Τ.Ε.Ι Καβάλας Παράρτημα Δράμας Αρχιτεκτονική Τοπίου. Θέμα: «Πρόταση Ανασχεδιασμού σχολικών και αθλητικών εγκαταστάσεων στο Κάτω Νευροκόπι Δράμας».

Πτυχιακή εργασία του φοιτητή Λαμπριανίδη Ιορδάνη Επιβλέπον καθηγητής: κ.σεχίδης Λάζαρος Θέμα: «Πρόταση Ανασχεδιασμού σχολικών και αθλητικών εγκαταστάσεων στο Κάτω Νευροκόπι Δράμας». Εικόνα 1 1

Περιεχόμενα 1. Εισαγωγή 1-1 Θέμα 2. Ανάλυση περιοχής μελέτης 2-1)Τοπογραφία-Τοποθεσια περιοχών 2-2)Θέες σημεία εστίασης και σημαντικά κτήρια 2-3)Κυκλοφορία-Λειτουργεία χώρων 2-4)Χρήσεις γης Πολεοδομικά στοιχεία 2-5)Χαρακτήρας περιοχών μελέτης 2-6)Μικροκλίμα 2-7)Βλάστηση και εδαφολογικά χαρακτηριστικά 2-8)Υλικά επίστρωσης και φθορές 3. Προτάσεις ανασχεδιασμού 3-1)Concept plan 3-2)Σχέδιο γενικής οργάνωσης 4. Φυτικά είδη 4-1)Είδη βλάστησης 2

4-2)Δένδρα-θάμνοι 4-3)Αρωματικά 5. Αρδευτικό σχέδιο 6. Προμετρήσεις υλικών 6-1)Σχέδιο γενικής οργάνωσης 6-2)Αρδευτικό σχέδιο 6-3)Σχέδιο φύτευσης 7. Παράρτημα 7-1)Σχέδια 7-2)Αστικός εξοπλισμός 7-3)Φωτορεαλισμοί 7-4)Πινακίδες 8. Βιβλιογραφικές Αναφορές 1. Εισαγωγή 3

Θέμα Στην παρούσα πτυχιακή εργασία,θα προταθεί μια εναλλακτική και πιο λειτουργική και φιλική προς τον χρήστη και το περιβάλον λύση.ο επιτυχημένος σχεδιασμός πρέπει να αναβαθμίζει και όχι να υποβαθμίζει την ποιότητα ζωής των κατοίκων και θεωρείται αυτός που προτείνει δυναμικά και όχι στατικά τοπία, με εναλλαγές καθ όλη την διάρκεια του έτους,που μιμείται και αντιγράφει την φύση και την μεταφέρει στο δομημένο αστικό τοπίο και που απαλύνει τα σκληρά δομικά υλικά με σχηματισμούς πρασίνου.«ο Αρχιτέκτονας Τοπίου επεμβαίνει λοιπόν στο τοπίο με σκοπό να ισσοροπήσει το φυσικό τοπίο με την ανθρώπινη ανάγκη και χρήση.στόχος λοιπόν της Αρχιτεκτονικής Τοπίου είναι να ανακαλύψει τον ορθό σχεδιασμό και την διαχείρηση των τοπίων φυσικών ή δομημένων ώστε να ωφεληθεί ο άνθρωπος (Kaplan 1998)». 2. Ανάλυση Τοπογραφία Τοποθεσία περιοχών Η περιοχή μελέτης βρίσκεται στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη,στον Νομό Δράμας στον Δήμο Κάτω Νευροκοπίου και συγκεκριμένα 500 μέτρα νότια απο το κέντρο του χωριού. Ο χώρος αποτελείται απο σχολικά συγκροτήματα και απο το Δημοτικό στάδιο. 4

Εικόνα 2 Η υπό μελέτη περιοχή συνορεύει βόρεια με ιδιόκτητα οικόπεδα (οικίες) νότια με δημόσια και ιδιόκτητα οικόπεδα (χώρους στάθμευσης, παιδική χαρά,οικίες )ανατολικά με ιδιόκτητα οικόπεδα (οικίες), δυτικά με δημόσια (κτηνιατρείο) και ιδιόκτητα οικόπεδα (οικίες ). Γενικά, οι χώροι έχουν ομαλές κλίσεις και οι υψομετρικές διαφορές είναι μικρές ο σχολικός χώρος κοντά στο Λύκειο, το μεγάλο πρανές στην ανατολική και νότια πλευρά του γηπέδου. Εικόνα 3 5

Θέες σημεία εστίασης και σημαντικά κτήρια Στον σχολικό χώρο ως σημεία εστίασης λειτουργούν το ίδια τα κτήρια. Στον χώρο του Δημοτικού γηπέδου ως σημεία εστίασης μπορούμε να ορίσουμε τις κερκίδες και τον μεγάλο επικλινές πρανές στα ανατολικά. Εικόνα 4 Κυκλοφορία Λειτουργεία χώρων Στον σχολικο χώρο υπάρχουν δυο κύριες είσοδοι μια στα δυτικά κοντά στο Λύκειο και μια βόρεια στον χώρο του Γυμνασίου. Επίσης υπάρχει και μια είσοδος στην βόρεια πλευρά κοντά στο γυμναστήριο, όπου οδηγεί σε αλάνα, που χρησιμοποιείται ως χώρος στάθμευσης για καθηγητές και για επισκέπτες στο γυμναστήριο. Στο χώρο του γπέδου υπάρχει μια κύρια είσοδος στην δυτική πλευρά κοντά στα αποδυτήρια αλλά και μια δευτερεύουσα στην ανατολική πλευρά, η οποία χρησιμοποιόταν πιο παλιά. Και μια διπλά στο σύνορο με το λύκειο.οι δυο πρώτοι είσοδοι οδηγουν στις κερκίδες του γηπέδου, ενώ η τρίτη στον χώρο προπόνησης. 6

Εικόνα 5 O σχολικός χώρος λειτουργεί ως χώρος άθλησης (λόγω τον γηπέδων ποδοσφαίρου και μπάσκετ) και ως καθιστικός χώρος. Εικόνα 6 Χρήσεις γης πολεοδομικά στοιχεία 7

Εικόνα 7 Μπορούμε να παρατηρήσουμε την χρήση γής με το σκούρο μόβ χρώμα την δημόσια ενώ με το πράσινο την ιδιωτική χρήση. Χαρακτήρας περιοχής μελέτης Ο χώρος μελέτης αποτελείται απο κτήρια χώρις καμία ιδιαίτερη αρχιτεκτονική επιρροή,κατασκευασμένα στις αρχές της δεκαετίας του 80 έως και 90. Στον υπό μελέτη χώρο υπάρχει μια ανοιχτότητα ενώ στο τοπίο δεν υπάρχει ιδιαίτερη μεταβλητότητα κατα την διάρκεια των εποχών. Οι χώροι δεν χαρακτηρίζονται τόσο ως αστικοί παρά ως περιαστικοί διότι η ευρύτερη περιοχή δεν υπάγεται σε ένα μεγάλο αστικό κέντρο. Επίσης οι χώροι συνδέονται με τον υπόλοιπο ιστό της κωμόπολη. 8

Εικόνα 8 Μικροκλίμα Γενικά το κλίμα του Νευροκοπίου είναι σχετικά ήπιο με δροσερά καλοκαίρια και ορισμένες φορές δριμείς χειμώνες με μεγάλες ποσότητες χιονιού. Περισσότερα κλιματολογικά στοιχεία φαίνονται στους παρακάτω πίνακες.οι καταγραφές αφορούν τις χρονολογίες απο 2008 έως 2011. ΜΕΣΕΣ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΕΣ ΜΗΝΑΣ ΜΕΣΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΜΟΝΑΔΑ ΜΕΤΡΗΣΗΣ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ -1,8 C ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2,5 C ΜΑΡΤΙΟΣ 7,6 C ΑΠΡΙΛΙΟΣ 11,1 C ΜΑΙΟΣ 14,8 C ΙΟΥΝΙΟΣ 19,4 C 9

Μέση Θερμοκρασία ( C ) Τ.Ε.Ι Καβάλας Παράρτημα Δράμας Αρχιτεκτονική Τοπίου ΙΟΥΛΙΟΣ 21,0 C ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 23,0 C ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 16,5 C ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 11,3 C ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 6,9 C ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2,7 C Μέσος Όρος Μέσων Θερμοκρασιών Πίνακας 1 11,3 C Μέσες Θερμοκρασίες Έτος 2008 25,0 20,0 15,0 11,1 14,8 19,4 21,0 23,0 16,5 11,3 10,0 7,6 6,9 5,0 2,5 2,7 0,0-1,8-5,0 Πίνακας 2 ΧΙΛΙΟΣΤΑ ΒΡΟΧΗΣ ΧΙΛΙΟΣΤΑ ΒΡΟΧΗΣ ΜΟΝΑΔΑ ΜΕΤΡΗΣΗΣ 21,8 mm 5,6 mm 10

