεταποίηση υποχώρησε, ενώ αναμενόταν ότι θα σημείωνε αύξηση Ισοτιμίες Σύμφωνα με τα στοιχεία του Χρηματιστηρίου του Σικάγο, οι τοποθετήσεις στο δολάριο ΗΠΑ (USD+DXY) για μη εμπορικές συναλλαγές (specs) την εβδομάδα που έληξε στις αυξήθηκαν, ενώ οι συνολικές καθαρές (αγορές μείον πωλήσεις) θέσεις παρέμειναν σε θετικό επίπεδο για 89 η εβδομάδα. Ενισχύθηκε το αγοραστικό ενδιαφέρον για το ευρώ με αποτέλεσμα η καθαρή θέση υπέρ του δολαρίου να διαμορφωθεί στα $ 31,5 δισ. Οι τοποθετήσεις κατά του ευρώ για μη εμπορικές συναλλαγές (specs), την εβδομάδα που έληξε στις , μειώθηκαν κατά συμβόλαια, με αποτέλεσμα οι συνολικές καθαρές (αγορές μείον πωλήσεις) θέσεις να διαμορφωθούν στα συμβόλαια από την προηγούμενη εβδομάδα. Αναμένεται σταθεροποίηση των specs θέσεων εναντίον (short) του ευρώ δισ. Ιαν-00 6-Ιαν 6-Μαρ 6-Μαϊ 6-Ιουλ 6-Σεπ 6-Νοε 6-Ιαν Πηγή: CFTC,IMM, Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Alpha Bank Ευρώ: Το ευρώ, το οποίο εμφανίζεται εξασθενημένο στην αρχή της εβδομάδας, έναντι του δολαρίου- ΗΠΑ. Η ισοτιμία δολαρίου-ευρώ στις 25 Ιανουαρίου διαμορφωνόταν περί τα 1,0826 USD/EUR από 1,0875 USD/EUR που ήταν στις 19 Ιανουαρίου, με αποτέλεσμα να καταγράφει από την αρχή του έτους απώλειες 0,31%. Η πορεία του ευρώ θα εξαρτηθεί σε μεγάλο ποσοστό από το τι θα διατυπωθεί στην συνεδρίαση της Επιτροπής Νομισματικής Πολιτικής (FOMC) της Fed στις Ιανουαρίου, καθώς η συνεχιζόμενη υποχώρηση των τιμών του πετρελαίου και οι αναταράξεις στις χρηματιστηριακές αγορές της Κίνας αναμένεται να μεταβάλουν τη συχνότητα ανόδου των επιτοκίων στις ΗΠΑ το ,1 53,0 51,0 49,0 47,0 52,0 52,2 52,4 52,6 52,4 51,6 51,7 51,2 50,9 51,0 50,3 49,9 50,1 Δεκ-14 Ιαν-15 Φεβ-15 Μαρ-15 Απρ-15 Μαϊ-15 Ιουν-15 Ιουλ-15 Αυγ-15 Σεπ-15 Οκτ-15 Νοε-15 Δεκ-15 Πηγή: Markit Ελβετικό φράγκο: Το ευρώ, εμφανίζει τάση ενίσχυσης στην αρχή της εβδομάδας, κινούμενο στην περιοχή των 1,0981 φράγκων. Σημειώνεται, ότι το ευρώ έχει ενισχυθεί από την αρχή του έτους έναντι του φράγκου, κατά 0,85%. Ωστόσο, την προηγούμενη εβδομάδα, δεν υπήρξε κάποια παρέμβαση της SNB στην αγορά συναλλάγματος για αποτροπή ενίσχυσης του φράγκου, καθώς το ποσό των μετρητών που οι εμπορικές τράπεζες της Ελβετίας έχουν καταθέσει στην ΤτΕλβετίας ανήλθε για την εβδομάδα που έληξε στις 22 Ιανουαρίου στα 472,3 δισ. φράγκα από 471,3 δισ. φράγκα, που ήταν την προηγούμενη εβδομάδα. 8

