ΜΕΡΟΣ 1 ο ΧΡΗΜΑ - ΤΡΑΠΕΖΕΣ - ΚΡΙΣΕΙΣ

Περιεχόμενα ΕΙΣΑΓΩΓΗ... xxvii ΜΕΡΟΣ 1 ο ΧΡΗΜΑ - ΤΡΑΠΕΖΕΣ - ΚΡΙΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Χρηματοπιστωτικές και Οικονομικές Κρίσεις...3 1.1 Χρηματοπιστωτική κρίση 2008...3 1.2 Η Ελλάδα και η Κύπρος σε οικονομική κρίση...12 1.3 Οικονομική Κρίση στην Ιαπωνία...19 1.4 Χρηματοπιστωτική κρίση 1929...20 1.5 Άλλες πρόσφατες σημαντικές οικονομικές κρίσεις...23 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Το χρήμα και οι τράπεζες...25 2.1 Βασικά στοιχεία της ιστορίας του χρήματος...25 2.2 Συνολική Ζήτηση της οικονομίας και η ποσότητα του χρήματος...35 2.3 Η Προσφορά χρήματος...37 2.4 Η Ζήτηση χρήματος...40 2.5 Δημιουργία τραπεζικού συστήματος...44 2.6 Το Ελληνικό τραπεζικό σύστημα...48 2.7 Ο Ρόλος και οι Λειτουργίες των Κεντρικών Τραπεζών...57 2.8 Η Ευρωπαϊκή Κεντρική τράπεζα...60 ΜΕΡΟΣ 2 ο ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ - ΑΓΟΡΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Βασικά στοιχεία και ορισμοί αγορών χρηματοοικονομικών προϊόντων...67 3.1 Αξιόγραφα...67 3.2 Χρηματαγορές, Κεφαλαιαγορές και Αγορές Παραγώγων...67

vi ΧΡΗΜΑ, ΤΡΑΠΕΖΕΣ, ΑΓΟΡΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΙΝΔΥΝΩΝ 3.3 Πρωτογενείς και Δευτερογενείς Αγορές...68 3.4 Χρεόγραφα και Χρηματόγραφα...68 3.5 Επένδυση και Χρηματοοικονομία...69 3.5.1 Κεφάλαιο, Χρηματοοικονομία, Επένδυση...69 3.5.2 Χρηματοοικονομικά Προϊόντα...69 3.5.3 Χαρτοφυλάκιο...70 3.6 Το Χωρίς Κίνδυνο Επιτόκιο και τα Επιτόκια Αναφοράς...70 3.6.1 Το Χωρίς-Κίνδυνο Επιτόκιο (Risk-Free Rate)...70 3.6.2 Επιτόκια Αναφοράς (Benchmark Rates)...70 3.7 Χρηματιστήρια (Exchanges) και Χρηματιστές (Brokers)...71 3.7.1 Ο ρόλος και η σημασία των Χρηματιστηρίων...71 3.7.2 Χρηματιστές και Ειδικοί Διαπραγματευτές (Market Makers)...72 3.7.3 ΕΠΕΥ, ΑΕΠΕΥ και ΑΕΕΔ...73 3.7.4 Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς...74 3.8 Έννοια του Κινδύνου και της Διαφοροποίησης στις επενδύσεις...74 3.8.1 Ο ορισμός του Κινδύνου στις επενδύσεις...74 3.8.2 Αντιστάθμιση και Διαχείριση Κινδύνου...75 3.8.3 Χρηματοοικονομικός Κίνδυνος και Διαφοροποίηση...76 3.8.4 Σχέση Κινδύνου-Απόδοσης και το Πριμ Κινδύνου (Risk Premium) 76 3.9 Δείκτες Αγορών...77 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Μετοχές...79 4.1 Βασικά Στοιχεία...79 4.1.1 Ορισμός...79 4.1.2 Χρηματιστήρια μετοχών (Stock Exchanges). Το Χρηματιστήριο Αθηνών...80 4.1.3 Μετοχές: επιχειρηματικότητα με παράλληλη διασπορά κινδύνου...81 4.1.4 Αύξηση Μετοχικού Κεφαλαίου...82 4.1.5 Εισαγωγή μιας εταιρείας στο χρηματιστήριο μετοχών (IPO) και ο ρόλος των Αναδόχων (Underwriters)...83 4.1.6 