2. Mudrack 3. Carson. *

Transcript

1 پیاپی - 2 شماره اردیبهشت - پانزدهم سال استثنايي مدارس كاركنان شغلي درگيري با زندگي كيفيت بین رابطه چكيده مازندران استان بینایی دیده آسیب دانشآموزان آموزش کارشناس و آموزشی مدیریت ارشد کارشناس روشنبین/ سحر تربیتی روانشناسی ارشد کارشناس / پهلوان محمد حاضر پژوهش هدف مدارس این در گوناگون مشکالت با استثنایی دانشآموزان وجود و استثنایی مدارس در کار سختی به توجه با زمینه: بود. استثنايي مدارس كاركنان شغلي درگيري و زندگي كيفيت بین رابطه بررسي شهرستان استثنايي آموزشوپرورش كاركنان همه شامل پژوهش این آماری جامعه و بوده همبستگی نوع از و توصیفی پژوهش روش روش: شده خالصه فرم شامل پژوهش ابزار شدند. انتخاب آماری نمونه عنوان به آنها از نفر تعداد ساده تصادفي نمونهگیری شيوه به كه بود ساری درگيري ميزان بررسي جهت كجنر و لودال آزمون و زندگي كيفيت سنجش جهت بهداشت جهاني سازمان زندگي كيفيت گویهای 100 مقياس بود. شغلي رگرسیون از حاصل نتایج این بر افزون دارد. وجود معناداری رابطه كاركنان شغلي درگيري و زندگي كيفيت بين که داد نشان نتایج یافتهها: جنسيت که داد نشان پژوهش این نتایج همچنین دارد. مالک متغیر بر را اثر کمترین جسمي سالمت و بیشترین محيط سالمت متغیر که داد نشان نيز ندارد. آنان شغلي درگيري و زندگي كيفيت ميزان در نقشي افراد تأهل و مییابد. افزایش نیز آنان شغلی درگیری افراد زندگی کیفیت بهبود با که گفت میتوان پژوهش یافتههای به توجه با نتیجهگیری: استثنايي. مدارس كاركنان شغلي درگيري زندگی كيفيت کلیدی: واژههای همه و است رقابت و تحول دنياي امروز دنیاي بیشترین به رسيدن براي تالش حال در سازمانها پيشي و تالش حال در همگي هستند. توليد و بهرهوری نقاط كاهش در بسيار سعي و يكديگرند از گرفتن اين در دارند. خود مثبت نقاط افزايش جهت ضعف و است سازمان سرمايه مهمترین از انساني نيروي ميان باعث که است بالقوهاي قابليتهاي و تواناييها جمله از واقع در میشود. سازمان کارايي و اثربخشي رفتن باال ارزشها با سازگار که نيازمندند کارکناني به سازمانها متمايل و متعهد و قوی انگيزه دارای سازماني اهداف و از فراتر و باشند سازماني عضويت ادامه و حفظ به فعاليت و کار به خود معمول و مقرر وظايف شرح مقدار از بيش بتوانند و بخواهند که کارکناني بپردازند کار به مشغول سازماني اهداف به دستيابي برای معمول باعث که راهکارهايي شناسايي دليل بههمين باشند. بهرهوری رفتن باال سرانجام و تواناييها اين بهکارگيري از يكي است. برخوردار بسزایی اهميت از ميشود كار توجه که کاری رفتار به مربوط روانشناختي سازههای است کرده جلب خود به اخير سالهای در را بسیاری است. 1 شغلي درگيري لحاظ به اشخاص كه درجهاي به شغلي درگيري ميكنند هويتيابي فعليشان شغل با روانشناختي خالصي از نقل به )مادرك دارد اشاره است. مطلوب ويژگي يك باال شغلي درگيري 1391(. رضايت خود شغل از باال شغلي درگيري داراي افراد به نسبت و ميدهند نشان كار در مثبتي روحيه دارند ميكنند ابراز بااليي تعهد خود همكاران و سازمان چنين. 1391( خالصي از نقل به )كارسون و ميانديشند خود شغل از انصراف به ندرت به افرادي كنند كار خود متبوع سازمان براي سالها ميرود انتظار درگيري 1391(. خالصي از نقل به 1996 )براون اشتياق معناداري احساس تجربه دهنده نشان باال شغلي به نسبت خوشايند احساس و كار در شدن غرق و افتخار درگيري 2008(. رنن فون و تاريس )شافلي است كار يا بيهدفي سازمان و كار با بيگانگي به پايين شغلي 1. Job Involvement 2. Mudrack 3. Carson * sts.36@hotmail.com

