ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΠΟΛΕΟΔΟΜΩΝ ΚΑΙ ΧΩΡΟΤΑΚΤΩΝ (ΣΕΠΟΧ) http://www.sepox.gr Γαμβέττα 6, 5ος όροφος, 10678 Αθήνα. τηλ: +30 210 3820077, fax: +30 210 3820076, e-mail: sepox@tee.gr Αθήνα, 27.07.2008 Αρ.Πρωτ. 302 Προς: τον Υπουργό ΠΕΧΩΔΕ, Γεώργιο Σουφλιά, Κοινοποίηση : Υφυπουργό κ. Σταύρο Καλογιάννη Γενικό Γραμματέα κ. Ευάγγελο Μπαλτά Γενικό Δ/ντη Περιβάλλοντος κ. Ι.Βουρνά Γενική Δ/ντρια Πολεοδομίας κα Αγγελίδου ΕΠΠΕΡ, Υπόψη κ. Αλεξόπουλου ΤΕΕ, υπόψη Προέδρου και Επιτροπής Χωροταξικού Σχεδιασμού Θέμα: Πρωτοβουλίες-ενέργειες για την άρση των εμποδίων προώθησης και θεσμοθέτησης των ΓΠΣ/ΣΧΟΟΑΠ. Κύριε Υπουργέ, Υπό το φως της πρόσφατης διαβούλευσης κατά την ψήφιση του Εθνικού Χωροταξικού στη Βουλή και της ομολογουμένως καθολικής αναγνώρισης της σημασίας του σχεδιασμού χρήσεων γης μέσω της άμεσης προώθησης των ΓΠΣ/ΣΧΟΟΑΠ για όλους τους δήμους της χώρας, ο σύλλογος Ελλήνων Πολεοδόμων και Χωροτακτών (ΣΕΠΟΧ) με την παρούσα επιστολή καταγράφει και κωδικοποιεί τα προβλήματα που εμποδίζουν την πορεία ολοκλήρωσης και θεσμοθέτησης των ΓΠΣ/ΣΧΟΟΑΠ και προτείνουν λύσεις αντιμετώπισης τους σε μια ακόμη προσπάθεια να συμβάλλει στην προώθηση του σχεδιασμού στη χώρα. Α) Προβλήματα-εμπόδια. Θέσεις και προτάσεις επίλυσης. Α1) Επειδή έχει διαπιστωθεί και σε πολλές ευκαιρίες επισημανθεί: - Η απουσία Επιτελικού Συντονισμού, επιχειρησιακού σχεδίου, χρονοδιαγράμματος, ελέγχου και αξιοποίησης του αποτελέσματος από την κεντρική διοίκηση του ΥΠΕΧΩΔΕ - Η αδυναμία της Διοίκησης να επιλύσει ζητήματα και να ερμηνεύσει έγκαιρα και επιστημονικά ορθά το Ν-2508/97 για να καλύψει τις απαιτήσεις των μελετών, - Η έλλειψη συντονισμού κέντρου - ΔΙΠΕΧΩ και επιτελικής υποστήριξης των ΔΙΠΕΧΩ με τις απαραίτητες κατευθύνσεις εγκαίρως, 1
- Η διαφοροποίηση των προκηρύξεων από τις διάφορες ελλιπώς ενημερωμένες επιτροπές διαγωνισμών, συχνά μη σύννομες, που οδηγούν σε αδιέξοδες και επαναλαμβανόμενες ενστάσεις με συνέπεια να μη επιλύονται ζητήματα νομιμότητας της διαδικασίας χωρίς την προσφυγή στο ΣτΕ, Ζητούμε από την πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΧΩΔΕ : 1. να αναλάβει πολιτική δέσμευση ότι στηρίζει την προώθηση των ΓΠΣ/ΣΧΟΟΑΠ και ότι θα κινητοποιήσει την Κεντρική Διοίκηση του υπουργείου σε αυτή την κατεύθυνση. 2. τη χάραξη εθνικού επιχειρησιακού σχεδίου, χρονοδιαγράμματος και σχεδίου χρηματοδότησης στα πλαίσια της 4 ης Προγραμματικής Περιόδου 3. τη συστηματική ενημέρωση των ΔΙΠΕΧΩ. και η παροχή κατευθύνσεων για την επίβλεψη και τον συντονισμό των μελετών σε εξέλιξη, από Κεντρικό Επιτελικό Όργανο του ΥΠΕΧΩΔΕ. 4. τη στελέχωση των ΔΙΠΕΧΩ με προσωπικό επιστημονικά κατάλληλο να υποστηρίξει με επάρκεια τις διαδικασίες προώθησης και θεσμοθέτησης των μελετών. Α2) Αν και θεωρούμε τον Ν-2508/1997 που διέπει το σύστημα των μελετών ΓΠΣ/ΣΧΟΟΑΠ επαρκή, δεν παραγνωρίζουμε ότι υπάρχει θέμα βελτιώσεων που ήδη έχουν εντοπιστεί στην πράξη. Κυρίως όμως το σύστημα πάσχει, όχι στη νομοθεσία, αλλά στο πρακτικό και διοικητικό επίπεδο: στον έλεγχο και την εφαρμογή. Αυτό που χρειαζόμαστε είναι να το καταστήσουμε επιχειρησιακό, εφαρμόσιμο και ελέγξιμο. Και αυτό πρέπει να γίνει με ΔΙΑΛΟΓΟ με τους κοινωνικούς και επιστημονικούς φορείς που εμπλέκονται. Όμως η δημοσιοποίηση προθέσεων για αλλαγή θεσμικού πλαισίου, χωρίς η πολιτική ηγεσία και η διοίκηση του ΥΠΕΧΩΔΕ να θέτουν το πλαίσιο, τα όρια, το χρονοδιάγραμμα και τις επιπτώσεις της όποιας μεταρρύθμισης λειτουργεί ανασχετικά στην προώθηση του σχεδιασμού. Α3) Ειδικότερα, οι (εκτός Ν-2508 και των υπαρχουσών προδιαγραφών) παράλληλες υποστηρικτικές μελέτες οι οποίες προϊόντος του χρόνου κρίνονται απαραίτητες δεν θα πρέπει να επηρεάζουν την ομαλή πορεία των μελετών που ήδη βρίσκονται σε εξέλιξη. Διότι οι όποιες καθυστερήσεις τείνουν για άλλη μια φορά να καθιστούν τον σχεδιασμό κοινωνικά αλλά και λειτουργικά αναξιόπιστο. Θα πρέπει οι μελέτες αυτές να ολοκληρωθούν και να αξιολογηθούν στο προβλεπόμενο για αυτές χρονοδιάγραμμα. Δεν είναι αποδεκτό ολοκληρωμένες μελέτες να μην θεσμοθετούνται και οι συμβάσεις να τίθενται σε αναμονή για να ολοκληρωθούν ΑΝΑΔΡΟΜΙΚΑ πρόσθετες παράλληλες υποστηρικτικές μελέτες όπως: Οι νέες πρόσθετες γεωλογικές μελέτες. (ΥΑ/2007 τροποποίησης προδιαγραφών με αναδρομική ισχύ για τις τρέχουσες συμβάσεις) 2
