ΕΠΕΑΕΚ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥ ΩΝ ΤΟΥ Τ.Ε.Φ.Α.Α.ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ - ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΥΓΕΙΑΣ ΑΝΑΨΥΧΗΣ & ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΙ ΙΚΟΤΗΤΑΣ Ε Εξαµήνου σπουδών: «Αναψυχή Ανοικτών Χώρων, ραστηριότητες Βουνού» 3η η ιάλεξη: «Τουρισµός, Εναλλακτικές µορφές, Αναψυχή πελατών ξενοδοχείων» Ι ΑΣΚΩΝ: ρ. Κουθούρης Χαρίλαος, Λέκτορας στην ιοίκηση ραστηριοτήτων Αναψυχής Θέµατα που θα αναπτυχθούν στην παρούσα διάλεξη: Η έννοια του φαινοµένου του τουρισµού Η παγκόσµια αγορά του Τουρισµού Μαζικός τουρισµός Εναλλακτικές µορφές τουρισµού Ενεργητικές διακοπές Τουρισµός περιπέτειας Οικοτουρισµός Η ανάγκη της αναψυχής των πελατών ξενοδοχείων Animation Το επάγγελµα του ανιµατέρ. Ορισµός του τουρισµού Ο τουρισµός είναι ένα κοινωνικό, ψυχολογικό και οικονοµικό φαινόµενο που προκύπτει από την δράση και αντίδραση των παραγόντων: τουρίστας επισκέπτης, κοινωνία προορισµού, τουριστική επιχείρηση, κράτος, (Makintosh & Goeldner, 1990) Τυπολογία τουριστών 1. Μόνοι ταξιδευτές ή µε τους φίλους τους 2. Τουρίστες που συλλέγουν πληροφορίες µόνοι τους και ταξιδεύουν µόνοι 3. Τουρίστες που ταξιδεύουν σαν οµάδα µε τουριστικό πρακτορείο. 4. Τουρισµός αναζήτησης, περιπλάνησης αναζήτησης περιπέτειας. Στοιχεία µαζικού τουρισµού Στοιχεία µαζικού τουρισµού Sun Sand Sea Sex Ήλιος Άµµος Θάλασσα Σεξ Αλκοόλ Βανδαλισµοί Περιβαλλοντική & Ποιοτική υποβάθµιση υπηρεσιών Σύµφωνα µε την εθνική στατιστική υπηρεσία ενώ δεκαετία του 70 χαρακτηρίστηκε ως ποιοτικού τουρισµού πραγµατοποιώντας 5,5 εκατοµµύρια αφίξεις τουριστών, µε 369 US $ δαπάνες ανά άτοµο-τουρίστα, η δεκαετία του 80 χαρακτηρίστηκε ως µαζικού τουρισµού πραγµατοποιώντας 8,2 εκατοµµύρια αφίξεις τουριστών, µε 319 US $ δαπάνες ανά άτοµοτουρίστα, παρουσιάζοντας δύο µεγάλες αλλαγές: την µείωση του αριθµού ηµερών διαµονής στην χώρα µας και την αύξηση των µη νοµίµων προς ενοικίαση δωµατίων (Πίου, 1993). 1
Σύµφωνα µε τον Read (1980) οι εναλλακτικές µορφές τουρισµού ή ειδικές µορφές τουρισµού, απευθύνονται στα άτοµα εκείνα που επισκέπτονται µια περιοχή ή προορισµό επειδή από νωρίτερα έχουν κάποιο ιδιαίτερο ενδιαφέρον που τους έλκει σε αυτές. Η µεταφορά, η διαµονή και το φαγητό δεν είναι πλέον τα µοναδικά συστατικά του τουριστικού προϊόντος. Μορφωτικός τουρισµός Συνεδριακός τουρισµός Τουρισµός υγείας: θεραπευτικός/υγιεινής/οµορφιάς Αθλητικός :συµµετοχικός/ ως θεατής Περιπέτειας, ενεργητικές διακοπές Ορεινός τουρισµός Έτσι οι τουρίστες που επιδιώκουν πνευµατικά ενδιαφέροντα αποβλέπουν στον πολιτιστικό τουρισµό, αντίστοιχα