9 Στερλίνα: Θετική η εβδομαδιαία εικόνα της στερλίνας, καθώς στις 25 Ιανουαρίου, εμφανίζει κέρδη τόσο έναντι του δολαρίου-ηπα (1,4272 USD/GBP), όσο και του ευρώ (0,7583 GBP/EUR). Ωστόσο, η στερλίνα διαπραγματεύεται από την αρχή του έτους χαμηλότερα κατά 3,0% έναντι του ευρώ και κατά 3,2% έναντι του δολαρίου. Η εξασθένιση της στερλίνας αποδίδεται στην πιθανότητα εξόδου (Brexit) του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ε.Ε. και της προοπτικής των επιτοκίων της ΤτΑγγλίας να παραμείνουν σταθερά μέχρι το Αρνητικά επηρεάζει την στερλίνα, το γεγονός ότι οι λιανικές πωλήσεις τον Δεκέμβριο σημείωσαν την μεγαλύτερη μηνιαία υποχώρηση των τελευταίων έξι ετών. Αγορές ομολόγων Η πορεία του προγράμματος QE της ΕΚΤ Διατηρείται το αγοραστικό ενδιαφέρον για ομολογιακές τοποθετήσεις, των χωρών του αποκαλούμενου «πυρήνα» της ΖτΕ. Εντούτοις, σε ομιλία του ο επικεφαλής της ΕΚΤ υπεραμύνθηκε του στόχου του 2% που έχει θέσει η Κεντρική Τράπεζα για τον πληθωρισμό, γεγονός που οδηγεί στην σκέψη ότι εξαιτίας της αβεβαιότητας που επικρατεί στις χρηματαγορές και την επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας, οι επενδυτές τον Μάρτιο θα οδηγηθεί στην απόφαση αύξησης του μηνιαίου ορίου αγοράς περιουσιακών στοιχείων. Οι αγορές κρατικών ομολόγων από την ΕΚΤ την εβδομάδα μέχρι 22 Ιανουαρίου στα πλαίσια εφαρμογής του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης (QE), διαμορφώθηκαν στα 529,65 δισ., με αποτέλεσμα ο μέσος εβδομαδιαίος όρος να διαμορφωθεί στα 11,5 δισ. Παράλληλα, στην ίδια περίοδο, η ΕΚΤ προέβη σε αγορές καλυμμένων ομολόγων, ύψους εκ. και ABS ύψους 382 εκ. δισ Πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων ΕΚΤ Εφαρμογή προγράμματος: 46 εβδομάδες Πηγή: Ευρωπαική Κεντρική Τράπεζα, Διεύθυνση Oικονομικών Μελετών-Alpha Bank Στην Ελληνική αγορά ομολόγων, το εύρος τιμών (αγορά) της ελληνικής 10ετίας λήξης 2025 στις 25 Ιανουαρίου διαμορφωνόταν σε τιμές μεταξύ 63,76-64,28 ή με απόδοση 9,57%-9,69%. Υπενθυμίζεται ότι στις το 10-ετές ομόλογο είχε καταγράψει χαμηλό 5,475% και στις υψηλό 19,27%. To αγοραστικό ενδιαφέρον στραμμένο στους τίτλους των ισχυρών οικονομίων της ΖτΕ Γερμανία Ολλανδία Γαλλία Πορτογαλία Ιταλία Ισπανία Ελλάδα 0,51 0,48 0,63 0,59 0,83 0,79 2,74 1,54 2,84 1,57 1,68 1, /1/ /1/2016 Πηγή: Reuters, Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Alpha Bank Η διαφορά απόδοσης μεταξύ των ελληνικών 10ετών και γερμανικών ομολόγων (spread) διατηρείται στις 887 μονάδες βάσης. Η απόδοση του 10-ετούς γερμανικού ομολόγου, το σημείο αναφοράς για το κόστος δανεισμού της ζώνης του ευρώ, υποχώρησε στο 0,47%. Η 10-ετία της Πορτογαλίας στις 25 Ιανουαρίου εμφάνιζε απόδοση 2,84%, της Ισπανίας 1,74% και της Ιταλίας 1,57%. Η διαφορά απόδοσης του 10-ετούς πορτογαλικού ομολόγου σε σχέση με την αντίστοιχη του γερμανικού, αυξήθηκε σε εβδομαδιαία βάση, στις 236 μ.