Η εφαρμογή της ΚΥΑ-ΣΜΠΕ για τις νέες μελέτες: (Παράλληλη νέα διαδικασία αντί για ενσωμάτωση στη διαδικασία του ΓΠΣ/ΣΧΟΟΑΠ του οποίου η περιβαλλοντική διάσταση αποτελεί αντικείμενο σοβαρής διερεύνησης, διαδικασίες διαβούλευσης διαφορετικές από αυτές των ΓΠΣ/ΣΧΟΟΑΠ) Είναι σαφές και αυταπόδεικτο ότι οι υποστηρικτικές αυτές μελέτες είναι μελέτες βάσης, οι οποίες δεν μπορεί να εκπονούνται παράλληλα με την μελέτη ΓΠΣ/ΣΧΟΟΑΠ αλλά σε αρχικό στάδιο, γιατί τροφοδοτούν συνθετικά τα εναλλακτικά σενάρια της Α φάσης της. Δεν είναι οικονομικά και νομικά αποδεκτό οι τρέχουσες 350 περίπου συμβάσεις, και ιδιαίτερα οι περίπου 150 από αυτές που βρίσκονται στο Β2 στάδιο της μελέτης, να τεθούν σε «αναμονή» δηλαδή σε «ομηρία» μέχρις ότου εγκριθούν οι εκτός Ν-2508 και προδιαγραφών πρόσθετες γεωλογικές μελέτες. Θα πρέπει το Υπουργείο να λάβει υπόψη του ότι οι προβλεπόμενες πρόσθετες διαδικασίες από την εφαρμογή της ΥΑ για τις γεωλογικές και της ΚΥΑ_ΣΜΠΕ διπλασιάζει, στην καλύτερη περίπτωση, το κόστος εκπόνησης των μελετών ΓΠΣ/ΣΧΟΟΑΠ με ότι αυτό συνεπάγεται. Ειδικότερα σε ότι αφορά τις νέες προδιαγραφές γεωλογικών μελετών : - Εκτιμούμε ότι αν το Υπουργείο τις θεωρεί επιστημονικά ορθές και αναγκαίες (ως προς τον βαθμό λεπτομέρειας ανά χωρική μονάδα και επίπεδο) να τις εκπονήσει σε συνεργασία με το ΙΓΜΕ συντονισμένα για όλη την Ελλάδα μια φορά, διαδικασία η οποία ακολουθείται στην Ε.Ε. - Για τις τρέχουσες συμβάσεις προτείνεται η ολοκλήρωση και παραλαβή του τρέχοντος συμβατικού αντικειμένου χωρις καθυστέρηση και η θεσμοθέτηση των ΓΠΣ/ΣΧΟΟΑΠ με τις προδιαγραφές εκπόνησής τους. - Σε ότι αφορά την ΥΑ για τις νέες προδιαγραφές γεωλογικών μελετών των ΓΠΣ/ΣΧΟΟΑΠ, προτείνεται η άμεση τροποποίηση της, αποδεσμεύοντας τις τρέχουσες μελέτες από την επανεκπόνηση του ίδιου αντικειμένου αναδρομικά με σημαντικό πρόσθετο κόστος σε χρόνο και χρήμα. Α4) Στο σημείο αυτό θεωρούμε σκόπιμο να αναφερθούμε σε ένα άλλο πιθανό «εμπόδιο» στην άμεση προώθηση των ΓΠΣ/ΣΧΟΟΑΠ. Πρόκειται για : τις αδιευκρίνιστες και αόριστες διαδικασίες προσαρμογής των ΓΠΣ/ΣΧΟΟΑΠ με τις κατευθύνσεις των υπο έγκριση Εθνικού και Ειδικών Πλαισίων. Θέση μας είναι ότι μέχρις ότου οριστικοποιηθεί το περιεχόμενο και οι διαδικασίες προσαρμογής θα απαιτηθεί πολύς χρόνος. Δεν θα πρέπει οι όποιες δεσμεύσεις προσαρμογής των ΓΠΣ/ΣΧΟΟΑΠ διατυπώνονται στα υπο έγκριση Εθνικό και Ειδικά Πλαίσια (και μέχρις ότου οριστικοποιηθούν) να εμποδίσουν την προώθηση των τρεχουσών συμβάσεων μελετών. Αυτό άλλωστε προβλέπει ρητά και ο νόμος 2742/99 άρθρο 9 παρ. 1 δεύτερο εδάφιο. 3