τουρίστες µε που επιδιώκουν ενεργητικές δραστηριότητες στην φύση αποβλέπουν σε ενεργητικές διακοπές ή αθλητικό τουρισµό Ενεργητικές διακοπές Ενεργητικές διακοπές χαρακτηρίζουν τις διακοπές ή τα ταξίδια των οποίων το κεντρικό ενδιαφέρον είναι µια αθλητική ή κινητική αναψυχική δραστηριότητα (Leisure Consultants, 1992). Επίσης µία µέρα ιππασίας ή ποδηλάτου βουνού ή πεζοπορίας δεν λογίζεται σαν ενεργητικές διακοπές, παρά µόνον στην περίπτωση που οι δραστηριότητες αποτελούν ένα µέρος του τουριστικού πακέτου υπηρεσιών που έχουν αγορασθεί από τον πελάτη (Leisure Management, 1994). Ενεργητικές διακοπές Στο σηµείο αυτό είναι χαρακτηριστικό να σηµειώσουµε ότι η διεθνής οικονοµοτεχνική βάση δεδοµένων Mintel διαχωρίζει σαν νέα κατηγορία διακοπών, ταξίδια όπως: επίσκεψη της Τανζανίας για ανάβαση στο όρος Κιλιµάντζαρο, επίσκεψη της Αργεντινής για extreme ski, επίσκεψη της Ερυθράς για υποβρύχια φωτογράφηση, επίσκεψη του Νεπάλ για ανάβαση στα Ιµαλάια, επίσκεψη της Κένυα για σαφάρι. Αυτό δικαιολογείται διότι όχι πλέον ένα µέρος του ταξιδιού αλλά το αποκλειστικό βάρος είναι στραµµένο στο ιδιαίτερο κινητικό ενδιαφέρον (Leisure Intelligence, Mintel, 1997) Αγροτουρισµός Θαλάσσιος τουρισµός Οικολογικός τουρισµός Κοινωνικός τουρισµός Θρησκευτικός τουρισµός Τουρισµός κινήτρων 2
Εµψύχωση & παρότρυνση για ενεργητική συµµετοχή Animation = Αναψυχή Επιδίωξη της βιωµατικής εµπειρίας Animation Ενέργεια, Κίνηση, παιγνίδι, περιπέτεια, πρόκληση, δηµιουργία, εµπειρία ιάθεση για επανάληψη συµµετοχής 1. Είναι άπιαστες µη χειροπιαστές 2. Είναι αδιαχώριστη η παραγωγή από την κατανάλωσή τους 3. εν µπορούν να αποθηκευθούν Η animation είναι παροχή υπηρεσιών συνέχεια.. τα χαρακτηριστικά των υπηρεσιών 4. Ποικίλουν από µία περίπτωση σε άλλη 5. εν έχουν ιδιοκτήτη (είναι στιγµιαίες) Στόχος της Animation Να γίνει ο πελάτης πρωταγωνιστής στην δραστηριότητα που συµµετέχει ως αποτέλεσµα της Αnimation... Α θεωρείται ένα πλήθος κρίσεων και συναισθηµάτων που αποκοµίζει ο πελάτης, όπως : της αίσθησης ότι οι παρεχόµενες υπηρεσίες ήταν υψηλού «ποιοτικού επιπέδου», της «ευχαρίστησης» από την συµµετοχή, της «πληρότητας ή όχι, των επιθυµιών» του πελάτη, που τον οδήγησαν στην συµµετοχή. Η Ποιότητα των Υπηρεσιών είναι αποτέλεσµα της σύγκρισης µεταξύ του τι ο υποψήφιος πελάτης αισθάνεται ότι ο παρέχον τις υπηρεσίες φορέας : θα έπρεπε να προσφέρει. (επίπεδο προσδοκιών) & τι πραγµατικά προσέφερε!!!! (επίπεδο αντίληψης) 3
