ΕΠΕΑΕΚ: ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΥ ΤΕΦΑΑ, ΠΘ - ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ - ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΕΣ ΤHΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΓΙΑ ΜΑΘΗΤΕΣ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΕΣ ΣΤΟ ΚΑΝΟΝΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ Σακελλαρίου Κίμων Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ΤΕΦΑΑ, Τρίκαλα
ΘΕΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ Έννοια της ενσωμάτωσης. Σκοποίτηςφυσικήςαγωγήςγιατουςμαθητέςμεαναπηρίες. Προσαρμογές του μαθήματος της φυσικής αγωγής για: 1. Μαθησιακές δυσκολίες. 2. Σύνδρομο μειωμένης προσοχής και υπερκινητικότητας. 3. Διαταραχές ομιλίας. 4. Διαταραχές συμπεριφοράς. 5. Διαταραχές αισθητηρίων. 6. Οργανικά νοσήματα. 7. Παχυσαρκία. 8. Αποκλίσεις σπονδυλικής στήλης. 9. Οριακή νοητική υστέρηση. 10. Νοητική υπεροχή.
ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ Είναι η παροχή εκπαίδευσης στους μαθητές με ειδικές ανάγκες στο πλαίσιο της κανονικής τάξης.
ΕΝΝΟΙΕΣ ΤΗΣ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗΣ Φυσική ενσωμάτωση. Κοινωνική ενσωμάτωση. Εκπαιδευτική ενσωμάτωση.
ΦΥΣΙΚΗ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ Είναι η τοποθέτηση όλων των μαθητών με ειδικές ανάγκες στις κανονικές τάξεις φυσικής αγωγής.
ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ Είναι οι προσωπικές σχέσεις και αλληλεπιδράσεις του μαθητή με ειδικές ανάγκεςμετουςυπόλοιπουςσυμμαθητές του.
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ Είναι ο βαθμός συμμετοχής του μαθητή με ειδικές ανάγκες στην εκμάθηση των δραστηριοτήτων με τους υπόλοιπους μαθητές.
ΣΚΟΠΟΙ ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΕΣ Η σωματική και κινητική ανάπτυξη. Η βελτίωση της συμπεριφοράς. Η θεραπεία των αναπηριών. Η κοινωνική και εκπαιδευτική ενσωμάτωση του μαθητή.
ΕΠΙΤΕΥΞΗ ΤΗΣ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗΣ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ Ο καθηγητής φυσικής αγωγής οφείλει να γνωρίζει: Τις προσαρμογές που πρέπει να γίνουν στη διδασκαλία, τις ασκήσεις και το περιβάλλον του μαθήματος της φυσικής αγωγής στο σχολείο με στόχο την ικανοποίηση των εκπαιδευτικών αναγκών του μαθητή που μειονεκτεί.
ΕΥΘΥΝΗ ΤΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ Φ.Α. ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΕΣ Να δημιουργήσει ένα κλίμα που οδηγεί στη μάθηση, μέσα στο οποίο το παιδί με αναπηρίες μπορεί να αισθάνεται ελεύθερο να μάθει, να εξετάσει και να ερευνήσει βελτιώνοντας όσο το δυνατό περισσότερο το κοινωνικό, κινητικό και συναισθηματικό επίπεδο λειτουργίας του.
ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΕΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΦΥΣΙΚΗΣΑΓΩΓΗΣΓΙΑ: 1. Μαθησιακές δυσκολίες. 2. Σύνδρομο μειωμένης προσοχής και υπερκινητικότητας. 3. Διαταραχές ομιλίας. 4. Διαταραχές συμπεριφοράς. 5. Διαταραχές αισθητηρίων. 6. Οργανικά νοσήματα. 7. Παχυσαρκία. 8. Αποκλίσεις σπονδυλικής στήλης. 9. Οριακή νοητική υστέρηση. 10. Νοητική υπεροχή.
1. ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ Είναι διαταραχές κατανόησης και χρήσης του προφορικού και γραπτού λόγου που επηρεάζουν τη μαθησιακή ικανότητα του παιδιούωςπροςτηναντίληψη, ολοκλήρωση και έκφραση της ανάγνωσης, γραφής, συλλαβισμού, διαχωρισμού δεξιού αριστερού και απλών μαθηματικών πράξεων.
ΕΝΤΟΠΙΣΜΟΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΩΝ ΔΥΣΚΟΛΙΩΝ Συμπεριφοράς (διάσπαση προσοχής, υπερκινητικότητα, παρορμητικότητα, συναισθηματική αστάθεια). Αντίληψης (προβλήματα ακουστικού διαχωρισμού, δυσκολία οργάνωσης, μνήμης, αλληλουχίας, ανεπαρκής οπτικός διαχωρισμός γραμμάτων και λέξεων). Κίνησης (ακατάλληλος κινητικός σχεδιασμός, αδυναμία διατήρησης ρυθμού, απώλεια ισορροπίας, αστάθεια από προσπάθεια σε προσπάθεια, αδυναμία διαχωρισμού δεξιού - αριστερού).
2. ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΜΕΙΩΜΕΝΗΣ ΠΡΟΣΟΧΗΣ & ΥΠΕΡΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑΣ Είναι διαταραχή που εκδηλώνεται κατά την αναπτυξιακή περίοδο ενός ατόμου και χαρακτηρίζεται από συνδυασμό μειωμένης προσοχής και/ή υπερκινητικότητας παρορμητικότητας, που μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικά χαμηλή επίδοση στο σχολείο και στην κοινωνική απομόνωση του μαθητή.
ΕΝΤΟΠΙΣΜΟΣ ΣΥΝΔΡΟΜΟΥ ΜΕΙΩΜΕΝΗΣ ΠΡΟΣΟΧΗΣ & ΥΠΕΡΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑΣ Την ύπαρξη συμπτωμάτων μειωμένης προσοχής. Την εμφάνιση συμπτωμάτων μειωμένης προσοχής. Την διάρκεια συμπτωμάτων μειωμένης προσοχής.
ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΜΕΙΩΜΕΝΗΣ ΠΡΟΣΟΧΗΣ Για τη συμπεριφορά. Για την αντίληψη. Για την κίνηση.
ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ Καθιέρωση απλών και σύντομων κανόνων αποδεκτής συμπεριφοράς, άμεση χρήση σύντομων παρατηρήσεων, διαμόρφωση συγκεκριμένου μοτίβου στο μάθημα, καθαρός χώρος άθλησης, ουδέτερο περιβάλλον, ποικιλία ασκήσεων, ενθάρρυνση, ενίσχυση συνεργασίας και κοινωνικοποίησης.
ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΛΗΨΗ Σύντομες οδηγίες, επανάληψη οδηγιών από το μαθητή, χωρισμός δεξιοτήτων σε μικρότερα μέρη για την καλύτερη κατανόησή τους, επίδειξη των ασκήσεων, ανατροφοδότηση.
ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΙΝΗΣΗ Επιλογή δραστηριοτήτων που επιτρέπουν την επιτυχή εκτέλεσή τους, αποφυγή σύγκρισης της απόδοσης μεταξύ των μαθητών, χωρισμός ασκήσεων σε μικρότερα μέρη, ασκήσεις προσανατολισμού στο χώρο, ρυθμικές δραστηριότητες, δραστηριότητες σε μικρές ομάδες, χρήση συνασκούμενου.
3. ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΟΜΙΛΙΑΣ Είναι οι διαταραχές επικοινωνίας, ομιλίας ή ελλιπούς άρθρωσης, που επιδρούν αρνητικά στην ικανότητα μάθησης και την εκπαιδευτική απόδοση του παιδιού. Κυριότερες διαταραχές ομιλίας είναι ο τραυλισμός που εκδηλώνεται με την επανάληψη της πρώτης ή περισσότερων αρχικών συλλαβών των λέξεων και η δυσαρθρία που υπάρχει δυσκολία στην άρθρωση ορισμένων συμφώνων (π.χ. ρ, δ, θ, σ).
ΕΝΤΟΠΙΣΜΟΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΟΜΙΛΙΑΣ Αντίληψης της γλώσσας. Έκφρασης της γλώσσας.
ΑΝΤΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Μηχανική επανάληψη λέξεων. Δυσκολία παρακολούθησης των οδηγιών. Λανθασμένη ανταπόκριση στις ερωτήσεις «γιατί», «πού», «πώς», «πότε», «ναι / όχι». Έλλειψη πραγματικής προσοχής.
