Ιζηνξία ηνπ κεζαησληθνύ & λεόηεξνπ θόζκνπ Σξάπεδα Θεκάησλ Κεθάιαην 3 ν : Από ην ρίζκα ησλ δύν εθθιεζηώλ σο ηελ ά- ισζε ηεο Κσλζηαληηλνύπνιεο από ηνπο ηαπξνθόξνπο Δλόηεηα 3.1. Δζσηεξηθή θξίζε θαη εμσηεξηθνί θίλδπλνη 1 (1054-1081) Γηαηί ν Ρσκαλόο Γ Γηνγέλεο πνιέκεζε ζην Μαηδηθέξη; Πνηα ήηαλ ηα απνηειέζκαηα ηεο κάρεο; Σα αλαηνιηθά ζύλνξα ηνπ Βπδαληηλνύ θξάηνπο ηελ επνρή ηνπ Ρσκαλνύ Γ Γηνγέλε απεηινύληαλ από: α. ηνπο Πέξζεο. β. ηνπο Άξαβεο. γ. ηνπο ειηδνύθνπο Σνύξθνπο. δ. ηνπο Οζσκαλνύο Σνύξθνπο. Γ] Αζθήζεηο θιεηζηνύ ηύπνπ (σζηό άζνο) Ο βπδαληηλόο ζηξαηόο αληηκεηώπηζε ληθεθόξα ηνπο ειηδνύθνπο Σνύξθνπο ζηε κάρε ζην Μαηδηθέξη. Σνλ 11ν αη. ε ζεκαληηθόηεξε απεηιή γηα ην Βπδάληην ήηαλ νη Οζσκαλνί Σνύξθνη. Γ] Αζθήζεηο θιεηζηνύ ηύπνπ (ζπκπιήξσζεο θελώλ) θόινπζεο ιέμεηο (ηξεηο ιέμεηο πεξηζζεύνπλ): Οζσκαλνί, ειηδνύθνη, Βπδαληηλνί, Ννξκαλδνί, Μαηδηθέξη, Ιηαιία, Κιεηδίν, Μ. Αζία. Πεξί ην έηνο 1000 θηλήζεθαλ ελαληίνλ ηνπ Βπδαληίνπ νη Σνύξθνη. Σηο θαηαζηξνθηθέο εηζβνιέο ηνπο ζηηο αλαηνιηθέο επαξρίεο ηνπ Βπδαληηλνύ θξάηνπο πξνζπάζεζε λα ηεξκαηίζεη ν απηνθξάηνξαο Ρσκαλόο Γ' Γηνγέλεο. Η απνθαζηζηηθή κάρε δόζεθε ζην ην 1071, όπνπ ν ζηξαηόο ησλ απνδεθαηίζηεθε. Σνλ ίδην ρξόλν, ν εγέηεο ησλ _, Ρνβέξηνο Γπηζθάξδνο, θαηέιαβε ηηο ηειεπηαίεο βπδαληηλέο θηή- ζεηο ζηελ, ελώ θαη ζηηο αθηέο ηεο Αδξηαηηθήο θαη ζην Γνύλαβε ε βπδαληηλή επη- θπξηαξρία άξρηζε λα θινλίδεηαη.
