ΕΠΕΑΕΚ: ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥ ΩΝ ΤΟΥ ΤΕΦΑΑ, ΠΘ - ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ Η διαπαιδαγώγηση του παιδιού µέσω της φυσικής αγωγής και του αθλητισµού Σακελλαρίου Κίµων Πανεπιστήµιο Θεσσαλίας ΤΕΦΑΑ, Τρίκαλα Θέµατα της παρουσίασης Το αντικείµενο της αθλητικής παιδαγωγικής. Ο ρόλος της φυσικής αγωγής και του αθλητισµού στη διαπαιδαγώγηση του ατόµου. Η συµβολή της φυσικής αγωγής στην ολοκλήρωση της προσωπικότητας. Το αντικείµενο της αθλητικής παιδαγωγικής είναι Ποιο το αντικείµενο της αθλητικής παιδαγωγικής; η θεώρηση της άθλησης µέσω βασικών παιδαγωγικών σηµείων. Ηπαιδαγωγική του αθλητισµού ασχολείται µε το ανθρώπινο σώµα και την κίνηση την επίδοση την µάθηση την κοινωνικοποίηση Ακόµη Με παιδαγωγικές κι εκπαιδευτικές ενέργειες στην άθληση και µέσω της άθλησης. Με την αγωγή και την ανάπτυξη των ικανοτήτων και δεξιοτήτων του ατόµου. Με όλες τις φάσεις της ηλικίας, µε τις επιδόσεις, µε τους κανονισµούς και θεσµούς όπου η άθληση και η φυσική αγωγή παίζουν το δικό τους ρόλο. 1
Βασικά θέµατα της αθλητικής παιδαγωγικής: Αγωγή Εκπαίδευση Μάθηση Ανάπτυξη Κοινωνικοποίηση Μάθηση στην άθληση σηµαίνει µάθηση που αφορά: Στις κινήσεις. Στην άσκηση και την προπόνηση. Στις κοινωνικοπαιδαγωγικές και ηθικές απόψεις περί µάθησης. Φυσική αγωγή και προσωπικότητα Μάθηση και ανθρώπινη προσωπικότητα Όταν αναφερόµαστε στη φυσική αγωγή εννοούµε µια εξέλιξη της πραγµάτωσης της προσωπικότητας και της δικής της προσαρµογής στο περιβάλλον, που εκδηλώνεται µέσω ενός προγράµµατος µε κινητικές δραστηριότητες-κινητικά παιχνίδια-σπορ-χορό και µε ευρύτερες µορφωτικές λειτουργίες. ιαστάσεις της προσωπικότητας: Σωµατική (µορφολογική, χηµική, λειτουργική) Ψυχική (συναισθηµατική, διανοητική, πρακτική) Σωµατική διάσταση της προσωπικότητας και φυσική αγωγή Η µορφολογική διάσταση αποτελείται από µια τριπλή σειρά χαρακτηριστικών που έχει σχέση µε την αναλογία-µάζα-τύπο σώµατος. Η χηµικο-λειτουργική µορφή αποτελείται από βιολογικούς παράγοντες που στο σύνολό τους διαµορφώνουν την ιδιοσυγκρασία του ατόµου. Η φυσική αγωγή βρίσκεται σε στενή σχέση µε τις µορφολογικές και λειτουργικές διαστάσεις σ ένα τρίπτυχο αναλογίας, που είναι διαγνωστικόσχηµατικό-θεραπευτικό. 2
Ψυχική διάσταση της προσωπικότητας και φυσική αγωγή Εκφράζεται µε τις τρεις βασικές µορφές ως: συναισθηµατική διανοητική πρακτική Συναισθηµατική:µια ψυχική ενέργεια που βγαίνει από τα βάθη της ψυχής του ατόµου και επιδρά σ ολόκληρη την ύπαρξή του, στον τρόπο έκφρασης και στον τρόπο επικοινωνίας µε τους άλλους. ιανοητική: το άτοµο δέχεται από τον εξωτερικό κόσµο ερεθίσµατα στα οποία αντιδρά όχι κατά τρόπο διάχυτο και ακαθόριστο, αλλά επιλεκτικά σε κείνα που έχουν συνάφεια µε τις δικές του αντιλήψεις (πληροφορία και επιλογή). Πρακτική: η επαφή µε το περιβάλλον και η επίδραση που το περιβάλλον ασκεί στο άτοµο καθώς και οι ενέργειες του ατόµου πάνω στο περιβάλλον. Ηφυσική αγωγή συµβάλλει στην αγωγή της συναισθηµατικής ζωής του ατόµου: Με την ενίσχυση των συναισθηµατικών συστατικών που προφυλάσσουν από τις εντάσεις και το άγχος του τεχνολογικού πολιτισµού και το εφοδιάζουν µε ευαισθησία, ενδιαφέροντα και δηµιουργική ικανότητα. Με την εµπόδιση κάθε µορφής εκτροπής, ώστε οι συναισθηµατικές καταστάσεις να µη βλάπτουν την προσωπική ταυτότητα και την κοινωνική ελευθερία του ατόµου. Σχέση της φυσικής αγωγής µε τη διανοητική µορφή: Μέσω της κίνησης, το άτοµο κατακτά το κινητικό σύστηµα στο χώρο και εισέρχεται στο περιβάλλον. Η φυσική άσκηση αυξάνει τη διανοητική απόδοση επιβάλλοντας στο άτοµο διανοητική ευελιξία που αναπτύσσει τη νοηµοσύνη, καθιστώντας το περισσότερο έτοιµο στην εκτέλεση κάποιας πράξης. Σχέση της φυσικής αγωγής µε την πρακτική µορφή: Ηφυσική αγωγή αποτελεί µια εκπαιδευτική µορφή που είναι η πλέον κατάλληλη για σωστή πειθαρχία της πρακτικής δραστηριότητας, µε την οποία το άτοµο απαντά στα διάφορα ερεθίσµατα που δέχεται. Ησυµβολή της φυσικής αγωγής στην ολοκλήρωση της προσωπικότητας 3
Ηαθλητική δραστηριότητα σαν µέσο µόρφωσης Το άθληµα είναι µια εκδήλωση ανάγκης που αισθάνεται το άτοµο να τονίσει την ύπαρξη της προσωπικότητάς του µέσω συντονισµένων κινητικών πράξεων για κάποιο σκοπό. Η αθλητική δραστηριότητα είναι ένα πολιτιστικό, κοινωνικο-οικονοµικό και πολιτικό φαινόµενο. Ηφυσική αγωγή µε το παιχνίδι, τις αθλητικές δραστηριότητες και τις αθλητικές οµάδες συνδράµει και διευκολύνει τη διαδικασία της κοινωνικοποίησης, της κοινωνικής συνοχής και του κοινωνικού συναισθήµατος. Ποια η σηµασία της αθλητικής παιδαγωγικής στη σύγχρονη εποχή; Προοπτική της αθλητικής παιδαγωγικής Προβλήµατα της αθλητικής παιδαγωγικής Σχέση αθλητικής παιδαγωγικής µε άλλες επιστήµες µε την ψυχολογία µε την κοινωνιολογία µε την ανθρωπολογία και την ιατρική µε τη θεολογία 4
Βιβλιογραφία Σακελλαρίου, Κ. & Μπεκιάρη, Α. (2001). Αθλητική παιδαγωγική. Αθήνα, Εκδόσεις Leader Books. Grupe, O. (1984). Grundlagen der Sportpädagogik. Munchen. Grupe, O. & Krüger, M. (1997). Einführung in die Sportpädagogik. Schorndorf. Grupe, O. (1998). Kinder-Hochleistungssport: Eine Analyse unter pädagogischen. 5