ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΕΓΧΟΥ & ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ (ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ.) ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ & ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ (Τμήμα Επιδημιολογικής Επιτήρησης και Παρέμβασης) ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΦΥΜΑΤΙΩΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ, 2004-2010 Η φυματίση είαι μία από τις συχότερες λοιμώδεις όσους στο κόσμο και συεχίζει α αποτελεί έα σηματικό πρόβλημα δημόσιας υγείας, παρά το γεγοός ότι υπάρχου αποτελεσματικά φάρμακα για τη θεραπεία της. Προκαλεί πά από έα εκατομμύριο θαάτους το χρόο, κυρίς στο ααπτυσσόμεο κόσμο, εώ κάθε χρόο σημειώοται παγκοσμίς περίπου 140 έα κρούσματα αά 100000 πληθυσμό. Στη Ελλάδα, η φυματίση είαι υποχρετικώς δηλούμεο όσημα βάσει: 1. Του Β.Δ./ΦΕΚ 262 Α /1950 «περί μέτρ καταπολέμησης επιδημικώ όσ και υποχρετικής δήλσης αυτώ». 2. Του Νόμου 3204/2003-ΦΕΚ 296 Α /24-12-2003. Άρ. 44, Παρ.1:«Στο Κέτρο Ελέγχου Ειδικώ Λοιμώξε (ΚΕΕΛ) δημιουργείται αρχείο κρουσμάτ για κάθε λοιμώδες όσημα. Κάθε ιδιτικός ή δημόσιος φορέας παροχής ιατρικώ υπηρεσιώ ή ιδιώτης ιατρός, στα πλαίσια της όμιμης λειτουργίας του, υποχρεούται α εημερώει το ΚΕΕΛΠΝΟ για κάθε κρούσμα λοιμώδους οσήματος που υποπίπτει στη ατίληψή του». Σύμφα με τη ισχύουσα ομοθεσία, έχει δοθεί άδεια στο Τμήμα Επιδημιολογικής Επιτήρησης και Παρέμβασης του ΚΕΕΛΠΝΟ από τη Αρχή Προστασίας Προσπικώ Δεδομέ, για τη τήρηση σχετικού αρχείου για λόγους δημόσιας υγείας. Η δήλση γίεται μέσ ειδικού δελτίου, «ΔΕΛΤΙΟ ΔΗΛΩΣΗΣ ΛΟΙΜΩΔΟΥΣ ΝΟΣΗΜΑΤΟΣ - ΦΥΜΑΤΙΩΣΗ». Στο ε λόγ δελτίο καταγράφοται όλα τα απαραίτητα δεδομέα, ώστε μέσ της αάλυσής τους α είαι δυατή η αποτύπση της επιδημιολογίας του οσήματος και η σχεδίαση δράσε για το έλεγχό αυτής, καθώς και η λήψη μέτρ δημόσιας υγείας στο άμεσο και ευρύτερο περιβάλλο τ κρουσμάτ. Επιπροσθέτς, η συστηματική δήλση τ κρουσμάτ της όσου είαι απαραίτητη για τη παρακολούθηση τ δεικτώ που έχου τεθεί από το Παγκόσμιο Οργαισμό Υγείας (WHO) και από το Ευρπαϊκό Κέτρο Πρόληψης και Ελέγχου τ Νόσ (ECDC), για το έλεγχό της σε ευρπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο. Με βάση τους στόχους αυτούς, ές το 2015 ο επιπολασμός και οι θάατοι, οι οποίοι οφείλοται στη φυματίση, θα πρέπει α
έχου μειθεί στο 50% τ ατίστοιχ επιπέδ του 1990, εώ ές το 2050 η όσος θα πρέπει α σταματήσει α αποτελεί πρόβλημα δημόσιας υγείας. Από τη αάλυση τ δεδομέ που συλλέγοται κάθε χρόο μέσ του συστήματος υποχρετικής δήλσης, για το χροικό διάστημα 2004 2010, προκύπτει ότι στη χώρα μας δηλώοται ετησίς κατά μέσο όρο περί τα 600 κρούσματα. Παρατηρείται όμς μία προοδευτική μείση τ δηλουμέ κρουσμάτ και συγκεκριμέα από 761το 2004, σε 490 το 2010. Όσο αφορά στα δηλούμεα κρούσματα σε Έλληες, κ το ποσοστό επί του συόλου τ δηλουμέ κρουσμάτ σημειώει πττική τάση. Ατίθετα στα δηλούμεα κρούσματα σε αλλοδαπούς η τάση είαι αοδική (Διάγραμμα 1& Διάγραμμα 2). Πρέπει όμς α σημειθεί ότι από μελέτες που έχου γίει, όπου υπολογίζεται ο αριθμός τ έ κρουσμάτ φυματίσης μέσ της καταάλσης ατιφυματικώ φαρμάκ, έχει καταδειχθεί ότι υπάρχει σηματική υποδήλση τ κρουσμάτ της όσου. Επίσης, δε γρίζουμε με ακρίβεια το ποσοστό αύξησης του αριθμού τ ατόμ αλλοδαπής εθικότητας από το 2004 ές το 2010.