Μερίσματα (Dividends)...84 4.1.7 Stock Split...85 4.1.8 Reverse Stock Split...85 4.1.9 Οι μετοχές ως άυλοι τίτλοι...86 4.1.10 Ονομαστικές, Ανώνυμες, Κοινές και Προνομιούχες μετοχές...86 4.1.11 Αγορές Αέρα (Buying on Margin)...87 4.1.12 Χρηματιστηριακοί Δείκτες μετοχών (Stock Indices)...87 4.2 Οι κίνδυνοι μετοχικού χαρτοφυλακίου, ο Δείκτης της Αγοράς και ο ρόλος του Συντελεστή Beta...89 4.2.1 Συστημικός και Μη-Συστημικός κίνδυνος μετοχών...89 4.2.2 Διαφοροποίηση (Diversifi cation) μετοχικού χαρτοφυλακίου...90 4.2.3 Δείκτης της Αγοράς (Market Index) και Χαρτοφυλάκιο της Αγοράς (Market Portfolio)...91

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ vii 4.2.4 Ορισμός και ιδιότητες του beta χαρτοφυλακίου ως προς τον δείκτη της αγοράς...92 4.3 Μέθοδοι και θεωρίες σχετικά με επιλογή μετοχών...94 4.3.1 Τεχνική Ανάλυση μετοχών...94 4.3.2 Θεμελιώδης Ανάλυση μετοχών...96 4.3.3 Η Θεωρία της Αποτελεσματικής Αγοράς (ΕΜΗ)...99 4.3.4 Επικρίσεις Τεχνικής Ανάλυσης, Θεμελιώδους Ανάλυσης και ΕΜΗ 100 4.3.5 Η Θεωρία της Αντίθετης Γνώμης...103 4.3.6 Το υπόδειγμα αποτίμησης μετοχών CAPM...104 4.3.7 Το υπόδειγμα APT...109 4.3.8 Σύγκριση APT και CAPM...110 4.3.9 Επενδυτικοί Σύμβουλοι... 111 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 Χρεωστικοί Τίτλοι (Debt Securities)... 115 5.1 Απλές Ομολογίες (Plain Vanilla Bonds)...115 5.1.1 Βασικοί Ορισμοί...115 5.1.2 Ακάθαρτη Τιμή και Ποσοστιαίο Τοκομερίδιο Ομολογίας...118 5.1.3 Η Απόδοση στην Λήξη (Yield to Maturity)...118 5.1.4 O Κίνδυνος Αθέτησης...121 5.1.5 Ανοίγματα Ποιότητας (Quality Spreads) Ομολογιών...122 5.1.6 Μακροχρόνια Επιτόκια Δανεισμού και Επιτοκιακός Κίνδυνος Ζημιάς...124 5.1.7 Οι Δεδουλευμένοι Τόκοι και η Καθαρή Τιμή μιας ομολογίας...126 5.1.8 Μέτρα Ευαισθησίας Ομολογιών: Τροποποιημένη Διάρκεια, Macaulay Διάρκεια και Αξία Σημείου Βάσης...128 5.1.9 Χαρτοφυλάκια Ομολογιών...130 5.2 Σύνθετες Ομολογίες...131 5.2.1 Ομολογίες Κυμαινόμενου Επιτοκίου (Floating Rate Bonds)...131 5.2.2 Δομημένες ομολογίες (Structured Bonds)...132 5.2.3 Μετατρέψιμες ομολογίες (Convertible Bonds)...132 5.2.4 Ανταλλάξιμες ομολογίες (Exchangable Bonds)...133 5.2.5 Ομολογίες συνδεδεμένες με πληθωρισμό (Infl ation Linked Bonds)...133 5.3 Οι πιο συνηθισμένες ομολογίες στην Ελλάδα...134 5.4 Έντοκα Γραμμάτια Δημοσίου (Treasury Bills)...134 5.5 Εμπορικά Χρεόγραφα (Commercial Papers)...135 5.6 Πιστοποιητικά Καταθέσεων (Certifi cates of Deposits)...136 5.7 Χρεόγραφα Τραπεζικής Αποδοχής (Banker s Acceptance)...136 5.8 Οίκοι Πιστωτικής Αξιολόγησης (Credit Rating Agencies) και Βαθμοί Αξιολόγησης Ομολογιών...137 5.9 Η Καμπύλη Απόδοσης (Yield Curve) των Επιτοκίων...139 5.9.1 Κανονική Καμπύλη (Normal Curve)...139 5.9.2 Αντεστραμμένη Καμπύλη (Inverted Curve)...140

