Παροτρύνουν τα Μ.Μ.Ε. την βία; - Θεωρητική επιχειρηµατολογία στην µέθοδο "το αρχείο" Πηγή: Teachers Training and Resource Centre (Salamanca, Spain), in corporation with Regional Education Authority (Salamanca, Spain) Νοµική ευθύνη Ο συντάκτης αυτού του άρθρου είναι υπεύθυνος για το περιεχόµενό του. Αυτή η εξάρτυση σχολικής ασφάλειας είναι ένα πακέτο που µπορούµε να προσφεύγουµε. Παρέχει διάφορα εργαλεία και παραδείγµατα για "καλύτερη πρακτική", που προσφέρονται από τους συνεργάτες. Τα εργαλεία και τα παραδείγµατα εφαρµόζονται στις τοπικές συνθήκες και το νοµικό πλαίσιο της χώρας προέλευσης. Ο καθένας είναι ελεύθερος να τα τροποποιήσει σύµφωνα µε τις τοπικές ανάγκες και τις απαιτήσεις. Τα εργαλεία µπορούν να εκφορτωθούν ως αρχεία PDF ή διαφάνειες PowerPoint και να εκτυπωθούν. Επιτρέπεται να χρησιµοποιηθούν και να αντιγραφούν σε οποιοδήποτε αριθµό εάν αυτή η σελίδα είναι τυπωµένη σε κάθε αντίγραφο.
ΤΑ Μ.Μ.Ε. ΕΝΘΑΡΡΎΝΟΥΝ ΤΗ ΒΙΑ; Η κοινωνία µας πάσχει από τη γρήγορη διαδικασία του εκσυγχρονισµού. Ο κύριος σκοπός της ήταν να φθάσει σε έναν ορισµένο βαθµό ευηµερίας που θα µπορούσε να ικανοποιήσει τις υλικές ανάγκες των ανθρώπων αλλά χωρίς την παραγωγή µιας παράλληλης ανάπτυξης όσον αφορά στις αξίες. Εποµένως ζούµε σε υψηλά τεχνολογικά αναπτυγµένες κοινωνίες που είναι κενές από εκείνες τις αξίες οι οποίες είναι η βασική αναφορά της ανθρώπινης δραστηριότητας. εν υπάρχει τίποτα περίεργο στο γεγονός, στην εισαγωγή του L.O.G.S.E ". Αναφέρεται: "Στην εκπαίδευση διαβιβάζονται οι αξίες που επιτρέπουν την κοινωνική ζωή, ειδικά ο σεβασµός των βασικών δικαιωµάτων και των ελευθεριών µέσω της εκπαίδευσης µαθαίνουµε να ζούµε στη δηµοκρατία και τον αµοιβαίο σεβασµό, εκπαιδευόµαστε σε µια υπεύθυνη συµµετοχή στις διαφορετικές πτυχές και δραστηριότητες της ζωής." Αντιµετωπίζουµε µια ιστορική πρόκληση, στην οποία είναι να βρει το κουράγιο η ανθρωπιστική σκέψη να λειτουργήσει ως πρότυπο για να στηρίξει ολόκληρη την κοινωνική δοµή αυτό είναι µια µεγάλη πρόκληση που πρέπει να οδηγήσει στην ενσωµάτωση ενός συστήµατος αµοιβαίων αξιών πάνω στις οποίες θα στηρίξουµε τη ζωή µας και το κοινωνικό περιβάλλον. Γ.1 Η ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΚΑΙ ΤΑ M.Μ.Ε. Μέσω της ιστορίας πολλοί έχουν γράψει για τους κινδύνους των µέσων µαζικής ενηµέρωσης. -Ο Ηράκλειτος το έτος 500 π Χ.: "Κακά είναι τα µάτια και τα αυτιά για τους ανθρώπους, εάν έχουν ψυχές που δεν καταλαβαίνουν τη γλώσσα τους". - Marcuse συνήθισε να λεει: "Οι άνθρωποι αναγνωρίζουν τους εαυτούς τους µε τα υπάρχοντά τους, η ψυχή τους είναι µε τα αυτοκίνητά τους, µε το στερεοφωνικό εξοπλισµό τους, µε το παρκέ του εξοχικού σπιτιού τους, µε τον εξοπλισµό του γραφείου τους". - Guerνn: Ο αέρας που αναπνέουµε αποτελείται από µια ένωση οξυγόνου, αζώτου και διαφήµισης ". Ίσως ξέχασε να προσθέσει ένα άλλο µαγικό στοιχείο: την κατανάλωση.
- J Ignacio Aguaded: Σήµερα, το εµπορικό εργαλείο παράγει τα αγαθά στα οποία πρέπει να βρούµε µια αγορά, δηµιουργώντας ψεύτικες ανάγκες. Είναι αυτό που αποκαλούµε παράλογη κατανάλωση. - JM Tornero (διευθυντής επικοινωνιών στο αυτόνοµο πανεπιστήµιο της Βαρκελώνης): Ο κόσµος της εκπαίδευσης και ο κόσµος των µέσων είναι πολύ διαφορετικοί και δεν µπορούν να κατανοήσουν ο ένας τον άλλον. Η εκπαίδευση δεν τους αντιµετωπίζει µε κριτική αλλά µε έναν αντιδραστικό τρόπο και µε την νοσταλγία της άµεσης και ανοικτής επικοινωνίας, µιας ειδυλλιακής εποχής που ίσως δεν υπήρξε ποτέ. - Lolο Rico."Οι εικόνες που αντιλαµβανόµαστε καθηµερινά και γεµίζουν τα µυαλά των παιδιών και των εφήβων είναι άσχηµες, φτωχές, µε ωχρά χρώµατα και χονδροειδής καταναλώνουµε τις εικόνες, είτε το θέλουµε είτε όχι και χωρίς ακόµη να τις κοιτάξουµε. Κοιτάζουµε για να ξεχνούµε όπως κάνουν µερικοί µε τα οινοπνευµατώδη. - Μ.Α. Biasuto από το πανεπιστήµιο Politιcnica στη Μαδρίτη: Η διαφήµιση είναι µια προσπάθεια για να µάθουµε για την συµπεριφορά των καταναλωτών και να µπούµε στο σύστηµα των αξιών και των γούστων τους, είναι πραγµατικά το επιστόµιο των χαρακτηριστικών γνωρισµάτων της κοινωνίας µας. ιαδίδει τις οικονοµικές, θρησκευτικές, πολιτικές και εκπαιδευτικές ιδέες και αντιλήψεις σαν ένα µέρος µιας διαδικασίας που σκοπεύει να διεγείρει την κατανάλωση. - Dunlop: Οι δάσκαλοι πράττουν το ελάχιστο, αλλά κάνουν όσο µπορούν. Σαν εκπαιδευτικοί πρέπει να απαιτήσουµε ένα σχολείο όπου η διαφήµιση πρέπει να µελετηθεί, στη δεκτική της ερµηνεία και στην αισθητική της γλώσσα. Τέσσερα περιστατικά χαρακτηρίζουν την εποχή µας. - Έχουµε πλήρη µαζικοποίηση (τα µέσα µαζικής ενηµέρωσης έχουν µια επιρροή όσο ποτέ άλλοτε) -Η επεκτατική αύξηση του χρόνου που αφιερώνεται στα µέσα. - Η οικονοµική ισχύς των µέσων είναι µόνο παρόµοια µε τη στρατιωτική. - Οι τεράστιες αλλαγές από άποψη του χρόνου και του διαστήµατος που λαµβάνουν χώρα στα µέσα µαζικής ενηµέρωσης στην κοινωνία µας. Αποφασιστικός παράγοντας είναι να καταναλωθούν οι πληροφορίες προερχόµενες από τα µέσα µαζικής ενηµέρωσης και συγχρόνως: - Να διαθέτουµε ένα χρονικό διάστηµα για τους καταναλωτές.
- Να µην ξεχνάµε ποτέ το περιβάλλον (την φύση) - Να είµαστε σε επαφή µε το συνοµιλητή µας. - Να ενσωµατωθούµε στην κοινωνία. - Να είµαστε γνώστες ορισµένων θεµάτων. - Να δεχτούµε µια συγκεκριµένη αισθητική. - Να παίρνουµε θέση στις διάφορες αξίες. - Να σχηµατίσουµε µια κουλτούρα βασισµένη σε έναν κόσµο αναφοράς (βασισµένη στην επικοινωνία) και τις κοινές αξίες. Οι ανησυχίες του σχολείου είναι πολύ διαφορετικές απ αυτές των µέσων µαζικής ενηµέρωσης. ΣΧΟΛΕΙΟ Τι να διδάξει εν ενδιαφέρεται για την παραπλάνηση να εν αντέχει γιατί είναι υποχρεωτικό Η διδασκαλία αποτρέπει την εκµάθηση µάθηση. M.Μ.Ε Πώς να διδάξει Πάντα ψάχνουν τρόπους για παραπλανούν. Πρέπει να αντέξει γιατί είναι σε εθελοντική βάση. ιδάσκουν χωρίς να υπάρχει Συνέπειες: Τα µέσα αποστερούν την εκπαίδευση. Είναι απαραίτητο να ενσωµατωθούν στο σχολείο αλλά να προσαρµόσουµε την γλώσσα και τα θέµατά τους. Γ.2 ΙΑΦΗΜΙΣΗ ΚΑΙ ΝΕΟΛΑΙΑ Όλες οι διαφηµίσεις έχουν και εικόνες και κείµενα.
Η σχέση που έχουν αυτά τα βασικά στοιχεία της επικοινωνίας µεταξύ τους, µπορεί να αλλάζει: Το κείµενο µπορεί να ενισχύσει την εικόνα ή αντιθέτως. Αφ' ετέρου οι ίδιες εικόνες µπορεί να έχουν πολλές διαφορετικές σηµασίες. Το ακροατήριο υπόκειται σε έναν ζαλισµένο ρυθµό ζωής. Ο διαφηµιστικός εφευρέτης πρέπει να καταχτήσει την προσοχή του ακροατηρίου µέσα σε µερικά δευτερόλεπτα µε µια πειθώ και µια πειστική θέση. Το κείµενο µπορεί να χωριστεί σε τρία διαφορετικά µέρη. Η επικεφαλίδα ή το σύνθηµα, το κύριο µέρος της δοκιµής και το κλείσιµο. Χρησιµοποιούνται επίσης λογοτεχνικά σχήµατα (µεταφορά, ιδιωµατισµοί, οµοιοκαταληξία) Ο στόχος κάθε διαφήµισης είναι να ενεργοποιήσει µια γρήγορη ανταπόκριση όταν απευθύνεται στο καταναλωτικό ακροατήριο. Προσπαθεί να κρύψει τα χαρακτηριστικά των προϊόντων και τις συνέπειες της χρήσης τους και για τα άτοµα και για το περιβάλλον. Οι διαφηµίσεις ενσωµατώνουν τέτοιες αξίες που µπορούν να ακυρώσουν τις ιδέες του καταναλωτή, ειδικά στην περίπτωση των παιδιών και των εφήβων. Οι διαφηµιστές επιµένουν στις ακόλουθες ιδέες: - Ένα αγόρι ή ένα κορίτσι δεν πρέπει να ζει αποµονωµένα, πρέπει να έχει συντρόφους. - Με τη χρήση οινοπνευµατωδών ποτών και το κάπνισµα η νεολαία ενηλικιώνεται -Οι ενήλικες που πίνουν και καπνίζουν µπορούν να αναζωογονηθούν, ο καπνός δεν έχει ηλικία, η νεότητα είναι αιώνια. - Ο καπνός και τα οινοπνευµατώδη συνδέονται µε την εξάσκηση του αθλητισµού. Παραδείγµατος χάριν, το δηµοφιλέστερο αθλητικό πρόγραµµα στην Ισπανία "Carrusel Deportivo" χορηγείται από τον καπνό και τα οινοπνευµατώδη ποτά. - Σε αντίθεση µε το µικρό δωµάτιο που τα παιδιά έχουν στο σπίτι και σε αντίθεση µε τους κινδύνους στις οδούς της πόλης µας, οι διαφηµίσεις καπνών παρουσιάζουν ανοικτά τοπία όπου οι άνθρωποι δρουν ελεύθερα και σε επαφή µε τη φύση. - Όχι µόνο πρέπει να αντιταχθείτε στις αρχές, αλλά πρέπει να θεωρήσετε ότι οι συµβουλές που δίνονται από τους γιατρούς, τους δάσκαλους και τους γονείς είναι κουραστικές και δεν έχουν καµία σχέση µε σας. - Εάν ένα αγόρι αρνείται το κάπνισµα και το πιοτό είναι δειλός. - εν πρέπει να νοιάζεστε εάν σας λένε ότι το κάπνισµα προκαλεί καρκίνο, µην ανησυχείτε, για αυτό και απολαύστε τη ζωή µε το παρόν, η ζωή θέλει το κάπνισµα και το πιοτό.
- Μην σκέφτεστε τόσο πολύ, µόνο προσπαθήστε να κάνετε το καλύτερό για να είστε ευτυχής. - Ο καπνός είναι ένα σύµβολο ανεξαρτησίας. - Ποτέ µη θέτετε φραγµούς σε ό,τι αφορά την κατανάλωση. - Το περιτύλιγµα αυτών των προϊόντων σχεδιάζεται σύµφωνα µε την προτίµησή σας, αυτό σηµαίνει µια προσωπική κατανάλωση. - Στις διαφηµίσεις οι συγκρούσεις δεν εµφανίζονται ποτέ. (Τροχαία ατυχήµατα που συνδέονται µε την κατάχρηση πιοτού). - Ενισχύουν τις πιο συντηρητικές αξίες στην κοινωνία µας: δεν πρέπει να υπάρξει µια εναλλακτική λύση στην κατανάλωση. - Ένα τσιγάρο ή ένα ποτό δίνει µια αίσθηση ασφάλειας σε µερικούς ανθρώπους. -Τα πρόσχαρα άτοµα µε τα αθλητικά σώµατα που µπορούµε να δούµε στις διαφηµίσεις, µας εµποδίζουν να σκεφτούµε µια πιθανή ασθένεια. - Η δράση, η κίνηση και οι διαγώνιες γραµµές, που µπορούµε να δούµε σε αυτές τις διαφηµίσεις, παρουσιάζουν τη µέθη σαν ένα ελκυστικό πανόραµα. - Ένα ποτό είναι το ανώτατο προϊόν της διαφηµιστικής εικόνας. Μετατρέπεται σε παραίσθηση δεν είναι ένα ποτήρι γεµάτο γεύση, αλλά γεµάτο µε όνειρα. Στην Ισπανία δεν πρέπει να αγνοήσουµε το γεγονός ότι υπάρχει µια σαφής σχέση µεταξύ της κατανάλωσης οινοπνευµατωδών ποτών και των τροχαίων ατυχηµάτων, ειδικά µεταξύ του νεαρού πληθυσµού, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια των Σαββατοκύριακων όταν πραγµατοποιούνται πολλά πάρτι όπως το "µεγάλο µπουκάλι " ή τα πάρτι µπύρας ή τα "chupitos". Μερικές φορές ο στόχος αυτών των πάρτι είναι να ανταµείψει τους σπουδαστές για τα κακά αποτελέσµατα στους διαγωνισµούς. Η ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ Θα επιθυµούσαµε να αρχίσουµε µε αυτήν την ερώτηση: Γιατί είναι απαραίτητη µια σχολική εκπαίδευση για την κατανάλωση; Η Κατανάλωση έχει γίνει ένα κεντρικό φαινόµενο στην κοινωνία µας και τη χρειαζόµαστε για να καταλάβουµε την πραγµατικότητα που ζούµε. Μπορούµε να καθορίσουµε την κατανάλωση σαν τον τρόπο που µια κοινωνία οργανώνει και προσπαθεί να ικανοποιήσει τις ανάγκες των µελών της, αλλά είναι επίσης και η έκφραση των κοινωνικών συµπεριφορών, των προτύπων και των δοµών. Μια πραγµατικότητα τόσο παλαιά όσο και η ανθρωπότητα αλλά µε µια ειδική σχετικότητα σήµερα.
Οι δυσκολίες να προσδιορίσουµε τα προϊόντα που ανταποκρίνονται στις ανάγκες µας, η ευρεία προσφορά των προϊόντων και η δυσκολία να εκτιµήσουµε την τιµή-ποιότητα, η µεγάλη ανάπτυξη των µέσων µαζικής ενηµέρωσης, και των τεχνικών µάρκετινγκ µαζί µε την επιρροή στο ακροατήριο, µας οδηγεί να αισθανθούµε την ανάγκη να εκπαιδεύσουµε τους ανθρώπους ώστε να τους δοθεί η δυνατότητα να ανταποκριθούν σ έναν κόσµο όπου έχει δοθεί στους καταναλωτές ένας παθητικός ρόλος. Η Κατανάλωση δεν επηρεάζει µόνο τον ενήλικο πληθυσµό αλλά επίσης και τα παιδιά από µια πολύ νεαρή ηλικία. Η αλληλεπίδραση µεταξύ των παιδιών και η καταναλωτική κοινωνία που αρχίζει µε την γέννηση και διαµορφώνει τα πρότυπα για να καταλάβουν τι ακούν και τι βιώνουν. Τα µέσα τους παρουσιάζουν πάντα την παράµετρο της καταναλωτικής κοινωνίας και ασκούν µια επιρροή στα παιδιά η επιρροή των παιδιών στα ψώνια της οικογένεια αυξάνεται και έχουν τα δικά τους χρήµατά σ εκπληκτικά νεαρή ηλικία. Να γιατί πολλών διαφηµίσεων οι στόχοι είναι τα παιδιά, γιατί είναι πιο ευάλωτα στην παραπλανητική µεθόδευση λόγω της έλλειψης προσωπικών κριτηρίων. Όλα αυτά µας οδηγούν στην ανάγκη να εισαγάγουµε την εκπαίδευση στο σχολείο πάνω σ αυτό το θέµα. Για να αντιµετωπιστεί αυτή η κατάσταση είναι απαραίτητο να εκπαιδεύσουµε τους ανθρώπους που λαµβάνουν τις πληροφορίες, να ενεργούν ως άνθρωποι µε τα δικά τους κριτήρια, µε την ικανότητα της ανάλυσης, µε την άσκηση κριτικής, µε την αίσθηση της αλληλεγγύης και της ενηµέρωσης για το γεγονός ότι η αφθονία είναι µόνο για µερικούς, ανθρώπους µε αξίες και συνειδητούς και µια κατανάλωση που να είναι πλήρης σεβασµού σε σχέση µε το περιβάλλον. Η εκπαίδευση για την κατανάλωση πρέπει να πάρει όλες αυτές τις αρχές υπ όψιν και πρέπει να προσπαθήσει: "να τροποποιήσει τη διδασκαλία της καταναλωτικής συµπεριφοράς διδάσκοντας στους ανθρώπους πώς να χρησιµοποιούν τα προϊόντα και τις υπηρεσίες για να ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους." Σύµφωνα µε την γνώµη µας όσον αφορά στην εκπαίδευση για την κατανάλωση, η εκπαιδευτική διαδικασία, πρέπει να εξετάσει αφ' ενός τις παραγωγικές πηγές και αφ' ετέρου την κατάλληλη χρήση αυτών των προϊόντων για να βελτιωθεί η ζωή µας. Πρέπει επίσης να µας κάνει να ανακαλύψουµε τις πραγµατικές µας ανάγκες και να µας απαλλάξει από τις πιέσεις του διαφηµιστή. Για να συνοψίσουµε, η εκπαίδευση του καταναλωτή πρέπει να συµβάλει στη γενική ανάπτυξη των σπουδαστών δίνοντας τους τις έννοιες και τοποθετήσεις που καθιστούν δυνατό να σχηµατισθεί µια καταναλωτική κοινωνία πιο θεµιτή, πιο υπεύθυνη και µε µια µεγαλύτερη αίσθηση αλληλεγγύης, έτσι ώστε να προσφέρει βελτίωση στο δυαδισµό της ανθρώπινης ζωής χωρίς την επιδείνωση του περιβάλλοντος.