Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Παρασκευή 30 Σεπτεμβρίου Ελληνική Οικονομία

Transcript

1 Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Παρασκευή 30 Σεπτεμβρίου 2016 Ελληνική Οικονομία Τα στατιστικά στοιχεία που ανακοινώθηκαν αυτήν την εβδομάδα αναδεικνύουν την μεταβατική φάση στην οποία βρίσκεται και τις προκλήσεις τις οποίες αντιμετωπίζει η ελληνική οικονομία. Πρώτον, η ανάλυση της πορείας των δημοσιονομικών στοιχείων το τρέχον έτος αποκαλύπτει από τη μία πλευρά την ικανοποιητική πορεία έναντι των δημοσιονομικών στόχων του προγράμματος αλλά και τη διατήρηση ορισμένων δομικών ανισορροπιών του φορολογικού συστήματος της χώρας. Δεύτερον, η αποδυνάμωση που παρουσιάζει η εξαγωγική δραστηριότητα όπως αποτυπώνεται στην πορεία των( εξαγωγών αγαθών με βάση τα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος (αλλά και στις πωλήσεις της βιομηχανίας στην εξωτερική αγορά με βάση τα στοιχεία ΕΛΣΤΑΤ) συνδέεται με την ανακοίνωση από το World Economic Forum περί της υποχωρήσεως της χώρας κατά πέντε θέσεις στον δείκτη παγκόσμιας ανταγωνιστικότητας. Είναι θετικό, ωστόσο, ότι ο δείκτης επιβεβαιώνει την καλή θέση της χώρας στις υποδομές, την τεχνολογική ετοιμότητα, την υψηλή κατάρτιση και την εκπαίδευση. Τα πλεονεκτήματα αυτά είναι μία ισχυρή βάση εκκινήσεως για την προσέλκυση επενδύσεων. Από την άλλη πλευρά, σύμφωνα με το World Economic Forum, η αβεβαιότητα, το υφεσιακό μακροοικονομικό περιβάλλον και η αναποτελεσματικότητα των αγορών προϊόντων και εργασίας συνιστούν τους κύριους ανασταλτικούς παράγοντες για την επιχειρηματικότητα και την ανταγωνιστικότητα στη χώρα. Υπό το πρίσμα αυτό είναι σημαντικό ότι η ψήφιση από την Ελληνική Βουλή των προαπαιτούμενων για το τελευταίο μέρος της πρώτης αξιολογήσεως μειώνει σημαντικά την αβεβαιότητα και τονώνει τις συνθήκες ρευστότητας διευκολύνοντας την έξοδο από την ύφεση ενώ η ταχεία ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολογήσεως θα εισαγάγει σειρά μεταρρυθμίσεων που θα βελτιώσει την αποτελεσματικότητα των αγορών. Ειδικότερα, Α. Η ανάλυση των δημοσιονομικών εξελίξεων οδηγεί στα εξής συμπεράσματα: ι) Η πορεία εκτελέσεως του κρατικού προϋπολογισμού εμφανίζει πρωτογενές πλεόνασμα στο οκτάμηνο του 2016 υψηλότερο ( 3,75 δισ.), σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2015 ( 3,8 δισ.) αλλά και σε σχέση με τον στόχο που είχε τεθεί ( 0,98 δισ.) ιι) Αυτή η υπέρβαση των στόχων προκύπτει τόσο στο σκέλος των εσόδων όσο και των πρωτογενών δαπανών. ιιι) Τα καθαρά έσοδα του τακτικού προϋπολογισμού αυξήθηκαν κατά 4,1% στο οκτάμηνο του 2016, ενώ διαμορφώθηκαν και υψηλότερα σε σχέση με τον στόχο που είχε τεθεί για το διάστημα αυτό κατά 458 δισ. Η ανωτέρω εξέλιξη αποδίδεται, ωστόσο, περισσότερο στην αύξηση των έμμεσων φόρων, οι οποίοι διαμορφώνονται υψηλότερα έναντι των στόχων, εν αντιθέσει με τους άμεσους φόρους που παρουσίασαν υστέρηση στο οκτάμηνο του Συγκεκριμένα, οι έμμεσοι φόροι στο οκτάμηνο, που αποτελούν και τη βασική κατηγορία εσόδων διαμορφώθηκαν στα 16,25 δισ., υψηλότερα κατά 608 εκατ. σε σχέση με τον στόχο που είχε τεθεί για το διάστημα αυτό. Αντίθετα, τα έσοδα από άμεσους φόρους υπολείπονται του στόχου κατά 244 εκατ. Από την ανάλυση των βασικών κατηγοριών εσόδων του τακτικού προϋπολογισμού, όπως φαίνεται στο Γράφημα 1, προκύπτει η πολύ ικανοποιητική επίδοση των εσόδων από ΦΠΑ, κατά 287 εκατ. υψηλότερα του στόχου, αλλά και σε σχέση με το οκτάμηνο του 2015 (αύξηση κατά 12% σε ετήσια βάση). ιv) Διατηρείται η ετεροβαρής στήριξη στους έμμεσους φόρους στην κατανάλωση έναντι των άμεσων φόρων που επιβαρύνει περισσότερο τα χαμηλότερα εισοδηματικά κλιμάκια. Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του ΟΟΣΑ, τα έσοδα από τον φόρο προστιθέμενης αξίας στην Ελλάδα αντιστοιχούν στο 39% των συνολικών εσόδων, ενώ σε χώρες όπως η Ισπανία, η Ιταλία και η Γερμανία το ποσοστό αυτό κυμαίνεται μεταξύ 26% και 28%. v) Η σημαντική αύξηση των έμμεσων φόρων και κυρίως των εσόδων από ΦΠΑ οφείλεται εν μέρει στην αύξηση των φορολογικών συντελεστών που ,0 5,1 Γράφημα 1. Βασικές Κατηγορίες Εσόδων Τ.Π. πραγματοποιηθέντα έναντι του στόχου στο πρώτο οκτάμηνο του 2016 Φόρος Φόρος Εισοδήματος Εισοδήματος Φυσικών Νομικών Προσώπων Προσώπων πραγματοποιηθέντα έσοδα στόχος 1,7 1,5 1,2 1,8 1,9 1,4 9,8 9,5 2,7 2,7 περιουσία φόροι Π.Ο.Ε. ΦΠΑ Ε.Φ.Κ. Πετρελαίου 2,0 1,9 Ε.Φ.Κ. καπνού Πηγή: Υπουργείο Οικονομικών Συνολικές Εξαγωγές % μεταβολές Γράφημα 2. Εξέλιξη Εξαγωγών Αγαθών και ΔΚΕ στη Βιομηχανία στην Εξωτερική Αγορά Ιανουάριος-Ιούλιος +19,7% +7,6% +6,9% -2,1% -5,0% ,2% % 30% 20% 10% 0% -10% 0-20% Εξαγωγές πετρελαίου, σε δισ. Εξαγωγές εκτός πετρελαίου, σε δισ. Πηγή: ΤτΕλλάδος, ΕΛΣΤΑΤ ΔΚΕ στην Βιομηχανία, % ετήσιες μεταβολές, δεξιός άξονας

2 επιβλήθηκαν στις περισσότερες κατηγορίες αγαθών και υπηρεσιών και εν μέρει στην ενίσχυση των ελεγκτικών μηχανισμών καθώς και την αυξημένη χρήση των ηλεκτρονικών μέσων πληρωμής μετά την επιβολή των κεφαλαιακών ελέγχων. νι) Οι δυσχέρειες στην προσπάθεια διευρύνσεως της φορολογικής βάσεως γίνεται εμφανής από το γεγονός ότι η επίτευξη του στόχου για τα έσοδα, χάρη στην άνοδο των φορολογικών συντελεστών, συνοδεύεται από τη συνεχή αύξηση των ληξιπρόθεσμων οφειλών των ιδιωτών προς τον δημόσιο τομέα. Συγκεκριμένα, με βάση τα στοιχεία της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων οι ληξιπρόθεσμες φορολογικές οφειλές ανήλθαν στα 91,6 δισ. σωρευτικά στο τέλος του Αυγούστου Β. Οι εξαγωγικές επιδόσεις της ελληνικής βιομηχανίας συμβαδίζουν με την εξέλιξη των πωλήσεων της βιομηχανίας στην εξωτερική αγορά, όπως δείχνει