ΝΕΦΡΟΛΙΘΙΑΣΗ Παθοφυσιολογία- ιερεύνηση-αντιµετώπιση

Transcript

1 ΝΕΦΡΟΛΙΘΙΑΣΗ Παθοφυσιολογία- ιερεύνηση-αντιµετώπιση Βασίλης Φιλιόπουλος Νεφρολόγος Νεφρολογική Κλινική και Μονάδα Μεταµόσχευσης Νεφρού, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ, Γ.Ν.Α «Λαϊκό»

2 Νεφρολιθίαση-Επιδημιολογία Σημαντικό πρόβλημα δημόσιας υγείας παγκόσμια 5.2% το % (1 στους 11) στις ΗΠΑ το % στη Σαουδική Αραβία Eur Urol 2012

3 Νεφρολιθίαση-Επιδημιολογία Ποσοστό έως 16% στους άνδρες και 8% στις γυναίκες θα εμφανίσει τουλάχιστον 1 συμπτωματικό νεφρικό λίθο μέχρι την ηλικία των 70 Άνδρες/Γυναίκες: 2/1 Αυξημένη επίπτωση σε ηλικίες Μετά από ένα επεισόδιο συμπτωματικής νεφρολιθίασης, 50% κίνδυνος υποτροπής μέσα στην επόμενη 10ετία

4

5 The Recurrence of Kidney Stone (ROKS) nomogram J Am Soc Nephrol 2014

6 Νεφρικοί Λίθοι Στο 80% των περιπτώσεων από ασβέστιο Οξαλικό ασβέστιο Φωσφορικό ασβέστιο (υδροξυαπατίτης) Ουρικό οξύ Στρουβίτης (εναμμώνιο φωσφορικό μαγνήσιο) Κυστίνη

7 Νεφρολιθίαση-Παθογένεια Υπερκορεσμός των ούρων από τις χημικές συνιστώσες των λίθων κρυσταλλοποίηση αύξηση συσσώρευση Υποκείμενοι προδιαθεσικοί παράγοντες: μεταβολικές διαταραχές, λοιμώξεις ή/και δομικές ανωμαλίες του νεφρού ή του ουροποιητικού (στάση των ούρων) Συχνά δεν αναγνωρίζονται υποκείμενοι προδιαθεσικοί παράγοντες

8 Νεφρολιθίαση-Παθογένεια

9 Νεφρολιθίαση-Παθογένεια Η μετάβαση από τον κρύσταλλο στον κλινικά σημαντικό λίθο επηρεάζεται από αναστολείς και επαγωγούς της λιθογένεσης Αναστολείς Κιτρικά Μαγνήσιο Πυροφωσφορικά Πρωτεΐνη TH Επαγωγοί Υπερουρικοζουρία ph 6.7 ph 5.5

10 To Oxalobacter formigenes στη δημιουργία λίθων οξαλικού ασβεστίου Αποδομεί τα οξαλικά και προάγει την εντερική έκκρισή τους μειώνει τα οξαλικά στα ούρα Μειωμένος αποικισμός του εντέρου από το Oxalobacter formigenes αυξάνει τον κίνδυνο για λίθους οξαλικού ασβεστίου

11 Νεφρολιθίαση-Παθογένεια: Νεώτερα δεδομένα Εναποθέσεις οξαλικού και φωσφορικού ασβεστίου στα σωληνάρια λειτουργούν ως σημεία «αγκύρωσης» για τη δημιουργία λίθων Επιπλέον όμως προκαλούν φλεγμονή και οξειδωτικό στρες ίνωση (crystal-related kidney injury) Ενεργοποίηση της φυσικής ανοσίας από τους κρυστάλλους οξαλικού (oxalate-induced kidney injury)

12 Νεφρολιθίαση-Παράγοντες κινδύνου Περιβαλλοντικοί Γενετικοί, οικογενειακό ιστορικό Μεταβολικό σύνδρομο, ΣΔ, παχυσαρκία, υπερουριχαιμία Διατροφικοί

13 Διατροφικοί παράγοντες κινδύνου Χαμηλή πρόσληψη υγρών Χαμηλή πρόσληψη ασβεστίου Χαμηλή πρόσληψη φρούτων και λαχανικών Ζωικό λεύκωμα Αλάτι Ζάχαρη Οξαλικά (σπανάκι, κακάο, πατάτες, παντζάρι, αμύγδαλα) Αλκοόλ?