2 24 رابطه بین كيفيت زندگي با درگيري شغلي كاركنان مدارس استثنايي... - سحر روشنبین و محمد پهلوان جدايي بين زندگي و كار كاركنان منجر ميشود )هرشفلد 2006(. درگيري شغلي به ویژه در اقتصاد جديد که برای بسيج کامل منابع انساني قوانين سازماني وضع شده يك متغير انگيزشي مورد عالقه سازماني است )بوزينلوس 4200(. موسسه گالوپ نيز در پژوهشی اعالم كرد كه رضايتمندي شغلي و درگيري شغلي باال موجب افزايش 50 درصدي بهرهوري نيروي كار افزايش 50 درصدي تمايل به ماندگاري كاركنان در محل كار و عدم ترك كار و سودآوري 33 درصدي در آمريكا ميشود )موسسه گالوپ 2004 به نقل از ماهر 1385(. به طور کلي درگيري شغلي هم بر فرد و هم بر سازمان تأثیر ميگذارد. از ديد سازماني درگيري شغلي به عنوان کليدی برای گشودن انگيزش کارمند و افزايش توليد محسوب شده است و از ديد فردی کليدی برای انگيزش عملكرد و رشد فردی و رضايت در محل کار محسوب ميشود )براون 2007(. از طرفي پلك 1 ) 1977 ( معتقد است رابطه خاصي بين مسائل زندگي خانوادگي و مسائل زندگي کاری کارکنان وجود دارد و به همين دليل مسائل خانوادگي بر درگيري شغلي آنها مؤثر واقع ميشود. فشارهای احتمالي خانوادگي اثرات بسیاری بر درگيري شغلي و سازماني دارد. تضادهای کار و خانواده یعنی اینکه فرد قادر نيست تعادلي بين خواستههای نقش شغلي و خانوادگي برقرار کند. )به نقل از ذاكرين 1389(. از اين رو بررسي كيفيت زندگي كاركنان و نقش آن در ايجاد درگيري شغلي در آنها حائز اهميت ميباشد. كيفيت زندگي به تأمین سالمتي و شادكامي در افراد و بهرهمندي آنها از يك زندگي سالم كمك ميكند )هاگرتي و همكاران 2001(. به طور كلي كيفيت زندگي داراي ابعاد مختلف فيزيكي رواني و اجتماعي است كه پهنه وسيعي از زندگي فرد را دربرميگيرد. براساس نظر فالنگان تأثیر اين ابعاد بر روي كيفيت زندگي و افراد متفاوت گوناگون است )بلندر به نقل ازتاتينا 1390(. بنابراين میتوان استنباط كرد كه كيفيت زندگي يك مفهوم كلي است كه همه جنبههاي زيستي مانند رضايت مادي نيازهاي حياتي بهعالوه جنبههاي انتقال زندگي نظير توسعه فردی خودشناسي و بهداشت را پوشش ميدهد )سينيتا لينگ 2001 به نقل از مطيع 1378(. در بررسي كيفيت زندگي ارزيابي نگرش فرد درباره عملكردش در چندين بعد از زندگي )نوربرگ کاالناری کوهن و ریمان 2009( و ارزيابي اينكه به اعتقاد شخص كدام عوامل نقش بيشتري در كيفيت زندگي وي دارند از اهميت اساسي برخوردار است. در اغلب پژوهشها اين ابعاد شامل سالمت جسمي رواني هيجاني اجتماعي احساس ذهني سالمتي و توانايي كار كردن است )كورال 4 و همكاران 2009 آلبرت مانیا بوجیتو چیارل و متیکس 2010(. دانان جايا 5 ) 2006 ( كيفيت زندگي را مجموعهاي چند بعدي از رفاه اقتصادي شرايط محيطي و وضعيت سالمتي تعريف كرده است كه به وسيله شخص يا گروهي از افراد درك ميشود. سازمان بهداشت جهاني كيفيت زندگي را به عنوان درك فرد از موقعيت خود در زندگي در متن فرهنگ و سيستم ارزشي جامعه ميداند كه با اهداف انتظارات و استانداردهای وي در ارتباط است. )به نقل از قزلسفلو 1390( افزون بر اين نتايج پژوهشهای مختلف همگي بيانگر اين مطلب بودهاند كه درگيري شغلي باعث بهرهوري در سازمان ميشود. از جمله نتايج پژوهش يه )2013( که نشان داد رابطه مثبتي ميان درگيري شغلي و رضايت شغلي كاركنان هتل وجود دارد. همچنين پژوهش لي شی و هی )2008( نشان داد كه سه متغیر رضایت شغلی تعهد عاطفی و درگیری شغلی پس از کنترل متغیرهای شغلی و دموگرافیک اثرات قابل توجهی بر مهارت کار و رتبهبندی سطح مهارت در كاركنان سازمان دارند. از طرف ديگر پژوهش هیولين یاهیوونگ و هییاهو )2013( نشان داد كه ارتقاي كيفيت زندگي از طريق افزايش اوقات فراغت كاركنان منجر به افزايش رضايت شغلي كاركنان و افزايش سود سازمان ميشود. با توجه به مطالب بيان شده و اهميت اين دو مقوله در افزايش بازده سازمان و از سوی دیگر شرایط سخت کاری در مدارس استثنایی شامل وجود دانشآموزان با انواع آسیبهای جسمی و ذهنی کار با دانشآموزان با اختاللهای شدید کالسهای چند پایه نبود پشتیبانی 4. Coral 5. Jaya,D 1. pleck 2. Flongan 3. Bolandor,B

3 25 سال پانزدهم - اردیبهشت شماره - 2 پیاپی 130 مؤثر مسائل انضباطی و مشکالت رفتاری دانشآموزان استثنایی فقر فرهنگی و مالی برخی از خانوادههای دانشآموزان استثنایی عدم امکان جابهجایی معلمان در سایر مراکز آموزشی کمبود تجهیزات وجود تنیدگیهای شغلی اهمیت وجود نیروی پر تالش و کارآمد در سیستم آموزشوپرورش استثنایی بر آن شدیم تا براي نخستین بار به بررسي رابطه بین كيفيت زندگي و درگيري شغلي كاركنان مدارس استثنایی شهرستان ساری بپردازيم. روش الف( طرح پژوهش و شرکتکنندگان: روش پژوهش حاضر از نوع همبستگی بود. در اين پژوهش جامعه آماري شامل همه كاركنان آموزشوپرورش استثنایی شهرستان ساري در سال تحصيلي بود. نمونه پژوهش شامل نفر از كاركنان آموزشوپرورش استثنايي بود كه به شيوه نمونهگيري تصادفي ساده انتخاب شدند. ب( ابزار: در اين پژوهش براي اندازهگيري متغيرها و جمعآوري اطالعات از دو پرسشنامه زیر استفاده شد: الف: براي بررسي وضعيت كيفيت زندگي از فرم خالصه شدهي مقياس 100 گویهای كيفيت زندگي سازمان جهاني بهداشت 1 )كوت گريگور و هين 2000( استفاده شد. اين مقياس 4 بعد سالمت بدني 2 5 سالمت رواني 3 روابط اجتماعي 4 و محيط اجتماعي را ميسنجد. در ايران نيز نصيري و همكاران )1385( اين مقياس را به فارسي ترجمه و اعتبار و پايايي آن را گزارش كردهاند. ضريب آلفاي كرونباخ اين مقياس كه نشاندهنده همساني دروني است 0/84 به دست آمده است )آقا یوسفی 1391(. نجات و همکاران )1385( نیز این مقیاس را هنجار یابی کردهاند و ضریب آلفای پرسشنامه را برای جمعیت سالم در حیطه سالمت بدنی 0/70 سالمت روانی 0/73 روابط اجتماعی 0/55 و محیط اجتماعی 0/84 به دست آوردهاند )حسین دخت 1392(. در پژوهش حاضر نیز ضریب پایایی کل آزمون در یک نمونه 40 نفری برابر )80 /0=α( و ضریب پایایی خرده آزمونها به ترتیب در حیطههای سالمت بدنی 0/72 سالمت روانی 0/70 روابط اجتماعی 0/50 و محیط اجتماعی 0/79 به دست آمد از سوی دیگر روایی