1.2 Κομμάτια Μικρής Εμβέλειας 1.2.1 Το άλογο Το άλογο είναι το καλπάζον φάντασμα της σκακιέρας και αν τυχόν το ακούσετε, ίσως να είναι πολύ αργά για σας. Η μοναδική σχήματος L κίνηση του ταιριάζει τόσο στους αρχάριους αλλά και στους grandmasters Πολυάριθμες παρτίδες σκάκι έχουν λήξει δραματικά επειδή ένας παίκτης απέτυχε να προσέξει την ξαφνική προσέγγιση και συστροφή ενός αντιπάλου αλόγου. Ας μελετήσουμε τι κάνει αυτό το κομμάτι ένα από τα πιο σημαντικά της τακτικής στο σκάκι. Το άλογο είναι ένα κομμάτι που επηρεάζεται εξαιρετικά από τη θέση που βρίσκεται στην σκακιέρα. Σχήμα 30 Μόλις όμως τοποθετηθεί στο ακριβώς δίπλα τετράγωνο b1, σχήμα 30, οι δυνατές κινήσεις αυξάνουν σε τρείς! Αν τώρα τοποθετηθεί στο c1, σχήμα 31, οι δυνατές κινήσεις είναι τέσσερεις! Σχήμα 31 Σχήμα 29 Στο σχήμα 29 το άλογο βρίσκεται στο τετράγωνο α1. Οι δυνατές κινήσεις του είναι μόνο δύο (b3 και c2). Υπάρχει όμως ακόμα ενδιαφέρον. Τοποθετούμε το άλογο στο c2, σχήμα 32 και μαγικά οι δυνατές κινήσεις αυξάνουν σε έξι!!! 1
Σχήμα 32 συλληφθεί όχι μόνο από ένα βασιλιά ή μια βασίλισσα, αλλά ακόμα και όταν επιτεθεί σ ένα πιόνι. Πράγματι, όλα τα άλλα κομμάτια πρέπει να είναι προσεκτικά στην επιστροφή των πυρών όταν επιτίθενται, εκτός από το άλογο, που μπορεί με βεβαιότητα να επιτεθεί σε κάθε κομμάτι (εκτός από ένα εχθρικό άλογο) χωρίς τον φόβο αντιποίνων. Αυτή η δύναμη τον καθιστά φαινομενικά σαν αόρατο Νίντζα: Κτυπά, συλλαμβάνει και εγκαταλείπει ήσυχα τα έκπληκτα θύματά του. Σχήμα 33 Τελικά αν τοποθετηθεί σε ένα κεντρικό τετράγωνο έχει οκτώ δυνατές κινήσεις, όπως στο σχήμα 33. Το άλογο έχει μερικές ενδιαφέρουσες επιθετικές ικανότητες. Έτσι είναι το μοναδικό κομμάτι που μπορεί να επιτεθεί σε ένα άλλο και να απολύτως σίγουρο ότι δεν θα απειλείται απ αυτό. Εάν πχ ένας πύργος επιτεθεί σ ένα βασιλιά ή μια βασίλισσα, θα μπορούσε να αιχμαλωτιστεί απ αυτά. Ο αξιωματικός επιπλέον κινδυνεύει ακόμα περισσότερο γιατί μπορεί να Σχήμα 34 Στο σχήμα 34,το άλογο του e5 απειλεί ΟΛΑ τα κομμάτια χωρίς να απειλείται από ΚΑΝΕΝΑ. Αλλά η δύναμη είναι συχνά και μια αδυναμία: αν κάποιο κομμάτι ή πιόνι του αντιπάλου επιτεθεί στο άλογο, αυτό θα είναι ανήμπορο να αντιμετωπίσει τον εισβολέα από μόνο του. Αυτό κάνει συχνά το άλογο ένα ιδιαίτερα ελκυστικό στόχο. Τα τέσσερα σχήματα(35,36,37,38)που ακολουθούν απεικονίζουν αυτή την αδυναμία του αλόγου. 2
Σχήμα 35 Σχήμα 36 Σχήμα 38 πύργο, αξιωματικό και βασιλιά. Σε κάθε περίπτωση, το άλογο παρακολουθεί ανήμπορο την επίθεση που δέχεται από τα διάφορα μαύρα κομμάτια. Μια άλλη αδυναμία του αλόγου είναι ότι πρέπει να είναι κοντά στο στόχο του για να επιτεθεί. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει συχνά να εισχωρήσει στο έδαφος του εχθρού για να κάνει οποιαδήποτε ζημία, πράγμα πραγματικά πολύ επικίνδυνο. Δείτε το σχήμα 39. Σχήμα 37 Στα σχήματα διαδοχικά φαίνεται η απειλή του αλόγου από βασίλισσα, Σχήμα 39 Το άλογο απειλείται από τρία κομμάτια. Μπορεί να αποφύγει την απειλή κερδίζοντας το πιόνι του g7; 3