Οι Παράγοντες της Ποιότητας στην Animation Ποιοι είναι? Πόσοι είναι? 1. Εµφάνιση 1 3 2. Αξιοπιστία 4 3. Ανταπόκριση 4. Ασφάλεια 5. Φροντίδα 2 5 Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της Ποιότητας στις υπηρεσίες Animation Εγκαταστάσεις και εξοπλισµός Εντοπισµός των απαιτήσεων των πελατών (ανάλογα µε ηλικία, φύλο, εθνότητα, κουλτούρα, θρησκεία κλπ) χαρακτηριστικά ποιότητος συνέχεια. Εµφάνιση,, συµπεριφορά και εκπαίδευση του προσωπικού Παροχή προγραµµάτων και δραστηριοτήτων που µπορούν να υλοποιηθούν Αξιοποίηση των ικανοτήτων των animators καi των πλεονεκτηµάτων του ξενοδοχείου Μέτρηση της Ποιότητας των Υπηρεσιών Ελάχιστη Ποιοτική Προσδοκία υσαρεστηµένος Πελάτης Αντιληπτή Ποιότητα 1-----2-----3-----4----5-----6-----7-----8-----9-----10 ΖΩΝΗ ΑΝΟΧΗΣ Επιθυµητή Ποιοτική Προσδοκία Ευχαριστηµένος Πελάτης Παραδείγµατα για εφαρµογή Ο ποιοτικός Animater δεν αρκείται στην απλή «υλοποίηση» των δραστηριοτήτων του προγράµµατος, αλλά επιχειρεί να διαχειριστεί τα θέλω των πελατών & να κατευθύνει την ψυχική τους διάθεση, προς υψηλά επίπεδα «ευχαρίστησης», µέσα από την ενεργή συµµετοχή τους Παραδείγµατα για εφαρµογή Ο επαγγελµατίας Animateur προσφέρει υπηρεσίες µε προδιαγραφές ποιότητος Είναι η «βιτρίνα» του οργανισµού (ξενοδοχείου) Επικοινωνεί µε τους πελάτες & να εκµαιεύει τις προθέσεις και τις επιθυµίες τους Προετοιµασµένος (εµφάνιση, ψυχικά, γνωστικά & µε τον ανάλογο εξοπλισµό) Ευέλικτος & προσαρµοστικός στις συµπεριφορές των πελατών 4
Σχετική βιβλιογραφία McIntosh R., Goeldner C. (1990). Tourism, Principles, Practices, Philosophies, Wiley New York Internet www.wto.net www.gnto.gr Σφακιανάκης Μ., (2000). Εναλλακτικές Μορφές τουρισµού, εκδ. ΕΛΛΗΝ, Αθήνα Λύτρας, Π. (1993) Η κοινωνία της αναψυχής εκδ. INTERBOOKS, Αθήνα Θέµατα για συζήτηση, προβληµατισµό Αναφέρετε γνωστούς τουριστικούς προορισµούς στην Ελλάδα και συζητήστε τα επακόλουθα της µαζικής προσέλευσης τουριστών. Αναφέρετε την επίπτωση στις παραδόσεις και τα έθιµα µιας περιοχής, που είναι τουριστικός προορισµός, από την µαζική και χρόνια παραµονή αλλοδαπών τουριστών σε αυτήν. Θέµατα για συζήτηση, προβληµατισµό Αναφέρετε τους πλέον φηµισµένους τουριστικούς προορισµούς που σχετίζονται µε εναλλακτικές µορφές τουρισµού (χειµερινός, ιαµατικός κλπ) Ποιους παράγοντες θεωρείτε ως σπουδαιότερους για την περαιτέρω ανάπτυξη των εναλλακτικών µορφών τουρισµού στην χώρα µας; Επίλογος Το τουριστικό φαινόµενο στην χώρα µας, τα τελευταία 50 χρόνια -µε την µορφή του µαζικού µοντέλου- εκτός από οικονοµική ανάπτυξη προκάλεσε οικολογική και πολιτισµική αλλοίωση. Η ανάγκη για αναβάθµιση της ποιότητας της τουριστικής αγοράς στην Ελλάδα στον νέο αιώνα, έχει ως προϋπόθεση την αειφόρα ανάπτυξη του τουριστικού µοντέλου που έχει ως αιχµή του δόρατος «τις εναλλακτικές µορφές τουρισµού». 5