29 mm 64,2 mm 16,8 mm 104,6 mm 68,4 mm 3,6 mm 68,8 mm 12,2 mm 25,8 mm 63 mm Σύνολο Χιλιοστών Βροχής Πίνακας 3 483,8 mm Κατακρυμνήσματα Έτος 2008 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ ΙΟΥΛΙΟΣ ΜΑΙΟΣ ΜΑΡΤΙΟΣ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 25,8 12,2 3,6 16,8 29 5,6 21,8 63 68,8 68,4 64,2 104,6 0 20 40 60 80 100 120 Χιλιοστά Βροχής (mm) Πίνακας 4 ΤΑΧΥΤΗΤΕΣ ΑΝΕΜΩΝ ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ km/hr ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΜΟΝΑΔΑ ΜΕΤΡΗΣΗΣ 11

Μέση Ταχύτητα (km/hr) Τ.Ε.Ι Καβάλας Παράρτημα Δράμας Αρχιτεκτονική Τοπίου 2 ΒΒΑ km/hr 4,2 ΒΒΑ km/hr 6 ΒΒΑ km/hr 5,1 Β km/hr 4,6 ΒΒΑ km/hr 4,2 Α km/hr 4,4 Α km/hr 4,7 ΑΒΑ km/hr 4 ΒΒΑ km/hr 3,1 ΒΒΑ km/hr 2,8 ΒΒΑ km/hr 3,3 Β km/hr Μέσος Όρος Μέσων Ταχυτήτων Ανέμων Επικρατούσα Κατεύθυνση Πίνακας 5 4,0 ΒΒΑ km/hr Μέσες Ταχύτητες Ανέμων Έτος 2008 7 6 5 4 3 2 2 4,2 6 5,1 4,6 4,2 4,4 4,7 4 3,1 2,8 3,3 1 0 Πίνακας 6 12

Μέση Θερμοκρασία ( C ) Τ.Ε.Ι Καβάλας Παράρτημα Δράμας Αρχιτεκτονική Τοπίου ΜΕΣΕΣ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΕΣ ΜΗΝΑΣ ΜΕΣΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΜΟΝΑΔΑ ΜΕΤΡΗΣΗΣ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 0,8 C ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 1,7 C ΜΑΡΤΙΟΣ 4,5 C ΑΠΡΙΛΙΟΣ 10,3 C ΜΑΙΟΣ 15,8 C ΙΟΥΝΙΟΣ 18,8 C ΙΟΥΛΙΟΣ 21,1 C ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 20,9 C ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 16,3 C ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 11,7 C ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 5,9 C ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 5,0 C Μέσος Όρος Μέσων Θερμοκρασιών Πίνακας 7 11,1 C Μέσες Θερμοκρασίες Έτος 2009 25,0 20,0 15,8 18,8 21,1 20,9 16,3 15,0 10,3 11,7 10,0 5,0 0,8 1,7 4,5 5,9 5,0 0,0 Πίνακας 8 13

ΧΙΛΙΟΣΤΑ ΒΡΟΧΗΣ ΧΙΛΙΟΣΤΑ ΒΡΟΧΗΣ ΜΟΝΑΔΑ ΜΕΤΡΗΣΗΣ 159,2 mm 49,2 mm 116,8 mm 46,4 mm 47,8 mm 78,4 mm 64,6 mm 15,4 mm 47,6 mm 96,2 mm 56,8 mm 85,6 mm Σύνολο Χιλιοστών Βροχής Πίνακας 9 864 mm Κατακρυμνήσματα Έτος 2009 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ ΙΟΥΛΙΟΣ ΜΑΙΟΣ ΜΑΡΤΙΟΣ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 15,4 47,6 47,8 46,4 49,2 56,8 64,6 78,4 85,6 96,2 116,8 0 20 40 60 80 100 120 140 160 Χιλιοστά Βροχής (mm) 159,2 Πίνακας 10 14

Μέση Ταχύτητα (km/hr) Τ.Ε.Ι Καβάλας Παράρτημα Δράμας Αρχιτεκτονική Τοπίου ΤΑΧΥΤΗΤΕΣ ΑΝΕΜΩΝ ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ km/hr ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΜΟΝΑΔΑ ΜΕΤΡΗΣΗΣ 2,5 ΒΒΑ km/hr 3,1 Α km/hr 4,4 Α km/hr 3,7 Α km/hr 4,5 ΒΒΑ km/hr 4,4 Α km/hr 3,7 Α km/hr 3,6 ΝΔ km/hr 3 Α km/hr 2,6 Α km/hr 2,5 ΑΒΑ km/hr 2,7 Β km/hr Μέσος Όρος Μέσων Ταχυτήτων Ανέμων Επικρατούσα Κατεύθυνση Πίνακας 11 3,4 Α km/hr Μέσες Ταχύτητες Ανέμων Έτος 2009 5 4,5 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 2,5 3,1 4,4 3,7 4,5 4,4 3,7 3,6 3 2,6 2,5 2,7 Πίνακας 12 15

ΜΕΣΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ( C ) Τ.Ε.Ι Καβάλας Παράρτημα Δράμας Αρχιτεκτονική Τοπίου ΜΕΣΕΣ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΕΣ ΜΗΝΑΣ ΜΕΣΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΜΟΝΑΔΑ ΜΕΤΡΗΣΗΣ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2,3 C ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2,5 C ΜΑΡΤΙΟΣ 7,0 C ΑΠΡΙΛΙΟΣ 11,0 C ΜΑΙΟΣ 15,7 C ΙΟΥΝΙΟΣ 18,3 C ΙΟΥΛΙΟΣ 21,2 C ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 23,6 C ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 17,6 C ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 9,6 C ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 9,8 C ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 3,0 C Μέσος Όρος Μέσων Θερμοκρασιών Πίνακας 13 11,8 C 25,0 20,0 Μέσες Θερμοκρασιες Έτους 2010 21,2 18,3 15,7 23,6 17,6 15,0 10,0 5,0 2,3 2,5 7,0 11,0 9,6 9,8 3,0 0,0 Πίνακας 14 16

ΧΙΛΙΟΣΤΑ ΒΡΟΧΗΣ ΧΙΛΙΟΣΤΑ ΒΡΟΧΗΣ ΜΟΝΑΔΑ ΜΕΤΡΗΣΗΣ 21,4 mm 155,8 mm 27,4 mm 2,2 mm 50,8 mm 79,8 mm 79,8 mm 34,6 mm 30,2 mm 116,4 mm 63 mm 61,3 mm Σύνολο Χιλιοστών Βροχής Πίνακας 15 722,7 mm Κατακρυμνήσματα Έτους 2010 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ ΙΟΥΛΙΟΣ ΜΑΙΟΣ ΜΑΡΤΙΟΣ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2,2 21,4 30,2 34,6 27,4 50,8 61,3 63 79,8 79,8 0 20 40 60 80 100 120 140 160 Χιλιοστά Βροχής ( mm ) 116,4 155,8 Πίνακας 16 17

Ταχύτητα Ανέμου (km/hr) Τ.Ε.Ι Καβάλας Παράρτημα Δράμας Αρχιτεκτονική Τοπίου ΤΑΧΥΤΗΤΕΣ ΑΝΕΜΩΝ ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ km/hr ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΜΟΝΑΔΑ ΜΕΤΡΗΣΗΣ 3,4 ΝΝΔ km/hr 2,9 ΝΝΔ km/hr 4,4 ΑΒΑ km/hr 4,2 Α km/hr 4,8 Α km/hr 3,7 ΑΒΑ km/hr 3,6 Α km/hr 3,6 Α km/hr 4,1 Α km/hr 2,4 Α km/hr 4,1 Α km/hr 3,3 ΒΒΑ km/hr Μέσος Όρος Μέσων Ταχυτήτων Ανέμων Επικρατούσα Κατεύθυνση Πίνακας 17 3,7 Α km/hr Μέσες Ταχύτητες Ανέμων Έτους 2010 6 5 4 3 3,4 2,9 4,4 4,2 4,8 3,7 3,6 3,6 4,1 2,4 4,1 3,3 2 1 0 Πίνακας 18 18

Ταχύτητα Ανέμου (km/hr) Τ.Ε.Ι Καβάλας Παράρτημα Δράμας Αρχιτεκτονική Τοπίου ΧΙΛΙΟΣΤΑ ΒΡΟΧΗΣ ΧΙΛΙΟΣΤΑ ΒΡΟΧΗΣ ΜΟΝΑΔΑ ΜΕΤΡΗΣΗΣ 19,6 mm 15,6 mm 28,6 mm 16,2 mm 83,8 mm 79 mm 5,2 mm 128,2 mm 57 mm 51 mm 5,6 mm 80,8 mm Σύνολο Χιλιοστών Βροχής Πίνακας 19 570,6 mm Μέσες Ταχύτητες Ανέμων Έτους 2011 6 5 4 3 2 1,9 2,7 4,2 5,1 3,8 3,7 4,2 3,2 2,8 2,8 2,5 2,4 1 0 Πίνακας 20 19