viii ΧΡΗΜΑ, ΤΡΑΠΕΖΕΣ, ΑΓΟΡΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΙΝΔΥΝΩΝ 5.9.3 Επίπεδη Καμπύλη (Flat Curve)...140 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 Συναλλαγματικές ισοτιμίες...141 6.1 Συναλλαγματική ισοτιμία μεταξύ νομισμάτων (exchange rate)...141 6.2 Η αγορά FOREX...142 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 Παράγωγα Προϊόντα...145 7.1 Εισαγωγικά στοιχεία...145 7.1.1 Ορισμός...145 7.1.2 Υποκείμενα εργαλεία και κατηγορίες παραγώγων...145 7.1.3 Η αξία των παραγώγων...146 7.1.4 Οργανωμένες (Regulated) και εξωχρηματιστηριακές (Over the Counter) αγορές παραγώγων...146 7.1.5 Χρησιμότητα και επικινδυνότητα των παραγώγων...147 7.2 Οι βασικές κατηγορίες παραγώγων...148 7.2.1 Απλά και Σύνθετα παράγωγα...148 7.2.2 Προθεσμιακά Συμβόλαια (Forwards και Futures)...148 7.2.3 Δικαιώματα Προαίρεσης (Options)...149 7.2.4 Παράγωγα σε Δείκτες Χρηματιστηρίου...150 7.2.5 Futures σε Ομολογίες...150 7.2.6 Futures σε ισοτιμίες νομισμάτων...151 7.2.7 Συμβόλαια Ανταλλαγής (Swaps)...151 7.3 Οι Εταιρίες Εκκαθάρισης (Clearing Corporations)...153 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 Repos, Δανεισμός Αξιογράφων και Ανοιχτές Πωλήσεις...157 8.1.1 Συμβόλαια Repos και Reverse Repos...157 8.1.2 Δανεισμός Αξιογράφων...158 8.1.3 Ανοιχτές Πωλήσεις (Short Selling)...158 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 Οι Θεσμικοί Επενδυτές των Αγορών...161 9.1 Αμοιβαία Κεφάλαια (Mutual Funds)...161 9.1.1 Βασικά Στοιχεία...161 9.1.2 Αμοιβαία Κεφάλαια Ανοιχτού Τύπου (Open End Mutual Funds)...164 9.1.3 Αμοιβαία Κεφάλαια Κλειστού Τύπου (ETFs)...165 9.2 Hedge Funds και Εταιρείες Επενδύσεων Χαρτοφυλακίου...170 9.2.1 Hedge Funds...170 9.2.2 Εταιρείες Επενδύσεων Χαρτοφυλακίου...171 ΜΕΡΟΣ 3 ο ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΙΝΔΥΝΩΝ ΣΤΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΑ ΙΔΡΥΜΑΤΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10 Ενοιολογικό και Θεσμικό Πλαίσιο Διαχείρισης Κινδύνων...175 10.1 Εισαγωγικά στοιχεία...175

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ix 10.2 Οργανωτικό πλαίσιο Διαχείρισης Κινδύνων...178 10.3 Επιτροπή Βασιλείας...179 10.4 Συνθήκη της Βασιλείας ΙΙ...182 10.5 Πυλώνας Ι...185 10.5.1 Πιστωτικός Κίνδυνος...189 10.5.2 Λειτουργικός κίνδυνος...226 10.6 Πυλώνας ΙΙ...231 10.7 Πυλώνας ΙΙΙ...233 10.8 Κριτική της Βασιλείας ΙΙ...234 10.9 Εφαρμογή Βασιλείας ΙΙ στην Ελλάδα...236 10.10 Βασιλεία ΙΙΙ...237 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11 Εισαγωγή στη Διαχείριση Τραπεζικών Κίνδυνων...243 11.1 Κίνδυνοι χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων...243 11.2 Κίνδυνος αντισυμβαλλομένου (counter party risk)...246 11.3 Κίνδυνος Συγκέντρωσης (Concentration Risk)...246 11.4 Κίνδυνος Χώρας (Country Risk)...248 11.5 Κίνδυνος φήμης...249 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12 Πιστωτικός Κίνδυνος...251 12.1 Ορισμός Πιστωτικού Κινδύνου (Credit risk)...251 12.2 Χορηγήσεις-Διάκριση Χορηγήσεων...255 12.3 Εγγυητικές επιστολές...256 12.4 Ενέγγυες πιστώσεις...257 12.5 Ανοικτός Αλληλόχρεος λογαριασμός...258 12.6 Αξιολόγηση Χορηγήσεων...258 12.7 Υποδείγματα πιστωτικού κινδύνου...260 12.8 Ποσοτικά υποδείγματα...262 12.9 Σύγχρονα μοντέλα μέτρησης πιστωτικού κινδύνου και τιμολόγησης (Newer Models of Credit Risk Measurement and Pricing)...263 12.9.1 Πιθανότητα αθέτησης (μη αποπληρωμής) σε χρέος μιας περιόδου...263 12.9.2 Πιθανότητα αθέτησης σε οφειλή πολλών περιόδων...264 12.9.3 Παραγωγή ποσοστού θνησιμότητας πιστωτικού κινδύνου (Mortality Rate Derivation of Credit Risk)...265 12.9.4 Μοντέλα ρυθμισμένου κινδύνου επιστροφής του κεφαλαίου RAROC (RAROC: Risk-Adjusted Return On Capital)...266 12.10 Πιθανοί κίνδυνοι Χορηγήσεων...275 12.11 Ενδείξεις προβληματικών χορηγήσεων...277 12.12 Προτάσεις για τη Διαχείριση κρίσεων σε επιχειρήσεις που παρουσιάζουν προβληματικές χορηγήσεις...280 12.13 Σχέδιο Διαχείρισης Κρίσεων...281 12.14 Παρακολούθηση χορηγήσεων...282

x ΧΡΗΜΑ, ΤΡΑΠΕΖΕΣ, ΑΓΟΡΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΙΝΔΥΝΩΝ 12.15 Θέματα ακινήτων...283 12.16 Υποθήκες-προσημειώσεις...286 12.17 Υπολογισμός απόδοσης δανείων...287 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 13 Κίνδυνος Επιτοκίων...293 13.1 Εισαγωγικά στοιχεία...293 13.2 Κίνδυνος θέσης και εισοδήματος...294 13.3 Το Υπόδειγμα Ανοίγματος (Gap analysis)...301 13.4 Υπόδειγμα του χρόνου ως τη λήξη (Maturity model)...308 13.5 Το υπόδειγμα της μέσης διάρκειας αναμονής αξιών - ανοίγματος (duration gap)...309 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 14 Κίνδυνος ρευστότητας (Liquidity risk)...315 14.1 Διαχείριση ρευστότητας...315 14.2 Ανάλυση ανοιγμάτων ρευστότητας...323 14.3 Εσωτερικά υποδείγματα υπολογισμού ρευστότητας (Liquidity at risk models-lar)...332 14.3 Όρια ρευστότητας...334 14.4 Δείκτες πρόγνωσης προβλημάτων ρευστότητας (Εarly Warning Indicators)...335 14.5 Σχέδιο αντιμετώπισης καταστάσεων κρίσης ρευστότητας (Contingency Funding Plan)...336 14.7 Βασικές αρχές διαχείρισης του κινδύνου ρευστότητας...339 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 15 Λειτουργικός Κίνδυνος...341 15.1 Πλαίσιο