Δλόηεηα 3.2. Η εζσηεξηθή πνιηηηθή ησλ Κνκλελώλ (1081-1185) 1. Πνηα ήηαλ ε νηθνλνκηθή πνιηηηθή ηνπ Αιέμηνπ Α Κνκλελνύ θαη πνηεο ήηαλ νη ζπλέπεηέο ηεο; 2. Πνηα ήηαλ ε θνηλσληθή πνιηηηθή πνπ άζθεζε ν Αλδξόληθνο Α Κνκλελόο θαη πνηα ηα απνηειέζκαηά ηεο; 3. Να εμεγήζεηε ηνλ ξόιν ησλ πξνλνηάξησλ ζηνλ βπδαληηλό ζηξαηό. 2 Η θνξνινγηθή πνιηηηθή ηνπ Αιεμίνπ Α Κνκλελνύ επηδείλσζε ηε ζέζε: α. ηνπ ιανύ θαη ηδίσο ησλ αγξνηώλ. β. ησλ αξηζηνθξαηώλ. γ. ησλ πξνλνηαξίσλ. δ. ησλ δπλαηώλ. Ο Αιέμηνο Α Κνκλελόο: α. επέβαιε ηνλ θαπληθό θόξν. β. θαηάξγεζε ηνλ ζεζκό ησλ ζεκάησλ ηεο απηνθξαηνξίαο. γ. θαζηέξσζε ηνλ ζεζκό ηεο πξόλνηαο. δ. εθάξκνζε πνιηηηθή κείσζεο ησλ θόξσλ. Ο Αιέμηνο Α Κνκλελόο: α. επέβαιε ηνλ θαπληθό θόξν. β. απαγόξεπζε ηελ ηνθνγιπθία. γ. θαηάξγεζε ην ζεζκό ηεο πξόλνηαο. δ. αύμαλε δηαξθώο ηνπο θόξνπο κέζσ ηεο ππνηίκεζεο ηνπ λνκίζκαηνο. Απηνθξάηνξαο ηνπ Βπδαληίνπ θαηά ηελ πξώηε ηαπξνθνξία ήηαλ: α. ν Ιζαάθηνο Β Άγγεινο. β. ν Νηθεθόξνο Φσθάο. γ. ν Ρσκαλόο Γ Γηνγέλεο. δ. ν Αιέμηνο Α Κνκλελόο. Ο ζεζκόο ηεο πξόλνηαο θαζηεξώζεθε από: α. ηνπο Ιζαύξνπο. β. ηνπο Κνκλελνύο. γ. ηνπο Παιαηνιόγνπο. δ. ηνπο Μαθεδόλεο. Ο βπδαληηλόο ζηξαηόο ζηα ρξόληα ησλ Κνκλελώλ απνηειείηαη: α. από πξνλνηαξίνπο. β. από κηζζνθόξνπο. γ. από ειεύζεξνπο αγξόηεο. δ. από κηζζνθόξνπο θαη πξνλνηαξίνπο.
Γ] Αζθήζεηο θιεηζηνύ ηύπνπ (σζηό άζνο) ηα ρξόληα ησλ Κνκλελώλ ν ζηξαηόο έγηλε θπξίαξρε ηάμε ζην Βπδάληην. Η θνξνινγηθή πνιηηηθή ηνπ Αιέμηνπ Α Κνκλελνύ επηδείλσζε ηε ζέζε ηνπ ιανύ θαη ηδίσο ησλ αγξνηώλ. Σελ επνρή ηεο βαζηιείαο ηνπ Αλδξόληθνπ Α Κνκλελνύ βειηηώζεθαλ νη ζρέζεηο ηνπ Βπδαληίνπ κε ηε Γύζε. Οη πξνλνηάξηνη ήηαλ βαζηιηθνί ππάιιεινη επηθνξηηζκέλνη κε ηελ είζπξαμε ησλ θόξσλ. Οη πξνλνηάξηνη ήηαλ ζηξαηησηηθνί ζηνπο νπνίνπο ν απηνθξάηνξαο παξαρσξνύζε εθηάζεηο γεο ή ην δηθαίσκα είζπξαμεο θόξσλ. Σελ επνρή ησλ Κνκλελώλ απμήζεθε ν αξηζκόο ησλ ζεκάησλ ηεο Βπδαληηλήο απηνθξαηνξίαο. Η πξσηνβνπιία γηα ηελ νξγάλσζε ησλ ηαπξνθνξηώλ πξνήιζε από ηνπο ηζρπξνύο θενπδάξρεο ηεο Γπηηθήο Δπξώπεο. 3 Γ] Αζθήζεηο θιεηζηνύ ηύπνπ (ζπκπιήξσζεο θελώλ) θόινπζεο ιέμεηο (δύν ιέμεηο πεξηζζεύνπλ): αγξόηεο, πξόλνηα, θενπδαξρία, πξνλνηάξηνο, ζηξαηησηηθόο, θιήξνο, κηζζνθόξνο. Ο ζεζκόο ηεο ζην Βπδάληην αθνξνύζε ηελ παξαρώξεζε, αγξνθηεκάησλ θαη θνξνινγηθώλ εζόδσλ ζηνπο κε αληάιιαγκα ηελ παξνρή ζηξαηησηηθήο ππεξεζίαο. Σελ ίδηα πεξίνδν ν βπδαληηλόο ζηξαηόο δελ ζηειερώλεηαη κόλν από _, αιιά θπξίσο από ζεθε ε ζέζε ησλ _. Ο ζηξαηόο, έηζη, έγηλε ε θπξίαξρε ηάμε ζην Βπδάληην, αιιά επηδεηλώ- _. Δλόηεηα 3.6.: Κνηλσλία θαη εμνπζία ζηε Γπηηθή Δπξώπε Πνηα ήηαλ ε δνκή ηεο θενπδαξρηθήο θνηλσλίαο ηεο Γπηηθήο Δπξώπεο θαηά ηνλ Μεζαίσλα; ην ζύζηεκα ηεο Φενπδαξρίαο ηεο Γπηηθήο Δπξώπεο, νη θαηώηεξνη ππνηειείο: α. ήηαλ πάξνηθνη. β. απαγνξεπόηαλ λα είλαη θιεξηθνί. γ. απαγνξεπόηαλ λα θαηέρνπλ θένπδα. δ. έπαηξλαλ γαίεο από ηνπο άκεζνπο ππνηειείο ηνπ βαζηιηά.