το Γράφημα 2. Ανησυχητικός παράγοντας παραμένει η μείωση, τόσο των εξαγωγών αγαθών, όσο και του δείκτη κύκλου εργασιών της βιομηχανίας στην εξωτερική αγορά στα επτάμηνα των τριών τελευταίων ετών, μείωση που επιταχύνθηκε σημαντικά το Συγκεκριμένα, στο επτάμηνο του 2016 καταγράφεται μείωση των εξαγωγών αγαθών κατά 7,2% σε ετήσια βάση, η οποία συνοδεύτηκε από μείωση του δείκτη κύκλου εργασιών στη βιομηχανία (εξωτερική αγορά) κατά 15% στην ίδια περίοδο. Η πτώση των εξαγωγών στο επτάμηνο του 2016 οφείλεται στη μείωση των εξαγωγών πετρελαιοειδών κατά 20,9% και λιγότερο στη μείωση των εξαγωγών εξαιρουμένων των πετρελαιοειδών (-2,1%). Η εικόνα αυτή έρχεται σε αντίθεση με την αύξηση των εξαγωγών χωρίς πετρελαιοειδή κατά 6,4% σε ετήσια βάση στο επτάμηνο του Γ. Οι καταθέσεις του ιδιωτικού τομέα αυξήθηκαν σε μηνιαία βάση τον Αύγουστο του 2016 κατά εκατ. με αποτέλεσμα το υπόλοιπό τους να ανέλθει σε εκατ. στο τέλος του Αυγούστου Ικανοποιητική εξέλιξη είναι η ανοδική τάση των καταθέσεων από το δεύτερο τρίμηνο του 2016 (Γράφημα 3). Η πορεία των καταθέσεων σηματοδοτεί σε μεγάλο βαθμό τη σταδιακή βελτίωση της εμπιστοσύνης στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα Πηγή: ΤτΕλλάδος Γράφημα 3. Εξέλιξη Καταθέσεων Ιδιωτικού Τομέα στην Περίοδο των Κεφαλαιακών Ελέγχων σε δισ ,5-1,9 Q Q Q Q Q Ιούλ.-'Αυγ. Αύγ Δ μεταβολή (+) Δ μεταβολή (-) Καταθέσεις Εξελίξεις στο ισοζύγιο εξωτερικών πληρωμών: Το έλλειμμα του Ισοζυγίου των Τρεχουσών Συναλλαγών (ΙΤΣ) μειώθηκε στο επτάμηνο του 2016 κατά 22,2%, σε ετήσια βάση, έναντι μείωσης κατά 42,5% κατά την αντίστοιχη περίοδο του 2015 σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος. Η βελτίωση αυτή προήλθε, αφενός από τον περιορισμό του ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου αγαθών, το οποίο μειώθηκε κατά 6,4% και αφετέρου από τη θετική συμβολή του λογαριασμού των πρωτογενών εισοδημάτων, τα οποία κυρίως αναφέρονται σε εισροές κονδυλίων από την Ευρωπαϊκή Ένωση Ισοζύγιο Πρωτογενών Εισοδημάτων Ισοζύγιο Δευτερογενών Εισοδημάτων Ισοζύγιο Υπηρεσιών Εμπορικό Ισοζύγιο εκτός Καυσίμων Ισοζύγιο Καυσίμων Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών, Ιανουάριος-Ιούλιος, σε δισ. Ισοζύγιο -3.8 Τρεχουσών Συναλλαγών Η ευνοϊκή εξέλιξη των δυο αυτών μεταβλητών υπερκάλυψε την κατά 17,5% πτώση του πλεονάσματος του ισοζυγίου των υπηρεσιών. Ειδικότερα αναφέρονται τα ακόλουθα: Το έλλειμμα του ισοζυγίου των αγαθών μειώθηκε κατά 6,4% στο επτάμηνο του 2016 (επτάμηνο 2015: -21,0%), δεδομένου ότι, οι συνολικές εισαγωγές αγαθών μειώθηκαν κατά 6,8%, έναντι μείωσης κατά 7,2% των αντίστοιχων εξαγωγών. Καθοριστικά στη βελτίωση του ισοζυγίου αγαθών επέδρασε η πτώση του ελλείμματος του ισοζυγίου των καυσίμων, το οποίο μειώθηκε κατά 43,9% στο επτάμηνο 2016 (επτάμηνο 2015:-28,2%), καθώς οι εισαγωγές καυσίμων μειώθηκαν κατά 29,6% και οι αντίστοιχες εξαγωγές κατά 20,9%. Ελαττώθηκε επίσης σημαντικά και το έλλειμμα του ισοζυγίου των πλοίων κατά 70,6%, καθώς οι αγοραπωλησίες τους διεξάγονται εκτός του ελληνικού τραπεζικού συστήματος ύστερα από την επιβολή των περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων και αφετέρου εμποδίζεται η εισαγωγή πλοίων καθώς οι πλοιοκτήτες αντιμετωπίζουν δυσχέρειες στον επαναπατρισμό των εσόδων, εξαιτίας των κεφαλαιακών έλεγχων. Επισημαίνεται η μείωση των εισπράξεων από εξαγωγές εκτός καυσίμων κατά 2,1% στο επτάμηνο του 2016, έναντι αισθητής αύξησης κατά 6,4% στην αντίστοιχη περίοδο του Ωστόσο το εξαγωγικό εμπόριο αναμένεται να ευνοηθεί από τις βελτιωμένες συνθήκες ζήτησης της αγοράς της

3 Ευρωπαϊκής Ένωσης και από τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των εξαγώγιμων προϊόντων. Πάντως οι εξαγωγές αγαθών εμποδίζονται καιρίως από τους περιορισμούς στην κίνηση των κεφαλαίων. Συνολικά η αξία των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών (μαζί με τα καύσιμα) παρουσίασε μείωση κατά 14,0% και η αντίστοιχη των εισαγωγών κατά 10,6%. Το πλεόνασμα του ισοζυγίου των υπηρεσιών κατέγραψε πτώση κατά 17,5% στο επτάμηνο του 2016 (επτάμηνο 2015: -0,9%), αφού σημειώθηκε κάθετη πτώση των καθαρών εισπράξεων από θαλασσιές κυρίως μεταφορές κατά 38,0%, έναντι μείωσης κατά 7,1% στο αντίστοιχο διάστημα του 2015, κάτι που σε μεγάλο βαθμό οφείλεται στις επιπλοκές που προκαλούνται από τους περιορισμούς στην κίνηση κεφαλαίων, στη φορολογική αβεβαιότητα και αφετέρου στην πτώση της τιμής των ναύλων. Το πλεόνασμα του ταξιδιωτικού ισοζυγίου μειώθηκε κατά 6,3%, έναντι ανόδου κατά 10,3% στην αντίστοιχη περίοδο του 2015, καθώς οι εισπράξεις από ταξιδιωτικές υπηρεσίες μειώθηκαν κατά 4,8% στο επτάμηνο, έναντι αύξησης κατά 8,2% στην αντίστοιχη περίοδο του 2015, ενώ και οι ταξιδιωτικές πληρωμές κινήθηκαν ανοδικά κατά 2,9%. Η επιδείνωση του ταξιδιωτικού ισοζυγίου αποδίδεται, τόσο στη μικρή αύξηση των αφίξεων ξένων ταξιδιωτών κατά 1,1% στο επτάμηνο του 2016, έναντι σημαντικής αύξησης 14,3% στο αντίστοιχο διάστημα του 2015, όσο και στη μείωση της μέσης δαπάνης ανά ταξίδι κατά 6,3%. Σημειώνεται ωστόσο ότι, στους επόμενους μήνες αναμένεται ανάκαμψη των ταξιδιωτικών εισπράξεων καθώς παρατηρήθηκε αύξηση των κρατήσεων «τελευταίας στιγμής» τόσο τον Ιούλιο όσο και τον Αύγουστο λόγω του πολιτικού προβλήματος που προέκυψε τον περασμένο μήνα στην, γείτονα χώρα και ανταγωνίστρια στον τομέα του τουρισμού, Τουρκία. Η ανάκαμψη των αφίξεων τον Ιούλιο και Αύγουστο επιβεβαιώνεται από τα στοιχεία του ΣΕΤΕ για τις αεροπορικές αφίξεις που παρουσίασαν αύξηση, σε ετήσια βάση, κατά 9,2% και 6,4% αντίστοιχα. Το ισοζύγιο των πρωτογενών εισοδημάτων παρουσίασε σημαντικό πλεόνασμα