Η εκπαίδευση της Κοινότητας στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας Προκλήσεις και Στόχοι

3 η ΥΠΕ Μακεδονίας Η εκπαίδευση της Κοινότητας στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας Προκλήσεις και Στόχοι Απόστολος I. Χατζητόλιος Καθηγητής Παθολογίας Α.Π.Θ. Δ/ντής Α Προπαιδευτικής Παθολογικής Κλινικής, Νοσ/μείο ΑΧΕΠΑ Πρόεδρος Εταιρείας Παθολογίας Βορείου Ελλάδος (Ε.Π.Β.Ε.) τέως Πρόεδρος Α' Πε.Σ.Υ.Π. και Α' Δ.Υ.Π.Ε. Κεντρικής Μακεδονίας ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, 26/6/2014

Η έννοια της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΠΦΥ) Declaration of Alma-Ata, USSR 1978 (WHO) It is the first level of contact of individuals, the family, and community with the national health system bringing health care as close as possible to where people live and work, and constitutes the first elements of a continuing health care process. Η ΠΦΥ αποτελεί το πρώτο επίπεδο επαφής των ατόμων, της οικογένειας και της κοινότητας με το εθνικό σύστημα υγείας, φέρνοντας την υγειονομική περίθαλψη όσο το δυνατόν πλησιέστερα στο σημείο όπου οι άνθρωποι ζούν και εργάζονται, ενώ αφορά τις πρώτες υπηρεσίες υγείας που παρέχονται σε ένα ενιαίο και συνεχόμενο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης. World Health Organization, The world health report 2008: Primary health care now more than ever World Health Organization. Primary Health Care. Report of the International Conference on Primary Health Care, Alma-Ata, USSR, September 1978. Geneva (Switzerland): WHO; 1978. http://www.who.int/social_determinants/tools/multimedia/alma_ata/en/ Geneva (Switzerland), WHO, 2008. http://www.who.int/whr/2008/en/

Η έννοια της ΠΦΥ στην Ελλάδα Ως ΠΦΥ, νοείται το σύστημα παροχής σε ατομικό και οικογενειακό επίπεδο δέσμης βασικών & ολοκληρωμένων υπηρεσιών φροντίδας υγείας. Η ΠΦΥ αποτελεί το πρώτο σημείο επαφής του ατόμου με το σύστημα υγείας της χώρας, του οποίου αποτελεί αναπόσπαστο μέρος υπηρετώντας τους γενικούς και ειδικούς στόχους του (Π.Φ.Υ., Άρθρα 1&2, Ν 3235/2004) Σκοπός & Χαρακτηριστικά της ΠΦΥ Η πρόληψη, διατήρηση, διάγνωση, θεραπεία & αποκατάσταση, με γενικό στόχο την προαγωγή της υγείας του πληθυσμού. Ισότητα πρόσβασης (accessibility) όλων των πολιτών στις υπηρεσίες υγείας. Ισότητα διαθεσιμότητας (availability) ολοκληρωμένων υπηρεσιών φροντίδας. Η εξασφάλιση & ο συντονισμός της συνέχειας (continuity) της φροντίδας των αρρώστων σε όλα τα επίπεδα του συστήματος υγείας. Ε. Τσακιρίδου, Ν. Κακαλέτσης, Κ. Αργυρίου, Α. Χατζητόλιος. «Αγωγή υγείας: Η εκπαίδευση της κοινότητας στα πλαίσια της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας», Διοικητική Ενημέρωση 2013;64:55-72 World Health Organization. The world health report 2008: primary health care now more than ever. Geneva (Switzerland), WHO, 2008 http://www.who.int/whr/2008/en/ Δρακοπούλου Μ, Ρόκα Β, Αποστολάρα Π, Αθανασοπούλου Μ, Φώτη Θ, Καλοκαιρινού Α. Υπηρεσίες Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας σε Ελλάδα και Η.Π.Α. Διοικητική Ενημέρωση, Απρίλιος 2009; 49: 65-73 Ευμορφίδου Π. Η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας στην Ελλάδα. Κριτική της εξέλιξής της και οι προκλήσεις του μέλλοντος. Διοικητική Ενημέρωση, Ιούλιος 2009; 50: 76-87