Β) Προβλήματα που αφορούν τον κλάδο Χωροτακτών και Πολεοδόμων. Θέσεις και προτάσεις επίλυσης. Β1) Οι χωροταξικές και πολεοδομικές μελέτες (κατηγορίες 01 και 02) είναι οι μόνες μελέτες οι οποίες δεν έχουν ακόμη ενταχθεί στο Σύστημα Προεκτιμωμένων Αμοιβών του Ν-3316/2005!!! Το ζήτημα της μη προώθησης μέχρι σήμερα, από τη ΓΓΔΕ, Κώδικα Αμοιβών μελετών κατηγοριών 01 (Χωροταξικές) και 02 (Πολεοδομικές), μη ένταξη στον Κώδικα Προεκτιμωμένων Αμοιβών στην ΥΑ-ΔΜΕΟ/α/1257, ΦΕΚ-1162/22.08.2005) έχει περάσει από πολλά στάδια διαβούλευσης: - Η αρχική επεξεργασία κώδικα αμοιβών έγινε από κοινή ομάδα ΣΕΠΟΧ-ΤΕΕ και έγκαιρα στάλθηκε στην αρμόδια επιτροπή ΓΓΔΕ (Ιούλιος 2005). Δεν συμπεριελήφθη στην ΥΑ, ΦΕΚ-1162/2005 διότι δεν είχαν έγκαιρα γνωμοδοτήσει οι αρμόδιες Δ/νσεις Χωροταξίας και Πολεοδομικού Σχεδιασμού! - Στη συνέχεια έγινε αντικείμενο επεξεργασίας (για πάνω από ένα χρόνο) της αρμοδίως ορισθείσης για το ζήτημα επιτροπής του ΥΠΕΧΩΔΕ (επιτροπή Μαυρωνά). Εξεδόθη πόρισμα το οποίο δεν υπέγραψαν οι εκπρόσωποι του ΤΕΕ (Ιούλιος 2006). - Έκτοτε το ζήτημα παραμένει σε εκκρεμότητα και αναμένεται εισήγηση της Δ/νσης Πολεοδομικού Σχεδιασμού προς τον Υφγο κ.καλογιάννη αρμόδιο για την προώθηση στη ΓΓΔΕ. - Σημειώνουμε ότι, μετά και την πρόσφατη απόφαση του ΣΤΕ-3736/2007 υπέρ της διατήρησης σε ισχύ της (αμφισβητούμενης από τον Συλλ.Τοπογράφων) ΥΑ-5731/1146, ΦΕΚ-329Β/15.03.2000 για τις Πολεοδομικές Μελέτες, δεν υπάρχει πλεον κανένα, νομικής μορφής, εμπόδιο μη ένταξης των αμοιβών των κατηγοριών 01 και 02 στο σύστημα αμοιβών του ΥΠΕΧΩΔΕ. - Προς τούτο απαιτείται νέα Υπουργική Απόφαση. - Παρακαλούμε τον Υφ-γό κ.καλογιάννη σε συνεργασία με τον Υφ-γό κ. Ξανθόπουλο να δώσουν λύση στο μείζον αυτό ζήτημα. - Παρακαλείται ο Πρόεδρος του ΤΕΕ, να θέσει άμεσα και επιτακτικά το ζήτημα προωθώντας εκ νέου τα κείμενα ΣΕΠΟΧ-ΤΕΕ που είχαν κατατεθεί το 2005 Β2) Το ζήτημα των προκηρύξεων μελετών ΓΠΣ/ΣΧΟΟΑΠ με πτυχία 01 και 02 Από το θεσμικό πλαίσιο και το περιεχόμενο των προδιαγραφών, οι μελέτες ΓΠΣ/ΣΧΟΟΑΠ του Ν- 2508/97 είναι, κατά βάση, χωροταξικές με έντονη αναπτυξιακή διάσταση και επομένως για την