14 Νεφρολιθίαση-Παράγοντες κινδύνου Διαταραχές στη σύσταση των ούρων: Χαμηλός όγκος ούρων ph ούρων Σταθερά αλκαλικό ph (>6.5) ευνοεί λίθους φωσφορικού ασβεστίου Σταθερά όξινο ph (<5.5) ευνοεί λίθους ουρικού οξέος Υπερασβεστιουρία με ή χωρίς υπερασβεστιαιμία Υπεροξαλουρία Μείζων παράγοντας κινδύνου για λίθους οξαλικού ασβεστίου Υποκιτρικουρία Τα κιτρικά αναστέλλουν τη δημιουργία λίθων ασβεστίου Υπερουρικοζουρία? Υπομαγνησιουρία

15 Νεφρολιθίαση-Παράγοντες κινδύνου Υποκείμενες παθολογικές καταστάσεις: πρωτοπαθής υπερπαραθυρεοειδισμός μυελώδης σπογγώδης νεφρός νεφροσωληναριακή οξέωση τύπου I σύνδρομο δυσαπορρόφησης : νόσος Crohn, σύνδρομο βραχέος εντέρου, μετά από βαριατρική επέμβαση, κυστική ίνωση, παγκρεατική ανεπάρκεια, χολική κίρρωση πρωτοπαθής υπεροξαλουρία λοίμωξη από μικροοργανισμούς που παράγουν ουρεάση φάρμακα: indinavir, acyclovir, sulfadiazine, triamterene, κινολόνες, ακεταζολαμίδη

16 Νεφρολιθίαση-Διερεύνηση Η διερεύνηση απαραίτητη από το πρώτο επεισόδιο κωλικού ή τον πρώτο λίθο Πλήρης μεταβολικός έλεγχος αν υπάρχουν παράγοντες κινδύνου Περιορισμένος έλεγχος αν δεν υπάρχουν American Urological Association Guidelines 2014

17 Γιατί επιβάλλεται η διερεύνηση από τον πρώτο λίθο? Η διερεύνηση και η θεραπεία μετά το πρώτο επεισόδιο μπορεί να μειώσει σημαντικά την εμφάνιση νέων λίθων Περιορίζει την ταλαιπωρία και την επιβάρυνση του ασθενούς Μειώνει τις επιπλοκές από τις υποτροπές της λιθίασης Μειώνει το κόστος από την αντιμετώπιση των υποτροπών και την απώλεια ωρών εργασίας

18 Αρχικός έλεγχος κωλικού νεφρού Γενική Ούρων (όχι μόνο stick) Γενική Αίματος Σάκχαρο Ουρία Κρεατινίνη Ουρικό οξύ K Na και Ca αίματος NCCT χαμηλής δόσης, τομές 3-5 mm

19 Ποια είναι η εξέταση 1 ης επιλογής για την αρχική απεικόνιση σε υποψία νεφρολιθίασης; 1. R/o απλή ΝΟΚ 2. IVP Ενδοφλέβια Πυελογραφία 3. U/S νεφρών και κοιλίας 4. Αξονική Τομογραφία χαμηλής δόσης χωρίς IV σκιαγραφικό (NCCT)

20 Αρχικός έλεγχοςκωλικού νεφρού Η Αξονική Τομογραφία χωρίς σκιαγραφικό (NCCT) είναι πλέον εξέταση εκλογής και αντικατέστησε την IVP Η NCCT προσδιορίζει τη διάμετρο του λίθου και την πυκνότητα Αν δεν βρεθούν λίθοι μπορεί να προσδιορίσει την αιτία του πόνου (ευρύτερη διαγνωστική ικανότητα) Σε σύγκριση με την IVP, η NCCT έχει μεγαλύτερη ευαισθησία και ειδικότητα για τους λίθους όλου του ουροποιητικού ΚΑΙ του ουρητήρα