α) Όλες οι υπηρεσίες υγείας για την παροχή των οποίων δεν απαιτείται εισαγωγή του πολίτη σε νοσηλευτικό ίδρυμα β) Η εκτίμηση των αναγκών υγείας των πολιτών, ο σχεδιασμός & η υλοποίηση μέτρων & προγραμμάτων για την πρόληψη νοσημάτων, η καθολική εφαρμογή εθνικού προγράμματος προσυμπτωματικού ελέγχου για επιλεγμένα νοσήματα & η προαγωγή υγείας. γ) Η παροχή πρώτων βοηθειών. Παροχή υπηρεσιών ΠΦΥ από τις Δημόσιες δομές του Π.Ε.Δ.Υ.* (Ν. 4238/2014, άρθρα 1 & 2) δ) Η παροχή υπηρεσιών πρωτοβάθμιας ψυχικής υγείας ε) Η παραπομπή, παρακολούθηση & κατά περίπτωση συνδιαχείριση περιστατικών στη δευτεροβάθμια & τριτοβάθμια φροντίδα. στ) Η τακτική παρακολούθηση & η διαχείριση ασθενών με χρόνια νοσήματα. ζ) Οι υπηρεσίες μετανοσοκομειακής και κατ οίκον φροντίδας υγείας, καθώς και οι υπηρεσίες αποκατάστασης. η) Ο οικογενειακός προγραμματισμός & οι υπηρεσίες μητέρας-παιδιού. θ) Η παροχή ανακουφιστικής & παρηγορητικής φροντίδας. ι) Η διασύνδεση με υπηρεσίες κοινωνικής φροντίδας. ια) Η πρωτοβάθμια οδοντιατρική & ορθοδοντική φροντίδα, με έμφαση στην πρόληψη. ιβ) Η υλοποίηση προγραμμάτων εμβολιασμού. * Τα Κέντρα Υγείας με τις αποκεντρωμένες μονάδες τους (Περιφερειακά Ιατρεία), οι λοιπές Μονάδες παροχής υπηρεσιών Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας των Δ.Υ.Πε. (Ε. Ι. Νοσοκομείων) & οι Μονάδες παροχής υπηρεσιών Π.Φ.Υ. του Εθνικού Οργανισμού Παροχής Υπηρεσιών Υγείας (Ε.Ο.Π.Υ.Υ.) που εντάχθηκαν στην οργανωτική δομή των Δ.Υ.Πε.. ΝΟΜΟΣ 4238, ΦΕΚ Α 38/17-2-2014, Πρωτοβάθμιο Εθνικό Δίκτυο Υγείας (Π.Ε.Δ.Υ.), αλλαγή σκοπού Ε.Ο.Π.Υ.Υ. και λοιπές διατάξεις. http://www.hellenicparliament.gr/nomothetiko-ergo/anazitisi-nomothetikou-ergou?law_id=294e528f-70df-49f7-a5cb-3c3ad4818e13

2013;64:55-72

Αγωγής Υγείας & Προαγωγή της Υγείας Αγωγή Υγείας (Health Education) «η διαδικασία εκείνη που βοηθά τα άτομα να παίρνουν αποφάσεις & να υιοθετούν συμπεριφορές για την προάσπιση της υγείας τους» Προαγωγή της Υγείας (Health Promotion) «η βελτίωση της υγείας μέσω της διαδικασίας ελέγχου που αναπτύσσουν τα άτομα πάνω στην υγεία τους, βοηθούμενα από την αγωγή υγείας» Στόχοι της Αγωγής Υγείας της Κοινότητας Η ευαισθητοποίηση-συνειδητοποίηση του πληθυσμού σχετικά με την ύπαρξη προβλημάτων υγείας Η ιεράρχηση αξιών (αναφορικά με την σημασία της υγείας τόσο για την ίδια τη ζωή, όσο & για την ποιότητα της) Η συνειδητή αλλαγή των απόψεων που αφορούν συγκεκριμένα ζητήματα της καθημερινής ζωής & η υιοθέτηση υγιεινού τρόπου ζωής Η αλλαγή του περιβάλλοντος με μείωση συγκεκριμένων περιβαλλοντικών κινδύνων, προκειμένου να διευκολυνθούν υγιεινές μορφές συμπεριφοράς IUHPE & Canadian Consortium for Health Promotion Research. Shaping the future health promotion: Priorities for action. 2007, http://www.rsph.org.uk/en/health-promotion/resources/downloadable-resources.cfm Τζανακάρη Α, Τσιρογιάννης Θ, Χατζητόλιος Α. Η σχέση του Κέντρου Υγείας με την τοπική κοινωνία. Διοικητική Ενημέρωση, 2005; 34: 86-93 Τούντας Γ. Προαγωγή-Αγωγή Υγείας. Πύλη Ασκληπιακού Πάρκου Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, http://panacea.med.uoa.gr/topic.aspx?id=467

Θεματολογία της Αγωγής Υγείας συμβατή με τον χαρακτήρα της ΠΦΥ Αναφορικά με συνήθη νοσήματα & παθολογίες που σχετίζονται με το σύγχρονο τρόπο ζωής Καρδιαγγειακά νοσήματα Μυοσκελετικά νοσήματα Αναπνευστικά νοσήματα Καρκίνος Ατυχήματα - Αναπηρίες Ψυχικές διαταραχές - Κατάχρηση ουσιών Λοιμώξεις - AIDS Σε συνάρτηση με το φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον & ειδικές συνθήκες Κακές συνθήκες υγιεινής, ελλιπής στέγαση Απουσία συστημάτων ύδρευσης & αποχέτευσης Υπερπληθυσμός & ευαίσθητες ομάδες πληθυσμού Συνθήκες φτώχειας ή & εξαθλίωσης Κοινωνικές προκαταλήψεις & αποκλεισμοί Αναπηρίες & προσβασιμότητα Νοσηρότητα & θνησιμότητα Οι λόγοι παρέμβασης ΑΥ & στην ευρύτερη κοινότητα (εκτός των ασθενών, των ατόμων υψηλού κινδύνου & του περιβάλλοντός τους) Παρέμβαση & σε πληθυσμούς που δεν εντοπίζονται σε πλαίσια στοχευμένης παρέμβασης (π.χ. νοικοκυρές, ηλικιωμένοι) Ανίχνευση ατόμων που ενώ βρίσκονται αντικειμενικά σε ανάγκη το αγνοούν (ελλιπής μόρφωση/ευαισθητοποίηση) Walley J, Lawn JE, De Francisco A, Chopra M, Rudan I, Bhutta ZA, Black RE, the Lancet Alma-Ata Working Group. Alma-Ata: Rebirth and Revision 8, Primary health care: making Alma-Ata a reality. Lancet 2008; 372: 1001-1007 Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης. Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Δημόσια Υγεία 2008-2012, Αθήνα 2008, http://www.ygeianet.gov.gr/files.aspx?code=nationalactionplans LC Raczynski, JM Leviton, Handbook of Clinical Health Psychology, Volume 2: Disorders of Behavior and Health, Washington, DC: American Psychological Association, 2004

Σχεδιασμός Προγραμμάτων Προαγωγής Υγείας στοχευμένων ή ευρύτερων) (πλέον Καθορισμός στόχου του προγράμματος υγείας Προσδιορισμός πληθυσμού στόχου Περιγραφή μεθοδολογίας - Διερεύνηση αποτελεσματικότητας προγράμματος, σε ότι αφορά την επίτευξη των προκαθορισμένων στόχων Προσδιορισμός ενδεχόμενων προβλημάτων και κίνδυνων (παρερμηνεία υγειονομικών οδηγιών, ανάδειξη κοινωνικών διακρίσεων) που μπορεί να ανακύψουν κατά την εφαρμογή του Tapp H, Dulin M. The science of primary health-care improvement: potential and use of community based participatory research by practice-based research networks for translation of research into practice. Experimental Biology and Medicine 2010; 235: 290-299 Tannahill A. Beyond evidence--to ethics: a decision-making framework for health promotion, public health and health improvement. Health Promot Int. 2008; 23(4): 380-90

