ιδακτικό υλικό µαθητή χρήστες και υπηρεσίες Από όσα αναφέρθηκαν, γίνεται αντιληπτό ότι όποιος έχει τον κατάλληλο εξοπλισµό και έχει εξασφαλίσει τον τρόπο σύνδεσής του µε το ιαδίκτυο, µπορεί να το χρησιµοποιήσει. Έτσι οι χρήστες του (άτοµα, σχολεία, εκπαιδευτικά ιδρύµατα, εταιρίες, οργανισµοί, κ.ά.) απολαµβάνουν ποικίλες υπηρεσίες, µε πιο βασικές τις ακόλουθες: Ηλεκτρονικό ταχυδροµείο (electronic mail e-mail), για την ανταλλαγή µηνυµάτων. Παγκόσµιος Ιστός (World Wide Web - WWW), για την αναζήτηση, συλλογή πληροφοριών, καθώς και τη δυνατότητα δηµοσίευσης στοιχείων. υνατότητα µεταφοράς αρχείων από και προς τον υπολογιστή τους. Για να κατανοήσουµε καλλίτερα τις δυνατότητες του ιαδικτύου δίνουµε τα ακόλουθα παραδείγµατα: 1) Ένας γιατρός που θέλει να ενηµερωθεί για ορισµένα φάρ- µακα µπορεί: Να περιηγηθεί µέσω του Παγκόσµιου Ιστού στις δηµοσιευµένες ιστοσελίδες των φαρµακευτικών εταιριών και να βρει πληροφορίες που επιθυµεί. Να στείλει µήνυµα µε τη χρήση του ηλεκτρονικού ταχυδρο- µείου και να λάβει τις αντίστοιχες απαντήσεις µε τον ί- διο τρόπο. Να επισκεφτεί Βάσεις εδοµένων µε ιατρικά θέµατα και να µεταφέρει στον υπολογιστή του αρχεία µε πληροφορίες για τα φάρµακα αυτά, Και όλα αυτά µε πολύ µικρό κόστος και χωρίς να µετακινηθεί. 2) Ένας µαθητής µπορεί να βρει πληροφορίες για µια εργασία που του ανατέθηκε και συνδυάζοντάς τις να δηµιουργήσει σε έναν επεξεργαστή κειµένου τη δική του εργασία. Το δίκτυο αποτελεί σήµερα ένα πολύ δυνατό εργαλείο, στους περισσότερους τοµείς της καθηµερινής ζωής: Στην ιατρική περίθαλψη όπου µπορούν να γίνουν ακόµα και ιατρικές εξετάσεις από µακριά. 52 1998-1999, 1999-2000. Παν.Πειραιώς-Τµ.Πληρ/κής & Παιδαγωγικό Ινστιτούτο-Έργο ΣΕΠΠΕ
Γνωριµία µε τους υπολογιστές Σε όλες τις επιστήµες, µε την εύκολη ενηµέρωση σε θέµατα ερευνητικά. Στην παιδεία, µε την επικοινωνία διδασκόντων και διδασκοµένων και την εκπαίδευση εξ αποστάσεως. Στην προβολή προϊόντων και υπηρεσιών. Στην επικοινωνία επιχειρήσεων µε πελάτες, µε προµηθευτές και µε συνεργάτες τους. Στην παρουσίαση διαφηµίσεων, δελτίων τύπου, τιµοκαταλόγων κ.ά. Στην διεξαγωγή τραπεζικών συναλλαγών. Στην κράτηση θέσεων θεάτρων, ξενοδοχείων, µέσων µεταφοράς κ.ά. Στην διεξαγωγή ηλεκτρονικού εµπορίου. 1998-1999, 1999-2000. Παν.Πειραιώς-Τµ.Πληρ/κής & Παιδ.Ινστιτούτο-Έργο ΣΕΠΠΕ 53
ιδακτικό υλικό µαθητή 54 1998-1999, 1999-2000. Παν.Πειραιώς-Τµ.Πληρ/κής & Παιδαγωγικό Ινστιτούτο-Έργο ΣΕΠΠΕ
Γνωριµία µε τους υπολογιστές 1998-1999, 1999-2000. Παν.Πειραιώς-Τµ.Πληρ/κής & Παιδ.Ινστιτούτο-Έργο ΣΕΠΠΕ 55
ιδακτικό υλικό µαθητή 56 1998-1999, 1999-2000. Παν.Πειραιώς-Τµ.Πληρ/κής & Παιδαγωγικό Ινστιτούτο-Έργο ΣΕΠΠΕ
Γνωριµία µε τους υπολογιστές Στο ιαδίκτυο υπάρχουν υπηρεσίες δύο κατηγοριών: οι βασικές (ηλεκτρονικό ταχυδροµείο, Παγκόσµιος Ιστός) και αυτές που αποτελούν εφαρµογές τους (ηλεκτρονικό εµπόριο, τραπεζικές συναλλαγές, τηλεδιάσκεψη, κ.ά.). το Ηλεκτρονικό Ταχυδροµείο Το ηλεκτρονικό ταχυδροµείο (electronic mail, e-mail), αποτελεί µια από τις πιο διαδεδοµένες υπηρεσίες του ιαδικτύου. ίνει τη δυνατότητα ανταλλαγής µηνυµάτων, τα οποία µπορούν να περιέχουν εκτός από κείµενο και αρχεία (mail file attachments) οποιασδήποτε µορφής (γραφικά, ήχο, βίντεο). Με το ηλεκτρονικό ταχυδροµείο µπορεί και γίνεται επικοινωνία και συνεργασία µεταξύ χρηστών σε όλο τον πλανήτη. 1998-1999, 1999-2000. Παν.Πειραιώς-Τµ.Πληρ/κής & Παιδ.Ινστιτούτο-Έργο ΣΕΠΠΕ 57
ιδακτικό υλικό µαθητή Έτσι µε το ηλεκτρονικό ταχυδροµείο είναι δυνατόν: Μαθητές ή δάσκαλοι ενός σχολείου, να ανταλλάσσουν µηνύ- µατα και αρχεία (π.χ. εργασίες) µε µαθητές άλλων σχολείων οπουδήποτε στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό. Ο πωλητής µιας εταιρείας ενώ βρίσκεται σε περιοδεία να αφήνει µηνύµατα και παραγγελίες στην εταιρία του. Ο επικεφαλής µιας οµάδας να επικοινωνεί µε τους συνεργάτες του. Ο κάθε χρήστης λαµβάνει ή αποστέλλει µηνύµατα µε τη βοήθεια ειδικού λογισµικού που βρίσκεται εγκατεστηµένο στον υπολογιστή του και είναι συνήθως ενσωµατωµένο σε έναν Φυλλοµετρητή. Ο κάθε χρήστης του ηλεκτρονικού ταχυδροµείου έχει µια µοναδική παγκόσµια διεύθυνση, για παράδειγµα username@unipi.gr που αποτελείται από το όνοµα χρήστη (user name) συνοδευόµενο από το όνοµα του εξυπηρετητή ηλεκτρονικού ταχυδροµείου που ανήκει (unipi.gr). Τα ονόµατα αυτά ενώνονται µε το σύµβολο @ Ένα πρόγραµµα ηλεκτρονικού ταχυδροµείου προσφέρει λειτουργίες όπως: Η ανάγνωση αλληλογραφίας. Η δηµιουργία νέου µηνύµατος και η αποστολή του. Η απάντηση στον αποστολέα. Η προώθηση (Forward) ενός µηνύµατος προς άλλους. 58 1998-1999, 1999-2000. Παν.Πειραιώς-Τµ.Πληρ/κής & Παιδαγωγικό Ινστιτούτο-Έργο ΣΕΠΠΕ
Γνωριµία µε τους υπολογιστές Με ένα τέτοιο πρόγραµµα µπορούµε και οργανώνουµε την αλληλογραφία µας σε φακέλους, τους βασικούς που βρίσκουµε έ- τοιµους από το περιβάλλον και άλλους που δηµιουργούµε ε- µείς. 1998-1999, 1999-2000. Παν.Πειραιώς-Τµ.Πληρ/κής & Παιδ.Ινστιτούτο-Έργο ΣΕΠΠΕ 59
ιδακτικό υλικό µαθητή Οι έτοιµοι φάκελοι είναι: Τα Απεσταλµένα (Sent), για µηνύµατα που έχουνε αποσταλεί µε επιτυχία. Τα Εισερχόµενα (Received), για µηνύµατα που έχουµε λάβει στον υπολογιστή µας. Τα Εξερχόµενα, για µηνύµατα που είναι έτοιµα να αποστείλουµε. Τα ιαγραµµένα (Deleted), τα µηνύµατα που έχουµε διαγράψει. 60 Οθόνη από το βιβλίο διευθύνσεων του Outlook της Microsoft Μια άλλη διευκόλυνση που παρέχει ένα πρόγραµµα διαχείρισης ηλεκτρονικής αλληλογραφίας είναι η καταχώριση των διευθύν- 1998-1999, 1999-2000. Παν.Πειραιώς-Τµ.Πληρ/κής & Παιδαγωγικό Ινστιτούτο-Έργο ΣΕΠΠΕ
Γνωριµία µε τους υπολογιστές σεων, που χρησιµοποιούµε κατά την αποστολή µηνυµάτων στο βιβλίο διευθύνσεων (address book). Σε αυτό µπορούµε να δη- µιουργήσουµε καρτέλες µε τα στοιχεία των διευθύνσεων που χρησιµοποιούµε συχνά, ώστε να µην πληκτρολογούµε ξανά τις διευθύνσεις αυτές. Επίσης µπορούµε να οµαδοποιήσουµε ορισµένες από αυτές κάτω από ένα όνοµα, έτσι ώστε να αποστέλλουµε το ίδιο µήνυµα σε όλους, µε τη χρήση του ονόµατος αυτού. ο Παγκόσµιος Ιστός Ο Παγκόσµιος Ιστός ή World Wide Web (WWW) αποτελεί την δη- µοφιλέστερη υπηρεσία του ιαδικτύου, που επιτρέπει µε γραφικό και εύκολο τρόπο την πλοήγηση-περιήγηση σε πληροφορίες που δηµοσιεύονται. Πρόκειται για την περισσότερο χρησιµοποιούµενη υπηρεσία. Οι πληροφορίες στον Παγκόσµιο Ιστό είναι οργανωµένες σε µορφή εγγράφων που ονοµάζονται ιστοσελίδες και µπορεί να περιέχουν κείµενο, εικόνα, ήχο, βίντεο. Οι πληροφορίες αυ- 1998-1999, 1999-2000. Παν.Πειραιώς-Τµ.Πληρ/κής & Παιδ.Ινστιτούτο-Έργο ΣΕΠΠΕ 61
ιδακτικό υλικό µαθητή τές οργανώνονται σε περιοχές που ονοµάζονται κόµβοι (nodes) που συνδέονται µεταξύ τους µε τους συνδέσµους (links). Οι σύνδεσµοι µπορεί να είναι λέξεις, γραφικά, κ.ά. Σε µια ιστοσελίδα επισηµαίνεται το κείµενο µε διαφορετικό χρώµα, τα γραφικά µε πλαίσιο, ενώ ο δείκτης του ποντικιού αλλάζει, συνήθως σε «χεράκι», όταν βρεθεί πάνω από έναν τέτοιο κόµβο. Η περιήγηση του χρήστη σε ιστοσελίδες ονοµάζεται πλοήγηση (navigation). Οι διευθύνσεις που γράφουµε έχουν σύνταξη παρόµοια µε το παράδειγµα: http://www.ypepth.gr 62 1998-1999, 1999-2000. Παν.Πειραιώς-Τµ.Πληρ/κής & Παιδαγωγικό Ινστιτούτο-Έργο ΣΕΠΠΕ
Γνωριµία µε τους υπολογιστές Τη γραφική παρουσίαση µιας ιστοσελίδας στο χρήστη την αναλαµβάνει ένα πρόγραµµα που ονοµάζεται φυλλοµετρητής (browser). Γνωστοί φυλλοµετρητές είναι ο Netscape Navigator, o Internet Explorer, κ.ά. 1998-1999, 1999-2000. Παν.Πειραιώς-Τµ.Πληρ/κής & Παιδ.Ινστιτούτο-Έργο ΣΕΠΠΕ 63
ιδακτικό υλικό µαθητή Παράδειγµα Στην ακόλουθη εικόνα δίνουµε ένα παράδειγµα, µε την πρώτη σελίδα του Πανεπιστηµίου Πειραιώς (unipi.gr) όπου υπάρχουν σύνδεσµοι που οδηγούν σε αντίστοιχες ιστοσελίδες του. Έ- τσι, αν τοποθετήσουµε το δείκτη σε έναν από αυτούς παρατηρούµε ότι αλλάζει η µορφή του σε «χεράκι». 64 1998-1999, 1999-2000. Παν.Πειραιώς-Τµ.Πληρ/κής & Παιδαγωγικό Ινστιτούτο-Έργο ΣΕΠΠΕ
Γνωριµία µε τους υπολογιστές Επιλέγοντας την «ενεργό» αυτή περιοχή εµφανίζεται η σελίδα που αντιστοιχεί στη σύνδεση. 1998-1999, 1999-2000. Παν.Πειραιώς-Τµ.Πληρ/κής & Παιδ.Ινστιτούτο-Έργο ΣΕΠΠΕ 65