β. από 227μ.β., ενώ του 10-ετούς ιταλικού ομολόγου με το γερμανικό υποχώρησε στις 110 μ.β. από 106 μ.β. Στις ΗΠΑ, η απόδοση του 10-ετούς ομολόγου διαμορφωνόταν στο 2,06% στις Το επενδυτικό ενδιαφέρον στραμμένο στις ομολογιακές εκδόσεις του Ιταλικού δημοσίου 5-ετούς και 10-ετούς διάρκειας που θα πραγματοποιηθούν στις 28 Ιανουαρίου, με εκτιμώμενο συνολικό ποσό δανεισμού 6 δισ. Κύπρος 9,34 9,34 Πρόγραμμα οικονομικής προσαρμογής Στις 22 Ιανουαρίου 2016, ολοκληρώθηκε η ένατη αξιολόγηση του τριετούς προγράμματος οικονομικής προσαρμογής της Κύπρου επιτρέποντας την εκταμίευση SDR 99 εκατ. ( 126,3 εκατ.) με αποτέλεσμα το συνολικό ύψος των εκταμιεύσεων στο πλαίσιο του προγράμματος να ανέλθει στα SDR 792 εκατ. (περίπου 1 δισ.). Υπολείπεται μία ακόμη αξιολόγηση πριν την ολοκλήρωση του προγράμματος που λήγει τον Μάρτιο Σημειώνεται ότι το τριετές πρόγραμμα οικονομικής προσαρμογής της Κύπρου που εγκρίθηκε στις 15 Μαῒου 2013 είναι συνολικού ύψους SDR 891 εκατ. (περίπου 1,1 δισ.). και υποστηρίζεται με οικονομική βοήθεια ύψους 9 δισ. από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM). 9

10 Ρουμανία Fitch Ratings Ο οίκος αξιολόγησης Fitch Ratings επιβεβαίωσε την πιστοληπτική ικανότητα της Ρουμανίας στο ΒBB-, με σταθερές προοπτικές. Η απόφαση αυτή βασίσθηκε στις ευνοϊκές προοπτικές που παρουσιάζει η οικονομία της χώρας και στη θετικότερη δημοσιονομική κατάσταση. Εκτιμάται ότι η ανάπτυξη θα επιταχυνθεί ως αποτέλεσμα της έντονης εσωτερικής ζήτησης και ειδικότερα της υψηλής ιδιωτικής κατανάλωσης. Σε αυτό θα συμβάλουν η μείωση των φορολογικών συντελεστών, ο χαμηλός πληθωρισμός και η αύξηση των μισθών. Η Fitch εκτιμά ότι ο ρυθμός ανάπτυξης θα διαμορφωθεί περί το 4,0% το 2016 και στο 3,4% το 2017 από 3,5% το 2015, έναντι προβλέψεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Νοέμβριος 2015) στο 4,1% το 2016 και στο 3,6% το Σερβία Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών Το έλλειμμα του ισοζυγίου των τρεχουσών συναλλαγών υποχώρησε κατά 21,2%, σε ετήσια βάση, στα εκατ. στην περίοδο Ιανουαρίου- Νοεμβρίου 2015, έναντι εκατ. στην αντίστοιχη περίοδο του Αυτή η υποχώρηση ήταν αποτέλεσμα της αύξησης του πλεονάσματος του ισοζυγίου τρεχουσών μεταβιβάσεων και του ισοζυγίου υπηρεσιών, καθώς και της μείωσης του ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου. Αντιθέτως, αρνητική συμβολή στο ισοζύγιο των τρεχουσών συναλλαγών είχε η αύξηση του ελλείμματος του ισοζυγίου εισοδημάτων Το έλλειμμα του ισοζυγίου των τρεχουσών συναλλαγών υποχώρησε κυρίως λόγω αύξησης του πλεονάσματος του ισοζυγίου τρεχουσών μεταβιβάσεων (εκατ. ευρώ) Ιαν.-Νοέμ.14 Ιαν.-Φεβ.15 Ιαν.-Μάι.15 Ιαν.-Αύγ.15 Ιαν.-Νοέμ.15 Πηγή: National Bank of Serbia 10