Έτσι δε μπορούμε α διαπιστώσουμε σε τι ποσοστό η πττική τάση τ κρουσμάτ οφείλεται στη υποδήλση και σε ποιο ποσοστό η αυξητική τάση στους αλλοδαπούς οφείλεται και σε πιθαή αύξηση του πληθυσμού τους κατά το τελευταία χρόια. Συολικά, το χροικό διάστημα 2004-2010, το 64,1% του συολικού αριθμού τ δηλθέτ κρουσμάτ ήτα Έλληες, το 34% ήτα αλλοδαπής εθικότητας, εώ για το 1,9% τ κρουσμάτ δε ήτα γστή η εθικότητα (Διάγραμμα 3). Τα περισσότερα κρούσματα της όσου στους Έλληες καταγράφηκα στη ηλικίες 65 ετώ και ά, εώ στους αλλοδαπούς στις ηλικίες 25 ές 34 ετώ(διάγραμμα 4). Η διαφοροποίηση που παρουσιάζεται μεταξύ Ελλή και αλλοδαπώ στη ηλικιακή καταομή, συμβαδίζει με το γεγοός ότι η πλειοότητα τ μετααστώ στη χώρα μας είαι άτομα παραγγικής ηλικίας. Η μέση επίπτση αά 100000 πληθυσμό κατά γεγραφική περιοχή (NUTS-I) ήτα μεγαλύτερη στη Κετρική Ελλάδα και στη Αττική, εώ η μικρότερη επίπτση καταγράφηκε στη περιοχή τ Νήσ Αιγαίου και Κρήτης (Διάγραμμα 5). Όσο αφορά στη ετόπιση της όσου, στο μεγαλύτερο ποσοστό (66,4% - 74,9%) τ κρουσμάτ ήτα πευμοική, εώ το ποσοστό τ εξπευμοικώ ετοπίσε καθώς και τ μορφώ όπου συυπήρχε πευμοική και εξπευμοική ετόπιση ήτα χαμηλό. Επίσης στο 20,4% του συόλου τ δηλθέτ κρουσμάτ στους Έλληες και στο 16,2% τ κρουσμάτ με αλλοδαπή εθικότητα υπήρχε σπήλαιο στη ακτιογραφία θώρακος(διάγραμμα 6). Η παρουσία σπηλαίου είαι σηματική ς προς τη επιδημιολογία της όσου, δεδομέου ότι τα κρούσματα αυτά είαι περισσότερο μεταδοτικά. Τέλος, όσο αφορά στη καταγραφή τ κρουσμάτ με βάση τη προηγούμεη λήψη ατιφυματικής αγγής, το μεγαλύτερο ποσοστό (60,2-83,2%) ήτα έα κρούσματα δηλαδή δε είχα διαγστεί στο παρελθό με φυματίση (Διάγραμμα 7).
Διάγραμμα 1: Δηλθέτα κρούσματα φυματίσης, διαχροική εξέλιξη, Ελλάδα 2004-2010 Διάγραμμα 2: Καταομή συχότητας τ δηλθέτ κρουσμάτ φυματίσης αά εθικότητα, Ελλάδα, 2004 2010 τ ά μ σ υ ο κ ρ τ θ έ λ η Δ ) (% 80 70 60 50 40 30 20 10 0 75,4 23,5 1,1 65,4 66,4 28,5 6,1 31,8 64,4 33,4 1,8 2,3 61,9 37,4 56,6 43,4 53,3 46,7 0,7 0 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Έτος Έλληες Αλλοδαποί Άγστο
Διάγραμμα 3: Καταομή συχότητας δηλθέτ κρουσμάτ φυματίσης αά εθικότητα, Ελλάδα, 2004-2010 Διάγραμμα 4: Ηλικιακή καταομή δηλθέτ κρουσμάτ φυματίσης αά εθικότητα, Ελλάδα, 2004-2010
Διάγραμμα 5: Δηλούμεη μέση επίπτση φυματίσης αά γεγραφική περιοχή (NUTS-Ι), Ελλάδα, 2004-2010 Διάγραμμα 6: Καταομή συχότητας δηλθέτ κρουσμάτ πευμοικής φυματίσης με βάση τη παρουσία σπηλαίου αά εθικότητα, Ελλάδα, 2004 2010 τ ά μ σ υ ο ρ κ έ μ υ ο λ η δ ) (% 30 25 20 15 10 5 25,8 10,0 20,4 16,2 18,3 8,1 Έλληες Αλλοδαποί 0 Όχι Ναι Άγστο Παρουσία σπηλαίου
Διάγραμμα 7: Καταομή συχότητας δηλθέτ κρουσμάτ φυματίσης με βάση τη προηγ. θεραπεία, Ελλάδα, 2004-2010