Λειτουργίας Λειτουργικού Κινδύνου...341 15.2 Πολιτική ασφάλειας, σχέδια επιχειρησιακής συνέχειας και ανάκαμψης από καταστροφή...350 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 16 Kίνδυνος Aγοράς...353 16.1 Γενικές έννοιες...353 16.2 Αποτίμηση των μετοχών...359 16.3 Αξία σε κίνδυνο (Value at Risk)...363 16.4 Εύρεση VaR αξιόγραφων σταθερού εισοδήματος...364 16.5 Ο κίνδυνος αγοράς (VaR) για χαρτοφυλάκια...365 16.6 Ιστορική προσομοίωση και προσομοίωση Monte-Carlo...366 ΜΕΡΟΣ 4 ο ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΣΤΑΘΜΙΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΙΝΔΥΝΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 17 Δικαιώματα Προαίρεσης (Options)...371 17.1 Εισαγωγή στα Options...371 17.1.1 Ορισμοί και Βασικά Στοιχεία...371

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ xi 17.1.2 Οι 4 βασικές θέσεις σε options και οι αποδόσεις τους...379 17.1.3 Αποδόσεις στην λήξη των βασικών θέσεων με υπολογισμό των premiums...381 17.1.4 Options Ευρωπαϊκού και Αμερικανικού τύπου...385 17.1.5 Ακάλυπτα και Καλυμμένα Calls...385 17.1.6 Τι επιλογές έχουν ο αγοραστής και ο πωλητής ενός option;...385 17.2 Περισσότερα για τα Options...387 17.2.1 Εσωτερική Αξία, Αξία Χρόνου και Πρόωρη Εξάσκηση...387 17.2.2 Διαπραγμάτευση Δικαιωμάτων και Δίκαιη τιμή...393 17.2.3 Τα πιο δημοφιλή μοντέλα εύρεσης της δίκαιης τιμής δικαιωμάτων...403 17.2.4 Παράγοντες που επηρεάζουν την τιμή των options...408 17.2.5 Αυστηρός ορισμός της μεταβλητότητας μιας μετοχής...417 17.2.6 Τεκμαρτή Μεταβλητότητα (Implied Volatility). Ένας Δείκτης Κινδύνου...419 17.2.7 Μέτρα Ευαισθησίας των options. Τα Ελληνικά (The Greeks)...420 17.2.8 Η Σημασία του Delta (Δ)...423 17.2.9 Η φθορά από το πέρασμα του χρόνου (Time Decay)...425 17.3 Τα Options Χρηματιστηρίου...426 17.3.1 Το συνηθισμένο μέγεθος των options στα χρηματιστήρια...426 17.3.2 Σειρές και Κλάσεις Options...427 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 18 Αντιστάθμιση Κινδύνου με options σε μετοχές...429 18.1.1 Προστατευτικό Δικαίωμα Πώλησης (Protective Put)...429 18.1.2 Καλυμμένο Δικαίωμα Αγοράς (Covered Call)...432 18.1.3 Βέλτιστη Αντιστάθμιση (Optimal Hedge) στην μέθοδο protective put...435 18.1.4 Αντιστάθμιση χρόνου: Στρατηγικές εισοδήματος...438 18.1.5 Στρατηγική εισοδήματος: Πώληση out of the money puts...438 18.1.6 Στρατηγική εισοδήματος: Πώληση καλυμμένων out of the money calls...439 18.1.7 Αντιστάθμιση Κινδύνων Μετοχών με Options Χρηματιστηρίου...441 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 19 Άνευ Όρων Προθεσμιακές Συμφωνίες (Futures και Forwards)...445 19.1 Προθεσμιακά Συμβόλαια (Forwards)...445 19.1.1 Βασικοί ορισμοί...445 19.1.2 Αποδόσεις των θέσεων σε forwards...447 19.2 Συμβόλαια Μελλοντικής Εκπλήρωσης (Futures)...448 19.2.1 Futures: Η τυποποίηση των προθεσμιακών συμβολαίων...448 19.2.2 Η τιμή των futures...451 19.2.3 Αγοραπωλησίες (Trading) σε futures...453

xii ΧΡΗΜΑ, ΤΡΑΠΕΖΕΣ, ΑΓΟΡΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΙΝΔΥΝΩΝ 19.2.4 Αγοραπωλησίες σε futures μετοχών ή Αγοραπωλησίες σε μετοχές;...455 19.2.5 Η Δίκαια Τιμή (Fair Value) των Futures και των Forwards...456 19.2.6 Η έννοια της βάσης (basis) ενός future...460 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 20 Αντιστάθμιση Κινδύνου με Futures σε Μετοχές...463 20.1 Long Hedgeκαι Short Hedge...463 20.2 Απλή Αντιστάθμιση κινδύνου με πώληση futures (short hedge)...463 20.3 Απλή Αντιστάθμιση κινδύνου με αγορά futures (long hedge)...465 20.4 Αποτελεσματικότητα της αντιστάθμισης με futures μετοχής...466 20.5 Βέλτιστη Αντιστάθμιση. Μείωση του κινδύνου βάσης...469 20.5.1 Υπολογισμός του Optimal Hedge Ratio για ένα τυχαίο υποκείμενο εργαλείο...470 20.5.2 Υπολογισμός των απαιτούμενων futures βέλτιστης αντιστάθμισης...472 20.5.3 Μέτρηση αποτελεσματικότητας του Optimal Hedge Ratio...472 20.5.4 Ισοδύναμοι τύποι υπολογισμού...474 20.5.5 Παραδείγματα...474 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 21 Futures και Options σε δείκτες μετοχών...477 21.1 Futures σε δείκτες...477 21.2 Options σε Δείκτες...480 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 22 Αντιστάθμιση Κινδύνου με Futures και Options σε Δείκτες Μετοχών...481 22.1 Απλή Αντιστάθμιση συστημικού κινδύνου με futures σε δείκτη...482 22.2 Απλή Αντιστάθμιση συστημικού κινδύνου με options σε δείκτη...486 22.3 Βέλτιστη Αντιστάθμιση με futures. Μείωση του κινδύνου βάσης...489 22.4 Μεταβολή του beta χαρτοφυλακίου με futures του δείκτη της αγοράς...490 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 23 Η Ελληνική Χρηματιστηριακή Αγορά Παραγώγων...493 23.1 Το ATHEX και η ΕΤ.ΕΚ....493 23.1.1 Το Χρηματιστήριο Αθηνών...493 23.1.2 Η Εταιρεία Εκκαθάρισης Συναλλαγών Χρηματιστηρίου Αθηνών (ΕΤ.ΕΚ.)...495 23.2 Περισσότερα για τον ρόλο και την δράση της ΕΤ.ΕΚ....497 23.2.1 Το Σύστημα Περιθωρίων Ασφάλισης της ΕΤ.ΕΚ....497 23.2.2 Τιμή Διακανονισμού και Διαδικασία Ημερήσιου Διακανονισμού...502 23.2.3 Τα Μέλη της ΕΤ.ΕΚ. και η Εκκαθάριση Συναλλαγών...504 23.2.4 Αρχικό Περιθώριο και Περιθώριο Διατήρησης...505 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 24 Υπολογιστικοί Τύποι Στοιχείων Ομολογιών...509 24.1 Τύποι υπολογισμού Ακαθάριστης Τιμής, Καθαρής Τιμής και Yield To Maturity...509