آزمون به تأیید چند تن از اساتید و صاحبنظران در این زمینه رسید. ب: برای اندازهگيري درگيري شغلي از آزمون لودال وكجنر 6 استفاده شدكه هم براي محيطهاي كاري تدوين شده و هم نسبت به ديگر آزمونها از اعتبار و پايايي باالتري برخوردار است. اعتبار آن 0/68 و پايايي دو نيمه آزمون )مواد زوج فرد( نشانگر ضريب همبستگي 0/72 در بين پرستاران 0/80 در بين مهندسان و 0/89 در بين دانشجويان بوده است )پرايس به نقل از ماهر 1385(. در ایران نیز کامکار و همکاران )1389( این آزمون را هنجاریابی و پایایی آن را 86/81 گزارش کردهاند. همچنین موران )1389( نیز پایایی آن را از طریق باز آزمایی 0/73 گزارش کرده است. در پژوهش حاضر نیز ضریب پایایی این آزمون در یک نمونه 40 نفری 0/73 به دست آمده است و روایی آن نیز به تأیید چند تن از اساتید و صاحبنظران رسید و به منظور تجزيه و تحليل دادهها از رگرسيون همزمان ضريب همبستگی پيرسون و آزمون تفاوت بين ميانگينها )t-test( استفاده شد. نتایج نتایج آمار توصيفي اين پژوهش براساس جدول 1 نشان داد كه ميانگين نمرات درگيري شغلي و كيفيت زندگي و مؤلفههای آن همگي در سطح نسبتا بااليي قرار دارند یعنی افراد مورد مطالعه از میزان کیفیت زندگی و درگیری شغلی خوبی برخوردارند. جدول 1. مشخصات توصیفی متغیرهای اصلی پژوهش میانگین انحراف استاندارد متغیرها كيفيت زندگي درگيري شغلي سالمت جسمي سالمت روان روابط اجتماعي سالمت محيط 0/818 7/66 16/414 17/903 20/7 15/60 6. Lodhal, T.M. & kejner,m 7. Price 3/844 54/755 69/ / /09 1.World Health Organization 2. Physical Health Domain 3. Psychological Domain 4. Social Relationship Domain 5. Environmental Domain

4 26 رابطه بین كيفيت زندگي با درگيري شغلي كاركنان مدارس استثنايي... - سحر روشنبین و محمد پهلوان نتايج حاصل از آزمون همبستگي پيرسون در سطح معناداري )0/01= α( بر اساس جدول 2 نشان ميدهد که بين كيفيت زندگي و درگيري شغلي كاركنان رابطه معناداری وجود دارد. اما برای تعیین ميزان تأثير يا وزن هر يک از عوامل چهارگانه كيفيت زندگي در برآورد میزان درگیری شغلي کلی کارکنان از تجزيه و تحليل رگرسيون چند متغيره و به شيوه همزمان به شرح ذيل استفاده شد. بر اساس جدول 3 با توجه به دادهها حاصل از رگرسیون و همبستگی دو به دو بین متغیرهای پیشبین با متغیر مالک و با در نظر گرفتن سطح آلفای )0/01<p( متغیرهای سالمت روان و سالمت محيط باالترین سطح معنیداری )0/000( و متغیر سالمت جسمي و روابط اجتماعی کمترین درگيريشغلي كيفيت زندگي سالمت جسمي سالمت روان روابط اجتماعي متغیرها سطح معنیداری )0/006( را دارا میباشد. براساس جدول 4 مقدار مجذور آر تعديل یافته نشان میدهد که مدل مورد استفاده 0/15 درصد تغییرات در نمرات درگيري شغلي را به حساب آورده است. افزون بر این بر اساس جدول 4 با توجه به اینکه سطح معنیداری مقدار آماره F برابر با 0/000 = Sig از مقدار آلفای در نظر گرفته شده )0/01<p( کوچکتر است رگرسیون اثر متغیرهای چهارگانه را بر متغیر درگيري شغلی تأیید کرده است. همچنین بر اساس جدول 4 ضرایب بتا استاندارد شده برای ارزیابی سهم هر یک از متغیرها در مدل است که بر اساس آن متغیر سالمت محيط