ΕΚΦΡΑΣΗ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Φτωχό λεξιλόγιο. Δυσκολία χρησιμοποίησης κανόνων συντακτικού. Δυσκολία κατανόησης του νοήματος των λέξεων.
ΚΑΤΑΛΛΗΛΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΣΤΗ Φ.Α. ΓΙΑ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΟΜΙΛΙΑΣ Τήρηση κανόνων ενεργούς ακρόασης. Αποφυγή διακοπής του λόγου του μαθητή. Κατ ιδίαν συζήτηση με το μαθητή. Υποβολή ερωτήσεων κατά προτεραιότητα στο παιδί με διαταραχές ομιλίας. Υποβολή απλών ερωτήσεων που μπορούν να απαντηθούν με ένα ναι ή όχι. Επικέντρωση στην ανάπτυξη των κοινωνικών ικανοτήτων του παιδιού. Προτεραιότητα στη συναισθηματική ασφάλεια.
4. ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ Είναι η διάρκεια και η μεγάλη συχνότητα εμφάνισης της συναισθηματικής διαταραχής σε συνδυασμό με τη σοβαρότητά του σε βαθμό που επηρεάζει αρνητικά τη σχολική επίδοση του μαθητή.
ΕΙΔΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ Εσωτερικευμένη συμπεριφορά. Εξωτερικευμένη συμπεριφορά.
ΕΣΩΤΕΡΙΚΕΥΜΕΝΗ ΚΑΙ ΕΞΩΤΕΡΙΚΕΥΜΕΝΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ Η εσωτερικευμένη συμπεριφορά αναφέρεται σε εσωτερικές συναισθηματικές καταστάσεις που βιώνει ο μαθητής (κατάθλιψη, άγχος). Η εξωτερικευμένη συμπεριφορά σχετίζεται με εκδηλώσεις αντικοινωνικότητας και επιθετικότητας του μαθητή ενάντια σε άλλους.
ΕΝΤΟΠΙΣΜΟΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ Εσωτερικευμένη (κατάθλιψη, απομόνωση, φοβία, θλίψη, χαμηλή αυτοπεποίθηση). Εξωτερικευμένη (επιθετικότητα, οξυθυμία, θυμός και οργή, απειλές, χυδαιότητα, συχνά ψεύδη, παραβατικότητα)
ΚΑΤΑΛΛΗΛΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΣΤΗ Φ.Α. ΓΙΑ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ Εσωτερικευμένη: ενθάρρυνση, αναγνώριση, αποδοχή, έμφαση στην κοινωνικοποίηση και συνεργασία με άλλους, αποφυγή πίεσης για υψηλή απόδοση, παροχή ευκαιριών για συναισθήματα και σκέψεις, παροχή ασφάλειας από πειράγματα. Εξωτερικευμένη: αυτοπεποίθηση, καθιέρωση κανόνων πειθαρχίας, αποφυγή εντάσεων-απειλών ή φυσικής βίας, χρήση χιούμορ, τεχνικές χαλάρωσης-αυτοκαθοδήγησης-αυτοαξιολόγησης.
5. ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΩΝ Είναι αυτές κατά τις οποίες οι αισθητήριοι υποδοχείς αδυνατούν να μεταβιβάσουν ή να ερμηνεύσουν ερεθίσματα, επηρεάζοντας έτσι αρνητικά την εκπαιδευτική απόδοση (τύφλωση, κώφωση).
ΕΝΤΟΠΙΣΜΟΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΩΝ Βαρηκοΐα Κώφωση (μειωμένη ικανότητα ισορροπίας, διαταραχές ομιλίας, έλλειψη αντίδρασης στους ήχους, εξαιρετική οπτική προσοχή, φτωχή αντίληψη εννοιών, τάσεις απομόνωσης, χρόνιες μολύνσεις αυτιών). Αμβλυωπία Τύφλωση (μάτια και βλέφαρα κόκκινα και πρησμένα, ευαισθησία στον φυσιολογικό φωτισμό, παράπονα για διπλωπία-ζάλη πονοκεφάλους, δυσκολία εστίασης και όρασης αντικειμένων, δυσκολία διάκρισης χρωμάτων, φτωχή ικανότητα ισορροπίας, περπάτημα με προσοχή, πέσιμο πάνω σε αντικείμενα, ελλιπής συντονισμός).
ΚΑΤΑΛΛΗΛΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΣΤΗ Φ.Α. ΓΙΑ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΩΝ Κώφωση: ανάπτυξη ισορροπίας-ρυθμού-βασικών κινητικών δεξιοτήτων μέσα από παιχνίδια-κατάλληλες δραστηριότητες-ρυθμικές ασκήσεις, επίδειξη του τρόπου εκτέλεσης των ασκήσεων, διατήρηση οπτικήςεπαφήςμετομαθητή, αποφυγή συνδυασμού επίδειξης και ομιλίας, απλοί κανόνες, ενθάρρυνση συνεργασίας. Τύφλωση: κιναισθητική καθοδήγηση, προφορικές οδηγίες, χώρος καθαρός από αντικείμενα, προσαρμογή των υλικών και του χώρου, εξοικείωση με το χώρο άσκησης, επιλογή απλών δραστηριοτήτων προσανατολισμού-ισορροπίας, επιλογή ασκήσεων που βοηθούν στην αντίληψη της μορφής-μεγέθους-σχήματος των αντικειμένων και της υφής διαφορετικών επιφανειών, χρήση σφυρίχτρας, χρήση χορού και μουσικής.
6. ΟΡΓΑΝΙΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ Είναι τα βραχυχρόνια ή μακροχρόνια προβλήματα υγείας που προκαλούν τη μείωση της δύναμης, της ενεργητικότητας και της εγρήγορσης του ατόμου που υποφέρει και επιδρούν αρνητικά στην παραγωγικότητα, την εκπαιδευτική απόδοση, και την ποιότητα ζωής του (άσθμα, διαβήτης, επιληψία, καρδιοπάθειες, αναιμία, ρευματοειδής αρθρίτιδα).
7. ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ Ένα άτομο μπορεί να χαρακτηριστεί υπέρβαρο, όταν το βάρος του ξεπερνά το 10% του ιδανικού βάρους που πρέπει να έχει σε σχέση με το ύψος και το σωματότυπό του και παχύσαρκο όταν το ποσοστό αυτό ξεπερνά το 20%. Έτσι, η κατηγορία σωματικού βάρους που ανήκει ο καθένας μπορεί να βρεθεί με την τιμή του δείκτη μάζας σώματος (ΒΜΙ) που υπολογίζεται απότοπηλίκο: ΒΜΙ=W/Η2 (W=σωματικό βάρος, Η=ύψος). Κατηγορίες Τιμή ΒΜΙ 0 ιδανικό βάρος 20-25 Ιυπέρβαρος 25-30 ΙΙ παχύσαρκος 30-40 ΙΙΙ υπερβολικά παχύσαρκος > 40
ΚΑΤΑΛΛΗΛΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΣΤΗ Φ.Α. ΓΙΑ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ Συνεργασία με το γιατρό και τους γονείς του παιδιού. Επιλογή δραστηριοτήτων που παρέχουν αίσθημα επιτυχίας. Συνδυασμό δίαιτας και άσκησης. Παροχή απλών συμβουλών καλής διατροφής στο μαθητή. Επιλογή ασκήσεων χαμηλής έντασης που προάγουν τη ψυχαγωγία. Συνεχής ενθάρρυνση του μαθητή.
8. ΑΠΟΚΛΙΣΕΙΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ Σκολίωση (πλάγια κύρτωση της σπονδυλικής στήλης). Λόρδωση (υπέρμετρη ανάπτυξη του οσφυϊκού κυρτώματος της σπονδυλικής στήλης). Κύφωση (υπέρμετρη ανάπτυξη του θωρακικού κυρτώματος της σπονδυλικής στήλης).
ΚΑΤΑΛΛΗΛΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΣΤΗ Φ.Α. ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΙΣΕΙΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ Για σκολίωση: εξάρτηση του μαθητή από μονόζυγο, συμμετρικές ασκήσεις των ωμοραχιαίων μυών-κοιλιάςισχύων, ασκήσεις για ενδυνάμωση των εκτεινόντων μυών της ράχης, ασκήσεις αναπνοής, διδασκαλία της σωστής στάσης μπροστά σε καθρέφτη, αποφυγή ασκήσεων εμπρόσθιας ευλυγισίας της σπονδυλική στήλης. Για λόρδωση: επιλογή ασκήσεων διάτασης των μυών της ράχης και ενδυνάμωσης των κοιλιακών μυών, αποφυγή υπερέκτασης της σπονδυλικής στήλης. Για κύφωση: επιλογή ασκήσεων ενδυνάμωσης των μυών των ώμων και της ράχης και διάτασης των θωρακικών μυών.
ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΑΠΟΚΛΙΣΕΙΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ Ενδυνάμωσητωνμυώνπουβοηθούνστην επαναφορά της σπονδυλικής στήλης στη σωστή θέση και διάταση των μυών που τραβούν τη σπονδυλική στήλη εκτός θέσης. Ισχυροποίησητωνμυώνπουβοηθούντη στηρικτική ικανότητα της σπονδυλικής στήλης. Ποικιλία συμμετρικών ασκήσεων που αναπτύσσουν εξίσου και τις δύο πλευρές. Υπενθύμιση της σωστής στάσης σώματος σε όλους τους μαθητές.
9. ΟΡΙΑΚΗ ΝΟΗΤΙΚΗ ΣΤΕΡΗΣΗ Κάτω του μέσου όρου γενική νοητική ικανότητα (IQ: 68-83). Αργός χρόνος αντίδρασης σε εξωτερικά ερεθίσματα, κατανόησης οδηγιών και εξαγωγής συμπερασμάτων. Αργή πρόοδος. Μειωμένη κινητική ανάπτυξη και χαμηλή φυσική κατάσταση.
ΚΑΤΑΛΛΗΛΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΣΤΗ Φ.Α. ΓΙΑ ΟΡΙΑΚΗ ΝΟΗΤΙΚΗ ΣΤΕΡΗΣΗ Απλό λεξιλόγιο. Επιλογή απλών δραστηριοτήτων παιχνιώδους μορφής, που προάγουν την ψυχαγωγία και το αίσθημα επιτυχίας. Συχνή επίδειξη και ποικιλία ασκήσεων. Κιναισθητική καθοδήγηση. Παροχή περισσότερου χρόνου για την αντίδραση του μαθητή στα ερεθίσματα που δέχεται.
10. ΝΟΗΤΙΚΗ ΥΠΕΡΟΧΗ Πάνωαπότομέσοόρογενικήνοητικήικανότητα (IQ>120). Υψηλό επίπεδο αθλητικής απόδοσης, υψηλός βαθμός ελέγχου του σώματος και αφοσίωσης κατά την άσκηση, συνδυασμός μεγάλης ποικιλίας κινήσεων με ακρίβεια, αυτοπεποίθηση. Ισχυρή μνήμη, πλούσιο λεξιλόγιο, γρηγορότερη αντίληψη, δίψα για μάθηση, αγάπη για το βιβλίο, ανεξάντλητη περιέργεια, τάση για τελειότητα.
ΚΑΤΑΛΛΗΛΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΣΤΗ Φ.Α. ΓΙΑ ΝΟΗΤΙΚΗ ΥΠΕΡΟΧΗ Παροχή ευκαιριών για την ανάπτυξη της ποιότητας και της ποικιλίας των κινήσεων. Παροχή ευκαιριών για διεύρυνση των γνώσεων του μαθητή σε θέματα αθλητικά. Παροχή μεγαλύτερου εύρους δραστηριοτήτων. Δυνατότητα συμμετοχής του μαθητή στην προετοιμασία και αξιολόγηση του μαθήματος. Παρακίνηση του μαθητή για συμμετοχή σε εξωσχολικές αθλητικές δραστηριότητες.
ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ ΣΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΜΑΘΗΤΩΝ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΕΣ Είναι η θετική αποδοχή του κάθε μαθητή από τον καθηγητή φυσικής αγωγής και την αγνή πρόθεσή του να αποδεχθεί το παιδί αυτό στο κανονικό πρόγραμμα της φυσικής αγωγής, σε οποιοδήποτε επίπεδο κι αν λειτουργεί.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Κοκαρίδας, Δ. (2004). Φυσική αγωγή για μαθητές με ειδικές ανάγκες σε κανονικά σχολεία. Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Χριστοδουλίδη. Σακελλαρίου, Κ. & Μπεκιάρη, Α. (2001). Αθλητική παιδαγωγική. Αθήνα, Εκδόσεις Leader Books. Auxter, D., Pyfer, J., & Huettig, C. (2004). Principles and methods of adapted physical education and recreation. Boston: McGraw-Hill.