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ xiii 24.1.1 Ακαθάριστη Τιμή και Ακαθάριστη Ποσοστιαία τιμή...509 24.1.2 Υπολογισμός του Yield to Maturity...510 24.1.3 Καθαρή τιμή και Καθαρή Ποσοστιαία Τιμή...513 24.2 Υπολογισμός Τροποποιημένης και Macauley Διάρκειας...515 24.2.1 H Τροποποιημένη Διάρκεια (Modifi ed Duration)...515 24.2.2 H Macauley Διάρκεια (Macauley Duration)...518 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 25 Futures σε Ομολογίες (Bond Futures)...523 25.1 Η ιδιομορφία των futures σε ομολογίες...523 25.2 Ο μαθηματικά λογικός τρόπος αντικατάστασης ομολογιών...524 25.3 Futures ομολογιών στο Ελληνικό Χρηματιστήριο...527 25.3.1 Το υποκείμενο εργαλείο και η λίστα ομολογιών προς παράδοση...527 25.3.2 Παρουσίαση τιμών (quoting) των futures ομολογιών και κλείσιμο θέσεων...527 25.3.3 Η διαδικασία καθημερινής αποτίμησης και η EDSP...528 25.3.4 Η διαδικασία παράδοσης στην λήξη του future και το Ποσό Τιμολογίου...529 25.3.5 Ο τύπος υπολογισμού του Ποσού Τιμολογίου...530 25.3.6 Η φθηνότερη προς παράδοση (CTD) ομολογία...532 25.3.7 Το ουσιαστικό υποκείμενο εργαλείο του future ομολογίας...534 25.3.8 Η θεωρητική τιμή του future ομολογίας...535 25.3.9 Το αβαντάζ ποιότητας και το αβαντάζ χρόνου παράδοσης...535 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 26 Αντιστάθμιση Επιτοκιακών Κινδύνων με Futures Ομολογιών...537 26.1 Εισαγωγή...537 26.2 Αντιστάθμιση επιτοκιακού κινδύνου της αναμενόμενης CTD ομολογίας...538 26.3 Αντιστάθμιση επιτοκιακού κινδύνου τυχαίας ομολογίας...540 26.4 Μεταβολή επιτοκιακής ευαισθησίας...543 26.4.1 Μείωση του Basis Point Value...543 26.4.2 Μείωση της Τροποποιημένης Διάρκειας...546 26.5 Αδυναμίες στην αντιστάθμιση κινδύνου ομολογιών...547 26.6 Μνημονικοί κανόνες...549 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 27 Forwards και Futures σε Συνάλλαγμα...551 27.1 Forwards και futures συναλλάγματος....551 27.1.1 Forwards συναλλάγματος...551 27.1.2 Futures συναλλάγματος...553 27.1.3 Απόδοση στην λήξη και απόδοση από κλείσιμο θέσης...553 27.1.4 Η δίκαιη τιμή των forwards και των futures συναλλάγματος...555

xiv ΧΡΗΜΑ, ΤΡΑΠΕΖΕΣ, ΑΓΟΡΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΙΝΔΥΝΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 28 Αντιστάθμιση συναλλαγματικού κινδύνου...557 28.1 Παράδειγμα αντιστάθμισης με forwards...557 28.2 Παράδειγμα αντιστάθμισης με futures...558 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 29 Futures και Options Στην Πράξη...561 29.1 Μόχλευση (leverage). Το δίκοπο μαχαίρι...561 29.2 Tριβές, Bid/Ask spread, προμήθειες και ρευστότητα...564 29.3 Το δέλεαρ των θέσεων αγοράς σε