ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΔΕΙΚΤΗ ΟΡΙΣΜΟΣ - ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑ Ο δείκτης εκτιμά την Ετήσια Μέση Ημερήσια Κυκλοφορία (Ε.Μ.Η.Κ.), δηλαδή τον μέσο ημερήσιο αριθμό οχημάτων που κινήθηκαν μεταξύ δύο διαδοχικών ανισόπεδων κόμβων της Εγνατίας Οδού κατά τη διάρκεια ενός έτους. O κυκλοφοριακός φόρτος είναι ο βασικός δείκτης για την απεικόνιση της κινητικότητας στον αυτοκινητόδρομο της Εγνατίας Οδού. Η σκοπιμότητα του δείκτη έγκειται στη μελέτη της κινητικότητας επί του άξονα. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΚΤΙΜΗΣΗ Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία μετρήσεων των κυκλοφοριακών φόρτων την περίοδο μετά το 2009 και μέχρι και το 2013, η γενική μείωση που παρατηρείται στην κυκλοφορία οχημάτων σε εθνικό επίπεδο, λόγω της οικονομικής κρίσης και της σημαντικής αύξησης της τιμής των καυσίμων και των διοδίων, παρουσιάζεται και στον αυτοκινητόδρομο της Εγνατίας Οδού. Ειδικότερα για την Εγνατία Οδό θα πρέπει να ληφθεί υπόψη και το γεγονός της σταδιακής έναρξης λειτουργίας νέων σταθμών διοδίων σε αυτό το διάστημα. Ο σταθμός διοδίων Πολυμύλου άρχισε να λειτουργεί τον Σεπτέμβριο του 2010, οι σταθμοί Τύριας, Μαλακασίου, Ανάληψης, Ιάσμου τον Νοέμβριο-Δεκέμβριο 2011 και ο σταθμός Μουσθένης τον Ιούνιο 2013. Συγκεκριμένα, η Ετήσια Μέση Ημερήσια Κυκλοφορία (ΕΜΗΚ) οχημάτων στα τμήματα της Εγνατίας Οδού εκτιμάται ότι το 2013 μειώθηκε κατά μέσο όρο: 6% σε σχέση με το 2012, 20% σε σχέση με το 2011 και περίπου 25%-30% σε σχέση με τα έτη 2010 και 2009. Στα τμήματα της Εγνατίας Οδού στα οποία καταμετρήθηκε η κυκλοφορία το 2013, η μεγαλύτερη μείωση του κυκλοφοριακού φόρτου σε σχέση με το έτος 2012 καταγράφεται στο τμήμα μεταξύ των δύο ανισόπεδων κόμβων που βρίσκονται πλησίον της Αλεξανδρούπολης (-11%) καθώς και στα τμήματα Α/Κ Λαγκαδά-Α/Κ Προφήτη και Α/Κ Ρεντίνας-Α/Κ Ασπροβάλτας, στο Ν. Θεσσαλονίκης ( 10,5%). Αύξηση των φόρτων την περίοδο 2012-2013 καταγράφεται στα τμήματα της Εγνατίας Οδού που διέρχονται από τον ορεινό όγκο της Πίνδου (Α/Κ Μετσόβου-Α/Κ Παναγίας) και είναι της τάξης του +2,8%. Στα τμήματα της Εγνατίας Οδού για τα οποία υπάρχουν στοιχεία μετρήσεων, οι μεγαλύτερες ετήσιες μειώσεις του κυκλοφοριακού φόρτου καταγράφονται την περίοδο 2011-2012 και είναι κατά μέσο όρο της τάξης του 15% ενώ την περίοδο 2010-2011 καταγράφεται μείωση της τάξης του 10%. 1