πολύ μεγαλύτερο εκείνου του αντίστοιχου διαστήματος του 2015 (επτάμηνο 2016: 0,930 δισ. επτάμηνο 2015: 0,044 δισ.), χάρη κυρίως στη μείωση κατά 20,4% των καθαρών πληρωμών για τόκους. Βελτίωση παρουσίασε και το ισοζύγιο των δευτερογενών εισοδημάτων (εξάμηνο 2016: έλλειμμα 0,060 δισ. επτάμηνο 2015: έλλειμμα 0,437 δισ.) και ομοίως; σημειώθηκε μικρή αύξηση στο πλεόνασμα του ισοζυγίου των κεφαλαίων (επτάμηνο 2016: 0,642 δισ. επτάμηνο 2015: 0,609 δισ.). Σημειώνεται ότι στο πρώτο εξάμηνο του 2016 οι εισροές από τα διαρθρωτικά ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης ανήλθαν σε 1,3 δισ. ενώ 2,2 δισ. κατευθύνθηκαν σε επιδοτήσεις αγροτών. Τέλος το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, εκτιμάται ότι θα σχηματίσει μικρό πλεόνασμα 0,9% του ΑΕΠ, έναντι σχεδόν μηδενικού ελλείμματος το 2015 και ελλείμματος 11,4% του ΑΕΠ το Δείκτης Κύκλου Εργασιών στη Μεταποιητική Βιομηχανία: Ο δείκτης κύκλου εργασιών της μεταποιητικής βιομηχανίας (ΕΛΣΤΑΤ)- που μετρά την αξία των πωλήσεων σε τρέχουσες τιμές -για το σύνολο της αγοράς- και χωρίς την αρνητική επίπτωση των καυσίμων, μειώθηκε κατά 1,1% στο επτάμηνο του 2016, σε ετήσια βάση, έναντι αύξησης κατά 2,3% που κατέγραψε στην αντίστοιχη περίοδο του Η ως άνω κάμψη του κύκλου εργασιών χωρίς τα καύσιμα στο επτάμηνο του τρέχοντος έτους, οφείλεται στη συνισταμένη, αφενός της οριακής αύξησης του κύκλου εργασιών της εγχώριας αγοράς (+0,4%) και αφετέρου στις αισθητά χαμηλότερες πωλήσεις στην εξωτερική αγορά (-3,0%). Σημειώνεται ότι ο κλάδος των παραγώγων πετρελαίου και άνθρακα, εξαιτίας της πτώσης των τιμών πετρελαίου και επειδή κατέχει σημαντική βαρύτητα στην κατάρτιση του δείκτη του κύκλου εργασιών της μεταποιητικής βιομηχανίας (συντελεστές στάθμισης, σύνολο της αγοράς: 33,96%, εγχώρια αγορά: 31,51% και εξωτερική αγορά: 39,47%), παρουσίασε σημαντική μείωση της αξίας των πωλήσεων στο επτάμηνο του Συγκεκριμένα, για το σύνολο της αγοράς ο δείκτης κύκλου εργασιών του κλάδου των καυσίμων σημειώθηκε πτώση κατά -27,3%, στην εγχώρια αγορά κατά -27,0% και στην εξωτερική αγορά κατά -27,8%. Λόγω της αρνητικής επίδρασης του κλάδου των καυσίμων, προκλήθηκε σημαντική επιβάρυνση στον κύκλο εργασιών του συνόλου της αγοράς, κατά 10,4 εκατοστιαίες μονάδες και αντίστοιχες ελαττώσεις κατά 9,2 εκατοστιαίες μονάδες στην εγχώρια αγορά και 12,0 στην εξωτερική αγορά. Κατά συνέπεια, εάν προστεθεί η (μειωτική) επίδραση του κλάδου των καυσίμων, τότε ο δείκτης κύκλου εργασιών στη μεταποιητική βιομηχανία μειώνεται σημαντικά το 2016 και με χειρότερες επιδόσεις έναντι του Ειδικότερα, στο σύνολο της αγοράς δείκτης μειώθηκε κατά 11,5% στο επτάμηνο του 2016, έναντι αισθητά μικρότερης μείωσης κατά 8,3% στην αντίστοιχη περίοδο του Ομοίως οι πωλήσεις στην εγχώρια αγορά μειώθηκαν κατά 8,8% στο επτάμηνο 2016, έναντι μείωσης κατά 8,0% στην αντίστοιχη περίοδο του 2015, ενώ και οι πωλήσεις στην εξωτερική αγορά περιορίσθηκαν κατά 15,0% στο επτάμηνο 2016, έναντι μικρότερης μείωσης κατά 8,7% που σημειώθηκε στην αντίστοιχη περίοδο του

4 Μάλιστα η μείωση των πωλήσεων στο επτάμηνο 2016 αφορούσε κυρίως τις αγορές εκτός της Ζώνης του Ευρώ (-18,6%) και λιγότερο (-8,0%) αγορές της Ευρωζώνης. Αξιοσημείωτο είναι ότι στο επτάμηνο 2015 είχε σημειωθεί άνοδος των πωλήσεων στις χώρες της Ζώνης του Ευρώ κατά 4,8%. Ωστόσο, σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, οι προοπτικές για τις εξαγωγές της βιομηχανίας εμφανίζονται ευνοϊκότερες, καθώς το θετικό ισοζύγιο των σχετικών προβλέψεων ανήλθε σημαντικά τον Σεπτέμβριο στις +30 μονάδες από +17,5 το Αύγουστο και +13,2 τον Ιούλιο Από πλευράς διψήφιων κλάδων για το σύνολο της αγοράς και στο επτάμηνο 2016, άνοδο παρουσίασαν κυρίως οι κλάδοι, της ποτοποιίας (+6,5%), της καπνοβιομηχανίας (+3,3%), της παραγωγής χημικών προϊόντων (+2,2%), της φαρμακοβιομηχανίας (+3,9%), της οικοδομήσιμης ξυλείας (+7,6%), της τσιμεντοβιομηχανίας (+5,4%), της κατασκευής εμπιστευτικών προϊόντων (+13,3%) και της επιπλοποιίας (+10,4%). Αντίθετα, αρνητική επιρροή είχαν σημαντικοί κλάδοι όπως, της βιομηχανίας τροφίμων (-4,3%), των βασικών μετάλλων (-8,6%), των διυλιστηρίων (-27,3%), της βιομηχανίας πλαστικών (-4,2%) και της παραγωγής μηχανοκίνητων οχημάτων (-27,4%). Τραπεζικές Καταθέσεις Ιδιωτικού Τομέα: Ανοδικά κινούνται οι ιδιωτικές καταθέσεις από το δεύτερο τρίμηνο του Ειδικότερα, από το τέλος του περασμένου έτους παρατηρείται ολοένα και βραδύτερος ετήσιος ρυθμός μείωσης των ιδιωτικών καταθέσεων. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο 12μηνος ρυθμός μείωσης από 23,0% στο τέλος του Δεκεμβρίου 2015 περιορίσθηκε σταδιακά στο 9,1% και 6,3% στα τέλη του Απριλίου και Μαΐου 2016 και έλαβε θετικό πρόσημο στο τέλος του Ιουνίου (+0,4%) και ακόμα μεγαλύτερα ποσοστά στο τέλος του Ιουλίου και περισσότερο του Αυγούστου 2016 (+1,4% και +2,3%). Οι καταθέσεις του ιδιωτικού τομέα σε μηνιαίες συναλλαγές αυξήθηκαν τον Αύγουστο του 2016 κατά εκατ. με αποτέλεσμα το υπόλοιπο των ιδιωτικών καταθέσεων να ανέλθη σε εκατ. στο τέλος του Αυγούστου 2016 από εκατ. στο τέλος του Ιουλίου 2016 και εκατ. στο τέλος του Αυγούστου Η ως άνω αύξηση των καταθέσεων των ιδιωτών εντός του Αυγούστου ( εκατ.), προήλθε από την άνοδο των καταθέσεων των επιχειρήσεων ( εκατ.) και λιγότερο από την αύξηση των καταθέσεων των νοικοκυριών ( 269 εκατ.). Η αύξηση των καταθέσεων των νοικοκυριών οφείλεται στην αύξηση των καταθέσεων όψεως ( 139 εκατ.) και στην παράλληλη αισθητή άνοδο των καταθέσεων προθεσμίας κατά 304 εκατ. σε μηνιαία βάση, ενώ αντίθετα οι καταθέσεις ταμιευτηρίου μειώθηκαν κατά 174 εκατ. Όσον αφορά στις