ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Ενότητα 12: Coffee Wars: Starbucks vs Mikel Αντωνιάδης Ιωάννης Τμήμα Διοίκηση Επιχειρήσεων (Κοζάνη)
Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς. 2
Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο TEI Δυτικής Μακεδονίας και στην Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία Θεσσαλονίκης» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 3
Σκοποί ενότητας Στη διάλεξη αυτή με τη χρήση 2 case study και τη συγκριτική τους ανάλυση ανακεφαλαίωνουμε και εφαρμόζουμε τις έννοιες της στρατηγικής που αναλύσαμε σε ολές τις προηγούμενες διαλέξεις. Παραγγείλτε τον καφέ σας και ξεκινάμε. 4
Περιεχόμενα ενότητας Starbucks: Η ιστορία και το επιχειρηματικό μοντέλο του πρώτου. Mikel: η καφετέρια από τη Λάρισα που κατέκτησε την Ελλάδα. Πολυεθνικές και μικρές Εθνικές Επιχειρήσεις. 5
Το ξεκίνημα των Η ιστορία των Starbucks Starbucks. Ένα καφεκοπτείο από το Seattle κυρίαρχος στην παγκόσμια αγορά καφέ. Εικόνα: Σήμα Starbucks Coffee. Πηγή: http://www.digitallife.gr/wpcontent/uploads/2010/07/starbucks.jpg(αν ακτήθηκε 30 Μαρτίου 2015). 6
Η ιστορία των Starbucks 1971: Καφεκοπτείο στο Seattle. 1981: προσλαμβάνεται ο Howard Schultz (retail and marketing). 1987: αγοράζεται από τον Schultz (17 καταστήματα). 1988: 34 καταστήματα (ταχυδρομικός κατάλογος). 1991: 116 καταστήματα. 1992: Εισαγωγή στο NASDAQ. 1997: είσοδος στην αγορά της Ασίας (2.135 καταστήματα). 2000: Αποχώρηση Schultz από τη θέση του CEO (3.300 καταστήματα). 2002: είσοδος στην αγορά της Ελλάδας. 2014: 20.519 καταστήματα, σε 64 χώρες,135.000 εργαζόμενοι στις ΗΠΑ. 7
Η εξέλιξη του σήματος Εικόνα : Σήματα εξέλιξης του logo μαζί με το brand. Πηγή:http://vev.ru/uploads/images/00/01/43/2012/10/20/LogoEvolutio n_959_487_cy_90_original.jpg (Ανακτήθηκε 30 Μαρτίου 2015). Η εξέλιξη του logo μαζί με το brand. Διαφοροποίηση απεικονίζει την πορεία της επιχείρησης. 8
Εταιρική Αποστολή των Starbucks. Nα εμπνέουμε και να καλλιεργούμε το ανθρώπινο πνεύμα έναν άνθρωπο, μία κούπα καφέ και μία γειτονιά κάθε φορά. 9
Προϊόντα Κάφε - Αναψυκτικά - Χυμούς Τσαϊ. Παγωτά - snacks - γλυκα. Χαρμάνια καφέ τσαγιού. Εξοπλισμό για την παραγωγή καφέ. Κούπες - σερβίτσια - αξεσσουάρ καφέ. Μουσικά Cd. Καταναλωτικά προϊόντα (ετοιμοι καφέδες- παγωτάχαρμάνια) σε super market. Συνεργασίες με Kraft και Unilever. 10
Δίκτυο Διανομής καταστημάτων Starbucks Καταστήματα Starbucks. Επιλογή σημείου σημαντικότερος παράγοντας. Ειδικό Τμήμα αναλαμβάνει το στήσιμο των καταστημάτων. The third place model. Ατμόσφαιρα και χαρακτήρας χώρου. Σημασία cross-selling. Aλυσίδες supermarket. Χρήση Internet. 11
Περιβάλλον καταστήματος. Εικόνα Περιβάλλον καταστήματος. Πηγή: https://www.flickr.com/photos/uenokyouya/6315234605/ (Ανακτήθηκε 30 Μαρτίου 2015). Περιβάλλον καταστήματος. Οικία ατμόσφαιρα-περιβάλλον. Σημασία εμπειρίας πελάτη. Πελάτης στόχος: μεσαίο και ανω εισόδημα. υψηλού μορφωτικού επιπέδου. ευαίσθητο στην ποιότητα του προϊόντος. 12
Νέες πρακτικές προσέγγισης καταναλωτών. Εικόνα προσέγγισης πελατών. Πηγή:http://blog.kiip.me/wp-content/uploads/2014/06/1- en0tgzaraqkjhuihxqrcgq-1024x602.png (Ανακτήθηκε 30 Μαρτίου 2015). Smartphones, apps, και ασυρματες Νέες πρακτικές προσέγγισης καταναλωτών. εφαρμογές πληρωμών. ενας νεος θαυμαστός κόσμος για τις εταιρίες και το marketing. 13