Με βάση τα αποτελέσματα των συγκεκριμένων μετρήσεων, συνολικά την περίοδο 2009-2013, οι ετήσιες μειώσεις του κυκλοφοριακού φόρτου κατά μέσο όρο είναι άνω του 10% στα τμήματα της Εγνατίας Οδού ανατολικά του Α/Κ Πολυμύλου. Η μεγαλύτερη κατά μέσο όρο ετήσια πτωτική μεταβολή εμφανίζεται μεταξύ της Ξάνθης και της Κομοτηνής (τμήμα Α/Κ Ιάσμου - Α/Κ Δυτ. Κομοτηνής) και φτάνει το 13,5%. Στο συγκεκριμένο τμήμα παρατηρήθηκε και η μεγαλύτερη ετήσια μείωση, καθώς η κυκλοφορία το 2012 ήταν μειωμένη κατά 29% σε σχέση με το 2011, μείωση που οφείλεται και στην έναρξη λειτουργίας του σταθμού διοδίων Ιάσμου στα τέλη του 2011 σε συνδυασμό με την ύπαρξη εναλλακτικής διαδρομής (για όσους παρακάμπτουν τα διόδια) σχετικά καλών γεωμετρικών χαρακτηριστικών. ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΟΣ ΦΟΡΤΟΣ ΣΕ ΤΜΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΓΝΑΤΙΑΣ ΟΔΟΥ ΕΤΗΣΙΑ ΜΕΣΗ ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ (Ε.Μ.Η.Κ.) ΕΤΩΝ 2009-2013 Τμήμα Εγνατίας Οδού 2009 2010 2011 2012 2013 Α/Κ ΒΑΣΙΛΙΚΟΥ - Α/Κ ΝΕΟΧΩΡΙΟΥ 6.800 7.000 6.700 # 4.800 Α/Κ ΝΕΟΧΩΡΙΟΥ-Α/Κ ΣΕΛΛΩΝ/ΤΥΡΙΑΣ # # # 5.000 4.800 Α/Κ ΣΕΛΛΩΝ/ΤΥΡΙΑΣ - Α/Κ ΔΩΔΩΝΗΣ 7.000 7.000 6.800 # 5.200 Α/Κ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ - Α/Κ ΠΑΜΒΩΤΙΔΑΣ 7.300 8.400 7.800 # 6.900 Α/Κ ΑΡΑΧΘΟΥ-Α/Κ ΠΕΡΙΣΤΕΡΙΟΥ # 8.300 # # # Α/Κ ΠΕΡΙΣΤΕΡΙΟΥ - Α/Κ ΜΕΤΣΟΒΟΥ 8.100 # # # # Α/Κ ΜΕΤΣΟΒΟΥ-Α/Κ ΑΝΗΛΙΟΥ # 8.300 # 5.400 5.550 Α/Κ ΑΝΗΛΙΟΥ - A/K ΠΑΝΑΓΙΑΣ # 8.300 # 5.400 5.550 Α/Κ ΔΥΤ. ΓΡΕΒΕΝΩΝ - Α/Κ ΑΝΑΤ. ΓΡΕΒΕΝΩΝ 5.400 6.600 5.900 5.200 5.100 Α/Κ ΑΝΑΤΟΛ. ΓΡΕΒΕΝΩΝ - Α/Κ ΤΑΞΙΑΡΧΗ 8.400 8.900 8.000 7.000 6.800 Α/Κ ΤΑΞΙΑΡΧΗ - Α/Κ ΔΥΤ. ΣΙΑΤΙΣΤΑΣ (ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ) 8.400 8.900 8.000 7.000 6.800 Α/Κ ΚΑΛΑΜΙΑΣ-Α/Κ ΚΟΖΑΝΗΣ # 10.800 9.400 # # Α/Κ ΚΟΖΑΝΗΣ - Α/Κ ΠΟΛΥΜΥΛΟΥ 13.900 13.800 11.400 9.600 9.250 Α/Κ ΠΟΛΥΜΥΛΟΥ - Α/Κ ΒΕΡΟΙΑΣ 15.000 14.600 12.000 10.400 10.100 Α/Κ ΚΟΥΛΟΥΡΑΣ - Α/Κ ΝΗΣΕΛΙΟΥ 20.600 21.600 # # # Α/Κ ΚΑΛΟΧΩΡΙΟΥ(Κ1) - Α/Κ ΙΩΝΙΑΣ-ΔΙΑΒΑΤΩΝ (K2) 27.600 # # # # Α/Κ ΙΩΝΙΑΣ-ΔΙΑΒΑΤΩΝ (K2) - Α/Κ ΕΥΚΑΡΠΙΑΣ (Κ4) 48.000 # # # # Α/Κ ΛΑΓΚΑΔΑ/ΣΕΡΡΩΝ - Α/Κ ΠΡΟΦΗΤΗ 16.800 # # 11.250 10.050 Α/Κ ΠΡΟΦΗΤΗ - A/K ΒΑΓΙΟΧΩΡΙΟΥ 16.900 16.700 15.500 # # Α/Κ ΡΕΝΤΙΝΑΣ - Α/Κ ΑΣΠΡΟΒΑΛΤΑΣ 16.000 14.500 13.600 11.000 9.850 Α/Κ ΑΣΠΡΟΒΑΛΤΑΣ - Α/Κ ΚΕΡΔYΛΙΩΝ 14.600 13.800 12.600 10.800 10.050 A/Κ ΜΟΥΣΘΕΝΗΣ - Α/Κ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥΠΟΛΗΣ # # # # 6.200 Α/Κ ΑΓ.