καταθέσεις όψεως των επιχειρήσεων σημειώνεται η αύξηση κατά 6,8% σε μηνιαία βάση και κατά 21,3% σε ετήσια. Επισημαίνεται η σημαντική αύξηση των καταθέσεων μιας ημέρας στο σύνολο του ιδιωτικού τομέα (καταθέσεις όψεως και ταμιευτηρίου), το υπόλοιπο των οποίων τον Αύγουστο διαμορφώθηκε σε 74,3 δισ. (Αύγουστος 2015: 68,4 δισ.) και συνδέεται με τη αυξανόμενη διάδοση των χρεωστικών και των πιστωτικών καρτών και των ηλεκτρονικών πληρωμών κυρίως ύστερα από την επιβολή του εβδομαδιαίου ορίου στις αναλήψεις από Είναι γεγονός ότι οι έντονες εκροές καταθέσεων της περιόδου Σεπτεμβρίου 2014-Ιουνίου 2015 ( 42,5 δισ.) σταμάτησαν με την επιβολή περιορισμών στις αναλήψεις μετρητών και τη μεταφορά κεφαλαίων στο εξωτερικό. Σημειώνεται επίσης ότι οι συνολικές ιδιωτικές καταθέσεις του Αυγούστου 2016 των 123,9 δισ. είναι μειωμένες κατά 113,9 δισ. έναντι του μεγίστου υπολοίπου καταθέσεων ιδιωτών των 237,8 δισ. που κατεγράφη τον Σεπτέμβριο του Το σύνολο των καταθέσεων στο τραπεζικό σύστημα περιλαμβάνει, εκτός των καταθέσεων των ιδιωτών, και τις καταθέσεις της γενικής κυβέρνησης και των κατοίκων εξωτερικού. Κατά συνέπεια το σύνολο των καταθέσεων στον τραπεζικό τομέα διαμορφώθηκε σε 141,2 δισ. τον Αύγουστο έναντι 139,4 τον Αύγουστο του Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) στην έκθεση του για την παγκόσμια οικονομία (World Economic Outlook) τμήμα της οποίας προδημοσιεύθηκε λόγω της επικείμενης Συνόδου του εν λόγω οργανισμού στην Ουάσιγκτον (7-10 Οκτωβρίου), επισημαίνει την επιβράδυνση του παγκοσμίου εμπορίου. Σύμφωνα με τον διεθνή οργανισμό η ασθενής οικονομική δραστηριότητα και ιδίως η μείωση των επενδύσεων έχουν περιορίσει ουσιαστικά την ανάπτυξη του εμπορίου από το Ειδικότερα, έχει καταγραφεί ότι από το 2012, ο όγκος του παγκόσμιου εμπορίου αγαθών και υπηρεσιών αυξάνεται κατά περίπου 3%, ήτοι λιγότερο από το ήμισυ του ποσοστού που είχε σημειωθεί κατά τη διάρκεια των προηγούμενων τριών δεκαετιών. Επισημαίνεται, ότι το παγκόσμιο εμπόριο έχει κινηθεί σχεδόν με τον ίδιο ρυθμό που έχει μεταβληθεί το παγκόσμιο ΑΕΠ. Η επιβράδυνση της ανάπτυξης του διεθνούς εμπορίου σε μεγάλο βαθμό αποδίδεται στη χαμηλή ανάπτυξη, στις λιγότερες αριθμητικά εμπορικές συμφωνίες, καθώς και στην πρόσφατη τάση ανόδου 4

5 του προστατευτισμού. Εκτιμάται. ότι οι περαιτέρω εμπορικές μεταρρυθμίσεις θα βοηθήσουν στην αναζωογόνηση του διεθνούς εμπορίου, το οποίο με την σειρά του θα στηρίξει την εξάπλωση της τεχνολογίας και της τεχνογνωσίας. Η έκθεση του ΔΝΤ διαπιστώνει ότι η επιβράδυνση του παγκόσμιου εμπορίου δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένα σύμπτωμα της υποτονικής οικονομικής ανάκαμψης. Η εμπειρική ανάλυση επιβεβαιώνει ότι από το 2012 τα τρία τέταρτα της μείωσης της μεταβολής του όγκου του παγκόσμιου εμπορίου, σε σύγκριση με την περίοδο , μπορεί να αποδοθεί σε παγκόσμιο επίπεδο στην ασθενή οικονομική ανάπτυξη και κυρίως στην υποχώρηση των επενδύσεων. Σημειώνεται, ότι πέρα από τις μεταβολές στο επίπεδο και τη σύνθεση της οικονομικής ανάπτυξης, άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν την ανάπτυξη του διεθνούς εμπορίου, αφαιρούν συνολικά μέχρι 1,75 ποσοστιαίες μονάδες ετησίως από την αύξηση του ρυθμού μεταβολής των εισαγωγών. Μεταξύ αυτών των παραγόντων, οι σημαντικότεροι είναι το κόστος των εμπορικών συναλλαγών, που προκαλείται εν μέρει από τις πολιτικές προστατευτισμού, καθώς και η έκταση συμμετοχής των διαφόρων χωρών στις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού. Εντούτοις, αν και η συμβολή του κόστους συναλλαγών στην επιβράδυνση του παγκόσμιου εμπορίου έχει περιορισθεί σε σχέση με την αδύναμη οικονομική δραστηριότητα, η έλλειψη νέων πρωτοβουλιών για τη μείωση του κόστους, σε συνδυασμό με τη σταδιακή αύξηση των άτυπων δασμών (non tariff barriers) μετά την παγκόσμια οικονομική κρίση, θα μπορούσαν να επιφέρουν περαιτέρω πλήγματα στο διεθνές εμπόριο. Σύμφωνα με το ΔΝΤ οι προοπτικές για το παγκόσμιο εμπόριο δεν είναι ιδιαίτερα ευοίωνες αν αναλογισθούμε ότι η έκθεση διαπιστώνει ότι το εμπόριο και η οικονομική ανάπτυξη είναι στενά συνδεδεμένες. Η ταχύτερη ανάπτυξη συνοδεύεται συνήθως με μεγαλύτερο όγκο εμπορίου. Με τις εκτιμήσεις που θέλουν μια σχετικά περιορισμένη παγκόσμια οικονομική δραστηριότητα για τα επόμενα πέντε χρόνια, κατά πάσα πιθανότητα θα συνεχιστεί η αργή ανάπτυξη του παγκόσμιου εμπορίου. Ταυτόχρονα τις ανησυχίες του ΔΝΤ συμμερίζεται και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου (ΠΟΕ) ο οποίος στην εξαμηνιαία έκθεση (Trade statistics and outlook) υποβάθμισε την πρόβλεψή του για την ανάπτυξη του παγκόσμιου εμπορίου για το 2016, εξαιτίας της οικονομικής επιβράδυνσης της Κίνας και της μείωσης των εισαγωγών στις ΗΠΑ. Στην έκθεση του ο ΠΟΕ αποσυνδέει το ρυθμό μεταβολής του παγκόσμιου εμπορίου με εκείνον της παγκόσμιας οικονομίας. Ειδικότερα, ο διεθνής οργανισμός εκτιμά ρυθμό μεταβολής 1,7%, έναντι 2,8% που ήταν η προηγούμενη του εκτίμηση. Υπάρχουν ορισμένες ενδείξεις που υποδεικνύουν ότι το διεθνές εμπόριο μπορεί να επιταχύνει τον ρυθμό ανάπτυξης του στο δεύτερο εξάμηνο του 2016, παρά το γεγονός ότι ο συνολικός ρυθμός μεταβολής για το έτος θα παραμείνει υποτονικός. Αν και ο αριθμός των εμπορευματοκιβωτίων έχει αυξηθεί, οι εξαγωγικές παραγγελίες στις ΗΠΑ έχουν αυξηθεί και οι εμπορικές ροές σε όρους δολαρίου ΗΠΑ έχουν σταθεροποιηθεί, πολλοί κίνδυνοι παραμένουν. Αξίζει να σημειωθεί ότι είναι η πρώτη φορά μετά από 15 χρόνια που ο εκτιμώμενος ρυθμός ανάπτυξης του παγκόσμιου εμπορίου θα είναι μικρότερος αυτού της παγκόσμιας οικονομίας. Σύμφωνα με τον ΠΟΕ σε μακροχρόνιο