بیشترین و سالمت جسمي کمترین اثر را بر متغیر مالک )درگيري شغلي( دارد. جدول 2. رابطه همبستگی بین كيفيت زندگي و درگيري شغلي کارکنان كيفيت زندگي درگيري شغلي تعداد نمونه جدول 3. میزان همبستگی نمرات چهارگانه كيفيت زندگي و درگيري شغلی ضريب همبستگي 0/235 سطح معنيداري 0/006 تعداد 0/000 0/006 0/338 0/234 ضریب همبستگی سطح معنیداری 0/005 0/238 0/000 0/394 سالمت محيط جدول )4(: تحلیل رگرسیون ابعاد کیفیت زندگی بر درگیری شغلی کارکنان مدارس استثنایی R آماره F t متغير ضريب B خطاي معيار B ضريب بتا سطح معنيدار t مجذورR تعديل يافته 0/000 13/097 3/122 40/822 ثابت 0/688 0/402 0/038 0/045 سالمت جسمي 0/018 0/15 0/419 6/093 0/194 1/304 0/147 0/048 سالمت روان 0/063 0/957 0/54 0/005 0/036 روابط اجتماعي 0/002 0/005 2/865 0/292 0/050 سالمت محيط 0/143

5 پیاپی - 2 شماره اردیبهشت - پانزدهم سال مطلب اين بيانگر 5 جدول از آمده دست به نتايج يکديگر با پژوهش اين در نمونهها واريانس که است برابري فرض اثبات به توجه با بنابراين ميباشند برابر برابري رديف در آمده دست به دادههاي واريانسها سطح که ميدهد نشان آن معناداري و واريانسها جنسيت برحسب شغلي درگيري تأهل برحسب شغلي درگيري جنسيت برحسب زندگي كيفيت تأهل برحسب زندگي كيفيت پژوهش آلفاي از بيشتر آمده دست به معناداريهاي بين واريانسها برابري به توجه با بنابراين ميباشد. حسب بر زندگي كيفيت و شغلي درگيري ميانگينهاي معناداري تفاوت حاضر پژوهش در تأهل و جنسيت ندارد. وجود تأهل و جنسيت حسب بر زندگي كيفيت و شغلي درگيري ميانگين تفاوت آزمون )5( جدول واريانس برابري فرض با واريانس برابري فرض بدون واريانس برابري فرض با واريانس برابري فرض بدون واريانس برابري فرض با واريانس برابري فرض بدون واريانس برابري فرض با واريانس برابري فرض بدون بحث كيفيت رابطه بررسی حاضر پژوهش از هدف آموزشوپرورش كاركنان شغلي درگيري و زندگي نشان نتایج اساس همین بر بود. ساري شهرستان استثنايي كاركنان شغلي درگيري و زندگي كيفيت بين که داد میتوان نتیجه این تبیین در دارد. وجود معناداری رابطه داشته رضایت خود زندگی کیفیت از فرد چنانچه گفت جهت مثبتی روحیه و انگیزه او در یقین طور به باشد. خود نوبه به انگیزه این و شده ایجاد امور سایر انجام دست و بود خواهد تأثیرگذار نیز افراد شغل زمینه در شغل زمینه در فرد فعالیت و تالش افزایش باعث کم اولیه محرکه نیروی واقع در و بود خواهد او نظر مورد و شد خواهد ایجاد او در شغلی وظایف انجام جهت شغل از لذت نظیر شغلی شرایط سایر صورتیکه در باشد فراهم و... روحی ارضای ترفیع دستمزد و پاداش یافت. خواهد افزایش نیز افراد شغلی درگیری نتیجه در متغير که داد نشان رگرسيون نتايج ديگر طرف از درگيري ايجاد در را نقش بيشترين محيط سالمت الگوی مبناي بر نيز )1994( 1 آريه ميكند. ايفا شغلي t معنيداري 0/144 t آماره 1/47 leven,s آزمون F 0/089 Sig 0/766 ميانگين تفاوت 2/049-2/433-0/034 0/228 0/144 0/208 0/187 0/815 0/815 0/266 0/382 1/485-1/265-1/345 0-/234 0/234 1/118 0/893 0/661 0/536 0/016 0/193 0/384 5/931 بهطور كه كرد معلوم )1982( كاسيمر مرحلهاي سه تعيين شغل موقعيت و رواني شخصي متغيرهاي كلي