Η απάντηση είναι όχι. Στο 1.ΙΧg7 ο μαύρος απαντά 1 Βf7 και το άλογο τώρα δεν έχει κανένα τετράγωνο διαφυγής. Η ενδεδειγμένη κίνηση εδώ είναι η 1.Ιf7 με διπλή απειλή στον αξιωματικό και την βασίλισσα. Τώρα μετά από το 1 Βe4 το άλογο θα κόψει τον αξιωματικό και θα κάνει τουλάχιστον αλλαγή 2.ΙΧc8,ΠXc8 ή μπορεί να υποχωρήσει στην δική του πλευρά με 1.Ιe3. Συγκρίνετε τo σχήμα 39 με τo σχήμα 40 που ακολουθεί για να δείτε Σχήμα 41 Το άλογο έχει επίσης ένα πρόβλημα παρόμοιο με αυτό του αξιωματικού. Από κάθε θέση μπορεί να απειλήσει ένα σύνολο τετραγώνων αλλά μόνο ΙΔΙΟΥ ΧΡΩΜΑΤΟΣ και μάλιστα αυτά είναι χρώματος ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΥ από το χρώμα της θέσης του. Δείτε τα σχήματα 41 και 42. Σχήμα 40 γιατί τα μεγάλου βεληνεκούς κομμάτια δεν χρειάζεται να είναι κοντά στους στόχους που απειλούν για να είναι αποτελεσματικά. Ακόμη και αν στέκονται στις αρχικές τους θέσεις, όλα τα μεγάλου βεληνεκούς κομμάτια έχουν μεγάλη δύναμη πυρός. Όμως, τα φτωχά άλογα πρέπει να απομακρυνθούν από την αρχική τους θέση για να προκαλέσουν κάποιο φόβο στον αντίπαλο. Σχήμα 42 Μια άλλη ομοιότητα που μοιράζεται με τον αξιωματικό είναι ότι μπορούν να επιτεθούν μόνο από δύο τετράγωνα τον επιθυμητό στόχο, και συχνά από ένα μόνο τετράγωνο. 4
Σχήμα 43 Σχήμα 44 Στο σχήμα 43 το άλογο του b8 μπορεί να απειλήσει το πιόνι του e5 από δύο θέσεις (c6 και d7). Αντίθετα στο σχήμα 44 το ίδιο άλογο μπορεί να απειλήσει το πιόνι του d4 μόνο από το c6. Ωστόσο, σε αντίθεση με τον αξιωματικό, τα κομμάτια δεν μπορούν να κρυφτούν για πάντα από το άλογο, αφού σε κάθε κίνηση του, μπορεί αυτό να επιτεθεί από χρώμα διαφορετικό απ αυτό που βρίσκεται. Δείτε στο σχήμα 45. Σχήμα 45 Ο λευκός παίζει 1.Αe5+ απειλώντας τον μαύρο βασιλιά. Ανεξάρτητα του πώς θα κινηθεί, ο μαύρος έχει δύο επιλογές: α) να κινηθεί σε τετράγωνο μαύρου χρώματος πχ με 1 Κe7 ή β) να κινηθεί σε τετράγωνο λευκού χρώματος πχ 1 Κe6. Στην πρώτη περίπτωση, το λευκό άλογο, επειδή στην επόμενη κίνηση του θα βρεθεί σε τετράγωνο λευκού χρώματος, μπορεί να απειλήσει τον μαύρο βασιλιά από δύο θέσεις (c6 και g6). Στην δεύτερη όμως ΔΕΝ μπορεί να υπάρξει άμεση απειλή από το άλογο γιατί και τα δύο θα βρίσκονται σε τετράγωνο ΙΔΙΟΥ χρώματος (λευκό πχ το c6) και άρα το άλογο θα χρειασθεί μία ακόμα κίνηση για να απειλήσει τον βασιλιά. Τέλος μοναδική είναι η αδυναμία του όταν υπερασπίζει ένα κομμάτι από μια θέση και απωθηθεί απ αυτήν, το κομμάτι δεν έχει προστασία. Για να γίνει μπορέσει να το προστατεύσει ξανά πρέπει σε μια ακόμα κίνηση και από ΑΛΛΗ θέση να το κάνει αυτό. 5
Σχήμα 46 Στο σχήμα 46 το λευκό άλογο υποστηρίζει το πιόνι του e3. Ο μαύρος παίζει 1 Κe4 και επιτίθεται ταυτόχρονα στο άλογο και το πιόνι. Είναι φανερό ότι όταν το άλογο κινηθεί για να υπερασπιστεί τον εαυτό του θα πάψει να προστατεύει πια το πιόνι. Δείτε την διαφορά στο σχήμα 47, όπου στις ίδιες συνθήκες την θέση του αλόγου έχει τώρα ένας αξιωματικός. Σχήμα 47 O μαύρος παίζει ξανά 1 Κe4 και επιτίθεται τόσο στον αξιωματικό όσο και στο πιόνι. Τώρα ο λευκός μπορεί απλά να παίξει 2.Αg1! (ή 2.Αf2), επιτηρώντας εύκολα και το πιόνι. Όλες αυτές οι παρατηρήσεις στόχο έχουν να αποκτήσετε τη μεγαλύτερη δυνατή ικανότητα στην επίθεση. Με την πλήρη κατανόηση των δυνατοτήτων των κομματιών θα μπορέσετε να έχετε αποτελεσματικότερες δυνάμεις. επιθέσεις στις αντίπαλες 6