ορίζοντα το διεθνές εμπόριο έχει αναπτυχθεί 1,5 φορές ταχύτερα από το ΑΕΠ, ενώ στη δεκαετία του 90 περίπου δύο φορές ταχύτερα του ΑΕΠ. Τα τελευταία χρόνια ο ρυθμός ήταν στο ένα. Ο ΠΟΕ αναμένει επίσης, βραδύτερη ανάπτυξη του εμπορίου απ' όσο προέβλεπε τον Απρίλιο του 2016 για το 2017, ενώ για πρώτη φορά δίδει ως πρόβλεψη ένα εύρος διακύμανσης αντί συγκεκριμένης εκτίμησης. Αναλυτικότερα, εκτιμά ανάπτυξη για το 2017 μεταξύ 1,8%-3,1% έναντι 3,6% που ήταν η προηγούμενη πρόβλεψη. ΗΠΑ Ομοσπονδιακή Τράπεζα Το Συμβούλιο Νομισματικής Πολιτικής της Fed (FOMC), κατά τη συνεδρίαση της 20 ης -21 ης Σεπτεμβρίου, άφησε αμετάβλητα τα βασικά επιτόκιά της, στο 0,25% και 0,50%. Αναφορικά με τα μακροοικονομικά μεγέθη, επισημάνθηκε πρωτίστως η ενίσχυση της αγοράς εργασίας τον Ιούλιο. Επιπλέον, ο ρυθμός αύξησης της οικονομικής δραστηριότητας επιταχύνθηκε συγκριτικά με το πρώτο τρίμηνο. Η καταναλωτική δαπάνη συνεχίζει να αυξάνεται με ικανοποιητικό ρυθμό αλλά οι επενδύσεις πάγιου κεφαλαίου παραμένουν χαμηλές. Ο πληθωρισμός παραμένει χαμηλότερος του μεσοπρόθεσμου στόχου (2%), εν μέρει εξαιτίας της χαμηλής τιμής της ενέργειας και των εισαγόμενων προϊόντων. Περαιτέρω, δημοσιεύθηκαν οι προβλέψεις της Fed για τα βασικά μακροοικονομικά μεγέθη. Για το 2016, ο προβλεπόμενος ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ και ο πληθωρισμός αναπροσαρμόσθηκε προς τα κάτω. Αξίζει να σημειωθεί η, εκ νέου, σημαντική μείωση των εκτιμήσεων της Fed για το επίπεδο των βασικών επιτοκίων έως το 2018, σε σχέση με αυτό που προέβλεπε τον Ιούνιο. Κατά τη συνεδρίαση του 5

6 Σεπτεμβρίου, 10 εκ των 17 αξιωματούχων εκτιμούν ότι το βασικό επιτόκιο θα αυξηθεί κατά 0,25% μόνο μία φορά έως το τέλος του 2016, φθάνοντας το 0,75%. Τέσσερις εκτιμούν ότι θα υπάρξουν δύο αυξήσεις και μόλις τρεις εκτιμούν ότι τα βασικά επιτόκια θα παραμείνουν αμετάβλητα έως το τέλος του έτους. Η επόμενη συνεδρίαση της Fed είναι προγραμματισμένη για την 1 η -2 α Νοεμβρίου, μία εβδομάδα πριν τις προεδρικές εκλογές. επίπεδο από τον Οκτώβριο του Είναι χαρακτηριστικό ότι, οι πωλήσεις νέων κατοικιών τον Αύγουστο ήταν 609 χιλιάδες σε ετησιοποιημένη βάση, ενώ το 2015 ήταν 501 χιλιάδες. Σε ετήσια βάση, τον Αύγουστο οι πωλήσεις είναι αυξημένες κατά 20,6%. Παρά την αναζωπύρωση της αγοράς νέων κατοικιών τα τελευταία έτη, η συμμετοχή της στο σύνολο των πωλήσεων κατοικιών, εξακολουθεί να παραμένει χαμηλή, περί το 10%. Ως εκ τούτου, η δυναμική στην αγορά νέων κατοικιών δεν επαρκεί για να αντισταθμίσει την κάμψη στην αγορά υφιστάμενων κατοικιών το τρίτο τρίμηνο. Έτσι, εκτιμάται ότι οι επενδύσεις σε κατοικίες αναμένεται να συνεχίσει να δρα αρνητικά/επιβαρύνει στον ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ το τρίτο τρίμηνο, όπως και στο δεύτερο. Αγορά κατοικίας Οι πωλήσεις υφιστάμενων (μη νέων) κατοικιών, οι οποίες συνιστούν το 90% των πωλήσεων κατοικιών, μειώθηκαν κατά 0,9%τον Αύγουστο σε μηναία βάση, διαμορφούμενες στις 5,33 εκατ., σε ετησιοποιημένη βάση, ενώ οι αναλυτές ανέμεναν αύξηση (περί το 1,1%). Σε ετήσια βάση, οι πωλήσεις υφιστάμενων κατοικιών αυξήθηκαν οριακά, κατά 0,8%. Επιπλέον, σε ετήσια βάση, τον Αύγουστο η μέση τιμή πώλησης των υφιστάμενων κατοικιών αυξήθηκε κατά 0,8% (μη εποχικά διορθωμένη στοιχεία), ενώ οι διαθέσιμες προς πώληση κατοικίες μειώθηκαν κατά 10,1%, γεγονός που ασκεί ανοδικές πιέσεις στις τιμές πώλησης. Σύμφωνα με τον δείκτη Case-Shiller, οι τιμές πώλησης των υφιστάμενων κατοικιών συνέχισαν την ανοδική τους εξέλιξη για 17 ο μήνα τον Ιούλιο. Αυτό οφείλεται κυρίως στη συρρίκνωση του αποθέματος κατοικιών προς πώληση, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι τα νοικοκυριά επωφελούνται από τα ιστορικά χαμηλά επιτόκια των στεγαστικών δανείων και τις βελτιωμένες συνθήκες στην αγορά εργασίας. Σημειώνεται ότι η ετήσια ποσοστιαία μεταβολή των τιμών των οικιστικών ακινήτων διαμορφώθηκε στο 5,1%, ποσοστό σημαντικά υψηλότερο του πληθωρισμού, ο οποίος διαμορφώθηκε στο 1,1% τον Αύγουστο. Οι πωλήσεις νέων κατοικιών τον Αύγουστο μειώθηκαν, κατά 7,6% σε μηνιαία. Η μείωση είναι κυρίως αποτέλεσμα βάσης καθώς οι πωλήσεις νέων κατοικιών τον Ιούλιο ανήλθαν στο υψηλότερο Δείκτης PMI Markit Ο ενοποιημένος δείκτης PMI Markit (πρώτη εκτίμηση) αυξήθηκε στις 52,0 μονάδες τον Σεπτέμβριο, από 51,5 μονάδες τον Αύγουστο. Αναλυτικότερα, ο επιμέρους δείκτης PMI Markit για τις υπηρεσίες αυξήθηκε στις 51,9 μονάδες τον Σεπτέμβριο, ενώ ο επιμέρους δείκτης PMI Markit για τη μεταποίηση μειώθηκε περαιτέρω, στις 51,4 μονάδες τον Σεπτέμβριο, έναντι 52,0 μονάδων τον Αύγουστο. Εντούτοις, ο δείκτης σηματοδοτεί επέκταση του κλάδου με ρυθμό παραπλήσιο του μέσου όρου του πρώτου εξαμήνου (Μ.Ο. εξαμήνου: 50,8 μονάδες). Τα επιμέρους στοιχεία της έρευνας δείχνουν αποδυνάμωση των παραγγελιών από την αλλοδαπή αλλά αύξηση των θέσεων εργασίας στον κλάδο σε σχέση με τον Αύγουστο. Τα στοιχεία του δείκτη PMI Markit προμηνύουν ήπιο ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ σε ετήσια βάση, περί το 1% το τρίτο τρίμηνο (δεύτερο τρίμηνο: 1,2%). 6