21 Υπεροχή της Αξονικής Τομογραφίας χαμηλής δόσης χωρίς ενδοφλέβιο σκιαγραφικό (NCCT) Μεγαλύτερη ευαισθησία 97% και ειδικότητα 95% από την IVP 69% και 94% αντίστοιχα Όλες οι πέτρες είναι ακτινοσκιερές στη NCCT, εκτός από της ινδιναβίρης (HIV) και λιθίαση matrix Ταχύτατη διάγνωση με παρόμοιο κόστος Αποφυγή σκιαγραφικού και των ανεπιθύμητων ενεργειών του Επιπλέον, η μη χρήση ΕΦ σκιαγραφικού αυξάνει την ευαισθησία για μικρούς λίθους (< 3 mm) Η χρήση της έχει αυξηθεί κατά 10 φορές τα τελευταία 15 χρόνια

22 Αξονική Τομογραφία VS Υπερηχογράφημα στη διάγνωση της νεφρολιθίασης Πολυκεντρική, τυχαιοποιημένη μελέτη με > 2500 άτομα US στα επείγοντα vs US από ακτινολόγο vs CT Το US με μικρότερη ευαισθησία για τη διάγνωση αλλά Δευτερεύοντα σημεία (εισαγωγή στο νοσοκομείο, επανεισαγωγή, σοβαρές επιπλοκές εξαιτίας λανθασμένης διάγνωσης, διαβάθμιση του πόνου): καμία διαφορά US vs CT Smith-Bindman R, et al. N Eng J Med 2014

23 Αξονική Τομογραφία χαμηλής δόσης χωρίς ενδοφλέβιο σκιαγραφικό (NCCT)-ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ Παιδιά και έγκυες Δεν είναι ιδανική για παρακολούθηση ρουτίνας, απαραίτητη όμως για το σχεδιασμό χειρουργικής παρέμβασης Σε ασθενείς με BMI > 30 kg/m2 προτιμότερη η χρήση standard-dose CT

24 Νεφρολιθίαση-Διερεύνηση Ιστορικό Διαιτητικές συνήθειες Φάρμακα που ευνοούν το σχηματισμό λίθων Παρουσία λοίμωξης ουροποιητικού Υποκείμενες παθολογικές καταστάσεις Εργαστηριακός έλεγχος Χημική ανάλυση λίθου Μέτρηση ασβεστίου, φωσφόρου, κρεατινίνης, καλίου, διττανθρακικών και ουρικού οξέος ορού Γενική και καλλιέργεια ούρων Απεικονιστικός έλεγχος

25 Νεφρολιθίαση-πλήρης έλεγχος Αλκαλική φωσφατάση, παραθορμόνη, 25 (OH) βιταμίνη D Συλλογή ούρων 24ωρου (2 φορές) Όγκος ούρων Κρεατινίνη, ασβέστιο, μαγνήσιο, φώσφορος, οξαλικά, ουρικό οξύ, κιτρικά, κάλιο, νάτριο και ph ούρων Μέτρηση οστικής πυκνότητας

26 Συλλογή ούρων 24ωρου Προϋποθέσεις Τουλάχιστον 2 Ασθενής στη συνήθη πρόσληψη υγρών, δίαιτα και φυσική δραστηριότητα Τουλάχιστον 1-3 μήνες απόσταση από επεισοδίου κωλικού ή οποιαδήποτε ουρολογική παρέμβαση Ασθενής χωρίς κωλικό, απόφραξη ή λοίμωξη

27 Πλήρης μεταβολικός έλεγχος σε Υποτροπιάζοντα επεισόδια συμπτωματικής νεφρολιθίασης Από το 1 ο επεισόδιο συμπτωματικής νεφρολιθίασης εφόσον αναγνωρίζεται μέτριος ή υψηλός κίνδυνος υποτροπής Λαμβάνονται υπόψη τα συνυπάρχοντα νοσήματα και η προτίμηση του ασθενούς Στο 95% των ασθενών που ελέγχονται για λιθιασική νόσο ανιχνεύεται μια θεραπεύσιμη μεταβολική διαταραχή Gambaro g, et al. J Nephrol 2016