Προμηθευτές - Εταιρική κοινωνική Ευθύνη Σημαντικός βαθμός καθετοποίησης παραγωγής προϊόντων (κάθετη ολοκλήρωση και κάθετος συντονισμός). Έμφαση στη χώρα προέλευσης του καφέ. C.A.F.E. Coffee and Farmer Equity - Fair Trade. Στήριξη τοπικών κοινοτήτων μικρών παραγωγών. Προστασία περιβάλλοντος. για 8η χρονιά στη λίστα με τις πιο ηθικές επιχειρήσεις του πλανήτη. 14
Εργαζόμενοι Partners οχι εργαζόμενοι. Οι άνθρωποι αποτελούν το κέντρο της εμπειρίας που προσφέρει η επιχείρηση. Εκπαίδευση προσωπικού αναπόσπαστο κομμάτι του επιχειρηματικού μοντέλου. Πλήρης ασφαλιστική κάλυψη!!!. Bean Stock. College achievement plan!!!. Εικόνα: Προσωπικό Starbucks. Πηγή:http://www.worldmag.com/media/images/ content/576_576_/starbucks_1.jpg (Ανακτήθηκε 30 Μαρτίου 2015). 15
Troubles in paradise Υπερβολικά πυκνό δίκτυο καταστημάτων - κανιβαλισμός πωλήσεων. Έλλειψη διαφήμισης. Απώλεια εστίασης στην ποιότητα εμπειρία. Χειροτέρευση επιπέδου εξυπηρέτησης. Υποβάθμιση ανθρώπινου παράγοντα - επαφής πελάτη εργαζομένου. Έντονος ανταγωνισμός (οχι πάντα από εταιρείες του κλάδου πχ. McDonalds). 16
Uncle Howie to the rescue Παρά την αποχώρηση του το 2000 επιστρέφει το 2008 με σκοπό την ανασυγκρότηση της επιχείρησης που έδειχνε να είχε χάσει το βηματισμό της. Εικόνα: Starbucks CEO Howard Schultz. Πηγή: http://wordsandpics.co.uk/wpcontent/uploads/2012/10/starbucks-gptw-finallow.jpeg (Ανακτήθηκε 30 Μαρτίου 2015). 17
Το σχέδιο εξυγίανσης Αναδιάρθρωση δικτύου. Διαφήμιση. Lead by example - ηθικό εργαζομένων communities. Επιστροφή στο μοντέλο της ποιότητας - προσωπικής επάφης - προσιτής πολυτέλειας. Οικονομικές προσφορές - combo και νέα προϊόντα σε χαμηλότερες τιμές. Ανακοίνωση σχεδίου για υπερδιπλασιασμό καταστημάτων. Εξωστρεφή αναπτυξη σε χώρες εκτός ΗΠΑ με έμφαση στην Κίνα. 18
Η Starbucks στην Κίνα Εικόνα : Η Starbucks στην Κίνα. Πηγή: http://pri- 113a.kxcdn.com/sites/default/files/styles/story_main/public/story/images/ 318393963_a341372708_o.jpg?itok=1UH5yZyE (Ανακτήθηκε 30 Μαρτίου 2015). Think Different. Επιλογή σημείων πώλησης. Τοποθέτηση - στόχευση αγοράς. H Starbucks στην Κίνα. Localizing a global brand. Επιλογή Συνεργάτη - Μακροχρόνια δέσμευση. 19
Ο τοπικός ανταγωνιστής Mikel. Που μπορεί να φτάσει μια καφετέρια από τη Λάρισα; Εικόνα: καφετέρια Mikel. Πηγή: http://www.fortunegreece.com/wpcontent/uploads/2014/04/06/mikel2.jpeg (Ανακτήθηκε 30 Μαρτίου 2015). 20
Η ιστορία των Mikel 1996 : Ο κ. Κυριακάκης πιάνει δουλειά σαν υπάλληλος καφετέριας. 2008 : ανοίγει το πρώτο Mikel στη Λάρισα. Οικογενιακή επιχείρηση. Μέσα σε 6 χρόνια αριθμεί 120 καταστήματα. 21
Η ποιότητα στο επίκεντρο της στρατηγικής «Αυτό που διαφοροποιεί τα Mikel από τους ανταγωνιστές του είναι η τεχνογνωσία στην παρασκευή και την τυποποίηση των προϊόντων, που βασίζεται αποκλειστικά σε πρωτόκολλα εργασίας και όχι σε εμπειρικές μεθόδους. Πραγματοποιείται πλήρης έλεγχος της διαδικασίας παραγωγής σε όλα τα στάδια και όλα ανεξαιρέτως τα καταστήματα (επιλογή κόκκων καφέ, ποιότητα μηχανών, τήρηση των φάσεων παρασκευής των ροφημάτων κλπ) ώστε να διασφαλίζεται η σταθερότητα της ποιότητας.». Χρύσα Γερολυμάτου (υπεύθυνη Ανάπτυξης). 22
Προϊόντα - Mikel Κάφε - ειδική συμφωνία με προμηθευτή. Τμήμα R&D για νέα προϊόντα. Αλκοολούχα ποτά (πιλοτικά). Γλυκά - Μπισκότα. Κρύα πιάτα. Καθετοποίηση παραγωγής διανομής. Mikel radio. Εικόνα : Σήμα Mikel. Πηγή:http://www.thrakibiz.gr/images/wol k/logo.png (Ανακτήθηκε 30 Μαρτίου 2015). Εικόνα : Σήμα Georgia. Πηγή:http://www.georgiaff.gr/site-logo.jpg (Ανακτήθηκε 30 Μαρτίου 2015). 23
Ανταγωνισμός - Η κουλτούρα του καφέ Starbucks : η πολυεθνική. Flocafe : ο πρωτοπόρος που εμεινε από καύσιμα. Coffee island : καφεκοπτείο - espresso bar. Γρηγόρης - Everest : coffee to go. Ζαχαροπλαστεία (τοπικά και αλυσίδες). Τοπικές καφετέρειες : μικρες επιχειρήσεις - μεγάλη διασπορά. Η καταγραφή και αποτίμηση της πορείας και της ζήτησης του κλάδου είναι δύσκολη. Καφές στο σπίτι. 24
Δίκτυο Διανομής καταστημάτων 11 ιδιόκτητα καταστήματα Franchising - κόστος 160 χιλ. -350 χιλ.. Από 1 κατάστημα το 2008 σε 119 Καταστήματα στο τέλος του 2014. Επέκταση στο εξωτερικό με έμφαση στην Ευρωπαϊκή αγορά Κύπρο. Ειδική εκπαίδευση προσωπικού. Θέματα τεχνογνωσίας. Mikel Εικόνα: Δίκτυο Διανομής-καταστημάτων. Πηγή: http://www.mikelcc.gr/wpcontent/themes/mikelnew/images/mikelnetwork-map.png (Ανακτήθηκε 30 Μαρτίου 2015). 25
Ισολογισμός Χρήσης Οικονομικού Έτους 2014 Μικελ Καφε ΑΕ. Πίνακας: Ισολογισμός Χρήσης Οικονομικού Έτους 2014 Μικελ Καφε ΑΕ. Πηγή: Site εταιρείας. 26
Χαρακτηριστικά καταστήματος Mikel Εικόνα : Σήματα Starbucks και Mikel. Εικόνα Χαρακτηριστικά καταστήματος. Πηγή:http://www.grekomania.ru/images/catalog/1193/gallery/28649_M ikel-patras-3.jpg (Ανακτήθηκε 30 Μαρτίου 2015). Χαρακτηριστικά καταστήματος. νέοι άνθρωποι. διαφοροποίηση αναλογα με την ώρα. τιμολόγηση ψηλότερη του μέσου όρου. χαρακτηρηστικά πολυτέλειας (εμπειρία). 27
Εταιρική κοινωνική Ευθύνη Κάθε κατάστημα MIKEL έχει υιοθετήσει ένα παιδί μέσω του προγράμματος «Γίνε ανάδοχος παιδιού» του μη κερδοσκοπικού οργανισμού Action Aid. Τόσο η διοίκηση όσο και το προσωπικό συμβάλλουν στην ενίσχυση της τράπεζας αίματος της περιοχής. Εβδομαδιαίες δωρεές σε γάλα, cake και muffins στα κατά τόπους ορφανοτροφεία. Χορηγίες σε τοπικά αθλητικά σωματεία. Ενίσχυση του ηλεκτρονικού εξοπλισμού ενός σχολείου κάθε χρόνο. Ενίσχυση με δωρεές τους δήμους για τη διοργάνωση πολιτιστικών εκδηλώσεων. 28
Starbucks vs Mikel Εικόνα: Σήματα Starbucks και Mikel. Πηγή:http://static.madata.gr/files/0_A_NEW/starbuckvsmikel_23438735 8.jpg (Ανακτήθηκε 30 Μαρτίου 2015). Mikel vs Starbucks Πως μια εθνική εταιρία νίκησε την πολυεθνική? 29
Ανταγωνιστικά Στρατηγικά Ρέπλικα των Starbucks? πλεονεκτήματα Διαφορετικό οργανωτικό μοντέλο καταστημάτων. Μείωση εμπορικών αξιών έδωσαν τη δυνατότητα για μεγάλη ανάπτυξη δικτύου. Ανθρώπινο δυναμικό υψηλού επιπέδου. Πόροι και ικανότητες ήταν διαθέσιμα και εστιασμένα. Κουλτούρα έλληνα καταναλωτή Τιμολόγηση - Starbucks έριξε τις τιμές του μόνο στην Ελλάδα! 30
Γιατί δεν πέτυχαν στην Ελλάδα Εικόνα : Σήματα πολυεθνικών εταιρειών. Πηγή:http://www.ifmedia.gr/images/articles/59f94eba003c481c69c20cc ded13f243_xl.jpg?ok=0436 (Ανακτήθηκε 30 Μαρτίου 2015). Γιατί δεν πέτυχαν στην Ελλάδα? Κουλτούρα καταναλωτών. Οργανωσιακή και επιχειρηματική κουλτούρα. Επιχειρηματικό μοντέλο - προϊόν. Αλαζονεία? 31
Βιβλιογραφία 1/2 Παπαδάκης, Β.,(2012) Στρατηγική των επιχειρήσεων: Ελληνική και Διεθνής Εμπειρία, 6η έκδοση, Εκδόσεις Ε. Μπένου, Αθήνα. Παπαδάκης, Β., (2011) Στρατηγική των επιχειρήσεων: Ελληνική και Διεθνής Εμπειρία. Ασκήσεις - Μελέτες Περιπτώσεων, 6η έκδοση, Εκδόσεις Ε. Μπένου, Αθήνα. Johnson, G., Scholes, K. and Whittington R., (2008) Exploring corporate strategy. Text and Cases 8th ed. Harlow: Pearson Education. Howard Schultz (1999). Pour Your Heart Into It: How Starbucks Built a Company One Cup at a Time. 32
Βιβλιογραφία 2/2 http://www.forbes.com/sites/helenwang/2012/08/10/five-thingsstarbucks-did-to-get-china-right/2/. http://www.starbucks.com/about-us/company-information. http://blog.kiip.me/developers/ios-8-gives-us-a-glimpse-into-apples-realworld-payments/. http://www.kathimerini.gr/773084/article/oikonomia/epixeirhseis/hellhnikh-mikel-apeilei-pleon-thn-kyriarxia-twn-starbucks-sta-kafe. http://www.mikelcc.gr/company/. http://origin2.ethnos.gr/article.asp?catid=22768&subid=2&pubid=63991 699. http://thepaper.gr/πως-τα-mikel-εξολοθρεύουν-τα-starbucks/. http://www.fortunegreece.com/article/ston-asterismo-tou-kafe/. http://news247.gr/eidiseis/weekend-edition/giati-den-petyxan-sthnellada.3144605.html. 33
Τέλος Ενότητας
Σημείωμα Αναφοράς Copyright ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας, Αντωνιάδης Ιωάννης. «ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ». Έκδοση: 1.0. Κοζάνη 2015. 35
Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό και τα οποία αναφέρονται μαζί με τους όρους χρήσης τους στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/ Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο. που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο. που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο. Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί. 36
Διατήρηση Σημειωμάτων Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει: το Σημείωμα Αναφοράς. το Σημείωμα Αδειοδότησης. τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων. το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει). μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους. 37
Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων 1/3 Το Έργο αυτό κάνει χρήση των ακόλουθων έργων: Εικόνες/Σχήματα/Διαγράμματα/Φωτογραφίες. http://www.digitallife.gr/wp-content/uploads/2010/07/starbucks.jpg. https://www.flickr.com/photos/uenokyouya/6315234605/. http://vev.ru/uploads/images/00/01/43/2012/10/20/logoevolution_9 59_487_cy_90_original.jpg. http://www.worldmag.com/media/images/content/576_576_/starbuc ks_1.jpg. http://blog.kiip.me/wp-content/uploads/2014/06/1- en0tgzaraqkjhuihxqrcgq-1024x602.png. 38
Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων 2/3 http://wordsandpics.co.uk/wp-content/uploads/2012/10/starbucks- GPTW-Final-low.jpeg. http://pri- 113a.kxcdn.com/sites/default/files/styles/story_main/public/story/im ages/318393963_a341372708_o.jpg?itok=1uh5yzye. http://www.fortunegreece.com/wpcontent/uploads/2014/04/06/mikel2.jpeg. http://www.thrakibiz.gr/images/wolk/logo.png. http://www.georgiaff.gr/site-logo.jpg. http://www.mikelcc.gr/wp-content/themes/mikelnew/images/mikelnetwork-map.png. 39
Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων 3/3 http://www.grekomania.ru/images/catalog/1193/gallery/ 28649_Mikel-Patras-3.jpg. http://static.madata.gr/files/0_a_new/starbuckvsmikel_2 34387358.jpg. http://www.ifmedia.gr/images/articles/59f94eba003c481c 69c20ccded13f243_XL.jpg?ok=0436. 40