7 Ζώνη του Ευρώ (ΖτΕ) ΕΚΤ Η ΕΚΤ, στην δημοσίευση του Economic Bulletin ( ), αναφέρει ότι, η οικονομία της ΖτΕ δεν έχει καμφθεί από την οικονομική και πολιτική αβεβαιότητα που πλήττει την παγκόσμια οικονομία. Εντούτοις, ενέχει κίνδυνους για την πορεία του ΑΕΠ της ΖτΕ. Το πραγματικό ΑΕΠ στη ΖτΕ, αυξήθηκε κατά 0,3% το δεύτερο τρίμηνο του 2016 (σε τριμηνιαία βάση), στηριζόμενο στις καθαρές εξαγωγές και την ιδιωτική κατανάλωση. Ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ αναμένεται ναι διατηρηθεί περί το 0,3% και στο τρίτο τρίμηνο. Στην ανάκαμψη αναμένεται να συμβάλλουν: α) Η ιδιωτική κατανάλωση, καθώς αυξάνεται το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών, στηριζόμενο στην αύξηση της απασχόλησης και της χαμηλής τιμής του πετρελαίου. β) Η αναμενόμενη αύξηση των επενδύσεων, αποτέλεσμα των επιχειρηματικών προσδοκιών για αύξηση της ζήτησης και των κερδών, σε συνδυασμό με τους σημαντικά βελτιωμένους όρους δανεισμού στην παρούσα συγκυρία. γ) Η δημόσια κατανάλωση η οποία αναμένεται να είναι ελαφρώς επεκτατική το Αναφορικά με τον πληθωρισμό, αναμένεται εκτιμάται ότι θα αυξηθεί σταδιακά στους επόμενους μήνες και να διαμορφωθεί στο 0,2% το Πιστωτική επέκταση H προσφορά χρήματος (M3) στη ΖτΕ αυξήθηκε τον Αύγουστο, στο 5,1%, σε ετήσια βάση, από 4,9% τον Ιούλιο. Επιπλέον, ο ρυθμός αύξησης της νομισματικής βάσης (Μ1) ανήλθε στο 8,9% τον Αύγουστο από 8,4% τον Ιούλιο. Αναλυτικότερα, τον Αύγουστο η συνολική χρηματοδότηση προς τον ιδιωτικό τομέα αυξήθηκε, στο 1,5%, έναντι 1,4% τον Ιούλιο. Αναφορικά με τα επιμέρους στοιχεία των δανείων. Σημειώνεται ότι: α) Ο ρυθμός πιστωτικής επέκτασης προς τις επιχειρήσεις μειώθηκε στο 1,2%. β) Ο ρυθμός αύξησης της χρηματοδότησης προς τα νοικοκυριά παρέμεινε αμετάβλητος στο 2,0%. Η καταναλωτική και η στεγαστική πίστη προς τα νοικοκυριά ενισχύθηκαν αμφότερες. γ) Ο ρυθμός συρρίκνωσης για πιστώσεις προς ασφαλιστικές εταιρίες και συνταξιοδοτικά ταμεία, μετριάσθηκε περαιτέρω (Αύγουστος: -7,9%, Ιούλιος: -8,4%). 52,6 μονάδες, έναντι 52,9 μονάδων τον Αύγουστο, ευρισκόμενος σε χαμηλό 20 μηνών. Η κάμψη του ενοποιημένου δείκτη προήλθε από τη μείωση του επιμέρους δείκτη για τις υπηρεσίες, κυρίως εξαιτίας της σημαντικής πτώσης του αντίστοιχου δείκτη στη Γερμανία. Το επίπεδο του ενοποιημένου δείκτη PMI Markit στη ΖτΕ προοιωνίζεται μέτρια αύξηση του ΑΕΠ στο τρίτο τρίμηνο του 2016, περί το 0,3% σε τριμηνιαία βάση, όσο ήταν και στο δεύτερο. Σε επίπεδο κράτους-μέλους, τα στοιχεία για τον ενοποιημένο δείκτη PMI Markit διαφέρουν σημαντικά. Αναλυτικότερα, ο ενοποιημένος δείκτης PMI Markit στη Γερμανία συνέχισε να μειώνεται και διαμορφώνεται σε χαμηλό 16 μηνών (Σεπτέμβριος: 52,7, Αύγουστος: 53,3 μονάδες), λόγω της πτώσης του υποδείκτη για τις υπηρεσίες. Στη Γαλλία, ο ενοποιημένος δείκτης PMI Markit, ανήλθε σε υψηλό 15 μηνών, τον Σεπτέμβριο, στις 53,3 μονάδες. Σημειώνεται η σημαντική αύξηση του επιμέρους δείκτη των υπηρεσιών (Σεπτέμβριος: 54,1, Αύγουστος: 52,3 μονάδες). Επιπλέον, ενισχύθηκε ο επιμέρους δείκτης για τη μεταποίηση, ο οποίος διαμορφώνεται σε υψηλό έξι μηνών αλλά εξακολουθεί να είναι χαμηλότερος των 50 μονάδων. Γερμανία Δείκτης οικονομικού κλίματος Ifo Ο δείκτης οικονομικού κλίματος Ifo αυξήθηκε σημαντικά, στις 109,5 μονάδες τον Σεπτέμβριο, το υψηλότερο επίπεδο από τον Μάϊο του Τον Αύγουστο ο δείκτης διαμορφωνόταν στις 106,3 μονάδες και οι αναλυτές ανέμεναν ελαφρά άνοδό του στις 106,4 μονάδες. Η αύξηση του δείκτη προήλθε από αύξηση όλων των δεικτών για τους επιμέρους κλάδους της οικονομίας (μεταποίηση, κατασκευές, χονδρικό και λιανικό εμπόριο). Επιπλέον, άνοδο κατέγραψαν οι δείκτες που αποτυπώνουν την εκτίμηση των επιχειρηματιών αναφορικά με την οικονομική συγκυρία στη Γερμανία και τις επιχειρηματικές προσδοκίες για τους επόμενους έξι μήνες. Τα στοιχεία δείχνουν ότι, η απόφαση του Ην. Βασιλείου για αποχώρηση από την ΕΕ και η ανακοίνωση της Bundesbank ( ) για επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης του ΑΕΠ στο τρίτο τρίμηνο, δεν έχουν κάμψει τις επιχειρηματικές προσδοκίες. Δείκτης PMI Markit Ο ενοποιημένος δείκτης PMI Markit (πρώτη εκτίμηση) μειώθηκε περαιτέρω τον Σεπτέμβριο, στις 7

8 Αριθμός συμβολαίων Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων ΙΑΠΩΝΙΑ Οικονομική δραστηριότητα Θετική ένδειξη για την οικονομική δραστηριότητα στο τρίτο τρίμηνο του 2016 αποτελούν τα πρόσφατα στοιχεία για τον Σεπτέμβριο, που αφορούν στον δείκτη PMI στη μεταποίηση, που καταρτίζεται από τη Markit. Ο δείκτης ανήλθε πάνω από το επίπεδο του 50,0, για πρώτη φορά μετά από έξι μήνες, ενώ άνοδο σημείωσαν τόσο ο υποδείκτης που αφορά στην παραγωγή, για δεύτερο στη σειρά μήνα, όσο και ο υποδείκτης που αφορά στις νέες παραγγελίες εξαγωγών, για πρώτη φορά από τις αρχές του Φαίνεται ότι σημειώνεται εξασθένιση της αρνητικής επίδρασης στη βιομηχανική παραγωγή από το ισχυρό γιεν, την αδύναμη παγκόσμια ανάπτυξη και τους σεισμούς της ανοίξεως σε μια από τις σημαντικότερες βιομηχανικές περιοχές της χώρας. Αυτές οι εξελίξεις δείχνουν ότι η ζήτηση ανακάμπτει στο εσωτερικό αλλά και στο εξωτερικό και εκτιμάται ότι θα υπάρξει ενίσχυση της οικονομικής δραστηριότητας στο τρίτο τρίμηνο, μετά τον πολύ χαμηλό ρυθμό ανάπτυξης (+0,2%) στο δεύτερο τρίμηνο, έναντι 2,0% στο πρώτο τρίμηνο. 55,0 53,0 51,0 49,0 47,0 51,0 52,4 52,6 52,4 52,3 50,1 Ισοτιμίες Σύμφωνα με τα στοιχεία του Χρηματιστηρίου του Σικάγο, οι τοποθετήσεις στο δολάριο ΗΠΑ (USD+DXY) για μη εμπορικές συναλλαγές (specs) την εβδομάδα που έληξε στις αυξήθηκαν. Οι συνολικές καθαρές (αγορές μείον πωλήσεις) θέσεις διαμορφώθηκαν σε θετικό επίπεδο για δέκατη όγδοη εβδομάδα. 49,1 48,2 47,7 48,1 49,3 49,5 Σεπ-15 Νοε-15 Ιαν-16 Μαρ-16 Μαϊ-16 Ιουλ-16 Σεπ-16 Πηγή: Markit Ο δείκτης Nikkei PMI στη μεταποίηση διαμορφώθηκε πάνω από το 50,0 μετά από έξι μήνες 50,3 Αναμένεται μείωση των specs θέσεων εναντίον (short) του ευρώ Πηγή: CFTC,IMM, Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Alpha Bank Οι τοποθετήσεις κατά του ευρώ για μη εμπορικές συναλλαγές (specs), την εβδομάδα που έληξε στις , αυξήθηκαν κατά συμβόλαια, με αποτέλεσμα οι συνολικές καθαρές (αγορές μείον πωλήσεις) θέσεις να διαμορφωθούν στα συμβόλαια από την προηγούμενη εβδομάδα. Σημειώνεται ότι πρόκειται για την πρώτη εβδομαδιαία αύξηση από τις 6 Σεπτεμβρίου. Ευρώ: Το ευρώ, εμφανίζει τάση εξασθένισης στην αρχή της εβδομάδας, έναντι του δολαρίου-ηπα. Η ισοτιμία δολαρίου-ευρώ στις 26 Σεπτεμβρίου διαμορφωνόταν περί τα 1,1246 USD/EUR από 1,1175 USD/EUR που ήταν στις 20 Σεπτεμβρίου, με αποτέλεσμα το ευρώ να καταγράφει από την αρχή του έτους κέρδη 3,6% έναντι του δολαρίου. Το δολάριο, ωστόσο εμφανίζεται αδύναμο και αναφορικά με το σταθμισμένο δείκτη Dollar Index- DXY, ο οποίος μετρεί την αξία του δολαρίου, έναντι των έξι σημαντικότερων νομισμάτων (ευρώ, γιεν, στερλίνα, δολάριο Καναδά, κορώνα Σουηδίας, φράγκο Ελβετίας). Ειδικότερα, ο σταθμισμένος δείκτης καταγράφει σωρευτικά απώλειες από την αρχή του έτους κατά 3,3%. Η εξασθένιση του δολαρίου αποδίδεται στην απόφαση της Fed στις Σεπτεμβρίου να μην αυξήσει τα επιτόκια της και να αναθεωρήσει σε χαμηλότερα σημεία τις προβλέψεις για την πορεία της οικονομικής ανάπτυξης. Ελβετικό φράγκο: Το ευρώ, εμφανίζει τάση εξασθένισης έναντι του φράγκου στην αρχή της εβδομάδας, κινούμενο στην περιοχή των 1,0891 φράγκων. Σημειώνεται, ότι το ευρώ καταγράφει κέρδη από την αρχή του έτους έναντι του φράγκου 0,1%. Σύμφωνα με τα δημοσιευθέντα νομισματικά στοιχεία της ΤτΕλβετίας (SNB), την προηγούμενη εβδομάδα, δεν υπήρξε παρέμβαση της στην αγορά συναλλάγματος για αποτροπή ενίσχυσης του φράγκου, καθώς το ποσό των μετρητών που οι εμπορικές τράπεζες της Ελβετίας είχαν καταθέσει στην SNB, ανήλθε στα 517,16 δισ. φράγκα για την εβδομάδα που έληξε στις 23 Σεπτεμβρίου από 516,66 δισ. φράγκα που ήταν την εβδομάδα που έληξε στις 16 Σεπτεμβρίου. Στερλίνα: Αρνητική η εβδομαδιαία εικόνα της στερλίνας, καθώς στις 27 Σεπτεμβρίου, καταγράφει 8

9 απώλειες τόσο έναντι του δολαρίου-ηπα (1,2962 USD/GBP), όσο και έναντι του ευρώ (0,8640 GBP/EUR). Οι επενδυτές ανησυχούν ότι η έξοδος από την ΕΕ θα έχει μεγάλο κόστος για την οικονομία του Ηνωμένου Βασιλείου. Σωρευτικά η στερλίνα διαπραγματεύεται από την αρχή του έτους χαμηλότερα κατά 17,3% έναντι του ευρώ και 12,1% έναντι του δολαρίου. Αρνητικά επηρεάζει τη στερλίνα η επιθυμία της Σκωτίας για μη οριστική ρήξη του Ηνωμένου Βασιλείου με την ΕΕ. Η επιφυλακτική στάση των επενδυτών για τις οικονομικές εξελίξεις αποτυπώνεται και στο ασφάλιστρο κινδύνου (CDS-credit default swaps), καθώς στις 27 Σεπτεμβρίου το πενταετούς διάρκειας διαμορφωνόταν στα 35,4 bps από 34,9 bps που ήταν στις 20 Σεπτεμβρίου και 21,4 bps στην αρχή του έτους. Αγορές ομολόγων Η πορεία του προγράμματος QE της ΕΚΤ Αγοραστικό ενδιαφέρον για τα αποκαλούμενα ασφαλή επενδυτικά ομόλογα της Ευρωζώνης, καθώς εντείνονται οι ανησυχίες για την χρηματοοικονομική κατάσταση της Deutsche Bank, την επιβολή νέων χρηματικών κυρώσεων στην αυτοκινητοβιομηχανία Volkswagen από τις εποπτικές αρχές των ΗΠΑ αλλά και την απόφαση της Γερμανικής τραπέζης Commerzbank να προβεί σε περικοπή θέσεων εργασίας. Σημειώνεται ότι η μετοχή της Deutsche Bank έχει άνω του 50% από την αρχή του έτους. Η απόδοση του 10ετούς ομολόγου της Γερμανίας άγγιξε το χαμηλότερο επίπεδο από τις 15 Αυγούστου, ενώ το αντίστοιχο ομόλογο της Φινλανδίας εξαιτίας της υψηλής ζήτησης κατέγραψε για πρώτη φορά αρνητική απόδοση. Οι αγορές κρατικών ομολόγων από την ΕΚΤ την εβδομάδα μέχρι τις 23 Σεπτεμβρίου στα πλαίσια εφαρμογής του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης (QE), διαμορφώθηκαν στα 1.049,697 δισ. με αποτέλεσμα ο μέσος εβδομαδιαίος όρος από την έναρξη του προγράμματος να υπολογίζεται στα 12,9 δισ. Παράλληλα, στην ίδια περίοδο, η ΕΚΤ προέβη σε αγορές καλυμμένων ομολόγων, αξίας 868 εκατ. και πωλήσεις ABS αξίας 54 εκατ. Επίσης, την περασμένη εβδομάδα η ΕΚΤ προέβη σε αγορές εταιρικών και ασφαλιστικών ομολογιακών τίτλων αξίας εκατ. δισ Πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων ΕΚΤ Εφαρμογή προγράμματος: 81 εβδομάδες Πηγή: Ευρωπαική Κεντρική Τράπεζα, Διεύθυνση Oικονομικών Μελετών-Alpha Bank Στην Ελληνική αγορά ομολόγων, το εύρος τιμών (αγορά) του 10ετούς ομολόγου λήξης 24 Φεβρ στις 27 Σεπτεμβρίου διαμορφωνόταν μεταξύ 69,59-70,14 ήτοι απόδοση 8,34%-8,45%. Υπενθυμίζεται ότι στις το 10ετές ομόλογο είχε καταγράψει χαμηλό αποδόσεως 5,475% και στις υψηλό αποδόσεως 19,27%. Αγοραστικό ενδιαφέρον για την πλειονότητα των 10ετών ομολόγων της ΖτΕ (Αποδόσεις 10ετών ομολόγων) 0,01-0,14 Γερμανία 0,12 Ολλανδία -0,03 0,24 Γαλλία 0,10 3,32 Πορτογαλία 3,37 1,29 Ιταλία 1,18 1,02 Ισπανία 0,90 8,74 Ελλάδα 8, /9/ /9/2016 Πηγή: Reuters, Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Alpha Bank Η διαφορά απόδοσης μεταξύ των ελληνικών 10ετών και γερμανικών ομολόγων (spread) υποχώρησε στις 849 μονάδες βάσης. Η απόδοση του 10ετούς γερμανικού ομολόγου, ως σημείο αναφοράς του κόστους δανεισμού της Ζώνης του Ευρώ, υποχώρησε στο -0,14%. Η 10ετία της Πορτογαλίας στις 27 Σεπτεμβρίου εμφάνιζε απόδοση 3,37%, της Ισπανίας 0,90% και της Ιταλίας 1,18%. Η διαφορά απόδοσης του 10ετούς πορτογαλικού ομολόγου σε σχέση με την αντίστοιχη του γερμανικού, ανήλθε σε εβδομαδιαία βάση, στις 351 μ.β. ενώ του 10ετούς ιταλικού ομολόγου ανήλθε στις 132 μ.β. Στις ΗΠΑ, η απόδοση του 10-ετούς ομολόγου διαμορφωνόταν στο 1,58% στις Όσον αφορά την προσφορά στην πρωτογενή αγορά την τρέχουσα εβδομάδα, υπολογίζεται περί τα 17,3 δισ. Ειδικότερα, στις 27 Σεπτεμβρίου το Ολλανδικό δημόσιο θα δανεισθεί μέσω υφιστάμενων εκδόσεων DSL περί τα 0,75-1,25 δισ. Επιπλέον, την ίδια ημέρα το Ιταλικό δημόσιο θα δανεισθεί μέσω εκδόσεων CTZ και BTPei περί τα 4 δισ. Στις 28 Σεπτεμβρίου το Γερμανικό δημόσιο θα δανεισθεί μέσω υφιστάμενων εκδόσεων ΒΚΟ 09/2018 περί τα 4 δισ. Στις 29 Σεπτεμβρίου το Ιταλικό δημόσιο θα δανεισθεί μέσω εκδόσεων BTP περί τα 7-8 δισ. Κύπρος Ποσοστό της ανεργίας Σημαντική υποχώρηση σημείωσε το ποσοστό της ανεργίας στο 12,1% στο δεύτερο τρίμηνο 2016 από 14,1% στο πρώτο τρίμηνο του Στο δεύτερο τρίμηνο 2016, το ποσοστό της ανεργίας ήταν υψηλότερο στις γυναίκες στο 12,3% (πρώτο τρίμηνο 2016: 14,3%) συγκριτικά με τους άνδρες στο 11,9% (πρώτο τρίμηνο 2016: 13,9%). Ο αριθμός των ανέργων μειώθηκε σε άτομα στο δεύτερο τρίμηνο 2016 από άτομα στο πρώτο τρίμηνο Σύμφωνα με τις προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Μάιος 2016), το ποσοστό της ανεργίας από 14,9% το 2015 θα υποχωρήσει στο 13,4% το 2016 και περαιτέρω στο 12,4% το