پژوهش این نتایج و شغلياند درگيري اصلي كنندههاي مهمتر نكته ميكنند. حمايت كاسمير الگو از حدي تا نیز ديدگاه از آشکاری حمايت پژوهش اين نتايج اينكه هماهنگي از تابعي عنوان به شغلي درگيري درباره رايج )فيضآبادي ميدهند نشان محيط شخص تناسب و تصور 2 فاريس نتيجه اين تأیید در همچنين 1390(. وي محيط و فرد بين تابع شغل به دلبستگي كه ميكند ديگر سوي از 1389(. ذاكرين 1971 )فاريس است و دارند ديدگاهي چنين نيز )1965( كجنر و لودال تأثیر تحت شغل به دلبستگي كه است آشکار مینویسند: كه است ارزشي جهتگيري نيز و سازمان محلي شرايط )لودال ميشود آموخته اوليه شدن اجتماعي فرآيند در همچنين 1386(. رحيميان از نقل به 1965 كجنر و درصد 28 داد نشان خود پژوهش در )1386( ميرهاشمي توسط علمي هیئت اعضاي شغلي درگيري واريانس از ميشود. تبيين كار محيط به مربوط متغيرهاي و جنسيت كه داد نشان پژوهش اين ديگر نتايج 2. Faris 1. Aryee,S

6 28 رابطه بین كيفيت زندگي با درگيري شغلي كاركنان مدارس استثنايي... - سحر روشنبین و محمد پهلوان تأهل افراد نقشي در ميزان كيفيت زندگي و درگيري شغلي آنها ندارد. در مورد نقش جنسيت در درگيري شغلي نتايج اين پژوهش با پژوهش لورنس )1987( 1 همخوانی دارد. بر اساس پژوهش وي اجتماعي شدن جنسمدار و مسئولیتهای خانوادگي سطح پايين درگيري شغلي زنان را تبيين نميكنند و زنان پس از كنترل تفاوتها در آزادي عمل سطح درگيري شغلي باالتري را نشان ميدهند )ميرهاشمي 1387(. یعنی زنان با حذف موانع و یا تطبیق خویش با امور محدودکننده از قبیل مسئولیتهای خانوادگی نگهداری از فرزندان و شرایط عرفی محدودکننده حاکم بر جامعه میتوانند همانند مردان از سطح درگیری شغلی باالتری برخوردار شوند و همچنین در تبیین این نتیجه میتوان بیان کرد که با توجه به شرایط جامع و محدودیتهای موجود برای زنان جهت احراز مشاغل مختلف این دسته از زنان شاغل از موقعیت به وجود آمده استفاده نموده و در نتیجه برخالف تصور غالب بین سطح درگیری شغلی آنها با مردان تفاوت معنیداری به دست نیامد. در تبیین عدم نقش تأهل در ايجاد درگيري شغلي شاید بتوان به قدرت سازگاری افراد جهت کنار آمدن با شرایط و مهار مشکالت اشاره کرد زیرا بر خالف تصور بین درگیری شغلی افراد متأهل و مجرد تفاوت معنیداری یافت نشد البته شاید بتوان علت این موضوع را به میزان ساعت کاری معلمان مربوط دانست که فرصت الزم برای رسیدگی به سایر امور را برای ایشان فراهم میکند و در نتیجه از فشارهای زندگی متأهلی جهت انجام امور شغلی اندکی میکاهد. همچنين نتايج نشان داد كه عامل جنسيت نقشي در ميزان كيفيت زندگي افراد ندارد. در این زمینه شاید بتوان نتیجه بهدست آمده را به جامعه آماری مورد نظر مربوط دانست و احتمال دارد در جوامع دیگر با توجه به تفاوتهای جنسیتی حاکم بر جامعه نتایج دیگری به دست آید به هر حال سببشناسی این مسئله به نظر قابلیت بررسی بیشتری نیاز دارد. افزون بر این پژوهش نشان داد كه عامل تأهل نيز نقشي در ميزان كيفيت زندگي افراد بازي نميكند. در تبیین این یافته شاید بتوان بیان داشت که تأهل خود باعث ایجاد مشکالت جدیدی برای افراد میشود که مانع از بهبود کیفیت زندگی افراد بر خالف انتظار موجود شود. زیرا در بسیاری از