Μέση Θερμοκρασια C Τ.Ε.Ι Καβάλας Παράρτημα Δράμας Αρχιτεκτονική Τοπίου ΜΕΣΕΣ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΕΣ ΜΗΝΑΣ ΜΕΣΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΜΟΝΑΔΑ ΜΕΤΡΗΣΗΣ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 1,0 C ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2,7 C ΜΑΡΤΙΟΣ 5,7 C ΑΠΡΙΛΙΟΣ 9,8 C ΜΑΙΟΣ 13,9 C ΙΟΥΝΙΟΣ 18,5 C ΙΟΥΛΙΟΣ 22,9 C ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 21,7 C ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 18,5 C ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 9,2 C ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2,0 C ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 0,3 C Μέσος Όρος Μέσων Θερμοκρασιών Πίνακας 21 10,5 C Μέσες Θερμοκρασίες Έτους 2011 25,0 20,0 18,5 22,9 21,7 18,5 15,0 13,9 10,0 9,8 9,2 5,0 0,0 1,0 2,7 5,7 2,0 0,3 Πίνακας 22 20

ΤΑΧΥΤΗΤΕΣ ΑΝΕΜΩΝ ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ km/hr ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΜΟΝΑΔΑ ΜΕΤΡΗΣΗΣ 1,9 ΒΑ km/hr 2,7 Δ km/hr 4,2 ΝΝΔ km/hr 5,1 ΒΒΔ km/hr 3,8 ΑΝΑ km/hr 3,7 ΝΝΔ km/hr 4,2 ΑΝΑ km/hr 3,2 ΝΑ km/hr 2,8 Α km/hr 2,8 ΒΒΑ km/hr 2,5 ΒΒΑ km/hr 2,4 Α km/hr Μέσος Όρος Μέσων Ταχυτήτων Ανέμων Επικρατούσα Κατεύθυνση Πίνακας 23 3,3 Α km/hr 21

Χιλιοστά Βροχής (mm) Τ.Ε.Ι Καβάλας Παράρτημα Δράμας Αρχιτεκτονική Τοπίου Κατακρυμνήσματα Έτους 2011 5,6 5,2 16,2 28,6 15,6 19,6 51 57 80,8 79 83,8 128,2 0 20 40 60 80 100 120 140 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ ΙΟΥΛΙΟΣ ΙΟΥΝΙΟΣ ΜΑΙΟΣ ΑΠΡΙΛΙΟΣ ΜΑΡΤΙΟΣ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ Πίνακας 24 Βλάστηση και Εδαφολογικά χαρακτηριστικά Η παρουσία της βλάστησης είναι αρκετά αισθητή και στον σχολικό χώρο αλλά και στον χώρο του γηπέδου. Η συντήρηση της όμως δεν είναι ικανοποιητική. Ορισμένα είδη φυτών,κυρίως πλατύφυλλα και σε μικρή ηλικία μπορούν να εξαγχθούν απο το έδαφος και να επαναχρησιμοποιηθούν. Ο χλοοτάπητας του γηπέδου είναι σχετικά σε καλή κατάσταση, με ελάχιστα κενά παρα μόνο στις εστίες των τερμάτων. Αποτελείται απο πόα και τριφύλλι,ενώ υπάρχουν και δίαφορα αγριόχορτα. Στον χώρο μελέτης υπάρχουν τα εξής είδη φυτών. Είδη φυτών στους σχολικούς χώρους Επιστημομική Ονομασία Ελληνική & κοινή ονομασία Ποσότητα Tilia europaea Τίλια 8 Thuja emerld Τούγια έμεραντ 7 Thuja orientalis Τούγια ανατολική 20 Juniperus sp. Γιουνίπερος 10 Euonymus japonicus Ευώνυμο 10 Cupressus arizonica Κυπαρρτύσι αριζόνας 1 Rosa sp. Τριανταφυλιά θαμνώδης 15 Abies cephalonica Έλατο Κεφαλονιάς 1 Picea pungens Ερυθρελάτη Κολοράντο 1 22

Πίνακας 25 Τ.Ε.Ι Καβάλας Παράρτημα Δράμας Αρχιτεκτονική Τοπίου Picea pungens Hoopsii Έλατο χόπσι 2 Picea conica Πικέα κόνικα 2 Robinia pseudoacacia Ψευδοακακία 1 Pinus nigra Πεύκη μαύρη 10 Είδη φυτών στο χώρο του δημοτικού σταδίου Επιστημομική Ονομασία Ελληνική & κοινή ονομασία Ποσότητα Πίνακας 26 Boxus sempervirens Πυξάρι 50 Weigelia sp. Βεϊγγέλια 10 Achillea sp. Αχιλλέα 20 Spirea sp. Σπιρέα 20 Είδη φυτών στον πεζόδρομο. Επιστημομική Ονομασία Ελληνική & κοινή ονομασία Ποσότητα Thuja Emerald Τούγια έμεραντ 6 Tilia europaea Τίλια 2 Abies nordmanniana Έλατο Καύκασου 1 Liquidambar styraciflua Λικιδάμβαρη 3 Chamaecyparis lawsoniana Χαμαικύπαρις 4 Spirea sp. Σπιρέα 1 Taxus baccata Ίταμος 1 Juniperus skyrocket Γιουνίπερος σκαϊ ρόκετ 1 Prunus cerasifera pissardis Καλλωπιστική δαμασκηνιά 2 Acer campestre Σφένδαμος ο πεδινός 1 Libocedrus decurrens Λιπόκεδρος 1 Thuja occidentalis litle champion Τούγια τσάμπιον 1 Picea pungens glauca Έλατο γλαυκό Κολοράντο 1 Aesculus hippocastanum Ιπποκαστανιά 1 Πίνακας 27 Δείγματα εδάφους ph Σύσταση Παρατηρήσεις Δείγμα εδάφους απο το σχολικό συγκρότημα 7,7-7,8 Αμμοαργιλοπηλώδες Μέσο αλκαλικό έδαφος με καλή στράγγιση 23

Δείγμα εδάφους απο το δημοτικό στάδιο Πίνακας 28 7,82-7,84 Ιλλυοπηλλώδες Μέσο αλκαλικό έδαφος με καλή στράγγιση Υλικά επίστρωσης και φθορές Στην περιοχή των σχολείων υπάρχει κυβόλιθος και πλάκες πεζοδρομίου και άσφαλτος στα γήπεδα μπάσκετ.στην περιοχή του γυμναστηρίου υπάρχει πλάκα πεζοδρομίου τριγύρω απο το κτήριο. Την περισσότερη έκταση καταλαμβάνουν τα μαλακά υλικά όπως χλοοτάπητας, χώμα με αγριάδα. Στην περιοχή του γηπέδου την μεγαλύτερη έκταση καταλαμβάνουν τα μαλακά υλικά χλοοτάπητας, χώμα, αγριάδα κ.λ.π. Ενώ τα σκληρά υλικά βρίσκονται μόνο στην είσοδο άσφαλτος, και σκυρόδεμα στην δευτερεύουσα είσοδο.ο αστικός εξοπλισμός είναι ανύπαρκτος με την απουσία των καθιστικών χώρων και των φωτιστικών σωμάτων να είναι αισθητά εμφανής. Εικόνα 9 24

Εικόνα 10 Εικόνα 11 Εικόνα 12 25

3. Προτάσεις ανασχεδιασμού Παρακάτω ακολουθεί το concept plan της περιοχής μελέτης και παρατίθενται διάφορες ιδέες για τον σχεδιασμό.τα ακόλουθα παραδείγματα ενσωματώνονται στον σχεδιασμό και προσδίδουν τα δικά τους ξεχωριστά χαρακτηριστικά. 26

Εικόνα 13 27

Σχέδιο γενικής οργάνωσης ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΙΔΕΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ Η ΚΛΙΜΑΚΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Όπως και στην εκπαίδευση υπάρχει μια κλίμακα έτσι και ο σχεδιασμός θα εστιαστεί πάνω στην ιδέα αυτη. Αυτό θα αποδοθεί με την δημιουργία υψομετρικών επιπέδων ανά το χώρο, δηλαδή η περιοχή μελέτης θα χωριστεί σε επίπεδα αναλόγως την εκπαιδευτικη κλίμακα, και ανάλογα θα κυμανθεί παράλληλα και ο σχεδιασμός.θα υπάρχουν έντωνες αλλαγές στο ανάγλυφο του τοπίου που θα εξυπηρετούν συνάμα στον χρήστη μαθητή και επισκέπτη χωρίς να τον ταλαιπωρούν. Για παράδειγμα στο γυμνάσιο που θα είναι και το χαμηλότερο επίπεδο θα υπάρχουν περισσότεροι χώροι ενέργειας και χώροι δραστηριοτήτων και όσο προχωράμε προς το Λύκειο οι χώροι θα τήνουν να λειτουργούν περισσότερο ως εστίασης και καθιστικοί παρά ως χώροι ενέργειας. Επίσης θα ληφθούν υπόψη για τον σχεδιασμό οι κύριες κυκλοφορίες που διεξάγονται σε όλο τον χώρο μελέτης για την γρηγορότερη και ουσιαστικότερη μετακίνηση στους χώρους.η βλάστηση θα αποτελείται κυρίως τοπικά δασικά είδη φυλλοβόλα και αειθαλεί ενώ, ορισμένα θαμνώδη είδη ξενικής προέλευσης θα πλαισιώνουν τους χώρους, κύριως λόγος επιλογής των ειδών έιναι η προσπάθεια ενσωμάτωσης της περιοχής μελέτης στην τοπική χλωρίδα δηλαδή η όλη περιοχη να γίνει μια προέκταση του δάσους προσελκύωντας έτσι, και την άγρια πανίδα. 28

Σχέδιο 1 29

ΑΝΑΛΥΣΗ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ. Στην περιοχή μελέτης οι χώροι χωρίζονται ως εξής. 1. Απο τα Δυτικά με την νέα κύρια είσοδο προς τον χώρο του Λυκείου για την εύκολη πρόσβαση αστικών λεωφορείων και αυτοκινήτων χωρίς να δημιουργούνται προβλήματα στο κεντρικό οδικό άξονα του χωριού.στον εγγύς χώρο του Λυκείου υπάρχουν χώροι εστίασης με δενδροφυτεύσεις για την σκίαση του χώρου κατά τους θερινούς μήνες.πιο συγκεκριμένα,στα όρια των χώρων Λυκείου και ΕΠΑΛ δημιουργείται μια υψομετρική διαφορά ενός μέτρου δίνοντας την αίσθηση οτι περνάμε σε διαφορετικό επίπεδο και κυριολεκτικά αλλά και νοητά(επίπεδα βαθμίδες εκπαίδευσης).στα ανατολικά και στα νότια του Λυκείου υπάρχουν υπερυψομένα παρτέρια με φύτευση που μπορούν να λειτουργήσουν και ως καθιστικοί χώροι κατα τους θερινούς μήνες.ενώ στην βορινή πλευρά έχει δημιουργηθεί ένα τοξο το οποίο διασχίζει την όλη περιοχή και πέρνει διάφορες μορφές υλικών(σκλήρά,μαλακά)γενικά η λειτουργία του χώρου είναι μεταβατική. Η βλάστηση στην περιοχή του λυκείου αποτελείται κυρίως απο φυλλοβόλα ελληνικά είδη που απαντώνται στην γύρω περιοχή του λεκανοπεδίου και ορισμένα ξενικά είδη.η επιλογή των φυλλοβόλων δένδρων έγινε για την δημιουργία έντωνων χρωματισμών στον χώρο κατά τους φθινοπωρινούς μήνες και προκαλέι στον άνθρωπο μια ψυχική ηρεμία. Τα υλικά που χρησιμοποιούνται στον χώρο αυτό είναι η πετρινη πλάκα με ζεστούς χρωματισμούς ανοιχτής ώχρας και ορισμένα σημεία με σκούρη γκρί για αντίθεση. 2. Απένατι απο το κτήριο του Λυκείου δημιουργήθηκε ένας απο τους δύο χώρους στάθμευσης για ποδήλατα.στον χώρο υπάρχουν επίσης και παρτέρια ορισμένα υπερυψομένα και μη με φύτευση θάμνων για σκιασμό και οριοθέτηση του χώρου. Τα είδη φυτών που χρησιμοποιούνται είναι φυλλοβόλα ελληνικά. 30

Το υλικό που κυριαρχεί στον χώρο αυτό και στον κεντρικό οδικό άξονα της περιοχής μελέτης είναι η άσφαλτος. 3. Δίπλα και ανατολικότερα απο τον χώρο στάθμευσης δημιουργήθηκε ένα μεταβατικός χώρος που οδηγεί στους αθλητικούς χώρους των σχολικών συγκροτημάτων με λίγα μεμονομένα καθιστικά όπως επίσης με εικαστικά στοιχεία (σφαίρες).στον χώρο υπάρχουν φυλλοβόλα και αειθαλέι κωνοφόρα δένδρα. Τα υλικά που κυριαρχούν στον χώρο είναι η πλάκα τύπου πεζοδρομίου ανοιχτού γκρί χρώματος. 4. Νοτιότερα απο τον προηγούμενο χώρο δημιουργήθηκαν οι αθλητικοί χώροι του σχολικού συγκροτήματος που αποτελούνται απο δυο γήπεδα.ο χώρος είναι σε χαμηλότερο επίπεδο σε σχέση με τους προηγούμενους και για την ευκολότερη πρόσβαση δημιουργήθηκε μια ράμπα.γενικά ο όλος σχδιασμός των χώρων έχει βασιστεί και στην έυκολη μετακήνηση και χρήση του απο άτομα με κινητικά προβλήματα. 5. Ανατολικότερα απο τον χώρο του Λυκείου και συγκεκριμένα στον χώρο του ΕΠΑΛ έχει δημιουργηθεί ένας καθιστικός χώρος με ορισμένα θαμνώδει έιδη φυτών και αρωματικά ανθισμένα φυτά. Τα υλικά που χρησιμοποιούνται είναι σκυρόδεμα ανοιχτόχρωμο λευκό με χαράξεις-αυλακιές απο πιο σκούρο.σε ορισμένα σημεία το σκληρό υλικό κόβεται και εισέρχονται οι φυτεύσεις με χλοοτάπητα και φυτά.με αυτο τον τρόπο επιτυγχάνεται η ποικιλότητα του χώρου. 6. Ενώ στο βορινό κομμάτι του ΕΠΑΛ υπάρχει ένας καθιστικός χώρος που περιβάλεται με παρτέρια και δημιουργεί μια αίσθηση απομόνωσης. Ο συγκεκριμένος καθιστικός χώρος είναι ιδανικός κατα τους θερινούς μήνες λόγο της σκίασης του απο το κτήριο. 7. Νοτιότερα και απέναντι απο το κτήριο σχεδιάστικε ένα τοξοηδές παρτέρι με χαμηλή και υψηλή βλάστηση ώστε να υπάρχει απόκρυψη της θέας σε εκείνο το σημείο ωστε να δίνεται η αίσθηση της απομόνωσης. Τα φυτά που χρησιμοποιούνται είναι κυρίως φυλλοβόλα με μικρούς αειθαλης θάμνους και ποικίλους χρωματισμούς.μερικα απο τα φυτικά είδη φέρουν εδώδιμους καρπούς και προσελκύουν την άγρια πανίδα. 31

8. Ακόμη πιο νότια βρίσκεται το κυρίαρχο χαρακτηριστικό της όλης περιοχής, ο λόφος.έχει ύψος τρια μέτρα και περιβάλεται απο βλάστηση.η όλη περιοχή γύρω απο τον λόφο είναι χαμηλότερη υψομετρικά απο τις άλλες κατα ένα μέτρο και είκοση εκατοστά και χωρίζεται σε τρία επίπεδα ύψους σαράντα εκατοστών δίνοντας έτσι την αίσθηση του διαφορετικού επιπέδου(επίπεδο-βαθμίδα εκπαίδευσης.)τα επίπεδα κόβονται απο μια διαδρομή που κατεβαίνει ομαλά προς μια μικρή αλέα-πλατεία ώστε να επικοινωνεί ο χώρος πολυ εύκολα με τους άλλους.η πλατεία αποτελείται απο πλάκα πέτρινη ίδιου χρώματος με του Λυκείου και κόβεται απο παρτέρια με ανθισμένα χρωματιστά φυτά.οι διαδρομές ανατολικά απο τον λόφο είναι ελαφρός ανηφορικές αφού τα ύψη σταδιακά έρχονται και γίνονται ίσα με τους υπόλοιπους χώρους. Σε όλη την έκταση της περιοχής του λόφου τα φυτικά είδη που χρησιμοποιούνται είναι φυλλοβόλα για την δημιουργία έντωνων χρωματικών αντιθέσεων κατά τους φθινοπωρινούς μήνες.ενω τα μικρότερα ανθισμένα είδη προσδίδουν μια αντίθεση κατά την διάρκεια της άνοιξης και του καλοκαιριού. 9. Ανατολικότερα απο τον λόφο έχει δημιουργηθεί μια περιοχή καλλιτεχνικών ή διαφόρων άλλων δραστηριοτήτων με τοξοειδή τοιχία και διαδρομές γύρω απο αυτά.ο χώρος περιβάλεται με ψηλή φύτευση φυλλοβόλων και αειθαλή δένδρων για πλαισίωση και σκίαση του χώρου. Τα υλικά που κυριαρχούν στον χώρο είναι ο χλοοτάπητας και η πέτρινη πλάκα χρώματως ανοιχτής ώχρας. 10. Στην νότια πλευρά του Γυμνασίου έχει δημιουργηθεί ένας καθιστικός χώρος με υπερυψωμένα παρτέρια και δενδρώδης φύτευση ενω κομμάτια με χλοοτάπητα εισέρχονται σταδιακά στο σκληρό υλικό δημιουργόντας μια αντίθεση υφών και χρωμάτων. Στην βορινή πλευρά του Γυμνασίου έχουν δημιουργηθεί τρία μικρά επίπεδα με χαμηλά παρτέρια με φύτευση.ο χώρος λειτουργεί μεταβατικά προς την περιοχή στάθμευσης αυτοκινητων ανατολικότερα και επίσης εξυπηρετεί στην είσοδο προς το κτήριο.ενώ στην δυτική πλευρά του κτηρίου υπάρχει ο 32