ΣΥΛΛΑ - Α/Κ ΑΣΠ. ΧΩΜΑΤΩΝ 13.700 11.900 10.900 # # Α/Κ ΒΑΦΑΙΙΚΩΝ - Α/Κ ΙΑΣΜΟΥ # # # 5.300 4.800 Α/Κ ΙΑΣΜΟΥ - ΔΥΤΙΚΟΣ Α/Κ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ 9.800 9.200 8.000 5.700 5.350 ΔΥΤ. Α/Κ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ - ΑΝΑΤ. Α/Κ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ 7.600 6.900 6.200 5.400 # Α/Κ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗΣ - Α/Κ ΒΙ.ΠΕ ΑΛΕΞ/ΠΟΛΗΣ 6.000 5.300 5.000 4.500 4.000 Α/Κ ΒΙ.ΠΕ ΑΛΕΞ/ΠΟΛΗΣ - Α/Κ ΑΡΔΑΝΙΟΥ 6.100 5.200 5.000 4.400 # # Δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία 2
Είναι χαρακτηριστικό ότι στο συγκεκριμένο οδικό τμήμα (Α/Κ Ιάσμου-Α/Κ Δυτ. Κομοτηνής) η συνολική μείωση του κυκλοφοριακού φόρτου μεταξύ των ετών 2009 και 2013 φτάνει το 45%. Μειώσεις του συνολικού κυκλοφοριακού φόρτου της τάξης ή άνω του 30%, για την περίοδο 2009 (ή 2010) έως και το 2013, καταγράφονται στα τμήματα Α/Κ Βασιλικού-Α/Κ Νεοχωρίου και Α/Κ Μετσόβου-Α/Κ Ανήλιου στην Ήπειρο, Α/Κ Κοζάνης-Α/Κ Πολυμύλου στην Δυτική Μακεδονία, Α/Κ Πολυμύλου-Α/Κ Βέροιας, Α/Κ Λαγκαδά/Σερρών-Α/Κ Προφήτη, και Α/Κ Ρεντίνας-Α/Κ Ασπροβάλτας-Α/Κ Κερδυλίων στην Κεντρική Μακεδονία, και σε όλα τα τμήματα της Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης για τα οποία υπάρχουν στοιχεία. Στα ανατολικά τμήματα της Εγνατίας Οδού (Α/Κ Αγ. Ανδρέα Κήποι), όπου η πλειοψηφία τους είχε αποδοθεί στην κυκλοφορία πριν από το 2004 και επομένως ήδη το 2004 χρησιμοποιούνταν και από τη διαμπερή κυκλοφορία, μπορεί κάποιος παρατηρώντας τα διαχρονικά στοιχεία των μετρήσεων να συμπεράνει ότι ο κυκλοφοριακός φόρτος έφτασε στη μέγιστη τιμή του το 2009 ενώ το 2013, μετά από τέσσερα περίπου έτη οικονομικής κρίσης, έπεσε σε χαμηλότερο των ετών 2004-2005 επίπεδο. Γενικότερα, και πέραν των συγκεκριμένων μετρήσεων, εκτιμάται πως οι υψηλότεροι κυκλοφοριακοί φόρτοι στην Εγνατία Οδό παρουσιάζονται στα τμήματα μεταξύ των ανισόπεδων κόμβων Καλοχωρίου και Σερρών, που λειτουργούν και ως εξωτερική περιφερειακή οδός για την πόλη της Θεσσαλονίκης. Ο υψηλός αυτός φόρτος είναι αναμενόμενος καθώς τα τμήματα αυτά εξυπηρετούν, εκτός της διαμπερούς κυκλοφορίας, μεγάλο ποσοστό αστικών (δηλαδή μετακινήσεις που έχουν και τα δυο άκρα τους στο πολεοδομικό συγκρότημα της Θεσσαλονίκης) και ενδονομαρχιακών μετακινήσεων (π.χ. προς ΒΙΠΕ Θεσσαλονίκης και προς προαστιακούς οικισμούς), καθώς και υπεραστικών μετακινήσεων που το ένα άκρο τους είναι η Θεσσαλονίκη (π.χ. Θεσσαλονίκη Σέρρες, Θεσσαλονίκη Κιλκίς, Θεσσαλονίκη Καβάλα κλπ). Πρέπει να σημειωθεί ότι πολλές από τις μετακινήσεις αυτές πραγματοποιούνται σε καθημερινή βάση, καθώς πρόκειται για μετακινήσεις από και προς την εργασία (commuting) αλλά και για άλλους λόγους (εκπαίδευση, αναψυχή κλπ). 3
ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΑ Η άντληση, επεξεργασία και ανάλυση των πρωτογενών κυκλοφοριακών δεδομένων καθώς και ο υπολογισμός και η παρουσίαση των αποτελεσμάτων για τους σχετικούς συγκοινωνιακούς δείκτες πραγματοποιούνται από το Τμήμα Κυκλοφορίας του Τομέα Λειτουργίας, Εκμετάλλευσης και Συντήρησης της ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ Α.Ε. Πηγές Τμήμα Κυκλοφορίας - Τομέας Λειτουργίας, Εκμετάλλευσης και Συντήρησης, ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ Α.Ε. URL: http://www.egnatia.eu/page/default.asp?la=1&id=257 Email: traffic@egnatia.gr Μεθοδολογία Η ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ Α.Ε. έχει αναπτύξει ένα ολοκληρωμένο σύστημα συλλογής και επεξεργασίας των κυκλοφοριακών μετρήσεων, το οποίο στην τελική ανάπτυξή του θα αποτελείται από 65 συνολικά σταθμούς μέτρησης της κυκλοφορίας (συμπεριλαμβανομένων και των σταθμών διοδίων). Τα συστήματα που χρησιμοποιούνται στους σταθμούς μετρήσεων κυκλοφορίας είναι συστήματα επαγωγικών βρόχων και τα συλλεχθέντα δεδομένα, με ειδικό λογισμικό Τηλεμετρίας και τη χρήση εξοπλισμού τηλεματικής, μεταφέρονται από όλους τους σταθμούς μέτρησης του οδικού άξονα στα κεντρικά γραφεία της ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ Α.Ε. στη Θεσσαλονίκη, όπου και πραγματοποιείται η περαιτέρω επεξεργασία τους. Οι σταθμοί μέτρησης καταγράφουν την κυκλοφορία αδιάλειπτα κατά τη διάρκεια του έτους. Η Ετήσια Μέση Ημερήσια Κυκλοφορία προκύπτει από τον μέσο όρο των ημερήσιων φόρτων. Όταν υπάρχουν προσωρινές διακοπές στη λειτουργία κάποιου σταθμού μέτρησης, τα «κενά» μέτρησης συμπληρώνονται με συστηματικό τρόπο από στοιχεία ανάλογων ωρών/ημερών/περιόδων του σταθμού. Τα αποτελέσματα δεν παρουσιάζονται όταν υπάρχει μακράς διάρκειας διακοπή στη λειτουργία κάποιου σταθμού. Για τη δημιουργία του χάρτη αξιοποιούνται: τα στοιχεία των κυκλοφοριακών μετρήσεων για όσα τμήματα της Εγνατίας Οδού υπάρχουν σταθμοί μέτρησης, τα στοιχεία (εκτιμήσεις) του κυκλοφοριακού μοντέλου της Εγνατίας Οδού για τα υπόλοιπα τμήματά της, 4
Χάρτης 1. Επίπεδα κυκλοφοριακών φόρτων στην Εγνατία Οδό: Ετήσια Μέση Ημερήσια Κυκλοφορία (EMHK) 2013 ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΔΕΙΚΤΗ 5