ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 1999 2004 Επιτροπή Περιβάλλοντος, ηµόσιας Υγείας και Πολιτικής των Καταναλωτών 30 Ιανουαρίου 2002 ΠΡΟΣΩΡΙΝΟ 2002/2015(COS) ΣΧΕ ΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ επί της έκθεσης της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συµβούλιο - Αξιολόγηση των ενεργών ουσιών προϊόντων φυτοπροστασίας (υποβλήθηκε κατά τις διατάξεις του άρθρου 8 παράγραφος 2 της οδηγίας αριθ. 91/414/ΕΟΚ του Συµβουλίου σχετικά µε τη διάθεση φυτοπροστατευτικών προϊόντων στην αγορά) (COM(2001)444 C5-0011/2002 2002/2015(COS)) Επιτροπή Περιβάλλοντος, ηµόσιας Υγείας και Πολιτικής των Καταναλωτών Εισηγητής: Paul A.A.J.G. Lannoye PR\454299.doc PE 312.626

PE 312.626 2/12 PR\454299.doc

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελίδα Ιστορικό της διαδικασίας... 4 ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ... 9 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ... 10 ΓΝΩΜΟ ΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΝΟΜΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ... ΓΝΩΜΟ ΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΥΠΑΙΘΡΟΥ PR\454299.doc 3/12 PE 312.626

ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΗΣ ΙΑ ΙΚΑΣΙΑΣ Με την από 25 Ιουλίου 2001 επιστολή της, η Επιτροπή υπέβαλε στο Κοινοβούλιο, την έκθεσή της σχετικά µε την αξιολόγηση των ενεργών ουσιών προϊόντων φυτοπροστασίας (υποβλήθηκε κατά τις διατάξεις του άρθρου 8 παράγραφος 2 της οδηγίας αριθ. 91/414/ΕΟΚ του Συµβουλίου σχετικά µε τη διάθεση φυτοπροστατευτικών προϊόντων στην αγορά) (COM(2001)444 2002/2015(COS)). Κατά τη συνεδρίαση της 16ης Ιανουαρίου 2002, ο Πρόεδρος του Κοινοβουλίου ανακοίνωσε ότι παρέπεµψε την πρόταση αυτή, για εξέταση επί της ουσίας, στην Επιτροπή Περιβάλλοντος, ηµόσιας Υγείας και Πολιτικής των Καταναλωτών και, για γνωµοδότηση, στην Επιτροπή Νοµικών Θεµάτων και Εσωτερικής Αγοράς, καθώς και στην Επιτροπή Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου (C5-0481/2001). Κατά τη συνεδρίασή της στις 4 εκεµβρίου 2001, η Επιτροπή Περιβάλλοντος, ηµόσιας Υγείας και Πολιτικής των Καταναλωτών όρισε εισηγητή τον κ. Paul A.A.J.G. Lannoye. Κατά τη(τις) συνεδρίασή(άσεις) της στις..., η επιτροπή εξέτασε την έκθεση της Επιτροπής καθώς και το σχέδιο έκθεσης. Κατά την τελευταία ως άνω συνεδρίαση, η επιτροπή ενέκρινε την πρόταση ψηφίσµατος µε... ψήφους υπέρ,... ψήφους κατά και... αποχή/ές/οµόφωνα. Ήσαν παρόντες κατά την ψηφοφορία οι βουλευτές... (πρόεδρος/ασκών/ασκούσα την προεδρία),... (αντιπρόεδρος),... (αντιπρόεδρος),... (εισηγητής/ήτρια),...,... (αναπλ....),... (αναπλ...., σύµφωνα µε το άρθρο 153, παράγραφος 2, του Κανονισµού),... και.... Οι γνωµοδοτήσεις της Επιτροπής Νοµικών Θεµάτων και Εσωτερικής Αγοράς, καθώς και της Επιτροπής Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου επισυνάπτονται. Η Επιτροπή... αποφάσισε στη συνεδρίασή της στις... να µη γνωµοδοτήσει. Η έκθεση κατατέθηκε στις... Η προθεσµία κατάθεσης τροπολογιών θα αναγράφεται στο σχέδιο ηµερήσιας διάταξης της περιόδου συνόδου κατά την οποία θα εξετασθεί η έκθεση. PE 312.626 4/12 PR\454299.doc

ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ Ψήφισµα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου επί της έκθεσης της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συµβούλιο - Αξιολόγηση των ενεργών ουσιών προϊόντων φυτοπροστασίας (υποβλήθηκε κατά τις διατάξεις του άρθρου 8 παράγραφος 2 της οδηγίας αριθ. 91/414/ΕΟΚ του Συµβουλίου σχετικά µε τη διάθεση φυτοπροστατευτικών προϊόντων στην αγορά) (COM(2001)444 C5-0011/2002 2002/2015(COS)) Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής (COM(2001)444 C5-0011/2002 1 ), vu έχοντας υπόψη την οδηγία 91/414/ΕΟΚ του Συµβουλίου της 15ης Ιουλίου 1991 σχετικά µε τη διάθεση στην αγορά φυτοπροστατευτικών προϊόντων 2, έχοντας υπόψη την οδηγία 2000/60/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου για τη θέσπιση πλαισίου κοινοτικής δράσης στον τοµέα της πολιτικής των υδάτων 3, έχοντας υπόψη την Οδηγία 98/83/ΕΚ του Συµβουλίου σχετικά µε την ποιότητα του νερού ανθρώπινης κατανάλωσης 4, έχοντας υπόψη το Λευκό Βιβλίο της Επιτροπής µε τίτλο «Στρατηγική για τη µελλοντική πολιτική στον τοµέα των χηµικών ουσιών» 5, έχοντας υπόψη το ψήφισµά του για το Λευκό Βιβλίο της Επιτροπής µε τίτλο «Στρατηγική για τη µελλοντική πολιτική στον τοµέα των χηµικών ουσιών» 6, έχοντας υπόψη την οδηγία 67/548/ΕΟΚ του Συµβουλίου περί προσεγγίσεως των νοµοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων που αφορούν στην ταξινόµηση, συσκευασία και επισήµανση των επικινδύνων ουσιών 7, έχοντας υπόψη την Οδηγία 76/769/ΕΟΚ του Συµβουλίου της 27ης Ιουλίου 1976 περί προσεγγίσεως των νοµοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων των κρατών µελών που αφορούν περιορισµούς κυκλοφορίας στην αγορά και χρήσεως µερικών επικινδύνων ουσιών και παρασκευασµάτων 8, έχοντας υπόψη τη σύσταση για τη δεύτερη ανάγνωση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου επί 1 ΕΕ C... 2 ΕΕ L 230 της 19.8.1991. 3 ΕΕ L 327 της 22.12.2000. 4 ΕΕ L 330 της 5.12.1998. 5 ΕΕ C 258 της 27.2.2001. 6 A5-0356/2001. 7 ΕΕ L 236 της 18.9.1996. 8 ΕΕ L 166 της 1.7.1999. PR\454299.doc 5/12 PE 312.626

της απόφασης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου περί της θέσπισης του πέµπτου προγράµµατος δράσης για το περιβάλλον 1, έχοντας υπόψη τις διεθνείς συνθήκες που έχει υπογράψει η Ευρωπαϊκή Ένωση (OSPAR, ), έχοντας υπόψη το «σχέδιο κατευθυντηρίων γραµµών για τους σηµαντικούς µεταβολίτες» 2, έχοντας υπόψη τις γνώµες της επιστηµονικής φυτοϋγειονοµικής επιτροπής στο πλαίσιο της αξιολόγησης των ενεργών ουσιών, έχοντας υπόψη το άρθρο 47, παράγραφος 1, του Κανονισµού του, έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Περιβάλλοντος, ηµόσιας Υγείας και Πολιτικής των Καταναλωτών, καθώς και τις γνωµοδοτήσεις της Επιτροπής Νοµικών Θεµάτων και Εσωτερικής Αγοράς και της Επιτροπής Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου (A5-.../2000), A. λαµβάνοντας υπόψη ότι δέκα χρόνια µετά την έγκριση της οδηγίας 91/414/ΕΚ, µόνο για 31 από τις 834 υπάρχουσες προς αξιολόγηση ενεργές ουσίες έχει ολοκληρωθεί πλήρως η διαδικασία και ότι οι υπόλοιπες ουσίες δεν µπορούν να αξιολογηθούν µέχρι τον Ιούλιο του 2003 και ότι, αν δεν υπάρξει αλλαγή πολιτικής, δεν υπάρχει εγγύηση ότι θα τηρηθεί το προτεινόµενο από την Επιτροπή νέο χρονοδιάγραµµα, B. λαµβάνοντας υπόψη ότι η εφαρµογή στις νέες και υπάρχουσες ουσίες απολύτως παρόµοιων διαδικασιών, προτύπων αξιολόγησης και κριτηρίων λήψης αποφάσεων, οδήγησε σε «άχρηστες» αξιολογήσεις υφισταµένων ενεργών ουσιών, δεδοµένου ότι για ορισµένες από αυτές, υπήρχε ήδη πλούσια επιστηµονική βιβλιογραφία που έδινε τη δυνατότητα να διαπιστωθεί πριν καν διενεργηθεί οιαδήποτε αξιολόγηση, ότι αυτές δεν πληρούσαν τις προϋποθέσεις της οδηγίας 91/414/ΕΚ, Γ. λαµβάνοντας υπόψη ότι σηµειώθηκε καθυστέρηση στη δηµοσίευση των διαφόρων κανονισµών σχετικά µε την υλοποίηση της οδηγίας 91/414/ΕΚ και επεδείχθη υπερβολική ευελιξία στη διαδικασία αξιολόγησης των ενεργών ουσιών που περιελήφθησαν στον πρώτο κατάλογο,. λαµβάνοντας υπόψη ότι ορισµένα σηµαντικά γεγονότα σε επίπεδο προβληµατισµού σχετικά µε τα φυτοφάρµακα, θα έπρεπε να είχαν οδηγήσει σε αλλαγή των προτεραιοτήτων όσον αφορά την αξιολόγηση και/ή την επιτάχυνση της διαδικασίας αυτής, E. λαµβάνοντας υπόψη ότι τα φυτοφάρµακα που έχουν περιληφθεί στο παράρτηµα I δεν µπορούν στην πραγµατικότητα να θεωρηθούν ασφαλή, λόγω - των περιορισµών που συνοδεύουν τις εγγραφές µιας ενεργού ουσίας στο παράρτηµα I, - της έλλειψης σαφών κριτηρίων όσον αφορά την εγγραφή µιας ενεργού ουσίας στο παράρτηµα I και των δεδοµένων όσον αφορά τις πραγµατικές χρήσεις των υφισταµένων 1 A5-0456/2001. 2 Sanco/221/2000 αναθ. 2. PE 312.626 6/12 PR\454299.doc

ενεργών ουσιών, - του ορισµού που δόθηκε στην έννοια του «σηµαντικού µεταβολίτη», - της απουσίας αξιολόγησης όσον αφορά το κριτήριο «πόσιµο νερό που παράγεται από επιφανειακά ύδατα», - των σηµαντικών πτυχών που ξεφεύγουν από την αξιολόγηση (ουσία που προξενεί ενδοκρινολογικές διαταραχές, συνεργικά πρόσθετα, πρόσθετες και συνεργικές επιδράσεις πολλών φυτοφαρµάκων ) - του γεγονότος ότι καµία απόφαση περί µη εγγραφής ενός φυτοφαρµάκου δεν ήταν αιτιολογηµένη βάσει επιχειρηµατολογίας που να αναφέρεται στην ανθρώπινη υγεία, ΣΤ. λαµβάνοντας υπόψη ότι η διαδικασία εφαρµογής της οδηγίας πραγµατοποιείται προδήλως µε καµία διαφάνεια και κεκλεισµένων των θυρών, µε µοναδικό συνοµιλητή της Επιτροπής και των κρατών µελών τους παραγωγούς φυτοφαρµάκων, Ζ. λαµβάνοντας υπόψη ότι το κόστος που συνεπάγεται η διαδικασία αξιολόγησης θα έχει ως συνέπεια ορισµένες ενεργές ουσίες µικρής επικινδυνότητας και περιορισµένης παρουσίας στην αγορά να µη τύχουν της υποστήριξης των παραγωγών, µε αποτέλεσµα να κινδυνεύουν να µη συµπεριληφθούν εκ νέου στο παράρτηµα I της οδηγίας, H. λαµβάνοντας υπόψη ότι όσον αφορά τις «ουσιαστικές χρήσεις», η Επιτροπή υπερέβη τις αρµοδιότητές της εγκρίνοντας το άρθρο 15 του κανονισµού (ΕΚ) αριθ. 451/2000, δεδοµένου ότι το άρθρο αυτό αφήνει περιθώρια για πολλές αιτήσεις παρέκκλισης, Θ. λαµβάνοντας υπόψη ότι οι ισχύοντες κανόνες στο πλαίσιο της ΠΟΕ (όπως επί παραδείγµατι το Codex Alimentarius) κινδυνεύουν να αχρηστεύσουν πλήρως τις προσπάθειες που καταβάλλονται στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών νοµοθεσιών µε στόχο την ανύψωση του επιπέδου προστασίας της ανθρώπινης υγείας και του περιβάλλοντος, Ι. λαµβάνοντας υπόψη ότι, όσον αφορά τα φυτοφαρµακευτικά προϊόντα, δεν είναι δυνατόν να επιτευχθεί υψηλό επίπεδο προστασίας της ανθρώπινης και ζωικής υγείας και του περιβάλλοντος αν περιοριστούµε µόνο στο πλαίσιο της οδηγίας 91/414/EΚ, 1. εκφράζει τη σύµφωνη γνώµη του όσον αφορά την παράταση των προθεσµιών αξιολόγησης, υπό τις κάτωθι προϋποθέσεις: i. δεν θα δοθεί καµία συµπληρωµατική προθεσµία για την αξιολόγηση των ενεργών ουσιών που περιλαµβάνονται στον κατάλογο 1 ii. οι ενεργές ουσίες του καταλόγου 2 θα αξιολογηθούν το αργότερο µέχρι τον Ιούλιο του 2005, ενώ αυτές των καταλόγων 3 και 4 το αργότερο µέχρι τον Ιούλιο του 2008 iii. θα χορηγηθεί παράταση αδειών και πέραν του 2003 για τις ενεργές ουσίες των καταλόγων 2 έως 4, µόνο όσον αφορά τις ουσίες για τις οποίες έχει υποβληθεί πλήρης φάκελος εντός της ταχθείσης προθεσµίας και για τις οποίες υπάρχει προκαταρκτική αξιολόγηση, εκ µέρους της βιοµηχανίας, που να δείχνει ότι µπορούν να εκπληρωθούν οι προϋποθέσεις που ορίζει η οδηγία iv. θα αξιολογηθούν κατά προτεραιότητα οι ουσίες που θα θεωρηθούν προβληµατικές για την υγεία, το περιβάλλον και τα αποθέµατα πόσιµου ύδατος v. η Επιτροπή θα υποβάλλει κάθε χρόνο στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο λεπτοµερή έκθεση, δηλαδή, ανά ουσία, όσον αφορά την κατάσταση προόδου του PR\454299.doc 7/12 PE 312.626

vi. προγράµµατος αξιολόγησης η Επιτροπή θα υποβάλει πριν από τα τέλη του 2002, πρόταση αναθεώρησης της οδηγίας 2. εκφράζει τη σύµφωνη γνώµη του όσον αφορά τις προτάσεις τροποποίησης της οδηγίας 91/414/ΕΟΚ που διετύπωσε η Επιτροπή στο τεχνικό παράρτηµα που συνοδεύει την έκθεση, µε εξαίρεση όσον αφορά τις «ουσιαστικές χρήσεις», και ειδικότερα επιθυµεί την καθιέρωση της συγκριτικής αξιολόγησης και της αρχής της υποκατάστασης 3. ζητεί για την εγγραφή µιας ενεργού ουσίας στο παράρτηµα Ι vii. viii. να αποσαφηνιστούν τα κριτήρια εγγραφής, να αποτελέσουν αναπόσπαστο µέρος της οδηγίας και να καθοριστούν µε απόλυτη συνέπεια προς τα κοινοτικά νοµοθετικά κείµενα και τις ισχύουσες διεθνείς συνθήκες η διαδικασία αξιολόγησης και αδειοδότησης να περιλαµβάνει δύο φάσεις: αποκλεισµό κάθε ενεργού ουσίας που η ίδια, ή οι µεταβολίτες της, παρουσιάζουν µια από τις κάτωθι ιδιότητες: o καρκινογόνος o τοξική για την αναπαραγωγή o ενδοκρινολογική διαταραχή o ανθεκτικότητα o βιοπροσθετικότητα o συµπεριλαµβάνεται σε κατάλογο προτεραιότητας που ορίζει άλλο ευρωπαϊκό νοµοθέτηµα ή διεθνείς συνθήκες που έχει κυρώσει η ΕΕ για τις µη αποκλειόµενες ενεργές ουσίες, η αξιολόγηση πρέπει να λάβει υπόψη την επίδραση στην υγεία των παιδιών και των εµβρύων, καθώς και τα ενδεχόµενα προσθετικά ή συνεργικά φαινόµενα 4. ζητεί τον επαναπροσδιορισµό της έννοιας «σηµαντικοί µεταβολίτες» και την αναθεώρηση του αντίστοιχου «κατευθυντηρίου εγγράφου», καθώς και την όσο το δυνατόν ταχύτερη υλοποίηση του κατευθυντηρίου εγγράφου «πόσιµο νερό από επιφανειακά ύδατα» 5. ζητεί να δηµιουργηθεί επειγόντως, σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, τράπεζα δεδοµένων σχετικά µε τις πραγµατικές χρήσεις των διαφόρων φυτοφαρµάκων 6. ζητεί, στο πλαίσιο της οδηγίας 91/414/ΕΚ, να καταστούν πιο διαφανείς και δηµοκρατικές οι διαδικασίες αξιολόγησης και λήψης αποφάσεων επιτρέποντας, ειδικότερα, τη συµµετοχή εκπροσώπων των οµάδων πίεσης (π.χ. καταναλωτές, ΜΚΟ, παραγωγοί ύδατος) και διασφαλίζοντας την πρόσβασή τους στην πληροφόρηση και ιδιαίτερα στους φακέλους αξιολόγησης που αφορούν τις ενεργές ουσίες που παράγουν τα κράτη µέλη 7. ζητεί να ακυρωθεί το άρθρο 15 του κανονισµού 451/2000 και να µη χορηγηθεί καµία άδεια για τις επονοµαζόµενες «ουσιαστικές χρήσεις» 8. ζητεί από την Επιτροπή να κοινοποιήσει στο Κοινοβούλιο εντός του έτους, τα µέτρα που προτίθεται να λάβει προκειµένου αξιολογηθούν για να παραµείνουν στην αγορά οι χρήσιµες και χαµηλού κινδύνου ουσίες που δεν έχουν κοινοποιηθεί PE 312.626 8/12 PR\454299.doc

9. ζητεί να δηµοσιευτεί, πριν από τον Ιούλιο του 2003, µια νέα οδηγία για τη θέσπιση προγράµµατος για τη µείωση της χρήσης φυτοφαρµάκων, κατ αναλογία µε αυτό που θεσπίστηκε σε ορισµένα κράτη µέλη 10. ζητεί την εκπόνηση «κώδικα δεοντολογίας» όσον αφορά τη χρήση των εγκεκριµένων φυτοφαρµάκων 11. ζητεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση να αναλάβει συγκεκριµένες πρωτοβουλίες ώστε να αποτραπεί ο κίνδυνος αµφισβήτησης από πλευράς ΠΟΕ των αποφάσεων που λαµβάνονται σε ευρωπαϊκό επίπεδο όσον αφορά την υγεία των πολιτών και την προστασία του περιβάλλοντος 12. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισµα στο Συµβούλιο και την Επιτροπή. PR\454299.doc 9/12 PE 312.626

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Ιστορικό Ήδη από την έγκρισή της, κατέστη σαφές ότι η υλοποίηση της οδηγίας 91/414/ΕΚ αποτελούσε έργο µεγάλου βεληνεκούς. Αναµένονταν συνεπώς κάποιες καθυστερήσεις όσον αφορά την αξιολόγηση των υφισταµένων ενεργών ουσιών. Παρατηρούµε ότι σε δέκα χρόνια, µόνο για 31 από τις 834 υπάρχουσες ενεργές ουσίες ολοκληρώθηκε πλήρως η διαδικασία. Οι αιτιολογήσεις που υπέβαλε η Επιτροπή εν µέρει µόνο δικαιολογούν την καθυστέρηση αυτή. Πράγµατι, πρέπει να επισηµάνουµε ότι η οδηγία εγκρίθηκε σε ένα πλαίσιο αυτοσχεδιασµού. Ο αργός ρυθµός µε τον οποίο καταρτίστηκαν οι αναγκαίοι για την υλοποίησή της κανονισµοί το επιβεβαιώνει: χρειάστηκε να αναµείνουµε µέχρι το 1996 για να καταστούν «επιχειρησιακά» τα παραρτήµατα II και III η οδηγία 94/43 για την κατάρτιση του παραρτήµατος VI (ενιαίες αρχές για την αξιολόγηση φυτοφαρµακευτικών προϊόντων) της οδηγίας, ακυρώθηκε µε απόφαση του Ευρωπαϊκού ικαστηρίου στις 18/6/96. Η νέα έκδοση εγκρίθηκε µόλις τον Σεπτέµβριο του 1997. Χρειάστηκε λοιπόν να αναµείνουµε µέχρι εκείνη τη στιγµή για την έναρξη της διαδικασίας αξιολόγησης τα παραρτήµατα IV (φράσεις κινδύνου) και V (φράσεις για ασφαλή χειρισµό) εξακολουθούν να µην είναι πλήρη. Εξάλλου, όσον αφορά τα πρότυπα αξιολόγησης και τα κριτήρια λήψης αποφάσεων, οι υπάρχουσες και νέες δραστικές ουσίες εξισώθηκαν. Αυτό οδήγησε σε άχρηστες αξιολογήσεις και σε αύξηση των καθυστερήσεων. Επί παραδείγµατι, µε βάση πλούσια επιστηµονική βιβλιογραφία, για το λιντάν ήταν ήδη γνωστό, από το 1991, ότι δεν πληρούσε τις απαιτήσεις της οδηγίας. εν είναι συνεπώς κατανοητός ο λόγος για τον οποίο προχωρήσαµε στην αξιολόγησή του. Εξάλλου, η Επιτροπή επέδειξε υπερβολική ενδοτικότητα ορίζοντας για τον Μάιο του 2002 την προθεσµία υποβολής των πλήρων φακέλων των ουσιών που υπολείποντο από την πρώτη φάση εργασιών. Τέλος, το χρονοδιάγραµµα που υπέβαλε η Επιτροπή σχετικά µε την ολοκλήρωση του συνόλου των αξιολογήσεων µέχρι το 2008, το 2001 προέβλεπε τη δηµοσίευση 19 αποφάσεων σχετικά µε τις ουσίες του πρώτου καταλόγου. Όµως, τελικώς, ελήφθησαν µόνο 9 αποφάσεις! Έλλειψη ευελιξίας σε επίπεδο προτεραιοτήτων εργασίας Καθ όλο αυτό το διάστηµα θα έπρεπε να είχαν αναθεωρηθεί ορισµένες προτεραιότητες ενώ η απουσία λήψης αποφάσεων σε ορισµένες περιπτώσεις είναι απολύτως αδικαιολόγητη: η αξιολόγηση της άφιξης των γενετικώς τροποποιηµένων σπόρων για να καταστούν ανθεκτικά στα φυτοφάρµακα θα έπρεπε να είχε λάβει PE 312.626 10/12 PR\454299.doc

προτεραιότητα έναντι της αξιολόγησης των εν λόγω φυτοφαρµάκων. Έτσι λοιπόν, για παράδειγµα, το γλυφοζινοϊκό αµµώνιο, έχει περιληφθεί στον δεύτερο κατάλογο εργασίας όσον αφορά την ιµιδαχλοπρίδη, υπάρχουν υποψίες ότι δηµιουργεί προβλήµατα στις µέλισσες. Στη Γαλλία, η άδεια του φυτοφαρµάκου αυτού ανακλήθηκε. Η Επιτροπή το έχει εντάξει στην τρίτη φάση εργασίας ήδη από το 1992, είχαν περιέλθει σε γνώση της Επιτροπής πληροφορίες σύµφωνα µε τις οποίες για την ατραζίνη συνέτρεχαν οι προϋποθέσεις απαγόρευσης που ορίζει η οδηγία 79/119/ΕΟΚ. Μέχρι σήµερα δεν έχει ληφθεί σχετική απόφαση για τη δραστική αυτή ουσία που συµπεριλαµβάνεται στον πρώτο κατάλογο. Μη ικανοποιητικές αξιολογήσεις Σε ολόκληρη την έκθεσή της καθώς και στο υποτιθέµενο τεχνικής φύσεως παράρτηµα που τη συνοδεύει, η Επιτροπή αφήνει να εννοηθεί ότι οι δραστικές ουσίες που περιλαµβάνονται στο παράρτηµα I µπορούν να θεωρούνται «ασφαλείς». Αρκεί να ανατρέξουµε σε ορισµένες γνωµοδοτήσεις της επιστηµονικής φυτοϋγειονοµικής επιτροπής (όπως, επί παραδείγµατι για την «εσφενβαλεράτη») και τους αυστηρούς περιορισµούς που συνοδεύουν ορισµένες από τις δραστικές ουσίες που έχουν συµπεριληφθεί στο παράρτηµα I (π.χ. αµιτρόλη, θειαβενδαζόλιο) για να διαπιστώσουµε ότι έχει δοθεί άδεια σε ορισµένες δραστικές ουσίες που ενέχουν σηµαντικούς κινδύνους. Όσον αφορά τα φυτοφάρµακα που ενδέχεται να είναι επιβλαβή για την ανθρώπινη υγεία, η Επιτροπή παραπέµπει στη νοµοθεσία όσον αφορά τις µέγιστες τιµές καταλοίπων. Αυτό σηµαίνει ότι η αξιολόγηση εξακολουθεί να βασίζεται στην ιδέα: «Η δόση ορίζει το τί είναι δηλητήριο». Όµως, γνωρίζουµε πλέον ότι, για πολλές ουσίες, η αρχή αυτή είναι ξεπερασµένη και ότι δεν υπάρχει όριο ασφαλείας. Επί πλέον, κατά την αξιολόγηση δεν λαµβάνονται υπόψη ορισµένες σηµαντικές πτυχές όπως οι ενδοκρινολογικές διαταραχές, η ύπαρξη ευαίσθητων οµάδων (π.χ. παιδιών και εµβρύων). Εξάλλου, για να διασφαλιστεί ένα υψηλό επίπεδο προστασίας αφενός και για να επιταχυνθεί η διαδικασία αξιολόγησης αφετέρου, είναι απαραίτητο να προβλεφθούν και κριτήρια που θα αποκλείουν εξ αρχής τις ουσίες που παρουσιάζουν ορισµένα επικίνδυνα χαρακτηριστικά. Πρέπει επίσης να θεσπιστεί το ταχύτερο δυνατόν ένα πρόγραµµα για τη µείωση της χρήσης φυτοφαρµάκων, καθώς και ένας κώδικας δεοντολογίας όσον αφορά τη χρήση των εγκεκριµένων φυτοφαρµάκων. Ουσιαστικές χρήσεις Όσον αφορά τις «ουσιαστικές χρήσεις», µε την έγκριση του άρθρου 15 του κανονισµού 451/2000, η Επιτροπή υπερέβη τις αρµοδιότητές της. Πράγµατι, το άρθρο 8, παράγραφος 2, εδάφιο 3 της οδηγίας προβλέπει ότι µπορεί να υπάρξει παράταση της προθεσµίας για ορισµένες ουσίες µετά την εκ µέρους της Επιτροπή υποβολή στο Κοινοβούλιο και το Συµβούλιο της έκθεσης σχετικά µε την πρόοδο του προγράµµατος αξιολόγησης. Εξάλλου, το γεγονός ότι το µέτρο που αφορά τις «απαραίτητες χρήσεις» δηµοσιεύτηκε πριν οι κοινοποιούντες τοποθετηθούν σχετικά µε τις προς απαγόρευση ουσίες, είχε ως αποτέλεσµα την αύξηση των µη απαγορευµένων ουσιών. PR\454299.doc 11/12 PE 312.626

Η διαφάνεια Το Κοινοβούλιο απώλεσε κάθε έλεγχο όσον αφορά την εφαρµογή της οδηγίας που πραγµατοποιείται προδήλως χωρίς καµία διαφάνεια και κεκλεισµένων των θυρών, µε µοναδικούς συνοµιλητές της Επιτροπής και των κρατών µελών τους παραγωγούς φυτοφαρµάκων. Η διαδικασία αυτή πρέπει να καταστεί διαφανέστερη και να συµπεριλάβει τους εκπροσώπους των οµάδων πίεσης (π.χ. καταναλωτές, ενεχόµενες ΜΚΟ, παραγωγούς ύδατος). PE 312.626 12/12 PR\454299.doc