out of the money options...566 29.4 Η δίκαιη τιμή στην πράξη δεν είναι μία...567 29.5 Το κλείσιμο θέσεων δεν είναι η εξαίρεση. Είναι ο κανόνας...568 29.5 Πότε οι δίκαιες τιμές των forwards διαφέρουν από αυτές των futures και γιατί;...568 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 30 Αντιστάθμιση Κινδύνων με Swaps...571 30.1 Εισαγωγή...571 30.2 Swaps επιτοκίου...571 30.2.1 Αντιστάθμιση επιτοκιακού κινδύνου με swaps επιτοκίου...571 30.2.2 Εκμετάλλευση συγκριτικού πλεονεκτήματος δανεισμού με swaps επιτοκίου...572 30.3 Swaps Συναλλάγματος...578 30.3.1 Αντιστάθμιση συναλλαγματικού κινδύνου με swaps επιτοκίου...578 30.4 Ανταλλαγές Πιστωτικής Αθέτησης (Credit Default Swaps)...579 30.4.1 Βασικοί Ορισμοί και Στοιχεία...579 30.4.2 Παράδειγμα Αντιστάθμισης Κινδύνου Πιστωτικής Αθέτησης...580 30.4.3 Τα Πιστωτικά Swaps ως Ασφάλειες Κίνδυνου...581 30.4.4 Διακανονισμός με Φυσική Παράδοση και Χρηματικός διακανονισμός...581 30.4.5 Σχέση μεταξύ των spreads των CDS και των Quality Spreads ομολογιών...582 30.4.6 Ο κίνδυνος των ακάλυπτων CDS...582 30.4.7 Ο κίνδυνος του Domino Effect...583 30.4.8 Ο ISDA...584 30.5 Οι Διαπραγματευτές Swap (Swap Dealers)...584 30.5.1 Τι είναι οι Διαπραγματευτές Swap (Swap Dealers)...584 30.5.2 Η αναγκαιότητα των swap dealers: Ευελιξία στις συναλλαγές και ανάληψη πιστωτικού κινδύνου...585 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 31 Δανεισμός Μετοχών στο Χρηματιστήριο Αθηνών...587 31.1 Οι αγορές Stock Repo και Stock Reverse Repo του Χρηματιστηρίου Αθηνών...587 31.2 Τόκοι, προμήθειες και πολιτική ασφάλειας και διαχείρισης κινδύνου της ΕΤ.ΕΚ....588 31.2.1 Τόκοι δανεισμού...588

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ xv 31.2.2 Πολιτική ασφάλειας...589 31.2.3 Προμήθειες...590 31.3 Αποζημιώσεις για απώλεια δικαιωμάτων κατά τη διάρκεια του δανεισμού...590 31.4 Δανεισμός και όχι Repo...591 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 32 Ο ρόλος των Repos και του δανεισμού αξιόγραφων στην διαχείριση κινδύνων...593 32.1 Αντιμετώπιση Κινδύνου Ρευστότητας και Διαφοροποίηση Πιστωτικού Κινδύνου με Repos...593 32.2 Μείωση κινδύνου για τους market makers και συνολικό όφελος για την αγορά λόγω ύπαρξης δανεισμού αξιόγραφων...594 32.2.1 Κάλυψη κινδύνου παράδοσης τίτλου σε λήξη παραγώγου...594 32.2.2 Μείωση κινδύνου κατοχής μεγάλων χαρτοφυλακίων για τους market makers...594 32.2.3 Καλύτερη τιμολόγηση των μετοχών και των παραγώγων για την εύρεση της δίκαιης τιμής τους...595 32.2.4 Μείωση του κινδύνου για τους market makers σημαίνει γενικό όφελος για την αγορά...595 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ... 597