Στοχευμένα Προγράμματα Παρέμβασης της Α ΔΥΠΕ Κ. Μακεδονίας (2006) για την βελτίωση της πρόληψης των καρδιαγγειακών νοσημάτων Προσδιορισμός Προβλήματος Εντοπισμός πληθυσμού στόχου (υψηλού κινδύνου άτομα) Οι παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου (ΠΚΚ) αντιμετωπίζονται ανεπαρκώς διεθνώς και στην Ελλάδα, τόσο στην πρωτογενή όσο και στη δευτερογενή πρόληψη, με αποτέλεσμα τον αυξημένο κίνδυνο θανατηφόρων και μη καρδιαγγειακών συμβαμάτων. Ο καρδιαγγειακός κίνδυνος αυξάνει σημαντικά με την παρουσία ΠΚΚ: - μεταβολικού συνδρόμου (RR 1.53-2.18) - δυσλιπιδαιμίας (RR 1.25, για κάθε αύξηση 5mg/dl της LDL) - διαβήτη (RR 1.18, για κάθε αύξηση 1% της HbΑ 1 c) - υπέρτασης (RR 2, για κάθε αύξηση 20/10mmHg) Συμφώνα με τους στόχους των διεθνών οδηγιών, οι επιμέρους ΠΚΚ ρυθμίζονται ικανοποιητικά σε χαμηλά μόνο ποσοστά: - μεταβολικό σύνδρομο (15-46%) - δυσλιπιδαιμία (17-39%) - διαβήτη (13-32%) - υπέρταση (8-29%)

Προγράμματα για την βελτίωση της πρόληψης των καρδιαγγειακών νοσημάτων Εντοπισμός πληθυσμού στόχου - Περιγραφή μεθοδολογίας στοχευμένης αγωγής υγείας) (συμπεριλαμβανομένης Ξεκίνησε το 2006 με τη συμμετοχή ιατρείων των νοσοκομείων & των κέντρων υγείας της περιφέρειας, υπό την αιγίδα της Υγειονομικής Περιφέρειας Κ. Μακεδονίας και τη συμβολή της Ελληνικής Εταιρείας Αθηροσκλήρωσης. Μελετήθηκαν σε 4 ερευνητικά πρωτόκολλα 3030 ασθενείς για 6 μήνες (578 με σακχαρώδη διαβήτη, 697 με αρτηριακή υπέρταση, 1127 με δυσλιπιδαιμία και 628 με μεταβολικό σύνδρομο). Συντάχθηκαν έντυπα οδηγιών με βάση τις διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες για την αντιμετώπιση των καρδιαγγειακών νοσημάτων & διανεμήθηκαν σε ιατρούς & ασθενείς (στοχευμένη αγωγή υγείας), καθώς επίσης και απλές φόρμες παρακολούθησης για τη συμπλήρωση τους σε κάθε επίσκεψη των ασθενών. Ο καρδιαγγειακός κίνδυνος υπολογίσθηκε σύμφωνα με διεθνώς καθιερωμένες κλίμακες μέτρησης του κινδύνου πριν & μετά το τέλος της παρακολούθησης (Framingham, PROCAM, UKPDS, ανάλογα με ηλικία, φύλο, φυλή, κάπνισμα, ΑΠ, CHO,TRG, ΣΔ, HbA 1c,ΥΑΚ, KM, οικογενειακό ιστορικό ΣΝ). Ολοκληρώθηκε το 2008 και τα αποτελέσματα δημοσιεύθηκαν σε έγκυρα διεθνή ιατρικά περιοδικά.

IMPROVE, Int J Cardiol, 2009;134(3):322-329, IMPULSION, Open Cardiovasc Med J, 2009;5(3):26-34, INDEED, Curr Med Res Opin, 2009;25(8):1931-40, SAGE-METS, Curr Med Res Opin, 2009;25(4):971-80

Προγράμματα για την βελτίωση της πρόληψης των καρδιαγγειακών νοσημάτων Διερεύνηση αποτελεσματικότητας: Ελάττωση νοσηρότητας & θνητότητας από 10-63%, μετά 6μηνη παρέμβαση για όλους τους ΠΚΚ, συμπεριλαμβανομένης στοχευμένης αγωγής υγείας

Εμπόδια Προκλήσεις στην ανάπτυξη προγραμμάτων εκπαίδευσης της Κοινότητας στην ΠΦΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΑ-ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ Παγιωμένες απόψεις & στάσεις ατόμων/ομάδων απέναντι σε θέματα υγείας (επίπεδο μόρφωσης, οικογένεια, κοινωνικό & πολιτισμικό περιβάλλον, θρησκευτικές αντιλήψεις). Απουσία σχετικής εκπαίδευσης στο σχολείο. Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά (θρησκευτικα, φυλετικά) πληθυσμιακών ομάδων. Χρηματοδότηση & υλικοτεχνικά μέσα που υπάρχουν στη διάθεση των φορέων ΠΦΥ & των εκπαιδευτών υγείας. Συνεργασίες με τοπικούς φορείς (δημοτικές αρχές, εκκλησία) & ιδιωτικές εταιρείες (π.χ. φαρμακευτικές). Χώρος/περιοχή & συνθήκες διαβίωσης των ατόμων της κοινότητας. Υπάρχουσες /διαθέσιμες δομές των υπηρεσιών υγείας, οργάνωση & συντονισμός τους.

Προκλήσεις Στόχοι στην ανάπτυξη προγραμμάτων εκπαίδευσης της Κοινότητας στην ΠΦΥ Μη πρόταξη της Αγωγής Υγείας της κοινότητας και αντίστοιχα της πρόληψης ως πρωταρχικού στόχου στην Πολιτική Υγείας και ιδιαίτερα στη ΠΦΥ Ελλείψεις προσωπικού ΠΦΥ, ανεπάρκεια εκπαίδευσης προσωπικού Μη εξειδίκευση της υποχρέωσης των φορέων ΠΦΥ και του προσωπικού τους για την εκπαίδευση της κοινότητας που τελικά επαφίεται στη φιλοτιμία του κάθε Διευθυντού του φορέα ΠΦΥ (λαμβανομένης υπ όψιν και της αποδυναμωμένης θέσης των Διευθυντών στην Ελληνική Διοίκηση), Έλλειψη κινήτρων (οικονομικών: υπερωρίες & ηθικών: αξιολόγηση εξέλιξη προσωπικού) Αγωγή Υγείας στα σχολεία (ένταξη της στο υποχρεωτικό ωρολόγιο πρόγραμμα) και σύνδεσή της με τους κατά τόπους φορείς της ΠΦΥ Προγράμματα Αγωγής Υγείας σε πληθυσμούς-στόχους που βρίσκονται σε κίνδυνό: γονείς, έφηβοι, ηλικιωμένοι (ΚΑΠΗ), φυλακισμένοι, χρήστες Θεσμοθέτηση συνεργασίας των φορέων ΠΦΥ με τις Ιατρικές Σχολές και τις Επιστημονικές Ιατρικές Εταιρείες (π.χ. Εταιρεία Παθολογίας Βορείου Ελλάδος) στην εκπόνηση προγραμμάτων εκπαίδευσης της κοινότητας Παρακολούθηση της δραστηριότητας επιμέρους φορέων ΠΦΥ στον Τομέα της Αγωγής Υγείας και αντίστοιχη αξιολόγηση & χρηματοδότησή τους από τις προϊστάμενες αρχές (Υ.ΠΕ, ΥΥΚΑ)

Προκλήσεις Στόχοι στην ανάπτυξη προγραμμάτων εκπαίδευσης της Κοινότητας στην ΠΦΥ Αγωγή Υγείας στα σχολεία Η εισαγωγή σταθερού προγράμματος αγωγής υγείας (αρχές, περιεχόμενο και μεθοδολογία) στα σχολεία της χώρας σε συνεργασία του ΥΥΚΑ με το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας & Θρησκευμάτων με αξιοποίηση δημοσίων και κοινοτικών πόρων. Η διαμόρφωση κατάλληλου σχολικού περιβάλλοντος από πλευράς υγειονομικών συνθηκών που θα αποτελεί πρότυπο και για τις υγειονομικές συνθήκες στη κοινότητα. Η ανάδειξη της ατομικής, οικογενειακής και κοινοτικής ευθύνης για την υγεία. Η ενίσχυση/προώθηση στάσεων ζωής που επιδρούν στη συμπεριφορά των νέων όσον αφορά την υγεία. Η συνειδητοποίηση από τους μαθητές της υπευθυνότητάς τους για την υγεία τους και την προστασία της. Ο εφοδιασμός όλων των μαθητών με τις απαραίτητες γνώσεις και δεξιότητες προάσπισης της υγείας τους. ΜΕΛΕΤΗ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΩΓΗ ΥΓΕΙΑΣ ΣΕ ΜΑΘΗΤΕΣ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΚΑΙ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ, 2008 www.ygeia-pronoia.gr/uploads/meletes/agwgh_ygeias_prwtovatmias.pdf

Προκλήσεις Στόχοι στην ανάπτυξη προγραμμάτων εκπαίδευσης της Κοινότητας στην ΠΦΥ Αγωγή Υγείας σε ειδικούς πληθυσμούς-στόχους (ηλικιωμένοι) Προγράμματα εκπαίδευσης για άτομα τρίτης ηλικίας με σχετική θεματολογία αγωγής υγείας Διαμόρφωση των Προγραμμάτων Υγείας βάσει των εκπαιδευτικών αναγκών & επιθυμιών του ειδικού αυτού πληθυσμού Πραγματοποίησή τους σε ειδικούς χώρους συγκέντρωσης των ηλικιωμένων (ΚΑΠΗ, καφενεία, ενορίες) Διαθεσιμότητα κατάλληλου εκπαιδευτικού υλικού για την βελτίωση της αποτελεσματικότητας της εκπαίδευσης Εκπαίδευση & εξοικείωση στη χρήση σύγχρονων τεχνολογιών (Η/Υ, διαδίκτυο) Αξιοποίηση σχετικών προγραμμάτων χρηματοδότησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης Επιστημονική Ένωση Εκπαίδευσης Ενηλίκων, http://www.adulteduc.gr/001/ European Commission, Lifelong Learning Programme, http://ec.europa.eu/education/tools/llp_en.htm European Association for the Education of Adults (EAEA), http://www.eaea.org/en/policy-advocacy/european-agenda-for-adult-learning.html

Προκλήσεις Στόχοι στην ανάπτυξη προγραμμάτων εκπαίδευσης της Κοινότητας στην ΠΦΥ Θέματα συνεργασίας των φορέων ΠΦΥ Διαμόρφωση & υλοποίηση προγραμμάτων Αγωγής Υγείας σε συνεργασία με αντίστοιχες ειδικές Ιατρικές Επιστημονικές Εταιρείες ανάλογα με το αντικείμενο της εκπαίδευσης Ανάλογη συνεργασία & με την Ιατρική Σχολή της περιοχής Θεσμοθέτηση των συνεργασιών αυτών από το ΥΥΚΑ με την εποπτεία των ΥΠΕ Χρηματοδότηση αυτών των προγραμμάτων από τον δημόσιο προϋπολογισμό, ευρωπαϊκά προγράμματα αλλά & ιδιωτικούς φορείς (στο πλαίσιο κοινωφελών δράσεων τους) Παρακολούθηση - Αξιολόγηση Επικαιροποίηση νομοθετικού πλαισίου Έλεγχος μέσω ενιαίων ειδικών μεθοδολογικών εργαλείων της βιωσιμότητάς των προγραμμάτων εκπαίδευσης & προαγωγής της υγείας (πχ EQUIHP) Παρακολούθηση της μακροπρόθεσμης αποτελεσματικότητας στο επίπεδο υγείας του πληθυσμού με βάση επιδημιολογικούς δείκτες Δημιουργία κεντρικής πλατφόρμας παρουσίασης όλων των προγραμμάτων εκπαίδευσης στο διαδίκτυο με δυνατότητα υποβολής προτάσεων βελτίωσης (διαβούλευση) Αξιολογική/Αξιοκρατική κατανομή των πόρων & της χρηματοδότησης Εταιρεία Παθολογίας Βορείου Ελλάδος, http://www.epbe.gr/index.php?option=com_frontpage&itemid=1 Ειδική Υπηρεσία Τομέα Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, http://www.ygeia-pronoia.gr/el-gr/education-of-health-campaigns/communication-education-of-health-campaigns

Προκλήσεις Στόχοι στην ανάπτυξη προγραμμάτων εκπαίδευσης της Κοινότητας στην ΠΦΥ Σύνδεση με τους φορείς της κοινότητας Εξαιρετικά σημαντική για την επιτυχή υλοποίηση προγραμμάτων με στόχο την εκπαίδευση/αγωγή υγείας της Κοινότητας είναι η σύνδεση της ΠΦΥ με τους τοπικούς φορείς, τους οργανισμούς κοινωνικής πρόνοιας, τα κέντρα συμβουλευτικής & τις διευθύνσεις εκπαίδευσης, την εκκλησία, καθώς & κάθε άλλο μαζικό φορέα (πχ εργασιακά σωματεία) της τοπικής κοινωνίας. Οι παραπάνω φορείς εκτός του ότι μπορούν να κινητοποιήσουν ομάδες πληθυσμού, αποτελούν πηγές πληροφόρησης για τις ανάγκες & τα προβλήματα σε επίπεδο τοπικής κοινωνίας καθώς και για την αποτελεσματικότητα των υγειονομικών παρεμβάσεων στην αλλαγή στάσεων ζωής αναφορικά με την προαγωγή της υγείας (ανατροφοδότηση πληροφόρησης του συστήματος εκπαίδευσης). Με βάση τα μηνύματα αυτά μπορεί η εκπαίδευση της κοινότητας να γίνει πιο στοχευμένη & αποτελεσματική. Τζανακάρη Α, Τσιρογιάννης Θ, Χατζητόλιος Α. Η σχέση του Κέντρου Υγείας με την τοπική κοινωνία. Διοικητική Ενημέρωση, 2005; 34: 86-93

Συμπερασματικά Η ΠΦΥ αποτελεί την πύλη αλλά και τον πυρήνα του Εθνικού Συστήματος Υγείας. Η ομάδα των επαγγελματιών υγείας της ΠΦΥ, αποτελεί εγγυητή της υλοποίησης των στόχων της, με σημαντικότερο απ αυτούς την πρόληψη των ασθενειών και την προαγωγή της υγείας του πληθυσμού, γι αυτό και η βελτίωση της εκπαίδευσης τους & ο αυστηρός καθορισμός των καθηκόντων τους μεταξύ των οποίων η Αγωγή Υγείας - είναι πρωταρχικής σημασίας. Η εκπαίδευση των ασθενών αλλά & των υγιών ατόμων της κοινότητας είναι θεμελιώδους σημασίας, ώστε να μάθουν να συμμετέχουν ενεργά στη διαχείριση της ασθένειας αλλά & των παραγόντων κινδύνου που μπορεί να οδηγήσουν σε αυτήν. Η εκπαίδευση των επιμέρους ατόμων ή ομάδων, οφείλει να υιοθετεί εκείνες τις μεθόδους που ανταποκρίνονται καλύτερα στο μορφωτικό επίπεδο, τις προηγούμενες εμπειρίες & την πολιτισμική τους ταυτότητα, μέσα σε πνεύμα αμοιβαίας εμπιστοσύνης & διάκρισης, ώστε να δίδονται στον ασθενή ή στον φορέα παραγόντων κινδύνου για νόσηση, κίνητρα ανάλογα των ενδιαφερόντων και των προτεραιοτήτων του, που θα τον ωθήσουν στην αλλαγή του τρόπου ζωής του. Η θεσμική αναγνώριση της θέσης της εκπαίδευσης της Κοινότητας στην ΠΦΥ & η υπέρβαση των όποιων εμποδίων οφείλει να αποτελέσει πρόκληση & πρωταρχικό στόχο για την Πολιτική Υγείας στη Χώρα μας. Ευχαριστώ για τη προσοχή σας Ε. Τσακιρίδου, Ν. Κακαλέτσης, Κ. Αργυρίου, Α. Χατζητόλιος. «Αγωγή υγείας: Η εκπαίδευση της κοινότητας στα πλαίσια της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας», Διοικητική Ενημέρωση 2013;64:55-72 Τζανακάρη Α, Τσιρογιάννης Θ, Χατζητόλιος Α. Η σχέση του Κέντρου Υγείας με την τοπική κοινωνία. Διοικητική Ενημέρωση, 2005; 34: 86-93