11 Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Παρασκευή 29 Ιανουαρίου 2016 Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΕ ΑΡΙΘΜΟΥΣ (ετήσιες εκατοστιαίες μεταβολές) Ετήσια στοιχεία ΑΕΠ (σε σταθερές τιμές αγοράς) -0,2-4,3-5,5-9,2-7,3-3,1 0,7 Ιδιωτική Κατανάλωση 3,4-1,6-6,4-9,9-7,9-2,5 0,7 Δημόσια Κατανάλωση -2,3 2,1-4,2-7,0-7,2-5,5-2,4 Ακαθάριστες Επενδύσεις -9,2-26,9-10,7-21,8-24,0-10,8 9,8 Εξαγωγές 3,6-18,2 4,4 0,8 1,1 1,7 7,4 Εισαγωγές 1,0-20,2-3,4-8,2-9,4-2,9 7,8 Ανεργία (%) 7,8 9,6 12,7 17,9 24,4 27,5 26,5 Συνολική Απασχόληση 1,0-1,2-3,6-7,6-8,9-4,9 0,7 Δείκτης Τιμών Καταναλωτή (μέσα επίπεδα) 4,2 1,2 4,7 3,3 1,5-0,9-1,3 Χρηματοδότηση Ιδιωτικού Τομέα 15,9 4,2 0,0-3,1-4,0-3,9-3,1 Πρωτογενές Ισοζύγιο της Γενικής Κυβέρνησης (% ΑΕΠ) -5,4-10,1-5,4-3,0-3,7-8,4 0,4 Χρέος Γενικής Κυβέρνησης (% ΑΕΠ) 109,4 126,7 146,2 172,0 159,4 177,0 178,6 Ισοζύγιο Τρεχ. Συναλλαγών (% ΑΕΠ) -14,9-12,4-11,4-10,0-3,8-2,1-2,1 Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ Δείκτες Οικονομικής Συγκυρίας Τελευταία διαθέσιμη έτος έτος Q1 Q2 Q3 Q4 περίοδος Οικονομική Δραστηριότητα Όγκος Λιανικών Πωλήσεων (εκτός καυσίμων & λιπαντικών) -8,4-0,7 1,4 0,6-2,7-0,3 (10μηνο) Νέες εγγραφές ΙΧ Αυτοκινήτων 3,1 30,1 19,2 33,2-2,2 2,1 13,8 (12μηνο) Ιδιωτική Οικοδομική Δραστηριότητα -25,6-5,8 29,2-5,6-22,2-6,4 (10μηνο) Μεταποίηση -1,1 1,8 5,2-1,0-0,2 1,0 (11μηνο) Δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών ΡΜΙ στη μεταποίηση 46,0 49,9 48,5 47,1 37,5 48,6 50,2 (Δεκ.) Δείκτης Οικονομικού Κλίματος 90,6 99,5 96,8 91,6 79,9 86,7 87,1 (Δεκ.) Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στη Βιομηχανία 87,8 94,6 87,1 85,6 71,9 82,9 84,6 (Δεκ.) Δείκτης Εμπιστοσύνης Καταναλωτών -69,0-54,0-37,0-44,0-61,0-62,0-61,1 (Δεκ.) Πιστωτική Επέκταση Ιδιωτικός Τομέας -3,9-3,1-2,5-1,7-1,9-2,2 (Νοέμ.) Επιχειρήσεις -4,9-3,7-2,2-0,5-0,8-1,4 (Νοέμ.) - Βιομηχανία -2,8-3,3-0,9 2,7 2,8 1,7 (Νοέμ.) - Κατασκευές 0,6-1,2 0,5 0,9 0,0-1,1 (Νοέμ.) - Τουρισμός -2,6-0,6-1,2 0,4 0,6 0,3 (Νοέμ.) Νοικοκυριά -3,5-2,9-3,0-3,1-3,2-3,2 (Νοέμ.) - Καταναλωτικά Δάνεια -3,9-2,8-2,5-2,3-2,8-2,5 (Νοέμ.) - Στεγαστικά Δάνεια -3,3-3,0-3,3-3,4-3,5-3,5 (Νοέμ.) Τιμές Δείκτης Τιμών Καταναλωτή -0,9-1,3-2,4-2,1-1,8-0,6-0,2 (Δεκ.) Δομικός Πληθωρισμός -1,7-0,7-0,7-0,9-0,5 0,3 0,4 (Δεκ.) Δείκτης Τιμών Διαμερισμάτων -10,9-7,5-3,9-5,0-6,1-6,1 (3ο 3μηνο) ΑΕΠ σε σταθερές τιμές -3,1 0,7 0,4 0,9-1,1-1,1 (3ο 3μηνο) Ιδιωτική Κατανάλωση -2,5 0,7 0,7 1,8 0,3 0,3 (3ο 3μηνο) Δημόσια Κατανάλωση -5,5-2,4 0,4-1,5 0,4 0,4 (3ο 3μηνο) Επενδύσεις -10,8 9,8 10,1-0,5-12,9-12,9 (3ο 3μηνο) Εξαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών 1,7 7,4 3,2 1,4-11,4-14,4 (3ο 3μηνο) Εισαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών -2,9 7,8 9,3-3,5-19,9-19,9 (3ο 3μηνο) Ισοζύγιο Πληρωμών σε δισ. Εξαγωγές Αγαθών 26,9 26,8 6,1 6,5 6,0 22,7 (11μηνο) Εισαγωγές Αγαθών 47,7 49,1 11,1 11,1 9,2 38,5 (11μηνο) Εμπορικό Ισοζύγιο -20,8-22,3-5,0-4,6-3,3-15,8 (11μηνο) Ισοζύγιο Τρεχ/σών Συναλλαγών -3,7-3,8-3,2-0,4 5,6 1,1 (11μηνο) Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος, ΕΛΣΤΑΤ, ΙΟΒΕ Το παρόν δελτίο έχει αποκλειστικά ενημερωτικό χαρακτήρα. Οι πληροφορίες που περιέχει προέρχονται από πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες αλλά δεν έχουν επαληθευτεί από την Alpha Bank. Το παρόν δεν αποτελεί συμβουλή ή σύσταση ούτε προτροπή για την διενέργεια οποιασδήποτε συναλλαγής. Επίσης δεν συνιστά έρευνα στον τομέα των επενδύσεων κατά την έννοια της ισχύουσας νομοθεσίας και ως εκ τούτου δεν έχει συνταχθεί σύμφωνα με τις απαιτήσεις του νόμου για τη διασφάλιση της ανεξαρτησίας της έρευνας στον τομέα των επενδύσεων. Η Alpha Bank δεν υποχρεούται να επικαιροποιεί ή να αναθεωρεί το δελτίο αυτό ούτε να προβαίνει σε ανακοινώσεις ή ειδοποιήσεις σε περίπτωση που οποιοδήποτε στοιχείο, γνώμη, πρόβλεψη ή εκτίμηση που περιέχεται σε αυτό μεταβληθεί ή διαπιστωθεί εκ των υστέρων ως ανακριβής. Η Alpha Bank και οι θυγατρικές της, καθώς επίσης τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου, τα στελέχη και οι υπάλληλοι αυτών δεν παρέχουν καμία διαβεβαίωση ούτε εγγυώνται την ακρίβεια, την πληρότητα και την ορθότητα των πληροφοριών που περιέχονται και των απόψεων που διατυπώνονται στο παρόν ή την καταλληλότητά τους για συγκεκριμένη χρήση και δεν φέρουν καμία ευθύνη για οποιανδήποτε άμεση ή έμμεση ζημία θα μπορούσε τυχόν να προκύψει σε σχέση με οποιανδήποτε χρήση του παρόντος και των πληροφοριών που περιέχει εν όλω ή εν μέρει. Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή αναδημοσίευση αυτού του δελτίου ή τμήματος του πρέπει υποχρεωτικά να αναφέρει την Alpha Bank ως πηγή προελεύσεώς του.