28 Πλήρης μεταβολικός έλεγχος σε ασθενείς μέτριου και υψηλού κινδύνου για υποτροπή Θετικό οικογενειακό ιστορικό Νεαρή ηλικία Μονήρης νεφρός Νεφρασβέστωση ΧΝΝ Οστεοπόρωση Νόσος του εντέρου ή επέμβαση στο έντερο Ορισμένα επαγγέλματα (πιλότοι, συχνά ταξίδια) Ανατομικές ή λειτουργικές ανωμαλίες ουροποιητικού Παχυσαρκία, ΣΔ, μεταβολικό σύνδρομο Ανοσοκαταστολή Λιθίαση από κυστίνη, ουρικό οξύ ή στρουβίτη Gambaro g, et al. J Nephrol 2016

29 Νεφρολιθίαση-Αντιμετώπιση Αρχικά συντηρητική Στόχος η πρόληψη των υποτροπών Επί μη ανταπόκρισης ή σε περίπτωση επιπλοκής (απόφραξη, λοίμωξη) λιθοτριψία ή άλλη ουρολογική παρέμβαση Μόνο 10-20% των λίθων απαιτούν ουρολογική παρέμβαση

30 Νεφρολιθίαση-Αντιμετώπιση Οι συντηρητικές παρεμβάσεις αποτελεσματικές στην επίτευξη ύφεσης της λιθιασικής νόσου στο 75% και μειωμένη συχνότητα διέλευσης λίθου στο 95% των περιπτώσεων Σε ασθενείς που αντιμετωπίστηκαν με λιθοτριψία η συντηρητική θεραπεία ήταν πολύ αποτελεσματική στη μείωση των υποτροπών σε όσους παρέμειναν υπολείμματα λίθων αλλά και σε αυτούς που μετά τη λιθοτριψία ήταν ελεύθεροι από λίθους Προληπτικά διαιτητικά και φαρμακευτικά μέτρα μειώνουν σημαντικά τα ποσοστά υποτροπής σε περίπτωση λίθων από ασβέστιο Ο συνδυασμός φαρμακευτικής θεραπείας και διαιτητικών παρεμβάσεων φαίνεται να υπερτερεί

31 Medical Management to Prevent Recurrent Nephrolithiasis in Adults: A Systematic Review for an American College of Physicians Clinical Guideline Fink et al. Ann Intern Med 2013

32 Διαιτητικές οδηγίες για την αποφυγή της νεφρολιθίασης Νερό τόσο ώστε >2 lt ούρα/24ωρο ΝΑΙ ΣΤΑ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΑ ακόμα και στη λιθίαση ασβεστίου (οπωσδήποτε 2 μερίδες/ημέρα ή 1200 mg ασβεστίου) Όχι στα συμπληρώματα ασβεστίου Όχι σκευάσματα με βιταμίνη D Αύξηση πρόσληψης λαχανικών και φρούτων

33 Διαιτητικές οδηγίες για την αποφυγή της νεφρολιθίασης Όχι αναψυκτικά Περιορισμός αλατιού ( meq/day) Περιορισμός ζωικών λευκωμάτων Περιορισμός τροφών πλούσιων σε οξαλικά (κακάο, σοκολάτα, σπανάκι, πατάτες, φράουλες, ξηροί καρποί) Όχι Vit C > 1000 mg/ημ Αυξημένο BMI σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο λιθίασης

34 ΟΧΙ δίαιτα χαμηλού ασβεστίου ρύθμιση (up-regulation) VDR απορρόφηση Ca 2+ από έντερο/οστά Αντιρροπιστική υπεροξαλουρία Προδιαθέτει σε απώλεια οστικής μάζας Προδιαθέτει σε απώλεια οστικής μάζας και κατάγματα

35 Διατροφικοί παράγοντες που μειώνουν τον κίνδυνο νεφρολιθίασης Νερό Ασβέστιο (γαλακτοκομικά) Φυτικές ίνες (δημητριακά, μαύρο ψωμί, φασόλια) Λαχανικά και φρούτα Λεμονάδα (ΟΧΙ πορτοκαλάδα και χυμοί grape fruit)

36 Νεφρολιθίαση-Αντιμετώπιση 1 ο επεισόδιο συμπτωματικής λιθίασης Συντηρητική προσέγγιση (limited evaluation) Πλήρης μεταβολικός έλεγχος Προσέγγιση ανάλογα με τον κίνδυνο υποτροπής (Στοχευμένη προσέγγιση-targeted approach)