δεύτερος χώρος στάθμευσης για ποδήλατα λόγο της εισόδου προς το σχολικό συγκρότημα. Τα φυτά που χρησιμοποιούνται είναι χαμηλού ύψους ανθισμένα και αρωματικά.γενικά σε όλα τα σχολικά κτήρια υπάρχουν κάθετες φυτεύσεις σε ορισμένους τοίχους. 11. Ανατολικά απο το Γυμνάσιο δημιουργήθηκε ένας ενιαίος χώρος στάθμευσης για όλα τα σχολικά συγκροτήματα και το δημοτικό στάδιο.μέσα στον χώρο υπάρχουν δενδροφυτεύσεις για την σκίαση των οχημάτων και για αισθιτική παρουσία.το υλικό που κυριαρχεί είναι η άσφαλτος. Τα φυτικα είδη που χρησιμοποιούνται είναι φυλλοβόλα για την μέγιστη δυνατή σκίαση και χρώματική αντίθεση. 12. Ο χώρος στάθμευσης επικοινωνεί με έναν μεταβατικό μικρότερο χώρο νοτιοανατολικά και λειτουργεί σαν προέκταση του αφού έχει το ίδιο υλικό επίστρωσης και σημεία που κόβει με χλοοτάπητα και πλάκα πεζοδρομίου δίνοντας την αίσθηση αυτου που θα ακολουθήσει δηλαδή της διαδρομής στο πρανές η οποία καλύπτεται με πλάκα πεζοδρομίου και στο πρανές κυριαρχεί η υδροσπορά. 13. Η λειτουργία της διαδρομής του πρανές είναι μεταβατική αλλά και εστίασης λόγο των καθιστικών τις τοιχίων που την περιβάλουν δηλαδή μπορεί οχρήστης να καθίσει και απολαύσει την θέα αλλά και να διασχίσει γρήγορα την απόσταση ανάμεσα στα σχολεία και στο στάδιο. 14. Νοτια απο την διαδρομή δημιουργήθηκε μια είσοδος προς τις κερκίδες του δημοτικού σταδίου η οποία συνδέει τον χώρο με την υπόλοιπη διαδρομή.η είσοδος επεκτείνεται και καλύπτει όλο το μηκος του πρανές δημιουργόντας έναν πεζόδρομο ο οποίος επικοινωνεί και με την διαδρομή του πρανές και καταλείγει στο χώρο στάθμευσης αυτοκινήτων. 15. Δυτικότερα και συγκεκριμένα κοντά στην περιοχή των αποδυτηρίων του δημοτικού σταδίου έχει δημιουργηθεί μια μικρή πλατεία ένας χώρος μεταβατικός με υπερυψομένα παρτέρια και με θέα στο στάδιο, η φύτευση είναι θαμνώδης.το υλικό που χρησιμοποιείται έιναι πλάκα πεζοδρομίου με σημεία που κόβονται απο χλοοτάπητα για μεγαλύτερη αντίθεση.ο συγκεκριμένος χώρος θα μπορούσε να φιλοξενήσει διάφορα 33

κηνητά καταστήματα κατα την διάρκεια αγώνων αφου βρίσκεται δίπλα στην κεντρική είσοδο του δημοτικού σταδίου. 4.Φυτικά Είδη βλάστησης Δέντρα Φυλλοβόλα-Αειθαλή για το σχολικό συγκρότημα και το γήπεδο: Επιστιμονική ονομασά Abies Cephalonica Carpinus betulus Corylus avellana Ostrya carpinifolia Sophora japonica Sorbus aucuparia Tilia cordata Κοινή ονομασία Ελάτη Κεφαλληνιακή Γαύρος ο μπετουλοειδής Φουντουκιά-λεπτοκαρυά Οστρυά η καρπινόφυλλη Σοφόρα Σορβιά των πτηνών Φιλύρα η καρδιόσχημη Πίνακας 29 Θάμνοι και Εδαφοκαλυπτικά είδη για το σχολικό συγκρότημα το γήπεδο και το επικληνές πρανή: Επιστιμονική ονομασά Carpinus orientalis Cornus alba Sibirica Cornus mas Κοινή ονομασία Γαύρος ο ανατολικός Κρανιά θαμνώδης Κρανιά η αρσενική 34

Cotoneaster tomentosus Κυδωνίαστρο το πιληματώδες Cytisus scoparius Erica carnea Ann Sparkes, December Red, Snow Queen, Pink Beauty Erica cinerea Alba Festuca amethystina Spartium junceum Κύτισος Ρείκι Ρείκι Φεστούκα Σπάρτο το σχοινοειδές Πίνακας 30 Παρακάτω παρουσιάζονται τα είδη πιο αναλυτικά. Abies cephalonica Ελάτη Κεφαλληνιακή Οικογένεια: Pinaceae Κατάταξη: Κωνοφόρο Είδος φυλλώματος: Αειθαλές Απαιτήσεις σε νερό: Μέτρια εδάφη Μεγ. ύψος: 30 m Μεγ. πλάτος: 7 m Πίνακας 31 35

Το γένος περιλαμβάνει 51 είδη κωνοφόρων φυτών που συνήθως προέρχονται από ορεινές περιοχές της Βόρειας και Κεντρικής Αμερικής, της Ευρώπης, της Ασίας και της Βόρειας Αφρικής. Είναι κυρίως μεγάλα κωνικόμορφα δένδρα, αλλά έχουν δημιουργηθεί και πολλές νανώδεις ποικιλίες. Είναι αειθαλή φυτά με μεμονωμένες βελόνες σε σπειροειδή ή δίσειρη διάταξη, με επίπεδη διατομή και δυο λευκές γραμμές στην κάτω επιφάνειά τους που τα διαφοροποιεί από τις ερυθρελάτες (Picea) που έχουν ρομβική διατομή χωρίς λευκές γραμμές. Το φύλλωμα των ελάτων έχει χαρακτηριστική οσμή ρητίνης. Οι κώνοι τους είναι κυλινδρικοί όρθιοι που διαλύονται κατά την ωρίμασή τους. Τα κλαδιά αναπτύσσονται σε κανονικούς σπονδύλους, ενώ η ανάπτυξή τους είναι πολύ αργή σε νεαρή ηλικία. Από τη χώρα μας κατάγονται τρία είδη: Η Κεφαλληνιακή ελάτη (A. cephalonica), η Λευκή ελάτη (A. alba) και η υβριδογενής ελάτη (A. borisii regis). Σε νεαρή ηλικία αναπτύσσονται στη σκιά, ενώ σε ώριμη ηλικία σε φωτεινότερες θέσεις. Έχουν μεγάλες απαιτήσεις σε νερό και υγρασία αέρος. Αναπτύσσονται σε ουδέτερα ή ελαφρά όξινα χαλαρά εδάφη, με καλή αποστράγγιση. Είναι κατάλληλα για φύτευση στις ορεινές περιοχές της χώρας μας. Φυτέψτε τα δένδρα μεμονωμένα ή σε συστάδες, ενώ τις νανώδεις ποικιλίες σε βραχόκηπους. Τα μεγάλα φυτά χρησιμοποιούνται στη χριστουγεννιάτικη διακόσμηση. Δεν απαιτούν κλάδεμα εκτός ίσως από ελάχιστες περιπτώσεις. Κλαδέψτε μόνο όταν κάποιο κλαδί ξεφεύγει από το σχήμα του φυτού ή έχουν δημιουργηθεί περισσότερες από μια κορυφές (μονοκορύφωση). Πολλαπλασιάστε τα τυπικά είδη με σπόρους που φυτρώνουν εύκολα την άνοιξη στους 15-20οC μετά από 2-3 μήνες ψυχρή στρωμάτωση, ενώ τις ποικιλίες με ημιξυλώδη μοσχεύματα το καλοκαίρι και νωρίς το φθινόπωρο. Τα σπορόφυτα θα 36

χρειαστούν πάνω από 10 έτη για να φτάσουν τα 1,5-2 μ. σε ύψος (3 έτη για τα πρώτα 3 εκ.). Προσβάλλονται από σηψιρριζίες όπως η Armelaria melea και το Agrobacterium tumefaciens. Abies cephalonica Ιθαγενές είδος που απαντάται στις βουνοκορφές της Πελοποννήσου, της Στερεάς Ελλάδος καθώς και της Κεφαλονιάς από όπου πήρε και το όνομά της. Δυστυχώς ένα από τα σπουδαιότερα δάση με Κεφαληνιακή ελάτη, ο εθνικός δρυμός Πάρνηθας έγινε πρόσφατα στάχτη! Είναι μεγάλο πυραμιδοειδές δένδρο με πράσινο φύλλωμα. Οι βελόνες του είναι οξυκόρυφες και οι κώνοι του έχουν πολύ ρητίνη. Είναι σχετικά ξηρανθεκτικό είδος και αναπτύσσεται σε αλκαλικά εδάφη. Carpinus betulus Γαύρος βετουλοειδής Οικογένεια: Betulaceae Κατάταξη: Δικοτυλήδονο Είδος φυλλώματος: Φυλλοβόλο Απαιτήσεις σε νερό: Υγρά εδάφη Μεγ. ύψος: 20 m Μεγ. πλάτος: 10 m Πίνακας 32 Το γένος περιλαμβάνει φυλλοβόλα δένδρα με πράσινα φύλλα που γίνονται κίτρινα το φθινόπωρο. Καλλιεργούνται για την κόμη τους και το φθινοπωρινό τους χρώμα. Αναπτύσσονται σε υγρά, στραγγιζόμενα, γόνιμα εδάφη, σε ηλιόλουστες και ημισκιαζόμενες θέσεις. Χρησιμοποιούνται μεμονωμένα, σε δενδροστοιχίες και φυτοφράχτες. Τα τυπικά είδη πολλαπλασιάζονται με σπόρους που χρειάζονται υγρή και ψυχρή στρωμάτωση για να φυτρώσουν ενώ οι ποικιλίες με εμβολιασμό. 37

Carpinus Δένδρο με πλατιά κόμη, κατάλληλο για φυτοφράχτες. betulus Corylus avellana Λεπτοκαρυά, Φουντουκιά Οικογένεια: Betulaceae Κατάταξη: Δικοτυλήδονο Είδος φυλλώματος: Φυλλοβόλο Απαιτήσεις σε νερό: Μέτρια εδάφη Μεγ. ύψος: 15 m Μεγ. πλάτος: 6 m Πίνακας 33 Είναι φυλλοβόλοι θάμνοι και δένδρα με κρεμάμενα, αρσενικά άνθη στο τέλος του χειμώνα και στις αρχές της άνοιξης, πριν την έκπτυξη των φύλλων. Αναπτύσσονται σε μέτρια υγρά εδάφη και ηλιόλουστες ή ημισκιαζόμενες θέσεις και ουδέτερα ή αλκαλικά εδάφη. Φυτεύονται μεμονωμένα, σε ομάδες, φράχτες και δενδροστοιχίες. Πολλαπλασιάζονται με σπόρους, με παραφυάδες και εμβόλια. Ostrya carpinifolia Οστρυά καρπινόφυλλη, Μαύρος καρπίνος Συνώνυμα: Ostrya vulgaris Οικογένεια: Betulaceae Κατάταξη: Δικοτυλήδονο Είδος φυλλώματος: Φυλλοβόλο Απαιτήσεις σε νερό: Μέτρια εδάφη Μεγ. ύψος: 15 m Μεγ. πλάτος: 10 m 38

Πίνακας 34 Το γένος περιλαμβάνει 10 περίπου είδη φυλλοβόλων δένδρων. Αναπτύσσονται σε γόνιμα εδάφη και ηλιόλουστες ή ημισκιασμένες θέσεις. Δεν προσβάλλονται από ασθένειες. Ostrya carpinifolia Μικρό φυλλοβόλο δένδρο με πράσινα φύλλα και σφαιρική κόμη. Έχει λευκά κρεμάμενα άνθη στο τέλος της άνοιξης. Φυτεύεται μεμονωμένο. Πολλαπλασιάζεται με σπόρους. Sophora japonica Σοφόρα κρεμοκλαδής Οικογένεια: Fabaceae Κατάταξη: Δικοτυλήδονο Είδος φυλλώματος: Φυλλοβόλο Απαιτήσεις σε νερό: Μέτρια εδάφη Μεγ. ύψος: 5 m Μεγ. πλάτος: 5 m Πίνακας 35 Οι σοφόρες είναι φυλλοβόλα και αειθαλή δένδρα ή θάμνοι και σπανιότερα πολυετείς πόες. Καλλιεργούνται κυρίως για το φύλλωμά τους, την κόμη τους και λιγότερο για τα άνθη τους. Αναπτύσσονται σε ηλιόλουστες θέσεις και στραγγιζόμενα εδάφη. Φυτεύονται μεμονωμένα και σε δενδροστοιχίες. Τα τυπικά είδη πολλαπλασιάζονται με σπόρους που χρειάζονται υγρή και ψυχρή στρωμάτωση και οι ποικιλίες με μοσχεύματα. 39

Sorbus aucuparia Σορβιά Οικογένεια: Rosaceae Κατάταξη: Δικοτυλήδονο Είδος φυλλώματος: Φυλλοβόλο Απαιτήσεις σε νερό: Ξηρά εδάφη Μεγ. ύψος: 10 m Μεγ. πλάτος: 5 m Πίνακας 36 Οι σορβιές αποτελούνται από πάνω από 100 είδη φυλλοβόλων δένδρων και θάμνων που καλλιεργούνται άλλες φορές για το φύλλωμά τους, άλλες φορές για τα ανοιξιάτικα άνθη τους, αλλά τις περισσότερες φορές για τους διακοσμητικούς καρπούς τους που πολλές φορές είναι εδώδιμοι και ακόμη περισσότερο τραβούν τα πουλιά. Αναπτύσσονται σε ηλιόλουστες και ημισκιασμένες θέσεις, σε σχετικά ξηρά στραγγιζόμενα εδάφη. Φυτεύονται μεμονωμένα και σε δενδροστοιχίες. Τα τυπικά είδη πολλαπλασιάζονται με σπόρους και οι ποικιλίες με εμβόλια. Tilia cordata Φιλύρα, Φλαμουριά Συνώνυμα: Tilia tomentosa "Petiolaris", Tilia petiolaris Οικογένεια: Tiliaceae Κατάταξη: Δικοτυλήδονο Είδος φυλλώματος: Φυλλοβόλο Απαιτήσεις σε νερό: Μέτρια εδάφη 40

Μεγ. ύψος: 30 m Μεγ. πλάτος: 15 m Πίνακας 37 Φυλλοβόλα δένδρα, με λευκοκίτρινα αρωματικά άνθη στο τέλος της άνοιξης και τις αρχές του καλοκαιριού που έλκουν τις μέλισσες και πράσινα φύλλα που συνήθως έχουν έντονο κίτρινο χρώμα το φθινόπωρο. Απαιτούν υγρά, στραγγιζόμενα, ουδέτερα ή αλκαλικά, βαθιά και χουμώδη εδάφη και ημισκιαζόμενες προστατευμένες από τους δυνατούς παγετούς θέσεις. Φυτεύονται μεμονωμένα, σε συστάδες και δενδροστοιχίες. Πολλαπλασιάζονται με σπόρους και παραφυάδες. Carpinus orientalis Γαύρος ανατολικός Συνώνυμα: Carpinus duinensis Οικογένεια: Betulaceae Κατάταξη: Δικοτυλήδονο Είδος φυλλώματος: Φυλλοβόλο Απαιτήσεις σε νερό: Υγρά εδάφη Μεγ. ύψος: 15 m Μεγ. πλάτος: 8 m Πίνακας 38 Το γένος περιλαμβάνει φυλλοβόλα δένδρα με πράσινα φύλλα που γίνονται κίτρινα το φθινόπωρο. Καλλιεργούνται για την κόμη τους και το φθινοπωρινό τους χρώμα. Αναπτύσσονται σε υγρά, στραγγιζόμενα, γόνιμα εδάφη, σε ηλιόλουστες και ημισκιαζόμενες θέσεις. Χρησιμοποιούνται μεμονωμένα, σε δενδροστοιχίες και φυτοφράχτες. Τα τυπικά είδη πολλαπλασιάζονται με σπόρους που χρειάζονται υγρή και ψυχρή στρωμάτωση για να φυτρώσουν ενώ οι ποικιλίες με εμβολιασμό. Carpinus orientalis Δένδρο με κυλινδρική ή σφαιρική κόμη. 41

Cornus mas Κρανιά Οικογένεια: Cornaceae Κατάταξη: Δικοτυλήδονο Είδος φυλλώματος: Φυλλοβόλο Απαιτήσεις σε νερό: Μέτρια εδάφη Μεγ. ύψος: 6 m Μεγ. πλάτος: 6 m Πίνακας 39 Φυλλοβόλοι κυρίως θάμνοι και μικρά δένδρα που έχουν τετραπέταλα άνθη νωρίς την άνοιξη και μικρούς καρπούς, που πολλές φορές είναι εδώδιμοι, το φθινόπωρο. Τα φύλλα τους είναι αντίθετα και πολλές φορές αποκτούν διακοσμητικές αποχρώσεις το φθινόπωρο. Αναπτύσσονται σε γόνιμα, ουδέτερα ή ελαφρά όξινα, στραγγιζόμενα εδάφη και σε ηλιόλουστες ή ημισκιασμένες θέσεις. Τα δένδρα χρησιμοποιούνται μεμονωμένα και σε δενδροστοιχίες, ενώ οι θάμνοι σε ομάδες και φράχτες. Τα τυπικά είδη πολλαπλασιάζονται με σπόρους, που όμως βλαστάνουν μετά από πολλούς μήνες υγρής και ψυχρής στρωμάτωσης. Οι ποικιλίες πολλαπλασιάζονται με εμβόλια και με ξυλώδη μοσχεύματα το χειμώνα. Cornus mas Ιθαγενής σφαιρικός θάμνος με πράσινα φύλλα που γίνονται κίτρινα το φθινόπωρο. Έχει κίτρινα άνθη τον Φεβρουάριο και Μάρτιο, σε γυμνά κλαδιά και κόκκινους εδώδιμους καρπούς το φθινόπωρο, τα γνωστά σε όλους κράνα. Cotoneaster tomentosus Κυδωνίαστρο Οικογένεια: Rosaceae Κατάταξη: Δικοτυλήδονο Είδος φυλλώματος: Αειθαλές 42

Απαιτήσεις σε νερό: Μέτρια εδάφη Μεγ. ύψος: 3 m Μεγ. πλάτος: 3 m Πίνακας 40 Τα κυδωνίαστρα είναι φυλλοβόλοι, ημιαειθαλείς και αειθαλείς θάμνοι και σπανιότερα δένδρα. Καλλιεργούνται κυρίως για τους διακοσμητικούς καρπούς που έχουν όλο το φθινόπωρο και το χειμώνα, αλλά και για τα συχνά εύοσμα άνθη τους στο τέλος της άνοιξης, που έλκουν έντονα τις μέλισσες, και τα έντονα κόκκινα φύλλα το φθινόπωρο στα φυλλοβόλα είδη. Αναπτύσσονται σε μέτρια υγρά εδάφη και ηλιόλουστες ή ελαφρά σκιασμένες θέσεις. Φυτεύονται σε ομάδες, βραχόκηπους, φράχτες και για εδαφοκάλυψη. Πολλαπλασιάζονται με μοσχεύματα..ο καρπός αχλαδόμορφος ζωηρά ερυθρός,χνουδωτός όρθιος. Cytisus scoparius Κύτισος Οικογένεια: Fabaceae Κατάταξη: Δικοτυλήδονο Είδος φυλλώματος: Φυλλοβόλο Απαιτήσεις σε νερό: Μέτρια εδάφη Μεγ. ύψος: 2 m Μεγ. πλάτος: 2 m Πίνακας 41 Το γένος περιλαμβάνει αειθαλείς και φυλλοβόλους θάμνους με σύνθετα πράσινα φύλλα (τρίφυλλα). Καλλιεργούνται για τα πολυάριθμα άνθη που έχουν συνήθως την άνοιξη. Αναπτύσσονται σε ηλιόλουστες θέσεις σε πλούσια, χουμώδη, ουδέτερα ή όξινα εδάφη. Φυτεύονται σε ομάδες και συνθέσεις. Πολλαπλασιάζονται με μοσχεύματα στο τέλος του καλοκαιριού. 43

Erica carnea Ερείκη, Ρείκι Συνώνυμα: Erica herbacea "Wintersonne" Οικογένεια: Ericaceae Κατάταξη: Δικοτυλήδονο Είδος φυλλώματος: Αειθαλές Απαιτήσεις σε νερό: Ξηρά εδάφη Μεγ. ύψος: 0.3 m Μεγ. πλάτος: 1 m Πίνακας 42 Μεγάλο γένος χαμηλών, αειθαλών θάμνων που περιλαμβάνει πάνω από 700 είδη φυτών. Τα περισσότερα από αυτά έχουν πολύ μικρά και στενά φύλλα με πολλά μικρά κωδωνοειδή άνθη που έλκουν ιδιαίτερα τις μέλισσες. Αποτελούν μια από τις κυριότερες επιλογές για χειμερινή και εαρινή ανθοφορία στην κηποτεχνία, ενώ ταυτόχρονα τα φυτά αυτά είναι εξαιρετικά για εδαφοκάλυψη σε όξινα εδάφη. Αναπτύσσονται σε ηλιόλουστες θέσεις και όξινα, χουμώδη, καλά στραγγιζόμενα εδάφη. Μπορούν να ευδοκιμήσουν και σε ημισκιαζόμενες θέσεις με μειωμένη όμως ανθοφορία. Φυτεύονται σε ομάδες, βραχόκηπους, γλάστρες καθώς και για εδαφοκάλυψη, πάντα στην πρώτη σειρά φύτευση μετά από τον χλοοτάπητα ή το δρόμο. Κλαδεύονται μετά την ανθοφορία τους, για να διατηρηθεί το σχήμα τους. Πολλαπλασιάζονται με ημιξυλώδη μοσχεύματα αργά το καλοκαίρι. Erica cinerea Ερείκη, Ρείκι Συνώνυμα: Erica herbacea "Wintersonne" Οικογένεια: Ericaceae Κατάταξη: Δικοτυλήδονο Είδος φυλλώματος: Αειθαλές Απαιτήσεις σε νερό: Ξηρά εδάφη Μεγ. ύψος: 0.3 m 44

Μεγ. πλάτος: 1 m Πίνακας 43 Μεγάλο γένος χαμηλών, αειθαλών θάμνων που περιλαμβάνει πάνω από 700 είδη φυτών. Τα περισσότερα από αυτά έχουν πολύ μικρά και στενά φύλλα με πολλά μικρά κωδωνοειδή άνθη που έλκουν ιδιαίτερα τις μέλισσες. Αποτελούν μια από τις κυριότερες επιλογές για χειμερινή και εαρινή ανθοφορία στην κηποτεχνία, ενώ ταυτόχρονα τα φυτά αυτά είναι εξαιρετικά για εδαφοκάλυψη σε όξινα εδάφη. Αναπτύσσονται σε ηλιόλουστες θέσεις και όξινα, χουμώδη, καλά στραγγιζόμενα εδάφη. Μπορούν να ευδοκιμήσουν και σε ημισκιαζόμενες θέσεις με μειωμένη όμως ανθοφορία. Φυτεύονται σε ομάδες, βραχόκηπους, γλάστρες καθώς και για εδαφοκάλυψη, πάντα στην πρώτη σειρά φύτευση μετά από τον χλοοτάπητα ή το δρόμο. Κλαδεύονται μετά την ανθοφορία τους, για να διατηρηθεί το σχήμα τους. Πολλαπλασιάζονται με ημιξυλώδη μοσχεύματα αργά το καλοκαίρι. Festuca amathystina Φέστουκα γλαυκή Συνώνυμα: Festuca ovina "Glauca" Οικογένεια: Poaceae Κατάταξη: Μονοκοτυλήδονο Είδος φυλλώματος: Αειθαλές Απαιτήσεις σε νερό: Μέτρια εδάφη Μεγ. ύψος: 0.3 m Μεγ. πλάτος: 0.3 m Πίνακας 44 Ετήσια και πολυετή αγρωστώδη φυτά με επιμήκη πολύ λεπτά φύλλα και κωνικές ταξιανθίες το καλοκαίρι. Αναπτύσσονται σε μέτρια υγρά, μέτρια γόνιμα εδάφη, σε ηλιόλουστες θέσεις. Καλλιεργούνται κυρίως για το διακοσμητικό τους φύλλωμα που έχει μπλε αποχρώσεις και σπανιότερα για τις ταξιανθίες τους. Φυτεύονται σε συνθέσεις, ομάδες και γλάστρες. Κάθε 2-3 χρόνια πρέπει να διαιρούμε τα φυτά και να τα ξαναφυτεύουμε για να διατηρήσουν έντονο το χρώμα του φυλλώματός τους. Είναι ιδανικά για φύτευση στην πρώτη γραμμή μετά το χλοοτάπητα για 45

δημιουργία κοντράστ. Πολλαπλασιάζονται πολύ εύκολα με διαίρεση. Δεν προσβάλλονται από ασθένειες. Spartium junceum Σπάρτο σχοινοειδές Συνώνυμα: Genista junceum Οικογένεια: Fabaceae Κατάταξη: Δικοτυλήδονο Είδος φυλλώματος: Φυλλοβόλο Απαιτήσεις σε νερό: Ξηρά εδάφη Μεγ. ύψος: 3 m Μεγ. πλάτος: 3 m Πίνακας 45 Το γένος περιλαμβάνει μόνο το είδος Sp. junceum. Αναπτύσσεται σε ηλιόλουστες θέσεις, ακόμη και σε ξηρά και άγονα εδάφη. Φυτεύεται σε ομάδες, ελεύθερους φράχτες και πρανή δρόμων. Πολλαπλασιάζεται με σπόρους. 5.Αρδευτικό σχέδιο Παρακάτω παρουσιάζεται το αρδευτικό σχέδιο της περιοχής μελέτης. Στόχος του αρδευτικού σχεδίου είναι να υπάρχει μια άριστη φροντίδα των φυτικών ειδών απο πλευράς άρδευσης για το καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα όπως επίσης και η διευκόληνση του τρόπου άρδευσης για την περιοχή μελέτης. Η κύρια παροχή νερού αποτελείται απο μια γεώτρηση ικανή να αντλήση και να διοχετεύση νερό σε οποιοδήποτε σημείο της περιοχής. Δίπλα απο την γεώτρηση τοποθετούνται φρεάτια τα οποία στεγάζουν αγωγούς παροχής νερού που μοιράζεται στον όλο χώρο με περαιτέρω φρεάτια. Κάθε 46

τέτοιος αγωγός ελέγχεται απο μια ηλεκτροβάνα 1 η οποία αυτοματοποιεί πλήρως το αρδευτικό σύστημα.οι αγωγοί επιλέγονται βάσει του μέγιστου όγκου νερού που μπορού να μεταφέρουν.επίσης οι εκτοξευτήρες ομαδοποιούνται στους αγωγούς αναλόγως της γωνία άρδευσης τους για την ίση κατανομή ύδατος επωμένος, υπάρχει μια πιο ισορροπημένη άρδευση ανα χρονική περίοδο. Τα δένδρα και οι θάμνοι αρδεύονται με σταλάκτες αναλόγως την απαίτησή τους ενώ στααρωματικά φυτά με αγωγό με ενσωματομένου σταλάκτες.στο πρανές τοποθετούνται σταλακτηφόροι αγωγοί ανα μισό μέτρο για την αποτελεσματικότερη άρδευση. Συνολικά οι ηλεκτροβάνες ελέγχονται απο ένα κεντρικό προγραματιστή.στο παρόν αρδευτικό σχέδιο δεν έγινε διερεύνηση των πιέσεων λόγο της μεγάλης πίεσης της αντλίας παροχής. 47

Σχέδιο 2 48

6.Προμετρήσεις υλικών Α/Α Ένδειξη εργασιών Μον.Μέτρησης Ποσότητα Α Καθαιρέσεις Εκριζώσεις 1 Καθαίρεση δαπέδων πλακών παντός τύπου m² 3523,59 2 Καθαίρεση χλοοτάπητα m² 18.157,22 3 Εκρίζωση θαμνών και δένδρων με περίμετρο τεμ. 201 κορμιού μέχρι 0,30 m 4 Εκρίζωση δέντρων με περίμετρο κορμού από 0,31 μέχρι 0,60 m τεμ. 15 Β ΠΡΟΕΡΓΑΣΙΕΣ - ΧΩΜΑΤΟΥΡΓΙΚΑ 1 Eκσκαφή θεμελίων και τάφρων με χρήση m³ 1314,24 μηχανικών μέσων Πλήρωση με φυτική γη m³ 45,6 Γ ΣΚΥΡΟΔΕΜΑΤΑ 1 Σκυρόδεμα κατηγορίας C12/16 m³ 330 Δ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ - ΕΠΙΣΤΡΩΣΕΙΣ 1 Επιστρώσεις με πλάκες πεζοδρομίου m² 3560,12 2 Επιστρώσεις με πλάκες τσιμέντου πλευρας άνω m² 235,98 των 30 cm 3 Επιστρώσεις με πλάκες χρωματος ώχρας m² 1680 4 Επιστρώσεις με πλάκες σκούρου σταχτή χρωματος m² 22 5 Επιστρώσεις με πλάκες μαρμάρου, πάχους 10 cm m² 317,9 Ε ΟΔΟΣΤΡΩΣΙΑ Άσφαλτος m² 3423 49

Ζ ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΙΚΑ -ΣΙΔΗΡΟΥΡΓΙΚΑ 1 Επιστρώσεις αλουμινίου kg 102,63 Η AΡΔΕΥΤΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ 1 Προγραμματιστής άρδευσης ρεύματος 8 στάσεων τεμ 1 2 Προγραμματιστής άρδευσης ρεύματος 12 στάσεων τεμ 1 3 Ηλεκτροβάνες τεμ 17 4 Αγωγοί διαμέτρου Φ50 m 760,23 5 Αγωγοί διαμέτρου Φ63 m 901,33 6 Αγωγοί πολυαιθυλενίου Πίεσης 6 atm διαμέτρου m 829,26 Φ32, 7 Αγωγοί πολυαιθυλενίου Πίεσης 6 atm διαμέτρου m 823,61 Φ25 8 Αγωγοί πολυαιθυλενίου Πίεσης 6 atm διαμέτρου m 1510,6 Φ20 9 Αγωγοί πολυαιθυλενίου Πίεσης 6 atm διαμέτρου m 2129,84 Φ16 10 Αγωγοί πολυαιθυλενίου Πίεσης 6 atm διαμέτρου m 4657,68 Φ16 με ενσωματομένους σταλάκτες 11 ΓΡΑΝΑΖΩΤΟΣ ΕΚΤΟΞΕΥΤΗΡΑΣ ΓΗΠΕΔΟΥ: Ακτίνα διαβροχης: 21μ Ογκος νερού ανα ώρα: 2,54 κυβ.μ/ωρα Πίεση: 3,5 bar τεμ 30 12 ΓΡΑΝΑΖΩΤΟΣ ΕΚΤΟΞΕΥΤΗΡΑΣ ΣΧΟΛΚΩΝ ΧΩΡΩΝ: Ακτίνα διαβροχης: 4,6μ Ογκος νερού ανα ώρα: 0,12 κυβ.μ/ωρα Πίεση: 1,7 bar 13 ΣΤΑΤΙΚΟΣ ΕΚΤΟΞΕΥΤΗΡΑΣ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ: Ακτίνα διαβροχης: 1,5μ χ 4,6μ Ογκος νερού ανα ώρα: 0,052 κυβ.μ/ωρα Πίεση: 3 bar τεμ 291 τεμ 43 50

14 ΣΤΑΤΙΚΟΣ ΕΚΤΟΞΕΥΤΗΡΑΣ 180 ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ: Ακτίνα διαβροχης: 3,7μ Ογκος νερού ανα ώρα: 0,072 κυβ.μ/ωρα Πίεση: 2 bar 15 ΣΤΑΛΑΚΤΗΣ ΣΤΑΓΔΗΝ ΑΡΔΕΥΣΗΣ: Ογκος νερού ανα ώρα: 16 λίτρα/ωρα τεμ 51 τεμ 102 16 ΣΤΑΛΑΚΤΗΣ ΣΤΑΓΔΗΝ ΑΡΔΕΥΣΗΣ: Ογκος νερού ανα ώρα: 8 λίτρα/ωρα τεμ 258 Θ ΦΥΤΕΥΤΙΚΟ Δένδρα Φυλλοβόλα 1 Carpinus betulus τεμ 6 2 Corylus avellana τεμ 6 3 Ostrya carpinifolia τεμ 39 4 Sophora japonica τεμ 7 5 Sorbus aucuparia τεμ 9 6 Tilia cordata τεμ 26 Δένδρα Αειθαλή 1 Abies cephalonica τεμ 9 1 Carpinus orientalis 2 Cornus alba 'sibirica' 3 Cornus mas Θάμνοι τεμ 57 τεμ 26 τεμ 20 51

4 Cotoneaster tomentosus τεμ 36 5 Cytisus scoparius 6 Spatrium junceum τεμ 80 τεμ 39 Εδαφοκαλυπτικά Φυτά 1 Erica carnea December red τεμ 162 2 Erica carnea Pink beauty τεμ 499 3 Erica carnea Snow qeen τεμ 60 4 Erica cinerea Alba τεμ 368 5 Festuca amethystina τεμ 507 Χλοοτάπητας 1 Μίγμα 21 Special-oasis m² 10402,53 2 Υδροσπορά m² 2812,74 Ι ΔΙΑΦΟΡΑ Καθιστικά μεγάλα πέτρινα τεμ 11 Καθιστικά μικρά μαρμάρινα τεμ 12 Πίνακας 46 7.Παράρτημα Σχέδια 52

Σχέδιο 3 53

Σχέδιο 4 54

Σχέδιο 5 55

Σχέδιο 6 56

Σχέδιο 7 57

Σχέδιο 8 58

Αστικός Εξοπλισμός Εικόνα 14 Εικόνα 15 59

Εικόνα 16 Εικόνα 17 60

Εικόνα 18 Εικόνα 19 61

Εικόνα 20 Εικόνα 21 62

Εικόνα 22 Φωτορεαλισμοί 63

64

Εικόνα 23 65

Εικόνα 24 66

Εικόνα 25 67

Εικόνα 26 68

Εικόνα 27 69

Εικόνα 28 Εικόνα 29 70

Εικόνα 30 Εικόνα 31 71

Εικόνα 32 Εικόνα 33 72

Εικόνα 34 Εικόνα 35 73

Πινακίδες Πινακίδα 1 74

Πινακίδα 2 75

Πινακίδα 3 76

Πινακίδα 4 77

8.Βιβλιογραφικές Αναφορές Ν.Ελευθεριάδης-Σ.Σαρίκου 2004 Διδακτικό βοήθημα για το μάθημα της εισαγωγής στην Αρχιτεκτονική Τοπίου Kaplan,R., Kaplan, S., Rayn,R. With people in mind:design and management of everyday nature. Washington. Island Press, 1998 Θ.Αραμπατζής 1996 Μαθήματα Δασικής Βοτανικής ΙΙΙ (Πλατύφυλλα) Δράμα Ιστότοποι http://www.gardensandplants.com/uk/plants.aspx http://penteli.meteo.gr/stations/nevrokopi 78