ازدواجها مشکالتی از قبیل طالقهای عاطفی مراقبت از والدین همسر شرایط اقتصادی نامناسب و غیره بسیار به چشم میخورد که همین عوامل به طور یقین بر میزان کیفیت زندگی افراد تأثیرگذار هستند. با توجه به نتايج حاصله جهت بهبود كيفيت زندگي افراد و در نتيجه افزايش ميزان درگيري شغلي آنان پيشنهاد ميشود برنامههایي جهت كاهش تنیدگی در محيط كار و افزايش سالمت عمومي و آموزش مهارتهاي زندگي كاهش افسردگي تعادل بين محيط كار و زندگي تغذيه سالم برنامههاي حل تضاد و برنامههاي آرامسازي در محل كار و همچنين هدف قرار دادن تعطيالت و ماههاي تابستان جهت تناسب اندام كاركنان و غیره پيشبيني شود تا از اين طريق كيفيت زندگي كاركنان افزايش و در نتيجه ميزان درگيري شغلي و بازده سازمان نيز به همان نسبت افزايش میيابد. از طرف دیگر از آنجا که بر اساس نتایج حاصله سالمت محیط بیشترین تأثیر را در درگیری شغلی کارکنان مدارس استثنایی دارد پیشنهاد میشود تا ترتیبی اتخاذ شود که امکان جابهجایی این دسته از کارکنان در مراکز آموزشی حتی مراکز آموزش عادی برای چند سال وجود داشته باشد تا از این طریق تنوع در محیط کاری و امکان کسب تجارب جدید برای این دسته از کارکنان به وجود آید. همچنین جهت بهبود سالمت محیط پیشنهاد میشود که با توجه به وجود دانشآموزان با انواع آسیب در مدارس استثنایی و از طرف دیگر وجود کالسهای چند پایه تعداد دانشآموزان کالسهای مدارس استثنایی کاهش یابد و از طرف دیگر با افزایش تجهیزات و منابع کمک آموزشی در این مدارس در جهت بهبود محیط آموزشی و در نتیجه افزایش درگیری شغلی این کارکنان گامهای مؤثری برداشته شود. در پایان باید یادآوری کرد که از محدودیتهای این پژوهش میتوان به سوگیری افراد نسبت به برخی از سو پرسشنامهها اشاره کرد و در کل میتوان بیان داشت که با بهبود کیفیت زندگی کارکنان مدارس استثنایی درگیری شغلی آنان نیز افزایش یافته و سرانجام بازده سازمانی نیز افزایش خواهد یافت. 1. Lorence

7 پیاپی - 2 شماره اردیبهشت - پانزدهم سال منابع ادراك با رواننشناختي سرمايه و زندگي كيفيت ارتباط )1391(. ز. ایرانی برقی و م دهستانی ف شقاقی ع یوسفی آقا 1. پژوهشي علمي فصلنامه سالمت روانشناسي اس. ام بيماري به مبتاليان ميان در بيماري و كشور بهزيستي سازمان پوشش تحت خانوار سرپرست زنان زندگي كيفيت )1390(. ح. رفيعي و آ فروزان ا بلداجي تاتینا 40. يازدهم سال اجتماعي رفاه پژوهشي علمي فصلنامه خدماتي. شاغل زنان رضایت و زندگی کیفیت با معنوي بهزیستی و معنوي هوش رابطه )1392(. ا. زاده تقی و ع آشتیانی فتحی آ دخت حسین ششم سال دین و روانشناسی زناشویی. درگيري و خدمتگزار رهبري ي رابطه )1391(. ب. روحاني و ر محمدي ب احدينژاد ف مرادي م صالحی ن خالصي سالمت. مديريت مجله كردستان پزشكي علوم دانشگاه به وابسته درماني و آموزشي بيمارستانهاي كاركنان شغلي نوانديشان. مجله شغلي. دلبستگي )1389(. س. ذاكرين با بزرگسالي دلبستگي هاي سبك رابطه )1386(. ع. مباركه فروغي و حسين مولوي ح عريضي ا نوري ا بوگر رحيميان 2. سيزدهم سال ايران باليني روانشناسي و روانپزشكي مجله مقاله پرستاران در شغلي استرس و رضايت هاي بانك كاركنان در شخصيتي هاي ويژگي اساس بر شغلي درگيري پيشبيني )1390(. م. ميرهاشمي و ز فراهاني فيضآبادي 4. دوازدهم سال كاربردي روانشناسي در پژوهش و دانش تهران. شهر دولتي و خصوصي مثبت. وي آي اچ به مبتال مردان زندگي كيفيت بهبود بر محور اميد درماني گروه اثربخشي )1390(. م. اثباتي و م قزلسفلو 22. ششم دوره رفتار و انديشه روانشناسي نشريه كشاورزي. بخش در كار نيروي بهرهوري بر شغلي انگيزه و شغلي رضامندي آثار )1385(. ف. ماهر 1. كاربرديروانشناسي زنان. مجله يونيسف سرپرست زن هاي خانواده در كودكان فرصتهاي )1378(. ن. مطيع لاس ايراني روانشناسي فصلنامه اسالمي. آزاد دانشگاه استادان در شغلي درگيري پيشبينيكنندههاي )1387(. م. ميرهاشمي 15. چهارم Albert, U., mania, G., Bogetto, F., Chiarle, A., Mataix-Cols, D. (2010). Clinical predictors of health-related quality of life psychiatry, 51: Bozionelos, N. (2004). The big five of personality and work involvement, Journal of managerial psychology, v. 19, pp Brown Steven, P. (2007). Job involvement. Steven g rogelberg (editor). Encyclopedia of Industrial and Organizational Psychology, Volume 1. Thus and Oaks: Sage Publications. pp Cote, I., Gregoire, J. P., & Moisan, J. (2000). Health-related quality of life measurement in Hypertension, A review of randomized controlled drug trials. Pharmacoeconomics. 18: Hagerty, M. R., Cummins, R. A., Ferriss, A. L., Land, K., Michalos, A. C., Peterson, M., Sharpe, A., Sirgy, J., & Vogel, J. (2001). Quality of life indexes for national policy: Review and agenda for research, Social Indicators Research, 55, 1, Hirschfeld, R. (2006). Achievement orientation and psychological Involvement in job tasks: The interactive effects of work alienation and intrinsic job satisfaction, Journal of Applied Social Psychology,Vol 32, Issue 8, Hui Lin, J., Yih Wong, J., & hua Ho, C. (2013). Promoting frontline employees quality of life Leisure benefit systems and work-to-leisure conflicts, Journal article science direct link.

8 30 رابطه بین كيفيت زندگي با درگيري شغلي كاركنان مدارس استثنايي... - سحر روشنبین و محمد پهلوان Li, W., Shi, K., He, D., & Zhang, J., (2008). Effects of job satisfaction, affective commitment and job involvement on job skill ratings, Journal article springer link. Norberg, M. M., Calanari, J. E., Cohen, R. J. & Riemann, B. C. (2009). Quality of life in obsessive-compulsive disorder: anevaluation of impair ment and apreliminary analysis of the ameliorating effects of treatment, Depression and Anxiety, 25: Schaufeli, W. B., Taris, T. W., & Van Rhenen, W. (2008). Work aholism, burnout and engagement: Three of a kindorthree different kinds of employee well-being?, Applied Psychology: An International Review, 57, Yeh, C. (2013). Tourism involvement work engagement and job satisfaction among frontline hotel employees, Journal article science direct link.