10 18,0 Το ποσοστό της ανεργίας υποχώρησε σε χαμηλό 16 τριμήνων ΠΓΔΜ 16,0 14,0 12,0 10,0 1ο Τρίμ ο Τρίμ ο Τρίμ ο Τρίμ ο Τρίμ.2016 Πηγή: Στατιστική Αρχή Προϋπολογισμός Στο επτάμηνο του 2016, ο προϋπολογισμός παρουσίασε έλλειμμα ύψους 92,2 εκατ. (-0.6% του ΑΕΠ), έναντι πλεονάσματος 38,5 εκατ. (0,4% του ΑΕΠ) στο επτάμηνο του Αυτό ήταν αποτέλεσμα της υποχώρησης των εσόδων κατά 3,5%, σε ετήσια βάση, κυρίως λόγω της μείωσης των άμεσων φόρων, ενώ οι δαπάνες παρέμειναν σχεδόν αμετάβλητες. Σύμφωνα με τις προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Μάιος 2016), το έλλειμμα του προϋπολογισμού από -1,0% του ΑΕΠ το 2015 θα υποχωρήσει στο -0,4% το Προϋπολογισμός Σημαντική υποχώρηση σημείωσε το έλλειμμα του προϋπολογισμού κατά 49,3%, σε ετήσια βάση, τον Αύγουστο 2016 στα MKD864 εκατ. από MKD1.703 εκατ. τον Αύγουστο Αυτή η υποχώρηση ήταν αποτέλεσμα της μεγαλύτερης αύξησης των εσόδων του προϋπολογισμού συγκριτικά με τα έξοδα. Συγκεκριμένα, τα έσοδα του προϋπολογισμού αυξήθηκαν κατά 18,1%, σε ετήσια βάση, τον Αύγουστο 2016, κυρίως λόγω των υψηλότερων εσόδων από τον ΦΠΑ και τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης. Παράλληλα, οι δαπάνες αυξήθηκαν κατά 9,4%, σε ετήσια βάση, τον Αύγουστο 2016 κυρίως λόγω υψηλότερων δαπανών για την υγεία και για συντάξεις. 10

11 Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Παρασκευή 30 Σεπτεμβρίου 2016 Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΕ ΑΡΙΘΜΟΥΣ (ετήσιες εκατοστιαίες μεταβολές) Ετήσια στοιχεία ΑΕΠ (σε σταθερές τιμές αγοράς) Ιδιωτική Κατανάλωση Δημόσια Κατανάλωση Ακαθάριστες Επενδύσεις Παγίου Κεφαλαίου Εξαγωγές Εισαγωγές Γενικός Δκτ Τιμών Καταναλωτή Ανεργία (%) Χρηματοδότηση Ιδιωτικού Τομέα Πρωτογενές Ισοζύγιο της Γενικής Κυβέρνησης (% ΑΕΠ) (1) Χρέος Γενικής Κυβέρνησης (% ΑΕΠ) Ισοζύγιο Τρεχ. Συναλλαγών (% ΑΕΠ) (1) Με βάση τον ορισμό του οικονομικού προγράμματος προσαρμογής της Ελλάδας Δείκτες Οικονομικής Συγκυρίας Τελευταία διαθέσιμη έτος έτος Q3 Q4 Q1 Q2 περίοδος Οικονομική Δραστηριότητα Όγκος Λιανικών Πωλήσεων (εκτός καυσίμων & λιπαντικών) ,2 (Ιαν-Ιούν.) Νέες εγγραφές ΙΧ Αυτοκινήτων ,5 (Ιαν.-Ιούλ.) Ιδιωτική Οικοδομική Δραστηριότητα ,2 (Ιαν-Ιούν.) Βιομηχανική Παραγωγή: Μεταποίηση ,0 (Ιαν.-Ιούλ.) Δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών ΡΜΙ στη μεταποίηση ,4 (Αυγ.) Δείκτης Οικονομικού Κλίματος ,5 (Αυγ.) Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στη Βιομηχανία ,3 (Ιούλ.) Δείκτης Εμπιστοσύνης Καταναλωτών ,1 (Αυγ.) Πιστωτική Επέκταση (τέλος περιόδου) Ιδιωτικός Τομέας ,7 (Αυγ.) Επιχειρήσεις (Αυγ.) - Βιομηχανία (Αυγ.) - Κατασκευές (Αυγ.) - Τουρισμός (Αυγ.) Νοικοκυριά (Αυγ.) - Καταναλωτικά Δάνεια (Αυγ.) - Στεγαστικά Δάνεια (Αυγ.) Τιμές Δείκτης Τιμών Καταναλωτή ,9 (Αυγ.) Δομικός Πληθωρισμός ,2 (Αυγ.) Δείκτης Τιμών Διαμερισμάτων ,7 (2ο 3μηνο) ΑΕΠ σε σταθερές τιμές ,9 (2ο 3μηνο) Ιδιωτική Κατανάλωση ,7 (2ο 3μηνο) Δημόσια Κατανάλωση ,7 (2ο 3μηνο) Επενδύσεις ,0 (2ο 3μηνο) Εξαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών ,4 (2ο 3μηνο) Εισαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών ,1 (2ο 3μηνο) Ισοζύγιο Πληρωμών σε δισ. Εξαγωγές Αγαθών (Ιαν-Ιούλ.) Εισαγωγές Αγαθών (Ιαν-Ιούλ.) Εμπορικό Ισοζύγιο (Ιαν-Ιούλ.) Ισοζύγιο Τρεχ/σών Συναλλαγών (Ιαν-Ιούλ.) Το παρόν δελτίο έχει αποκλειστικά ενημερωτικό χαρακτήρα. Οι πληροφορίες που περιέχει προέρχονται από πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες αλλά δεν έχουν επαληθευτεί από την Alpha Bank. Το παρόν δεν αποτελεί συμβουλή ή σύσταση ούτε προτροπή για την διενέργεια οποιασδήποτε συναλλαγής. Επίσης δεν συνιστά έρευνα στον τομέα των επενδύσεων κατά την έννοια της ισχύουσας νομοθεσίας και ως εκ τούτου δεν έχει συνταχθεί σύμφωνα με τις απαιτήσεις του νόμου για τη διασφάλιση της ανεξαρτησίας της έρευνας στον τομέα των επενδύσεων. Η Alpha Bank δεν υποχρεούται να επικαιροποιεί ή να αναθεωρεί το δελτίο αυτό ούτε να προβαίνει σε ανακοινώσεις ή ειδοποιήσεις σε περίπτωση που οποιοδήποτε στοιχείο, γνώμη, πρόβλεψη ή εκτίμηση που περιέχεται σε αυτό μεταβληθεί ή διαπιστωθεί εκ των υστέρων ως ανακριβής. Η Alpha Bank και οι θυγατρικές της, καθώς επίσης τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου, τα στελέχη και οι υπάλληλοι αυτών δεν παρέχουν καμία διαβεβαίωση ούτε εγγυώνται την ακρίβεια, την πληρότητα και την ορθότητα των πληροφοριών που περιέχονται και των απόψεων που διατυπώνονται στο παρόν ή την καταλληλότητά τους για συγκεκριμένη χρήση και δεν φέρουν καμία ευθύνη για οποιανδήποτε άμεση ή έμμεση ζημία θα μπορούσε τυχόν να προκύψει σε σχέση με οποιανδήποτε χρήση του παρόντος και των πληροφοριών που περιέχει εν όλω ή εν μέρει. Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή αναδημοσίευση αυτού του δελτίου ή τμήματος του πρέπει υποχρεωτικά να αναφέρει την Alpha Bank ως πηγή προελεύσεώς του.