ην ζύζηεκα ηεο θενπδαξρίαο: α. ηε κεγάιε κάδα ηνπ πιεζπζκνύ απνηεινύζαλ νη θενπδάξρεο. β. ν ζηξαηόο ηέζεθε θάησ από ηελ εγεζία ησλ θενπδαξρώλ. γ. θαηαξγήζεθε ε ηειεηή πεξηβνιήο. δ. ζηελ θνξπθή ηεο θνηλσληθήο ππξακίδαο βξηζθόηαλ ε Δθθιεζία. ηελ θνηλσληθή ππξακίδα ηεο Φενπδαξρίαο: α. δελ εληάζζνληαλ νη θιεξηθνί. β. θάηνρνη θένπδσλ κπνξνύζαλ λα είλαη θαη εθθιεζηαζηηθνί άξρνληεο. γ. νη άκεζνη ππνηειείο ηνπ βαζηιηά απνηεινύζαλ ηελ πνιππιεζέζηεξε νκάδα. δ. δελ ππήξραλ δνύινη. 4 Γ] Αζθήζεηο θιεηζηνύ ηύπνπ (σζηό άζνο) Με ηελ επηθξάηεζε ηεο θενπδαξρίαο ζηε Γπηηθή Δπξώπε ν ζηξαηόο ηίζεηαη ππό ηελ ππεξεζία ησλ θενπδαξρώλ. ηειεηή ηεο πεξηβνιήο θένπδν θενπδάξρεο βαζάινη Γ] Οξηζκνί Δ] Αζθήζεηο θιεηζηνύ ηύπνπ (ζπκπιήξσζεο θελώλ) θόινπζεο ιέμεηο (ηξεηο ιέμεηο πεξηζζεύνπλ): Καξινκάγλνο, βαζάινο, πξόλνηα, θενπδαξρία, πεξηβνιή, εμάξηεζε, ππνηειήο, Πηπίλνο. Σν ζύζηεκα ηεο αλαπηύρζεθε ζηε Γπηηθή Δπξώπε ζηε δηάξθεηα ηνπ 8νπ αηώλα. ηαζκό ζηε δηακόξθσζε ηνπ ζπζηήκαηνο απνηέιεζαλ νη κεηαξξπζκίζεηο ηνπ _. Οη ηεξαξρηθά αλώηεξνη άξρνληεο πξνζέθεξαλ ζε άιινπο επλννύκελνπο ηνπο, νη νπνίνη νλνκάδνληαλ _, εθηάζεηο γεο θαη έδηλαλ όξθνπο πίζηεο ζηνλ άξρνληα ζηελ ιεγόκελε ηειεηή ηεο _. Δλόηεηα 3.6.: Κνηλσλία θαη εμνπζία ζηε Γπηηθή Δπξώπε 1. Πνην ήηαλ ην πνιηηηθό θαη ηδενινγηθό θιίκα κέζα ζην νπνίν εθδειώζεθε ε Σέηαξηε ηαπξνθνξία; 2. Πόηε έγηλε ε άισζε ηεο Κσλζηαληηλνύπνιεο από ηνπο ηαπξνθόξνπο θαη πνηα ήηαλ ε ζηάζε ηνπο, όηαλ εηζέβαιαλ ζηελ Πόιε;
Σελ Α ηαπξνθνξία θήξπμε: α. ν πάπαο Οπξβαλόο Β. β. ν παηξηάξρεο έξγηνο. γ. ν πάπαο Νηθόιανο. δ. ν πάπαο Ιλλνθέληηνο Γ. Όηαλ νη ηαπξνθόξνη έγηλαλ θύξηνη ηεο Κσλζηαληηλνύπνιεο 5 α. εθηέιεζαλ ηνλ απηνθξάηνξα Αιέμην Δ Γνύθα Μνύξηδνπθιν. β. επηδόζεθαλ ζε ζθαγέο θαη ιεειαζίεο. γ. ζηξάθεθαλ ελαληίνλ ησλ δπλαηώλ. δ. ζεβάζηεθαλ ηα κλεκεία ηεο Πόιεο θαη ηηο πεξηνπζίεο ησλ θαηνίθσλ Αξρηθόο πξννξηζκόο ηεο Γ ηαπξνθνξίαο ήηαλ: α. ε Κσλζηαληηλνύπνιε. β. ε Ιεξνπζαιήκ. γ. ε Βελεηία. δ. ε Αίγππηνο ή ε πξία. Αξρηθόο πξννξηζκόο ησλ ζηαπξνθόξσλ ηεο Γ ηαπξνθνξίαο ήηαλ: α. ε Ιεξνπζαιήκ. β. ε Αίγππηνο ή ε πξία. γ. ε Θεζζαινλίθε. δ. ε Κσλζηαληηλνύπνιε. Γ] Αζθήζεηο θιεηζηνύ ηύπνπ (σζηό άζνο) Η Γαιελνηάηε Γεκνθξαηία ηεο Βελεηίαο αλέιαβε έλαληη ακνηβήο λα κεηαθέξεη ηνπο ηαπξνθόξνπο ηεο Γ ηαπξνθνξίαο ζηελ Αλαηνιή. Σελ πξώηε ηαπξνθνξία θήξπμε ν πάπαο Ιλλνθέληηνο Γ. ηελ θαηάιεςε ηεο Κσλζηαληηλνύπνιεο από ηνπο ηαπξνθόξνπο ζεκαληηθό ξόιν έπαημαλ νη δπλαζηηθέο δηαθνξέο ησλ Βπδαληηλώλ απηνθξαηόξσλ. ηαπξνθνξίεο Γηαλνκή ηεο Ρσκαλίαο Γ] Οξηζκνί
Δ] Αζθήζεηο θιεηζηνύ ηύπνπ (ζπκπιήξσζεο θελώλ) θόινπζεο ιέμεηο (δύν ιέμεηο πεξηζζεύνπλ): Αίγππηνο, Ιεξνπζαιήκ, Ιλλνθέληηνο Γ, Οπξβαλόο Β, Αλαηνιή, Βελεηία, πξία. Η ηδέα ηεο Σέηαξηεο ηαπξνθνξίαο αλήθε ζην θηιόδνμν πάπα. Η απνθαζίζηεθε λα είλαη ηόπνο ζπγθέληξσζεο ηνπ ζηξαηνύ. Πξννξηζκόο ήηαλ ε ή ε. Η ζπκθσλία πνπ ππνγξάθεθε πξνέβιεπε πσο ε Γαιελνηά- ηε Γεκνθξαηία ζα κεηέθεξε κε ηνλ ζηόιν ηεο ζηελ ηα ζηξαηεύκαηα ησλ ηαπξνθόξσλ. 6 θόινπζεο ιέμεηο (ηξεηο ιέμεηο πεξηζζεύνπλ): πξώηε, ηέηαξηε, Βνύιγαξνη, Ννξκαλδνί, αηίλνη, Βελεηία, Κσλζηαληηλνύπνιε, Γέλνπα. ηα ηέιε ηνπ 12νπ αη. ε πνιηηηθή αηκόζθαηξα ζηελ Κσλζηαληηλνύπνιε ήηαλ βαξηά. Σν Βπδάληην είρε απεηιεζεί ζνβαξά από ηνπο θαη νη ζρέζεηο κε ηε Γπηηθή Δπξώπε ήηαλ νμπκέλεο. Μέζα ζε απηό ην θιίκα εθδειώζεθε ε ηαπξνθνξία. ύκθσλα κε ηε ζύκβαζε πνπ ππνγξάθεθε ηνλ Απξίιην ηνπ 1201, ε αλέιαβε, έλαληη ακνηβήο, λα κεηαθέξεη κε ην ζηόιν ηεο ζηελ Αλαηνιή ηα ζηξαηεύκαηα ησλ ηαπξνθόξσλ. Σνλ Ινύλην ηνπ 1203 νη ηαπξνθόξνη έθζαζαλ κπξνζηά ζηα ηείρε ηεο θαη έκεηλαλ εθεί γηα λα δηαρεηκάζνπλ. Η αληηπαξάζεζε κε ηνλ πιεζπζκό νμύλζεθε εμαηηίαο ηεο αιαδνληθήο ζπκπεξηθνξάο ησλ νη νπνίνη επέβαιαλ θαη βαξύηαηε θνξνινγία. ΔΠΙΜΔΔΙΑ: Θάλνο ηαπξόπνπινο θηιόινγνο, MSc. thanosstavropoulos@yahoo.gr