Η Γυναίκα στην Αρχαία Αθήνα Χουτουρίδου Κλαούντια, καθ. κλ. ΠΕ07
Η ιδέα
Η θέση και ο ρόλος της γυναίκας στο κοινωνικό σύνολο διαφοροποιείται από κοινωνία σε κοινωνία και από εποχή σε εποχή. Είναι πολύ πρόσφατοι οι αγώνες που έδωσε το γυναικείο φύλο για την εξίσωσή του με τους άνδρες. Με αφορμή τις σκέψεις αυτές και προκειμένου να προσεγγίσω το διδακτικό αντικείμενο της Ιστορίας και με την οπτική του φύλου, επέλεξα ως κεντρικό θέμα των δραστηριοτήτων «Η Γυναίκα στην Αρχαία Αθήνα».
Η προσέγγιση του θέματος αυτού ενδιαφέρει και για άλλους λόγους: Η Αθήνα αποτελούσε κυρίαρχη στρατιωτική και πολιτική δύναμη στον ελλαδικό χώρο. Είναι άλλωστε γνωστό, ότι ο πληθυσμός της Αττικής δεν αποτελούνταν εξολοκλήρου από Αθηναίους πολίτες, αλλά συμπεριλάμβανε δούλους και μετοίκους. Αλλά ούτε και οι Αθηναίοι ήταν όλοι εύποροι. Κατ' επέκταση και ο γυναικείος πληθυσμός ήταν ανομοιογενής και δεν αποτελούνταν αποκλειστικά από Αθηναίες, αλλά υπήρχαν και δούλες και γυναίκες μετοίκων. Κάθε μία από αυτές τις κατηγορίες γυναικών κατείχε διαφορετική θέση στην αθηναϊκή κοινωνία.
Τάξη
Η διδακτική αυτή πρόταση αναφέρεται στην Ιστορία Α Γυμνασίου, ειδικότερα στο Ε' Κεφάλαιο Η ηγεμονία της Αθήνας Η συγκρότηση της Αθηναϊκής κοινωνίας Η καθημερινή ζωή
Διδακτικοί στόχοι
Γενικοί στόχοι: Να εξοικειωθούν με τη διαδικασία αναζήτησης και αξιολόγησης ιστορικών πληροφοριών. Να μελετήσουν πρωτογενείς πηγές και ιστοριογραφικά κείμενα, προκειμένου να αντλήσουν πληροφορίες για να ερμηνεύσουν ιστορικά γεγονότα. Να μάθουν να αξιολογούν τις πληροφορίες και να ασκήσουν την κριτική σκέψη Να εξοικειωθούν με τη χρήση ποικιλίας πηγών: γραπτές, οπτικές, ηλεκτρονικές. Να καλλιεργήσουν αναλυτική και συνθετική ικανότητα.
Να εκτιμήσουν μέσα από τη δράση τους σε ομάδες την αποτελεσματικότητα της συνεργατικής μάθησης. Να εξοικειωθούν με νέους τρόπους διδακτικής προσέγγισης και μαθησιακής διαδικασίας. Να αξιοποιήσουν δεξιότητες από άλλα μαθήματα, όπως την παραγωγή προφορικού και γραπτού λόγου (Γλώσσα) Nα ενσωματώνουν τις Νέες Τεχνολογίες στις εργασίες τους.
Ειδικοί στόχοι: Να πληροφορηθούν τον τρόπο συγκρότησης της αθηναϊκής κοινωνίας. Να κατανοήσουν τη θέση της γυναίκας μέσα στο πλαίσιο της αθηναϊκής κοινωνίας. Να συνειδητοποιήσουν τη θέση των Αθηναίων πολιτών, των μετοίκων και των δούλων στη δομή της αθηναϊκής κοινωνίας. Να εντοπίσουν ομοιότητες και διαφορές ανάμεσα στην καθημερινότητα της γυναίκας της κλασικής Αθήνας και της μέσης σημερινής γυναίκας.
Προβλεπόμενος χρόνος 2-3 διδακτικές ώρες
Αναγκαία μέσα Η εκπαιδευτική πλατφόρμα του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου για το μάθημα της Ιστορίας α' β' γ' γυμνασίου. Ηλεκτρονικός επεξεργαστής κειμένου. Σύνδεση με το διαδίκτυο. Το βιβλίο της Ιστορίας Α' Γυμνασίου
Πορεία διδακτικής προσέγγισης
Οι μαθητές χωρίζονται σε ομάδες των 4-5 ατόμων. Κάθε ομάδα διακρίνεται σε δυο μικρές υποομάδες, οι οποίες θα ασχοληθούν με διαφορετικά είδη πηγών. Με τη βοήθεια της καθηγήτριας /του καθηγητή αναζητούν πληροφορίες για το θέμα που τους απασχολεί. Ερευνούν στην εκπαιδευτική πλατφόρμα του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου καθώς και σε ηλεκτρονικές διευθύνσεις που είτε προτείνονται από την καθηγήτρια / τον καθηγητή είτε τις ανακαλύπτουν μόνοι τους. Τα μέλη των ομάδων συζητούν μεταξύ τους τις πληροφορίες που ανακαλύπτουν και τις επεξεργάζονται δίνοντάς τους τη μορφή σύντομων γραπτών κειμένων. Κατόπιν ανταλλάσσουν με τις άλλες ομάδες τις πληροφορίες που έχουν βρει. Με αυτόν τον τρόπο οι ίδιοι οι μαθητές θα είναι υπεύθυνοι για τη διεξαγωγή του μαθήματος και ο ρόλος της καθηγήτριας / του καθηγητή θα περιορίζεται καθαρά και μόνο στο συντονισμό.
Φύλλα Εργασίας
Ομάδα Α Η Αθηναία μέχρι το γάμο Ομάδα Β Η Αθηναία μετά το γάμο Ομάδα Γ Αμφίεση Εμφάνιση Ομάδα Δ Εταίρες - Δούλες - Γυναίκες κατώτερων οικονομικών στρωμάτων
Η Αθηναία μέχρι το γάμο Ομάδα Α1 Eνότητα: Όψεις της καθημερινής ζωής στην Αθήνα της κλασικής εποχής. Aκολουθήστε τη διαδρομή: Χάρτης πλοήγησης -->Διαδικτυακές διευθύνσεις--> http://members.tripod.com/~sgtogias/articles/ancien tathens.html -->Μια ημέρα από τη ζωή μιας αθηναίας. Αφού μελετήσετε καλά τα κείμενα, απαντήστε στις παρακάτω ερωτήσεις: 1. Ποια η καθημερινότητα ενός κοριτσιού; 2.Τι μόρφωση έδιναν στα κορίτσια στην αρχαία Αθήνα; 3.Σε ποια ηλικία και πώς τελούνταν ο γάμος; 4.Τι μόρφωση δίνουμε στα κορίτσια σήμερα; Διαφοροποιείται απο την μόρφωση των αγοριών;
Η Αθηναία μέχρι το γάμο Ομάδα Α2 Ενότητα: Όψεις της καθημερινής ζωής στην Αθήνα της κλασικής εποχής. Ακολουθήστε τη διαδρομή: Χάρτης πλοήγησης --> Ο θεσμός της οικογένειας. Αφού μελετήσετε καλά τα κείμενα, απαντήστε στις παρακάτω ερωτήσεις: 1. Τι μόρφωση έδιναν στα κορίτσια στην Αρχαία Αθήνα; 2.Ποιος θεωρείται κύριος του κοριτσιού ως το γάμο του; 3.Ποια ήταν η καθημερινότητα ενός κοριτσιού στην Αρχαία Αθήνα ; 4.Ποιά είναι η καθημερινότητα των σημερινών κοριτσιών;
Η Αθηναία μετά το γάμο Ομάδα Β1 Ενότητα: Όψεις της καθημερινής ζωής στην Αθήνα της κλασικής εποχής. Ακολουθήστε τη διαδρομή: Χάρτης πλοήγησης --> Ο θεσμός της οικογένειας και αφού μελετήσετε καλά τα κείμενα απαντήστε στις παρακάτω ερωτήσεις: 1. Ποιες ήταν οι καθημερινές ασχολίες της Αθηναίας; 2.Μπορούσε να ζητήσει μια γυναίκα διαζύγιο; Ποια ήταν η σχετική διαδικασία; 3.Τι συνέβαινε, αν έμενε μια γυναίκα χήρα; 4.Τι συμβαίνει σήμερα, αν μείνει μια γυναίκα χήρα;
Η Αθηναία μετά το γάμο Ομάδα Β2 Eνότητα :Όψεις της καθημερινής ζωής στην Αθήνα της κλασικής εποχής.aκολουθήστε τη διαδρομή: Χάρτης πλοήγησης -->Διαδικτυακές διευθύνσεις--> http://members.tripod.com/~sgtogias/articles/ancie ntathens.html -->Μια ημέρα από τη ζωή μιας αθηναίας. Αφού μελετήσετε καλά τα κείμενα, απαντήστε στις παρακάτω ερωτήσεις: 1. Ποιες ήταν οι καθημερινές ασχολίες της Αθηναίας; 2.Ποιες ήταν οι αρμοδιότητές της μέσα στο σπίτι; 3.Πώς ήταν η ζωή της εκτός σπιτιού; 4.Ποιες είναι οι αρμοδιότητές της σήμερα μέσα στο σπίτι;δραστηριοποιείται σήμερα η γυναίκα στον ευρύτερο εργασιακό και κοινωνικό χώρο;
Αμφίεση Εμφάνιση Ομάδα Γ1 Ενότητα: Όψεις της καθημερινής ζωής στην Αθήνα της κλασικής εποχής.συγκεκριμένα ακολουθήστε τη διαδρομή : Χάρτης πλοήγησης -->Εικόνες και αφού τις μελετήσετε προσεκτικά απαντήστε στις παρακάτω ερωτήσεις: 1. Πώς ντύνονταν οι Αθηναίες; 2.Πώς χτένιζαν και περιποιούνταν τα μαλλιά τους; 3.Περιγράψτε τα κοσμήματά τους. 4.Πώς ντύνονται σήμερα οι γυναίκες;
Αμφίεση Εμφάνιση Ομάδα Γ2 Ενότητα: Όψεις της καθημερινής ζωής στην Αθήνα της κλασικής εποχής. Συγκεκριμένα ακολουθήστε τη διαδρομή. Χάρτης πλοήγησης -->Διαδικτυακές διευθύνσεις--> http://members.tripod.com/~sgtogias/articles/ancient athens.html -->Μια ημέρα από τη ζωή μιας αθηναίας και αφού μελετήσετε καλά τα κείμενα απαντήστε στις παρακάτω ερωτήσεις: 1. Πώς ντύνονταν οι Αθηναίες; 2.Πώς χτένιζαν και περιποιούνταν τα μαλλιά τους; 3.Περιγράψτε τα κοσμήματά τους. 4.Πώς ντύνονται σήμερα οι γυναίκες στη χώρα μας και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες; Έχετε δει στην τηλεόραση ή αλλού πώς ντύνονται οι γυναίκες σήμερα σε αυστηρά παραδοσιακές μουσουλμανικές χώρες;
Εταίρες - Δούλες - Γυναίκες κατώτερων οικονομικών στρωμάτων Ομάδα Δ Ενότητα: Όψεις της καθημερινής ζωής στην Αθήνα της κλασικής εποχής. Συγκεκριμένα ακολουθήστε τη διαδρομή: Χάρτης πλοήγησης -->Ο θεσμός της οικογένειας καθώς και Χάρτης πλοήγησης -->Διαδικτυακές διευθύνσεις--> http://members.tripod.com/~sgtogias/articles/ancientathen s.html -->Μια ημέρα από τη ζωή μιας αθηναίας και αφού μελετήσετε καλά τα κείμενα απαντήστε στις παρακάτω ερωτήσεις: 1. Ποια ήταν η θέση της γυναίκας-δούλης στην αθηναϊκή κοινωνία; 2.Ποιες ονομάζονταν εταίρες και τι ρόλο έπαιζαν στην αθηναϊκή κοινωνία; Να αναφέρετε το όνομα μιας πολύ γνωστής εταίρας. (βλ. πηγή Η εταίρα, μια ελεύθερη γυναίκα στην κλασική Αθήνα ) 3.Ποιες ήταν οι ασχολίες των γυναικών των κατώτερων οικονομικών στρωμάτων; 4.Ποιες οι ασχολίες των γυναικών των κατώτερων οικονομικών στρωμάτων σήμερα;επισημαίνετε ομοιότητες ή διαφορές ανάμεσα στο τότε και στο σήμερα;