εκπόνησή τους απαιτείται οπωσδήποτε πτυχίο της κατηγορίας 01 (Χωροταξικές μελέτες και Ρυθμιστικές μελέτες). Ο μελετητής της κατηγορίας αυτής φέρει την κύρια ευθύνη της μελέτης ενώ παράλληλα απαιτείται συμμετοχή και πτυχίου της κατηγορίας 02 ανάλογα με την τάξη μεγέθους των αστικών κέντρων της περιοχής. Σε αντίθεση προς τα παραπάνω, σε μερικές από τις προσκλήσεις ζητείται εναλλακτικά: ή πτυχίο κατηγορίας 01 ή πτυχίο κατηγορίας 02, επιλογή που δεν επαρκεί για την εκπόνηση της μελέτης. 4
Ως προς τις αντιφατικές προκηρύξεις είμαστε υποχρεωμένοι να αναφερθούμε σε σχετικές γνωμοδοτήσεις της ΓΕΜ που έχουν θέση νομολογίας: (ΓΓΔΕ, Δ/νση Δ15/Τμήμα Μητρώου Mελετητών, Γνωμοδοτήσεις: Δ15/03/490/26.07.90 & Δ15/10725/20.03.02) για να διατυπώσουμε το αυτονόητο ότι κάθε μελετητική κατηγορία έχει συγκεκριμένο γνωστικό πεδίο. Σχετικές κατευθύνσεις είχαν δοθεί στις Περιφέρειες τόσο από το ΥΠΕΧΩΔΕ, κατά την έναρξη των προγραμμάτων της περιόδου 2000-2006 που χρηματοδότησαν τις αρχικές συμβάσεις ΓΠΣ/ΣΧΟΟΑΠ, και πρόσφατα, θέση έλαβε στο ζήτημα αυτό και ο Οργανισμός Αθήνας, γνωμοδοτώντας σε ένσταση του ΣΕΠΟΧ, ζητώντας και αυτός από την Δ/νση Πολεοδομικού Σχεδιασμού να διευκρινίσει το ζήτημα με σχετικό έγγραφό της Το πρόβλημα των αντιφατικών προκηρύξεων έχει προκύψει από την έλλειψη σαφών, εγγράφων οδηγιών και κατευθύνσεων από την αρμόδια Δ/νση Πολεοδομικού Σχεδιασμού. Ειδικότερα η σύνταξη προτύπων (προκηρύξεων, συμβάσεων κλπ) και η κοινή εφαρμογή τους από τις ΔιΠΕΧΩ και τους δήμους θα έλυνε το πρόβλημα. Ζητούμε, σε προτεραιότητα, να διασαφηνιστεί με έγγραφο της ΔΠΣ/ΥΠΕΧΩΔΕ ότι στις προσκλήσεις για μελέτες ΓΠΣ/ΣΧΟΟΑΠ απαιτείται πρωτίστως πτυχίο 01 και πτυχίο 02 ανάλογα με την περίπτωση. Το έγγραφο αυτό να σταλεί σε όλες τις ΔιΠΕΧΩ, Νομαρχίες και στο ΤΕΕ με υποχρέωση να κοινοποιηθεί στους δήμους και φορείς αντίστοιχα. Κύριε Υπουργέ, Έχοντας την πεποίθηση ότι θα λάβετε σοβαρά υπόψη τις παραπάνω εκτεθείσες θέσεις και προτάσεις για την έγκαιρη και απρόσκοπτη προώθηση των ΓΠΣ/ΣΧΟΟΑΠ, παρακαλούμε να έχουμε μια συνάντηση μαζί σας το αμέσως μετά τις ολιγοήμερες διακοπές του Αυγούστου διάστημα. Με εκτίμηση Για τον ΣΕΠΟΧ Ο Πρόεδρος Ο Γενικός Γραμματέας Καθηγητής Ηλίας Μπεριάτος Δρ Κων/νος Δημόπουλος 5