37 Νεφρολιθίαση-Αντιμετώπιση 1 ο επεισόδιο συμπτωματικής λιθίασης Συντηρητική προσέγγιση Νερό τόσο ώστε >2 lt ούρα/24ωρο Λήψη υγρών και κατά τη διάρκεια της νύκτας? Αναγνώριση παραγόντων κινδύνου Γενική και καλλιέργεια ούρων + μικροσκοπική (αναζήτηση κρυστάλλων) Χημική ανάλυση λίθου Παρακολούθηση με απλή α/α κοιλίας ή U/S (ή CT) για την ανεύρεση νέων λίθων αρχικά 1 έτος μετά το επεισόδιο και ακολούθως κάθε 2-4 έτη

38 Νεφρολιθίαση-Αντιμετώπιση 1 ο επεισόδιο συμπτωματικής λιθίασης Προσέγγιση ανάλογα με τον κίνδυνο υποτροπής (Στοχευμένη προσέγγιση) Χαμηλός κίνδυνος Εφαρμόζεται η συντηρητική προσέγγιση Μέτριος και υψηλός κίνδυνος, επιπρόσθετα Βιοχημικός έλεγχος Απεικόνιση με NCCT χαμηλής δόσης, τομές 3-5 mm Συλλογή ούρων 24ωρου

39 Ασυμπτωματική Νεφρολιθίαση Μπορεί να γίνει συμπτωματική σε ποσοστό που μπορεί να φτάσει το 50% στα 5 χρόνια Οι μισοί από αυτούς με συμπτωματική νεφρολιθίαση θα χρειαστούν ουρολογική παρέμβαση «Κάποιοι» ασυμπτωματικοί ασθενείς πρέπει να υποβληθούν σε διερεύνηση και αντιμετώπιση Ορισμένα επαγγέλματα (πιλότοι, όσοι ταξιδεύουν συχνά κλπ) Ανατομικές ή λειτουργικές ανωμαλίες του ουροποιητικού (μονήρης νεφρός, νευρολογικά νοσήματα, εκτροπή ούρων) Μέγεθος, θέση και σύσταση των λίθων

40 Φαρμακευτικές παρεμβάσεις Στόχος η πρόληψη της δημιουργίας νέων λίθων Πρώτα εφαρμόζονται οι διαιτητικές παρεμβάσεις Εάν η λιθιασική νόσος παραμένει ενεργή ή αν δεν υπάρχει ικανή βελτίωση στις μεταβολικές παραμέτρους των ούρων εντός 3-6 μηνών φαρμακευτική θεραπεία Θειαζιδικά διουρητικά Αλλοπουρινόλη Κιτρικό κάλιο Σημαντικός παράγων η συμμόρφωση στη θεραπεία σε βάθος χρόνου

41 Θεραπευτικές παρεμβάσεις όταν η σύσταση του λίθου είναι άγνωστη Υπερασβεστιουρία : δίαιτα χωρίς αλάτι, θειαζιδικά διουρητικά Υπεροξαλουρία: δίαιτα χαμηλή σε οξαλικά και επαρκής σε ασβέστιο, κιτρικό κάλιο, πυριδοξίνη, μαγνήσιο? Υποκιτρικουρία: κιτρικό κάλιο, δίαιτα πλούσια σε κιτρικά Υπερουρικοζουρία: κιτρικό κάλιο ± αλλοπουρινόλη, δίαιτα πτωχή σε πουρίνες/ζωικές πρωτεΐνες Οξυαιμία: κιτρικό κάλιο (ή διττανθρακικό κάλιο)

42 Θειαζιδικά διουρητικά στη θεραπεία της νεφρολιθίασης σε λιθίαση από οξαλικό ή φωσφορικό ασβέστιο και υπεραβεστιουρία σε υποτροπιάζουσα λιθίαση από λίθους ασβεστίου ακόμη και χωρίς μεταβολικές διαταραχές ιδιαιτέρως χρήσιμη η χορήγηση σε οστεοπενία/οστεοπόρωση

43 Θειαζιδικά διουρητικά στη θεραπεία της νεφρολιθίασης ΔΕΝ είναι σαφές σε ποιο επίπεδο ασβεστιουρίας θα πρέπει να αρχίζει η θεραπεία Ο ορισμός του υψηλού ασβεστίου στα ούρα είναι αυθαίρετος Η σχέση μεταξύ ασβεστιουρίας και κινδύνου λιθίασης είναι συνεχής Σε ενεργό λιθιασική νόσο απαραίτητη η μείωση του ασβεστίου στα ούρα ανεξάρτητα από τα αρχικά επίπεδα

44 Θειαζιδικά διουρητικά στη θεραπεία της νεφρολιθίασης Hydroclorothiazide (Diuren): 50 mg/d ή 25 mg BID Chlorothalidone (Hygroton): ΌΧΙ γιατί λόγω της μακράς διάρκειας δράσης του προκαλεί υποκαλιαιμία και υποκιτρικουρία Indapamide (Fludex): έχει λιγότερες ΑΕ από τις θειαζίδες Amiloride: ΌΧΙ γιατί μειώνει την ασβεστιουρία λιγότερο από τις θειαζίδες Amiloride/Hydrochlorothiazide (Moduretic): διατηρεί την υποασβεστιουρική δράση της θειαζίδης χωρίς να προκαλεί υποκαλιαιμία

45 Κιτρικό κάλιο στη θεραπεία της νεφρολιθίασης Σε υποτροπιάζουσα νεφρολιθίαση από λίθους ασβεστίου και χαμηλή ή χαμηλή-φυσιολογική απέκκριση κιτρικών Σε υποτροπιάζουσα νεφρολιθίαση από λίθους ασβεστίου και φυσιολογική απέκκριση κιτρικών αλλά χαμηλό ph στα ούρα Σε υποτροπιάζουσα νεφρολιθίαση από λίθους ασβεστίου χωρίς εμφανή μεταβολική διαταραχή και σε λίθους ουρικού (στόχος ph ούρων 6-6.5) και σε λίθους κυστίνης (στόχος ph ούρων >7) American Urological Association Guidelines 2014

46 Κιτρικό κάλιο στη θεραπεία της νεφρολιθίασης Το ph των ούρων ΌΧΙ πάνω από 6.5 και Στόχος τα διττανθρακικά στο αίμα να είναι στα κατώτερα φυσιολογικά Σκόπιμη η συγχορήγηση μικρής δόσης κιτρικού Σκόπιμη η συγχορήγηση μικρής δόσης κιτρικού καλίου με θειαζιδικά διουρητικά για την αποφυγή υποκαλιαιμίας

47 Θεραπευτικές παρεμβάσεις Λίθοι ουρικού: αλκαλοποίηση ούρων ± αλλοπουρινόλη Λίθοι κυστίνης: αλκαλοποίηση ούρων, D-penicillamine, tiopronin, καπτοπρίλη Λίθοι στρουβίτη: επιθετική πρόληψη και θεραπεία των λοιμώξεων, ουρολογική παρέμβαση (διαδερμική νεφρολιθοτομή), ακετουδροξαμικό οξύ?

48 Φαρμακευτική αντιμετώπιση υπεροξαλουρίας Προβιοτικά Oxalobacter formigens Oxabact TM Ένζυμα για την αποδόμηση των οξαλικών στον εντερικό αυλό Oxazyme TM ALLN 177 Υπερ-ρύθμιση της εντερικής έκκρισης οξαλικών Αύξηση της δραστικότητας του μεταφορέα ανιόντος Slc26a6

49 Molecular modifiers reveal a mechanism of pathological crystal growth inhibition. Chung et al. Nature 2016 Hydroxy-citrate Νέος μοριακός αναστολέας της κρυστάλλωσης του CaOx Δεν αναστέλλει απλώς την κρυστάλλωση αλλά διαλύει το λίθο Αποτελεσματικό ακόμη και σε περιβάλλον με αυξημένο υπερκορεσμό της διαλυμένης ουσίας

50 Παρακολούθηση της ανταπόκρισης στη θεραπεία Στόχος η διόρθωση των αρχικών μεταβολικών διαταραχών Συλλογή ούρων 24ωρου περί τις 6-12 εβδομάδες μετά την θεραπευτική παρέμβαση και αναλόγως προσαρμογή Νέα συλλογή ούρων 24ωρου στους 6 μήνες Όταν σταθεροποιηθεί η κατάσταση παρακολούθηση με ούρα 24ωρου μια φορά το χρόνο Απεικονιστικός έλεγχος με ακτινογραφία κοιλίας ή υπέρηχο 1 χρόνο μετά το αρχικό επεισόδιο και στη συνέχεια κάθε 2-4 χρόνια

51 Η Νεφρολιθίαση είναι συστηματική μεταβολική διαταραχή Ασθενείς με νεφρολιθίαση έχουν αυξημένο κίνδυνο για XNN και ΤΣΧΝΝ Κατάγματα, οστεοπόρωση Καρδιαγγειακά συμβάματα Δυσλιπιδαιμία? Αγγειακές επασβεστώσεις?

52 Νεφρολιθίαση και Οστική νόσος Αυξημένη επίπτωση χαμηλής οστικής πυκνότητας σε ασθενείς με λίθους ασβεστίου ανεξάρτητα από την ύπαρξη υπερασβεστιουρίας Αυξημένος κίνδυνος κατάγματος Η θεραπεία με θειαζίδες και κιτρικά επιδρά ευνοϊκά στην οστική πυκνότητα σε λιθιασικούς ασθενείς

53 Παρακολούθηση 19 έτη: οι λιθιασικοί με κάταγμα ΣΣ είναι τετραπλάσιοι του κοινού πληθυσμού Sakhaee et al. Kidney Int 2011

54 ThiazideDiuretics and the Risk of Hip Fracture Μετα-ανάλυση μελετών: Η χρήση των θειαζιδικών διουρητικών συσχετίστηκε με ελάττωση του κινδύνου κατάγματος ισχίου κατά 24% RR 0.76 (95% CI p=0.0009) Aung et al. Cochrane Database Syst Rev 2011

55 Νεφρολιθίαση και Νεφρική νόσος Οι ασυμπτωματικοί ασθενείς με μικρούς λίθους διατρέχουν το μικρότερο κίνδυνο για ΧΝΝ Οι συμπτωματικοί ασθενείς με υποτροπιάζουσα λιθίαση διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο ΧΝΝ και ΧΝΝ5 ΧΝΝ ανεξάρτητα από γνωστούς παράγοντες κινδύνου (ΣΔ, υπέρταση) Σπάνια γενετικά νοσήματα και φλεγμονώδεις λίθοι έχουν το μεγαλύτερο κίνδυνο ΧΝΝ (αυξημένες υποτροπές) Ασθενείς με > 1 επεισόδιο λιθίασης παραπομπή σε νεφρολόγο

56 Cumulative ESRD incidence (%) in symptomatic stone formers compared to controls El-Zoghby ZM et al. Clin JASN 2012

57 Η νεφρολιθίαση ως παράγοντας κινδύνου για καρδιαγγειακά συμβάματα Ο κίνδυνος εμφάνισης υπέρτασης είναι αυξημένος σε ασθενείς με ιστορικό ενός συμπτωματικού νεφρικού λίθου Kittanamongkolchai et al. Clin J Am Soc Nephrol 2017 Η νεφρολιθίαση σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο στεφανιαίας νόσου Ισχυρή συσχέτιση ΣΔ με λίθους ουρικού Ferraro PM, et al. JAMA 2013 Μεμονωμένες αναφορές για συσχέτιση της νεφρολιθίασης με δυσλιπιδαιμία και αγγειακές επασβεστώσεις

58 Stones, Bones, and Cardiovascular Groans Eric N. Taylor Clin J Am Soc Nephrol Feb 6; 10(2): Οι ασθενείς με νεφρολιθίαση πρέπει να ελέγχονται για οστεοπόρωση και τροποποιήσιμους παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου Μικρές θεραπευτικές παρεμβάσεις μπορούν ταυτόχρονα να προλάβουν τη λιθίαση, την οστεοπόρωση, τα κατάγματα και να μειώσουν την καρδιαγγειακή νοσηρότητα

59 Ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας